Therapeutic Nursing Care (થેરાપ્યુટીક નર્સિંગ કેર):

Part : 1 Care of the patient with Respiratory problem/ Dyspnea (કેર ઓફ પેસન્ટ વિથ રેસ્પીરેટ્રી પ્રોબ્લમ્સ/ડિસ્પનીયા).

Key terms (કી ટર્મ્સ) :

Define/ Explain Dyspnea/Shortness of breath (ડિફાઇન ડિસ્પનીયા/શોર્ટનેસ ઓફ બ્રીધ )

Dyspnea (ડિસ્પનીયા) એ બ્રીધીન્ગ માં ડિફીકલ્ટી અથવા ડિસ્કમ્ફર્ટ અનુભવવાની કન્ડિશન છે, જેમાં પર્શન ને શોર્ટનેસ ઓફ બ્રીધ, રેપીડ બ્રીધીન્ગ, ટાઇટનેસ ઇન ચેસ્ટ અથવા શ્વાસ માટે વધારે પ્રયત્ન કરવાનો અનુભવ થાય છે. આ કન્ડિશન એ લંગ્સ (lungs), હાર્ટ (heart), સર્ક્યુલેટ્રી સિસ્ટમ (circulatory system), એનિમિયા (anemia), અથવા એન્ઝાઇટી (anxiety) જેવી અનેક તકલીફોના કારણે થય શકે છે. Dyspnea નું ઇવાલ્યુએશન સિમ્પટોમ્સ ની સિવ્યારીટી અને આધારભૂત કારણ પર આધાર રાખે છે, જેથી યોગ્ય ટ્રીટમેન્ટ કરી શકાય.

Define sinusitis (ડિફાઇન સાઇનુસાયટીસ)

સાઇનસ ના ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફલામેશન ને સાઇનુસાઇટિસ (sinusitis) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. સાઇનસ એ એર ફીલ્ડ કેવીટી છે જે ફેસ અને સ્કલના ભાગમાં આવેલ હોય છે.

Explain / Define adenoiditis(ડિફાઇન એડીનોઇડાયટીસ)

એડીનોઇડ્સ (જે નેઝલ કેવીટી ના પાછળ, થ્રોટ ની નજીક આવેલા ટિસ્યુઝ નો સ્મોલ માસ છે).તેના ઇન્ફેક્શન અથવા ઇન્ફ્લામેશન ને એડેનોઇડાઇટિસ(adenoiditis) કહેવામા આવે છે, એડેનોઇડ્સ એ ઇમ્યુન સિસ્ટમ નો પાર્ટ છે અને નોઝ દ્વારા બોડીમાં એન્ટર થતા બેક્ટેરિયા અને વાયરસ ને ટ્રેપ કરવામાં મદદ કરે છે. ચિલ્ડ્રન માં એડીનોઇડાયટીસ એ સામાન્ય રિતે બેક્ટેરિયલ તથા વાયરલ ઇન્ફેક્શન ના કારણે થાય છે.તેમાં લિમ્ફનોડ નું એબનોર્મલ ગ્રોથ થાય છે અને તે નેઝોફેરીંગ્સ ની જગ્યા પર ગ્રોથ થાય છે.
ટોન્સિલ્સ અને એડીનોઇડ્સ એ લીમ્ફોઇડ સ્ટ્રક્ચર છે અને તે મુખ્યત્વે ઓરોફેરીંગ્સ અને નેઝોફેરીંગ્સ માં લોકેટેડ હોય છે.અને તે બાળપણ માં તેની ફૂલ સાઇઝમાં હોય છે અને જેમ જેમ એડલ્ટહુડમાં જતા જઇએ ત્યારે તે નાની થતી જાય છે.

Explain /Define Laryngitis (ડિફાઇન લેરીન્જાઇટિસ )

લેરીંગ્સના (વોઇસ બોક્સ) ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશન ને લેરીન્જાઇટિસ (Laryngitis) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. લેરીંગ્સ એ રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક ના અપર પાર્ટ મા સિચ્યુએટેડ હોય છે તેના ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશનને લેરીન્જાઇટિસ કહેવામાં આવે છે. તેના કારણે હોસૅનેસ ઓફ વોઇસ તથા સ્પીચ પ્રોબ્લેમ પણ થાય છે.

Explain/ Define pharyngitis (ડિફાઇન ફેરીન્જાઇટિસ)

ફેરીન્ક્સ ના ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફલામેશન ને ફેરીન્જાઇટિસ (pharyngitis) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.જેને ‘સોર થ્રોટ'(Sore throat)તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.ફેરીન્જાયટીસ ફેરિંગ્સ કે જે માઉથની નીચેના ભાગમાં આવેલું હોય તેનું ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશન ને સોર થ્રોટ કહેવામાં આવે છે.આ અમુક પ્રકારના વાયરસ અને બેક્ટેરિયા કે જે કોલ્ડ,ફ્લુ અથવા સાઇનસ ઇન્ફેક્શન ના કારણે ફેરિંગ્સ માં જાય છે અને તેના કારણે ફેરીન્જાયટીસ ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે.

Explain/Define Tonsillitis (ડિફાઇન ટોન્સિલાયટિસ)

ટોન્સિલ્સ ના ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફલામેશન ને ટોન્સિલાયટિસ (Tonsillitis) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.જે બેક્ટેરીયલ અને વાયરલ ઇન્ફેક્શન ના કારણે જોવા મળે છે.(ટોન્સિલ એ ટિસ્યુના સ્મોલ માસ છે જે થ્રોટ ની સાઇડમાં આવેલ હોય છે જે નોઝ અને માઉથ દ્વારા એન્ટર થતા ફોરેઇન બોડીને ફિલ્ટર કરે છે અને તેને કીલ કરે છે).

Explain/Define Allergic Rhinitis(ડિફાઇન એલર્જીક રાઇનાઇટીસ)

એલર્જીક રાઇનાઇટીસ એટલે નેઝલ મ્યુકોઝા નુ ઇન્ફ્લામેશન જે કોઇ યણ એલર્જન્ટ સબસ્ટન્સ ના કારણે હોય જેને એલર્જીક રાઇનાઇટીસ (Allergic Rhinitis) કહેવામા આવે છે.નેઝલ કેવીટી માં રહેલી મ્યુક્લ્સ મેમ્બરેન માં કોઇ યણ એલર્જન્ટ સબસ્ટન્સ ના કારણે ઇન્ફ્લામેશન ને એલર્જીક રાઇનાઇટીસ(Allergic Rhinitis) કહેવામાં આવે છે. એલર્જીક રાઇનાઇટીસ કે જેને ટાઇપ 1 હાઇપરસેન્સિટીવીટી (Type : 1 Hypersensitivity) રિએક્શન કહેવામા આવે છે.

Explain/ Define deviated nasal septum (ડિફાઇન ડેવિએટેડ નેઝલ સેપ્ટમ)

નોસ્ટ્રીલ ની વચ્ચે આવેલ સેપ્ટમ કે જે નોર્મલી થીન અને સ્ટ્રેઇટ જોવા મળે છે તે મીડલાઇન માંથી ડેવિએટેડ અને પ્રોટ્રુડ થાય છે જેના કારણે નેઝલ ઓબસ્ટ્રકશન અને બ્રિધિંગ ડીફિકલ્ટી જોવા મળે છે નેઝલ સેપ્ટમ કે જે મુખ્યત્વે થીન અને સ્ટ્રેઇટ હોય છે અને તે બે નોસ્ટ્રીલ ની વચ્ચે આવેલ હોય છે અને આ સેપ્ટમ એ તેની પ્લેસ (જગ્યા) પરથી ડેવિએટેડ થઇ અને તે નોસ્ટ્રીલ માં અંદર તરફ વડી જાય અથવા તો એક સાઇડ માં થઇ જાય તો તેને ડેવીએટેડ નેઝલ સેપ્ટમ(deviated nasal septum) કહેવામાં આવે છે. ડેવીએટેડ નેસલ સેપ્ટમ એ કોમન ફિઝિકલ ડિસઓર્ડર છે કે જેમા નોઝ ના નેઝલ સેપ્ટમ નું ડિસ્પ્લેસમેન્ટ થાય છે સેપ્ટમ એ મુખ્યત્વે જમણી અને ડાબી નેઝલ કેવીટી ને અલગ પાડે છે અને તે વચ્ચેના ભાગમાં આવેલું હોય છે અને તે નોઝ બે ભાગમાં સમાન રીતે ડિવાઇડ કરે છે ડેવિએટેડ નેઝલ સેપ્ટમ એ નેઝલ ઓબસ્ટ્રકશન કરે છે અને આ ઇન્ફેક્શન અથવા તો એલર્જીક રિએક્શન માં વધુ થઇ શકે છે જ્યારે ઓબસ્ટ્રકશન જોવા મળે તો નોઝ દ્વારા બ્રિધિંગ કરવું ડીફીકલ્ટી થાય છે આ મુખ્યત્વે બાળકો માં જોવા મળે છે અને આ મુખ્યત્વે કંજીનાઇટલ અને કોઇપણ ઇંજરી થવાના કારણે પણ જોવા મળે છે.

Explain/Define Common cold(ડિફાઇન કોમન કોલ્ડ)

કોમન કોલ્ડ એ એક્યુટ વાયરલ કોન્ટાજીયસ ઇન્ફેક્શન છે કે નોઝ ના મ્યુકોઝલ મેમ્બરેનમા ઇન્ફલામેશન ક્રીએટ કરે છે.જે અપર રેસ્પિરેટ્રી ટ્રેક મા થાય છે અને તે રાયનો વાયરસ, પાઇકોવાયરસ અથવા કોરોનાવાયરસ વગેરે દ્વારા થાય છે.કોમન કોલ્ડ એ એવરેજ એક વીક સુધી હોય છે.માઇલ્ડ કોલ્ડ એ બે થી ત્રણ ( 2 to 3 )દિવસ સુધી રહે છે. સિવ્યર કોલ્ડ બે વિક( 2 વીક) સુધી રહે છે.

ટ્રાન્સમિશન ઓફ ઇન્ફેક્શન: કોમન કોલ્ડ એ ડાયરેકટ હેન્ડ ટુ હેન્ડ કોન્ટેક કે જે ઇન્ફેક્ટ સિક્રીશન હોય અથવા તો કોઇ કંટામીનેટેડ જગ્યા હોય તેમાંથી સ્પ્રેડ થાય છે.ઉદાહરણ તરીકે કોઇ વ્યક્તિને કોમન કોલ્ડ હોય અને તે તેના નોઝ ને ટચ કરી અને બીજી કોઇ વસ્તુને ટચ કરે તો તે કોમન કોલ્ડ ના વાયરસ કે તે જગ્યા ઉપર રહેલા હોય હવે તે જગ્યા કોઇ બીજા વ્યક્તિ ટચ કરે તો તેને કોમન કોલ્ડ થવાની શક્યતાઓ રહે છે.વધારે માં કોમન કોલ્ડ ના વાયરસ એ આ જગ્યા ઉપર અમુક કલાકો સુધી જીવતા રહે છે જેમ કે પેન, બુક્સ ,ટેલીફોન, કમ્પ્યુટર કીબોર્ડ ,અને કોફી કપ આ બધી જગ્યા ઉપર કોમન કોલ્ડ ના વાયરસ એ થોડાક કલાક માટે જીવતા રહે છે.

Explain / Define epistaxis(ડિફાઇન એપિસ્ટેક્સિસ)

એપિસ્ટેક્સિસ મિન્સ નોઝ બ્લીડ અથવા નેઝલ હેમરેજ નોઝમાં આવેલ મ્યુકસ મેમ્બ્રેન ના કોઇપણ એરિયામાં વેસલ્સ રપ્ચર થવાને કારણે નોસ્ટ્રિલ અથવા નેઝલ કેવીટીમાંથી બ્લિડિંગ જોવા મળે છે જેને એપિસ્ટેક્સિસ(epistaxis) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.એપીસ્ટેક્સીસ ને નોઝ બ્લીડ પણ કહેવામાં આવે છે.આ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં એક્ટિવ બ્લીડિંગ એ નોસ્ટ્રીલ માંથી,નેઝલ કેવિટી અથવા તો નેઝોફેરીંગ્સ માંથી થાય છે.આ ત્યારે થાય છે જ્યારે નોઝ ની અંદર રહેલી બ્લડ વેસેલ્સ એ ડેમેજ અથવા તો ઇન્જર્ડ થાય છે. નોઝ ના આગળના ભાગમાંથી અથવા તો પાછળના ભાગમાંથી બ્લીડિંગ થવાની પ્રક્રિયા ને નોઝ બ્લિડ અથવા તો એપિસ્ટેક્સીસ કહેવામાં આવે છે.

Explain/ Define peritonsillar absess (ડિફાઇન પેરીટોન્સિલર એબ્સેસ)

પેરીટોન્સિલર એબ્સેસ ને ટોન્સીલાઇટીસ ના કોમ્પ્લિકેશન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.કે જેમાં પસ નું કલેક્શન એ ટોન્સિલ્સ ની આજુબાજુ માં થાય છે.એટલે કે પેરીટોન્સિલર સ્પેસમાં પશ નુ કલેક્શન થાય છે.આમ પેરીટોન્સિલર સ્પેસ ની આજુબાજુ ની જગ્યા પર પસ નું કલેક્શન થાય છે તેને પેરીટોન્સિલર એબ્સેસ (peritonsillar absess ) કહેવામાં આવે છે.

Explain /Define bronchitis (ડિફાઇન બ્રોન્કાઇટીસ)

બ્રોકાઇ અને બ્રોન્કીલ્સ ટ્યુબના ઇન્ફલામેશન ને બ્રોન્કાઇટીસ(bronchitis) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. બ્રોન્કાઇટીસને ‘બ્લુ બ્લોટર’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.બ્રોન્કાઇટીસ એટલે લોવર રેસ્પિરેટ્રી ટ્રેક ના બ્રોન્કાઇ મા ઇન્ફેક્શન તથા તેના ઇન્ફ્લામેશન ને બ્રોન્કાઇટીસ કહેવામાં આવે છે. બ્રોન્કાઇટીસ માં ઇન્ફેક્શન ના કારણે બ્રોન્કાઇમાં મ્યુક્સ નું પ્રોડક્શન થાય છે તેના કારણે બ્રિધિંગ ડિફિકલ્ટિસ ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે.

Explain/ Define bronchiectasis (ડિફાઇન બ્રોન્કાઇક્ટેસિસ)

બ્રોન્કાઇક્ટેસિસ એ ક્રોનિક રેસ્પાયરેટરી કન્ડિશન છે જેમાં બ્રોન્કાઇ અને બ્રોન્કીયોલ્સ નું એબનોર્મલ અને ઇરરિવર્સિબલ ડાયલેશન, ઇન્ફલામેશન અને થીકનિંગ જોવા મળે છે. જેના પરિણામે તેમાં મ્યુકસ નું એક્યુમ્યુલેશન થાય છે અને એરવેમાંથી મ્યુકસ એ પ્રોપર્લી ક્લિયર થતો નથી જેના કારણે રીકરંટ રેસ્પાયરેટરી ઇન્ફેક્શન જોવા મળે છે.

Explain /Define pulmonary tuberculosis (ડિફાઇન પલ્મોનરી ટ્યુબરક્યુલોસિસ)

પલ્મોનરી ટ્યુબરક્યુલોસિસ એ સીરિયસ ઇન્ફેક્શન છે જે બેક્ટેરિયમ માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ નામના બેક્ટેરિયાને કારણે થાય છે જે મુખ્યત્વે લંગ્સ ને અફેક્ટ કરે છે પરંતુ તે બોડીના બીજા એરિયામાં પણ સ્પ્રેડ થાય છે. પલ્મોનરી ટ્યુબરક્યુલોસિસ એ એર થ્રુ સ્પ્રેડ થાય છે એટલે કે ઇનફેક્ટેડ પર્સન ના કફિંગ કે સ્નીઝિંગના કોન્ટેકમાં આવવાથી સ્પ્રેડ થાય છે.

Explain /Define lung abscess (ડિફાઇન લંગ એબ્સેસ)

લંગ એબ્સેસ માં લંગ પેરેન્કાઇમા માં પસ ફિલ્ડ કેવીટી જોવા મળે છે અને તેની આજુબાજુના ટીશ્યુ માં ઇન્ફલામેશન જોવા મળે છે અને તેમાં નેક્રોસીસ જોવા મળે છે.

Explain /Define pleural effusion (ડિફાઇન પ્લુરલ ઇફ્યુઝન)

પ્લુરલ કેવીટીમાં જોવા મળતા એબનોર્મલ ફલુઇડ કલેક્શન ને પ્લુરલ ઇફ્યુઝન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

Explain/ Define pulmonary edema (ડિફાઇન પલ્મોનરી ઇડીમા)

પલ્મોનરી ઇડીમા એક પ્રકારની કન્ડિશન છે જેમાં લંગ્સ ની આજુબાજુ ફ્લુઇડ નુ એક્યુમ્યુલેશન થાય છે અથવા ફ્લૂઇડ એ બિલ્ડઅપ થાય છે અને આ ફ્લૂઇડ એઇરસેક (એલ્વીઓલી) માં કલેક્ટ થાય છે જેના કારણે બ્રિધિન્ગ ડિફીકલ્ટી, કફિંગ, વ્હિઝીંગ,તથા ફિડીંગ ડિફીકલ્ટીઝ જોવા મળે છે.

Explain /Define Empyema (ડીફાઇન એમ્પાયેમા)

એમ્પાયેમા એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમા લંગ્સ તથા ચેસ્ટ વોલ ની ઇનર સરફેસ ના વચ્ચે ના સ્પેસ (પ્લુરલ સ્પેસ) મા પસ નુ એક્યુમ્યુલેશન થાય છે.પ્લુરલ કેવીટીમાં જોવા મળતા એબ્નોર્મલ પસ કલેક્શન ને એમ્પાયેમા(Empyema)તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. એમ્પાયેમા ને બીજા ‘પાયોથોરેક્સ(Pyothorax)’ અને ‘પ્યુર્યુલન્ટ પ્લુરાઇટિસ (purulant pluritis)’ ઓળખવામાં આવે છે.એમ્પાયેમા મુખ્યત્વે ન્યુમોનિયા અને લંગ એબ્સેસ ના કોમ્પ્લિકેશન સ્વરૂપે જોવા મળે છે.

