Unit : 5 GYNECOLOGICAL DISORDERS.

રેટ્રોવર્ઝન ઓફ યુટ્રસ:

રેટ્રોવર્ઝન:

રેટ્રો મિન્સ બિહાઇન્ડ
જ્યારે કોર્પસ( યુટ્રસ ની બોડી) અને સર્વિક ની લોંગ એક્સિસ એ લાઇન માં હોય અને બર્થકેનાલ (વજાયના)ના રિલેશન માં એન્ટાયર યુટ્રસ એ બેકવર્ડ ટર્ન થાય તે કન્ડિશન ને રેટ્રોવર્ઝન ઓફ ધ યુટ્રસ કહેવામાં આવે છે એટલે કે નોર્મલી રીતે યુટ્રસ ની પોઝિશન એન્ટીવર્ટેડ અને એન્ટી ફ્લેક્સ હોય છે પરંતુ રેટ્રોવર્ઝન ની કન્ડિશન માં યુટ્રસ એ‌ બેકવાર્ડ(પાછળ)ની તરફ ડીસ્પ્લેસ થાય છે.

રેટ્રોફ્લેક્સન: રેટ્રોવર્ઝન ની કન્ડિશન માં યુટ્રસ એ સામાન્ય રીતે સ્લાઇટ્લી સ્ટ્રેઇટ હોય છે પરંતુ રેટ્રોફ્લેક્શન ની કન્ડિશન માં યુટ્રસ ની બોડી એ બેકવર્ડ તરફ બેન્ડિંગ થાય છે એટલે કે સર્વિક્સ ના ઇન્ટર્નલ OS ના લેવલ પર યુટ્રસ ની બોડી એ રેટ્રો ફ્લેક્સ એટલે કે બેન્ડિંગ થાય છે આ કન્ડિશન ને રેટ્રોફ્લેક્શન કહેવામાં આવે છે.

ડિગ્રી ઓફ રેટ્રોવર્ઝન:

રેટ્રોવર્ઝન માં યુટ્રસ એ ડિસ્પ્લેસ થાય છે એટલે કે યુટ્રસ એ તેની પ્લેસ પર રહેતું નથી અને બેકવર્ડ તરફ બેન્ડિંગ થાય છે.

1st degree: આ ડિગ્રી માં યુટ્રસ નો ફંડસ નો પાર્ટ એ વર્ટિકલ એટલે કે સ્લાઇટ્લી સ્ટ્રેઇટ હોય છે અને તેનું ફેસ એ સેક્રલપોમેન્ટ્રી ને પોઇન્ટિંગ કરતું હોય છે.

2nd Degree: આ ડિગ્રી માં યુટ્રસ નું ફંડસ એ સેક્રલહોલો સુધી પ્રેઝન્ટ હોય છે પરંતુ સર્વિક્સ ના ઇન્ટર્નલ OS થી બીલો(નીચે) હોતું નથી.

3rd Degree: આ ડિગ્રી માં યુટ્રસ નું ફન્ડસ એ ઇન્ટર્નલ ઓસ OS ના લેવલ ની નીચે આવેલું હોય છે.

ઇટિયોલોજી:

ડેવલોપમેન્ટલ કોઝ

રેટ્રોડિસ્પ્લેસમેન્ટ એ ફિટસ અને નાના બાળકો માં એકદમ કોમન હોય છે.
ડેવલોપમેન્ટલ ડિફેક્ટ ને કારણે યુટ્રસ ના મસલ્સ માં ટોન એ ઓછા અમાઉન્ટ માં હોય છે. અને‌ ઇન્ફન્ટાઇલ પોઝીસન એ જાડવી રાખવામાં આવે છે.
આ ઘણીવાર શોર્ટ વજાઇ ના અને સેલો એન્ટિરીયર વજાઇનલ‌ ફોનિક્સ સાથે અસોસિયેટેડ હોય છે.
‌
એક્વાયર્ડ:

પ્યુરપેરલ:‌ચાઇલ્ડ બર્થ દ્વારા થતા સ્ટ્રેચ લિગામેન્ટ્સ ને પ્યુરપેરલ કરે છે પરંતુ યુટ્રસ ને તેની નોર્મલ કન્ડિશન માં રાખવામાં ફેઇલ જાય છે. સબઇનવોલ્યુટેડ બલ્કી યુટ્રસ આ કન્ડિશન સાથે અગ્રી હોય છે.

પ્રોલેપ્સ: રિટ્રોવર્ઝન સામાન્ય રીતે પ્રોલેપ્સ ના પેથોફિઝિયોલોજી માં સંકળાયેલું હોય છે જે મિકેનિકલી રીતે સિસ્ટોસિલ પછીના ટ્રેક્શન ને કારણે થાય છે.

ટ્યુમર: યુટ્રસ ના એન્ટિરિયર અથવા પોસ્ટીરિયર વોલ માં ટ્યુમર પ્રેઝન્ટ હોવાના કારણે ફાઇબ્રોઇડ યુટ્રસ ના માં હેવીનેસ અરાઇઝ કરે છે અને તેથી તે બેકવર્લ્ડ તરફ જાય છે.

પેલ્વિક એધેસન: પેલ્વિક એધેસન ઇન્ફલામેટ્રી ઓપરેટિવ અથવા પેલ્વિક એન્ડોમેટ્રિઓસિસ ને કારણે યુટ્રસ ને બેકવાર્ડ થી પુલ કરે છે

અધર કોઝ:
પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેન્ટ્રી ડીસીઝ,
એન્ડોમેટ્રાઇટીસ,
યુટેરાઇન ફાઇબ્રોઇડ,
સાલ્પીન્જાયટીસ,
વિક મસલ્સ,
સર્જરી જેમ કે સિઝેરિયન સેક્શન,
મલ્ટીપારેટી,

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

પેલ્વિક પેઇન થવું,
બેક પેઇન થવું,
ડિસ્પારેયુનિયા,
રિકરન્ટ યુરીન ઇન્ફેક્શન,
રીટેન્શન ઓફ યુરીન,
ક્રોનિક કોન્સ્ટીપેશન,
મિશ્કેરેજ થવાના ચાન્સીસ ઇન્ક્રીઝ થવા,
ઇન્ટ્રાયુટેરાઇન ડિવાઇસ ના પ્લેસમેન્ટ માં પ્રોબ્લેમ થવી,
ઇનફર્ટિલિટી,
સેક્રલપ્લેક્સસ કમ્પ્રેસ થવાના કારણે સાઇટીકા થવુ.

ડાયાગનોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
ઇમેજિંગ સ્ટડીઝ,
અલ્ટ્રાસાઉન્ડ,
X ray,
MRI,
સ્પેશિયલાઇઝ સ્ટડી:
હિસ્ટ્રોસાલ્પિન્જીયોગ્રાફી(HSG)
સોનોહિસ્ટેરોગ્રાફી,
લીપ્રોસ્કોપી.

ટ્રીટમેન્ટ:

રેટ્રોફ્લેક્શન ના કારણ ને ફાઇબ્રોઇડ એન્ડોમેટ્રિઓસિસ વગેરેની જેમ ટ્રીટ કરવામાં આવે છે. આ પછી પણ જો યુટ્રસ એક જ પોઝીશન માં રહે તો પણ સિમ્પટોમ્સ નહીં આવે.

10 મિનિટ માટે ની-ચેસ્ટ ની પોઝીશન ઉપર ભાર આપવો.
એક દિવસ મા‌ ત્રણ વખત બેક પર સૂવું અને દરેક પગ ને અલ્ટરનેટીવલી ચેસ્ટ તરફ ખેંચવો અને ‌10 સેકન્ડ માટે હોલ્ડિંગ કરવા.

કીગલ એક્સરસાઇઝ એ પેલ્વિક ફ્લોર મસલ્સ ને સ્ટ્રેન્ધેન કરવામાં મદદ કરે છે.

એક્સપર્ટસ દ્વારા મેન્યુઅલ મેનીપ્યુલેશન કરી શકાય છે.

યુટ્રસની ની ઇન્ટિરિયર વોલ ની ફોરવાર્ડ મુવમેન્ટ ને મદદ કરવા અને એન્કરેજ કરવા માટે પેસરી પ્રોવાઇડ કરી શકાય છે.

એન્ટીવર્ઝન અને એન્ટિફ્લેક્શન યુટ્રસ ની કન્ડિશન ને સર્જીકલી પણ કરેક્શન કરવામાં આવે છે.

• ફિસ્ટ્યુલા:

ફિસ્ટ્યુલા એટલે કે બે ટ્યુબ્યુલર અથવા તો હોલો સ્ટ્રકચર વચ્ચે એબનોર્મલ કોમ્યુનિકેશન અથવા તો હોલ નું ફોર્મેશન થાય તો આ કન્ડિશન ને ફિસ્ટ્યુલા કહેવામાં આવે છે.

ઓબસ્ટ્રેટિક ફિસ્ટ્યુલા: ઓબસ્ટ્રેટિક ફિસ્ટ્યુલા એ વજાઇના અને રેક્ટમ અથવા બ્લાડર વચ્ચે એબનોર્મલ હોલ અથવા ઓપનિંગ નું ફોર્મેશન થાય છે જે સામાન્યરિતે પ્રોલોંગ ઓબસ્ટ્રક્ટેડ લેબર ના કારણે થય શકે છે જેના કારણે યુરીનરી ઇનકંટીનન્સી તથા ફિસીસ ઇનકન્ટેનસી ની કન્ડિશન અરાઇઝ થય શકે છે.

