1)define Septic artheritis (સેપ્ટીક આર્થરાઇટિસને વ્યાખ્યાયિત કરો)

2) explain Etiology , Clinic manifestation , pathology ,And diagnostic evaluation of Septic artheritis .(સેપટીક આથૅરાઇટીસ ના કારણો ,તેના સાઇન અને સિમટોમ્સ ,તેની પેથો ફિઝિયોલોજી ,તથા તેના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન, લખો.)

3)explain the management of Septic artheritis. (સેપ્ટીક આરથરાઈટીસ નું મેનેજમેન્ટ લખો.)

1)Defination of Septic artheritis(સેપ્ટીક આરથરાઈટીસ ની વ્યાખ્યા આપો.)

સેપ્ટીક આરથરાઈટીસ મા જોઈન્ટ નું ઇન્ફેક્શન થાય છે.

સેપ્ટીક આરથરાઈટીસ માં જોઈન્ટ નું ઇન્ફ્લામેશન થાય છે અને તે મુખ્યત્વે બેક્ટેરિયા, ફંગલ ,માઇક્રો બેક્ટેરિયલ, વાઇરલ તથા બીજા પેથોજન્સના કારણે હોય છે.

આ ઇન્ફેક્શન એ મુખ્યત્વે બોડી ના બીજા પાર્ટમાંથી blood stream દ્વારા ટ્રાવેલ થાય છે અને તે જોઈન્ટમાં ઇન્ફેક્શન ક્રિએટ કરે છે.

સેપ્ટીક આથૅરાઇટીસ એ ત્યારે થાય છે જ્યારે કોઈપણ પેનેટરેટીંગ ઇંજરી દવારા germs એ જોઈન્ટ માં ટ્રાવેલ થાય ત્યારે ઇન્ફેક્શન ક્રિએટ કરે છે .

Septic artheritis ણા મુખ્યત્વે નિ( knee := ઘૂંટણ), એ અફેક્ટ થાય છે પરંતુ સેપ્ટીક આર્થરાઇટિસમાં હીપ( hip:= કમર ), શોલ્ડર ( shoulder:= ખંભો),તથા બીજા જોઈન્ટ નો પણ સમાવેશ થાય છે.

સેપ્ટીક આરથરાઈટીસ એ મુખ્યત્વે મોનોઆર્ટિક્યુલર એટલે કે તેમાં મુખ્યત્વે એક લાજૅ જોઈન્ટ જેમ કે હિપ( hip ) અથવા જોઈન્ટ ની ( knee) નો સમાવેશ થાય છે.

explain Etiology કારણો વર્ણવો

સ્ટેફાઈલોકોકસએયુરિયસ બેક્ટેરિયા( staphylococcusAureus),

પહેલા જોઈન્ટ માં કોઈપણ પ્રકારનું ઇન્ફેક્શન અથવા ઇંજરી થયેલી હોય તો,

kingella kingae gram negative bacteria ( કીંગેલા કીંગાઇ નેગેટિવ બેક્ટેરિયા)

આથૅરોસ્કોપીક સર્જરી,

નાઈઝીરીયા ગોનોરિયા( neisseriagonorrhoea),

આર્થરોસીનટેસીસ,

સટેપ્ટોકોકસ કોકોસ ન્યુમોનિયા( Streptococcus pneumonie),

જોઈન્ટ રિપ્લેસમેન્ટ સર્જરી,

ઇન્ટરા વિનસ drugs abuse,

અમુક પ્રકારની મેડીકેશન,

કોઈપણ સ્કીન કન્ડિશન હોય કે જેમાં એક્ઝીમા, psoriasis હોય તો.

કોઈપણ ક્રોનિક મેડિકલ ઇલનેશ હોય તો,

હીમોડાયાલિસિસ,

હિમોફીલિયા,

ઇમ્યુનો સપ્રેસીવ થેરાપી,

corticosteroids drug tacking,

એચ. આઈ .વી ઇન્ફેક્શન,

જોઈન્ટ રિપ્લેસમેન્ટ સર્જરી,

explain pathophysiilogy (પેથોફિઝિયોલોજી ને વણૅવો.)

કોઈપણ ઇટિયોલોજીકલ ફેક્ટર તથા risk factore ના કારણે

     |
    \/

ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય છે અને તેના કારણે સાયનોવાઈટીસ ( synovitis := synovial members નુ ઇન્ફેક્શન તથા

inflamation)અને જોઈન્ટમાં ઇફયુઝન ( jointhe effusion)થાય છે.

  |
 \/

જે ઇન્ફેકટિંગ ઓર્ગેનિઝમ હોય તે synovial fluid તથા synovial lining મા મલ્ટિપ્લાય થાય છે.

      |
     \/

ઇન્ફેકટિંગ ઓર્ગેનિઝમ એ virulence factore produced ( adhesion )કરે છે.

   |
  \/

તેના કારણે બેક્ટેરિયા એ જોઈન્ટ માં પેનેટ્રેટ થાય છે અને જોઈન્ટ નું ઇન્ફેક્શન કરે છે.

        |
       \/

આમાં સાઈનોવિય ટીશ્યુસ તથા બોન્સ માં એબ્સેસ નું ફોર્મેશન થાય છે અને તેના કારણે અફેક્ટેડ જોઈન્ટ નું ડિસ્ટ્રક્શન થાય છે.

        |
       \/

સેપ્ટીક આર્થરાઇટિસ.

explain clinical manifestation/ sign and symptoms (લક્ષણો અને ચિન્હો વર્ણવો)

રેન્જ ઓફ મોશન ઓછી થવી,

warmth,

જોઈન્ટ એ રેડ થવું,

joint મા અડવા થી વામૅ લાગવી,

અફેકટેડ જોઈન્ટમાં ખૂબ જ દુખાવો થવો સ્પેશિયલી જ્યારે મોમેન્ટ કરવા ની હોય ત્યારે.

અફેકટેડ joint એ મુવ થઈ શકતો નથી.

થાક લાગવો.

નબળાઈ આવવી.

તાવ તથા ઠંડી લાગવી.

દુખાવો થવો.

જોઈન્ટ માં સોજો આવવો.

explain diagnostic evaluation (ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવોલ્યુશન લખો)

history tacking and physical examination,

evaluation of affected joint,

complete blood count,

white blood count,

erythrocyte sedimentation rate,

ultrasonography,

synovial fluid analysis,

blood cultural,

culture of joint fluid,

X Ray,

ct scan,

MRI,

explain the management of Septic artheritis (સેપ્ટીક આર્થરાઇટિસ નું મેનેજમેન્ટ લખો) medical management

provide antimicrobial therapy,

administration intravenously antibiotics,

antibiotics,

fluid aspiration from affected joints,

if needed surgery should be done,

arthrotomy,

arthroscopy,

provide NSAID ( NON STEROIDAL ANTI INFLAMMATORY DRUG),

Nursing management

પેશન્ટની એક્સરસાઇઝ કરવા માટે એન્કરેજ કરવું.

પેશન્ટને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું કે જ્યારે ડ્રેસિંગ ચેન્જ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટિક ટેક્નિક મેન્ટેન કરવી.

પેશન્ટને વારંવાર હેન્ડ વોશિંગ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને એમબ્યુલેટરી એડ સેફલી યુઝ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટનું પેઈન લેવલ અસેસ કરવું અને તેને પ્રોપર રીતના ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટને પિલ્લો યુઝ કરવા માટે કહેવું.

જે અફેક્ટેડ જોઈન્ટ હોય તેને એલિવેટ કરવા માટે કહેવું.

જોઈન્ટ ને ઇમમોબિલાઇઝ કરવા માટે સ્પલિન્ટ નો ઉપયોગ કરવો.

પેશન્ટને એન્ટી ઇન્ફલા મેટરી મેડિસિન કરવી.

પેશન્ટને એનાલજેસીક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટને જુદા જુદા પ્રકારના કોમ્ફર્ટ મેજર્સ પ્રોવાઇડ કરવા.

પેશન્ટની હોટ અથવા કોલ્ડ એપ્લિકેશન કરવું.

અફેક્ટેડ એરિયા પર મસાજ કરવી તેની પોઝિશનને ચેન્જ કરવી.

પેશન્ટને પિલ્લો સપોર્ટ માટે પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટને સ્પલીન્ટ પ્રોવાઈડ કરવી.

પેશન્ટને રિલેક્સેશન ટેકનીક તથા ડાઈવરજનલ એક્ટિવિટી પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટને કમ્પ્લીટ બેડ રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટ ને જરૂર હોય તો chair ઉપર રેસ્ટ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને વારંવાર પોઝિશન ચેન્જ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને બેડ ઉપર મુવ કરવા માટે કહેવું.

જે અફેટેડ જોઈન્ટ હોય તેને ઉપર તથા નીચે સપોર્ટ પ્રોવાઈડ કરવો જેના કારણે jerky મુમેન્ટ એ avoid થઈ શકે.

• 1)explain gonococcal artheritis .(ગોનોકોકલ આથૅરાઇટીસ ને વર્ણવો .)
• 2) explain Etiology , Clinical manifestation and diagnostic evaluation of gonococcal artheritis .(ગોનોકોકલ આથૅરાઇટીસ ના કારણો, તેના સાઈન અને સીમટોમ્સ તથા ડાયગલોસ્ટિક ઇવાલયુએવેશન લખો.)
• 3) explain the management of gonococcal artheritis .(ગોનોકોકલ આથૅરાઇટીસ નુ મેનેજમેન્ટ લખો .)

1) define gonococcal artheritis.(ગોનોકોકલ આથૅરાઇટીસ ને વ્યાખ્યાયિત લખો.)

ગોનોકોકલ આર્થરાઇટિસમાં જોઈન્ટ નું ઇન્ફલાર્મેશન થાય છે.

અને તે મુખ્યત્વે ગોનોરીયા ઇન્ફેક્શનના કારણે થાય છે.

ગોનોકોકલ આથૅરાઇટીસ એ Sexually transmitted ઇન્ફેક્શનનું કોમ્પ્લીકેશન છે.

આમાં મુખ્યત્વે જોઈન્ટ તથા ટીશ્યુનું પેઇન ફૂલ ઇન્ફ્લામેશન થાય છે.

ગોનોરીયા એ મુખ્યત્વે સેક્સ્યુઅલી કોન્ટેક દ્વારા સ્પ્રેડ થાય છે.

ગોનોકોકલ એ મુખ્યત્વે ગોનોરીયા બેક્ટેરિયા એ બ્લડ સ્ટ્રીમ દ્વારા જ્યારે જોઈન્ટ માં સ્પ્રેડ થાય ત્યારે જોઈન્ટ નું ઇન્ફેક્શન તથા ઈન્કલાબિશન થાય છે.

ગોનોકોકલ આથૅરાઇટીસ એ એક septic artheritis નુ ફોર્મ છે.

2) Explain the Etiology of gonococcal artheritis.(ગોનોકોકલ અર્થરાઇટીંગ નું કારણ વર્ણવો.)

• gonorrhea infection,
• નાઈઝીરીયા ગોનોરિયા,
• બાળકમાં ઇન્ફેક્ટેડ માતા દ્વારા ચાઇલ્ડને સ્પ્રેડ થાય છે.
• વુમન તથા ટીન એજ ગર્લ્સ ઇન્ફેક્શન વધુ પ્રમાણમાં થાય છે.
• multiple sex partners.
• unprotected sexuall activity.

explain the Clinical manifestation/ sign and symptoms. (લક્ષણો અને ચિન્હો જણાવો.)

• સાંધામાં દુખાવો થવો,
• તાવ આવવો,
• ઠંડી લાગવી,
• થાક લાગવો,
• હાથ પગમાં દુખાવો થવો,
• gonococcal bacteria migraine to tendon,
• Red and swallen joints,
• tender and painful joints,
• રેન્જ ઓફ મોશન ઓછું થવું,
• તાવ અને ઠંડી લાગવી,
• skin lesion,

explain the diagnostic evaluation. ડાયનોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination,
• throat culture,
• cervical gram stain,
• urin and blood tests,
• complete blood count tests,
• white blood cell count,
• blood cultural test,
• imagine test.

explain management of gonococcal artheritis. (ગોનોકોકલ આથૅરાઇટીસ નુ મેનેજમેન્ટ લખો.)

આમાં જોઈન્ટ માંથી ફ્લુઇડ નું drainage જ કરવામાં આવે છે.

જોઈન્ટ ને સ્પ્રિન્ટ દ્વારા ઇમ મોબિલાઈઝેશન કરવું.

પેશન્ટની એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન આપે.

પેશન્ટને એનાલજેસીક મેડિસિન આપવી.

administration antibiotics.

patient ને Azithromycine provide કરવુ.

• 1)explain osteomyelitis. ઓસ્ટીઓ માયલાઇટિસને વર્ણવો.
• 2)explain Etiology , Clinical manifestation ,And diagnostic evaluation of osteomyelitis .(ઓસ્ટીઓ માયેલાઇટીસ ના કારણે , તેના સાઇન અને સીમટોમ્સ તથા ડાયનોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો .)
• 3) explain the management of osteomyelitis.(ઓસ્ટીઓ માયેલાઇટીસ નુ મેનેજમેન્ટ લખો.)

1) explain osteomyelitis .(ઓસ્ટીઓ માયલાઇટીસ ને વર્ણવો)

• ઓસ્ટીઓ માયેઈટીક એ બોનનું તથા સરાઉન્ડીંગ ટીશ્યુસ નું પાયોજનિક ઇન્ફેક્શન છે.
• ઓસ્ટીઓમાયલાઇટિંસ મા bone નુ ઇન્ફેક્શન થાય છે અને તેમાં મુખ્યત્વે કોર્ટેકસ તથા મેડ્યુલારી પોસૅન નું ઇનવોલ્વમેન્ટ થાય છે.
• ઓસ્ટીઓમાયલાઇટિંસ એ bone નુ Acute ઇન્ફેક્શન છે.
• તે મુખ્યત્વે એક્યુટ, subacute તથા ક્રોનીક પ્રોસેસમાં હોય છે.

explain Etiology (કારણ વર્ણવો)

staphylococcus Aureus ( સ્ટેફાઈલોકોકસ એયુરિસ ),

E -coli( ઈ કોલાઈ),

pseudomonas ( સ્યુડોમોનાસ),

proteus( પ્રોટીયર્સ),

salmonella ( સાલમોનેલા),

rheumatoid arthritis ( રૂયુમેટોઇડ આર્થરાઇટિસ),

50 વર્ષથી ઉપરની ઉંમર વાળા વ્યક્તિઓ.

શીકલ સેલ ડીઝીઝ.

ઓબેસ અથવા માલનરિશ્ટ પેશન્ટ.

patient received haemodialysis.

જેની ઇમ્યુનસિસ્ટમ ઇમ્પેઇરડ પેડ થઈ હોય.

ઓપરેશન પછીનો wound હોય તેના કારણે.

ક્રોનીક disease એટલે (ડાયાબીટીસ, રયુમેટોઇડ આથૅરાઇટીસ).

આલ્કોહોલિઝમ,

intravenous drug use or drug abusers.

explain clinical manifestation/ sign and symptoms (ક્લિનિકલ મેનિફેસ્ટેશન ને વર્ણવો.)

બોન પેઇન થવું,

તાવ આવવું,

જનરલ ડીશકમ્ફલટૅ થવું.

થાક લાગવો.

અફેટેડ એરિયામાં સોજો આવવો તથા warmth feel થવુ.

લોકલ એરિયામાં સોજો આવવો.

રેડનેસ તથા warmth થવું.

રેન્જ ઓફ મોશન લોસ થવું.

ઠંડી લાગવી.

ખૂબ પરસેવો વડવો.

લો બેક પેઇન થવું.

Swelling of ankle,feet and legs,

સ્કીનમાંથી પસનું ડ્રેઇનેજ થવું.

જનરલ ડીસકમ્ફર્ટ થવું.

નોઝીયા.

ખૂબ પરસેવો વડવો.

ankle,feet and legs માં સ્વેલિંગ થવું.

gait માં ચેન્જીસ થવા.

constant ,pulsating pain present.

explain Diagnostic evaluation (ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો .)

history tacking and physical examination,

bone X Ray,

ct scan,

MRI,

blood test,

blood cultura,

needle aspiration,

Biopsy,

bone scan,

bone Biopsy,

bone X Ray,

complete blood count,

c reactive protien,

erythrocyte sedimentation rate ( ESR ),

MRI of bone ,

needle aspiration,

3)explain the medical management of osteomyelitis.(ઓસ્ટીઓમાયલાઇટિંસ નુ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ લખો.)

administration antibiotic,

cefriaxone,

Ciprofloxacine,

clindamycine,

vancomycine,

lenezolid

administration intravenously antibiotics,

implantation of antibiotic beads or pumps.

provide hyperbaric oxygen.

surgical management

1)sequestrectomy ( સીક્વેસ્ટ્રેક્ટોમી)

• આમાં ડેડ ( dead )બોનને રીમુવ કરવામાં આવે છે.

2)debridement ( ડીબરાઇડમેંટ)

• આમાં પોસિબલ હોય તેટલા ડિસીસ્ડ બોનને રીમુવ કરવામાં આવે છે.

3) drainage ( ડ્રેઇનેજ)

• આમાં નીડલ એસ્પિરેશન દ્વારા ઓપન વુન્ડ તથા access ને ડ્રેઇનેજ કરવામાં આવે છે.

4) provide internal fixation and external supportive devices.

Nursing management જો પેશન્ટને pain થતું હોય તો તેને opiod provide કરવુ.

body area ne examination કરવું કોઈપણ ટ્રેડનેસ, warmth તથા સ્વેલિંગ છે કે નહીં તે જોવા માટે.

પેશન્ટને તેની ફીલિંગ્સને એક્સપ્લેન કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને સેલ્ફકેર કરવા માટે કહેવુ.

જયારે ડ્રેસિંગ ને ચેન્જીસ કરતા હોય તથા વુંડનું ઇરીગેશન કરતા હોય ત્યારે સ્ટ્રીક એસેપ્ટિક ટેકનીક રાખવી.

પેશન્ટને ડીઝીસ કન્ડિશન વિશે ફુલ ઇન્ફોર્મેશન પ્રોવાઈડ કરવી.

પેશન્ટને રેસ્ટ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટની રિલેક્સેશન ટેકનીક અપનાવવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને નોન ફાર્મેકોલોજી ટેકનીક અપનાવવા માટે કહેવું કે જેમાં રિલેક્સેશન ટેકનીક ગાઇડેડ ઈમેજનરી, તથા ડીપ બ્રિધિંગ કરવા માટે કહેવું.

જે અફેક્ટેડ લીંબ હોય તેને પીલો દ્વારા સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરો.

જે affected એરિયા હોય ત્યાં સ્વેલિંગને ઓછું કરવા માટે તેને એલિવેટ કરવો.

પેશન્ટને કોઈપણ પ્રેશર અલ્સર પ્રેઝન્ટ છે કે નહીં તે જોવું.

અફેટેડ એરીયા નું વાસ્ક્યુલર સ્ટેટસ assess કરવું.

પેશન્ટને કમ્પ્લીટ બેડ રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટ ના vital sign ચેક કરવા.

પેશન્ટને કમ્પ્લીટ બેડ રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને હાઈ પ્રોટીન, વિટામિન સી યુક્ત ડાયટ, તથા વેલ બેલેન્સ diet provide કરવું પ્રોપર રીતે healing લાવવા માટે.