Explain/ define Emphysema (ડિફાઇન એમ્ફાયસેમા)

એમ્ફાયસેમા એ ગ્રીક વર્ડ છે જેનો મિનિંગ ‘ઇન્ફ્લેશન’ થાય છે.એમ્ફાયસેમા એ ક્રોનીક લંગ્સ ડીઝીસ છે. જેમાં લંગ્સ માં આવેલ ટર્મિનલ બ્રોન્કીઓલ્સ ના એઇરસેક (એલ્વીયોલાય) માં ઓવર ડિસ્ટેન્સન અને ઓવર ઇન્ફ્લેશન જોવા મળે છે અને એઇરસેક એ ગ્રેજ્યુઅલી ડેમેજ થાય છે.જેના કારણે શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિધિંગ જોવા મળે છે. એમ્ફાયસેમાને ‘પિંક પફર(Pink puffer)’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
કોઇ કારણ ના કારણે એલ્વીઓલાય માં હાઇપર ઇન્ફ્લેશન જોવા મળે છે.
જેના કારણે એલ્વીઓલાય કેપીલરી ની વોલમાં ડિસ્ટ્રક્શન જોવા મળે છે.આથી એલ્વીઓલાય ની ઇલાસ્ટિકસીટી લોસ થાય છે આ ઉપરાંત એલ્વીઓલાય ની ગેસ એક્સચેન્જની કેપેસિટી લોસ થાય છે.એલ્વીઓલાય માં એર ટ્રેપ થાય છે.એમ્ફાયસેમા ની કન્ડિશન જોવા મળે છે.

Explain /Define pulmonary embolisms (ડિફાઇન પલ્મોનરી એમ્બોલીઝમ)

પલ્મોનરી એમ્બોલીઝમ માં એક અથવા એક થી વધારે પલ્મોનરી આર્ટરી માં થ્રોમ્બસ ફોર્મેશન (બ્લડ ક્લોટ) થવાના કારણે ઓબ્સ્ટ્રકશન અને બ્લોકેજ જોવા મળે છે. આ થ્રોમ્બસ એ વાસ્ક્યુલર સિસ્ટમ અથવા રાઇટ હાર્ટમાંથી ઓરીજીનેટ થાય છે અને પલ્મોનરી આર્ટરી સુધી ટ્રાવેલ કરે છે.

Explain/ define pneumothorax (ડિફાઇન ન્યુમોથોરેક્સ)

ન્યુમોથોરેક્સ એ એક મેડિકલ કન્ડીશન છે. જેમાં પ્લુરલ કેવીટીમાં એઇર અથવા ગેસ લીકેજ જોવા મળે છે જેને કારણે લંગ્સ કોલેપ્સ થયેલ જોવા મળે છે. ન્યુમોથોરેક્સ એવી કન્ડિશન છે જેમાં લંગ્સ અને ચેસ્ટ વોલ ની વચ્ચેની સ્પેસ માં એઇર એ લિક થાય છે, જેના કારણે લંગ્સ કોલેપ્સ થવાની શક્યતાઓ રહે છે. તે ઇન્જરી, લંગ્સ ના ડિસીઝ અથવા કંજીનાઇટલ એબનોર્માલીટીસ ને કારણે થઇ શકે છે. સિમ્ટોમ્સ માં ચેસ્ટ પેઇન, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને ક્યારેક ઓક્સિજન ની ડેફિશિયન્સી ને કારણે સ્કિન પર બ્લુઇસ ડીસકલરેશન પણ જોવા મળે છે.

Explain /Define Pneumonia (ડિફાઇન ન્યુમોનિયા)

લંગ પેરેન્કાઇમા (એલ્વીઓલઇ) ના ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન ને ન્યુમોનિયા (Pneumonia) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જે બેક્ટેરિયલ, વાયરલ અથવા ફંગલ ઇન્ફેક્શન ને કારણે જોવા મળે છે. જેમાં એઇરસેક એ ફ્લુઇડ અથવા પસ વડે ભરાઇ જાય છે અને તે સોલિડ બની જાય છે.એલ્વીઓલાઇ એ સામાન્ય રીતે ગેસ ને એક્સચેન્જ કરવા માટેનું વર્ક કરે છે પરંતુ ન્યુમોનિયા ની કન્ડિશન માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થવાના કારણે તથા પસ નુ એક્યુમ્યુલેશન થવાના કારણે ગેસ એક્સચેંજ મા ઇન્ટરફેરન્સ થાય છે.

Explain / Define Bronchial asthma (ડિફાઇન બ્રોન્કીયલ અસ્થમા)

બ્રોન્કીયલ અસ્થમા એ ક્રોનિક ઇન્ફ્લામેન્ટ્રી રેસ્પાયરેટ્રી ડિસઓર્ડર છે. જેમાં એરવે એ અમુક સ્ટીમ્યુલાઇ પ્રત્યે રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક એ હાઇપર રિસ્પોન્સીવનેસ બને છે તેને કારણે એરવે(Airway) એ ઇન્ફલેમ્ડ અને નેરોવીંગ બને છે તેમજ મ્યુકસ પ્રોડક્શન ને કારણે એરવે એ કોન્સ્ટ્રીક્ટ તથા તેમા ઓબસ્ટ્રક્શન જોવા મળે છે.
અસ્થમા એ રીવર્સીબલ હોય છે.અમુક પ્રકારના ઇટીયોલોજીકલ ફેક્ટર ને કારણે એરવે હાઇપર રિસ્પોન્સીવનેસ બને છે.આથી એરવે માં ઇન્ફ્લામેશન જોવા મળે છે.જેના કારણે મ્યુકસ નું હાઇપરસિક્રીશન, એરવે મસલ્સમાં કોન્ટ્રાકશન અને બ્રોન્કિયલ મેમ્બ્રેનમાં સ્વેલિંગ જોવા મળે છે જેના કારણે એરવે નેરોવિંગ બને છે.જેથી કફ, ચેસ્ટ ટાઇટનેસ, શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિધ અને વ્હીઝિંગ સાઉન્ડ જોવા મળે છે.

Explain / Define cystic fibrosis (ડિફાઇન સિસ્ટિક ફાઇબ્રોસિસ)

સિસ્ટિક ફાઇબ્રોસિસ એ હેરેડીટરી તથા જીનેટીક ડીશઓર્ડર છે કે સામાન્ય રિતે લંગ્સ ને અફેક્ટ કરે છે જેમા સિસ્ટીક ફાઇબ્રોસીસ કંડક્ટન્સ રેગ્યુલેટર (CFTR ) મા મ્યુટેશન થવાના કારણે એક્સેસિવ્લી થીક, ટેનેસિયસ મ્યુકસ તથા સ્વેટ, સલાઇવા નુ લંગ્સ મા એબનોર્મલ સિક્રીશન થાય છે.

Explain/Define Asphyxia (ડિફાઇનએસ્ફીક્સીયા):

તે સફોગેશન નુ સ્ટેટ (State) છે.

Explain/Define Chest Trauma (ડિફાઇન ચેસ્ટ ટ્રોમાં):

તે ચેસ્ટ મા ઇન્જરી થવી.

Explain/Define Hypoxia(ડિફાઇન હાઇપોક્ઝીયા):

ટીશ્યુસ માં ઇનએડીક્યુએટ ઓક્સિજન હોવું.

Explain/Define Pulse Oxymetry (ડિફાઇન/પલ્સ ઓક્સીમેટ્રી):

પલ્સ ઓક્સીમેટ્રી તે આર્ટેરિયલ ઓક્સિજન ને એસ્ટીમેટ કરવા માટેનું નોન ઇન્વેસિવ મેથડ છે.

Explain/Define Postural Drainage (ડિફાઇન પોસ્ચુરલ ડ્રેઇનેજ):

પોસ્ચ્યુરલ ડ્રેઇનેજ એ જુદી જુદી બોડી પોઝિશન્સ ને યુઝ કરી લંગ્સ ના જુદા જુદા સેગ્મેન્ટ માંથી ગ્રેવિટી દ્વારા સીક્રીશન ને ડ્રેઇનિંગ કરવા માટેની ટેકનીક છે.

Explain/Define Thoracotomy (ડિફાઇન થોરાકોટોમી):

થોરેક્સ માં ઓપનિંગ કરવામાં આવે છે.

Explain/Define Cyanosis (ડિફાઇન સાઇનોસિસ):

સાઇનોસિસમાં સ્કીન નું બ્લુઇસ ડિસ્કલરેશન થાય છે સ્પેશિયલી લીપ્સ, ઇયર લોબ વગેરે.

Explain/Define Inhalation(ડિફાઇન ઇન્હાલેસન):

ઇન્હાલેસન માં લંગ્સમાં એઇર અથવા વેપર (vapours) ને લેવામાં આવે છે.

બ્રિધીન્ગ એન્ડ કફીન્ગ એક્સરસાઇઝ (Breathing and coughing Excercise):

ડીપ બ્રિધીન્ગ અને કફીન્ગ એક્સરસાઇઝ એ સર્જરી પછી રિકમન્ડેડ કરવામાં આવે છે આ એક્સરસાઇઝ એ બ્રિધિન્ગ ને ઇમ્પ્રૂવ કરવામાં હેલ્પ કરે છે ત્યારબાદ લન્ગ્સ માંથી સિક્રીસન્સ ને ક્લિયર કરવામાં અને ન્યુમોનિયા ના રિસ્ક ને રીડ્યુઝ કરવામાં પણ હેલ્પ કરે છે.

જો પેશન્ટ ને માઇનર સર્જરી થયેલી હોય તો બ્રિધીન્ગ માટે અને કફિંગ માટે સર્જરી પછી દર કલાકે પહેલા બે થી ત્રણ દિવસ (2 to 3 days) સુધી એક્સરસાઇઝ કરવા માટે ઇન્સ્ટ્રક્શન પ્રોવાઇડ કરવું અને જો પેશન્ટ ને મેજર સર્જરી થયેલી હોય તો જ્યાં સુધી ઇન્સિઝન સાઇટ પર પેઇન એ રીડયુઝ ના થાય ત્યાં સુધી આ એક્સરસાઇઝ કરવા માટે ઇન્સ્ટ્રક્શન પ્રોવાઇડ કરવી અને આ એક્સરસાઇઝ એ સામાન્ય રીતે સીટિંગ પોઝિશન માં વધારે ઇફેક્ટિવ્લી થાય છે.

પેશન્ટ ને મુવ કરવા માટે અને દર બે કલાકે પોઝિશન ચેન્જ કરવા માટે ઇન્સ્ટ્રક્શન્સ પ્રોવાઇડ કરવું આ પોઝિશન ચેન્જ કરતા રહેવાથી બ્રિધીન્ગ અને કફિંગ એક્સરસાઇઝ એ બેટર વર્ક કરવામાં હેલ્પ કરે છે.

ડીપ બ્રિધીન્ગ એક્સરસાઇઝ (Deep breathing exercises):

• જ્યારે પેશન્ટ અવેક (Awake) હોય ત્યારે આ એક્સરસાઇઝ દર કલાકે પરફોર્મ કરવી.
• નોઝ દ્વારા ડીપલી અને સ્લોલી (Deeply and Slowly)બ્રીધ કરવું લોવેર રીબકેજ ને એક્સપેન્ડ કરવી અને એબડોમન ને ફોરવર્ડ તરફ મુવ થવા દેવું.
• 3 થી 5 ની કાઉન્ટ માટે હોલ્ડ રાખવું.
• પર્સ કરેલા લીપ દ્વારા ધીમે ધીમે અને કમ્પ્લીટ્લી(Slowly and Completely) રીતે શ્વાસ લો. ફોર્સ થી શ્વાસ બહાર કાઢશો નહીં.
• દર કલાકે 10 વાર રેસ્ટ કરો અને રિપીટ કરો, પેશન્ટ ને ચક્કર આવે અથવા લાઇટહેડેડ થાય તો રેસ્ટ આપવું.

બ્રીધીન્ગ ટેક્નીક્સ (Breathing Techniques):

1) ડીપ બ્રિધીન્ગ(Deep breathing):

• એલ્બો (કોણી) થોડી પાછળ રાખીને કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન માં બેસો અથવા ઊભા રહો, આ પોઝિશન એ ચેસ્ટ ને વધુ એક્સપાન્ડ કરવાની મંજૂરી આપે છે.
• ઊંડો શ્વાસ લો અને બને ત્યાં સુધી તેને પકડી રાખો.
• હવાને બહાર આવવા દો અને પછી જોરથી કફ(ઉધરસ) કરો.
• આ સ્ટેપ્સ એ દર કલાકે 10 વખત રિપીટ કરવા જોઇએ.

2) ડાયાફ્રેમેટિક બ્રિધીન્ગ (Diaphragmatic breathing):

• શોલ્ડર્સ(ખભા)ને આરામ આપો અને પાછા બેસો અથવા સૂઇ જાઓ.
• એક હાથ બેલી(પેટ)પર અને એક ચેસ્ટ પર રાખો.
• 2 સેકન્ડ માટે નોઝ દ્વારા શ્વાસ લો, એબડોમન માં એઇર મુવ થતા અનુભવો અને સ્ટમક બહાર જતું અનુભવો. સ્ટમક એ ચેસ્ટ કરતાં વધુ મુવ કરવું જોઇએ.
• એબડોમન પર દબાવી(Pressing)ને પર્સ કરેલા હોઠ(Pursed lips) દ્વારા 2 સેકન્ડ માટે શ્વાસ બહાર કાઢો.
• રિપીટ કરો.

૩) પર્સ્ડ લીપ બ્રીધીન્ગ (Pursed lip breathing):

નોસ્ટ્રીલ માંથી ધીમે ધીમે ઇન્હેલ કરવું .

હોઠને પર્સ કરો, જાણે કે કોઈ વસ્તુ પર ફૂંક મારી રહી હોય.

પર્સ લીપ (Pursed lip) દ્વારા શક્ય તેટલો ધીમે ધીમે શ્વાસ બહાર કાઢો . શ્વાસ લેવામાં જેટલો સમય લાગ્યો તેના કરતાં ઓછામાં ઓછો બમણો સમય લાગવો જોઇએ.

રિપીટ કરો.

કફિંગ એક્સરસાઇઝ (Coughing Exercises):

• જ્યારે પેશન્ટ એ ફ્રેશ અને કમ્ફર્ટેબલ હોય ત્યારે કફિંગ એક્સરસાઇઝ કરવી બેસ્ટ રહે છે.
• પેશન્ટ ને તેની પીઠ પર સૂવા અને સર્જન પરવાનગી આપે તો તેના ની(ઘૂંટણ)વાળવા અને પગને બેડ પર આરામ કરવાની સૂચના આપો.
• પેશન્ટ ના હાથ વડે મજબુત રીતે ઇન્સીઝન(ચીરો) ને સપોર્ટ આપો. એક નાનો પીલ્લો (ઓશીકું) સપોર્ટ માટે વાપરી શકાય છે.
• પેશન્ટ ને ઊંડો શ્વાસ લેવા અને નિશ્ચિતપણે કફીન્ગ (ઉધરસ) માટે એન્કરેજ કરો. જો પેશન્ટ ને ખાંસી માંથી થોડી મ્યુકસ બહાર આવે છે, તો તેને ટીશ્યુ માં ક્લીયર કરો. જ્યાં સુધી વધુ મ્યુકસ ન હોય ત્યાં સુધી કફીન્ગ(ઉધરસ)નું રિપીટેશન કરો. જો પેશન્ટ ને ખૂબ મ્યુકસ હોય, તો એક્સરસાઇઝ વચ્ચે રેસ્ટ આપો જેથી તે થાકે નહીં.

કફિંગ ટેકનીક્સ (Coughing Techniques):

કફીન્ગ(ખાંસી) ની વિવિધ ટેક્નીક માં કાસ્કેડ કફ(cascade Cough ), હફ કફ (huff Cough ), ક્વોડ કફિંગ(quad coughing) અને કન્ટ્રોલ્ડ કફીન્ગ(Controlled Coughing) (ખાંસી) નો સમાવેશ થાય છે.

1) કાસ્કેડ કફ(Cascade Cough):

પેશન્ટ ને ધીમો ઊંડા શ્વાસ લેવા અને તેને 2 સેકન્ડ માટે પકડી રાખવા માટે કહેવું , જ્યારે એક્સ્પારેટરી મસલ્સ એ કોન્ટ્રેક્ટ થાય છે. પેશન્ટ ને મોં ખોલવા અને શ્વાસ બહાર કાઢવા દરમિયાન ઉધરસ ની સીરીઝ (Series of Cough) કરવા કહો, જેનાથી લંગ્સ ના લોવર વોલ્યુમ માં ખાંસી(કફીન્ગ) આવે છે. આ એઇરવે ક્લિયરન્સ માટે હેલ્પ કરે છે અને ગળફા(Sputum)ની મોટી માત્રા ધરાવતા પેશન્ટ માં પેટન્ટ એરવે જાળવે છે.

2)હફ કફ (Huff Cough):

આમાં પેશન્ટ એ શ્વાસ છોડતા સમયે “હફ” શબ્દ બોલીને ગ્લોટીસ ઓપન કરે છે. હફ કફ( Huff cough)એ નેચરલ કફ રીફ્લેક્સ ને સ્ટીમ્યુલેટ કરે છે. આ મેથડ એ સેન્ટ્રલ એરવે ને ક્લીયર કરવા માટે ઉપયોગી છે. પેશન્ટ કે, જે નિયમિતપણે આનો અભ્યાસ કરે છે, તેઓ વધુ એઇર શ્વાસમાં લે છે અને કાસ્કેડ કફ(Cascade Cough) તરફ આગળ વધી શકે છે.

3)ક્વાડ કફ(Quad Cough):

આનો ઉપયોગ સ્પાઇનલ કોર્ડ ઇન્જરી વાળા પેશન્ટ ની જેમ એબડોમન ના મસલ્સ કંન્ટ્રોલ વિનાના પેશન્ટ માટે થાય છે. પેશન્ટ અથવા નર્સ, તેમના હાથનો ઉપયોગ કરીને, એબડોમન ના મસલ્સ પર ડાયાફ્રેમ તરફ અંદર અને ઉપરની તરફ દબાણ કરે છે જ્યારે પેશન્ટ એ મેક્સીમમ એક્સપાઇરેટરી એફર્ટ્સ સાથે શ્વાસ લે છે, જેના કારણે ઉધરસ(કફીન્ગ) થાય છે.