ઇટિયોલોજી:

પ્રોલોંગ્ડ લેબર,
નિગ્લેટેડ ચાઇલ્ડ બર્થ ના કારણે ઇન્જરી થવાના કારણે,
ઓબસ્ટ્રકટેડ લેબર ના કારણે,
ફસ્ટ ચાઇલ્ડ ના બર્થ સમયે નાની ઉંમર અને અર્લી ચાઇલ્ડ બીયરિંગ,
માલપ્રેઝન્ટેશન,
માલપોઝિશન,
CPD(સેફેલો પેલ્વિક ડીસપ્રપોર્શન),
ગાયનેકોલોજીકલ અથવા ઓબસ્ટ્રેટિક સર્જરી સમય દરમિયાન ઇન્જરી થવાના કારણે,
સેક્સ્યુઅલ વાયોલન્સ,
કોમ્પ્લીકેટેડ ડીલેવરી થયા પછી એપીઝીયોટોમી ને પ્રોપર્લી રિપેર ન કરેલી હોય તેવી કન્ડિશનમાં,
સિઝેરિયન સેક્સન દરમ્યાન ઇંજરી થવાના કારણે,
ઇન્ફેક્શન જેમ કે (લિમ્ફોગ્રેન્યુલોમા વેનેરિયમ),
ફેમેલી પ્લાનિંગ, ન્યુટ્રીશન, સેફ મેટર્નલ કેર સહિત રીપ્રોડક્ટિવ હેલ્થ સંબંધિત ઇલિટ્રેસી અને એજ્યુકેશન નો અભાવ હોવા‌ના કારણે.

ટાઇપ ઓફ‌ ફિસ્ટ્યુલા:

1. રેક્ટો વજાયનલ ફિસ્ટ્યુલા:

એક એવી કન્ડિશન જેમાં રેક્ટમ અને વજાઇના ની વચ્ચે એબ્નોર્મલ કોમ્યુનિકેશન એટલે કે હોલ તથા ઓપનિંગ નું ફોર્મેશન થાય છે.જેને રેક્ટો વજાયનલ ફિસ્ટ્યુલા‌ કહેવામા આવે છે.

2.વેસીકોવજાઇનલ ફિસ્ટ્યુલા:

એટલે એવી કન્ડિશન કે જેમાં બ્લેડર અને વજાયના વચ્ચે એબનોર્મલ કોમ્યુનિકેશન એટલે કે હોલ અથવા ઓપનિંગ નું ફોર્મેશન થાય છે આ કન્ડિશન ને વેસીકો વજાયનલ ફિસ્ટ્યુલા કહેવામાં આવે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

ફાઉલ સ્મેલિંગ વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ થવું,
યુરીનરી અથવા ફિકલ ઇનકન્ટેનન્સી,
ફ્લેટયુલન્સ,
વજાઇનલ‌ ટ્રેકમાં અલ્સરેશન થવું,
ડિસ્પારેયુનિયા,
નર્વ ડેમેજ પણ થય‌ શકે છે જેના કારણે ફૂટ ડ્રોપ પણ થય શકે છે,
વજાઇના તથા તેના નિયર એરિયામાં પેઇન થવું,
વજાઇના તથા તેના નિયર એરિયામાં ઇરિટેશન થવું,
વજાઇના તથા યુરિનરી ટ્રેક નું રીપીટેડ ઇન્ફેક્શન થવું.
પ્રોલોંગ લેબર ના કારણે સ્ટીલ બર્થ થવું.

ડાયગ્નોનસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝીકલ‌ એક્ઝામિનેશન,
સ્પેક્યુલમ એક્ઝામિનેશન,
ઇમેજિંગ સ્ટડી
અલ્ટ્રા સાઉન્ડ,
સાઇટોસ્કોપી,
હિસ્ટેરોસ્કોપી,
CT scan,
વોઇડીંગ સિસ્ટોયુરેથ્રોગ્રામ (VCUG),
Dye ટેસ્ટ ( વેસિકોવજાયનલ ફિસ્ટુલા અસેસ કરવા માટે),
બેરીયમ સ્વેલો અથવા એનીમા (રેક્ટોવજાઇનલ ફિસ્ટુલા).

મેનેજમેન્ટ:

ફિસ્ટુલાને સામાન્ય રીતે સર્જિકલ રિપેરની જરૂર પડે છે.

સર્જીકલ રિપેર પહેલા ફિસ્ટુલા
ફોલીસ‌ કેથેટર ની મદદ થી લોકેટેડ કરવામા‌ આવે છે.

ઓપરેશન પહેલા પેસન્ટ ને પ્રોસિઝર સમજાવવામાં આવે છે.
કમ્પ્લીટલી ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરવું જોઇએ.

પેશન્ટ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ની પ્રોપર્લી કન્સન્ટ લેવી.

કમ્પ્લીટલી ઇન્વેસ્ટિગેશન કરાવવા.

ઓપરેશન થયા પછીની પહેલી અવર દરમિયાન પેશન્ટ ના દર 15 મિનિટે વાઇટલ સાઇન મોનિટરિંગ કરવા ત્યારબાદ એવરી હાફ અવર્લી વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ની કન્ડિશન પ્રમાણે તેનું હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ પ્રોપર્લી મેઇન્ટેન રાખવુ.

યુરેટેરલ કેથેટર એક વિક ના સમયગાળા પછી દૂર કરવુ જોઇએ,જ્યારે યુરીનરી કેથેટર બે વિક પછી દૂર કરવુ જોઇએ આ સમયગાળા દરમિયાન દરરોજ કેથેટર ની કેર પ્રોવાઇડ કરવી અને બ્લાડર ડિસ્ટેસન ના કોઇપણ સાઇન જોવા મળે તો પ્રોપર્લી ચેક કરવું . જો પ્રેઝન્ટ હોય, તો તરત જ ગાયનેકોલોજિસ્ટ ને તેની જાણ કરવી, કારણ કે તે કેથેટર માં બ્લોકેજ સૂચવે છે જેના કારણે યુરીન એ ફિસ્ટ્યુલા માંથી નીકળી શકે છે અને રિપેઇર ને કોમ્પ્લીકેટેડ બનાવી શકે છે.

કેથેટર ને ડેઇલી નોર્મલ સલાઇન દ્વારા ઇરીગેટ કરવું જોઇએ જેના કારણે બ્લોકેજ થતું પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

પેશન્ટ ના બોવેલ સાઉન્ડ પ્રોપર્લી ચેક કરવા. જો બોવેલ સાઉન્ડ પ્રેઝન્ટ હોય તો પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવું જેમાં,
લિક્વિડ ડાયટ, ત્યારબાદ સોફ્ટ ડાયટ અને ત્યારબાદ સેમી સોલિડ ડાયટ તેવી રીતે પેશન્ટ ને પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

3જા પોસ્ટ ઓપરેટિવ દિવસે વજાઇનલ પેકિંગ દૂર કરવુ.

કેથેટર ને દૂર કરતા પહેલા તેને ટૂંકા ગાળા માટે ક્લેમ્પ્ડ કરવું જોઇએ અને (ડાયરેક્લી રિમુવ કરવું જોઇએ નહીં), જેથી સ્ફિન્ક્ટર ફરીથી નિયંત્રણ મેળવી શકે.

પેસન્ટ ને ઓછામાં ઓછા 3 મહિના સુધી સેકસ્યુઅલ ઇન્ટરકોસ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને રેગ્યુલર ફોલો-અપ માટે એડવાઇઝ આપવી.

• યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ:

યુટેરાઇન‌ : યુટ્રસ,
પ્રોલેપ્સ : ઓર્ગન્સ નું તેની નોર્મલ પ્લેસ પરથી ડાઉનવર્ડ તરફ ડિસ્પ્લેસમેન્ટ થવું.

યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ ને પ્રોસિડેન્સીયા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં યુટ્રસ, યુટેરાઇન ટીશ્યુસ અથવા યુટેરાઇટ સેગ્મેન્ટ એ ડાઉનવર્ડ તરફ એટલે કે વજાઇનલ કેનાલ તરફ પ્રોટ્રુડ(પ્રોલેપ્સ) થાય છે. યુટ્રસ એ વજાઇનલ કેનાલ સુધી પ્રોટ્રુડ થાય તો આ કન્ડીશન ને યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ કહેવાય આ કન્ડિશન સાથે જો યુટ્રસ એ તેની નોર્મલ પોઝિશન પરથી સ્લીપ થય અને થોડા પ્રમાણમાં મા પણ ડાઉનવર્ડ ડિસ્પ્લેસમેન્ટ થાય તો આ કન્ડિશન ને યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ કહેવામાં આવે છે.

જ્યારે પેલ્વિક ફ્લોર ના મસલ્સ અને લીગામેન્ટ એ સ્ટ્રેચ અને વીક થાય છે જેના કારણે તે પેલ્વિકફ્લોર ના મસલ્સ એ યુટ્રસ ને તેની નોર્મલ પ્લેસ પર પ્રોપર્લી સપોર્ટ કરી શકતું નથી આ કન્ડિશન ના કારણે યુટ્રસ એ તેની નોર્મલ પ્લેસ પરથી ડાઉનવર્ડ તરફ સ્લીપ થાય છે એટલે કે પ્રોટ્રુડ થાય છે અને વજાયનલ કેનાલ થ્રુ ડાઉનવર્ડ પ્રોલેપ્સ થાય છે.