જે અફેક્ટેડ એરિયા હોય ત્યાં splint provide કરવો પેઇન તથા મસલ્સને spasm ને ઓછું કરવા માટે.

પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી એન્ટિબાયોટિક provide કરવી.

પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એકસરસાઈઝ દર ચાર કલાકે કરવા માટે કહેવું.

જે અફેક્ટેડ extemity હોય તેને સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો .

• 1)define the “potts’s spin” ( પોટ્સ સ્પાઇન) and give the other name of
  Pott ‘s spine .(પોર્ટસ સ્પાઇનની વ્યાખ્યાયિત કરો તથા પોર્ટસ સ્પાઇનનું બીજું નામ આપો .)
• 2) explain the Etiology, Clinical manifestation and diagnostic evaluation of potts’s spin . (પોટ્સ સ્પાઇન ના કારણો, સાઈન તથા સીમટોમ્સ તથા ડાયનોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો .)
• 3)explain the management of pott’s spin.(પોટ્સ સ્પાઇન નુ મેનેજમેન્ટ લખો.)

1)explain the “potts’s spin. (પોટ્સ સ્પાઇનને વર્ણવો.)

પોટ્સ સ્પાઇન ને ટ્યુબરકયુલોસીસ ઇન સ્પાઇનલ કોડ ( tuberculosis in spinal cord)પણ કહેવામાં આવે છે.

પોટ્સ ડીઝીઝ એ પર્સીવલ પોર્ટ્સનામના સર્જન પરથી આવેલું છે

percival potts’s( who was a surgeon in London) .

પોટ્સ સ્પાઇનને ટ્યુબરક્યુલોસિસ ઇન સ્પાઇનલ( intervertebral joints) કોડ પણ કહેવામાં આવે છે.

આ સ્પાઇનલ કોડ નો ડીસીઝ છે કે તે ત્યારે થાય છે જ્યારે માઇકો બેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ એ સ્પાઇનલ કોડ માં પહોંચે છે અને spinal કોડ ને affect કરે છે.

પોટ્સ સ્પાઇનનું બીજું નામ

• Spine tuberculosis ( સ્પાઇન ટ્યુબર ક્યુલોસીસ) ,

• tuberculosis spondylitis( ટયુબર કયુલોસીસ સ્પોન્ડાઇલાઇટીસ ) ,

• potts’s caries ( પોટ્સ કેરીસ) ,

• David disease ( દેવિડ ડીઝીઝ),

• potts’s curvature ( પોટ્સ કરવેચર) . કહેવામાં આવે છે.

Pott’s disease મા bone એ મુખ્ય સાઇટ હોય છે.

આમા હિપ ( hip := કમર)તથા ની ( knee:= ઘૂંટણ)પણ અફેકટ થાય છે.

આમા મુખ્યત્વે lower thoracic and upper lumber vertebrae નો સમાવેશ થાય છે.

2) Etiology of potts’s spin.(પોટ્સ સ્પાઇન ના કારણો.)

સૌથી મુખ્ય કારણ એ માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ

( mycobacterium tuberculosis) છે.

સોસીયો ઇકોનોમિક કન્ડિશન પુઅર હોય તેવા વ્યક્તિઓને.

Hiv infection,

drug addiction,

alcoholism,

spread through lymphatic and hematogenous ( by blood),

endemic tuberculosis,

explain the sign and symptoms. (લક્ષણો તથા ચિન્હો .)

આમાં લક્ષણો એ ધીમે ધીમે શરૂઆત થાય છે.

બેક પેઇન થાય .

તાવ આવવું.

રાતના પરસેવો વડવો.

ભૂખ ન લાગવી.

વજન ઓછો થવો.

paravertabral Swelling આવવું.

stiff position.

absess formation.

સ્પાઇનલ મોમેન્ટ restricted થવી.

નબળાઈ આવવી.

spinal deformity cause muscles wasting.

muscles weakness of legs.

compressive myelopathy.

bone necrosis.

osteomyelitis.

Kyphosis ( abnormal curvature of spine).

numbness,

paresthesia ( feeling of tinglingandnumbness),

explain the diagnostic evaluation.(ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો.)

history tacking and physical examination,

previous exposure to tuberculosis.

spin X Ray.

CSF test := to find out bacterium to.

tuberculine test.

ct scan.

MRI.

radionuclide scanning.

gallium and tuberculosis bone scan.

complete blood count.

Elevated erythrocyte sedimentation rate.

strong positive montoux skin test.

explain the management of potts’s spin.

medical management of potts’s spin.

provide antituberculosis chemotherapy.

( isoniazid and rifampicine and additional drug at least for two months)

patient ને complete bed રેસ્ટ લેવા માટે કહેવુ.

affected joint ને immobilisation કરવુ.

પેશન્ટને હાઈ પ્રોટીન રીચ ફૂડ લેવા માટે કહેવું.

drainage of abscess if present.

patient ને physiotherapy કરવી.

surgical management

• 1)laminectomy,
• 2)surgical decompression,
• 3) anterior radical focal debridement also done.

nursing management

1.Disturbed body image.

પેશન્ટ અને તેની ફીલિંગ્સ વર્ણવવા માટે કહેવું.

પેશન્ટ ને treatment તથા તેના કોમ્પ્લીકેશન explain કરવા.

patient ના ફેમિલી મેમ્બર્સને તેની સાથે રહેવા માટે allow કરવા.

2) self care deficit.

patient ને sponge બાથ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટને બેક કેર પ્રોવાઈડ કરવી.

patent ને માઉથ કેર પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટને આઈ કેર પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટની દર બે કલાકે possition ચેન્જ કરવી.

3)Acute pain related to inflammatory process.

પેશન્ટનું પેઇન લેવલ assess કરવુ.

પેશન્ટને કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ પ્રોવાઇડ કરવુ.

પેશન્ટને હાર્ડબેડ ઉપર lie down કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી એનાલજેસીક મેડિસિન કરવી.

પેશન્ટની ફ્રિકવેન્ટલી પોઝિશન ચેન્જ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટની વામૅ તથા મોઇસ્ટ કમ્પ્રેશન પ્રોવાઇડ કરવો.

4) Impaired physical mobility.

Advice the patient to use assisting device ex:= walker, cans, wheel chair, according to level of mobility of patient.

પેશન્ટની early એમ્બ્યુલેશન ( ambulations)કરવા માટે કહેવું.

• 1)explain sprain ( મચકોડાવુ) . સ્પ્રેઇને વર્ણવો.
• 2) explain Etiology, Clinical manifestation , And diagnostic evaluation of sprain.(સ્પ્રેઇના કારણો ,તેના સાઈન અને સીમટોમ્સ, તથા ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન લખો.)
• 3) explain the management of sprain.(સ્પ્રેઇનનું મેનેજમેન્ટ લખો.)

1) define sprain . (સ્પ્રેઇનને વ્યાખ્યાયિત કરો.)

સ્પ્રેઇન એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં જોઈન્ટ ના સપોર્ટિંગ લિગામેન્ટ હોય તેના injury થાય છે.

સ્પ્રેઇન એટલે જોઈન્ટ ની આજુબાજુ આવેલા એક કરતાં વધારે ligament અને સપોર્ટિંગ મસલ્સ ફાઇબર નુ સ્ટ્રેચિંગ( stretching := ખેચાવું) અથવા ટેરિંગ( tearing := તૂટવું) થાય છે.

Sprain એ મુખ્યત્વે કોઈપણ સડન ઇન્જરી થવાના કારણે ,તથા હાઈપર એક્સટેન્શન( hyper extension) અથવા twisting મોશન થવાના કારણે થાય છે.

આમાં લીગામેન્ટ એ પાર્સેયલી અથવા કમ્પ્લીટલી torn ( ફાટવુ) થાય છે.

Sprain એ મુખ્યત્વે ankle or knee joint મા થાય છે.

Sprain માં જોઈન્ટ ની આજુબાજુ રહેલા લીગામેન્ટમાં ઇન્જરી થાય છે .

સામાન્ય રીતે ligament એ જોઈન્ટની સ્ટેબિલિટીને મેન્ટેઇન કરે પરંતુ જેવું કોઈ લિગામેન્ટમાં tear થાય ત્યારે સ્ટેબિલિટી એ
Disappear થઈ જાય છે.

Joint મા. એડીમાં( oedema) જોવા મળે છે sprain ના કારણે જોઈન્ટ માં ટેન્ડરનેસ પ્રેઝન્ટ હોય છે તથા જોઇન્ટ એ એકદમ પેઇન ફૂલ હોય છે સાથે સાથે સોજો અને બ્લીડિંગ પણ જોવા મળે છે.

degree of sprain:=

• 1) first degree sprain,
• 2)second degree sprain,
• 3)third degree sprain.

1) first degree sprain:=

આમા લીગામેન્ટ એ માઈલ્ડઅમાઉન્ટ મા સ્ટ્રેચિંગ થાય છે સાથે સાથે આમા જોઈન્ટની ઇનસ્ટેબિલિટી હોતી નથી.

2)second degree sprain:=

આમાં લીગામેન્ટ એ પાર્ષ્યલી rupture થાય છે પરંતુ જોઈન્ટની ઇનસ્ટેબિલિટી હોતી નથી.

3) third degree tear:=

આમાં લીગામેન્ટ નું કમ્પ્લીટ rupture થાય છે સાથે સાથે જોઈન્ટની instability પણ પ્રેઝન્ટ હોય છે.

2) provide Etiology .(કારણો આપો .)

જોઈન્ટ નું ટ્વીસ્ટીંગ થવાના કારણે.

ફોલ( fall ) થવાના કારણે.

સ્પોર્ટ્સ ઇન્જરી ( sports injury)થવાના કારણે.

ઓવર સ્ટ્રેચિંગ ( over stretching)થવાના કારણે.

જોરથી મારવાના કારણે.

age.

hight.

weight.

ankle ( પગની ની ઘૂંટી):= ચાલવાના કારણે તથા અસપાટ સરફેસ ઉપર એકસરસાઈઝ કરવાના કારણે.

knee( ઘુટણ ):= એથલેટીક એક્ટિવિટી દરમિયાન.

wrist( કાંડુ):= પડવાથી હાથને હાથ ના ઉપર વજન આવવાના કારણે.

thumb := રમત રમવાના કારણે.

explain clinical manifestation/ sign and symptoms.(લક્ષણો અને ચિન્હો વર્ણવો.)

જોઈન્ટ પેઇન થવું.

સોજો આવવું.

જોઈન્ટ માં સ્ટીફનેસ આવવી.

સ્કીનમાં ડિસ્કકલરેશન થવું.

મસલ્સ સ્ટ્રેંથ ઓછી થવી.

મસલ ક્રેમ્પસ અથવા સ્પાઝમ આવવી.

loss of ability to move or use the joints.

ટેન્ડરનેસ.

મુમેન્ટ દરમિયાન pain થવુ.

સોજો આવવું.

brushing.

Discolouration.

અફેકટેડ જોઈન્ટ ની એબિલિટી move થવા માટેની ઓછી થવી.

સોજો આવવો.

દુખાવો થવો.

explain diagnostic evaluation .(ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો.)

history tacking and physical examination.

X Ray truly out contusion, sprain, and strain.

MRI.

3)explain the management of sprain.(સ્પ્રેઇનનું મેનેજમેન્ટ લખો.)

medical management:=

• RICE
• R := REST ,
• I:= ICE ,
  C:=COMPRESSION ,
• E:=ELEVATION .

1)REST:=

રેસ્ટ કરવાથી ફર્થર ઇન્જરીને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે સાથે સાથે હીલિંગને પ્રમોટ કરી શકાય છે.

2)ICE:=

આઈસ નું એપ્લિકેશન કરવાથી બિલ્ડિંગ સ્ટોપ કરી શકાય છે સાથે સાથે ઇડીમાં તથા ડિસ્કોમ્ફર્ટને પણ દૂર કરી શકાય છે.

સ્વેલિંગને ઓછું કરવા માટે આઇસલે ક્લીન ક્લોથ માં wrapped કરી અપ્લાય કરવામાં આવે છે.

આઈસ ને ડાયરેક્ટ્લી સ્કીન પર અપલાય ન કરવો.

આઇસ ને 10 થી 15 મિનિટ માટે અપ્લાય કરવો.

3) COMPRESSION:=

જે ઇન્જર્ડ ટીશ્યુસ હોય તેને બેન્ડેજ દ્વારા સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

જે ઇન્જર્ડ એરીયા હોય તેને બેન્ડેજ દ્વારા વરેપ્ડ કરવું.

ઇલાસ્ટિક કમ્પ્રેશન બેન્ડેજ એ બ્રીડિંગ ને કંટ્રોલ કરે તથા ઇડીમા ને ઓછો કરે અને injured tissues હોય તેને સપોર્ટ provide કરે.

4) ELEVATION:=

એલીવેશન કરવાથી સ્વેલિંગ ઓછું થાય છે.

એલીવેશન કરવાથી pain level ઓછું થાય છે તથા મસલ્સટોન એ ગુડ થાય છે.

જે અફેટેડ એરીયા હોય તેને બેલ્ટ દ્વારા સપોર્ટ provide કરવો

પેશન્ટને ફિઝિયોથેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.

જે અફેક્ટેડ એરિયા હોય તેને સર્જિકલી રીપેર કરવું.

અફેકટેડ એરિયાને કાસ્ટ દ્વારા ઇમમોબિલાઇઝેશન કરવું.

હોટ કમ્પ્રેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

electric heating pad apply કરવુ.

બેથી પાંચ દિવસ પછી એકટીવ અથવા પેશીવ એક્સરસાઇઝ કરાવવી.

સ્પ્રેઇન અથવા સ્ટ્રેઇન એ હીલિંગ થવામાં એક week અથવા એક month પણ લાગી શકે છે.

જે ઇન્જર્ડ એક્સ્ટ્રીમિટી હોય તેનો ન્યુરોવાસ્ક્યુલર સ્ટેટસ assess કરવું.

જો સ્પ્રેઇન severe હોય તો એક થી ત્રણ વિક માટે immobilisation કરવું.

પેશન્ટને એનાજેસીક medication provide કરવી.

patient ને Analgesic medicine provide કરવી તેમા NSAID( NON STEROIDAL ANTI INFLAMMATORY DRUG) OR COX- 2( CYCLOOXYGENASE).

જો સીવીયર સ્પ્રેઇન હોય તો સર્જીકલ એ રીપેર કરવું અથવા તો કાસ્ટ દ્વારા ઇમમોબિલાઇઝેશન કરવું.

ફરધર ઇન્જરી ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે સ્પલિન્ટ નું એપ્લિકેશન કરવું.

Nursing management

પેશન્ટને ક્રચીસ ,વોકર, કેન્સ ,સ્લીગ્સ એ કરેક્ટ રીત ના યુઝ કરવા માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ને કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.

સ્કિનને પાલપેશન કરવું કોઈ warmthness છે કે નહીં તે જોવા માટે.

દર ચાર કલાકે છે અફેકટેડ એક્સ્ટ્રીમિટી હોય તેનું ન્યુરોવાસ્ક્યુલર સ્ટેટસ ચેક કરતું રહેવું.

પેશન્ટ ની કપીલારી રીફીલ ટાઈમ ચેક કરવું.

પેશન્ટ નું સેન્સેશન લેવલ ચેક કરવું.

અફેટેડ એક્સ્ટ્રીમિટી ઉપર સ્વેલિંગ એ ઇંકરિશ થતું નથી ને તે પ્રોપર રીતના જોવું.

એ પ્રોપર રીતના જોવું કે પેશન્ટ એ બોડી પાર્ટને પ્રોપર રીતના મુવ કરી શકે છે કે નહીં.

પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.

જે પ્રેશર બોડી પાર્ટ હોય તેને આઇડેન્ટીફાય કરી તેને તેના ઉપર pressure ન થાય તે માટે ધ્યાન રાખવું.

પેઇન ને દૂર કરવા માટે પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી મેડિસિન પ્રોવાઈડ કરવી.

જે અફેક્ટેડ બોડી પાર્ટ હોય તેને એલિવેટ કરવું.

mobilization કરવા માટે સ્પલિન્ટ નું એપ્લિકેશન કરવું.

પેલી 24 કલાકમાં 20 થી 30 મિનિટ સુધી કોલ્ડ એપ્લિકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી એનાલજેસીક મેડિસિન લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને ક્રચીસનો પ્રોપર રીતના યુઝ કરવા માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

શરૂઆતમાં જે અફેક્ટેડ બોડી પાર્ટ હોય તેને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવું પરંતુ ગ્રેજ્યુઅલી અને ધીમે ધીમે એક્ટિવિટી કરવી.

પેશન્ટને ડાઈવર્સનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટને ઈમોશનલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ ને comfortable પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટના proper વાઇટલ સાઈન ચેક કરવા.

પેશન્ટને અફેટેડ બોડી પાર્ટ્સ એ મુવ કરવા માટે કહેવુ.

teach patient to use ( RICE :=REST, ICE, COMPRESSION, ELEVATION) therapy to care for injury.

પેશન્ટને પ્રોપર રીતે ફોલોઅપ લેવા માટે કહેવું.

• 1) explain Dislocation.(ડીસલોકેશનને એક્સપ્લેઇન કરો.)
• 2) explain Etiology, Clinical manifestation and diagnostic evaluation of dislocation.(ડીસલોકેશન ના કારણો તેના સાઇન અને સિમટોમ્સ તથા ડાયગ્નોસ્ટિક
  ઇવાલ્યુએશન લખો.)
• 3) explain the management of dislocation .(ડીસલોકેશન નું મેનેજમેન્ટ લખો.)

1)define dislocation.(ડીસલોકેશનને વ્યાખ્યાયિત કરો .)

ડીસ લોકેશન એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં જોઈન્ટ માંથી articulate surface એ separate થાય છે.

જોઈન્ટ નું ડીશલોકેશન ત્યારે થાય છે જ્યારે બોન ફોર્મિંગ જોઈન્ટ એ પોતાના એનાટોમિકલ કોન્ટેક માંથી ડીશલોકેટ થાય છે અને સેપરેટ થાય છે.

આ એક ઇમર્જન્સી સિચ્યુએશન છે કે જેમાં બ્લડ અને નવૅ સપ્લાય એ ડિસ્રરપ્શન ( disruption := ભંગ( ulter))થાય છે.

સબલગ્ઝેશનમા પાર્શીયલી તથા ઇન કમ્પ્લીટ જોઈન્ટ સરફેસ એ ડિસ્પ્લેસમેન્ટ થાય છે.

ડિસ્પ્લેસ્ડ બોનમાં blood supply, rupture blood vessels, damage nerve and muscles એ રપ્ચર થાય છે.

type of dislocation:=(ડીસલોકેશનના ટાઈપ: =

• 1) CONGINATAL DISLOCATION ( કંજીનાઈટલ ડીસલોકેશન).
• 2)TRAUMATIC DISLOCATION ( ટ્રોમેટિક ડીસલોકેશન).
• 3)PATHOLOGICAL DISLOCATION ( પેથોલોજીકલ ડીસ લોકેશન).
• 4)PARALYTIC DISLOCATION ( પેરાલાઇટીક ડીસ લોકેશન)

1) CONGINATAL DISLOCATION:=

આ ડીસલોકેશન એ મુખ્યત્વે જન્મજાત જ હોય છે અને તે મુખ્યત્વે હિપ બોન ( hip bone )તથા ની બોનમાં( knee bone ) જોવા મળે છે.