4) કન્ટ્રોલ કફીન્ગ (Controlled Coughing):

પેશન્ટ ને બે સ્લો(Slow), ઊંડા શ્વાસ લેવા, નાક દ્વારા શ્વાસ લેવા અને માઉથ દ્વારા બહાર કાઢવા માટે કહો. તેમને ત્રીજી વખત ઊંડો શ્વાસ લેવા માટે કહો અને તેમના શ્વાસને 3 ની ગણતરી સુધી રોકો. ખાંસી(કફીન્ગ) વચ્ચે શ્વાસ લીધા વિના સતત બે કે ત્રણ કફીન્ગ માટે ફુલી કફીન્ગ માટે કહેવું. પેશન્ટ ને તેમના લંગ્સમાંથી બધી એઇર બહાર કાઢવા માટે કહો. પેશન્ટ ને યોગ્ય રીતે ઉધરસ માટે સાવચેતી રાખવી જોઇએ અને માત્ર ગળું સાફ ન કરવું જોઇએ.વોકીન્ગ ટાઇમ (Walking time) દરમિયાન દર 3 કલાકે 2 કે 3 વખત પેશન્ટ ને કફ(Cough)કરવા માટે સૂચના આપવી.

કફ(Cough) ની ઇફેક્ટીવનેસ એક્સપેક્ટોરેટ થયેલા સ્પુટમ (Expectorated Sputum) માં રહેલા ગળફા(Sputum)નુ અમાઉન્ટ અને પેશન્ટ ના ગળેલા ગળફા(Swallowed Sputum)ના રિપોર્ટ દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે.

ઓક્સિજન સિલીન્ડર વીથ ફ્લો મીટર (Oxygen sylinder with flow meter and humidifier):

ઓક્સિજન સિલિન્ડર એ મેડિકલ સેટિંગ્સ માં એક ક્રુસિયલ કમ્પોનન્ટ છે. ઓક્સિજન સિલિન્ડર એ જે પેશન્ટ એ પ્રોપર્લી બ્રિધિંગ લઇ શકતા ન હોય, બ્રિધિંગ ડિફીકલ્ટી હોય, તથા હાયર લેવલ ની ઓક્સિજન ની જરૂરિયાત તેવા પેશન્ટ ને સપ્લીમેન્ટ્રી ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવા માટે યુઝ થાય છે.ઓક્સિજન સિલિન્ડર એ ઓક્સિજન ને હાઇ પ્રેસર માં સ્ટોર કરી શકે છે ઓક્સિજન સિલિન્ડર એ હાઇ પ્રેસર હેઠળ ઓક્સિજન નો સંગ્રહ કરે છે. આનાથી મેડીકલ પ્રોફેશનલ એ બ્રિધિંગ ડિફીકલ્ટી ધરાવતા પેશન્ટ, જેમ કે ક્રોનિક ઓબ્સ્ટ્રક્ટિવ પલ્મોનરી ડિસીઝ (COPD), ન્યુમોનિયા, અસ્થમા અથવા સર્જરી માંથી રિકવર થતા પેશન્ટ ને ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવામા યુઝ થાય છે. ઓક્સિજન સિલિન્ડરો વિવિધ સાઇઝ અને સેપ માં અવેઇલેબલ હોય છે, જેમાં નાના પોર્ટેબલ સિલિન્ડરો થી લઇને મોટા સ્ટેશનરી સિલિન્ડરો નુ ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે. પોર્ટેબલ સિલિન્ડરો નો યુઝ એ સામાન્ય રીતે એમ્બ્યુલેટરી પેશન્ટ માટે ટ્રાન્સપોર્ટ દરમિયાન યુઝ થાય છે, જ્યારે સ્ટેશનરી સિલિન્ડરો નો યુઝ એ સામાન્ય રીતે હોસ્પિટલો, ક્લિનિક્સ અથવા લોંગ ટાઇમ ની કેર માટે થાય છે.

હાઇ પ્રેસર નો સામનો કરવા માટે સિલિન્ડર એ સામાન્ય રીતે એલ્યુમિનિયમ અથવા સ્ટીલના બનેલા હોય છે. તેઓ કોમ્પ્રેસ્ડ ઓક્સિજન ગેસ થી ભરેલા છે, જે પેશન્ટ ના યુઝ માટે તેની સેફ્ટી ને એન્સ્યોર કરવા માટે મેડીકલ-ગ્રેડ ના સ્ટાન્ડર્ડ અનુસાર પ્યુરિફાઇ કરવામાં આવે છે.સિલિન્ડર માંથી ઓક્સિજન ના ફ્લો ને ફ્લોમીટર અથવા રેગ્યુલેટર નો યુઝ કરીને કંટ્રોલ થાય છે. આ ઇક્વીપમેન્ટ એ પેશન્ટ માટે ઓક્સિજન ના ફ્લો ને કંટ્રોલ કરે છે, જે હેલ્થકેર પર્સન ને પેશન્ટ ની રિક્વાયરમેન્ટ મુજબ ફ્લો ને એડજસ્ટ કરવા માટે યુઝ થાય છે.ઓક્સિજન સિલિન્ડરો એ તેમાં રહેલા ગેસ ના હાઇ પ્રેસર ને કારણે તેની પ્રોપર્લી કેર કરવી જોઇએ. તેને હીટ સોર્સ અને ફ્લેમેબલ મટીરીયલ્સ થી દૂર સારી રીતે વેન્ટિલેટેડ વિસ્તારો માં સ્ટોર કરવા જોઇએ. વધુમાં, હેલ્થકેર પર્સનલ્સ માટે ઓક્સિજન થેરાપી માટે તથા તેના સેફ હેન્ડલિંગ માટે યોગ્ય ટ્રેઇનિંગ જરૂરી હોય છે.પેશન્ટની કેર માટે પૂરતો ઓક્સિજન અવેઇલેબલ છે તેનુ એન્સ્યોરિંગ(ખાતરી) કરવા માટે સિલિન્ડરો માં ઓક્સિજન ના લેવલ નું નિયમિતપણે ઓબ્ઝર્વેશન કરવું જોઇએ. ઓક્સિજન સપ્લાય માં ઇન્ટરપ્શન ને ટાળવા માટે ખાલી સિલિન્ડરો ઇમિડિયેટલી ચેન્જ કરવા જોઇએ.

યુઝ (uses):

મેડીકલ સેટિંગ્સ માં ઓક્સિજન સિલિન્ડર ના ઘણા ઇમ્પોર્ટન્ટ યુઝ હોય છે:

1)ઓક્સિજન થેરાપી (Oxygen therapy):

ઓક્સિજન સિલિન્ડર નો પ્રાઇમરી યુઝ એ રેસ્પિરેટ્રી કન્ડિશન ધરાવતા પેશન્ટ ને સપ્લિમેન્ટ્રી ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવાનો છે.જેમ કે ન્યુમોનિયા, અસ્થમા, ક્રોનિક ઑબ્સ્ટ્રક્ટિવ પલ્મોનરી ડિસીઝ (COPD), અથવા રેસ્પિરેટ્રી ફેઇલ્યોર જેવી કન્ડીશન્સ ના કારણે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થતી હોય તેવા વ્યક્તિઓ નો ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે. ઓક્સિજન થેરાપી એ બ્લડ ના ઓક્સિજન ને ઇમ્પ્રુવ કરવા મા મદદ કરે છે, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને થાક જેવા લક્ષણો માંથી રાહત આપે છે.

2)એમરજન્સી સિચ્યુએશન (Emergency Situation):

કાર્ડિયાક અરેસ્ટ, ટ્રોમા અથવા રેસ્પીરેટ્રી ડિસ્ટ્રેઝ જેવી એમરજન્સી સિચ્યુએશન દરમિયાન ઓક્સિજન સિલિન્ડર આવશ્યક હોય છે. જ્યાં સુધી વધુ કોમ્પ્રાહેંસીવ ટ્રીટમેન્ટ આપવામાં ન આવે ત્યાં સુધી તેઓ પેશન્ટ ને સ્ટેબિલાઇઝ કરવા માટે ઓક્સિજન નો રેડિલી અવેઇલેબલ સોર્સ પૂરો પાડે છે.

3)સર્જિકલ પ્રોસિઝર (Surgical procedure):

જનરલ એનેસ્થેસિયા હેઠળ સર્જરી કરાવતા પેશન્ટ ને ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવા માટે ઓક્સિજન સિલિન્ડરો નો યુઝ એ ઓપરેટિંગ રૂમ માં થાય છે. સર્જીકલ પ્રોસિઝર દરમિયાન ટીશ્યુસ ની ઓક્સિજન ની એડીક્યુએટ અમાઉન્ટ જાળવવા અને પોસ્ટઓપરેટિવ રિકવરી માટે ઓક્સિજન આવશ્યક હોય છે.

4)ટ્રાન્સપોર્ટેશન (Transportation):

પોર્ટેબલ ઓક્સિજન સિલિન્ડરો નો યુઝ એ સામાન્ય રીતે પેસન્ટ ના ટ્રાન્સપોર્ટેશન દરમિયાન, હેલ્થકેર ફેસેલિટીસ માં અને એમ્બ્યુલન્સ અથવા એર એમ્બ્યુલન્સ ટ્રાન્સફર દરમિયાન યુઝ થાય છે. તેઓ એન્સ્યોર (ખાતરી) કરે છે કે પેશન્ટ એ ટ્રાન્સફર દરમિયાન સતત ઓક્સિજન થેરાપી મેળવી શકે છે, ખાસ કરીને જેઓ તેમની ડેઇલી એક્ટિવિટી માટે સપ્લીમેન્ટ્રી ઓક્સિજન પર આધાર રાખે છે.

5)હોમકેર(Home care):

જે પેશન્ટ ને લાંબા ગાળાની ઓક્સિજન થેરાપી ની જરૂર હોય તેમના માટે હોમ હેલ્થકેર સેટિંગ માં યુઝ માટે ઓક્સિજન સિલિન્ડર પ્રોવાઇડ કરવામા આવે છે. આ સિલિન્ડરો ક્રોનિક બ્રીધીંગ કન્ડિશન ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે સપ્લિમેન્ટ્રી ઓક્સિજન નો કન્વિનીયન્ટ અને રિલાયેબલ સોર્સ પૂરો પાડે છે.
ઓવરઓલ, ઓક્સિજન સિલિન્ડરો પેશન્ટ ને એડીક્યુએટ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવા માટે અને જુદા જુદા મેડીકલ સેટિંગ્સ માં બ્રિધિંગ ને સપોર્ટ આપવા માટે જરૂરી ઓક્સિજન મેળવવા માટે અગત્ય નો ભાગ ભજવે છે.

પાર્ટ્સ ઓફ ઓક્સિજન સિલિન્ડર (Parts of oxygen cylinder):

1)સિલિન્ડર(Cylinder),
2)વાલ્વ(Valve),
3)રેગ્યુલેટર(Regulator),
4)ફ્લો મીટર(Flow meter),
5)હ્યુમિડિફાયર(Humidifier)

1)સિલિન્ડર(Cylinder):

ઓક્સિજન સિલિન્ડર નો મુખ્ય ભાગ છે જે સામાન્ય રીતે એલ્યુમિનિયમ અથવા સ્ટીલ નો બનેલો હોય છે અને તે હાઇ પ્રેસર નો સામનો કરવા માટે બનેલ હોય છે. તેમાં કોમ્પ્રેસ્ડ મેડિકલ-ગ્રેડ ઓક્સિજન ગેસ હોય છે.

2) વાલ્વ(Valve):

વાલ્વ એ સિલિન્ડર ની ટોચ પર આવેલ હોય છે અને સિલિન્ડર માંથી ઓક્સિજન ના ફ્લો ને કંટ્રોલ કરે છે. ઓક્સિજન ના ફ્લો ને સ્ટાર્ટ કરવા અથવા બંધ કરવા માટે તેને ઓપન અથવા ક્લોઝ કરી શકાય છે.

3)રેગ્યુલેટર(Regulator):

રેગ્યુલેટર એ વાલ્વ સાથે જોડાય છે અને સિલિન્ડર માંથી ઓક્સિજન જે રેટ મા વહે છે તેને કંટ્રોલ કરે છે. તેમાં સામાન્ય રીતે એક ગેજ હોય છે જે સિલિન્ડર ની અંદર ઓક્સિજન નું પ્રેસર દર્શાવે છે અને ફ્લો રેટ ને એડજસ્ટ કરવા માટે નોબ અથવા ડાયલ હોય છે. ફ્લો ને લિટર પર મીનિટ (LPM) માં મેઝર કરવામા આવે છે અને પેશન્ટ ની ઓક્સિજન જરૂરિયાતો ને પહોંચી વળવા એડજસ્ટ કરી શકાય છે.

4)ફ્લો મીટર(Flow meter):

ફ્લો મીટર એ એક ડિવાઇસ છે જે રેગ્યુલેટર ને જોડે છે અને ઓક્સિજન ના ફ્લો ના રેટ ને લિટર પર મિનિટ માં મેઝર કરે છે. તેમાં સામાન્ય રીતે બોલ અથવા ફ્લોટ સાથેની ટ્યુબ હોય છે જે ફ્લો રેટ ના આધારે વધે છે અથવા ઘટે છે. ફ્લો મીટર ઓક્સિજન ના ફ્લો નુ વિઝ્યુઅલ ઇન્ડીકેશન પ્રોવાઇડ કરે છે, જે હેલ્થકેર પર્સન ને એડીક્યુએટ ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવા માટે જરૂરિયાત મુજબ તેને એડજસ્ટ કરવા માટે અલોવ કરે છે.

5)હ્યુમિડિફાયર(Humidifier):

ઓક્સિજન સિલિન્ડર સાથે હ્યુમિડિફાયર પણ જોડાયેલ હોય છે. હ્યુમિડિફાયર એ રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક ની ડ્રાયનેસ અને ઇરિટેશન ને પ્રિવેન્ટ માટે ઓક્સિજન ફ્લો માં મોઇસ્ચર ઉમેરે છે, ખાસ કરીને લાંબા સમય સુધી ઓક્સિજન થેરાપી દરમિયાન યુઝ થાય છે.

ટાઇપ ઓફ ઓક્સિજન સિલિન્ડર (Types of Oxygen Cylinder)

મેડીકલ સેટિંગ્સમાં, ઘણા પ્રકાર ના ઓક્સિજન સિલિન્ડરો અવેઇલેબલ હોય છે, દરેક ચોક્કસ પર્પઝ અને પેશન્ટ ની નીડ માટે ડિઝાઇન થયેલ હોય છે.

1.પોર્ટેબલ ઓક્સિજન સિલિન્ડરો (Portable Oxygen Cylinder):

આ સિલિન્ડર એ નાના અને ઓછા વજનના હોય છે, જેના કારણે તેમનુ ટ્રાન્સપોર્ટેશન ઇઝી રહે છે. તેઓ સામાન્ય રીતે એમ્બ્યુલેટ્રી પેશન્ટ માટે અથવા હેલ્થકેર ફેસિલીટીસ માં ટ્રાન્સફર દરમિયાન યુઝ માં લેવાય છે. પોર્ટેબલ સિલિન્ડર મા પેશન્ટ એ ઓક્સિજન થેરાપી લેતી વખતે મોબિલીટી મેઇન્ટેન રાખી શકે છે.

2.સ્ટેશનરી ઓક્સિજન સિલિન્ડર (Stationary Oxygen Cylinder):

સ્ટેશનરી ઓક્સિજન સિલિન્ડર એ બલ્ક ઓક્સિજન સિલિન્ડર તરીકે પણ ઓળખાય છે, આ મોટા સિલિન્ડરો એ સ્ટેબલ હોય છે અને સામાન્ય રીતે હોસ્પિટલો, ક્લિનિક્સ અથવા લાંબા ગાળાની કેર ફેસેલિટીસ માં ઉપયોગમાં લેવાય છે. તેઓ ઓક્સિજન નો મોટો વોલ્યુમ ધરાવે છે અને મલ્ટીપલ પેશન્ટ ને સતત ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવા માટે ઓક્સિજન ડિલિવરી સિસ્ટમ્સ સાથે જોડાયેલા છે.

3.લિક્વિડ ઓક્સિજન સિસ્ટમ્સ (Liquid Oxygen System)

લિક્વિડ ઓક્સિજન સિસ્ટમ્સ એ ખૂબ ઓછા તાપમાને ઓક્સિજન ને લિક્વિડ સ્વરૂપ માં સ્ટોર કરે છે. લાંબાગાળાની ઓક્સિજન થેરાપીની જરૂર હોય તેવા પેશન્ટ માટે આ સિસ્ટમ નો યુઝ એ ઘણીવાર હોમ હેલ્થકેર સેટિંગ માં થાય છે. કોમ્પ્રેસ્ડ ગેસ સિલિન્ડરો ની સરખામણીમાં લિક્વિડ ઓક્સિજન સિસ્ટમ્સ વધુ ઓક્સિજન વોલ્યુમ ઓફર કરે છે અને તેને વારંવાર રિફિલિંગ ની ઓછી જરૂર પડે છે.

4.ઇમર્જન્સી ઓક્સિજન સિલિન્ડર (Emergency oxygen Cylinder)

આ સિલિન્ડરો ખાસ કરીને એમરજન્સી સમય દરમિયાન ઉપયોગ માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા છે, જેમ કે કાર્ડિયાક અરેસ્ટ, ટ્રોમા અથવા બ્રિધિંગ ડીફીકલ્ટીઝ. તેમા સામાન્ય રીતે ક્રિટિકલ સિચ્યુએશન માં ઓક્સિજન થેરાપી ની સુવિધા માટે ક્વીક-રિલીઝ વાલ્વ અથવા રેગ્યુલેટર હોય છે.