ઇટિયોલોજી:

પેલ્વિક ફ્લોર ના મસલ્સ એ સ્ટેચ તથા વીક થવાના કારણે યુટેરાઇન કેવીટી ને પ્રોપર્લી સપોર્ટ ન પ્રોવાઇડ કરી શકવાના કારણે યુટ્રસ એ ડાઉનવર્ડ તરફ પ્રોલેપ્સ થય‌ શકે છે.
મલ્ટીપલ પ્રેગનેન્સી ના‌ કારણે,
વજાયનલ ડિલેવરી સમય માં વજાઇના તથા તેના સપોર્ટિંગ સ્ટ્રક્ચર માં કોય પણ ઇંજરી થવાના કારણે.
હોર્મોનલ ફેક્ટર (જેમકે મેનોપોઝ ની કન્ડિશન બાદ ઇસ્ટ્રોજન નું અમાઉન્ટ રીડ્યુઝ થવાના કારણે).
વજાયનલ વોલ ઓવરસ્ટ્રેચિંગ થવાના કારણે.
હેવી વેઇટ લીફ્ટિંગ કરવાના કારણે.
ડિલેવરી સમય દરમ્યાન પ્રીમેચ્યોર બીયરિંગ ડાઉન એફટર્સ ના કારણે.
ક્રોનિક કોન્સ્ટીપેશન ના કારણે,
ડિલેવરી સમય દરમિયાન ફોર્સેપ નું એપ્લિકેશન કરવાના કારણે,
જીનેટીક ફેક્ટર ના કારણે,
કોઇ‌ ઓબ્સ્ટેટ્રિક્સ ટ્રોમા થવાના કારણે,
પ્લેસેન્ટા ડિલિવર કરાવવા માટે યુટ્રસ ના ફંડસ ઉપર ડાઉનવર્ડ પ્રેશર અપ્લાય કરવાના કારણે,
એજ ના કારણે.

ક્લાસિફિકેશન ઓફ યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ:

યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ ના સામાન્ય રીતે બે ક્લાસિફિકેશન પાડવામાં આવે છે જેમ કે,
1.ઇનકમ્પ્લીટ યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ,
2.કમ્પ્લીટ યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ

1.ઇનકમ્પ્લીટ યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ: આ ઇનકમ્પ્લીટ યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ માં યુટ્રસ એ સામાન્ય રીતે તેની નોર્મલ પ્લેસ પરથી પાર્શિયલી ડાઉનવર્ડ તરફ પ્રોટ્રુડ થાય છે એટલે કે યુટ્રસ એ કમ્પ્લીટ્લી વજાઇનલ‌ ઓપનિંગ થ્રુ એક્સટર્નલ સાઇડ મા પ્રોટ્રુડ થતું નથી.

2.કમ્પ્લીટ યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ: આ કમ્પ્લીટ યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ ની કન્ડિશન માં યુટ્રસ એ વજાઇના ની આઉટસાઇડ માં કમ્પ્લિટ્લી પ્રોટ્રુડ થાય છે.

ડિગ્રી ઓફ યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ:

યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ‌ ને સામાન્ય રીતે ચાર ડિગ્રીમાં ડિવાઇડ કરવામાં આવેલ છે જેમ કે,

1)1st degree,
2)2nd Degree,
3)3rd Degree ,
4)4rth Degree,

1)1st degree: આ ફસ્ટ ડીગ્રી માં યુટ્રસ એ વજાયના ના અપર હાફ પાર્ટ સુધી પ્રોટ્રુડ( પ્રોલેપ્સ) થાય છે.

2)2nd Degree: આ સેકન્ડ ડિગ્રી માં યુટ્રસ એ વજાઇનલ ઓપનિંગ સુધી પ્રોલેપ્સ એટલે કે પ્રોટ્રુડ થાય છે.

3)3rd Degree : આ થર્ડ ડિગ્રી માં યુટ્રસ એ વજાઇનલ ઓપનિંગ થ્રુ બહાર ની તરફ પ્રોટ્રુડ થાય છે.

4)4rth Degree: ફોર્થ ડિગ્રી માં યુટ્રસ એ કમ્પ્લીટ્લી વજાયના થ્રુ એક્સટર્નલ સાઇડ મા પ્રોલેપ્સ થાય છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

વજાયનલ કેનાલ માંથી નીચેની તરફ ડાઉનવર્ડ તરફ ટિશ્યુસ એ પ્રોટ્રુડ થાય તેવું ફિલ થાય છે.
બેક પેઇન થવું.
પેલ્વિસ માં ડ્રેગિંગ પેઇન થવું.
યુરીન પાસ કરવા માં ડીફીકલ્ટી થવી.
વજાઇનલ બ્લીડિંગ,ડીસ્ચાર્જ અને ઇન્ફેક્શન પ્રેઝન્ટ થવું.
ડિસ્પારેયુનિયા.
યુરીન નુ ઇનકમ્પ્લીટ ઇવાક્યુએશન થવુ.
સ્ટૂલ પાસ કરવા માં ડીફીકલ્ટી થવી.
આ સીમટોમ્સ એ ઓબેસિટી, લાંબા સમય સુધી સ્ટેન્ડિંગ રહેવાના કારણે, સ્ટ્રેઇનિંગ ના કારણે, કફીંગ ના કારણે તથા કોઇપણ હેવી ઓબ્જેક્ટ નું લિફ્ટિંગ કરવાના કારણે એબડોમીનલ પ્રેશર ઇન્ક્રીઝ થાય છે અને સિમટોમ્સ એગ્રાવેટેડ થાય છે.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
કન્ડિશન ને આઇડેન્ટીફાય કરવા માટે પેલ્વિક એક્ઝામિનેશન,
વજાયનલ એક્ઝામિનેશન.

મેનેજમેન્ટ:

યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ‌ નું મેનેજમેન્ટ એ સામાન્ય રીતે 5 પોઇન્ટ ના આધાર પર કરવામાં આવે છે જેમ કે,

1) પેશન્ટના સિમટોમ્સ ની સિવ્યારિટી જેમકે માઇલ્ડ,‌ મોડરેટ તથા સિવ્યાર સિમ્પટોમ્સ ના આધારે ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

2) યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ ની સીવ્યારીટી ના આધારે એટલે કે યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ એ કયા સ્ટેજ પર થયેલું છે તેના આધારે ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

3) પેશન્ટ ની એજ ના આધારે.

4) ફિમેલ ના હેલ્થ સ્ટેટસ પર ટ્રીટમેન્ટ આધારિત હોય છે.

5) ફ્યુચર ફેમિલી પ્લાનિંગ પર ટ્રીટમેન્ટ એ આધાર રાખે છે.

જ્યારે પણ યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ‌ ની ટ્રીટમેન્ટ કરવામાં આવે ત્યારે આ પાંચ પોઇન્ટ ને ધ્યાનમાં રાખી તેનું મેનેજમેન્ટ કરવામાં આવે છે.

યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ નું મેનેજમેન્ટ એ ત્રણ ફેઝ માં ડિવાઇડ કરવામાં આવે છે જેમ કે,

1) પ્રિવેન્ટીવ મેનેજમેન્ટ,
2) કન્ઝર્વેટિવ મેનેજમેન્ટ,
3) સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ.

1) પ્રિવેન્ટીવ મેનેજમેન્ટ:

પેશન્ટ ને ઇફેક્ટિવ એન્ટીનેટલ કેર પ્રોવાઇડ કરવી જેમકે,

1) પેશન્ટ ને એડીક્યુએટ અમાઉન્ટ માં ન્યુટ્રિશનલ સપ્લીમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

2) પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી એન્ટીનેટલ હાયજીન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

3) પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી રિલેક્સેશન એક્સરસાઇઝ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

4) ફિમેલને હાઇ ફાઇબર ડાયટ તથા ખૂબ વધારે પ્રમાણમાં વોટર ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી જેના કારણે કોન્સ્ટીપેશન રિડ્યુઝ થય શકે.

5) પેશન્ટ ને હેવી લિફ્ટિંગ એવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટની પ્રોપર્લી ઇન્ટ્રાનેટલ કેર પ્રોવાઇડ કરવી જેના લીધે,

1) પેશન્ટ ને પ્રોલોંગ લેબર ની કન્ડિશન થી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે,

2) પ્રીમેચ્યોર બિયરિંગ ડાઉન એફટ્સ ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.

પેશન્ટ ને એડીક્યુએટ અમાઉન્ટ માં પોસ્ટ નેટલ કેર પ્રોવાઇડ કરવી જેમ કે,

1) પેશન્ટ ને ફંડલ પુશિંગ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

2) પેશન્ટ ને અર્લી એમ્બ્યુલેશન માટે એડવાઇઝ આપવી.

3) વુમન ને પેલ્વિક ફ્લોર એક્સરસાઇઝ તથા કિગલ એક્સરસાઇઝ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી કારણકે આ એક્સરસાઇઝ મસલ્સ ની સ્ટ્રેંથ ને વધારે છે અને સાથે સાથે પેલ્વિક તથા યુટેરાઇન મસલ્સ કે જે લુઝ થયેલા હોય છે તે સ્ટ્રેન્ધેન થાય છે અને યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ એ પ્રિવેન્ટ થય‌ શકે છે.

2) કન્ઝર્વેટિવ મેનેજમેન્ટ:

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી રિએશિયોરન્સ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ ને તેનું ન્યુટ્રીશનલ સ્ટેટસ ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ્ ના પેલ્વિક મસલ્સ ને સ્ટ્રેન્ધેન કરવા માટે પેલ્વિક ફ્લોર એક્સરસાઇઝ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને પેસરી ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી આ પેસરી એ રબર અથવા પ્લાસ્ટિક ની બનેલી રીંગ હોય છે એટલે કે તે લેટેક્ટ અથવા સિલિકોન ની બનેલી રીંગ હોય જેને યુટ્રસ ને તેની નોર્મલ પ્લેસ પર રાખવા માટે યુઝ કરવામાં આવે છે પેસરી એ ફિમેલ ની એ જ તથા વેઇટ મુજબ ડીફરન્ટ ડિફરન્ટ સાઇઝ અને શેપ માં અવેઇલેબલ હોય છે આ પેસરી નો યુઝ એ પ્રોલેપ્સ થયેલા યુટ્રસ ને તેની નોર્મલ પ્લેસ પર પ્લેસ કરવા માટે યુઝ થાય છે.

3) સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ:

યુટેરાઇન પ્રોલેપ્સ‌ ની કન્ડિશન માં વીક થયેલા પેલ્વિક ફ્લોર મસલ્સ ને રીપેઇર કરવા માટે નીચે મુજબની સર્જરી કરવામાં આવે છેજેમ કે,

એન્ટિરિયર કલ્પોરાફી,
કોલ્પોપેરીનીયોરાફી,
પેલ્વિક ફ્લોર રીપેર (PFR),
ફોધરગિલ્સ ઓપરેશન

જે cystocele, enterocele, rectocele ના કેસ માં થાય છે.

PFR સાથે વજાઇનલ હિસ્ટરેક્ટોમી (પેલ્વિક ફ્લોર રિપેર) જો યુટેરો વજાઇનલ પ્રોલેપ્સ હોય તો આ પ્રોસિઝર કરવામાં આવે છે.

સર્વિકોપેક્સી
લે ફોર્ટ ઓપરેશન. (કોલ્પોક્લિસિસ)
વૉલ્ટ પ્રોલેપ્સ માં આ પ્રોસિઝર કરવામાં આવે છે.

• યુટેરાઇન માલફોર્મેશન્સ:

ઇન્ટ્રોડક્શન: નોર્મલ યુટ્રસ નો જે આઉટર શેપ હોય એ પિઅર શેપ હોય છે તથા યુટ્રસ નો ઇનરસેપ એ ટ્રાઇએન્ગ્યુલર સેપ હોય છે. એમ્બ્રિયોજીનેસીસ એટલે કે પ્રેગ્નેન્સી ના ત્રણ મંથ બાદ યુટ્રસ નું ડેવલોપમેન્ટ થાય છે. અને તે સામાન્ય રીતે બે મુલેરિયન ડક્ટ ના ફ્યુઝન દ્વારા યુટ્રસ નું ફોર્મેશન થાય છે જેની મદદ થી વજાઇના, સર્વિક્સ , યુટ્રસ, ફેલોપિયન ટ્યુબ નું ફોર્મેશન થાય છે આ મુલેરિયન ડક્ટ નું પ્રોપર્લી ફ્યુઝન થાય નહી અને તેના કારણે યુટેરાઇન માલફોર્મેશન ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે.

ડેફિનેશન:

યુટેરાઇન એબ્નોર્માલિટી એ એમ્બ્રીયોજીનેસિસ દરમિયાન બે મુલેરિયન ડક્ટ ના એબનોર્મલ ફ્યુઝન તથા એબનોર્મલ ડેવલોપમેન્ટ થવાના કારણે જોવા મળે છે. યુટેરાઇન માલફોર્મેશન માં મોસ્ટ કોમન પ્રકારો એ મુલેરિયન ડક્ટ ના ઇમ્પ્રોપર ફ્યુઝન ના કારણે થાય છે.

ઇટીયોલોજી:

જિનેટિક ફેક્ટર: જિનેટિક મ્યુટેશન ના કારણે‌ મુલેરિયન ડક્ટ ના ડેવલોપમેન્ટ માં તથા ફ્યુઝન માં ડિફીકલ્ટી થય શકે છે.

એમ્બ્રીઓનિક ડેવલોપમેન્ટલ ઇસ્યુ: એમ્બ્રીઓનિક પિરીયડ દરમિયાન મુલેરીયન ડક્ટ ના પ્રોપર્લી ફ્યુઝન ન થવાના કારણે યુટેરાઇલ માલફોર્મેશન થય શકે છે.જેમ કે, સેપ્ટેટ યુટ્રસ, બાઇકોર્નુંએટેડ યુટ્રસ, યુનીકોર્નુંએટેડ યુટ્રસ વગેરે.

હોર્મોનલ ઇન્ફ્લુએન્સીસ: યુટેરાઇન ડેવલોપમેન્ટ ના ક્રિટિકલ પિરિયડ દરમિયાન એબનોર્મલ હોર્મોનોલ લેવલ ના કારણે

એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટર: મધર એ અમુક ડ્રગ, ઇન્ફેક્શન તથા ટોક્સિન્સ ના કોન્ટેક માં આવવાના કારણે યુટરાઇન ડેવલોપમેન્ટ માં એબનોર્લીટી જોવા મળી શકે છે.

મેટરનલ કન્ડિશન: મેટર્નલ કન્ડિશન જેમકે ડાયાબિટીસ ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર ના કારણે ઇન્ટ્રાયુટેરાઇન લાઇફ દરમ્યાન યુટેરાઇન ડેવલોપમેન્ટ માં એબનોર્લીટી થય શકે છે.

ક્લાસિફિકેશન ઓફ યુટેરાઇન માલફોર્મેશન:

સામાન્ય રીતે યુટેરાઇન માલ ફોર્મેશન ના સાત ક્લાસીફીકેશન પડે છે જેમ કે,

1) મુલેરિયન એજીનેસીસ‌ ઓર હાઇપોપ્લેસિયા (એબસન્ટ યુટ્રસ)

2) યુનિકોર્નુંએટેડ યુટ્રસ (વનસાઇડેડ યુટ્રસ).

3) યુટેરાઇન ડીડેલ્ફીસ(ડબલ યુટ્રસ).

4)બાયકોર્ન્યુએટ યુટ્રસ (તેમાં યુટ્રસ ના બે હોર્ન આવેલા હોય છે).

5) સેપ્ટેડ યુટ્રસ(યુટેરાઇન સેપ્ટમ અથવા પાર્ટીશન).

6)DES (ડાયેથિલસ્ટિલબેસ્ટરોલ) યુટ્રસ.

7)આર્ક્યુએટ યુટ્રસ

1) મુલેરિયન એજીનેસીસ‌ ઓર હાઇપોપ્લેસિયા (એબસન્ટ યુટ્રસ): એમ્બ્રીયોજિનેસીસ દરમ્યાન મુલેરિયન ડક્ટ નું ફોર્મેશન જ થયેલું ન હોય તો તે કન્ડિશન માં મુલેરિયન એજીનેસિસ ની કન્ડિશન થાય છે જેના કારણે એપ્બસન્ટ યુટ્રસ ની કન્ડિશન થય શકે છે.

2) યુનિકોર્નુંએટેડ યુટ્રસ (વનસાઇડેડ યુટ્રસ): આ કન્ડિશન માં મૂલેરિયન ડક્ટ એ ડિફેક્ટીવ હોવાના કારણે યુટ્રસ એ સિંગલ સાઇડ માં ડેવલોપ થયેલું હોય છે અને ફોલોપિયન ટ્યુબ પણ એક સાઇડ માં જ અવેલેઇબલ હોય છે તેથી આ કન્ડિશન ને વનસાઇડેડ યુટ્રસ કહેવામાં આવે છે.

3) યુટેરાઇન ડીડેલ્ફીસ(ડબલ યુટ્રસ): એમ્બ્રિયોજીનેસીસ દરમ્યાન બે મુલેરિયન ડક્ટ એ પ્રોપર્લી ફ્યુઝ થતી નથી અને તેના કારણે આ બંને મુલેરિયન ડક્ટ દ્વારા અલગ અલગ યુટ્રસ નું ફોર્મેશન થાય છે એટલે કે આ કન્ડિશન ને ડબલ યુટ્રસ કહેવામાં આવે છે કે જેમાં બંને મુલેરિયન ડક્ટ દ્વારા અલગ અલગ યુટ્રસ નું ફોર્મેશન થાય છે પરંતુ આ અલગ અલગ યુટ્રસ ની જે કેવિટી હોય એ સ્મોલ હોય છે તેથી તેને ડબલ યુટ્રસ (ડીડેલ્ફિસ) કહેવામાં આવે છે.

4)બાયકોર્ન્યુએટ યુટ્રસ (તેમાં યુટ્રસ ના બે હોર્ન આવેલા હોય છે): આ કન્ડિશન માં યુટ્રસ એ અંદર ની તરફ થી હાર્ટ શેપ નું જોવા મળે છે આ કન્ડિશન માં યુટેરાઇન કેવિટી ના ફંડસ સાઇટ સાઇટ પર‌ મુલેરીયન ડક્ટ નું ફ્યુઝન એ થયેલું હોતું નથી એટલે કે એમ્ર્બિયોજીનેસીસ સમય દરમ્યાન મુલેરિયન ડક્ટ એ નીચેની તરફ તો ફ્યુઝન થયેલી હોય છે પરંતુ તે યુટ્રસ ના ફન્ડસ સાઇડ તરફ થી ફ્યુઝન થય શકતું નથી અને તેના કારણે યુટ્રસ માં ફન્ડસ સાઇટ પર બે હોર્ન નું ફોર્મેશન થાય છે અને આ કન્ડિશન માં સિંગલ સર્વિક્સ અને સિંગલ વજાઇના જોવા મળે છે પરંતુ યુટ્રસ ના ફંડસ સાઇટ પર બે હોર્ન લાઇક સ્ટ્રકચર પ્રેઝન્ટ હોવાના કારણે આ કન્ડિશન ને બાયકોર્નુંએટેડ યુટ્રસ કહેવામાં આવે છે.