આ મુખ્યત્વે કોઈપણ જીનેટીક ફેક્ટરના કારણે અથવા featus ના improper development ના કારણે હોઈ શકે છે.

2) TRAUMATIC DISLOCATION:=

ટ્રોમેટિક ડીસલોકેશન એ પડી જવાના કારણે, કોઈપણ એવો સાર્પ ઘા લાગવાના, કારણે તથા ઇન્જરી થવાના કારણે તથા ગંભીર હિંસા ના કારણે હોઈ શકે છે.

3)Pathological dislocation:=

પેથોલોજીકલ
ડીસલોકેશન એ મુખ્યત્વે કોઈપણ ઇન્ફેક્શનના કારણે, rheumatoid arthritis તથા neuromuscular disease તથા બીજી અધર ડીસીસ ના કારણે હોઈ શકે છે.

4)paralytic dislocation:=

આ મુખ્યત્વે મસલ્સ પાવર ઈમ્બેલન્સ થવાના કારણે હોઈ શકે છે.

Ex:= poliomyelitis.

explain Etiology .(કારણો વર્ણવો)

પડી જવાના કારણે,

સખત માર લાગવાના કારણે,

ફોર્સ લાગવાના કારણે,

એકસીડન્ટ થવાના કારણે.

age,

sports participation,

hereditary ,

Sports injury,

downhill skiing,

gymnastics,

volleyball,

due to some disease,

trauma.

explain clinical manifestation

દુખાવો થવો,

deformity,

change in length of extrimities,

loss of normal movement,

એક્સ્ટ્રીમિટીની લેન્થ એ અલ્ટર થવી.

સીવીયર પેઇન થવું.

અફેટેડ એક્સટ્રીમીટીમાં સોજો આવવો.

ખાલી ચડવી.

change in countour of joint.

loss of normal mobility.

વિઝીબલ ડીફોર્મીટી પ્રેઝન્ટ હોય છે.

ડિફોરમીટી.

extrimities ની લેન્થમાં changes થવા.

નોર્મલ મોમેન્ટમાં ulteration થવું.

explain Diagnostic evaluation ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો.

history tacking and physical examination,

X Ray,

MRI,

Medical management

Doctore એ જોઈન્ટ ના પાર્ટને splint દ્વારા ઇમમોબિલાઇઝેશન કરે છે અમુક week માટે.

splint એ કેટલા લાંબા સમય સુધી રાખવું જોઈને એ joint ના ઇન્વોલ્વમેન્ટ ઉપર,nerve,blood vessels, and supporting tissue પર આધાર રાખે છે.

P R I C E treatment

P:= PROTECT

જે જોઈન્ટ એ ડિસલોકેટ હોય તેને પ્રોપર પ્રોટેક્ટ કરવા ફરધર ઇંજરીમાંથી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.

R := RICE

હીલિંગને પ્રમોટ કરવા માટે પ્રોપર રેસ્ટ કરવો.

I := ICE

ડિસ્કમ્ટૅને દૂર કરવા માટે.

C:=COMPRESSION

પેઇન ઓછું કરવા માટે.

E := ELEVATION

સ્વેલિંગને ઓછું કરવા માટે. તથા ડીસકમ્ફર્ટ ને દૂર કરવા માટે.

જે ડીસલોકેટ બોન હોય તેને પાછું રી લોકેટ ( relocate )કરવાના અટેમ્પટ ન કરવા તેના બદલે તાત્કાલિક ફિઝિશિયન નો રેફરલ લેવો જેના કારણે proper ટ્રીટમેન્ટ લઈ શકાય.

REDUCTION:=

આ પ્રોસેસમાં ડિશલોકેટ થઈ ગયેલા બોનને પાછું રી પોઝિશનમાં લાવવામાં આવે છે અને આ મુખ્યત્વે doctor કરે છે.

રિડક્શન પોઝિશનમાં બેન્ડેજ ,સ્પલિન્ટ, કાસ્ટ તથા traction નો ઉપયોગ કરી જોઈન્ટને પોતાના સ્ટેબલ પોઝિશનમાં રાખવામાં આવે છે.

પેશન્ટને એનાલજેસિક મેડિસિન પ્રોવાઈડ કરવી.

પેશન્ટને relaxants મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટનો neuromuscular status assess કરવુ.

Nursing management.

muscles weakness તથા seviarity of weakness assess કરવી.

patient ને assistant ડિવાઇસ જેમ કે splint,wheel chair provide કરવી કે જે મોબિલાઈઝેશન ને ઇન્ક્રીઝ કરે છે.

પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટની એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહ્યું કે જેના કારણે મસલ્સ સ્ટ્રેંથ એ ઇમ્પ્રુવ થાય છે.

પેશન્ટને પોસિબલ હોય તેટલી એક્ટિવિટી કરવા માટે કહેવું કે જેના કારણે પેશન્ટ એ ઇન્ડિપેન્ડન્ટ થઈ શકે.

દર ચાર કલાકે પેશન્ટના respiratory rate assess કરવા.

સ્કીન એ બ્રેક ડાઉન ન થાય તે માટેના મેઝર્સ એ લેવા.

પેશન્ટનો નુ neurovascular સ્ટેટસ assess કરવું.

5 “p ” દ્વારા

P ;= pain ,

P:= pallor ,

P:= pulse ,

P:= paralysis

P:= parestheaia

પેશન્ટને ઈમોબાઇલેશન device provide કરવી .

પેશન્ટને પ્રોપર ફિઝિયોથેરાપી પ્રોવાઈડ કરવી.

પેશન્ટ ની પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

pain લેવલને ઓછું કરવા માટે પેશન્ટને કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ પ્રોવાઈડ કરવી.

જે ઇન્જર્ડ જોઈન્ટ હોય તેને પ્રોટેક્ટ કરવા.

પેશન્ટને ફિઝિકલ તથા ઓક્યુપેશનલ થેરાપી માટે રીફર કરવા.

Complication:=

Traumatic arthrotomy,

fracture within the joints,

Avascular necrosis,

artheritis,

nerve and blood vessels damage.

• 1) explain the fracture. ફ્રેક્ચરને વ્યાખ્યાયિત કરો.
• 2) explain Etiology ,Classification of fracture Clinical manifestation ,And diagnostic evaluation of fracture .(ફ્રેકચરના કારણો, ક્લાસિફિકેશન તથા તેના સાઈન અને સીમટોમ્સ તથા ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.)

1) define fracture . ફ્રેક્ચર ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

ફ્રેક્ચર એટલે બોનની કંટીન્યુટીમાં બ્રેકડાઉન થવું તેને ફ્રેક્ચર કહેવામાં આવે છે.

ફ્રેકચરમાં બોનના સ્ટ્રકચરમાં break down થાય છે.

ફ્રેક્ચરમાં બોન, તેના ટીશ્યુસ , bone Merrow તથા પેરીઓસ્ટીયમ નો પણ સમાવેશ હોય છે.

બોનનું ફ્રેકચર એ પાર્શિયલી તથા કમ્પલિટલી બંને રીતે હોય છે.

2)explain Etiology .(કારણો વણૅવો.)

ટ્રોમા થવાના કારણે,

રોડ ટ્રાફિક એક્સિડન્ટ થવાના કારણે,

પડી જવાના કારણે,

ઇન્જરી થવાના કારણે,

કોઈપણ ડીઝિઝ કન્ડિશન થવાના કારણે,

osteoporosis,

osteomalacia,

કેન્સર, અધર બોન ઇન્ફેક્શન કોટીકોસ્ટીરોઈડ નો લાંબા સમયથી ઉપયોગ કરવાના કારણે.

ડાયરેક્ટ ઘા લાગવાના કારણે.

crushing force.

torsion ( વડ ચડવી).

ખૂબ વધુ પડતું મસલ્સ કોન્ટ્રાકશન થવાના કારણે.

bending force.

કમ્પ્રેશનફોર્સ લાગવાના કારણે.

એકસીડન્ટ થવાના કારણે.

બોનડીઝીઝ થવાના કારણે.

old age.

occupation.

explain the Classification of fracture. (ફ્રેક્ચરનું ક્લાસિફિકેશન વણૅવો.)

1) complete fracture:=

આમાં બોન એ ક્રોસ સેક્શનમાં બ્રેક ડાઉન થાય છે.

કમ્પ્લીટ ફ્રેક્ચરમાં બોન એ બે પાર્ટસમાં ડિવાઇડ થાય છે.

2)Incomplete fracture:=

તમા બોન એ કમ્પ્લીટલી બ્રેક ડાઉન થતું નથી.

ઇનકમ્પ્લીટ ફ્રેક્ચરમાં બોન એક crack થાય છે પરંતુ કંપલીટલી બ્રેકડાઉન થતું નથી.

3)closed fracture:=

ક્લોઝ ફેક્ચર ને સિમ્પલ ફ્રેક્ચર પણ કહેવામાં આવે છે.

આમાં બોન એ બેકગ્રાઉન્ડ થાય છે.

પરંતુ તે સ્કિન ની અંદર જ રહે છે એટલે કે સ્કીન એ ઇન્ટેકટ હોય છે જેથી wound એ ઓપન હોતો નથી કે દેખાતો નથી તથા ફ્રેક્ચર સાઈડ એ સ્કિન એ ઇંટેક્ટ હોય છે.

4)open fracture:=

ઓપન ફ્રેક્ચર ને કમ્પાઉન્ડ ફ્રેક્ચર પણ કહેવામાં આવે છે.

આમાં બોન એ સ્કીન ઉપરથી બ્રેક ડાઉન થઈ બહાર વિઝીબલ હોય છે.

Fracture site એ interuppted સ્કીન હોય છે.

ઓપન ફ્રેકચર હોય તો બેક્ટેરિયા તે ઓપન સાઈટમાંથી એન્ટર થઈ અને ઇન્ફેક્શન ક્રિએટ કરે છે.

According to grade:=

grade 1 := આમાં વુંડ એ કલિયર હોય છે તથા એક સેન્ટિમીટર કરતાં નાનું હોય છે.

grade 2:= આમાં વુંડ એ moderate અમાઉન્ટમાં હોય છે તથા એક સેન્ટિમીટર મોટું હોય છે.

grade 3 := આમા wound એ ખૂબ જ હાઈલી કંટામિનેટેડ હોય છે સાથે તેમાં વધુ પ્રમાણમાં સોફ્ટ tissues, nerve, તથા tendon નુ involvement હોય છે અને wound એ 6-8cm કરતા મોટું હોય છે.

5) Displaced fracture:=

આ ફેક્ચર એ એવા પ્રકારનું છે કે જેમાં બ્રેક થયેલા બોન એ ના એન્ડ એ એકબીજાથી સેપરેટ થાય છે અને આ મુખ્યત્વે પડી જવાના કારણે જોવા મળે છે.

6)comminuted fracture:=

આમાં બોનફ્રેગ્મેન્ટ એ ક્રશ તથા ઘણા બધા ભાગમાં બ્રેક ડાઉન થાય છે.

આમાં મુખ્યત્વે જે elderly people હોય તેના ફોલ ડાઉન થવાના કારણે જોવા મળે છે.

Classification by fracture pattern:=

1)linear fracture:=

આમાં ફ્રેક્ચર એ bone ના લોંગ એક્સિસના પેરેલલ હોય છે.

અને આ મુખ્યત્વે બોન ઉપર ડાયરેકટ ફોર્સ લાગવાના કારણે જોવા મળે છે.

2) Transverse fracture:=

આમાં ફ્રેક્ચર એ 90 ડિગ્રીએ જોવા મળે છે.

Ex:= paget ‘s disease,
Osteomalacia.

3)Oblique fracture:=

આમાં fracture એ 45° ડિગ્રી ના ખૂણે જોવા મળે છે.

આફ્રેક્ચર એ મુખ્યત્વે ટિવસ્ટીંગ ફોર્સ લાગવાના કારણે જોવા મળે છે.

4) spiral fracture:=

Spiral fracture ને torsion fracture કહેવામાં આવે છે.

આ બોનફેક્ચર કહેવામાં આવે છે.

આ મુખ્યત્વે ટ્વીસ્ટીંગ ફોર્સ લાગવાના કારણે જોવા મળે છે.

5)depressed fracture:=

આ ફેક્ચર એ મુખ્યત્વે skull બોન તથા ફેશિયલ માં ડિપ્રેસ થવાના કારણે જોવા મળે છે.

6)longitudinal fracture:=

એ મુખ્યત્વે એવું ફ્રેક્ચર છે કે જે બોનના લોંગ એકસીસમાં જોવા મળે છે.

આમાં ફેક્ચર લાઈન એ longitudinally હોય છે.

Classification by type of fracture:=

1)Avulsion fracture:=

આ એવું ફ્રેક્ચર છે કે જેમાં બોનનો સેગમેન્ટ એ ligament ( લીગામેન્ટ) તથા ટેંડન માંથી બ્રેક ડાઉન થાય છે.

2)compression fracture:=

કમ્પ્રેસન ફ્રેક્ચરને ક્રસ ફ્રેક્ચર પણ કહેવામાં આવે છે.

અને આ મુખ્યત્વે કોઈપણ કમ્પ્રેશન એબોનમાં લાગવાના કારણે જોવા મળે છે.

3)Green stick fracture:=

આમાં એક બાજુના પાર્ટમાંથી બોન એ બ્રેકડાઉન થાય છે અને બીજી બાજુએ bone એ બેન્ડ વળી જાય છે.

4) Impacted fracture:=

ઇમ્પેક્ટેડ ફ્રેક્ચર માં બોનની કંટીન્યુટી એ લોસ થાય છે.

5)Pathological fracture:=

આ ફ્રેક્ચર એ મુખ્યત્વે જ્યારે કોઈ ડીઝીસ્ટ બોન હોય ત્યાંથી બેકજાઉન થાય છે અને ફ્રેક્ચર જોવા મળે છે.

6) stress fracture:=

સ્ટ્રેસ fracture એ વારંવાર bone ઉપર લોડિંગ આવવાના કારણે જોવા મળે છે.

Classification by eponym.

1)colles’s fracture:=

કોલ્સ ફ્રેક્ચર ને બ્રોકન વ્રિસ્ટ( wrist ) પણ કહેવામાં આવે છે.

રેડિયસ બોન એ તેના wrist થી આર્ટિક્યુલ સરફેસ થી એક સેન્ટિમીટર જેટલું ફ્રેક્ચર થાય છે.

2)pott’s fracture:=

પોટ્સ ફ્રેક્ચર એ મુખ્યત્વે ટીબીયા અને ફિબ્યુલાના mediul melleiolus માં જોવા મળે છે.

Classification by anatomical location:=

1)articular fracture:=

આ ફ્રેક્ચર માં જોઈન્ટની articular surface નુ involvement હોય છે.

આ ફ્રેક્ચર એ મુખ્યત્વે આર્ટિક્યુલર કાટીલેજ ને ડિમેજ કરે છે સાથે સાથે સબકોન્ડરલ બોન ને પણ ડેમેજ કરે છે.

2) extracapsullar fracture:=

આ fracture મુખ્યત્વે જોઈન્ટ ના કેપ્સ્યુલની નજીકમાં હોય છે પરંતુ તેમાં જોઈન્ટ કેપ્સ્યુલનું ઇનવોલ્વમેન્ટ હોતું નથી અને આ પ્રકારનું ફ્રેક્ચર એ મુખ્યત્વે હીપ( કમર)માં હોય છે.

3) intracellular fracture:=

આ ફ્રેક્ચર એ મુખ્યત્વે જોઈન્ટ કેપ્સુલ ની અંદર જોવા મળે છે અને આ મુખ્યત્વે નેકલેવલ ઉપર જોવા મળે છે તથા ફીમર બોન ના હેડ ઉપર જોવા મળે છે.

4)Epiphysial fracture:=

આ ફેક્ચરમાં મુખ્યત્વે લોંગ બોલના એપીફિશિયલ પ્લેટ નો સમાવેશ હોય છે.

આ ફ્રેક્ચરને સેલ્ટર ફેક્ચર( selter fracture) પણ કહેવામાં આવે છે.

explain Clinical manifestation /sign and symptoms . (ફેકચરના સાઈન તથા સીમટોમ વર્ણવો.)

દુખાવો થવો,

Tenderness at site of fracture.

સોજો આવવો.

બોડી ટેમ્પરેચર ઇન્ક્રીઝ થવું.

loss of function.

ડીફોરમિટી.

blood લોસ થવું.

ડીફોરમિટી.

સોજો આવવો.

દુખાવો થવો.

ફંકશન કરવામાં impairment આવવી.

ખાલી ચડવી.

ક્રેપીટસ.

હાયપોવોલેમીક શોક.

shortening of extrimities.

discolouration.

Impaired sensation.

abnormal mobility.

shock.

diminished capillary rifill.

pallor.

explain the diagnostic evaluation of fracture.

• history tacking and physical examination.
• Clinical examination.
• radiographic examination.
• ct scan .
• MRI.

management of fracture:=

emergency care of fracture:=

• fractire નો ખ્યાલ આવે ત્યારે તરત જ ફ્રેક્ચરવાળા પાર્ટને ઇમ મોબિલાઇઝેશન કરવું.
• ફેક્ચર વાળા પાર્ટને પ્રોપર રીતના સપોર્ટ provide કરવો.
• જો સીવીયર ટ્રોમાં થયો હોય તો તેને ઓછું કરવા માટેનું મેઝર્સ લેવા.
• જો ઓપન ફ્રેક્ચર હોય તો તેને તાત્કાલિક sterile ડ્રેસીંગ પ્રોવાઇડ કરવું.
• આમાં fracture ઉપર ડ્રેસિંગ અપલાઈ કરીને બ્લડિંગ ને કંટ્રોલ કરવું.
• જો બ્લીડિંગ થતું હોય તો પ્રેશર અપ્લાય કરવી.
• પેશન્ટને કવર કરવો બોડી હીટ ને preserve કરવા માટે.
• ફ્રેચર સાઇટ એ એક્સ્ટ્રીમિટીની મુવમેન્ટ,warmthness તેની સર્ક્યુલેશન, color ચેક કરવી.
• જે અફેટેડ જોઈન્ટ હોય ત્યાં પૂરતા પ્રમાણમાં splint નું એપ્લિકેશન કરવું.
• જે અફેક્ટેડ જોઈન્ટ હોય તેને ઇમમોબિલાઇઝેશન કરવું.
• જે અફેકટેડલીંબ હોય તેને થોડી થોડી મુમેન્ટ કરાવવી.
• બીજી કોઈપણ ફરધર ઇન્જરી ન હોય તે માટે કમ્પલિટ ફિઝિકલ એસેસમેન્ટ કરવું.

medical management

1)REDUCTION:=

• રિડક્શન માં જે ફ્રેક્ચર પાર્ટ હોય તેને તેના એના ટોમિકલ અલાઇનમેન્ટમાં પાછું રિસ્ટોર કરવુ.

1) closed reduction: =

• Closed રિડક્શનમાં ફેકચર પાર્ટને તેના એનાટોમીકલ સાઈટ ઉપર પોઝિશન પ્રોપર આપવામાં આવે છે તથા તેને splint અપલાય કરવામાં આવે છે.

2)open reduction:=

• આમાં બોન ફ્રેગમેન્ટ ને ફિક્સ કરવા માટે ઇન્ટર્નલ ફિક્શનનો ઉપયોગ કરી ફિક્સ કરવામાં આવે છે.