5.એવિએશન ઓક્સિજન સિલિન્ડર(Aviation oxygen Cylinder)

આ સિલિન્ડરો એ એરક્રાફ્ટ માં ઉપયોગ માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા છે જેથી કરીને મુસાફરો ને હાઇ એલ્ટીટ્યુડ પર પુરતો ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ પાડવા માટે હોય છે જ્યાં ઓક્સિજન નું લેવલ એ ઓછું હોય. એર ટ્રાવેલ દરમિયાન સેફ ઓક્સિજન લેવલ મેઇન્ટેન કરવા માટે એવિએશન ઓક્સિજન સિસ્ટમ્સ હોય છે, જે ખાસ કરીને બ્રીધિંગ કન્ડિશન ધરાવતી વ્યક્તિઓ માટે યુઝ થાય છે.

સિલીન્ડર અકોરડિંગ ટુ કલર કોડ(Cylinder according to colourccoad):

મેડીકલ સેટિંગ્સમાં, ઓક્સિજન સિલિન્ડરો ને ઘણીવાર કલર-કોડિંગ દ્વારા અલગ પાડવામાં આવે છે, જે હેલ્થકેર પર્સન ને સિલિન્ડરો ને ઝડપ થી ઓળખવામાં મદદ કરે છે.

1.ગ્રીન(Green):

ગ્રીન સિલિન્ડરો માં સામાન્ય રીતે ઓક્સિજન હોય છે. તેઓ મેડીકલ ઓક્સિજન થેરાપી માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે અને હેલ્થકેર સેટિંગ્સ માં સૌથી કોમન પ્રકારના ઓક્સિજન સિલિન્ડર છે. ગ્રીન કલર ઓક્સિજન માટેના યુનિવર્સલ કલર તરીકે ઓળખાય છે.

2.બ્લુ( Blue):

બ્લુ સિલિન્ડરો માં સામાન્ય રીતે નાઇટ્રસ ઓક્સાઇડ હોય છે, જેને સામાન્ય રીતે
“લાફિંગ ગેસ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. નાઇટ્રસ ઑકસાઇડ નો યુઝ એ મેડીકલ પ્રોસીઝર દરમિયાન એનાલજેસિયા અને એનેસ્થેસિયા માટે કરવામાં આવે છે અને સેફ એડમિનિસ્ટ્રેશન માટે તેને ઘણીવાર ઓક્સિજન સાથે મીક્સ્ડ કરવામાં આવે છે.

3.ગ્રે અથવા સિલ્વર( Gray or Silver):

ગ્રે અથવા સિલ્વર સિલિન્ડરો માં ઘણીવાર કાર્બન ડાયોક્સાઇડ (CO2) અથવા મેડીકલ એપ્લિકેશન માં ઉપયોગમાં લેવાતા અન્ય સ્પેસિયલ ગેસિસ હોય છે, કાર્બન ડાયોક્સાઇડ જેમ કે એન્ડોસ્કોપિક પ્રોસિઝર દરમિયાન ઇન્સફલેશન માટે તથા ક્રાયોથેરાપી માટે .

4.વાઇટ(White):

વાઇટ સિલિન્ડર નો યુઝ એ સામાન્ય રીતે નોનમેડીકલ ગેસીસ માટે થાય છે, જેમ કે નાઇટ્રોજન અથવા કંપ્રેસ્ડ એર, જેનો યુઝ એ જુદા જુદા પર્પઝ માટે મેડીકલ ઇક્વીપમેન્ટ માટે જેમ કે પાવરિંગ મેડીકલ ઇક્વીપમેન્ટ તથા ન્યુમેટીક ટુલ્સ માટે થઇ શકે છે.

હ્યુમિડિફાયર (Humidifier):

ઓક્સિજન સિલિન્ડર મા હ્યુમિડિફાયર એ એક ડિવાઇસ છે જે એરવે માં ડ્રાઇનેસ ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે ઓક્સિજન ના ફ્લો માં મોઇસ્ચર ને એડ કરે છે. તે રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક ને મોઇસ્ટ રાખવા માં હેલ્પ કરે છે અને ખાસ કરીને લાંબા સમય સુધી ઓક્સિજન થેરાપી નો યુઝ કરતા લોકો માટે ઉપયોગી થઇ શકે છે. સામાન્ય રીતે, હ્યુમિડિફાયર એ સ્ટરાઇલ વોટર થી ભરેલુ કન્ટેઇનર હોય છે જેમાંથી ઓક્સિજન પસાર થાય છે, શ્વાસ લેવામાં આવે તે પહેલાં મોઇસ્ચર ને ખેંચે છે. આ નાક, ગળા અને લંગ્સ માં બર્નિંગ સેન્સેશન અને ડિસ્કમ્ફર્ટ ને પ્રિવેન્ટ કરવામા હેલ્પ કરે છે.

પર્પઝ (Purpose):

• ઓક્સિજન સિલિન્ડર માટે હ્યુમિડિફાયર નો પર્પઝ એ ખાસ કરીને ઓક્સિજન થેરાપી દરમિયાન પેશન્ટ ને આપવામાં આવતા ઓક્સિજન માં મોઇસ્ચર એડ કરવાનો હોય છે.
• જ્યારે ઓક્સિજન ને નેઝલ કેન્યુલા અથવા માસ્ક દ્વારા ડિલીવર્ડ કરવામાં આવે છે, ત્યારે તે ક્યારેક રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક માં ડ્રાયનેસ અને બર્નિંગ સેન્સેશન પ્રોડ્યુસ કરી શકે છે.હ્યુમિડિફાયર ઓક્સિજન ને મોઇસ્ચર કરીને આ ડિસ્કંફર્ટ ને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે તથા એન્સ્યોરિંગ(ખાતરી) કરે છે કે એરવે એ મોઇસ્ટ રહે છે અને બર્નિંગ, ડ્રાયનેસ અને મ્યુકસ મેમ્બ્રેન ના નુકસાન નું રિસ્ક ઘટાડે છે.
• હ્યુમિડિફાયર એ ખાસ કરીને એવા વ્યક્તિઓ માટે મહત્વપૂર્ણ છે જેમને લાંબા ગાળા ની ઓક્સિજન થેરાપી ની જરૂર હોય છે, કારણ કે તે ટ્રીટમેન્ટ માં આરામ ને ઇમ્પ્રુવ કરવામા હેલ્પ કરે છે.

પાર્ટ્સ ઓફ હ્યુમિડિફાયર (Parts of Humidifier):

ઓક્સિજન સિલિન્ડર મા રહેલા હ્યુમિડિફાયર ના પાર્ટ્સ માં સામાન્ય રીતે નીચેના નો સમાવેશ થાય છે:

1) રિઝરવિયર અથવા વોટર ચેમ્બર(Reservoir of water chamber):

આ મેઇન કન્ટેઇનર છે જ્યાં સ્ટરાઇલ વોટર સ્ટોર હોય છે. ઓક્સિજન આ ચેમ્બર માંથી પાસ થાય છે, અને ફ્લો વખતે ઓક્સિજન એ મોઇસ્ચરાઇઝ્ડ થાય છે.

2)ઇનલેટ અને આઉટલેટ પોર્ટ્સ( Inlate and outlate potes):

આ એવા ઓપનિંગ્સ છે જ્યાં ઓક્સિજન એ હ્યુમિડિફાયર માં એન્ટર થાય છે અને બહાર નીકળે છે. ઇનલેટ પોર્ટ એ ઓક્સિજન સોર્સ સાથે જોડાય છે, જેમ કે ઓક્સિજન સિલિન્ડર અથવા કોન્સન્ટ્રેટર,
જ્યારે આઉટલેટ પોર્ટ એ પેશન્ટ ને મોઇસ્ચરાઇઝ્ડ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરે છે.

3)બેફલ અથવા ડિફ્યુઝર(Baffle or Diffuser):

આ કંમ્પોનન્ટ એ ઓક્સિજન ને વોટર ના ચેમ્બર મા સમાનરૂપે ડિસ્ટ્રીબ્યુશન કરવામા મદદ કરે છે.

4)એડજસ્ટમેન્ટ ડાયલ અથવા કંટ્રોલ(Adjustment Dial or Control):

ઘણા હ્યુમિડિફાયર્સ માં એડજસ્ટમેન્ટ ડાયલ અથવા કંટ્રોલ હોય છે જે યુઝર્સ ને પેશન્ટ ની નીડ અને એન્વાયરમેન્ટલ કન્ડિશન ના આધારે ઓક્સિજન ફ્લો માં એડ થતા મોઇસ્ચર નું નિયમન કરવા માટે અલોવ કરે છે.

5)સેફ્ટીફિચર્સ(Safety Features)

ઘણા મોડર્ન હ્યુમિડિફાયર્સ માં સેફ્ટી ફિચર્સ જેમ કે પ્રેસર રિલીઝ વાલ્વ તથા એલાર્મ જેવી સેફ્ટી સુવિધાઓ યણ હોય છે.

યુઝ( Use):

ઓક્સિજન સિલિન્ડર માં રહેલ હ્યુમિડિફાયર ના યુઝ માં નીચેના નો ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે:

1.મોઇસ્ચરાઇઝીંગ ધ એરવે( Moisturizing the Airway):

ઓક્સિજન થેરાપી એ ક્યારેક રેસ્પીરેટરી ટ્રેક માં ડ્રાયનેસ અને બર્નિંગ સેન્સેશન પ્રોડ્યુસ કરે છે. હ્યુમિડિફાયર એ ઓક્સિજન માં મોઇસ્ચર ને એડ કરે છે, તથા એન્સ્યોરિંગ કરે છે કે એરવે એ મોઇસ્ચર રહે છે અને ડિસ્કમ્ફર્ટ તથા મ્યુકસ મેમ્બ્રેન ને નુકસાન થવાનું રિસ્ક રિડ્યુસ કરે છે.

2.એલીવીએટીગ(દૂર કરવું) ડ્રાયનેસ(Eliviating Dryness):

ઓક્સિજન ને મોઇસ્ચર કરીને, હ્યુમિડિફાયર નાક,ગળા અને લંગ્સ માં ડ્રાયનેસ ને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે, જે ઓક્સિજન થેરાપી માંથી પસાર થતી વ્યક્તિઓ માટે બ્રીધીંગ ને વધુ કમ્ફર્ટેબલ બનાવે છે.

3.ઇમ્પ્રુવિંગ કમ્ફર્ટ (Improve Comfort):

હ્યુમિડિફાઇડ ઓક્સિજન એ શ્વાસ લેવા માટે વધુ કમ્ફર્ટેબલ હોય છે, ખાસ કરીને લાંબા ગાળાની ઓક્સિજન થેરાપીવાળા પેશન્ટ માટે કે જેમને લાંબા સમય સુધી સતત ઓક્સિજન સપોર્ટ ની જરૂર પડતી હોય છે.

4.રિડ્યુસિંગ ઇરિટેશન(Reducing Irritation):

ડ્રાય એઇર એ એરવે માં બર્નિંગ સેન્સેશન પ્રોડ્યુસ કરે શકે છે, જે ઉધરસ,ગળામાં દુખાવો અને અન્ય ડિસ્કમ્ફર્ટ કરે છે. હ્યુમિડિફાયર ઓક્સિજન ના ફ્લો માં મોઇસ્ચર નું લેવલ જાળવી રાખીને બર્નિંગ સેન્સેશન ઘટાડવા માં મદદ કરે છે.

5.એન્હાન્સિંગ થેરાપી એધરન્સ(Enhancing therapy Adherence):

પેશન્ટ માટે કમ્ફર્ટેબલ ઓક્સિજન થેરાપી એ ક્રુસિયલ હોય છે. ઓક્સિજન પૂરતા પ્રમાણ માં મોઇસ્ચર હોય છે તેનુ એન્સ્યોરિંગ કરીને, હ્યુમિડિફાયર એ પેશન્ટ ના કમ્ફર્ટ માં વધારો કરે છે. આમ ,હ્યુમિડિફાયર એ ઓક્સિજન ને પ્રોપર્લી મોઇસ્ચર કરી ડ્રાઇનેસ ને પ્રિવેન્ટ કરવામાં હેલ્પ કરે છે.

આફ્ટર યુઝ (After use):

1.ઓક્સિજન સોર્સ થી ડિસ્કનેક્ટ કરવુ:

ક્લિન કરતા પહેલા, એ સ્યોર કરવુ કે હ્યુમિડિફાયર એ ઓક્સિજન સિલિન્ડર તથા કોન્સેન્ટ્રેટર થી ડિસ્કનેક્ટ થયેલ છે.ઓક્સિજન ના એક્સીડેન્ટલ ફ્લો ને અવોઇડ કરવા માટે.

2.વોટર ચેમ્બર ખાલી કરવી:

હ્યુમિડીફાયર ના વોટર ચેમ્બરમાંથી બાકી રહેલા વોટર ને કેરફુલી એમ્પટી કરવુ.

3.પાર્ટ્સ ને ડિસએસેમ્બલ કરવુ:

રિઝરવિયર ,વોટર ચેમ્બર, ઇનલેટ અને આઉટલેટ પોર્ટ, વાટ અથવા વાટ પેડ (ઇફ એપ્લીકેબલ) અને અન્ય કોઇપણ દૂર કરી શકાય તેવા પાટ્સ ને અલગ કરવા .

4.માઇલ્ડ સોપ અને વોટર થી ક્લિન કરવુ:

માઇલ્ડ સોપ અને ગરમ પાણી ના સોલ્યુશન નો યુઝ કરીને દૂર કરી શકાય તેવા તમામ પાર્ટ્સ ને સારી રીતે ધોઇ લેવા. કોઇપણ રેસિડ્યુઅલ અથવા ડિપોઝીટ ને દૂર કરવા માટે બ્રશ અથવા સ્પન્જ નો યુઝ કરવો. બેક્ટેરિયા અથવા મોલ્ડ એ એક્યુમ્યુલેશન થઇ શકે તેવી કોઈપણ તિરાડો અથવા એરિયા હોય તો તેના પર ધ્યાન આપવુ.

5.રિન્ઝ થરલી:

ક્લિન કર્યા પછી, કોઇપણ સાબુના રેસિડ્યુઅલ ને દૂર કરવા માટે બધા પાટૅસ ને ક્લિન વોટર થી વોશ કરવા.

6.ડિસઇન્ફેક્ટ:

હ્યુમિડિફાયર ને ડિસઇન્ફેક્ટ કરવા માટે, એક ભાગ વાઇટ વિનેગર અને ત્રણ ભાગ વોટર ના મિશ્રણ નો ઉપયોગ કરી શકાય છે. વોટર ચેમ્બર ને વિનેગરના સોલ્યુસન થી ફિલ કરવુ અને તેને ઓછામાં ઓછા 30 મિનિટ સુધી પલાળી રાખવુ. તે પછી,ક્લિન વોટર થી સારી રીતે ધોઇ લેવુ.

7.ડ્રાઇ કમ્પલીટલી:

હ્યુમિડિફાયર ને ફરીથી એસેમ્બલ કરતા પહેલા તમામ પાર્ટ્સ ને પ્રોપર્લી એઇર માં સૂકવવા દેવા.
એન્સ્યોરિંગ કરવુ કે ત્યાં કોઇપણ મોઇસ્ચર છે કે નહી,કારણ કે મોઇસ્ચર એ બેક્ટેરિયાના ગ્રોથ ને પ્રમોટ કરી શકે છે.

8.રિએસેમ્બલ કરવુ અને રિકનેક્ટ કરવુ:

એકવાર સૂકાઇ જાય પછી, હ્યુમિડિફાયર ને ફરીથી એસેમ્બલ કરવુ. એન્સ્યોર કરવુ કે બધા પાટૅસ એ પ્રોપર્લી જોડાયેલા છે. તથા હ્યુમિડિફાયર નું રેગ્યુલર્લી મેઇન્ટેનન્સ અને ચેકિંગ કરવું.

ઓક્સિજન કેન્યુલા/ નેઝલ કેન્યુલા (Oxygen Cannula/ Nasal Cannula):

ઇન્ટ્રોડક્શન (introduction):

ઓક્સિજન કેન્યુલા એ એક મેડિકલ ડિવાઇસ છે કે જે પેશન્ટ ને ઓક્સિજન સપ્લિમેન્ટ્સ પ્રોવાઇડ કરવા માટે યુઝ થાય છે. આ ઓક્સિજન કેન્યુલા ને નેઝલ કેન્યુલા (Nasal cannula) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે આ નેઝલ કેન્યુલા એ 1960 માં અમેરિકન ફિઝિશિયન તથા પલ્મોનોલોજીસ્ટ ડો. આલવાન એલ. બરાચ દ્વારા ઇન્ટ્રોડ્યુસ કરવામાં આવી હતી. જ્યારે પેશન્ટ ને ઓક્સિજન ના લો ફ્લો રેટ તથા મીડિયમ કોન્સન્ટ્રેશન ની જરૂરિયાત હોય ત્યારે મેઇન્લી આ નેઝલ કેન્યુલા નો યુઝ કરવામાં આવે છે. તેમાં ઓક્સિજન નો ફ્લોરેટ એ 1-6 લિટર/ મિનિટ નો હોય છે.તથા ઓક્સિજન નુ કોન્સન્ટ્રેશન એ 24 – 44 % જેટલુ હોય છે. આ નેઝલ કેન્યુલા એ સામાન્ય રીતે મેડિકલ ગ્રેડ સિલિકોન માંથી બનાવવામાં આવે છે.

પાર્ટ્સ ઓફ ઓક્સિજન કેન્યુલા(Parts of Oxygen Cannula):

1) નેઝલ પ્રોન્ગ્સ(Nasal prongs),
2)રિઝર્વિઅર(Reservoir),
3) ઇયર લુપ્સ(Ear loops),
4) રેગ્યુલેટીંગ રિંગ (Regulating Ring),
5) ઓક્સિજન ટ્યુબિંગ (Oxygen tuning),
6) કનેક્ટર(Connector)

1) નેઝલ પ્રોન્ગ્સ( Nasal prongs):

નેઝલ પ્રોન્ગ્સ એ બે સ્મોલ કવ્ર્ડ ટીપ આવેલી હોય છે કે જેને ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવા માટે નોસ્ટ્રીલ માં ફીટ કરવામાં આવે છે.