5) સેપ્ટેડ યુટ્રસ(યુટેરાઇન સેપ્ટમ અથવા પાર્ટીશન): આ કન્ડિશન માં મુલેરિયન ડક્ટ એ પ્રોપર્લી ફ્યુઝ ન થવાના કારણે યુટેરાઇન કેવીટી ની વચ્ચે સેપ્ટમ નું ફોર્મેશન થાય છે જેને સેપ્ટેડ યુટ્રસ કહેવામાં આવે છે.

6)DES (ડાયેથિલસ્ટિલબેસ્ટરોલ) યુટ્રસ:

યુટ્રસ માં ડાયેથિલસ્ટિલ્બેસ્ટ્રોલ (ડીઇએસ)ના કોન્ટેક્ટ માં આવવાથી વુમન માં યુટ્રસ ની માલફોર્મેશન થય શકે છે. જેમ કે
T-આકારનું ગર્ભાશય: સૌથી કોમન માલફોર્મેશન માથી એક છે કે જેમા ટી-આકાર ની યુટેરાઇન કેવિટી છે. આ કન્ડિશન માં કોન્ટ્રેક્ટેડ, ઇરરેગ્યુલર આકાર ની યુટેરાઇન કેવિટી નો સમાવેશ થાય છે જેના કારણે ઇરરેગ્યુલર મેન્સ્ટ્રુઅલ થય શકે છે અને પ્રેગનેન્સી દરમિયાન રિસ્ક વધી શકે છે.

7)આર્ક્યુએટ યુટ્રસ: આ યુટ્રસ એ નોર્મલ યુટ્રસ જેવું જ દેખાય છે પરંતુ યુટ્રસ ના ફન્ડસ પાર્ટમાં ડિમ્પલ લાઇક સ્ટ્રક્ચર જોવા મળે છે જેને આર્ક્યુએટ યુટ્રસ કહેવામાં આવે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

મેન્સ્ટ્રુવલ ઇરરેગ્યુલારીટી,
હેવી તથા ઇરેગ્યુલર બ્લીડિંગ,
પેઇનફુલ પિરિયડ્સ,
એમેનોરિયા,
એબસન્સ ઓફ મેન્સ્ટ્રુઅલ,
ઇનફર્ટિલિટી,
રીપીટેડ એબોર્શન,
પેલ્વિક પેઇન,
પ્રેગનેન્સી સમય દરમિયાન કોમ્પ્લીકેશન્સ ઇન્ક્રીઝ થવા,
પ્રેગનેન્સીમાં ડીફીકલ્ટી થવી,
ડિસપારેયુનિયા,
પ્રીટર્મલેબર,
ઓબસ્ટ્રેટિક લેબર,
માલપ્રેઝન્ટેશન.

ડાયોગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
અલ્ટ્રાસોનોગ્રાફી (USG),
અલ્ટ્રાસાઉન્ડ(ટ્રાન્સ એબડોમિનલ, ટ્રાન્સવજાઇનલ),
હિસ્ટેરોસાલ્પીન્જીયોગ્રાફી (HSG),
સોનોહિસ્ટેરોગ્રાફી(સલાઇન ઇન્ફ્યુઝન સોનોગ્રાફી),
X-ray
પેલ્વિક મેગ્નેટિક રેસોરન્સ ઇમેજિંગ (MRI),
હિસ્ટેરોસ્કોપી,
લેપ્રોસ્કોપી.

ટ્રીટમેન્ટ:

સર્જીકલી કરેક્શન:

હિસ્ટેસ્કોપીક રિસેક્સન: આ સર્જરી એ સામાન્ય રીતે સેપ્ટેડ યુટ્રસ હોય ત્યારે કરવામાં આવે છે કે જેમાં હિસ્ટરોસ્કોપ કે જે થીન ટ્યુબ હોય કે જેમા લાઇટ પ્રેઝન્ટ હોય છે તેને વજાયના અને સરવિક્સ થ્રુ યુટેરાઇન કેવીટી માં રહેલા સેપ્ટમ ને રિમૂવ કરવામાં આવે છે.

લેપ્રોસ્કોપિક સર્જરીમાં: આ સર્જરી એ સામાન્ય રીતે ખૂબ વધારે કોમ્પ્લેક્સ એબ્નોર્માલીટી હોય જેમકે યુનિકોર્નુએટેડ યુટ્રસ અથવા બાયકોર્નુએટેડ યુટ્રસ કે જેમાં લેપ્રોસ્કોપીક સર્જરી નો યુઝ કરવામાં આવે છે. આ એક મીનીમલ ઇન્વેસિવ પ્રોસિજર છે કે જેમાં ડિફેક્ટેડ એનાટોમીકલ સ્ટ્રકચર ને કરેક્ટ કરવામાં આવે છે.

ઓપન સર્જરી: આ સર્જરી એ જ્યારે વધારે પ્રમાણમાં આ યુટેરાઇન માલફોર્મેશન ની કન્ડિશન હોય અને જ્યારે લેપ્રોસ્કોપીક સર્જરી એ પ્રીફર ગણાતી ન હોય નહીં તેવી કન્ડિશન માં ઓપન સર્જરી પરફોર્મ કરવામાં આવે છે.

હોર્મોનલ થેરાપી: અમુક કેસીસ માં સિમટોમ્સ ને મેનેજ કરવા માટે હોર્મોનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

આસિસ્ટેડ રીપ્રોડક્ટિવ ટેક્નોલોજી( ART ): સીવ્યર યુટેરાઇન માલ્ફોર્મેશન ની કન્ડિશન હોય તો તે ફર્ટિલિટી ને અફેક્ટ કરી શકે છે તેથી ફર્ટિલિટી ને ટ્રીટ કરવા માટે આસિસ્ટેડ રીપ્રોડક્ટિવ ટેક્નોલોજીસ(ART) નો યુઝ કરવામાં આવે છે.

મોનિટરિંગ એન્ડ સપોર્ટિંગ: પેશન્ટ ને રેગ્યુરર્લી મોનિટરિંગ તથા સપોર્ટ કરવો.

પેશન્ટના વાઇટલ સાઇન મોનિટરિંગ કરવા.

પેશન્ટને પ્રોપર્લી સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટને પ્રોપર્લી ઇમોશનલ સપોર્ટ તથા કાઉન્સેલિંગ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને તેની કન્ડિશન, તેને થવા માટેના કારણો, લક્ષણો તથા ચિહ્નો, ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન તથા ટ્રીટમેન્ટ વિશે કમ્પ્લીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

કોમ્પ્લિકેશન્સ:

એબોર્શન,
પોસ્ટ પાર્ટમ હેમરેજ,
પ્લેસેન્ટા નું એધેસન થવું,
માલપ્રેઝન્ટેશન,
પ્રોલોંગ અથવા ઓબ્સ્ટ્રેક્ટેડ લેબર થવું,
યુટેરાઇન કેવીટી પુઅર્લી ડેવલોપ થવાના કારણે રપ્ચર થવી,
રિકરન્ટ મિસ્કેરેજ થવું,
પ્રીટર્મ બર્થ થવું,
ઇન્ટ્રા યુટેરાઇન ગ્રોથ રિસ્ટ્રિક્શન (IUGR),
એબનોર્મલ પ્લેસેન્ટલ એટેચમેન્ટ,
હેવીમેન્સ્ટ્રુવલ બ્લીડિંગ.

• યુટેરાઇન ફ્રાઇબ્રોઇડ (લીઓમાયોમા):

ફાઇબ્રોઇડ ને “યુટેરાઇન ફાઇબ્રોઇડ” અથવા “લીઓમાયોમા” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે નોન કેન્સરિયસ (બીનાઇન) ગ્રોથ છે કે જે યુટેરાઇન ટીશ્યુસ તથા મસલ્સ માં ડેવલોપ થાય છે તેઓ સાઇઝ માં ડિફરન્ટ હોય છે, નાના નોડ્યુલ્સથી લઈને મોટા માસ સુધી કે જે યુટ્રસ ના આકારને ડિસ્ટોર્ટ કરી શકે છે. ફાઇબ્રોઇડ્સ સિંગલ ગ્રોથ અથવા મલ્ટીપલ ગ્રોથ તરીકે વિકાસ કરી શકે છે, અને તે એકદમ સામાન્ય છે, 50 વર્ષની ઉંમર સુધીમાં 70-80% સ્ત્રીઓ ને અસર કરે છે.

ઇટિયોલોજી:

અનનોન કોઝ.
તે સામાન્ય રીતે વુમન માં 25 થી 50 વર્ષની એજ દરમિયાન ડેવલોપ થાય છે.
તે સામાન્ય રીતે બ્લેક વુમન માં મોસ્ટ કોમન્લી જોવા મળે છે. અને જે વુમન મા સિસ્ટિક ડિસઓર્ડર હોય તેમાં વધારે પ્રમાણમાં જોવા મળે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

મેનોરાજીયા,
સરાઉન્ડીંગ વેસલ્સ એ ડિસ્ટોરર્શન તથા કન્જેશન થવાના કારણે બ્લિડિંગ થવું,
પેઇન,
નેક્રોસીસ,
બોવેલ તથા બ્લાડર માં પ્રેશર એક્ઝર્ર્ટ થવું,
પાલ્પેબલ માસ ફીલ થવું,
લાર્જ ટ્યુમર‌ ના બીયરિંગ ડાઉન એફટર્સ સમયે હેવીનેસ સેન્સેશન થવું,
સેકન્ડરી ઇફેક્ટ માં એનિમીયા કારણે થવી,
યુરીનરી ડિસ્ટર્બન્સ થવું,
બેકએક,
કોન્સ્ટીપેશન,
ડિસ્મેનોરીયા,
એબડોમિનલ ગર્થ ઇન્ક્રીઝ થવી,

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
અલ્ટ્રાસાઉન્ડ,
MRI,
CT સ્કેન,
પેલ્વિક સોનોગ્રાફી,
હિસ્ટેરોગ્રાફી,
હિસ્ટેરોસ્કોપી,
સાયટોલોજી તથા ક્યુરેટેજ કેન્સર ને રુલ આઉટ કરવા માટે

ટ્રીટમેન્ટ:

ટ્રીટમેન્ટ એ સામાન્ય રીતે સિમટોમ્સ ઉપર ડીપેન્ડ કરે છે સાથે સાથે ટ્રીટમેન્ટ એ પેશન્ટ ના એજ તથા ટ્યુમર ના લોકેશન અને સાઇટ ઉપર પણ આધારિત હોય છે.