• જેમાં મેટલ, પીન ,વાયર, સ્ક્રીન, રોડ ,વગેરેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

2) immobilization:=

• Fracture થયા પછી બોન ફ્રેગમેન્ટ ને પ્રોપર રીતના ઇમમોબિલાઇઝેશન કરવું.
• આ immunization એ એક્સટર્નલ ફિક્સેસર તથા ઇન્ટર્નલ ફિકસેસર ધારા કરવામાં આવે છે.

External fixator included:=

• આમાં એક્સટર્નલ fixator માં બેન્ડેજ, કાસ્ટ, સ્પ્લીન નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

Internal fixation:=

• ઇન્ટર્નલ ફિક્સસેટરમાં મેટલ પીન વાયર સ્ક્રીન રોડ વગેરેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

3)maintaining and restoring function:=

• જે અફેક્ટેડ એક્સ્ટ્રીમિટી હોય તેને એલિવેટ કરવું સ્વેલિંગને ઓછું કરવા માટે.
• પેશન્ટ ice એપ્લિકેશન provide કરવુ.
• પેશન્ટનું ન્યુરોવાસ્ક્યુલર સ્ટેટસ assess કરવુ.
• પેશન્ટની ફીલિંગ્સને એક્સપ્રેસ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટના પેઇન લેવલને ઓછું કરવા માટે વારંવાર પોઝિશન ચેન્જ કરવી.
• પેશન્ટને પ્રોફાઈલેકટીક તરીકે tetanus ઇન્જેક્શન એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.
• પેશન્ટની એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન provide કરવી.
• પેશન્ટને એનાલજેસીક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને કેલ્શિયમ તથા આયર્ન સપ્લીમેન્ટેશન તરીકે provide કરવું.
• પેશન્ટના અફેક્ટેડ એક્સ્ટ્રીમિટી ઉપર કોલ્ડ એપ્લિકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને પેન મેનેજમેન્ટ માટેની અલ્ટરનેટીવ ટ્રીટમેન્ટ માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું like relaxation and guided imaginary.
• મસલ વાસ્ટીંગને રીડયુઝ કરવા માટે એકસરસાઈઝ કરવાનું કહેવું .

4) pharmacological management:=

• પેશન્ટને નાર્કોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને એનાલજેસીક મેડિસિન Provide કરવી.
• પેશન્ટને નોન સ્ટીરોઈડલ એન્ટી ઇન્ફલામેટરી મેડિસિન ( NSAID)પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટની એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન administration કરવું.
• પેશન્ટને એન્ટિકોઓગ્યુલન્ટ મેડિસિન એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવી.
• પેશન્ટને સ્કૂલ સોફ્ટનર કરવું.

Nursing management

• સ્વેલિંગ ને ઓછું કરવા માટે અફેક્ટેડ એક્સ્ટ્રીમિટીને એલિવેટ કરવી.
• પેશન્ટને કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન provide કરવી.
• જ્યારે પેશન્ટને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસએમટીક ટેકનીક મેઇન્ટેન રાખવી.
• પેશન્ટ નુ neurovascular સ્ટેટસ assess કરવું.
• પેશન્ટ ના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.
• prescribe કરેલી એન્ટિબાયોટિક, એનાલજેસીક ,કેલ્શિયમ સપ્લિમેન્ટ provide કરવી.
• પેશન્ટનો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવો.
• પેશન્ટ ને પ્રોટીન તથા કેલ્શિયમ રિચ diet પ્રોવાઇડ કરવું.
• ક્લાઈન્ટને રીએશ્યોરન્સ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને કોઈપણ ઇન્ફેક્શન થયું છે કે નહીં તે વારંવાર એસેસ કરવું.

• પેશન્ટને થોડા થોડા પ્રમાણમાં ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી તથા એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટ ના વાઈટલ sign ચેક કરવા.
• પેઇન સ્કેલનો ઉપયોગ કરી પેશન્ટનું પેઈન લેવલ ચેક કરવું.
• જે અફેક્ટેડ લીંબુ હોય તેને ધીમે ધીમે elevate કરવું.
• ક્લાઈન્ટને ડીપ બ્રિધિંગ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને રિલેક્સેશન ટેકનીક અપનાવવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટનું કેપીલારી રિફીલ ટાઈમ વારંવાર ચેક કરવો.
• લીંબ માં અશેસ કરવુ કોઈ પણ એડીમાં કે સ્વેલિંગ છે કે નહીં તે જોવા માટે.
• કાસ્ટ ની ટાઇટનેસ ચેક કરતું રહેવું.

• જે અફેક્ટેડ લીંબ હોય તેને હાર્ટ લેવલથી ઉચુ રાખવું.
• જ્યારે પેશન્ટ નો ડ્રેસિંગ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટિક ટેકનીક મેઇન્ટેન રાખવી.
• જે અફેક્ટેડ એક્સ્ટ્રીમિટી હોય ત્યારે રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને અર્લી એમ્બ્યુલેશન કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટની આસિસ્ટીવ ડિવાઇસ જેમ કે ક્રેચીસ, walker, cans,slings વગેરે વિશે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટની દર બે કલાકે પોઝિશન ચેન્જ કરતું રહેવું.

complications

• shock,
• fat embolism,
• compartment syndrome,
• volkmans contracture,
• deep vein thrombosis,
• infection,
• delayed Union,
• avascular necrosis of bone,
• reflux sympathetic dystrophy.

• 1)explain spinal fracture.(સ્પાઇનલ ફેકચરને વર્ણવો.)
• 2) explain Etiology, Clinical manifestation , And diagnostic evaluation of spine fracture .(સ્પાઇનલ ફેક્ચરના કારણો, તેના સાઈન અને સિમ્ટોમ્સ, તથા ડાયનોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો .)
• 3) explain the management of spine fracture .(સ્પાઇનલ ફેક્ચર નું મેનેજમેન્ટ લખો.)

1)define spinal fracture. (સ્પાઇનલ ફ્રેક્ચરને વ્યાખ્યાયિત કરો.)

• સ્પાઇનલ ફ્રેકચર એ ત્યારે થાય છે જ્યારે સ્પાઇનના બોન કે જેને vertebrae કહેવામાં આવે છે તે બ્રેક અથવા તો collapse થાય ત્યારે સ્પાઇનનું ફ્રેક્ચર થાય છે.
• આ મુખ્યત્વે કોઈપણ ટ્રોમાં ઇન્જરી અથવા પડી જવાના ( fall down)કારણે તથા કાર એક્સિડન્ટ થવાના કારણે પણ થઈ શકે છે.

2) explain Etiology (કારણ વર્ણવો.)

સ્પાઈનની એબનોર્મલ કર્વેચર હોવાના કારણે( Kyphosis ,

Scoliosis, Lordosis).

સ્પાઇનલ કોડમાં ટ્યુમર હોવાના કારણે.

કોઈપણ ઇન્જરી થવાના કારણે.

એકસીડન્ટ થવાના કારણે.

પડી જવાના કારણે.

assault થવાના કારણે.

સ્પોર્ટ્સ injury થવાના કારણે.

સ્પાઇનલ કોડ માં કોઈપણ ઘા લાગવાના કારણે.

explain clinical manifestation/sign and symptoms (લક્ષણો તથા ચિન્હો વર્ણવો.)

• સ્પાઇનલ ફેક્ચર ના લક્ષણો અને ચિન્હો એ તેની સીવીઆરીટી ઉપર અને લોકેશન ઉપર આધાર રાખે છે.
• સિવિયર પેઇન થવું.
• ખાલી ચડવી.
• tingling and numbness sensation.
• મસલ્સમાં spasm થવું.

• નબળાઈ આવવી.
• બોવેલ તથા બ્લેડરમાં ચેન્જીસ આવવું.
• મોમેન્ટ ઓછી થવી.
• પેરેલાઈસ થવું.

explain diagnostic evaluation ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• X Ray.
• ct scan.
• MRI.

explain management of fracture of spine.

• સ્પાઇનલ કોડ ના મેનેજમેન્ટમાં ત્રણ વસ્તુ એ ધ્યાન રાખવા માટેની હોય છે.
• સ્પાઇનલ કોડ નું અલાયમેન્ટ મેન્ટેન રાખવો.
• હિલિંગ સમયે સ્પાઇનલ કોડ નું ઇમમોબિલાઇઝેશન રાખવું જોઈએ.
• મુવમેન્ટને રિસ્ટ્રિક્ટ કરીને પેઇન ને કંટ્રોલ કરવું જોઈએ.
• ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટેસન અને fusion એ એવી સર્જીકલ પ્રોસિજર છે કે જે અનસ્ટેબલ ફ્રેક્ચર currect કરવા માટે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

two fractured bone ને joint કરવા માટે plates,

Rods,
Hooks,
Pedicles,
Screws,
And cages નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
આ લગાડવાથી અમુક મહિનાઓ એ બોનને ફ્યુઝ થવા માટે લાગે છે.

vertebroplasty and kyphoplasty આ એક ઇન્વેસીવ પ્રોસિજર છે. છે સ્પાઈનની fracture થયું હોય ત્યારે કરવામાં આવે છે.

in vertebroplasty :=

• વરટેબ્રોપ્લાસ્ટિ મા બોન સિમેન્ટ જે fractured vertebrae હોય તેમાં હોલો needle દ્વારા insert કરવામાં આવે છે.

in kyphoplasty:=

• કાઇફોપ્લાસ્ટિ મા સૌથી પહેલા બલુન ને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ બલૂનને ઈનફ્લેટ કરવામાં આવે છે તેથી કમ્પ્રેસ થયેલ vertebrae એ નોર્મલ પોઝિશનમાં થઈ શકે.

explain the degenerative conditions of joint and spine.

• 1)explain Osteoarthritis.(ઓસ્ટીઓઆથૅરાઇટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.)
• 2)explain Etiology, Clinical manifestation/sign and symptoms and diagnostic evaluation of Osteoarthritis .(આર્થરાઇટિસ ના કારણો,તેના સાઇન અને સિમટોમ્સ, તથા ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.)
• 3) explain the management of Osteoarthritis.(ઓસ્ટીઓ અર્થરાઈટીસ નું મેનેજમેન્ટ લખો.)

1) explain Osteoarthritis. (ઓસ્ટીઓ આર્થરાઇટિસને વ્યાખ્યાયિત કરો)

• ઓસ્ટીઓઆર્થરાઈટીસ એક cronic ,noninflammatory અને સ્લોલી પ્રોગ્રેસિવ disorder છે કે જે આર્ટિક્યુલર cartilage ને deterioration( ખરાબ) કરે છે.
• ઓસ્ટીઓઆર્થરાઇટિસ એ મુખ્યત્વે હિપ બોન( hip bone ) તથા ની બોનને ( knee bone ) ને અફેક્ટ કરે છે.
• ઓસ્ટીઓઆર્થરાઈટીસને ડીજનરેટિવ જોઈન્ટ ડીસીઝ પણ કહેવામાં આવે છે.
• આ એક સ્લોલી, પ્રોગ્રેસિવ, નોન ઇન્ફ્લામેન્ટ્રી ડિસઓર્ડર છે મુખ્યત્વે મોબાઈલ જોઈન્ટ અને particularly આર્ટિક્યુલેશન joint હોય તેમાં જોવા મળે છે.
• Osteoarthritis એ મુખ્યત્વે જોઈન્ટ ની આજુબાજુ આવેલા cartilage એ બ્રેકડાઉન થવાના કારણે જોવા મળે છે.

type of Osteoarthritis:=

1)primary Osteoarthritis:=

• પ્રાયમરી Osteoarthritis એ મુખ્યત્વે elderly વ્યક્તિમાં અને મુખ્યત્વે વુમનમાં જોવા મળે છે.
• આ મુખ્યત્વે કોઈપણ ટ્રોમાના કારણે, વારસાગત, તથા મેદસ્વિતા ના કારણે, ઉંમરના કારણે વગેરે કારણોના કારણે ઓષ્ટિઓઆર્થરાઇટીંસ જોવા મળે છે.

2)secondary Osteoarthritis:=

• સેકન્ડરીઓ ઓસ્ટીઓઆર્થરાઇટિસ એ ગમે તે એજ માં જોવા મળે છે.

• આ મુખ્યત્વે પહેલા કોઈપણ ઇન્જરી, વારંવાર સ્ટ્રેઇન અથવા સ્પ્રેઇન , જોઈન્ટ ડીશલોકેશન, ફ્રેક્ચર, ઇન્ફ્લામેન્શન, congenital dislocation of hip,

Disorder of nervous system, Use of corticosteroids વગેરેના કારણે જોવા મળે છે.

explain Etiology:=

• ઓર્ડર એજ ના કારણે,
• more commone in women,
• જીનેટીક ફેક્ટર ના કારણે,
• વધારે પડતા વજનના કારણે,
• મેદસ્વિતાના કારણે,
• સેપ્ટીક આર્થરાઇટિસ ના કારણે,
• ટ્રોમાના કારણે,
• strenuous and repetitive exercise ના કારણે,
• joint injury ના કારણે,
• ઇસ્ટ્રોજનનું અમાઉન્ટ ઓછું થવાના કારણે.
• પેરાથાયરોઈડ hormone increases થવાના કારણે.
• મેટાબોલિક ડિસીઝ ના કારણે જેમ કે ડાયાબિટીસ gout તથા બીજા હોર્મોનલ ડીસ ઓર્ડર ના કારણે.

explain clinical manifestation/ sign and symptoms (લક્ષણો તથા ચિન્હોને વર્ણવો)

જોઈન્ટ માં દુખાવો થવો,

જોઈન્ટ માં સ્ટીફનેસ આવવી,

જ્યારે એક્ટિવિટી કરવામાં આવે ત્યારે પેઈન ઇન્ક્રીઝ થવું અને જ્યારે રેસ્ટ કરવામાં આવે ત્યારે પેઇન એ decrease થવું.

મોર્નિંગ સમયે જોઈન્ટમા માં સ્ટીફનેસ આવવી.

parestheaia ( tingling and numbness sensation),

સોજો આવવો, મસલ્સમાં વીકનેસ આવવી, Bony deformity,

જોઈન્ટમાં સ્વેલિંગ થવું( warmth, effusion, synovial thickening).

જોઈન્ટ મા Tenderness તથા soreness થવુ.

બ્રેકએક થવી.

joint ની ફ્લેક્સિબિલિટી ઓછી થવી.

જે અફેકટેડ જોઈન્ટ હોય તેમાં રેન્જ ઓફ મોશન ઓછું થવું.

crapitus( બે બોન વચ્ચે friction થવાના કારણે અવાજ સંભળાવો).

બોનમાં સ્વેલિંગ આવવી.

grating sensation.

explain diagnostic evaluation (ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો)

history tacking and physical examination

X Ray,

ct scan,

MRI,

Blood test,

analysis of synovial fluid,

erythrocyte sedimentation rate ( ESR Test),

Radionuclide imagine.

explain the management of Osteoarthritis ઓસ્ટિઓ આથૅરાઈટીસનુ મેનેજમેન્ટ લખો.

જો patient ને પેઇન થતું હોય તો તેને એનાલજેસીક medicine પ્રોવાઈડ કરવી.

Ex:= acetaminophen

ઈનફ્લામેશન તથા પેઇનને રિલીવ કરવા માટે મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

Ex:=NSAID( Non steroidal anti inflammatory drug),

Ibruprofen, Naproxen.

Tramadol.

Cox 2 inhibitor drug.etc.

• જોઈન્ટ ઉપર stress ન આવે તે માટે પ્રોપર વજન ઓછું કરવો.
• proper રીતે એક્સરસાઇઝ કરવી એક્સરસાઇઝ કરવાથી જોઈન્ટ મુમેન્ટ તથા મસલ સ્ટ્રેંધન થાય છે જે મસલ્સ કે જે જોઈન્ટ ની આજુબાજુ આવેલા હોય.

• સિમ્પલ એક્સરસાઇઝ જેમકે સ્વિમિંગ તથા વોકિંગ એટલે કે flat surface ઉપર કરવુ તેના કારણ આ એક્સરસાઇઝ એ joint ઉપર less stressfull રહે છે.
• પેશન્ટને પ્રોપર ન્યુટ્રીશન લેવા માટે કહેવું પ્રોપર સ્લીપ તથા સ્ટ્રેસને ઓછું લેવા માટે કહેવું જેના કારણે બેલબીંગ એ improve થાય છે.
• હે મેંદસવી પેશન્ટ હોય તેને વજન ઓછું કરવા માટે કહેવું.
• વજન ઓછું કરવાના કારણે ની જોઈન્ટ( knee joint) હીપ જોઈન્ટ ( hip joint )તથા સ્પાઇન( spine ) ઉપર stress ઓછો આવે છે અને તેના કારણે પેઈન પણ રિલીવ થાય છે.
• જ્યારે પેશન્ટનું પેઈન લેવલ વધુ પડતું ઇન્ક્રીઝ થાય ત્યારે પેશન્ટ નુ surgically મેનેજમેન્ટ પણ કરવું જરૂરી છે.
• સપોરટીવ ડિવાઇસ જેમકે spint, shoe નો ઉપયોગ કરવો જેના કારણે કઈ pain લેવલ ઓછું થાય છે.

• સપોટિવ આસિસ્ટીવ ડિવાઇસ નો ઉપયોગ કરવો જેના કારણે જોઈન્ટ ઉપર પ્રેશર ઓછું લાગે છે અને તે મુખ્યત્વે ligament ને સ્ટેબિલાઇઝ કરવા તથા પેઈન લેવલને ઓછું કરવા માટે યુઝ થાય છે.
• glucosamine and chondroitin:= આ મુખ્યત્વે પેઇનની ઓછું કરવા માટે યુઝ થાય છે કે જે વ્યક્તિને ઓસ્ટીઓ આર્થરાઇટિસની કન્ડિશન હોય.
• પેશન્ટને હોટ તથા કોલ્ડ એપ્લિકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• હોટ થેરાપી પ્રોઇડ કરવા થી joint સ્ટિફનેસ એ ઓછી થાય છે અને તે મુખ્યત્વે આખા દિવસમાં બે થી ત્રણ વખત provide કરવું જોઈએ.
• કોલ્ડ થેરાપી એ મુખ્યત્વે સ્વેલિંગને ઓછું કરવા માટે યુઝ થાય છે અને કોલ્ડ એપ્લિકેશન એ 20 મિનિટ કરતાં વધુ વાર નો અપ્લાય કરવી જોઈએ.

explain the surgical management of Osteoarthritis (સર્જીકલ મેનેજમેન્ટની વર્ણવો.)

1)Osteotomy:=

ઓસ્ટીઓ ટોમીમાં બોનને ઉપર તથા નીચેથી કટ કરવામાં આવે છે તથા વેઇટ ને રીડયુઝ કરવામાં આવે છે જેના કારણે પેઇન લેવલ ઓછું થાય છે.

2) joint fusion:=

જોઈન્ટ ફ્યુઝનમાં જે ડેમેજ જોઈન્ટ હોય તેને રિમૂવ કરવામાં આવે છે અને બે બોનને ફ્યુઝ કરવામાં આવે છે અને આ મુખ્યત્વે જ્યાં જોઈન્ટ રિપ્લેસમેન્ટ એ ઇફેક્ટિવ ન હોય તેવી જગ્યા ઉપર કરવામાં આવે છે.

3)Arthroscopy:=

આથૅરોકોપીમાં મુખ્યત્વે જે ડેમેજ કાર્ટીલેજ હોય તેને ક્લીન કરવામાં આવે છે અને tissues ને repair કરવામાં આવે છે.