2)રિઝર્વિઅર(Reservoir):

રિઝર્વિઅર એ એવો પાર્ટ છે કે જે નેઝલ પ્રોન્ગ્સ ને ઇયર લુપ સાથે કનેક્ટ કરવા માટે નુ વર્ક કરે છે.

3) ઇયર લુપ્સ(Ear loops):

ઇયર લુપ છે એવો પાર્ટ છે કે જેના દ્વારા કેન્યુલા એ તેની પ્લેસ પર સિક્યોર થય શકે છે જેને ઇયર ની ઉપર પ્લેસ કરવામાં આવે છે.

4) રેગ્યુલેટીંગ રિંગ (Regulating Ring):

આ રેગ્યુલેટિંગ રિંગ એ ઇયર લુપ ને હેડ પર પ્રોપર્લી એડજસ્ટ કરી ફિક્સ કરવા માટે યુઝ થાય છે.

5) ઓક્સિજન ટ્યુબિંગ (Oxygen Tubing):

ઓક્સિજન ટ્યુબિંગ એ ઓક્સિજન ને પ્રોપર્લી નેઝલ પ્રોન્ગ્સ સુધી પહોંચાડવા માટેનુ વર્ક કરે છે.

6) કનેક્ટર(Connector):

આ કનેક્ટર એ ઓક્સિજન સોર્સ સાથે કનેક્ટ થાય છે.

યુઝ(Uses):

આ નેઝલ કેન્યુલા એ સિલીકોન નુ બનેલુ એવુ ડિવાઇસ છે જે ડિસ્પોઝેબલ હોય છે જેમા બે પ્રોન્ગ્સ આવેલા હોય છે જેના કારણે પેશન્ટ ને ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરી શકાય છે.

1)ઓક્સિજન થેરાપી (Oxygen therapy):

જે પેશન્ટ ને ક્રોનિક ઓબસ્ટ્રીવ પલ્મોનરી ડિસીઝ (COPD) કન્ડિશન હોય તેમાં પ્રોપર્લી ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવા માટે યુઝ થાય છે.

2) સપ્લીમેન્ટરી ઓક્સિજન (Supplimentry Oxygen):

જે પેશન્ટ એ સર્જરીમાંથી તથા ઇલનેશ માંથી રિકવરી પોઝિશન માં હોય ત્યારે સપ્લીમેન્ટ્રી ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવા માટે નેઝન કેન્યુલા નો યુઝ થાય છે.

એડવાન્ટેજ( Advantage):

• તેમા ક્લાયન્ટ એ ઓક્સિજન થેરાપી સાથે વાતચીત કરવા માટે તથા ઇટીંગ માટે એબલ હોય છે.
• આ નેઝલ કેન્યુલા નો યુઝ એ ઘર પર પણ ઇઝીલી રીતે કરી શકાય છે.
• તેનો યુઝ એ સેફ તથા સિમ્પલ હોય છે.
• તે ઓક્સિજન ના લો કોન્સન્ટ્રેશન ને ડિલિવર કરે છે.

ડિસએડવાન્ટેજ(Disadvantage):

• આ નેઝલ કેન્યુલા એ નેઝલ ઓબસ્ટ્રકશન ની કન્ડિશન માં યુઝ થય શકતી નથી.
• નેઝલ કેન્યુલા એ મ્યુકસ મેમ્બરેન ને ડ્રાય કરી શકે છે તેથી 4 ml / min કરતાં વધારે ફલો ને હ્યુમીડિફાઇ કરવાની જરૂરિયાત પડે છે.
• નોસ્ટ્રીલ માંથી ઇઝીલિ રીતે નેઝલ કેન્યુલા ના પ્રોગ્સ એ બહાર નીકળી શકે છે.
• ઇયર ઉપર અથવા નોસ્ટ્રીલ ઉપર સ્કીન ઇરીટેશન અથવા સ્કીન બ્રેકડાઉન થવાનું કારણ બને છે.
• માઉથ બ્રિધર માટે તે યુઝ થય શકતું નથી.

સાઇઝ ઓફ ડિફરન્ટ નેઝલ કેન્યુલા પ્રોન્ગ્સ (Size of Different nasal Cannula prongs):

1) સ્મોલ સાઇઝ કેન્યુલા (Small size cannula):

તેના પ્રોન્ગ્સ નો ડાયામીટર એ 1.4 mm થી 1.8 mm મા અવેઇલેબલ હોય છે. તેનો યુઝ એ સામાન્ય રિતે ઇન્ફન્ટ મા થાય છે.

2) મિડીયમ સાઇઝ કેન્યુલા( Midium Size cannula):

તેના પ્રોન્ગ્સ નો ડાયામીટર એ 2.0 mm થી 2.5 mm મા અવેઇલેબલ હોય છે. તેનો યુઝ એ સામાન્ય રિતે પિડીયાટ્રીક મા થાય છે.

2) લાર્જ સાઇઝ કેન્યુલા (Large Size cannula):

તેના પ્રોન્ગ્સ નો ડાયામીટર એ 2.8 mm થી 3.5 mm મા અવેઇલેબલ હોય છે. તેનો યુઝ એ સામાન્ય રિતે એડલ્ટ મા થાય છે.

આફ્ટર કેર(After care):

કેન્યુલા એ સામાન્ય રીતે સિંગલ યુઝ એટલે કે ડિસ્પોઝેબલ હોય છે જેનો એક વખત યુઝ કર્યા બાદ તેને પ્રોપર્લી યેલો બાયો હેઝાર્ડ બિનમાં ડિસકાર્ડ કરવામાં આવે છે.

AMBU Bag(અમ્બુ બેગ):

ઇન્ટ્રોડક્શન (introduction):

AMBU Bag નુ ફુલ નેમ એ આર્ટિફિશિયલ મેન્યુઅલ બ્રિધિંગ યુનિટ (Artificial manual breathing unit) કહેવામાં આવે છે. AMBU Bag ને બેગ વાલ્વ માસ્ક( BVM) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.આ AMBU Bag નો યુઝ એ ઇનસફીશિયન્ટ તથા ઇનઇફેક્ટિવ બ્રિધિંગ હોય ત્યારે પોઝિટિવ પ્રેસર વેન્ટિલેશન ને પ્રોવાઇડ કરવા માટે તેનો યુઝ થાય છે.આ AMBU Bag નો મેઇન બેગ નો પાર્ટ એ સિલિકોન મટીરીયલ માંથી બનાવેલો હોય છે. તે સિલિકોન માંથી એટલા માટે બનાવવામાં આવેલું હોય છે જેના કારણે તે સેલ્ફ ઇન્ફલેટિંગ હોય છે એટલે કે બેગ ને પ્રેસ કર્યા બાદ તેને રિલીઝ કરતા તે બેગ એ તેની નોર્મલ પ્લેસ પર આવી જાય છે.

AMBU Bag ના બીજા નેમ (Other name of the AMBU Bag):

1) મેન્યુઅલ રિસક્સીટેટર (Manual Resuscitator),
2) સેલ્ફ ઇન્ફલેટીંગ (Self-inflating) ,
3) બેગ- માસ્ક વેન્ટિલેશન (Bag-mask ventilation)

AMBU બેગ ના પાર્ટ્સ (Parts of AMBU bag):

1)ઇન્લેટ(Inlet),
2)મેઇન બોડી: તેમાં ઇન્લેટ વાલ્વ (Main Body: It has an inlet valve) આવેલો હોય છે.
3) પેશન્ટ આઉટલેટ: તેમા 1) Pop of વાલ્વ 2) Fish mouth વાલ્વ તથા 3) એક્સપીરેટરી વાલ્વ ( Patient Outlet: It has 1) Pop of valve 2) Fish mouth valve and 3) Expiratory valve) આમ,

Ambu bag મેઇન્લી ચાર વાલ્વ આવેલા હોય છે:
1)ઇન્લેટ વાલ્વ(inlet valve),
2)Pop of વાલ્વ(Pop of valve ),
3)Fish mouth વાલ્વ (Fish mouth valve),
4)એક્સપીરેટરી વાલ્વ (Expiratory valve).

1)ઇન્લેટ (inlet): AMBU બેગ ના ઇન્લેટ પાટૅ માં સામાન્ય રીતે બે ઓપનિંગ આવેલા હોય છે.

A) લાર્જ ઓપનિંગ(Large opening),
B) સ્મોલ ઓપનિંગ(Small Opening).

A) લાર્જ ઓપનિંગ (Large opening):

આ લાર્જ ઓપનિંગ માં રિઝર્વિઅર બેગ ને અટેચ કરવામાં આવે છે.

B) સ્મોલ ઓપનિંગ(Small opening):

સ્મોલ ઓપનિંગ ને ઓક્સિજન સપ્લાય સાથે કનેક્ટ કરવામાં આવે છે.

2) મેઇન બોડી/સેલ્ફ ઇન્ફલેટિંગ બેગ ( Main body/ (Self inflating bag) ):

AMBU બેગ નું આ મેઇન બેગનો પાર્ટ એ ફ્લેક્સિબલ કમ્પોનન્ટ એટલે કે સિલિકોન નું બનેલું હોય છે જે સામાન્ય રીતે એઇર તથા ઓક્સિજન ને પેશન્ટ સુધી પ્રોવાઇડ કરવા માટે યુઝ થાય છે જેનું વર્ક એ ઓક્સિજન તથા એઇર ને એક જ ડાયરેક્શન માં પાસ કરવા માટેનુ હોય છે. આ બેગ એ સેલ્ફ ઇન્ફલેટિંગ બેગ હોય (Self inflating bag) છે એટલે કે બેગ ને Press કર્યા બાદ તેને રિલીઝ કરતા બેગ તેની નોર્મલ પ્લેસ પર આવી જાય છે.

3) પેશન્ટ આઉટલેટ (Patient outlet):

AMBU બેગ નો આ પાર્ટ એ પેશન્ટ સાઇટ પર રાખવામાં આવે છે પેશન્ટ આઉટલેટ સાથે માસ્ક ને અટેચ કરવામાં આવે છે.તેમા 1) Pop of વાલ્વ 2) Fish mouth વાલ્વ તથા 3) એક્સપીરેટરી વાલ્વ આવેલા હોય છે.

1) Pop of વાલ્વ:

જ્યારે AMBU બેગ થ્રુ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે ત્યારે જે એક્સ્ટ્રા ઓક્સિજન હોય તે આ Pop-of વાલ્વ દ્વારા રીમુવ થાય છે જે પેશન્ટ ની સેફ્ટી માટે પ્રોવાઇડ કરવામાં આવેલું હોય છે કેમકે જ્યારે વધારે પ્રમાણમાં ઓક્સિજન એ પેશન્ટ ની બોડીમાં AMBU વેગ થ્રુ રિલીઝ થાય છે ત્યારે જે એક્સ્ટ્રા ઓક્સિજન હોય તે આ પોપ ઓફ વાલ્વ દ્વારા રિલીઝ થય જાય છે અને લંગ્સ ને ડેમેજ થતું પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે.

2)Fish mouth વાલ્વ:

જ્યારે AMBU બેગ નું બેગ એ હેન્ડ દ્વારા પ્રેસ કરવામાં આવે ત્યારે ઓક્સિજન એ એક જ ડાયરેક્શન માં રિલીઝ કરે છે એટલે કે ફીસ માઉથ વાલ્વ એ ઓપન થાય છે અને જ્યારે પેશન્ટ એ એકઝેલ (Exhale) કરે ત્યારે આ ફિશ માઉથ વાલ્વ એ ક્લોઝ થાય છે જેના કારણે પેશન્ટ દ્વારા એક્ઝેલ(Exhale) કરેલી એઇર એ અંબુબેગ માં આવતી નથી.

3)એક્સપીરેટ્રી વાલ્વ:

પેશન્ટ દ્વારા એક્ઝેલ(Exhale) કરેલી એઇર એ એક્સપીરેટ્રી વાલ્વ દ્વારા બહાર રિલીઝ થય જાય છે.

યુઝીસ ઓફ AMBU બેગ (Uses of AMBU bag):

• બ્રિધિંગ ન લઇ શકતા હોય અથવા ઇનએડીક્યુએટ બ્રિધિંગ પેટર્ન હોય તેવા પેશન્ટ માં વેન્ટિલેશન પ્રોવાઇડ કરવા માટે અંબુ બેગ નો યુઝ થાય છે.
• ક્રોનિક ઓબસ્ટેટ્રીક પલ્મોનરી ડિસીઝ ( COPD ) જેવી મેડિકલ કન્ડીશન ના લીધે ઇફેક્ટિવ્લી તથા પોતાની રીતે બ્રિધિંગ ન કરી શકતા હોય તેવા પેશન્ટ માં બ્રિધિંગ ને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે AMBU બેગ નો યુઝ કરવામાં આવે છે.
• એનેસ્થેશિયા ના ઇન્ડક્શન, મેઇન્ટેનન્સ તથા રિકવરી ફેઝ દરમિયાન વેન્ટિલેશન ને મેઇન્ટેન કરવા માટે પણ AMBU બેગ નો યુઝ કરવામાં આવે છે.
• એરવે ને પ્રોપર્લી પેટન્ટ રાખવા માટે એમરજન્સી સિચ્યુએશન માં પોઝિટિવ પ્રેસર વેન્ટિલેશન ને જાળવવા માટે AMBU બેગ નો યુઝ કરવામાં આવે છે.
• બ્રિધિંગ કોમ્પ્રોમાઇઝ અથવા બ્રિધીન્ગ ડીફીકલ્ટી ધરાવતા હોય તથા ટ્રોમા જેવી એમરજન્સી મેડિકલ સિચ્યુએશન માં ઇનીશીયલ વેન્ટિલેશન સપોર્ટ કરવા માટે AMBU બેગ નો યુઝ થાય છે.
• ઇનટ્યુબેશન કરેલું હોય છતાં મેન્યુઅલ વેન્ટિલેશન ની જરૂરિયાત હોય તેવા પેશન્ટમાં વેન્ટિલેશન ને સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવા માટે પણ AMBU બેગ નો યુઝ થાય છે.
• જે ચાઇલ્ડ ને રેસ્પિરેટ્રી ડિસ્ટ્રેસ અથવા રેસ્પિરેટ્રી અરેસ્ટ ની શક્યતાઓ હોય તેવી એમરજન્સી સિચ્યુએશન દરમિયાન AMBU બેગ નો યુઝ થાય છે.

સાઇઝ ઓફ AMBU બેગ(Size of AMBU bag):

AMBU બેગ એ ડિફરન્ટ સાઇઝ માં અવેઇલબલ હોય છે જેમ કે:

1) સ્મોલ સાઇઝ(Small Size),
2) મિડીયમ સાઇઝ (Medium size),
3) લાર્જ સાઇઝ(Large Size)

1) સ્મોલ સાઇઝ(Small Size):

આ AMBU બેગ એ 250 ml ની Size માં અવેઇલેબલ હોય છે.તેનો યુઝ એ સામાન્ય રીતે
નીયોનેટ માં કરવામાં આવે છે.

2) મિડીયમ સાઇઝ (Medium Size):

આ AMBU બેગ એ 500 ml ની Size માં અવેઇલેબલ હોય છે. તેનો યુઝ એ સામાન્ય રીતે પિડીયાટ્રીક માં કરવામાં આવે છે.

3) લાર્જ સાઇઝ(Large Size):

આ AMBU બેગ એ 1000 ml ની Size માં અવેઇલેબલ હોય છે. તેનો યુઝ એ સામાન્ય રીતે એડલ્ટ માં કરવામાં આવે છે.

માસ્ક સાઇઝ ઓફ AMBU bag( Mask Size of AMBU bag):

AMBU બેગ્સ સામાન્ય રીતે નીચેના સ્ટાન્ડર્ડ માસ્ક સાઇઝ નો યુઝ કરવામા આવે છે, જે cm (ડાયામીટર) માં માપવામાં આવે છે:

1)નિયોનેટ્સ( Neonates): સાઇઝ 0 (આશરે 4 cm )

2)ઇન્ફન્ટ(Infant): સાઇઝ 1 (આશરે 5 cm )

3)ચિલ્ડ્રન(Children): સાઇઝ 2 (આશરે 7 cm )

4)એડલ્ટ(Adult): સાઇઝ 3 અથવા 4 (આશરે 9 cm અથવા 11 cm ).

આ ડિફરન્ટ સાઇઝ એ પેશન્ટ માટે યોગ્ય ફિટ થય શકે અને તેમને ઇફેક્ટીવ વેન્ટિલેશન મળી શકે તે રિતે ડિઝાઇન કરવામાં આવેલુ હોય છે.

આફ્ટર કેર(After care):

AMBU બેગ નો યુઝ કર્યા બાદ તેના બધા જ પાર્ટ્સ ને પ્રોપર્લી સેપરેટ કરવા અને ત્યારબાદ તેના પાર્ટસ ને સેપરેટ કર્યા પછી તેને પ્રોપર્લી રનીંગ વોટર માં ક્લીન કરવા ત્યારબાદ AMBU બેગ ને પ્રોપર્લી સાઇડેક્સ (ગ્લુટ્રેરાલ્ડિહાઇડ) સોલ્યુશન માં ડીપ કરવું જેના કારણે તે પ્રોપર સ્ટરીલાઇઝ થય શકે ત્યારબાદ AMBU બેગ નો ફરી યુઝ કરી શકાય છે.

AMBU બેગ ને ઓટોક્લેવ કરી શકાતું નથી કારણ કે તે સિલિકોન નું બનેલું હોવાથી ડેમેજ થવાના ચાન્સીસ રહે છે.

ઓક્સિજન ઇન્હાલેશન (Oxygen inhalation):

રેસ્પીરેટ્રી ડિસ્ફંક્શન્સ ધરાવતા પેશન્ટ ને રાહત આપવા માટે ઓક્સિજન ઇન્હાલેશન દ્વારા ટ્રીટમેન્ટ આપવામાં આવે છે.’એનોક્સેમિયા (Anoxaemia: બ્લડ માં ઓક્સિજન એ એક્સટ્રીમ્લી લો‌ અથવા એબ્સન્સ હોવું)’ અથવા હાયપોક્સેમિયા (Hypoxaemia) (બ્લડમાં ઓક્સિજન નું લો લેવલ હોવું). આર્ટેરિયલ બ્લડ માં ઓક્સિજન ની નોર્મલ અમાઉન્ટ 80 થી 100 mm Hg ની રેન્જમાં હોવી જોઇએ. જો તે 60 mm of Hg થી નીચે આવે છે, તો ઇરરીવર્સીબલ ફીઝીયોલોજીક ઇફેક્ટ થઇ શકે છે.