ફાઇબ્રોઇડ એ ઇટ્રોજન સેન્સિટિવ હોય છે તેથી હોર્મોન સપ્રેશન ની જરૂર પડે છે.

ગોનાડોટ્રોફીન રીલીઝિંગ હોર્મોન એગોનિશ (લુપ્રોન) યુઝ કરવામાં આવે છે જેના કારણે સર્ક્યુલેટિંગ ઇસ્ટ્રોજન ના લેવલ ને રિડયુઝ કરી શકાય છે અને ટ્યુમર ને શ્રીંક કરવામાં મદદ કરે છે.

સર્જીકલ ટ્રીટમેન્ટ:

માયોમેક્ટોમી: આ સર્જરી માં માત્ર ફાઇબ્રોઇડ ટ્યુમર ને રીમુવ કરવામાં આવે છે જેના કારણે ફર્ટિલિટી ને પ્રિઝર્વ કરી શકાય માયોમેક્ટોમી એ સામાન્ય રીતે એબડોમીનલ અથવા વજાઇનલ ઇન્સીઝન લેઝર દ્વારા કરી સર્જીકલી પર્ફોર્મ કરવામાં આવે છે.

જો લાર્જ ટ્યુમર પ્રેઝન્ટ હોય તો હિસ્ટરેક્ટોમી પરફોર્મ કરવા માં આવે છે.

યુટેરાઇન આર્ટરી એમ્બોલાઇઝેશન: આ ટ્રાન્સવર્ઝ પ્રોસિઝર છે કે જેમાં લીયોમાયોમાંસ એટલે કે ફાઇબ્રોઇડ ટ્યુમર‌ ને બ્લડ સપ્લાય ને ઓબસ્ટ્રક્ટેડ કરવામાં આવે છે જેના કારણે ફાઇબ્રોઇડ ડિગ્રેડેશન થય શકે છે.

નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ યુટેરાઇન ફાઇબ્રોઇડ:

પેશન્ટ ને પેઇન ની ઇન્ટેન્સિટી, મેન્સ્ટુઅલ ઇરરેગ્યુલારીટી તથા કોન્સ્ટીપેશન વિશે પૂછવું.

પેશન્ટને પ્રોપર્લી એનાલજેસીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ના પેઇન ને રિલીવ કરવા માટે તથા ડિસ્કમ્ફર્ટ ને રિલીવ કરવા માટે હીટિંગ પેડ અપ્લાય કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને લોંગ પિરિયડ સુધી સ્ટેન્ડિંગ ન રહેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને ફ્રિક્વંટલી વોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી જેના કારણે બ્લાડર ડિસ્ટેન્શન ને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય અને પ્રેશર ને ઇન્ક્રીઝ થતું પણ પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

પેશન્ટ ના કોન્સ્ટીપેશન ને રીલીવ કરવા માટે હાઇફાઇબર યુક્ત ડાયટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી રિએસ્યોરન્સ પ્રોવાઇડ કરવો કે ફાઇબ્રોઇડ એ મેલિજ્ઞનન્ટ ટ્યુમર હોતી નથી જેના કારણે રેગ્યુલર ફોલોઅપ લેવાના કારણે ટ્રીટ થય શકે છે.

પેશન્ટ ને રેગ્યુલરલી સ્ક્રિનિંગ કરાવવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

• ઓવેરિયન સિસ્ટ:

ઓવેરિયન:‌ઓવરી
સિસ્ટ: ફ્લુઇડ ફિલ્ડ સેક ( કોથળી) લાઇક સ્ટ્રક્ચર.

સામાન્ય રીતે વુમન મા યુટ્રસ, ત્યારબાદ તેની સાઇડ માં ફેલોપિયન ટ્યુબ, ત્યારબાદ ફિબ્રીયા અને ત્યારબાદ ઓવરી આવી રિતે ઓર્ગન્સ આવેલા હોય છે. હવે ક્યારેક આ ઓવરી માં વોટર જેવું કન્ટેન્ટ અને બીજા પ્રકાર ના લિક્વિડ નું કલેક્શન થાય છે અને‌ તેની આજુબાજુ થીન‌ વોલ દ્વારા કવર થયેલુ હોય છે આ લિક્વિડ એ શેક જેવા સ્ટ્રકચર ની અંદર માં કલેક્ટ થાય છે કે જે સિસ્ટ નું ફોર્મેશન કરે છે જેને ઓવેરિયન સિસ્ટ કહેવામાં આવે છે. આ ઓવેરીયન સિસ્ટ એ એક ઓવરી અથવા બંને ઓવરી માં થય શકે છે.
ઓવેરિયન સિસ્ટ ની કન્ડિશન માં ફિમેલ ની રિપ્રોડક્ટિવ સિસ્ટમ માં રહેલી ઓવરી માં સ્મોલ ફ્લુઇડ ફિલ્ડ સેક નું ડેવલપમેન્ટ થાય છે આ કન્ડિશન ને ઓવેરિયન સિસ્ટ કહેવામાં આવે છે.

ક્લાસિફિકેશન ઓફ ઓવેરીયન સિસ્ટ:

1.ફંક્શનલ સિસ્ટ:
ગ્રાફિયન ફોલિકલ સિસ્ટ,
કોર્પસ લ્યુટિયમ સિસ્ટ,
હેમરેઇજીક સિસ્ટ.

2.પેથોલોજીક સીસ્ટ્સ:
ડર્મોઇડ સિસ્ટ્સ (ટેરાટોમાસ)
એન્ડોમેટ્રિઓમાસ
સિસ્ટાડેનોમાસ (સેરસ અને મ્યુકિનસ)

3.પોલીસીસ્ટિક ઓવરી:
પોલીસીસ્ટિક ઓવેરિયન સિન્ડ્રોમ (PCOS)

1.ફંક્શનલ સિસ્ટ:
આ ફંક્શનલ સિસ્ટ એ મોસ્ટ કોમન ટાઇપ ની ઓવેરિયન સિસ્ટ છે. પરંતુ તે સામાન્ય રીતે બિનાઇન(નોનમેલિગ્નન્ટ) હોય છે. તે સામાન્ય રીતે નોર્મલ મેન્સટ્રુઅલસાયકલ ના પાર્ટ રૂપે ડેવલોપ થાય છે. આ ફંક્શનલ સિસ્ટ ના મેઇન્લી 3 ટાઇપ પડે છે જેમ કે,
1)ગ્રાફિયન ફોલિકલ સિસ્ટ,
2)કોર્પસ લ્યુટિયમ સિસ્ટ
3)હેમરેઇજીક સિસ્ટ

ગ્રાફિયન ફોલિકલ સિસ્ટ: વુમન માં દર મન્થ દરમિયાન હોર્મોનલ ચેંજીસ થતા હોય છે અને દર મંથ દરમ્યાન ઇસ્ટ્રોજન અને પ્રોજેસ્ટેરોન હોર્મોન નું લેવલ ઇન્ક્રીઝ થાય છે તેના કારણે ઘણા ફોલિકલ્સ નો ગ્રો થાય છે અને તેમાંથી એક ફોલીકલ એ મેચ્યોર થાય છે કે જે સામાન્ય રીતે ઓવમ ને રિલીઝ કરે છે કે જેને ઓવ્યયુલેશન કહેવામાં આવે છે પરંતુ ક્યારેક ઓવ્યુલેશન એટલે કે ફોલીકલ માંથી ઓવમ ના રીલીઝ થવાનું વર્ક હોય તે સ્ટોપ થાય છે એટલે કે અરેસ્ટ થાય છે અને ફોલીકલ માંથી ઓવમ એ રિલીઝ થતું નથી આ ઓવમ એ રિલીઝ ન થવાના કારણે તે ફોલીકલ નો ગ્રેજ્યુઅલી ગ્રો થાય છે અને તે સિસ્ટ નું ફોર્મેશન કરે છે કે જે સિસ્ટ એ ફોલીક્યુલર સિસ્ટમ માં કન્વર્ટ થાય છે.
સિમ્ટોમ્સ: સામાન્ય રીતે એસિમ્ટોમેટીક હોય છે પરંતુ જો તેનો ગ્રો થાય તો તે પ્રેશર ઇન્ક્રીઝ કરી શકે છે.
મેનેજમેન્ટ: આ સિસ્ટ એ કોઇપણ ટ્રીટમેન્ટ વગર જ થોડાક મન્થ માં પોતાની જાતે જ રિઝોલ્વ થય જાય છે.

કોર્પસ લ્યુટિયમ સિસ્ટ:. જ્યારે વુમન માં એવરી મંથ ફોલિકલ માંથી ઓવમ એ રિલીઝ થાય છે અને ત્યારબાદ ફોલીકલ એ કોર્પસ લ્યુટીયમ બને છે ક્યારેક આ કોર્પસ લ્યુટિયમ માં ફ્લુઇડ નુ કલેક્શન થાય છે અને કોર્પસ લ્યુટિયમ માં સિસ્ટ નુ ફોર્મેશન થાય છે સ્મોલ સાઇઝ ની હોય છે
સિમ્પટોમ્સ: પેલ્વિક પેઇન,‌ ડિસ્કમ્ફર્ટ.
મેનેજમેન્ટ: આ સિસ્ટ એ કોઇપણ ટ્રીટમેન્ટ વગર જ થોડાક મન્થ માં પોતાની જાતે જ રિઝોલ્વ થય જાય છે. પરંતુ તેને કંટીન્યુઅસ ઓબ્ઝર્વેશન કરવાની જરૂરિયાત રહે છે.