4)joint replacement:=

જોઈન્ટ રિપ્લેસમેન્ટ માં સર્જન એ ડેમેજ જોઈન્ટ ની સરફેસ હોય તેને રિમૂવ કરવામાં આવે છે અને તેને પ્લાસ્ટિક અથવા મેટલની ડિવાઇસ દ્વારા રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે કે જેને પ્રોસથેસીસ કહેવામાં આવે છે.

explain nursing management .

પેશન્ટ ના પેઇન લેવલને assess કરવું.

પેશન્ટના પેઇન નું લોકેશન તેની ઇન્ટેન્સિટી એ પેઇન સ્કેલ વડે મેઝર કરવી.

પેશન્ટની હોટ અથવા કોલ્ડ એપ્લિકેશન Provide કરવુ.

પેશન્ટને ફ્રિકવન્સલી પોઝિશન ચેન્જ કરવા માટે કહેવું અને કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને કમ્પ્લીટ રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી એનાલજેસીક મેડિસિન લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટ ને કમ્ફર્ટેબલ મેટરર્સ પિલ્લો પ્રોવાઇડ કરવો અને પ્રોપર રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને ગુડ બોડી મિકેનિઝમ કરવા માટે કહેવું જ્યારે ચાલતા હોય બેસતા હોય, હલનચલન કરતા હોય ,અથવા કોઈપણ વસ્તુને ઉપાડતા હોય ત્યારે.

પેશન્ટને splint, braces,traction, વગેરે જેવા ડિવાઇસ એ પ્રોપર યુઝ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને કમ્પ્લીટ રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટની પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી એનાલજેસીક મેડિસિન લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ ટેકનીક અપનાવવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું કે એવી એક્ટિવિટી કે જે પેઇન લેવલને ઇન્ક્રીઝ કરે તે ઓછી કરવી.

patient ને hot તથા કોલ્ડ એપ્લિકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને કરેક્ટ possition તથા બોડી મિકેનિઝમ માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને ટુવાલનો રોલ કરી અને ત્યારબાદ neck લેવલે રાખી રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને વેઇટ ઓછો કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને બને તેટલી એક્ટિવિટી કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટની પ્રોપર રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ કરવા માટે.

પેશન્ટ ને ediquat rest,sleep તથા nutrient લેવા માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ નુ ઇન્ફ્લામેશન એ જોઈન્ટ સાઈટ નું ચેક કરવું.

પેશન્ટની અફેક્ટેડ જોઈન્ટ ની રેન્જ ઓફ મોશન એસેસ કરવી.

પેશન્ટ ની રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને સેફ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું ઉદાહરણ તરીકે raise the chair, use high grip and tub and toilet,the use of mobility aids/wheelchair rescue.

પેશન્ટને એક્ટિવ તથા પેસિવ એક્સરસાઇઝ કરવામાં આશિષ્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને અર્લી એમ્બ્યુલેશન કરવા માટે કહેવું by use of assisting device like crutches, walker and canes.

પેશન્ટને એક્સરસાઇઝ કરવા માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરો.

પેશન્ટની આસિસ્ટીવ ડિવાઇસનો ઉપયોગ કરવા માટે કહેવું.

સંતને કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન maintain કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને પ્રોપર પોસ્ચર મેન્ટેન કરવા માટે કહેવું.

ટ્યુશનથી જો મેંદસવી હોય તો તેનો વજન ઓછો કરવા માટે કહેવુ.

પેશન્ટને priscribe કરેલી મેડિસિન લેવા માટે કહેવુ.

પેશન્ટને તેની લાઈફ સ્ટાઇલમાં મોડીફીકેશન કરવા માટે કહેવું.

• 1)define rheumatoid arthritis (રૂયુમેટોઇડ આર્થરાઇટિસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.)
• 2) explain Etiology ,stages Clinical manifestation , And diagnostic evaluation of rheumatoid arthritis.(રયુમેટોઈડરાઇટીસ ના કારણો , તેના સ્ટેજીસ તેના લક્ષણો અને ચિન્હો ,તથા ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો .)
• 3) explain the management of rheumatoid arthritis .( rheumatoid આથૅરાઇટીસ નુ મેનેજમેન્ટ લખો.)

1) define rheumatoid arthritis. (રયુમેટોઇડ આથૅરાઇટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.)

• Rheumatoid arthritis એ એક ક્રોનીક, સિસ્ટમિક, ઓટોઇમ્યુન કનેક્ટિવ tissue નો disorder છે કે જે joints ની આજુબાજુ આવેલ synovial membrane હોય તે ના tissues નુ ઇન્ફ્લામેશન ક્રિએટ કરે છે.
• અને સાથે સાથે synovial members નુ destruction and proliferation કરે છે.
• અને તેના કારણે જોઈન્ટ માં destruction ( વિનાસ), Ankylosis( stiffness of joint) and deformity ( શારીરિક ખોટ)આવે છે.
• ઓટો ઇમ્યુન એટલે બોડીના એવા ટીસ્યુ એ મિસ્ટેક અલી આઈડેન્ટીફાય કરે બોડીના own કનેક્ટિવ ટીશ્યુને affect કરે અને મુખ્યત્વે જોઈન્ટમાં ઇન્વોલ્વ થાય તેના કારણે જોઈન્ટમાં પેઇન ,સ્ટીફનેસ ,
  ઈમમોબિલિટી આવે છે.
• Rheumatoid arthritis એ મુખ્યત્વે બોડી ના બીજા ઓર્ગન ને પણ અફેક્ટ કરે છે જેમાં
  Skin, eyes, lungs, and blood vessels નુ પણ ઇન્વોલ્વમેન્ટ હોય છે.

2)explain Etiology of rheumatoid arthritis. (રયુમેટોઇડ આથૅરાઇટીસ ના કારણો)

rheumatoid આર્થરાઇટિસનું exact કારણ અન નોન છે.

જીનેટીક ફેક્ટરના કારણે( કોઈ માતા પિતાને આ ડીઝીઝ હોય તો તેના ચાઈલ્ડ માં આવવાની શક્યતા રહે છે),

સ્ટ્રેસ લેવાના કારણે.

sex:=women are more likely to develop rheumatoid arthritis.

કોઈપણ ઇન્ફેક્શીયશ એજન્ટ ના કારણે.

એજ મુખ્યત્વે 30 થી 60 વર્ષની વચ્ચે ની ઉંમરમાં.

એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટરના કારણે.

ફેમિલી હિસ્ટ્રી હોવાના કારણે.

હોર્મોનલ ઇફેક્ટ ના કારણે.

લોંગ ટર્મ સ્મોકિંગ કરવાના કારણે.

બેટાબોલીક તથા

બાયોકેમિકલ એબનોરમાં લીટી ના કારણે.

કોઈપણ બેક્ટેરિયા, ફંગલ, virus ઇન્ફેક્શનના કારણે.

ઇમ્યુનોલોજીકલ રિસ્પોન્સ ના કારણે.

explain the stages of rheumatoid arthritis. (રયુમેટોઇડ આથૅરાઇટીસના સ્ટેજીસ વર્ણવો).

• 1)SINOVITIS ( સાઇનોવાઇટિસ),
• 2) pannus formation ( પાનુંસ ફોર્મેશન)
• 3) fibrous tissues Ankylosis( ફાઇબરસ ટીશ્યુ એન્કાઇલોસીસ)
• 4)Bony Ankylosis ( બોની એંકાઇલોસીસ)

1) synovitis:=

• આમાં જ્યારે બોડીમાં ઇન્ફેક્શન લાગે ત્યારે એ ઇન્ફેક્શન એ મુખ્યત્વે જોઈન્ટ ના synovial membrane મા લાગે છે અને તેના કારણે synovial members મા ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશન લાગે છે અને તેથી synovitis થાય છે.
• અને synovial fluid એ increase થાય છે.

2)pannus formation ( પાનુંસ ફોર્મેશન)

• આ synovial fluid એ ઇન્વેર્ડ થતું જાય છે કે અને તે એકદમ thick બને છે અને આ ફ્લ્યુડ એ જોઈન્ટ ના કેપ્સ્યુલ ની આજુબાજુમાં increase થાય છે.

3) fibrous tissues Ankylosis:=

• આમાં સાઇનચવિયલ ફ્લુઇડ એ એકદમ ઇંકરિશ થાય છે અને તે સ્ટીફ બને છે અને તે જોઈન્ટ ની આજુબાજુ stuck થઈ જાય છે અને એક હાર્ડ સ્ટ્રક્ચર જેવું ફોર્મેશન કરે છે.

4) Bony Ankylosis:=

આમાં ફાઇબ્રસ ટીસ્યુ એ ખૂબ જ હાર્ડ સ્ટ્રક્ચર બનાવે છે તથા બોન જેવું ફોર્મેશન કરે છે અને તેના કારણે જોઈન્ટ એ ઇમમોબિલાઇઝ થાય છે અને તેમાં સ્ટિફનેસ આવી જાય છે.

કોઈપણ ઇટિયોલોજિકલ ફેક્ટરના કારણે.

        |
       \/

synovial membrane નુ ઇન્ફેક્શન થાય છે.

        |
       \/

synovial members નુ inflammation થાય છે.

        |
       \/

synovial members માથી synovial fluid secrete થાય છે.

        |
       \/

આ ફ્લુઈડ એ બોનમાં પ્રોગ્રેસ થઈ અને એક્યુમ્યુલેશન થાય છે.

        |
        \/

અને બોન એ એકદમ હાર્ડ અને સ્ટીફ બોન બને છે કે જે ઇમમોબિલાઇઝ bone હોય છે.

       |
       \/
Rheumatoid arthritis .

explain clinical manifestation/ sign and symptoms (લક્ષણો તથા ચિન્હો વર્ણવો.)

• જે અફેક્ટેડ જોઈન્ટ હોય તે રેડ , warm થાય છે.
• joints એ સોજી જાય છે તથા સ્ટીફ અને ટેન્ડર થાય છે.
• જોઈન્ટમાં દુખાવો થાય છે.
• જોઈન્ટમાં મોર્નિંગ stiffness આવે છે.
• ત્રણ કરતાં વધારે બોનમાં આર્થરાઇટિસ થાય છે.
• જોઈન્ટ એ swollen ( sponge like ) થય જાય છે.
• હાથના જોઈન્ટ માં આર્થરાઇટિસ થાય છે.
• firm bumps of tissues under the skin on arms.
• રયુમેટોઇડ નોડ્યુલ્સ બને છે.
• Rh factor positive.
• એંકલ્સમાં ફ્લુઇડનું એક્યુમ્યુલેશન થાય છે.
• જોઈન્ટ એ પોતાનું રેન્જ ઓફ મોશન લોસ કરે છે અને ડિફોમ્ડ( deformed ) બની જાય છે.
• muscular Atrophy around affected joint.

ulnar deviation ( અલનાર ડેવિએશન)

• આમાં ફિંગર એ અલનાર સરફેસ તરફ ડેવીએટ ( વડે)થાય છે.

Swan neck deformity ( સ્વાન નેક ડીફોર્મિટી)

• આમાં ફિંગર એ સ્વાન સેપ બને છે.

bouterine deformity ( બોઉ ટેરાઈને ડીફોરમિટી)

આમા finger એ bent વડી જાય છે.

knock knee.

sleep માં ડીફીકલ્ટી .

numbness and tingling sensation.

burning sensation in hand and foot.

સ્કીનની અંદર મોડ્યુલ ફોર્મેશન થવું.

આંખમાં બર્નિંગ સેન્સેશન થવું.

ખંજવાળ આવવી તથા ડિસ્ચાર્જ નીકળવું.

મોઢું તથા આંખ એ ડ્રાય થવી.

છાતીમાં દુખવું.

નબળાઈ આવવી.

શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડવી.

નબળાઈ આવવી.

થાક લાગવો.

ભૂખ ન લાગવી.

વજન ઓછો થવો.

લો ગ્રેડ ફીવર આવવો.

malaise.

ડિપ્રેશન.

lymphadenopathy.

બ્લડવેશલ્સમાં ઇન્ફ્લામેશન થવું.

મલ્ટીપલ ઓર્ગન નું ઇન્વોલમેન્ટ હોવું( pericarditis, Osteoporosis, Anemia, subcutaneous nodules, vasculities,neuropathy, fibrotic lungs disease).

explain the difference evaluation (ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.)

• history tacking and physical examination.
• Rheumatoid factor test:= RA positive.
• antinuclear antibody test.
• erythrocyte sedimentation rate( ESR).
• c- reactive protien ( crp test).
• complete blood count test.
• comprehensive metabolic panel( to monitor kidney and liver function) .
• synovial fluid analysis ( synovial fluid changes from transperant to milky ,cloudy, and dark yellow fluid).
• arthroscopic examination.
• X Ray.
• joint ultrasound.
• MRI.

3) explain the management of rheumatoid arthritis (reomatoid artheritis નુ મેનેજમેન્ટ લખો.)

medical management

1)NSAID ( NON STEROIDAL ANTI INFLAMMATORY DRUG) (આ મેડિસિન એ પેઈન્ટ તથા ઇન્ફલાર્મેશન દૂર કરવા માટે યુઝ થાય છે.)

Ex:= ibuprofen,
Naproxen sodium.

2)DMARDs ( disease modifying antirheumatic drugs) :=

• આ મુખ્યત્વે મોડરેટ થી સિવિયર rheumatoid arthritis હોય તેવી conditions મા આપવામાં આવે છે.

Ex:=imuran,
Anti malarial medication,
Panicillamine and mithotrexate.

3) antimalarial medication:=

• આ મેડિસિનમાં મુખ્યત્વે હાઈડ્રોક્સીક્લોરોકવાઇન( hydroxyquloroquine ) સાથે મીથોટ્રેક્ઝેટ( methotrexate) એ યુઝ થાય છે.

4)corticosteroid: =

• કોટી કો સ્ટીરોઈડ એ મુખ્યત્વે ઇન્ફ્લામેશન ને રિલીવ કરવા માટે યુઝ થાય છે.

5)Biological agent:=

• Tnf-a antagonist એ B cell, T cell ને ટાર્ગેટ કરે છે.
• Biological agent મા actemra,
  Rituxan,
  Remicade,
  Enbrel,
  Kindred,
  નો સમાવેશ થાય છે.

6) Immunosuppressants :=

• આ મેડિકેશન એ મુખ્યત્વે immune સિસ્ટમને વીક કરે છે કે જે immune system એ રયુમેટોઇડ આથૅરાઇટીસ મા out of control હોય છે.

Ex:=azathioprine( imuran, azasan), Cyclosporine.

7)(tumor necrosis factor a):=

• આ મેડિસિન એ મુખ્યત્વે જે ઇન્ફ્લામેટરી કેમિકલ હોય તેને ઇનહીબીટ કરે છે કે જે tumor necrosis factor હોય તેને ઇન્હીબિટ કરે છે.

explain the surgical management:=

1)explain joint fusion:=

• આમાં જોઈન્ટ નું સર્જીકલી ફ્યુઝન કરવામાં આવે છે જોઈન્ટને સ્ટેબિલાઇઝ કરવા માટે.

2) explain synovectomy:=

• આમાં મુખ્યત્વે જોઈન્ટ લાઇનિંગ ને રીમુવ કરવામાં આવે છે.
• આ મુખ્યત્વે જે ઇન્ફલેમ tissues હોય તેને રીમુવ કરવા માટે યુઝ થાય છે કે જે પેઇન ને ક્રિએટ કરે છે.
• Synovectomy એ મુખ્યત્વે સ્વેલિંગને ઓછું કરવા માટે તથા જોઇન્ટ ડેમેજને સ્લો કરવા માટે યુઝ થાય છે.

3)explain tendon repairs:=

• જોઈન્ટ ની આજુબાજુ આવેલા ટેંન્ડન કે છે ઇન્ફલાર્મેશન થયેલા હોય તથા ડેમેજ થયેલા હોય તે ટેંડન ને લુસ થાય છે તેના કારણે સર્જન એ જોઈન્ટ ની આજુબાજુ આવેલા tendon ને repair છે.
• અને તેને સ્ટેબલ રાખે છે.

4) total joint replacement:=

• જોઈન્ટ રિપ્લેસમેન્ટમાં સર્જન એ ડેમેજ થયેલા જોઈન્ટ પાર્ટને રીમુવ કરે છે અને તેની બદલે prosthesis કે જે મેટલ અથવા પ્લાસ્ટિકના બનેલા હોય તે ઇન્સર્ટ કરે છે.

explain nursing management

પેશન્ટનું પેઇન લેવલ અસેસ કરવુ.

પેશન્ટ ને કેટલા અમાઉન્ટમાં મોર્નિંગ stiffness થાય છે તે અસેસ કરવું.

provide comfortable position to the patient.

પેશન્ટ નોન ફાર્મેકોલોજીકલ મેનેજમેન્ટ માટે encourage કરવુ.

જેમકે yoga, relaxation techniques, guided imaginary, and rhythmic breathing.

પેશન્ટની હોટ તથા કોલ્ડ એપ્લિકેશન માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટની એક્ટિવિટી વચ્ચે રેસ્ટ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટની ફ્રિકવન્ટલી રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને ફિઝિકલ એક્ટિવિટી કરવા માટે કહેવું જેમકે વોકિંગ સ્વિમિંગ વગેરે.

પેશન્ટને આસિસ્ટેવ ડિવાઇસ નો યુઝ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટની તેની ફીલિંગ્સ વર્બલાઈઝ કરવા માટે કહેવુ.

પેશન્ટને ડિસાસ તથા તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે કમ્પ્લીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને સ્ટ્રીક એસેપ્ટિક ટેકનીક મેઇન્ટેન રાખવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું કે self care activities મા participate થાય.

encourage the patient to join self help group and support groups.

• 1) define bone tumor. And explain the type of bone tumor (બોન ટ્યુમરના વ્યાખ્યાયિત કરો અને તેના ટાઇપ લખો.)
• 2) explain Etiology, Clinical manifestation , And diagnostic evaluation of bone tumor . બોન ટ્યુમરના કારણો ,તેના લક્ષણો અને ચિન્હો તથા ડગનોસ્ટિક ઈવોલ્યુશન લખો.
• 3)explain the management of bone tumor. (બોન ટ્યુમરનું મેનેજમેન્ટ લખો.)

1)define bone tumor . બોન ટ્યુમરને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• બોન કેન્સર એ બોડી ના ગમે તે બોનમાંથી સ્ટાર્ટ થાય છે.
• પરંતુ તે મુખ્યત્વે લોંગ બોનમાં જોવા મળે છે અને તેમાં મુખ્યત્વે હાથ અને પગના બોન એ મુખ્યત્વે હોય છે.
• જે કેન્સર એ બોન માંથી ઓરીજનેટ થાય તેને પ્રાઇમરી બોન કેન્સર કહેવામાં આવે છે.
• મોસ્ટ કોમન બોન કેન્સર કે જે બોન માંથી ઓરીજીનેટ થાય છે તે સારકોમાસ ( sarcomas)છે.
• જે કેન્સર એ બોડીના અધર પાર્ટમાંથી બોન તરફ મેટાસ્ટેસિસ થાય છે તેને સેકન્ડરી બોન કેન્સર અથવા metastatic bone cancer કહેવામાં આવે છે.

explain the type of bone cancer.

1)benign bone tumor.