સેરેબ્રલ સેલ્સ એ બોડી ના ઓક્સિજન સપ્લાય ના 20 ટકા(20 percent) મેળવે છે અને જો તેમનો O₂ સપ્લાય બંધ થઇ જાય તો માત્ર થોડી મિનિટો (5 થી 7 મિનિટ) માટે જ જીવી શકે છે. ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવાથી ઓક્સિજન ની ડેફીસીયન્સી ની ઇફેક્ટ ટ્રીટ થઇ જાય છે પરંતુ તેનું કારણ કરેક્ટ થઇ શકતું નથી.

ઓક્સીજન થેરાપી ના ઇન્ડિકેશન્સ (Indications Of Oxygen therapy):

1)સાઇનોસીસ(Cynosis) :

બ્લડ સપ્લાય ડિક્રીઝ થવાના કારણે સ્કીન નો બ્લુઇસ કલર થાય છે, નેઇલ બેડ્સ અને મ્યુકસ મેમ્બ્રેન, બ્લડ ના હિમોગ્લોબિન માં ઓક્સિજન ના અમાઉન્ટ માં ઘટાડો થવાના પરિણામે થાય છે.

2)બ્રેધલેસનેસ(Breathlessness):

બ્રેધલેસનેસ એ અસ્થમા (Asthma) એમ્ફાયસીમા( Emphysema) પલ્મોનરી એમ્બોલીઝમ (Pulmonary Embolism) કોરોનરી થ્રોમ્બોસીસ (Coronary Thrombosis) અને બીજી કાર્ડીયાક ઇનસફીસીયન્સી (Cardiac insufficiency) ના કારણે થય શકે છે.

3) એનીમીયા (Anaemia):

એનિમિયાએ રેડ બ્લડ સેલ્સ ની ક્વોલિટી (Quality) અથવા ક્વોન્ટિટી(Quantity) માં ડેફિશન્સી થવાના કારણે થય શકે છે.

3)હાઇ એલ્ટીટ્યુડ્સ (High Altitudes)

4)રેસ્પીરેટ્રી સિસ્ટમના રિલેટેડ ડિસિઝ ના કારણે (Disease related to the respiratory system).

5) એવા કેમિકલ્સના પોઇઝનીંગ ના કારણે કે જે ઓક્સિજન ના યુટીલાઇઝેશન માટેની ટીશ્યુસ ની એબિલિટીઝને અલ્ટર કરે છે જેમ કે, સાઇનાઇડ પોઇઝનીન્ગ (Poisoning with chemicals that alters the tissues ability to utilize oxygen Ex : Cyanide poisoning).

6) શોક અને સર્ક્યુલેટરી ફેઇલ્યોર (Shock and circulatory Failure).

7) હેમરેજ અને એઇર હંગર (Haemorrhage and Air hunger).

8)એસ્ફીક્સીયા (Asphyxia).

9) એનેસ્થેસિયા હેઠળના પેશન્ટ (Patients under Anesthesia).

10) પેશન્ટ કે જે ક્રીટીકલી ઇલ હોય (Patients who are Critically ill).

11) સાઇકોલોજીકલી ઇન્ડ્યુસ બ્રેધલેસનેસ(Psychologically induced Breathlessness)

મેથડ ઓફ ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટ્રેશન (Methods of Oxygen Administration):

1)નેઝલ કેથેટર (Nasal catheter)
2)નેઝલ કેન્યુલા/નેઝલ પ્રોન્ગ્સ (Nasal cannula/ nasal prongs)
3)સીમ્પલ ફેસ માસ્ક(Simple face mask)
4)વેન્ચુરી માસ્ક(Venturi Mask)
5)AMBU બેગ(AMBU BAG)
6)ઓક્સિજન હૂડ(Oxygen hood)
7)ઓક્સિજન ટેન્ટ (Oxygen tent)
8)નોન-રીબ્રેધર માસ્ક(Non- rebreather mask)
9)પાર્શીયલ રીબ્રીધર માસ્ક (Partially rebreather mask)
10)કન્ટીન્યુઅસ પોઝીટીવ એઇર વે પ્રેશર(Continuous Positive Airway pressure)
11)બાયલેવલ પોઝિટિવ એરવે પ્રેશર (BiPAP)
12)મીકેનીકલ વેન્ટીલેટર (Mechanical ventilator)

ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટ્રેશન માટે જરૂરી સાધનો (Equipment required for Oxygen Administration):

• પેશન્ટ નો ચાર્ટ અથવા કાર્ડેક્સ(Patient’s chart or Cardex)
• ઓક્સિજન કનેક્ટિંગ ટ્યુબ(Oxygen connecting tube)
• ફ્લો મીટર(Flow meter)
• અડધી ડિસ્ટીલ્ડ વોટર થી ભરેલી હ્યુમિડિફાયર બોટલ (Humidifier bottle half filled with distilled water)
• ઓક્સિજન સોર્સ: વોલ આઉટલેટ્સ અથવા ઓક્સિજન સિલિન્ડર સાથે ટ્રે (Oxygen source: Wall Outlets or Oxygen cylinder Tray with) :
• નેઝલ કેન્યુલા એપ્રોપ્રિએટ સાઇઝ અથવા ઓક્સિજન માસ્ક(Nasal cannula of appropriate size or oxygen mask)
• નેઝલ કેથેટર સાઇઝ-8-14 F (નેઝલ કેથેટર ઇન્સર્ટ કરવા માટે)(Nasal catheter Size-8-14 F (for nasal catheter insertion)
• લુબ્રિકન્ટ તરીકે ઝાયલોકેન જેલી 2% (નેઝલ કેથેટર ઇન્સર્શન કરવા માટે)(Xylocaine Jelly 2% as lubricant (for nasal catheter insertion))
• કિડની ટ્રે(Kidney tray)
• ગોઝ પીસ, કોટન સ્વેબ – સ્ટરાઇલ વોટર સાથે બાઉલ (Gauze pieces, Cotton swabs – bowl with sterile water)
• “નો સ્મોકિંગ” સાઈન બોર્ડ(“No smoking” sign board).

ઓક્સિજનના એડમીનીસ્ટ્રેશન માટે નર્સની રિસ્પોન્સીબીલીસ (Nurse’s Responsibility for Administration of Oxygen):

1) પેશન્ટ નું નામ, બેડ નંબર અને અન્ય આઇડેન્ટીફીકેશન ચેક કરવું.

2) ડાયગ્નોસીસ અને O₂ થેરાપી ની જરૂરિયાત ચેક કરવી.

3) થેરાપી નુ ઇનીશીયેશન, ડોઝ વગેરે માટે ડોકટરોના ઓર્ડરને ચેક કરવું.

4) પેશન્ટ ની પોઝીશનીન્ગ ની મુવમેન્ટ ને લગતી ચોક્કસ પ્રીકોશન્સ માટે ડોકટરોના ઓર્ડરને ચેક કરવું.

5) ક્લિનિકલ એનાલાઇસીસના કોઇપણ સાઇન માટે પેશન્ટ નું અસેસમેન્ટ કરવું, ઉ.દા. : સાયનોસિસ.

6) પેશન્ટ ના વાઇટલ સાઇન પ્રોપર્લી ચેક કરવા.

7)આર્ટીરીયલ બ્લડ ગેસ એનાલાઇસીસ ના રીઝલ્ટ ને ચેક કરવું.

8) પલ્મોનરી ડિસ્ફંકશન ના કોઇપણ સાઇન હોય તો તેને નોટ કરવું.

9) પેશન્ટ ની મેન્ટલ સ્ટેટ અને ઇન્સ્ટ્રક્શન્સ ને ફોલો કરવાની એબીલીટી ચેક કરવી.

10) યુનિટમાં અવેઇલેબલ આર્ટીકલ્સ ને ચેક કરવા. O₂ સિલિન્ડર તેની એક્સેસરીઝ અને તેની વર્કિંગ કન્ડિશન માટે ચેક કરવું.

પ્રોસીઝર ઓફ ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટ્રેશન (Procedure of Oxygen Administration):

1) નેઝલ કેથેટર(Nasal catheter):

નેઝલ કેથેટર નોસ્ટ્રીલ માં યુવુલા (Uvula) સુધી પહોંચે છે અને તેને એડહેસિવ ટેપ(Adhesive tape) દ્વારા હોલ્ડ કરવામાં આવે છે. કેથેટર એ પેશન્ટ ની ખાવાની, વાત કરવાની અને બેડ માં મુવ છવાની ફ્રીડમ મા ઇન્ટરફેર કરતું નથી.ઓક્સીજન નુ 22 થી 30% કોન્સન્ટ્રેશન મેઇન્ટેઇન કરવા માટે 1 થી 4 લિટર O₂ નો ફ્લો સફીશીયન્ટ હશે.

નેઝલ કેથેટર એ થોડી થોડી ડિસ્ટન્સ પર આવેલા હોલ સાથે ની સોફ્ટ ટ્યુબ હોય છે.

પ્રોસીઝર (Procedure):

કેથેટર ને સારી રીતે લ્યુબ્રિકેટ કરીને પેશન્ટ ના નાકમાં એક્સટર્નલ નાર્સ(External nares)થી કાનના ટ્રાગસ (Tragus of the ear)સુધીના અંતર જેટલી ઊંડાઈ સુધી ઇન્સર્ટ કરવું જોઇએ. ટીપ યુવુલા(Uvula)ની ઉપર જ હોવી જોઇએ.

મર્યાદાઓ(Limitations) :

ઓછો ઉપયોગ, ઇન્સર્શન દરમિયાન ગેગ રીફ્લેક્સ, નેઝલ ઓબસ્ટ્રક્સન.

2) નેઝલ કેન્યુલા/ નેઝલ પ્રોન્ગ્સ (Nasal cannula/nasal prongs):

નેઝલ કેન્યુલામાં એક નાની-બોર ટ્યુબ (Small bore tube) હોય છે જે બે ટૂંકા પ્રોન્ગ્સ સાથે જોડાયેલ હોય છે જે પેશન્ટ ને ફ્લો મીટરથી અથવા હ્યુમીડીફાઇ્ડ એઇર દ્વારા સીધો ઓક્સિજન પૂરો પાડવા માટે નાર્સ (Nares) માં ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે.

તેનો ઉપયોગ ટૂંકા અથવા લાંબા ગાળાના થેરાપી (સીઓપીડી (COPD) પેશન્ટ) માટે થાય છે અને તે સ્ટેબલ પેશન્ટ્સ માટે બેસ્ટ રીતે ઉપયોગમાં લેવાય છે જેમને ઓછા અમાઉન્ટ્સમા ઓક્સિજન ની જરૂર હોય છે.

પ્રોસીઝર ઇન્સર્શન ઓફ નેઝલ કેન્યુલા (Procedure : Insertion of nasal Cannula):

સ્ટેપ્સ ઓફ પ્રોસીઝર(Steps of Procedure):

• ડેટ, ટાઇમ, ફ્લો લિટર સહિત ડૉક્ટર ના ઓર્ડર ને ચેક કરવું : મેડીકેશન ને એરર ને અવોઇડ કરવા માટે.
• હેન્ડ હાઇજિન પર્ફોર્મ કરવી : ઇન્ફેક્શન ના સ્પ્રેડ થતા પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.
• પેશન્ટ ને પર્પઝ (હેતુ)અને પ્રોસીઝર (પ્રક્રિયા) સમજાવો અને સાધનો ભેગા કરો : ઇન્ફોર્મેશન પ્રોવાઇડ કરવાથી પેશન્ટ નું કોઓપરેશન મેળવી શકાય છે અને પેશન્ટના એન્ઝાઇટી લેવલ ને રીડ્યુઝ કરી શકાય છે.
• ફ્લો મીટર ને વોલ આઉટલેટ અથવા ઓક્સિજન સિલિન્ડર સાથે અટેચ કરવું.હ્યુમિડિફાયરને લગભગ 1/2 ડિસ્ટીલ્ડ વોટર થી ભરવુ : હ્યુમિડિફિકેશન નેઝલ મ્યુકોઝા ને ડ્રાયનેસ થતી પ્રિવેન્ટ કરે છે.
• હ્યુમિડિફાયર પર એડેપ્ટરની કનેક્ટિંગ ટ્યુબિંગ સાથે કેન્યુલાને અટેચ કરવી: પેશન્ટ ને પ્રિસ્ક્રાઇબ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવા માટે ઉપયોગ કરતા પહેલા ફ્લો નુ ટેસ્ટીન્ગ કરવું જરૂરી છે.
• ફ્લોમીટર ને 2-3L/મિનિટ પર સેટ કરીને અને હેન્ડ પર ફ્લો ને ચેક કરવું : પ્રોપર પોઝીશન એ ઓક્સિજન ના ઓબ્સ્ટ્રકશન વિનાના ફ્લો ને મંજૂરી આપે છે અને પેશન્ટ ના શ્વાસને ઇઝી બનાવે છે.
• પેશન્ટ ના નોસ્ટ્રીલ્સ માં નેઝલ કેન્યુલા ઇન્સર્ટ કરો, પેશન્ટ ના કાનની પાછળની ટ્યુબિંગ ને એડજસ્ટ કરો અને પેશન્ટ ની ચિન નીચે પ્લાસ્ટિક એડેપ્ટર ને સ્લાઇડ(Slide) કરો જ્યાં સુધી તે કમ્ફર્ટેબલ ન હોય: ટ્યુબિંગ ને એડજસ્ટ કરવાથી અને પ્રોપર પોઝિશન મેઇન્ટેન કરવાથી અનઇન્ટરપ્ટેડ ઓક્સિજન ફ્લોમાં હેલ્પ મળે છે.
• નીચેના નો ડોક્યુમેન્ટેશન કરો: તારીખ, સમય, મેથડ, ફ્લો રેટ, રેસ્પીરેશન ની કન્ડિશન અને ઓક્સિજન નુ રિસ્પોન્સ : ડોક્યુમેન્ટેશન કરવાથી કેરમાં કોઓર્ડીનેશન મેઇન્ટેઇન રહે છે.

એડવાન્ટેજ (Advantage):

24% થી 40% O₂(ઓક્સિજન) કોન્સન્ટ્રેશન પ્રોવાઇડ કરી શકે છે. O₂ 1 થી 6 લિટર પ્રતિ મિનિટ (L/min) ના દરે ડિલીવર કરી શકે છે. તે કન્વીનીયન્ટ (અનુકૂળ) છે કારણ કે ઓક્સિજન રિસીવ કરતી વખતે પેશન્ટ એ વાત કરી શકે છે અને ખાઈ શકે છે. વાપરવા માટે ઇઝી(સરળ) હોય છે, ઓછી કિંમત અને ડિસ્પોઝેબલ હોય છે.

લીમીટેશન્સ (Limitations):

સરળતા(ઇઝી)થી ડિસ્લોજ થય શકે છે, જો પેશન્ટ એ માઉથ બ્રીધર હોય, નોસ્ટ્રીલ્સ એ બ્લોકેજ હોય, ડેવીએટેડ સેપ્ટમ અથવા પોલિપ્સ હોય તો તેટલું ઇફેક્ટીવ (અસરકારક)નથી.

3) સિમ્પલ ફેસ માસ્ક(Simple face mask):

O₂ માસ્ક પેશન્ટ ના નોઝ અને માઉથ ને કવર કરી લે છે. માસ્ક એવા પેશન્ટ માટે ફાયદાકારક છે જેઓ નાક દ્વારા શ્વાસ લેવામાં અનએબલ છે. 8 થી 12 લીટર O₂ નો ફ્લો 25 થી 60% O2 ની કોન્સન્ટ્રેશન જાળવી રાખશે.

માસ્ક એ પેશન્ટ ના માઉથ અને નોઝ પર ફિટબેસે છે અને તેમાં શ્વાસ બહાર કાઢવાના પોર્ટ (Exhalation port) (માસ્કની સાઇડ મા હોલ) હોય છે જેના દ્વારા પેશન્ટ એ CO, (કાર્બન ડાયોક્સાઇડ) શ્વાસ બહાર કાઢે(Exhale) છે.

માસ્કને તેની પ્લેસ પર હેડ ના પાછળના ભાગમાં ઇલાસ્ટીક દ્વારા રાખવામાં આવે છે, અને પેશન્ટ માટે વધુ સારી રીતે માસ્ક ફિટ થઇ શકે તે માટે તે નાક પર ફિટ કરવા માટે મેટલનો ટુકડો (Metal piece)ધરાવે છે. જો પેશન્ટ માટે કોન્સન્ટ્રેશન ડ્રાય થય રહી હોય તો હ્યુમીડીફાઇડ એઇર અટેચ કરવામાં આવી શકે છે.

એડવાન્ટેજ(Advantaged):

40% થી 60% ઓક્સિજન કોન્સન્ટ્રેશન પ્રોવાઇડ કરી શકે છે ફ્લો મીટર 5 થી 10 L/મિનિટ પર ઓક્સિજન ડિલીવર માટે સેટ હોવું જોઇએ.

ડિસએડવાન્ટેજ(Disadvantages):

માસ્ક સાથે ઇટીન્ગ કરવાનું ડિફીકલ્ટ હોય છે. માસ્ક કેટલાક પેશન્ટ માટે કન્ફાઇનીન્ગ (મર્યાદિત )હોઇ શકે છે, જેઓ માસ્કમા ક્લોસ્ટ્રોફોબિક (Claustrophobic)અનુભવી શકે છે.

4)વેન્ચ્યુરી માસ્ક (Ventury mask):

• હાઇ ફ્લો ડીવાઇસ છે.
• ડિલીવર્ડ O2 ના પ્રિસાઇઝ મેઝરમેન્ટ ને મંજૂરી આપે છે.
• ઇન્સપાયર્ડ ઓક્સિજન ના FiO2 ફ્રેક્શન (24% થી 50%-ગેસ મીક્સચર માં O2 નું કોન્સનટ્રેશન) ને ચેન્જ કરવા માટે ડિફરન્ટ સાઇઝ ના પોર્ટ નો ઉપયોગ કરે છે.
• સીઓપીડી(COPD)પેશન્ટ માં ઉપયોગી જ્યાં પ્રિસાઇઝ ઓક્સિજન પહોંચાડવામાં આવે છે.