હેમરેઇજીક સિસ્ટ: જે ફોલિક્યુલર સીસ્ટ બનેલી છે તથા જે કોર્પસ લ્યુટીયલ સીસ્ટ બનેલી છે આ સિસ્ટ માં રહેલી સ્મોલ બ્લડ વેસેલ્સ એ બ્રેકડાઉન થાય છે જેના કારણે સિસ્ટ માં બ્લડ નું કલેક્શન થાય છે અને આ બ્લડ કલેક્શન થવાના કારણે હેમરોઇજીક સિસ્ટ નું ફોર્મેશન થાય છે.
સિમ્પટોમ્સ: પેલ્વિક પેઇન
મેનેજમેન્ટ: મોસ્ટઓફ હેમરોજીક સિસ્ટ એ સેલ્ફ લીમીટિંગ હોય છે તથા અમુક સિસ્ટ માં સર્જીકલ ઇન્ટરવેશન ની જરૂરિયાત રહે છે.

2.પેથોલોજીક સીસ્ટ્સ આ સિસ્ટ એ મેન્સ્ટ્રુમેન્ટ સાયકલ ના રિલેટેડ હોતી નથી પરન્તુ બિનાઇન તથા મેલિગ્ન્ન્ટ હોય છે.

ડર્મોઇડ સિસ્ટ્સ (ટેરાટોમાસ)
આ જર્મ સેલ ટ્યુમર છે જેમાં હેઇર, ટીથ અને સ્કિન જેવા વિવિધ પ્રકારના ટીશ્યુસ હોય છે. તેઓ જર્મ સેલમાંથી પ્રોડ્યુસ થાય છે, જે એગ પ્રોડ્યુસ કરવા માટે જવાબદાર હોય છે.
સિમ્પટોમ્સ: એબડોમીનલ પેઇન, તથા ટ્યુમર એ ગ્રોથ થવાના કારણે પ્રેશર થય શકે છે.
મેનેજમેન્ટ: તેને સર્જીકલી રીમુવ કરવામાં આવે છે.

એન્ડોમેટ્રિઓમાસ: આ કન્ડિશન એ એન્ડોમેટ્રિઓસીસ ની કન્ડિશન હોય ત્યારે યુટ્રસ નું ઇનરમોસ્ટ લેયર એટલે કે એન્ડોમેટ્રીયમ એ યુટ્રસ સિવાય ના બીજા ઓર્ગન જેમકે ફેલોપિયન ટ્યુબ, ઓવરી તથા પેરીટોનિયમ માં પણ ડેવલોપ થાય છે અને જ્યારે તે ઓવરી માં ફોર્મ થાય ત્યારે એન્ડોમેટ્રિઓમાસ ની કન્ડિશન અરાઇઝ થય શકે છે.
સિમ્પટોમ્સ: મેન્સ્ટ્રુઅલ સાઇકલ દરમિયાન સિવ્યર પેલ્વિક પેઇન થવું, ઇનફર્ટિલિટી.
મેનેજમેન્ટ: સર્જીકલી કરેક્ટ કરવામાં આવે છે.

સિસ્ટાડેનોમાસ (સેરસ અને મ્યુકિનસ):

સેરસ સિસ્ટાડેનોમાસ આ સિસ્ટ એ ક્લિયર વોટરી ફલુઇડ દ્વારા ફીલ થયેલી હોય છે જે સામાન્ય રીતે બિનાઇન હોય છે. તે સામાન્ય રીતે ઓવરી ના એપીથેલીયલ સેલ્સ માંથી ડેવલોપ થાય છે.
સિમ્પટોમ: સામાન્ય રીતે તે એસિમ્ટોમેટિક હોય છે. પરંતુ એબડોમીનલ બ્લોટીંગ તથા ડિસ્કોમ્ફર્ટ થય શકે છે.
મેનેજમેન્ટ: જો શિસ્ટ એ લાર્જ સાઇઝ ની હોય તો તેને સર્જીકલી રીમુવ કરવાની જરૂરિયાત રહે છે.

મ્યુકિનસ સિસ્ટાડેનોમાસ: આ સિસ્ટ મા થીક કમ્યુકસ લાઇક ફ્લુઇડ ફિલ થયેલું હોય છે.તથા તે થોડી લાર્જ સાઇઝ ની હોય છે.
સિમ્પટોમ્સ: એબડોમીનલ બ્લોટીંગ, ડિસ્કમ્ફર્ટ, એબડોમીનલ ફુલનેસ
મેનેજમેન્ટ: તેને સામાન્ય રીતે સર્જીકલી રીમુવ કરવાની જરૂરિયાત રહે છે.

3.પોલીસીસ્ટિક ઓવરી:
પોલીસીસ્ટિક ઓવેરિયન સિન્ડ્રોમ (PCOS) પોલીસીસ્ટિક ઓવેરિયન સિન્ડ્રોમ એ હોર્મોનલ ઇમબેલેન્સ ના કારણે થાય છે કે જેમાં ઓવરી માં મલ્ટીપલ સિસ્ટ નું ફોર્મેશન થાય છે. જે નોર્મલ ઓવ્યુલેશન ની પ્રોસેસ ને અફેક્ટ કરે છે.

ઇટિયોલોજી:

હેરેડિટરી,
ઓવેરિયન સિસ્ટ ની હિસ્ટ્રી હોવાના કારણે,
ઇરરેગ્યુલર મેન્સ્ટ્રુએસન ના કારણે,
અર્લી મેન્સ્ટ્રુએસન સ્ટાર્ટ થવાના કારણે( એટ ધ 11 યર્સ),
હાઇપોથાયરોઇડિઝમ,
ઇનફર્ટિલિટી,
કીમોથેરાપી.
એન્ડોક્રાઇન,
એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટર,
ડાયટ માં વધારે પ્રમાણમાં મીટ તથા એનીમલ ફેટ નું કન્ઝપ્શન કરવાના કારણે,
ઇનફર્ટાઇલ વુમન,
મેસ્ર્ટુઅલ સાયકલ વેરીએશન,
હોર્મોનલ ઇમબેલેન્સ થવાના કારણે,
એન્ડોમેટ્રીઓસીસ: એવી કન્ડિશન કે જેમાં યુટ્રસ ના એન્ડોમેટ્રીયમ નું યુટ્રસ ની આઉટસાઇડ માં એટલે કે ફિલોપિયનટ્યુબ તથા પેરીટોનિયમ માં ગ્રોથ થાય અને સિસ્ટ નું ફોર્મેશન થવું.
જીનેટીક ફેક્ટર ના કારણે,
પ્રેગ્નન્સી સમય દરમિયાન હોર્મોનલ ચેન્જીસ થવાના કારણે,
ટ્યુમર ના કારણે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

શાર્પ તથા સિવ્યર એબડોમીનલ પેઇન થવું,
ફટીગ,
મુવમેન્ટ સમય દરમિયાન પેઇન થવું,
ઇરરેગ્યુલર મેન્સ્ટ્રુએશન,
મેન્સ્ટ્રુએશન સમય દરમિયાન હેવી બ્લિડિંગ થવું,
મેન્સ્ટ્રુએશન ક્રેમ્પ્સ,
મેન્સ્ટ્રુએશન સમય દરમિયાન પેઇન થવું,
એબડોમીનલ ડિસ્ટેન્શન,
નોઝિયા તથા વોમિટીંગ,
વેઇટ ગેઇન,
બ્રેસ્ટ ટેન્ડરનેસ,
ઇનફર્ટિલિટી,
પેલ્વિસ પર પ્રેસર આવવુ,
બ્રેસ્ટ ટેન્ડરનેસ,
એબડોમન પર ફુલનેસ તથા પ્રેસર આવવુ,
યુરીનરી ફ્રિક્વન્સી,
એનોરેક્ઝીયા,
બ્લોટિંગ,
એબનોર્મલ યુટેરાઇન બ્લિડિંગ અથવા સ્પોટીંગ.

ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
CT scan ,
MRI,
લેપ્રોસ્કોપી,
અલ્ટ્રાસોનોગ્રાફી (USG),
બ્લડ ટેસ્ટ ( CA 125).

સ્ટેજીસ:

1.સ્ટેજ I: ઓવરી સુધી મર્યાદિત.

2.સ્ટેજ II: પેલ્વિક એક્સટેન્શન સાથે એક અથવા બંને ઓવરી નુ ઇન્વોલ્વમેન્ટ થવુ.

3.સ્ટેજ III: પેલ્વિક અથવા પેલ્વિક લીંફ નોડ ની બહાર પેરીટોનીયમ મા મેટાસ્ટેસિસ સાથે એક અથવા બંને ઓવરી ને ઇન્વોલ્વ કરવું.

4.સ્ટેજ IV: ડિસ્ટન્ટ માં મેટાસ્ટેસિસ સાથે એક અથવા બંને ઓવરી ને ઇન્વોલ્વ કરવું, દા.ત. લિવર,લન્ગ્સ.

મેનેજમેન્ટ:

ઓવેરિયન સિસ્ટ ની ટ્રીટમેન્ટ એ સામાન્ય રીતે સિસ્ટ ની સાઇઝ અને તેના સિમ્પટોમ્સ ઉપર આધારિત હોય છે.