• osteochondroma ( ઓસ્ટિઓકોન્ડ્રોમાં).
• Enchondroma ( એનકોન્ડરોમાં).
• Bone cyst ( બોન સીસ્ટ).
• Unicameral bone cyst ( યુનિ કેમરલ બોન સીસ્ટ)
• giant cell tumor of osteoclastoma ( જાયન્ટ સેલ ટ્યુમર ઓફ ઓસ્ટીઓકલાસ્ટોમા)

2)malignant bone tumor.

• osteosarcoma ( ઓસ્ટીઓ સારકોમાં)
• Ewings sarcoma ( એવીંગ્સસારકોમા)
• Malignant fibrous histiocytoma ( મેલીજ્ઞનન્ટ ફાઇબ્રરસ હીસ્ટીઓસાઈટોમાં)
• fibrosarcoma ( ફાઈબ્રોસારકોમાં)
• Chordoma ( કોરડોમા) .

3)metastatic bone tumor.

1)benign bone tumor:=

• બીનાઇન ટ્યુમર એ non cancerous tumor હોય છે.
• આ પ્રકારની ટ્યુમર એ સર્જીકલી ટ્રીટ કરી શકાય છે.
• આ પ્રકારની ટ્યુમર એ સ્લોલી ગ્રો થાય છે.
• બીનાઈન ટ્યુમર એ બોન તથા સોફ્ટ ટીસ્યુમા common જોવા મળે છે.
• અમુક પ્રકારની બીનાઇન ટ્યુમર એ malignant પણ હોઈ શકે છે.

ઓસ્ટીઓકોન્ડ્રોમાં ( osteochondroma)

• આ પ્રકારની ટ્યુમર એ મોસ્ટ કોમન benign ટ્યુમર છે.
• કે જે મુખ્યત્વે લોંગ બોન ના એન્ડ માં જોવા મળે છે જેમ કે ની બોન ( knee bone )અને શોલ્ડર બોન( shoulder bone ) માં જોવા મળે છે.
• આ મુખ્યત્વે ગ્રોથ સમયે ડેવલોપ થાય છે.

એનકોન્ડરોમાં ( Enchondroma)

• આtumor એ મુખ્યત્વે હાઇલાઈન કાર્ટીલેજની ટ્યુમર છે .
• અને જે મુખ્યત્વે હાથમાં,ribs,femur,tibia,humerus,and પેલવીસ બોન માં જોવા મળે છે અને તેના સીમટોમ્સ મા માઈલ્ડ પેઇન હોય છે.

bone cyst ( બોન સીસ્ટ)

• આ મુખ્યત્વે યંગ એડલ્ટ માં જોવા મળે છે.
• તેમાં સાથે સાથે પેઇન ફૂલ પાલપેબલ માસ એ લોંગ બોનમાં, વટૅબ્રામાં( vertebrae) તથા ફ્લેટબોનમાં( flat bone ) જોવા મળે છે.

unichemral bone cyst. ( યુનિકેમરલ બોન સીસ્ટ)

• આ મુખ્યત્વે બાળકોમાં જોવા મળે છે જેમાં માઈલ્ડ ડિસ્કોમ્ફર્ટ અને ઘણી વખત ફ્રેક્ચર પણ થઈ શકે છે.

giant cells tumor of osteoclastoma ( જાયંટસેલટ્યુમર ઓફ ઓસ્ટિયો કલસ્ટોમા)

• આ મુખ્યત્વે ઘણા લાંબા સમય સુધી benign ટ્યુમર જ રહે છે પરંતુ ઘણા લાંબા સમયે તેના નજીકના ટીશ્યુમાં
• મેટાસ્ટેસિસ થઈ અને tissues નુ ડિસ્ટ્રક્શન કરે છે.

2)malignant bone tumor ( મેલીજ્ઞનન્ટ બોન ટ્યુમર)

• આ મુખ્યત્વે રેર હોય છે પરંતુ તે સાર્કોમાંસ ( sarcomas )અથવા માયોમાસ ( myomas )માંથી ઉત્પન્ન થાય છે.
• મેલીજ્ઞનન્ટ ટ્યુમર એ મુખ્યત્વે કેન્સરિયસ હોય છે અને તે નજીકના બીજા બોડી સ્ટ્રક્ચરમાં પણ ટ્રાન્સપોર્ટ થઈને ત્યાં ડિસ્ટ્રિક્શન કરી શકે છે.

Most common bone tumor are
Osteosarcoma ( ઓસ્ટીઓસારકોમાં) તથા
Chondrosarcoma ( કોન્ડ્રોસારકોમાં) છે.

1)osteosarcoma ( ઓસ્ટિઓસારકોમાં)

• ઓસ્ટીઓસાર્કોમાં એ મુખ્યત્વે લોંગબોનમાં જોવા મળે છે જે હાથ અને પગના બોન હોય છે.
• તથા તે ની ( knee )અને શોલ્ડર ( shoulder)ના બોનમાં વધુ પડતુ ગ્રોથ થાય છે અને તે મુખ્યત્વે બાળકોમાં જોવા મળે છે.
• અને આ પ્રકારનું કેન્સર એ ખૂબ જ એગ્રેસીવ હોય છે તથા તે મુખ્યત્વે લંગ્સ માં( lungs ) સ્પ્રેડ થવાના chances રહે છે.
• આ મુખ્યત્વે 10 થી 25 વર્ષના male માં વધુ પડતું જોવા મળે છે અને તે મુખ્યત્વે રેડીએશનના એક્સપોઝરમાં આવવાના કારણે હોય છે.
• તેના સાઇન અને સિમ્પટોમસ માં દુખાવો થવો, સોજો આવવો, વજન ઓછો થવો, મુવમેન્ટ એ લિમિટેડ થવી વગેરે હોય છે.

2) chondrosarcoma ( કોન્ડ્રોસારકોમા)

આ મુખ્યત્વે લાર્જ તથા સ્લોલી ગ્રોવિંગ ટ્યુમર કે જે મુખ્યત્વે એડલ્ટ મેલમાં હોય છે.

અને આ બોન ટ્યુમર એ લન્ગ્સમાં મુખ્યત્વે મેટાસ્ટેસિસ સીસ થાય છે.

અને survive કરવા માટે આ બોન ટ્યુમર થી અફેક્ટેડ એક્સ્ટ્રીમટી ને એમ્યુટેશન કરવું જરૂરી હોય છે.

આ મુખ્યત્વે ટ્યુમર એ cartilage ના સેલમાંથી arise થાય છે અને ગ્રોથ થાય છે .

મુખ્યત્વે આ ટ્યુમર એ પેલવીસ તથા હીપ બોનને અફેક્ટ કરે છે.

3)Ewings sarcoma ( એવિંગ્સ સાર્કોમાં)

આ ટ્યુમર એ મુખ્યત્વે લોંગ બોનના મિડલમાં જોવા મળે છે.

અને આમાં મુખ્યત્વે ત્રણ વર્ષનું survival rate 65 % જેટલું હોય છે પરંતુ તે ધીમે ધીમે ઓછું થતું જાય છે જો મુખ્યત્વે આ ટ્યુમર એ લંગ્સ અથવા તો બોડી ના બીજા પાર્ટમાં સ્પ્રેડ થાય તો.

4) malignant fibrous histiocytoma ( મિલીગ્રન્ટ ફાઇબરસ હિસ્ટિયો સાઈટોમાં )

આ ટ્યુમર એ મુખ્યત્વે સોફ્ટ tissues ને affect કરે છે.

જેમાં muscles, ligament, tendons તથા ફેટનો સમાવેશ થાય છે .
અને આ મુખ્યત્વે એક્સ્ટ્રીમિટીસને affect કરે છે અને તે મુખ્યત્વે મેલને ફિમેલ કરતા વધુ ઇફેક્ટ કરે છે.

5 )Fibrosarcoma ( fibroસાર્કોમા)

ફ્યઇબ્રોસારકોમાં એ મુખ્યત્વે legs માં knee ની પાછળ આવેલા સોફ્ટ tissues ને વધારે અફેક્ટ કરે છે અને તે મુખ્યત્વે મેલમાં ફિમેલ કરતા વધુ અફેક્ટ કરે છે.

6)Chordoma ( કોરડોમાં)

આ એકદમ rare ટ્યુમર હોય છે અને આ મુખ્યત્વે સ્પાઇનલ કોલમના અપર અને લોવર એન્ડ ને વધુ ઇફેક્ટ કરે છે.

3)metastatic bone cancer ( મેટાસ્ટેટીક બોન કેન્સર.)

મેટાસ્ટેટિક બોન કેન્સર એ મુખ્યત્વે બ્રેસ્ટ ,પ્રોસ્ટેટ કિડની ,થાઈરોઈડ, ને લંગ કેન્સરમાંથી અરાઈશ થાય છે.

મેટાસ્ટેટીક bone cancer એ bone માથી arise થાય છે અને બોડી ના બીજા પાર્ટમાં સ્પ્રેડ થાય છે.

2)explain Etiology કારણ વર્ણવો

જિનેટિક ફેક્ટર,

હેરીડીટરી ,

પહેલા રેડીએશન થેરાપીના એક્સપોઝરમાં આવવાના કારણે.

કીમોથેરાપીના કારણે.

પેગેટ ડિસિસ ના કારણે.

બોનની બીજી કોઈ પણ ડીઝીઝ ના કારણે.

બોડી ના અધર પાર્ટમાં કેન્સર હોવાના કારણે.

મલ્ટીપલ માયેલોમાના કારણે.

explain clinical manifestation / sign and symptoms (લક્ષણો અને ચિન્હો વર્ણવો.)

ખૂબ દુખાવો થવો અને તે મુખ્યત્વે નાઈટ ના સમયે વધુ થવો.

સોજો આવવો.

મુમેન્ટ એ લિમિટેડ થવી.

અફેટેડ એરિયા પર પાલ્પેટ કરવાથી ટેન્ડરનેસ fill થવું.

બોડી ટેમ્પરેચર ઇન્ક્રીઝ થવું.

સુપર ફિશિયલ vein ડાયલેટ થવી.

તાવ આવવો.

ઠંડી લાગવી.

રાતે પરસેવો વળવો.

એનીમિયા.

ભૂખ ન લાગવી.

થાક લાગવો.

ટેન્ડર ને ફીલ થવું.

વજન ઓછો થવો.

માસ તથા લમ્પ જેવું ફીલ થવું.

explain the diagnostic evaluation (ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.)

history tacking and physical examination

X Ray,

ct scan,

MRI,

BONE Biopsy,

bone scan,

સીરમ આલ્કેલાઈ ફોસ્ફેટ.

કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ.

બ્લડ કેમિસ્ટ્રી.

bence Jones protien in urin with multiple myeloma.

3)explain the management of bone tumor (બોન ટ્યુમર નો મેનેજમેન્ટ લખો)

bine ટ્યુમર નુ મેનેજમેન્ટ તેના ટાઈપ ટ્યુમર એ કેટલા અમાઉન્ટમાં સ્પ્રેડ થઈ છે તેના ઉપર આધાર રાખે છે.

જો પ્રાઇમરી tumor હોય તો તેના ટ્રીટમેન્ટમાં સૌથી પહેલા મુખ્યત્વે સર્જરી સાથે કીમો થેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઈડ કરવામાં આવે છે.

પેશન્ટનો ન્યુરોવાસ્ક્યુલર સ્ટેટસ એ મોનિટરિંગ કરવું.

management surgery:=

આમાં ટ્યુમરનું ક્યુરેટેજ અથવા રિસેકશન કરવામાં આવે છે.

Amputation.

limb sparing surgery ( આમા ટ્યુમર અને તેની આજુબાજુના tissues નુ રિસેકશન કરવામાં આવે છે.)

lymph node dissection.

reconstructive surgery.

રેડીએશન થેરાપી.

કીમો થેરાપી.

ક્રાયો સર્જરી.

બાયોલોજીકલ થેરાપી અથવા ઇમ્યુનો થેરાપી.

biphosphonates.

explain nursing management

પેશન્ટના વાઈટલ સાઇન મોનિટર કરવા.

પેશન્ટ ના ડીસકંફર્ટને દૂર કરવા માટે જુદા જુદા પગલાઓ લેવા.

પેશન્ટ ને કેટલા અમાઉન્ટમાં બ્લડ લોસ થયો છે તે assess કરવુ .

પેશન્ટને કોઈપણ કોમ્પ્લીકેશન જેમા deep vein thrombosis, Pulmonary emboli, ઇન્ફેક્શન,કોન્ટ્રાક્ટચર, એવી કોઈપણ કોમ્પ્લિકેશન છે કે નહીં તે ચેક કરવું.

પેશન્ટના પેઇન ને રીલીવ કરવા માટે Analgesic મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

જે ફૂડ એ હાઈ પ્રોટીન, વિટામીન ,તથા ફોલિક એસિડ વાળું હોય તેવું પેશન્ટને લેવા માટે એન્કરેજ કરવું.

પેશન્ટને એડીકયુએટ અમાઉન્ટ મા fluid લેવા માટે એન્કરેજ કરવું

પેશન્ટની જે પેઈનફુલ એક્સ્ટ્રીમિટી હોય તેને પીલો વડે સપોર્ટ કરવો.

પેશન્ટના વધારાના સપોર્ટ માટે પ્રિન્ટ અપ્લાઇડ કરવું.

પેશન્ટને ધીમે ધીમે તથા શાંતિથી મુમેન્ટ કરવા માટે કહેવું.

જે આસિસ્ટીવ ડિવાઇસ છે તેનું patient ને કેવી રીતે યુઝ કરવો તે પેશન્ટને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

જ્યારે પેશન્ટ એ જોઈન્ટને રીપોઝિશનિંગ કરતો હોય ત્યારે તેને સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સને તેનો ફિયર તથા ફિલિંગ્સ ને એક્સપ્લેન તથા verbalise કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટ એ પડી ન જાય તે માટે તેને ગાઈડ કરવુ.

પેશન્ટને સપોટીવ એન્વાયરમેન્ટ ક્રિએટ કરવુ તથા પેશન્ટને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ provide કરવો.

પેશન્ટને પ્રોટેક્ટીવ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને સર્જરી તથા ઇમ્પ્યુટેશનના કારણે તેની બોડી ઈમેજમાં ચેન્જીસ થાય તેના સાથે ડીલ કેવી રીતે કરવું તે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ના બધા જ ક્વેશ્ચન્સના આન્સર પ્રોવાઈડ કરવા તથા તેનું મિસ કન્સેપશન એ ડિસિઝ અને ટ્રીટમેન્ટ વિશે હોય તેને દૂર કરવો.

પેશન્ટને ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટીઝમાં ઇન્વોલ્વ કરવા અને તે પોતાની મેળે ઇન્ડિપેન્ડન્ટ બને તેના વિશે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ જ્યારે કીમો થેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી લેતા હોય ત્યારે તેની પ્રોપર રીતના કેર કરવી.

પેશન્ટ જ્યારે કીમો થેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી લેતા હોય ત્યારે તેનું હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ મેઇન્ટેન રાખવુ તથા તેના ઓરલ કેવીટીને ક્લિયર કરવા માટે માઉથ વોષ ગારગલિંગ પ્રોવાઇડ કરવા.

પેશન્ટને રીએશ્યોરન્સ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સને ડીજીસ તથા ડાયગ્નોસ્ટિક પ્રોસેસ તથા તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ નું કમ્ફર્ટ maintain રાખવું.

રેગ્યુલરલી પેશન્ટ નું પેઇન લેવલ check કરવું તથા એનાલજેસી એ કેટલી ઇફેક્ટિવ છે તે ચેક કરવું તથા પેશન્ટ ની ગાઇડેડ ઈમેજીનરી પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને રિલેક્સેશન થેરાપી વિશે ગાઈડ કરવો.

પેશન્ટની કોપિંગ એબિલિટી કેટલી છે તેનું ઇવાલ્યુએશન કરવું તથા પેશન્ટને કોઈપણ એન્ઝાઈટી, ડિપ્રેશન્સ, તથા તેની કન્ડિશન સાથે કોપીંગ ન કરી શકે તેવી એબિલિટી હોય તો તેને અસેસ કરવો.

patient ને ખૂબ રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું તથા physical એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટ એ પોતાની રિકવરી માટે પોઝિટિવ એટીટ્યુડ રાખે તેના વિશે કહેવું.

• 1)explain the spinal cord tumor (સ્પાઇનલ કોડ ટ્યુમરને વર્ણવો.)
• 2) explain Etiology, Clinical manifestation , And diagnostic evaluation of spinal cord tumor.(સ્પાઇનલ કોડૅ ટ્યુમરના કારણો, તેના લક્ષણો અને ચિન્હો ,તથા ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.)
• 3) explain the management of spinal cord tumor . સ્પાઇનલ કોડૅ ટ્યુમરનું મેનેજમેન્ટ લખો.

1) explain the spinal cord tumor.(સ્પાઇનલ કોડ ટ્યુમર ને વ્યાખ્યાયિત કરો.)

• સ્પાઇનલ કોડ ટ્યુમરમાં tissues નુ એબનોર્મલ ગ્રોથ થાય છે .
• અને તે મુખ્યત્વે સ્પાઇનલ કોડની નજીકમાં જોવા મળે છે કારણ કે સ્પાઇનલ કોડ એ રિજિડ( rigid) ,બોની સ્ટ્રક્ચર ( Bony structure)તથા abnormal growth એ પ્રેશર કરવાથી સેન્સેશન થાય છે તથા સ્પાઇનલ કોડૅ નું ફંક્શન Impaired થાય છે.
• સ્પાઇનલ કોડૅ ટ્યુમર એ મુખ્યત્વે સ્પાઇનલ કોડૅ ની અંદર થતા તેને અડીને જોવા મળે છે.
• સ્પાઈનલ કોડૅ ટ્યુમર એ કેન્સરિયસ growth એ spinal cord ની અંદર જોવા મળે છે અને તે મુખ્યત્વે બિનાઈન અથવા malignant હોઈ શકે છે.
• જો ટ્યુમર એ સ્પાઇનલ કોડ અથવા નવૅ રૂટમાં કમ્પ્રેસન ક્રિએટ કરતી હોય તો તાત્કાલિક મેડિકલ અટેન્શન આપવાની જરૂર પડે છે કારણ કે નવૅના કમ્પ્રેશન થવાથી paralysis પણ થઈ શકે છે જો ટ્યુમર એ benign હોય તો પણ એ અફેક્ટ થઈ શકે છે.
• સ્પાઇનલ કોડૅ ટ્યુમર એ મુખ્યત્વે બોડી ના અધર પાર્ટમાંથી ઓરિજનેટ થાય છે અને તે મિટાસ્ટેસિસ થઈ અને સ્પાઇનલ કોડ માં ટ્રાન્સફર થાય છે.

type of spinal cord tumor.

1)primary spinal cord tumor:=

• જે ટ્યુમર એ સ્પાઇનલ કોડ માંથી arise થાય તેને પ્રાઇમરિ સ્પાઇનલ ટ્યુમર કહેવામાં આવે છે.
• માત્ર 10% જેટલી જ primary spinal cord ટ્યુમર એ સ્પાઈનલ કોડૅ માંથી અરાઈશ થાય છે.