5) AMBU બેગ (AMBU bag):

• AMBU : આર્ટીફીશીયલ મેન્યુઅલ બ્રીધીન્ગ યુનીટ.
• સેલ્ફ ઇન્ફ્લેટીન્ગ બેગ.
• તેમાં ગેસ ઇનલેટ અને વાલ્વ છે.
• તેમની પાસે FiO2 > 90% ની સંભાવના છે.

6) ઓક્સિજન હૂડ(Oxygen hood):

ઓક્સિજન હૂડ એ પ્લાસ્ટિકનો ડોમ અથવા બોક્સ છે જેની અંદર ગરમ અને ભેજયુક્ત ઓક્સિજન(warmed and humidified Oxygen)હોય છે. ઓક્સિજન હૂડનો ઉપયોગ એવા બાળકો માટે થાય છે કે જેઓ જાતે શ્વાસ લઈ શકે છે પરંતુ તેમ છતાં વધારાના ઓક્સિજનની જરૂર હોય છે.

7) ઓક્સિજન ટેન્ટ (Oxygen tent):

પેશન્ટ ના બેડ પર એક કેનોપી ( કવર )નો સમાવેશ થાય છે જે પેશન્ટ ને ફુલી અથવા પાર્શીયલી રીતે કવર કરી શકે છે અને તે ઓક્સિજન ના સપ્લાય સાથે જોડાયેલ છે.પ્રતિ મિનિટ 10-12 લિટર ઓક્સિજનની જરૂર પડે છે.

ઓક્સિજન ટેન્ટ નો ઉપયોગ કરવા માટેના ચોક્કસ ફાયદા અને ગેરફાયદા (Certain Advantages and Disadvantages of using Oxygen tent):

એડવાન્ટેજ (Advantage):

• તે પેશન્ટ ને કન્ટ્રોલ્ડ O₂ કોન્સન્ટ્રેશન, ટેમ્પરેચર રેગ્યુલેશન અને હ્યુમીડીટી કંન્ટ્રોલ સાથેનું એન્વાયરમેન્ટ પૂરું પાડે છે.
• તે બેડ માં ફ્રી મુવમેન્ટ માટેની ફ્રીડમ ને મંજૂરી આપે છે.

ડીસએડવાન્ટેજ(Disadvantages):

• આઇસોલેશનની ફિલિંગ ને ક્રિએટ કરે છે.
• તેમાં ઓક્સિજનના હાઇ વોલ્યુમ ની રિક્વાયરમેન્ટ રહે છે(પ્રતિ મિનિટ 10-12 લિટર ઓક્સિજનની જરૂર પડે છે).
• તેમાં ફાયરના ચાન્સીસ પણ વધારે રહે છે.
• ટેન્ટને ક્લીન અને મેઇન્ટેન રાખવા માટે વધારે ટાઇમ અને એફટ્સની જરૂરિયાત રહે છે.

8) નોન-રીબ્રીધર માસ્ક( Non Rebreather mask) :

નોન-રીબ્રીધર માસ્ક એ રિઝર્વીઅર બેગ સાથે જોડાયેલ માસ્ક હોય છે જે ફ્લો મીટર સાથે ટ્યુબિંગ સાથે જોડાયેલ હોય છે. તે માસ્ક અને બેગ વચ્ચેના વન-વે વાલ્વની સીરીસ ધરાવે છે અને શ્વાસ બહાર કાઢવાના પોર્ટ( Exhalation port) ના કવર પર પણ છે. રિઝર્વીઅર બેગ એ ક્યારેય કમ્પ્લીટ્લી રીતે ડિફ્લેટ થવી જોઇએ નહીં; જો બેગ ડિફ્લેટ થાય છે, તો પ્રોબ્લેમ છે અને ઇમીડીયેટ ઇન્ટરવેન્શન ની જરૂરી છે. વન-વે વાલ્વ ફંક્શન કરે છે જેથી ઇન્સપીરેશન પર, પેશન્ટ એ માત્ર રિઝર્વીઅર બેગ માંથી શ્વાસ લે છે; શ્વાસ બહાર કાઢવા પર, કાર્બન ડાયોક્સાઇડ એ એક્ઝાલેશન પોર્ટ દ્વારા બહાર કાઢવામાં આવે છે.

નોન-રીબ્રીધર માસ્ક( Non Rebreather mask) એવા પેશન્ટ માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે જેઓ પોતાની રીતે શ્વાસ લઇ શકે છે પરંતુ સેટીસ્ફેક્ટ્રી બ્લડ ઓક્સિજનેશન લેવલ (Satisfactory blood Oxygenation level) જાળવવા માટે ઓક્સિજનના વધુ કોન્સન્ટ્રેશન ની જરૂર હોય છે.

9) પાર્શીયલી રિબ્રીધર માસ્ક (Partial Rebreather mask):

પાર્શીયલી રિબ્રીધર માસ્ક (Partial Rebreather mask) એ નોન-રીબ્રીધર માસ્ક (Non Rebreather mask) જેવુ જ દેખાય છે.

પાર્શીયલી રિબ્રીધર માસ્ક (Partial Rebreather mask) એ નોન-રીબ્રીધર માસ્ક (Non Rebreather mask) માસ્ક વચ્ચેનો તફાવત એ છે કે પાર્શીયલી રીબ્રીધર માસ્કમાં વન-વે વાલ્વ હોતા નથી, તેથી પેશન્ટ ની શ્વાસ બહાર કાઢેલી હવા( Patient Exhaled Air)તેની શ્વાસમાં લેવાયેલી હવા (Inhaled Air) સાથે ભળે છે. પાર્શીયલી રીબ્રીધર માસ્ક ને 10-15 L/min ઓક્સિજનની જરૂર પડે છે પરંતુ માત્ર 35-50% FiO2 પહોંચાડે છે.

10)કન્ટીન્યુઅસ પોઝીટીવ એરવે પ્રેશર (CPAP: Continuous Positive Airway pressure):

કંટીન્યુઅસ પોઝીટીવ એરવે પ્રેશર (CPAP) ડિવાઇસ નો ઉપયોગ એવા લોકો માટે થાય છે જેઓ પોતાની રીતે શ્વાસ લેવામાં સક્ષમ હોય છે પરંતુ તેઓને તેમના એઇરવે ને અનઓબસ્ટ્રક્ટેડ (અવરોધ વિના) રાખવામાં મદદની જરૂર હોય છે, જેમ કે ઓબસ્ટ્રક્ટેડ સ્લીપ એપનિયા(Obstructed Sleep Apnea) ધરાવતા લોકો.

11)બાયલેવલ પોઝિટિવ એરવે પ્રેશર (BiPAP:Bilevel Positive Airway Pressure):

BiPAP ડિવાઇસ CPAP ડિવાઇસ જેવું જ છે જેમાં તેનો ઉપયોગ એઇરવે ને કોલેપ્સ થતા પ્રિવેન્ટ કરવા માટે થાય છે, પરંતુ BiPAP ડિવાઇસ માં બે પ્રેશર સેટિંગ્સ હોય છે. એક સેટિંગ ઇન્હેલેશન દરમિયાન થાય છે અને શ્વાસ બહાર કાઢવા (એક્ઝાલેશન) દરમિયાન નીચા દબાણની સેટિંગ (Lower pressure Setting)નો ઉપયોગ થાય છે. ઓબ્સ્ટ્રક્ટીવ સ્લીપ એપનિયા માટે તેમના ઘરના વાતાવરણમાં BiPAP ડિવાઇસ નો ઉપયોગ કરતા પેશન્ટ એ ઘણીવાર આ બે પ્રેશર ને વધુ ટોલરેટબલ હોય તેવા લાગે છે કારણ કે તેમને કન્ટીન્યુઅસ પ્રેસર સામે શ્વાસ છોડવો (એક્ઝેલ) પડતો નથી.એક્યુટ-કેર સેટિંગ્સમાં, એક્યુટ રેસ્પીરેટ્રી ડિસ્ટ્રેસ માં પેશન્ટ માટે ઇન્ટ્યુબેશન અને મીકેનીકલ વેન્ટિલેશન ના નોન ઇન્વેસીવ અલ્ટરનેટીવ તરીકે BiPAP ડિવાઇસ નો પણ ઉપયોગ થાય છે.

જનરલ ઇન્સ્ટ્રક્શન્સ(General instructions):

• પેશન્ટ ને લાઇટિંગ, મેચીસ (Matches) અથવા સિગારેટ, સિગાર(Cigar) અને પાઇપ (Pipes) પીવાના જોખમો સમજાવો. ખાતરી કરો કે પેશન્ટ પાસે બેડસાઇડ ટેબલમાં કોઇ મેચ,સિગારેટ અથવા સ્મોકિંગ મટીરીયલ્સ નથી.
• ખાતરી કરો કે વોર્નીન્ગ સાઇન (Warning sign) (Oxygen- No Smocking) પેશન્ટ ના દરવાજા પર અને પેશન્ટ ના બેડ ની ઉપર પોસ્ટ કરવામાં આવે છે.
• ઓક્સિજન ઇક્વિપમેન્ટ પર તેલનો ઉપયોગ કરશો નહીં. (રેશનલ: ઓક્સિજનના સંપર્કમાં આવે તો તેલ સળગી શકે છે).
• તમામ ઓક્સિજન ડિલિવરી સિસ્ટમ્સ સાથે, પેશન્ટ ને માસ્ક એપ્લાય કરવામાં આવે તે પહેલાં ઓક્સિજન ચાલુ કરવામાં આવે છે.
• ખાતરી કરો કે ટ્યુબિંગ હંમેશા પેટન્ટ છે અને ઇક્વિપમેન્ટ એ યોગ્ય રીતે કામ કરી રહ્યું છે.
• પેશન્ટ ને શ્વાસ(બ્રીધ)લેવા માટે કન્ટીન્યુઅસ ઓક્સિજન કોન્સન્ટ્રેશન મેઇન્ટેઇન રાખવું અને રેગ્યુલર ઇન્ટર્વલ પર ઇક્વીપમેન્ટ નું મોનીટરીંગ કરવું.
• રેસ્પીરેટ્રી ડિપ્રેશન અથવા ડિસ્ટ્રેસ (તકલીફ) માટે જુઓ.
• પેશન્ટ ને બેડમાં મુવ થવા માટે એન્કરેજ કરવા અથવા મદદ કરવી. (Rational:હાઇપોસ્ટેટિક ન્યુમોનિયા અથવા સર્ક્યુલેટ્રી ડિફીકલ્ટીસ ને પ્રિવેન્ટ કરવા) ઘણા પેશન્ટ મુવ થવામાં અનિચ્છા અનુભવે છે કારણ કે તેઓ ઓક્સિજન એપરેટસ થી ડરતા હોય છે.
• ફ્રીકવન્ટ માઉથ કેર પ્રોવાઇડ કરવી અને ખાતરી કરવી કે ઓક્સિજનમાં યોગ્ય હ્યુમીડીફીકેશન છે.

આફ્ટર કેર ઓફ ધ પેશન્ટ એન્ડ ધ આર્ટીકલ્સ (After care of the patient and the Aarticles):

• પેશન્ટ સાથે રહેવું.
• પેશન્ટને વાર્મ અને કમ્ફર્ટેબલ રાખવું.
• પેશન્ટના વાઇટલ સાઇન અથવા સિમ્ટોન્સ ને ઓબ્ઝર્વેશન કરી પેશન્ટના પ્રોગ્રેસને ઇવાલ્યુએશન કરવું.
• ઓ ટુ ઇન્હાલેસન રીમુવ કર્યા બાદ પેશન્ટના સિમ્પટોમ્સ મા કોઇપણ ચેન્જીસ જોવા મળે છે કે કેમ તે ઓબ્ઝર્વેશન કરવું.
• ત્યારબાદ પ્રોપર્લી ડેટ અને ટાઇમ રેકોર્ડ કરવો.
• આર્ટીરીયલ બ્લડ ગેસ એનાઇસીસ માટે રિક્વેસ્ટ કરવી.
• બધા જ આર્ટીકલ્સ ને યુટીલીટી રૂમમાં પ્લેસ કરવા.
• નેઝલ કેથેટરને કોલ્ડ વોટર, ત્યારબાદ વાર્મ, શોપી વોટર અને લાસ્ટ માં ક્લીન વોટર દ્વારા ક્લીન કરવું તેને બોઇલ કરવું, સ્ટોર કરો અને તેમને સ્ટરીલાઇઝેશન માટે મોકલવું.

O2 ઇન્હેલેશનના હેઝાર્ડ્સ (Hezards of O2 inhalation):

1) ઇન્ફેક્શન (Infection).

2) કમ્બશન(Combustion) (આગ) – O₂ કમ્બશન (Combustion)ને સપોર્ટ કરે છે.(Combustion (fire) – O₂ supports combustion).

3) રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક ના મ્યુકસ મેમ્બ્રેનનું ડ્રાઇન્ગ(Drying of the mucus membranes of the respiratory tract).

4) O₂ ટોક્સીસીટી(O₂ toxicity).

5) એટેલેક્ટેસિસ (Atelectasis).

6) ઓક્સિજન ઇન્ડ્યુસ એપનિયા(Oxygen induced apnea).

7) રેટ્રોલેન્ટલ ફાઇબ્રોપ્લાસિયા (Retrolental fibroplasia).

8) એસ્ફીક્સિયા(Asphyxia).

ઇન્હાલેશન (Inhalation):

ઇન્હાલેશન ને માઉથ અથવા નોઝ દ્વારા લંગ્સ માં એઇર અથવા અધર વેપર લેવા તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે. તે મેડીકેશન ધરાવતી વેપરની બ્રીધીન્ગ છે. મેડીકેશન ને વેપોરાઇઝરમાં લીક્વીડ તરીકે ઉમેરી શકાય છે, પછી વેપરમાં કન્વર્ટ કરી શકાય છે અથવા વેપર તરીકે પ્રિપેઇર થઇ શકે છે.
તે સિમ્પલ નોર્મલ સલાઇન હોઇ શકે છે.

મેડીકેશન ના કેસીસમાં(in case of Drugs):

ડ્રગ્સ એ સીસ્ટેમેટીક અથવા લોકલી ઇફેક્ટ માટે ઇન્હાલેશન દ્વારા આપવામાં આવી શકે છે. લંગ્સ ના લાર્જ સર્ફેસ એરીયા અને બ્લડ વેસલ્સ ના રીચ સપ્લાયને કારણે સિસ્ટેમેટીક ઇફેક્ટ એ તરત જ ઉત્પન્ન થાય છે. લોકલ ઇફેક્ટ માટે ઉપયોગમાં લેવાતી ડ્રગ્સ એ મેડીકેટેડ સ્ટીમ અને ફ્યુમ ના સ્વરૂપમાં હોય હોઇ શકે છે, જોકે ફ્યુમ્સ નો ભાગ્યે જ યુઝ થાય છે.

ટાઇપ ઓફ ઇન્હાલેશન (Type of inhalation):

સામાન્ય રીતે બે ટાઇપ ના ઇન્હાલેશન (inhalation) હોય છે:

1)ડ્રાય ઇન્હાલેશન (Dry inhalation)
2) મોઇસ્ટ ઇન્હાલેશન (Moist Inhalation)

1)ડ્રાય ઇન્હાલેશન (Dry inhalation):

ડ્રાય ઇન્હેલેશન : વોલેટાઇન ડ્રગ્સ માંથી ફ્યુમ્સ ના ઇન્હાલેશન ને ડ્રાય ઇન્હાલેશન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. દા.ત.: ઇથર, ક્લોરોફોર્મ, નાઇટ્રસ ઓક્સાઇડ, મેન્થોલ, નીલગિરી, સ્પિરિટ,એમોનિયા.

2) મોઇસ્ટ ઇન્હાલેશન (Moist Inhalation):

પ્લેઇન સ્ટીમ અથવા ડ્રગ થી ઇમપ્રેગ્નેટેડ સ્ટીમ(Impregnated steam) ના ઇન્હાલેશન ને મોઇસ્ટ ઇન્હાલેશન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. મોઇસ્ટ સ્ટીમ ઇન્હેલેશન ને લંગ્સ ના કંજેશન ને છૂટા કરવા માટે મોઇસ્ટ હીટ ના ઉપયોગ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે અને સીક્રીશન ને લીક્વીફાઇ બનાવવામાં હેલ્પ કરે છે, ઉ.દા. સ્ટીમ, ટિંકચર બેન્ઝોઇક.

પર્પઝ(Purpose):

• એક્યુટ કોલ્ડ અને સાઇન્યુસાઇટીસ મા ઇનફ્લામેશન ને રીલીવ કરવા માટે.
• બ્રોન્કાઇટીસ અને વુપીન્ગ કફ મા મોઇસ્ટેનીન્ગ દ્વારા ઇરીટેશનને રીલીવ કરવા માટે.
• રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેકમાં એન્ટિસેપ્ટિક એક્શન પ્રોવાઇડ કરવા માટે.
• ઓપરેશન બાદ (Ex : ટ્રેકીયોસ્ટોમી) વાર્મ અને મોઇસ્ટ એઇર પ્રોવાઇડ કરવા માટે.
• થીક અને ટેનેસીયસ સીક્રીશન્સ ને સોફ્ટન કરવા માટે.
• કફ ને રિલીવ કરવા માટે.

જનરલ ઇન્સ્ટ્રક્શન્સ (General instructions):

• વોટર(પાણી)નું ટેમ્પરેચર એ 120 અને 160 °F અથવા 54.5 – 76.7 °C ની વચ્ચે રહેવું જોઇએ.
• ઇન્હેલરમાં વોટર ને સ્કેલીન્ગ થી પ્રીવેન્ટ કરવા માટે સ્પાઉટ ની નીચે રહેવું જોઇએ.
• ઇન્હેલરનો સ્પાઉટ એવી રીતે મૂકવો જોઇએ કે પેશન્ટ એ તેને ટચ ન કરી શકે અથવા તેનો ફેસ એ ખૂબ નીયર ન મૂકી શકે.
• પેશન્ટ ને વાર્મ રાખો અને ઇન્હાલેશન પહેલા, દરમિયાન અને પછી ડ્રાફ્ટ થી પ્રિવેન્ટ રહેવું.
• જ્યારે વોલેટાઇન ડ્રગ નો યુઝ કરવામાં આવે ત્યારે આઇસ ને ક્લોઝ રાખવી જેના કારણે ડ્રગ ના ઇરીટેશન થી પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.
• આખી પ્રોસિઝર દરમિયાન પેશન્ટ ને ક્લોઝ ઓબ્ઝર્વેશનમાં રાખવા.