2)secondary spinal cord tumor:=

• સેકન્ડરી સ્પાઇનલ કોડ ટ્યુમર એ બોડી ના બીજા ભાગમાં રહેલી ટ્યુમર એ spinal cord મા metastatic થાય છે.
• બ્રેસ્ટ , lungs, પ્રોસ્ટેટમાં,thyroid gland મા રહેલી ટ્યુમર એ vertebrae સુધી સ્પ્રેડ થાય છે એટલે કે
  મેટાસ્ટેસિસ થાય છે.
• Metastasis tumor હોય એ મુખ્યત્વે સ્પાઇનલ કોડ તથા nerve root ને કમ્પ્રેસ કરે છે.
• Lymphomas એ પણ સ્પાઇનલ કોડ સુધી સ્પ્રેડ થાય છે અને સ્પાઇનલ કોડૅ ને કમપ્રેશ કરે છે

type:=

• 1)intramedullary tumor( ઇન્ટ્રામેડયુલરી ટ્યુમર).
• 2) intradural extramedullary tumor. ( ઈન્ટ્રાડયુરલ એકસ્ટ્રા મેડયુલરી ટ્યુમર )
• 3) extradural spinal tumor ( એક્સ્ટ્રા ડ્યુરલ સ્પાઇનલ ટ્યુમર)
• 4)secondary bone cancer ( સિકંડરી બોન કેન્સર)

1) intramedullary tumor( ઇન્ટ્રા મેડ્યુલરી ટ્યુમર):=

• આ ટ્યુમર એ મુખ્યત્વે સ્પાઇનલ કોડમાં જ અરાઇસ ( arise )થાય છે.
• અને એ મુખ્યત્વે સ્પાઇનલ કોડ ની નવૅ માં જ લોકેટેડ હોય છે.
• સ્પાઇનલ કોડ માં ઘણા બધા ટાઈપનું કેન્સર હોય છે પરંતુ મુખ્ય કોમન બે કેન્સર હોય છે.

• 1)astrocytomas ( એસ્ટ્રોસાઈટો માસ).
• 2)ependymomas ( એપેન્ડાયમોમમાસ)

2) intradural extramedullary tumor.( ઇન્ટ્રાડ્યુરલ એક્સ્ટ્રામેડ્યુલરી ટ્યુમર) :=

• આ ટ્યુમર એ મુખ્યત્વે ડ્યુરામાંથી જ અરાઈશ થાય છે પરંતુ તે સ્પાઇનલ કોડની બહારની તરફ આવેલી હોય છે જેથી તેને ઇન્ટ્રા ડ્યુરલ એક્સ્ટ્રા મેડ્યુલારી ટ્યુમર કહેવામાં આવે છે.
• આ મુખ્યત્વે સ્પાઇનલ કોડ ના કવરિંગની ઇન્સાઇડ જ હોય છે પરંતુ ખુદ spinal cord ની બહાર આવેલી હોય છે.

• Ex:=
• 1)meningiomas ( મેનીનજીઓમાસ) 2)schwannomas ( સ્વાનોમાસ)

3) extradural spinal tumor ( એકસ્ટ્રાડયુરલ સ્પાઇનલ ટ્યુમર)

:= એક્સ્ટ્રા ડયુરલ સ્પાઇનલ ટ્યુમર એ મુખ્યત્વે મેટાસ્ટેસિસ થાય છે પરંતુ તે વટૅબ્રા માથી જ અરાઈસ થાય છે.

આ મુખ્યત્વે સ્પાઇન ના bone માંથી જ સ્ટાર્ટ થાય છે.

Ex:=

benign tumor includes:=

• 1)chordomas ( કોરડોમાસ)
• 2) osteomas ( ઓસ્ટીઓમાંસ)

malignant tumor includes:=

• 1)chordosarcomas( કોર્ડોસારકોમાસ)
• 2) fibrosarcomas ( ફાઇબ્રોસાર્કોમાસ)
• 4)secondary bone cancer ( સેકન્ડરી બોન કેન્સર) .

આ કેન્સર એ મુખ્યત્વે બોડી ના અધર પાર્ટમાંથી સ્પાઈનલ કોડ તરફ સ્પ્રેડ થાય છે.

આને સેકન્ડરી બોન કેન્સર કહેવામાં આવે છે.

મુખ્યત્વે લન્ગ્સ, બ્રેસ્ટ, લિમ્ફોમાં, પ્રોસ્ટેડ કેન્સર, તથા માએલોમાં આ કેન્સર એ vertebrae તરફ થાય છે.

Myeloma એ પ્લાઝમા સેલનું કેન્સર છે કે જે મુખ્યત્વે વટેબ્રા ને અફેકટ કરે છે.

2) explain Etiology (કારણો લખો:=

જીનેટીક ડિફેક્ટ ના કારણે,

અમુક પ્રકારના કેમિકલ ના એક્સપોઝરમાં આવવાના કારણે.

હેરીડીટરી ડીસઓર્ડર ના કારણે.

બોડીના અધર પાર્ટમાં થી ટ્યુમર મેટાસ્ટેટીસ થવાના કારણે.

પ્રિવિયસ કેન્સરની હિસ્ટ્રી હોવાના કારણે.

explain clinical manifestation/sign and symptoms (લક્ષણો અને ચિન્હો વર્ણવો.)

લક્ષણો અને ચિન્હો એ ટ્યુમરના લોકેશન અને તેના ટાઈપ ઉપર આધાર રાખે છે.

back તથા neck મા pain થાય છે.

બોડી ના અધરપાર્ટમાં પણ પેઇન થાય છે.

numbness, tingling sensation.

મસલ્સ બીકનેસ થવી અને મુખ્યત્વે હાથ અને પગના મસલ્સમાં વિકનેસ આવવી.

સેન્સેશન ઓછી થવી.

વોકિંગ માં ડીફીકલ્ટી આવે છે.

progressively weakness આવે છે.

દુખાવો, ઠંડુ, ગરમ ની સેન્સિટીવીટી ઓછી થાય છે.

બોવેલ અને બ્લેડર ફંક્શન લોસ થવું.

વોકિંગ માં ડીફીકલ્ટી થવી.

પેરાલાઇસીસ થવું.

મસલ્સ કોન્ટ્રાક્ટન્સ અને spasm થવી.

nerve એ ડેમેજ થવી.

પેઇન થવું

સ્વેલિંગ આવવી.

નબળાઈ આવવી.

explain diagnostic evaluation (ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો .)

history tacking and physical examination.

X Ray.

ct scan.

MRI.

emissions tomography.

spinal tap.

Biopsy.

myelogram.

3)explain the management of spinal tumor. (સ્પાઇનલ ટ્યુમરનું મેનેજમેન્ટ લખો.)

medical management

strictly monitoring of patient.

રેડીએશન થેરાપી,

કીમો થેરાપી,

સ્ટીરોઈડ થેરાપી,

surgery:=

ડી કોમ્પેસીવ લેમિનેકટોમી.

explain the nursing management

• patient નું કંટીન્યુઅસલી ન્યુરોલોજિકલ સ્ટેટસ કરવું.
• પેશન્ટનું કંટીન્યુઅસલી વાઈટલ સાઇન ચેક કરવું.
• પેશન્ટનું ઇન્ટ્રાક્રેન્યલ પ્રેસર ચેક કરવુ.
• પેસન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે સ્ટ્રીક એસેપ્ટિક ટેકનીક મેન્ટેન રાખવી.
• patient નું કંસિયસ નેસ લેવલ ચેક કરવું.
• પેશન્ટની વિઝ્યુઅલ એક્યુટી ચેક કરવી.
• પેશન્ટનું સેન્સરી assessment કરવું.
• પેશન્ટને માથું દુખવું વોમીટીંગ આચકી જેવી કન્ડિશન છે કે નહીં તે ચેક કરવું.
• પેશન્ટ નું કંટીન્યુઅસલી ઇન્ટેક આઉટપુટ ચેક કરવું.
• પેશન્ટનો ઇલેક્ટ્રોલાઇટ લેવલ ચેક કરવો.
• પેશન્ટ નું હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ maintain રાખવો.
• પેશન્ટને 15 થી 30 ડિગ્રી જેટલું હેડ અપ રાખવું સરેબ્રલ વીનસ કંજેસન ને ઓછું કરવા માટે.
• જો પેશન્ટને ફોટો ફોબિયા હોય તો ડાર્ક રુમમા રાખવા તથા તેને સનગ્લાસીસ પ્રોવાઇડ કરવા.
• પેશન્ટને ક્વાઇટ એન્વાયરમેન્ટ provide કરવું.
• પેશન્ટને પૂરતા પ્રમાણમાં રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને અપરાઇટ પોઝીશનમાં રાખવા lungs ને પ્રોપર એક્સપાન્શન કરવા માટે .
• મ્યુકર્સને રીમુવ કરવા માટે ચેસ્ટ ફિઝિયોથેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટ ને pursed lip breathing કરવા માટે કહેવું.
• એજન્ટ અને સ્મોલ તથા ફ્રિકવંટ અમાઉન્ટમા meal લેવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટ ને કામ તથા કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ કરવું.

1) Explain Amputation( અંગ વિચ્છેદન ). એમ્પયુટેશન ને વણૅવો

introduction:=

એમ્યુટેશન એ સર્જિકલી
રિ કન્સ્ટ્રકટીવ procedure છે કે જેમાં ટોટલી અથવા તો પાર્શ્વલી extremity ને રીમુવ કરવામાં આવે છે.

એમ્યુટેશન એ એક્વાયર્ડ કન્ડિશન છે કે જેમાં limb loss થાય છે અને એ મુખ્યત્વે કોઈપણ ઇન્જરી, ડિસીઝ અથવા તો સર્જરીના કારણે હોઈ શકે છે.

એમ્પયુટેશન શબ્દ એ લેટીન વર્ડ
” amputare “

Which means

” to cut off”
પરથી આવેલો છે.

એમ્યુટેશન નો મતલબ પાર્શિયલી અથવા તો કમ્પ્લીટ જે ડિફોમ્ડ બોડી પાર્ટ હોય તેને રીમુવ કરવાનો છે.

એમ્પયુટેશન એ કોઈપણ એક્યુટ કન્ડિશન
( traumatic event),

અથવા ક્રોનીક કન્ડિશન જેમકે
( peripheral vascular disease, diabetes malitus, or surgery)

ના કારણે કરવામાં આવે છે

explain Etiology(કારણ વર્ણવો:=

ટ્રોમાં થવાના.

મેલિગ્રન્ટ ટ્યુમર થવાના કારણે.

કંજીનાઈટલ ડીફોરમિટી થવાના કારણે.

inadequate tissues percussion.

crush injury.

દાઝી જવાના કારણે.

frost bite.

બોન ટ્યુમર થવાના કારણે.

electric burn.

ગેંગરીન થવાના કારણે.

cronic osteomyelitis.

ફેરી ફેરાલ વાસ્ક્યુલર ડીજીસ થવાના કારણે.

diabetes.

ગેસ ગેંગરીન.

electricle injury થવાના કારણે.

કોઈપણ ટ્યુમરને રીમુવ કરવા માટે.

explain the purpose of amputation (એમ્યુટેશનના હેતુ લખો.)

જે tissues મા પ્રોપર અમાઉન્ટમાં બ્લડ સપ્લાય પહોંચતો ન હોય તે ટીશ્યુને રીમુવ કરવા માટે.

જો મિલીગ્રન્ટ ટ્યુમર હોય તો તેને રીમુવ કરવા માટે.

બોડી પાર્ટમાં સિવિયર ટ્રોમાં હોય તો તેને દૂર કરવા માટે.

explain the level of Amputation (એમ્પીયુટેશન ના લેવલ લખો)

• 1)circulation in the part.
• 2)it’s usefulness.
• 3)level of maximum available tissues for wound healing.
• 4)develops a functional , non tender, pressure tolerate residual limb.

1) partial foot Amputation ( પાર્શિયલી ફુટ એમ્પયુટેશન)

• પગની ઘુટીના સાધા ના નીચલા ભાગને અલગ કરવા મા આવે છે.

2)transversal Amputation ( ટ્રાન્સ ટારસલ એમ્પયુટેશન):=

• આમા મુખ્યત્વે ફૂટના tarsal બોનથી amputed કરવામાં આવે છે.

3) syms ‘s Amputation or modified ankle disarticulation Amputation( સીમ્સ એમ્પ્યૂટેશન અથવા મોડીફાઇડ એન્કલ ડીસ આર્ટિક્યુલેશન એમ્યુટેશન) .

• આમાં મુખ્યત્વે જો ફૂટમાં ખૂબ જ severe trauma થયો હોય તો તેને કટ કરવામાં આવે છે અને તે મુખ્યત્વે લોવર limb ને cut કરવામા આવે છે.

4)Ankle disarticulation (એંકલ ડીસ આર્ટિક્યુલેશન)

• આમાં મુખ્યત્વે લોવર લીમ્બને એંકલ જોઈન્ટથી કટ કરવામાં આવે છે.

5) below knee Amputation ( બિલો ની એમપ્યુટેશન)

• આમા લોવર લીંબ મા knee જોઈન્ટ તથા એંકલ જોઈન્ટ ની વચ્ચેથી કટ કરવામાં આવી છે.

6)knee disarticulation ( ની ડીશ આર્ટિક્યુલેશન) :=

• આમાં મુખ્યત્વે લોવર લીમ્બને ની જોઈન્ટથી કટ કરવામાં આવે છે.

7) ubow knee Amputation ( અબોવની એમ્યુટેશન) :=

• આમાં મુખ્યત્વે એમપ્યુટેશન એ hip joint and knee joint ની વચ્ચેથી કરવામાં આવે છે.

8) hip disarticulation હિપ ડીશ આર્ટિક્યુલેશન:=

• આમાં લોવર લીમ્બને હીપ જોઈન્ટથી Amputation કરવામાં આવે છે પરંતુ pelvis એ intact હોય છે .

9)trans pelvic amputed ( ટ્રાન્સ પેલ્વિક એમ્યુટેશન)

• આમાં મુખ્યત્વે ફુલ લોવર લીમ્બને કટ કરવામાં આવે છે તથા હેમી પેલ્વિસ નો પાર્ટ પણ કટ કરવામાં આવે છે.

10) partial hand Amputation( પાર્શિયલ હેન્ડ એમ્યુટેશન):=

• આમાં ઉપર ના લીંબનું એમ્પ્યુટેશન કરવામાં આવે છે અને તે wrist જોઈન્ટ ના ડિસ્ટલ્સ એટલે કે દૂરથી કરવામાં આવે છે.

11) wrist disarticulation ( વ્રિસ્ટ ડીસઆર્ટિક્યુલેશન )

આમા મુખ્યત્વે અપર લિંબ ને write joint થી કટ કરવામાં આવે છે.

12)below elbow Amputation ( બીલો એલ્બો એમ્યુટેશન):=

• આમાં મુખ્યત્વે upper limb ને wrist જોઈન્ટ તથા એલ્બો જોઈન્ટ ની વચ્ચે થી cut કરવામા આવે છે.

13)elbow disarticulation ( એલ્બોડિસઆટીકયુલેશન ):=

• આમા મુખ્યત્વે elbow joint થી disarticulation કરવામા આવે છે.

14) above elbow Amputation ( અબોવ એલ્બો એમપ્યુટેશન) :=

• આમાં મુખ્યત્વે elbow joint તથા શોલ્ડર જોઇન્ટ ની વચ્ચેથી કટ કરવામાં આવે છે.

15)shoulder disarticulation ( સોલ્ડર ડીસઆર્ટિક્યુલેશન) :=

• આમાં મુખ્યત્વે સોલ્ડર જોઈન્ટથી કટ કરવામાં આવે છે.

16)forequarter Amputation ( ફોર ક્વાર્ટર ઇમ્પ્યુટેશન)

• આમાં મુખ્યત્વે સ્કેપ્યુલો થોરાસીક તથા sternoclavicular જોઈન્ટ થી કટ કરવામાં આવે છે.

17)staged Amputation: =

• આમા મુખ્યત્વે કોઈપણ ગેંગરીન અથવા તો ઇન્ફેક્શન હોય તો બોડી પાર્ટને એમ્પ્યુટીશન કરવામાં આવે છે.

type on the basis of amputed part

• amputed finger ( કાપેલી આંગળી),
• amputed thumb (કાપેલો અંગુઠો),
• amputed arm ( કાપેલો હાથ),
• amputed toe (કાપેલો પગનો અંગૂઠો),
• amputed leg ( કાપેલો પગ),
• amputed lower leg ( કાપેલા પગ),

on the basis of type of surgery ( સર્જરીના ટાઈપ ઉપર)

1)open Amputation:=

• Open Amputation ને guillotine Amputation પણ કહેવામાં આવે છે.
• આ એમ્યુટેશન એ મુખ્યત્વે ત્યારે કરવામાં આવે છે જ્યારે કોઈપણ ઇન્ફેક્શન એ પ્રેઝન્ટ હોય અથવા તો ડેવલોપ થવાના ચાન્સીસ હોય તો આ પ્રકારનું Amputation કરવામાં આવે છે.
• આમાં બોન ને સમાન સ્તરે કટ કરવામાં આવે છે અને ખાને બંધ નહીં પરંતુ ખુલ્લો મુકવામાં આવે છે કોઈપણ secretion હોય તો તેને ડ્રેઇન થવા માટે.
• આમાં ઘણું બધું ડ્રેસિંગ એ સ્તંપ ના છેડા ઉપર કરવામાં આવે છે અને જ્યારે ઇન્ફેક્શન એ લાંબા સમય સુધી હાજર ન હોય ત્યારે આ આ ઘાને બંધ કરવામાં આવે છે અને ત્યારે ફ્લુઇડ નું ડ્રેનેજ એ અટકી જાય છે.

2) closed Amputation: =

• ક્લોઝડ અથવા ફ્લેપ ઇમ્પ્યુટેશન એ પ્રિફરડૅ મેથડ છે કારણકે તેમાં હિલીંગ એ જલ્દી આવી છે અને દર્દીને પ્રોસ્થેટીક ડિવાઇસ એ જલ્દી ફીટ કરવા માટેની તક મળે છે.
• આમાં જ્યારે કોઈપણ ટીસ્યુ અથવા bone ને કટ કરવામાં આવે છે ત્યારે સ્કિન દ્વારા તે ભાગને કવર કરવામાં આવે છે અને તેને sutured કરવામાં આવે છે.
• તેથી આને ક્લોઝડ એમ્પ્યુટેશન કહેવામાં આવે છે.

explain the diagnostic evaluation ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ને વર્ણવો
history tacking and physical examination.

• routine blood test.
• biochemistry.
• blood cross marching.
• coogulation study .
• blood pressure.
• arteriography.
• venogrsphy.
• complete blood count.
• White blood cell count.
• vascular doppler ultrasonography.

explain complication કોમ્પ્લિકેશન ને વર્ણવો

• હેમરેજ,
• ઇન્ફેક્શન,
• હિમેટોમાં,
• સ્કીન બ્રેક ડાઉન,
• હીલિંગ થવામાં ડીલે થવું.
• કોન્ટ્રાક્ચર.
• સ્કીન ફલેપ નેક્રોસીસ.
• જોઈન્ટ માં ડીફોરમીટી.
• ક્રોનિક પેઇન.
• ફેન્ટમ પેન.

explain rehabilitation of patient. પેશન્ટ નુ રિહેબિલિટેશન વર્ણવો

• રિહેબિલિટેશન એ એવી પ્રોસેસ છે કે જેમાં પેશન્ટનું highest લેવલની મોબિલિટી તથા ફંક્શનમાં પાછું આવે તે માટેના મેઝર્સ લેવામાં આવે છે.
• જે વ્યક્તિ યંગ અને હેલ્ધી હોય તથા તેનું એમ્યુટેશન કરેલું હોય તેમાં તાત્કાલિક રિહેબિટેશન કરવાની જરૂર પડે છે.
• Oedema ને ઓછું કરવા માટે ફુટ ને 24 થી 48 કલાક સુધી elevate કરવું.
• પેશન્ટને એકસરસાઈઝ કરવા માટે કહેવું.
• એક્સરસાઇઝ કરવાથી કોન્ટ્રાક્ટરને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય તથા મસલ્સ ને સ્ટ્રેંથન કરી શકાય છે.
• અને એમપ્યુંટેડ કરેલા પાર્ટને પ્રોસથેસીસ માટે રેડી કરી શકાય છે.
• જે સ્ટમ્પ હોય તેની ઉપર પ્રોપર રીતના બેન્ડે જ કરવું.
• પેશન્ટનો ગેઇટ પ્રોપર થાય તે માટે ટ્રેઇનિંગ આપવી.
• પેશન્ટ નું સાયકોલોજિકલ કાઉન્સેલિંગ કરવું.

Nursing management

Patient ના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.

1) monitoring fluid Balance:=

• પેશન્ટ નું બ્લડ પ્રેશર તથા કોઈપણ vital sign માં કોઇપણ Abnormality કે નહીં તે ચેક કરવું.
• પેશન્ટનું drainage એ કેટલા અમાઉન્ટમાં છે તે ચેક કરવું.
• પેશન્ટ નું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચેક કરવુ.

2) Reliving pain

• પેશન્ટ નું પેઇન લેવલ અસેસ કરવુ .
• પેશન્ટના પેઇન લેવલ ને લોકેશન તથા તેની ઇન્ટેન્સિટીને ચેક કરવી.
• પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ફેક્ટેડ પાર્ટ હોય તેને એલિવેટ કરવો અથવા તેને pillow દ્વારા સપોર્ટ provide કરવો.
• Patient ને comfort measures provide કરવુ.
• પેશન્ટની સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ ટેકનીક અપનાવવા માટે કહેવું( deep breathing exercise, visualization and guided imaginary).
• પેશન્ટને Analgesic medicine લેવા માટે કહેવું.
• patient ને medication administrator કરવા માટે કહેવું.

3)maintaining adequate peripheral tissues perfusion.

• પેશન્ટને વાઈટલ સાયન ચેક કરવા .
• palpate peripheral pulse, noting strength and equality.
• patient નું પિરિયોડિકલી neurovascular status assess કરવું.
• પેશન્ટના પલ્સ ,સ્કીન કલર, તથા ટેમ્પરેચર ને assess કરવું.
• જે અફેેટેડ લીંબ હોય તેને એલિવેટ કરવું.
• પેશન્ટ એ પોતાના ચેન્જીસ ને એડેપ્ટ કરે તે માટે કહેવું.

• પેશન્ટને પ્રોપર ડ્રેસિંગ યુઝ કરવા માટે કહેવું.

• Soft, soft with pressure wrap, semi rigid or rigid.

• પેશન્ટ ને ડ્રેસિંગ સાઇટ ઇન્સ્પેક્ટ કરવું.

• પેશન્ટને એડીક્યુટ fluid પ્રોવાઇડ કરવું.

• જો હેમરેજ થતું હોય તો બ્લીડિંગ સાઈટ ઉપર ડાયરેક્ટ પ્રેશર અપ્લાય કરવું.

• બ્લીડિંગ સાઈડ ઉપર ડાયરેક્ટ પ્રેશર અપ્લાય કરવું બેન્ડેજ દ્વારા .

• પેશન્ટને ઇન્ટ્રા વિનસ fluid provide કરવું.

4)preventing wound infections:=

• સ્ટરાયલ ડ્રેસિંગ નો ઉપયોગ કરવો.
• એસેપ્ટીક ટેકનીક મેઇન્ટેન કરવી.
• પેશન્ટ ને પ્રોટીન રીચ ડાયટ લેવા માટે કહેવું.
• જે અફેક્ટેડ લીંબ હોય તેને જેન્ટલી હેન્ડલ કરવું.
• જ્યારે ડ્રેસિંગ ને ચેન્જ કરતા હોય ત્યારે aseptic ટેકનીક મેઇન્ટેન કરવી.
• wound ને ઇન્સ્પેક્ટ કરવું.
• ડ્રેઇનેજ ની carecteristic છે તે નોટ કરવી.
• ડ્રેઇનેજ ડિવાઇસ હોય તેની પેટન્સી તથા તેને empty કરવું.
• ટિસન્ટના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.
• પેશન્ટને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

5)promoting physical mobility

• પેશન્ટની રૂટીન બેઝીઝ ઉપર stump કેર પ્રોવાઈડ કરવી .
• પેશન્ટની બેડ ઉપર frequently પોઝિશન ચેન્જ કરવી.
• પેશન્ટ ને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને small amount મા daily રૂટીન એક્ટિવિટી કરવા માટે કહેવું.

5)enhance body image:=

6)promote independent self care.

• એમ્યુટેશન એ બોડી ઈમેજને ચેન્જ કરે છે તેથી પેશન્ટ સાથે પ્રોપર કોઓર્ડીનેશન મેઇન્ટેન રાખવું જરૂરી છે પેશન્ટને પ્રોપર રીતના કાઉન્સેલિંગ કરવું જરૂરી છે.

• પેશન્ટની પ્રોપર રીતના કાઉન્સિલિંગ પ્રોવાઇડ કરવું.

• પેશન્ટને એક્ટિવ રહેવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટ ને કહેવું કે પોતાની રીતે ઇન્ડિપેન્ડ થાય એટલે dressing, bathing એ પોતાની જાતે કરવાની કોશિશ કરે.
• patient ને wheel chair તથા self care activities કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને કહેવું કે જે બાકી રહેલી એક્સ્ટ્રીમિટી હોય તેમાં કોઈ injury ન થાય તે માટેનું ધ્યાન રાખવું.

explain health education :=હેલ્થ એજ્યુકેશન વર્ણવો.

• સ્તંપ ને ડેઇલી ઇન્સ્પેક્ટ કરવું કોઈપણ Redness, બ્લિસ્ટર અથવા એબ્રેશન છે કે નહીં તે જોવા માટે.
• stump ને એક્ઝામિનેશન કરવા માટે મિરર નો ઉપયોગ કરવો.
• પેશન્ટની ડેઇલી હાઇજિન maintain કરવા માટે કહ્યું.
• માઇલ્ડ શોપ નો ઉપયોગ કરીને પ્રોપર રીતના stump ને clean કરવું.
• બાથીંગ કર્યા પછી સ્ટંપ ઉપર આલ્કોહોલ, ક્રીમ, લોશન ,પાવડર કઈ પણ અપ્લાય કરવું નહીં.
• પેશન્ટના ક્લીનલીનેસ તથા કમ્ફર્ટ માટે stump ઉપર wollen stumps shocks એ wear કરવા.
• પેશન્ટને કંટીન્યુઅસલી એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.
• છે પ્રોશથ્રેસીસ સોકેટ હોય તેને પ્રોપર રીતના ક્લીન અને dry રાખવું.
• પેશન્ટને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું કે સ્ટમ્પને પ્રોપર રીતના wrap કરીને રાખે.
• પેશન્ટને એક્સરસાઇઝ તથા ફિઝિકલ એક્ટિવિટી કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને આસિસ્ટીવ ડિવાઇસ યુઝ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને હોમ એન્વાયરમેન્ટમાં થોડું મેડિફિકેશન કરવા માટે કહેવું.

1)explain prosthesis (પ્રોસ્થેસીસની એક્સપ્લેઇન કરો.)

• આ એક રીહેબ્લીકેશન device છે કે જેમાં whole અથવા partially device હોય તેમાં આર્ટિફિશિયલ ડિવાઇસને પ્લેસ કરવામાં આવે છે.
• આ device એ manufactured હોય છે.
• Prosthesis એ એવી ડિવાઇસ છે કે જે મિસિંગ બોડી પાર્ટ હોય ત્યાં રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે અને બોડી વર્કને બેટર કરવામાં આવે છે.
• Prosthesis એ મેટલ, ટીટેનિયમ, stainless still,cremium,plastic નુ બનેલું હોય છે.
• આ prosthesis એ એક્રેલિન સિમેન્ટનો ઉપયોગ કરી ને પોતાની જગ્યા ઉપર place કરવામાં આવે છે અને બોનને ગ્રો કરવામાં મદદ કરે છે.
• એક વખત જોઈન્ટ એ તેની જગ્યા ઉપર પ્લેસ થઈ જાય ત્યારે તેની ફિઝિકલ એક્ટિવિટી એ restore થઈ શકે છે.
• Bone substitutes ને biologics કહેવામાં આવે છે.

parts of prosthesis :=

• 1)interface ( ઇન્ટરફેસ) ,
• 2)components ( કમ્પોનન્ટ) ,
• 3)cover( કવર) .

1)interface:=

પ્રોસ્થેસિસ એ બોડીમાં ઇન્ટરફેસ દ્વારા અટેચ થાય છે.

ઇન્ટરફેસમાં સોકેટ( shocket) તથા રિજિડ ફ્રેમ( rigid frame) હોય છે.

The shocket :=

આ મુખ્યત્વે પ્લાસ્ટિક અથવા તો લેમીનેટેડ મટીરીયલ નું બનેલું હોય છે prosthesis ના working parts તરફ attach થયેલું હોય છે.

2)the frame:=

• Frame એ મુખ્યત્વે ગ્રેફાઇટ અથવા એવા સિમિલર મટીરીયલ નું બનેલું હોય છે કે જે સોકેટને structural સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરે છે
• The linear લિંબના રિમેઇનીંગ પાર્ટની વચ્ચે વીયર કરવાનું હોય છે.
• Shocket એ cushion જેવું કામ કરે છે.
• લીનીયર પોલીયુરેથીન અને સિલિકોન નું બનેલું હોય છે.
• Linear એ skin સાથે cling( ચોટીને) રહે છે અને તે friction પણ કરતું નથી.
• Interface એ એવી ડિવાઇસ છે કે જે પ્રોસ્થેસિસ સિક્યોરલી પ્લેસ કરી રાખે છે.

A)suction valve:=

• જ્યારે સ્તંપ ને સોકેટની અંદર put કરવામાં આવે છે.
• Stump ની નીચે આવેલા ઓપનિંગ માંથી એરને ફોર્સફૂલી એન્ટર કરવામાં આવે છે.
• વન વે સકસનવાલ્વ એ સોકેટને ક્લોઝ તથા ઓપન રાખે છે અને પ્રોસેસ ને તેની જગ્યા ઉપર હોલ્ડ કરી રાખે છે.

B)Linear with a locking pain:=

• મોસ્ટ ઓફ liner એ સોકેટના bottom મા લોકડ હોય છે અને તે મુખ્યત્વે નો notched pin દ્વારા લોક હોય છે.
• કારણકે પીન એ સ્ટંપમાં ટાઇટલની પેક્ડ હોય છે.
• આમા બોડી પાટૅ એ બોડી પાર્ટમાં એવી રીતે stump થાય છે.

2) components:=

કમ્પોનન્ટ એ prosthesis નો working part છે.

કમ્પાઉન્ડમાં ટર્મિનલ ડિવાઇસ, જોઈન્ટ, અને મેટલ નું shaft આવેલું હોય છે.

3)cover :=

અમુક people કે જે prosthesis wae કરે છે તેમાં કવર આવેલુ હોય છે.

Classification :=

1)Endo prosthesis :=

આ મુખ્યત્વે એવા ઈમ્પ્લાન્ટ હોય છે કે જે જોઈન્ટ ને રિપ્લેસ કરવામાટે પણ હોય છે.

Ex:= Austin Moore prosthesis.

2)exo prosthesis :=

આમા limb નો એવો part જે લોસ થયો હોય તો એક્સટર્નલ પ્લેસ કરવા માટે કરવામાં આવે છે.

type of prospective

• 1)trans tibial prosthesis.
• 2)trans femoral prosthesis.
• 3)trans humeral prosthesis .
• 4)transdial prosthesis.
• 5)finger prosthesis.
• 6)partial hand prosthesis.
• 7)partial feet prosthesis.
• 8)hip prosthesis.

New innovation

1)myoectric Prosthesis ( માયો ઇલેક્ટ્રિક પ્રોસ્થેસીસ)

• માયો ઇલેક્ટ્રીક પ્રોસથેસીસ એ ઇલેક્ટ્રો માયોગ્રાફી સિગ્નલ્સ નો ઉપયોગ કરી મસલ્સ ના કોન્ટ્રેક્શન કરવા માટે તથા પ્રોસથેસીસ ની મુવમેન્ટને કંટ્રોલ કરવા માટે યુઝ થાય છે.

Ex:=elbow flexion ,
Wrist supination ,
Opening or closing of finger.

advantage:=

• નેચરલ રિસ્પોન્સ પ્રોવાઈડ કરે છે અને તેમાં ઓછા efforts ની જરૂર પડે છે ટ્રેડિશનલ મિકેનિકલ સિસ્ટમ કરતા.
• માયોઈલેક્ટ્રીક સિસ્ટમ મોબિલિટીને વધારે છે તથા મેક્સિમમ ફંક્શન કરવામાં મદદ કરે છે.

Ex:= transhumeral,
forequarter amputees and shoulder disarticulation.

2)cable operated prosthesis:=

• આ prosthesis એ slung દ્વારા સોલ્ડરમાં રાખવામાં આવે છે
• અને આ પ્રકારની prosthesis છે જે કેબલ દ્વારા ઓપન અને ક્લોઝ કરવામાં આવે છે.
• કેબલ prosthesis એ મુખ્યત્વે upper એક્સ્ટ્રીમિટીની પ્રોસથેસીસ છે.

3)ossiointegration: =

• આ prosthesis એ એ મુખ્યત્વે બોન માં ઈમ્પ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે.

4)Robotic limbs:=

• આમાં મુખ્યત્વે robbot arm એ બટનને પ્રેસ કરવાથી યુઝ થાય છે.
• આમાં મુખ્યત્વે વધારે ઇફેક્ટિવ રીતે work કરવા માટે રોબોટ arm એ બનાવવામાં આવ્યો છે અને તે વ્યક્તિના માઈન્ડ દ્વારા ચાલે છે.

5)neuroprosthesis:=

• Neural prosthesis એ series of device છે.
• આ મુખ્યત્વે motor, Sensory or cognitive modality હોય છે.
• અને આ મુખ્યત્વે કોઈપણ ડીસીઝ અથવા ઇંજરી થાય તો ડેમેજ થઈ શકે છે.

Ex:= cochlear implants.

explain the care of prosthesis. (પ્રોસ્થેસીસની કેર ને વર્ણવો.)

Prosthesis એ ખૂબ એક્સપેન્સિવ તથા પ્રિસાઈઝ ડિવાઇસ છે.

જો પ્રોસ્થેસીસની થોડા પ્રમાણમાં કેર કરવામાં આવે તો તેના લાઈફ એ ઇન્કરીઝ થઈ શકે છે.

Prosthesis એ દર છ મહિને prosthetist પાસે ચેક કરાવવાનું હોય છે.

જે વસ્તુ એ સ્કીન ના કોન્ટેક માં આવે તે ની પ્રોપર રીતે વોષ કરવુ.

બધી જ વસ્તુને સાબુવાળા પાણીથી પ્રોપર રીતના વોશ કરી અને ત્યારબાદ પ્રોપર રીતના ડ્રાય કરવુ.

જે વસ્તુ આલ્કોહોલ વાળી હોય તેનો ઉપયોગ ન કરવો.

prosthesis ને પ્રોપર રીતના ચેક કરતું રહેવું.

જે દિવસે પ્રોસથેસસને રીમુવ કરવામાં આવે તે દિવસે હુંફાળા પાણી અને કપડા દ્વારા સોકેટને પ્રોપર ક્લીન કરવું અને તેને પ્રોપર રીતે ડ્રાય કરવું.

એ શ્યોર થવું કે શૂઝ ની સાઈઝ એ prosthesis બરોબર હોવી જોઈએ.

જે વસ્તુની ઇમરજન્સીમાં જરૂરિયાત રહેતી હોય તે handy રાખવી( ex:= stumps, socks, pull socks , bandages, antibiotics, antihistamine, ointment).

જો prosthesis હોય અને કોઈ પણ ટ્રબલિંગ થતું હોય તો પોતાની રીતે તેમા ચેન્જીસ કરવાની કોશિશ ન કરવી અને તાત્કાલિક prosthetist પાસે જવું.

પ્રોસ્થેસિસ ને વિકમાં એક વખત ચેક કરવું અને તેના અટેચમેન્ટને પ્રોપર રીતે જોવું.

shoes તથા શોક્સને રીમુવ કરીને પ્રોસ્થેસિસ મા કંઈ પણ એબનોર્માલિટી છે કે નહીં તે ચેક કરવું.

explain skin care during prosthesis

પ્રોસ્થેસીસ હોય ત્યારે દિવસમાં એક વખત સાબુ તથા પાણી બને લીંબ ને પ્રોપર રીતે wash કરવું.

વોશ કરેલા લીંબ ને પ્રોપર રીતે ડ્રાય કરવું.

જો વોશ કરેલા લીંબ ને પ્રોપર રીતે dry કરવામા ન આવે તો ત્યાં ફંગલ ઇન્ફેક્શન થવાના chances છે

પ્રોસ્થેસીસ ની સાઇટ ઉપર કોઈપણ પ્રકારનું Redness અથવા સોર નેસ છે કે નહીં તે ચેક કરતું રહેવું.

prosthesis અટેચ થયેલું છે તે સાઇટ પર કોઈ પણ સ્ક્રીન એ બ્રેકડાઉન થઈ છે કે નહીં તે ચેક કરતું રહેવું સ્પેશ્યલી ડાયાબિટીસ વાળું પેશન્ટ હોય ત્યારે.

જો સ્કીન એ એકદમ ડ્રાય થઈ હોય તો ત્યાં સોફ્ટ સ્કીન થઈ શકે તે માટેના cream નુ એપ્લિકેશન કરવું.

prosthesis હોય તે જગ્યા ઉપર ટેલકમ્પાઉન્ડર નો યુઝ ન કરવો તેના કારણે એબ્રેશન થઈ શકે છે.

અફેક્ટેડ limb ઉપર આલ્કોહોલ અથવા બીજા કોઈ પણ કેમિકલ્સ નો ઉપયોગ ન કરવો.

પ્રોસ્થેસીસ વારો limb એ આખો સમય કવર કરીને રાખવો અને જો સૂર્યના એક્સપોઝરમાં આવે તો sunscreen એ અપ્લાય કરવું.

જો પ્રોસથેસિસ માં કોઈપણ પ્રકારની પ્રોબ્લેમ થતી હોય તો તાત્કાલિક પ્રોસથેટિસ્ટને જાણ કરવી.

જો પ્રોસ્થેસિસ ની જગ્યા ઉપર રેડ સ્પોટ થયું હોય તો તે જગ્યા ઉપર soreness થવાના ચાન્સીસ રહે છે તેથી પ્રોસ્થેસિસ ને અવોઈડ કરવું અને તાત્કાલિક પ્રોસ્થેટિસ્ટને જાણ કરવી.

જો prosthesis હોય તે લીંબ ઉપર સેન્સેશન એ ન હોય તો તેને વારંવાર અસેસ કરવો તથા તેને ગરમ પાણીમાં તથા સૂર્યના એક્સપોઝરમાં ન લાવવું કારણકે તેના કારણે બર્ન થઈ શકે છે તથા બ્લિસ્ટર પણ થઈ શકે છે.

પ્રોસ્થેસિસ હોય તે સ્કિનને પ્રોપર રીતે કેર કરવી જોઈએ.