પ્રીલીમીનરી અસેસમેન્ટ (Preliminary Assessment):

• કોઇપણ સ્પેસફિક ઇન્સ્ટ્રક્શન માટે ડોક્ટર ઓર્ડરને ચેક કરવું.
• જનરલ કન્ડિશન અને પેશન્ટ ના ડાયગ્નોસીસ ને ચેક કરવું.
• ઇન્સ્ટ્રક્શન્સ ને ફોલો કરવા માટેની સેલ્ફ-કેર એબિલિટીને ચેક કરવી.
• ઇન્હાલેશન માટેના ટાઇપ, ડ્યુરેશન અને મેડીકેશન ને ચેક કરવું.
• આર્ટિકલ્સ ને યુનીટ મા અવેઇલેબલ રાખવા.

પ્રિપેરેશન ઓફ પેશન્ટ એન્ડ એન્વાયરમેન્ટ(Preparation of patient and Environment):

• પેશન્ટ ને પ્રોસીઝર એક્સપ્લેઇન કરવી.
• જો જરૂરી હોય તો પેશન્ટને બોવેલ અને બ્લાડર એમ્પટી કરવા માટે અલોવ કરવું. બેડરીડન પેશન્ટ ને બેડપાન અથવા યુરીનલ પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને બેકરેસ્ટ, કાર્ડીયાક ટેબલ અને એક્સ્ટ્રા પિલો દ્વારા ફાવલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડ્રાફ્ટ ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે ડોર અને વિન્ડો ને ક્લોઝ કરવી અને ફેન ને ઓફ કરવું.
• પેશન્ટ ની નજીક મા સ્પુટમ મગ ને રાખવું.
• ઇન્હાલેશન સમય દરમિયાન ફેસમાંથી સ્વેટને રીમુવ કરવા માટે ફેસટોવેલ પ્રોવાઇડ કરવો.
• માઉથ પીસ ને યુઝ કરતા પહેલા તેને પ્રોપર્લી બોઇલ કરી અને ઠંડુ થવા દેવું.
• બેડ સાઇડ પર પ્રોપર્લી આર્ટિકલ્સ અરેન્જ કરવા.
• જો વોલેટાઇન ડ્રગ નો યુઝ કરવાનો હોય તો આઇસ ને ક્લોઝ કરવી જેના કારણે વોલેટાઇલ ડ્રગ દ્વારા થતા ઇરીટેશન ને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય કારણ કે વોલેટાઇન ડ્રગ એ ઇરીટેટ કરી શકે છે.

ઇક્વીપમેન્ટ્સ (Equipments):

• એક ટ્રે જેમાં ઇન્વોલ્વ છે:
• નેલ્સન્સ ઇન્હેલર,
• લાર્જ બાઉલ,
• ફેસ ટોવેલ & પેશન્ટ ટોવેલ – 1,
• શીટ,
• ગોઝ પીસ,
• કોટન સ્વેબ,
• સ્વેબ સ્ટીક,
• કીડની ટ્રે & પેપર બેગ.

પ્રોસીઝર(Procedure):

• પ્રોપર્લી હેન્ડ વોશિંગ કરવા.
  સ્ટીમ ઇન્હેલરનો માઉથપીસ ઓપન કરો અને સ્ટરાઇલ ગોઝ થી કવર કરી દો અને ઇન્હેલર સાથે અટેચ કરી દો.
• જો જરૂરી હોય અથવા ફિઝીશીયન દ્વારા સૂચવવામાં આવે તો મેડીકેશન ને એડ કરવી.
• માઉથ પીસ દ્વારા ઇન્હેલર ને ક્લોઝ કરવું અને પેશન્ટ ની બેડસાઇડ પર લાવવું.
• પેશન્ટ ના ફેસથી સ્પાઉટ ને દૂર રાખો અને કોટન બોલ રિમૂવ કરો.
• પેશન્ટ ને માઉથ દ્વારા ડિપ બ્રીધ લેવા અને નોઝ દ્વારા શ્વાસ બહાર કાઢવાની સૂચના આપવી.
• આ પ્રોસિઝર 15 થી 20 મિનિટ માટે કંટીન્યુ રાખવી.
• ચીલીન્ગ ને પ્રીવેન્ટ કરવા માટે પેશન્ટ ને વાર્મ રાખવા.
• પેશન્ટ ને ચેસ્ટ ફીઝીયોથેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી‌ અને પેશન્ટ ને સ્પુટમ કફ આઉટ કરવા માટે એન્કરેજ કરવા.

આફ્ટર કેર (After care):

• પેશન્ટ પાસેથી ઇન્હેલર ને રિમુવ કરવા.
  પેશન્ટ ના ફેસ પરથી પરસ્પીરેશન ને વાઇપ કરવા માટે ફેસ ટોવેલ નો યુઝ કરવો.
• એસેસરી ને રીમુવ કરવી અને પેશન્ટ ને કમ્ફર્ટેબલ પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ક્લીનીન્ગ બાદ આર્ટિકલ્સ ને રીપ્લેસ કરવા.
• પ્રોપર્લી હેન્ડ વોશિંગ કરવા.
• નર્સીસ રેકોર્ડ સીટમાં પ્રોસીઝર ને રેકોર્ડ કરવી.

સક્સનીન્ગ (Suctioning):

ઇન્ટ્રોડક્શન (Introduction):

જ્યારે ક્લાઇન્ટ એ કફીન્ગ સાથે રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક ના સીક્રીશન્સ ને ક્લીયર કરવામાં અનએબલ હોય ત્યારે પેશન્ટ ના એઇર વે ને ક્લીયર કરવા માટે સક્શનિન્ગ કરવામાં આવે છે. પ્રાઇમરી સક્સનીન્ગ ટેકનીક માં ઓરોફેરીન્જીયલ(Oropharyngeal),‌નેઝોફેરીન્જીયલ સક્સનીન્ગ(Nasopharyngeal Suctioning), ઓરોટ્રેકીયલ(Orotracheal) અને નેઝોટ્રેકીયલ સક્સનીન્ગ(Nasotracheal Suctioning) નો સમાવેશ થાય છે.

ડેફીનેશન (Defination):

( i )ઓરોફેરીન્જીયલ‌ સક્સનીન્ગ (Oropharyngeal Suctioning):

ઓરોફેરીન્જીયલ‌ સક્સનીન્ગમાં ઓરલ કેવિટી અને ફેરીન્ગ્સ માથી સીક્રીશન્સ ને રીમુવ કરવા માટેની પ્રોસેસ છે આ પ્રોસેસ ત્યારે પર્ફોર્મ કરવામાં આવે છે જ્યારે ક્લાઇન્ટ એ ઇક્વેકટીવ્લી કફ કરવામાં એબલ હોય પરંતુ એક્સપેક્ટોરેટરી દ્વારા સીક્રીસન્સ ને ઇફેક્ટીવ્લી ક્લીયર કરવામા અનએબલ હોય અથવા કફ ને સ્વેલોવીંગ કરે છે.

( ii ) ઓરોટ્રેકીયલ એન્ડ નેઝોટ્રેકીયલ સક્સનીન્ગ (Ortrachial and Nasotracheal Suctionning):

આ ત્યારે જરૂર હોય છે જ્યારે ક્લાઇન્ટ એ પલ્મોનરી સિક્રીશન્સ ને ક્લીયર કરવામા ‌અનએબલ હોય અને તેમને આર્ટિફિશિયલ એરવે હોતું નથી.આર્ટીફીશીયલ એરવે મા એન્ડોટ્રેકીયલ, નેઝોટ્રેકીયલ અથવા ટ્રેકીયોસ્ટોમી ટ્યુબ.

ઓરલ એઇરવે (Oral Airway):

ઓરલ એઇરવે એ સીમ્પલેસ્ટ ટાઇપ નુ આર્ટીફીશીયલ એઇરવે છે.કે જે અનકંસિયસ ક્લાઇન્ટ મા ટંગ ના ઓરોફેરિન્ગ્સમાં ડિસ્પ્લેસમેન્ટ દ્વારા થતા ટ્રેકીયા ના ઓબ્સ્ટ્રકશન્સ ને પ્રિવેન્ટ કરે છે.આર્ટીફીશીયલ એઇરવે ના ઇન્ડિકેશન્સ મા કંસીયસનેસ લેવલ ડીક્રીઝ હોય, એઇર વે ઓબસ્ટ્રક્સન હોય, મીકેનીકલ વેન્ટિલેશન્સ અને ટ્રેકીયલ સીક્રીસન્સ નુ રીમુવલ.

તે અનકંસિયસ ક્લાઇન્ટ મા ઓરોટ્રેકીયલ સક્સનીન્ગ ને પ્રમોટ કરે છે. સક્સન કેથેયેટર એ એઇરવેના સેન્ટર માંથી પાસ કરવામાં આવે છે અથવા તો તેની સાઇડમાંથી પાસ કરવામાં આવે છે જેના કારણે ટ્રેક્યાની એક્સેસ ગેઇન કરી શકાય.

ટ્રેકીયલ એઇરવે(Tracheal Airway):

આર્ટીફીશીયલ ટ્રેકીયલ એઇરવે મા એન્ડોટ્રેકીયલ,‌ નેઝોટ્રેકીયલ ટાઇપ્સ નો સમાવેશ થાય છે.જેના કારણે ડીપ ટ્રેકીયલ સક્સનીન્ગ સુધી ઇઝીલી એક્સસેસ થઇ શકાય. ટ્રેકીયલ સીક્રીસન્સ ને રિમુવ કરવું એ એસેપ્ટિક ટેક્નીક ને અનુસરીને થવું જોઇએ.એસેપ્સીસ માં ફ્રેસલી ઓપન સ્ટરાઇલ કેથેટર કે જેને સ્ટરાઇલ ગ્લોવ્સ દ્વારા હેન્ડલ કરવામા આવે છે.ઇફેક્ટીવ સક્સનીન્ગ એ રાઇટ અને લેફ્ટ મીડસ્ટરનમ બ્રોન્કાઇ માથી સીક્રીશન્સ ને રિમુવ કરવામાં આવે છે.

પર્પઝ(Purpose):

• જે એઇર વે ને ઓબસ્ટ્રક્સન કરે તેવા સીક્રીસન્સ ને રિમુવ કરવા માટે.
• વેન્ટિલેશન ને ફેસીલીટેટ કરવા માટે.
• ડાઇગ્નોસીસ purpose માટે Secretions ને મેળવવા માટે.
• સીક્રીશન્સ નુ એક્યુમ્યુલેશન થયેલું હોય તો ઇન્ફેક્શન્સ ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.

(iii)ઓરોફેરીન્જીયલ એન્ડ નેઝોફેરીન્જીયલ સક્સનીન્ગ (Oropharyngeal and Nasopharyngeal Suctioning):

આર્ટિકલ્સ(Articles):

• એપ્રોપ્રિએટ સાઇઝ નું સ્ટરાઇલ સક્સન કેથેટર/ સ્મોલેસ્ટ ડાયામીટર)(14- 18 Fr) કેજે સીક્રીસન્સ ને ઇફેક્ટીવ્લી રિમૂવ કરી શકે છે.
• પોર્ટેબલ અથવા વોલ સક્સનીન્ગ વીથ કનેક્ટીન્ગ ટ્યુબ અથવા Y – કનેક્ટર.
• સ્ટરાઇલ વોટર/ બાઉલ મા નોર્મલ સલાઇન.
• ફેસ માસ્ક.
• ગ્લોવ્સ.
• ટોવેલ અથવા વોટરપ્રૂફ પેડ.
• ટંગ ડિપ્રેશર.
• નેઝલ અથવા ઓરલ એઇરવે.

પ્રોસીઝર (Procedure):

• એવા સાઇન અને સિમ્પટોમ્સ ને અસેસ કરવા કે જે અપર એઇરવે સીક્રીસન્સ પ્રેઝન્સ છે તે ઇન્ડિકેટ કરે છે.જેમ કે,ગર્ગલીન્ગ રેસ્પીરેશન્સ, રેસ્ટલેસનેસ, માઉથમા વોમીટસ અને ડ્રુલીન્ગ.
• ક્લાઇન્ટને અને તેના રિલેટિવ્સ ને પ્રોસીઝર એક્સપ્લેઇન કરવી.
• નેસેસરી ઇક્વીપમેન્ટ્સ અને સપ્લાઇસ ને પ્રીપેઇર અને મેઇન્ટેઇન કરવા.
• પેશન્ટ ની પ્રાઇવસી મેઇન્ટેઇન કરવી.
• પેશન્ટ ને સેમીફાવલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી. સાથે હેડ ને એક સાઇડ મા ટર્ન કરાવવું.ક્લાઇન્ટ ને સેમીફાવલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી અને નેક ને હાઇપરએક્સટેન્ડેડ કરવું.
• અનકંસિયસ ક્લાઇન્ટ ને સાઇડલાઇનીન્ગ પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી અને ફેસ ને નર્સ તરફ રાખવું.
• ટોવેલ ને પીલ્લો પર રાખવો અથવા ચીન ની નિચે રાખવો.
• સક્સન યુનીટ માટે પ્રોપર સક્સન પ્રેસર સીલેક્ટ કરવું. વોલ સક્સન યુનીટ માટે:
• એડલ્ટ્સ મા 110- 150 mm of Hg.
  ચીલ્ડ્રન્સ મા 95-110 mm of Hg.
  ઇન્ફન્ટ મા 50-95 mm of Hg.
• હેન્ડ વોશ કરવા.
• ગ્લોવ્સ વીયર કરવા.
• ગ્લોવ્ડ હેન્ડનો ઉપયોગ કરીને, કોઇલ કરેલ કેથેટર સાથે, કેથેટરને સક્શન મશીનની કનેક્ટીંગ ટ્યુબિંગ સાથે જોડો.
• ક્લાઇન્ટ ના ઇયર લોબ અને નોઝ ની ટીપ વચ્ચેનું એપ્રોક્ઝિમેટ ડિસ્ટન્સ અને ફોર ફીન્ગર ને તે પોઇન્ટ પર મૂકો.
• ડિસ્ટલ 6-8 cm (3-4″) કેથેટરની ટીપ ને સ્ટરાઇલ સોલ્યુશન વડે મોઇસ્ટેન કરો.
• A ) નેઝોફેરિંજલ સક્શન માટે, ધીમેધીમે નોસ્ટ્રીલ માં કેથેટર ઇન્સર્ટ કરો. નેઝલ કેવીટી ના ફ્લોર સાથે કેથેટરને મેડીકલી રીતે ગાઇડન્સ આપો.
• b) ઓરોફેરિંજીયલ સક્શનિંગ માટે, ધીમેધીમે કેથેટરને માઉથ ની એક સાઇડ માં ઇન્સર્ટ કરો, અને કેથેટર ને ઓરોફેરિન્ક્સમાં ગાઇડ આપો. ઇન્સર્શન દરમિયાન સક્શન એપ્લાય કરશો નહીં.
• વિડ્રો કરતી વખતે, સક્શન પાર્ટ ને અંગૂઠાથી કવર કરવું, જેન્ટલી રીતે તેને રોટેટીન્ગ દ્વારા વિડ્રો કરીને પાછું ખેંચવું.
• લંગ્સ મા આ પ્રોસીઝર ને 15 સેકન્ડથી વધુ ન લેવી જોઇએ.
• કેથેટર ને સ્ટરાઇલ સોલ્યુશન્સ દ્વારા ફ્લસ કરવું અને સક્સન એપ્લાય કરવું.
• નેસોફેરિન્ક્સ અને ઓરોફેરિન્ક્સ ને સક્સન કર્યા પછી માઉથ માંથી અથવા ટંગ નીચેના ના સીક્રીસન્સ ને સક આઉટ કરવું.
• સક્સનીન્ગ કર્યા પછી પ્રોપર્લી હેન્ડ વોશિંગ કરવા અને યુઝ થયેલા કેથેટરને ડિસ્કાર્ડ કરવું.
• સીક્રીશન્સ ના અમાઉન્ટ, કન્સીસ્ટન્સી, કલર, સીક્રીસન્સ નો ઓર્ડર,કલાઇન્ટ નો પ્રોસીઝર માટેનો રીસ્પોન્સ રેકોર્ડ કરવો.

ઓરોટ્રેકીયલ અને નેઝોટ્રેકીયલ સક્સનીન્ગ માટેની નોટ (Note : orotracheal and Nasotracheal Suctioning):

• ઓરોટ્રેકીયલ અથવા નેઝોટ્રેકીયલ સક્સનીન્ગ ની ત્યારે જરૂર પડે છે જ્યારે ક્લાઇન્ટ કે જે કફ કરવામાં અનએબલ હોય અને તેમાં આર્ટિફિશિયલ એઇરવે હોતી નથી.
• કેથેટર ને માઉથ અથવા નોઝ દ્વારા ટ્રેકીયા મા પાસ કરવામાં આવે છે.
• આ પ્રોસીઝર એ નેઝોફેરીન્જીયલ સક્સનીન્ગ ની સીમીલર હોય છે.
• આ પ્રોસીઝર એ નેઝો- ફેરીન્જિયલ સક્શનિંગ જેવી જ છે પરંતુ કેથેટરની ટીપને ટ્રેકીયામાં સક્શન કરવા માટે ક્લાઇન્ટમાં આગળ ખસેડવામાં આવે છે.
• કેથેટર પસાર થવાથી લઇને તેને રિમૂવ કરવાની એન્ટાયર પ્રોસીઝરમાં 15 સેકન્ડથી વધુ સમય લાગવો જોઇએ નહીં કારણ કે સક્શન દરમિયાન ઓક્સિજન લંગ્સ સુધી પહોંચતું નથી.