જો પેશન્ટ ને પેઇન ની કન્ડિશન હોય તો નોન સ્ટીરોઇડલ એન્ટી ઇન્ફ્લામેટ્રી ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી જેમકે,
Acetaminophen,
Ibuprofen.

પેશન્ટ ના પેઇન ને રિલીવ કરવા માટે વાર્મ બાથ અથવા હિટીંગ પેડ એપ્લાય કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી જેના કારણે પેશન્ટ નું પેઇન તથા ડિસ્કમ્ફર્ટ એ રિલીવ થય શકે.

પેશન્ટ ને ઓરલ કોન્ટ્રાસેપ્ટીવ મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી જેના કારણે સિસ્ટ ની સાઇઝ એ સંકોચાય છે અને મેન્સ્ટ્રુઅલ સાયકલ ને રેગ્યુલેટ કરવામાં મદદ કરે છે.

પેશન્ટ ના ડીસીઝ ના સ્ટેજ ના આધારે એડજુઅન્ટ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી જેમકે,
સ્ટેજ 1: કીમોથેરાપી,
સ્ટેજ 2: કમ્બાઇન કીમોથેરાપી,
સ્ટેજ 3 અથવા‌‌ 4: સર્જીકલ રીમુવલ ઓફ ટ્યુમર.

સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ:

1) ઓવેરિયન સીસ્ટેક્ટોમી: ઓવેરિયન સિસ્ટેક્ટોમી માં ઓવરી ને રીમુવ કર્યા વગર જ સિસ્ટ ને રીમુવ કરવામાં આવે છે સર્જિકલી રીતે ઓવરી માંથી સિસ્ટ ને રીમુવ કરવામાં આવે તો આ સર્જરી ને ઓવેરિયન સિસ્ટેક્ટોમી કહેવામાં આવે છે.

2) પાર્શિયલ ઓફોરેક્ટોમી: આ સર્જરીમાં સર્જીકલી ઓવેરિયન સિસ્ટ ને રિમુવ કરવામાં આવે છે સાથે આ સર્જરી માં ઓવરી નો થોડો પાર્ટ પણ કટ કરી રિમૂવ કરવામાં આવે છે.

3) સાલ્પિંજો ઓફોરેક્ટોમી: આ સર્જરીમાં સર્જીકલી ઓવેરિયન સિસ્ટ રિમૂવ કરવામાં આવે છે સાથે સાથે ઓવરી અને ફિલોપિયન ટ્યુબ ને કટ કરી રીમુવ કરવામાં આવે છે.

4) ટોટલ હિસ્ટેક્ટોમી વિથ શાલ્પીન્જો-ઓફોરેક્ટોમી: આ પ્રોસિઝર માં ટોટલી યુટ્રસ, ફિલોપિયન ટ્યુબ અને બંને ઓવરી આ બધા જ ઓર્ગેન્સ ને રીમુવ કરવામાં આવે છે.

5) લેપ્રોસ્કોપીક: આ સિમ્પલ સર્જરી કરવામાં આવે છે.

• યુટેરાઇન પોલીપ્સ:

યુટેરાઇન પોલીપ્સ એ મુખ્યત્વે યુટેરાઇન કેવિટી ની લાઇનિંગ માં એબનોર્મલ ગ્રોથ અરાઇસ થાય છે. પોલીપ્સ સામાન્ય રીતે યુટ્રસ માં જોવા મળતી સોફ્ટ ટ્યુમર નુ એબનોર્મલ ગ્રોથ છે. આ બિનાઇન ગ્રોથ છે જે યુટ્રસ ની અંદર અથવા સર્વિક્સ પર ગ્રો થાય છે.પોલિપ્સ 40 વર્ષની ઉંમર પછી મોટાભાગે ડેવલોપ થાય છે.
પોલિપ્સ એ મુખ્યત્વે થ્રોઆઉટ યુટેરાઇન કેવિટી માં જોવા મડી શકે છે.

ઇટીયોલોજી:

ફેમિલી હિસ્ટ્રી હોવાના કારણે.
જિનેટિક ફેક્ટરના કારણે.
હાઇ ફેટ વાળુ ડાયટ કન્ઝપ્શન કરવાના કારણે.
લો ફાઇબર ડાયટ ઇન્ટેક કરવાના કારણે.
ઓબેસિટી ના કારણે.
સ્મોકિંગ કરવાના કારણે.
એજ.
સ્મોકિંગ તથા એક્સેસિવ આલ્કોહોલ કન્સ્ટ્રકઝપશન કરવાના કારણે.
ઇન્ફલામેટરી કન્ડિશન ના કારણે.
ઇનએક્ટિવ લાઇફ સ્ટાઇલ ના કારણે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

ઇરરેગ્યુલર યુટેરાઇન બિલ્ડિંગ થવું.
એક્સેસિવ વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ,
ઓફેન્સીવ ઓર્ડર,
એબડોમીનલ ડિસ્કમ્ફર્ટ થવું.
વિઝીબલ પોલીપ્સ જોવા મળવું.
પેલ્વિક પેઇન.
ઇનફર્ટિલિટી.
મેન્સટ્રુઅલ પેઇન.
સ્પોટીન્ગ.

ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
સાઉન્ડ ટેસ્ટ,
હિસ્ટેરોસાલ્પીન્જીયોગ્રાફી (HSG),
હિસ્ટેરોસ્કોપી,
ELISHA (એન્ઝાઇમ લિન્કડ ઇમ્યુનો સોરબન્ટ એસે),

મેનેજમેન્ટ :

મોનિટરિંગ એન્ડ સર્વેઇલંસ:
યુટેરાઇન પોલિપ્સ વાડા વ્યક્તિ ને એડવાઇઝ આપવી કે તેને રેગ્યુલરલી મેડિકલ સ્ક્રિનિંગ કરાવવું.

પેશન્ટ ને રેગ્યુલરલી ફોલોઅપ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પોલિપ્સ રિમુવલ
(પોલીપેક્ટોમી): પોલિપ્સ રિમૂવલ માં જે એબનોર્મલ પોલીપ્સ અરાઇઝ થયું હોય તેને રીમુવ કરવામાં આવે છે.

જીનેટીક કાઉન્સેલિંગ: જે વ્યક્તિ ની ફેમિલી માં યુટેરાઇન પોલિપ્સ થવાની હિસ્ટ્રી હોય તેવા વ્યક્તિનું જીનેટીક કાઉન્સેલિંગ કરવું.

લાઇફ સ્ટાઇલ મોડીફીકેશન: પેશન્ટ ને હેલ્થી લાઇફ સ્ટાઇલ એડોપ્ટ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને હાઇફાઇબર રીચ ફ્રુટ એનડ વેજીટેબલ ડાયટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી .

યુટેરાઇન પોલીપ્સ વાળા પેશન્ટ નું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ જણાવો:

યુટેરાઇન પોલીપ્સ એ સામાન્ય રીતે ઓવમ ફોર્સેપ તથા રિંગ નો યુઝ કરી રિમુવ કરવામાં આવે છે.

જો પેશન્ટ ની ફેમિલી એ કમ્પ્લીટ હોય તો હિસ્ટેરેક્ટોમી કરવા માટે એડવાઇઝ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

અનહેલ્ધિ યુટેરાઇન પોલિપ્સ હોય તો એન્ડોમેટ્રિયમ ક્યુરેટેજ પ્રોપર્લી રીમુવ કરવું

પેશન્ટ નું ફિઝિકલ તથા ઇમોશનલ સ્ટેટસ અસેસ કરવા માટે પેશન્ટ નુ પ્રોપર્લી અસેસમેન્ટ કરવું.

પેશન્ટ ના પ્રોપરલી વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.

પેશન્ટ નુ પ્રોપર્લી લેબોરેટરી ઇન્વેસ્ટેશન કરાવવુ.

પેશન્ટ ને તેની ડીસીઝ, તેના કારણો અને સાઇન તથા સિમ્ટોમ્સ વિશે કમ્પ્લિટલી માહિતી પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી ઇમોશનલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સના બધા જ ડાઉટ્સ ક્લિયર કરવા.

પેશન્ટનું પેઇન લેવલ અસેસ કરવું.

પેશન્ટ ને એનાલજેસીક મેડિસિન કરવી.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી ન્યુટ્રીશનલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ ને ન્યુટ્રિશિયસ ડાયટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટને સ્મોકિંગ તથા આલ્કોહોલ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટને માલન્યુટ્રીશનલ ના કોઇપણ સાઇન તથા સિમ્ટોમ્સ છે કે નહીં તે કસે જ કરવું.

પેશન્ટ ને મેડિશીન ની કોઇપણ પ્રકારની સાઇડઇફેકટ છે કે નહીં તેનુ અસેસમેન્ટ કરવું.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી વુંડ કેર પ્રોવાઇલ કરવી.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી એસેપ્ટીક ટેકનીક મેઇન્ટેન રાખી પ્રોપરલી વુંડ નું ડ્રેસિંગ કરવું.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી ફિઝિકલ એક્ટિવિટી કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને થોડા થોડા પ્રમાણમાં ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી .

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી મેડીસીન લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટને રેગ્યુલરલી ફોલોઅપ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સની સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ ને કામ તથા કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

• યુટેરાઇન કેન્સર:

યુટ્રસ એ ફિમેલ રીપ્રોડક્ટિવ સિસ્ટમ નું ઓર્ગન છે.આ યુટ્રસ માં યુટેરાઇન સેલ્સ નું એબનોર્મલ અને અનકંટ્રોલેબલ ગ્રોથ થવાના કારણે ટ્યુમર નુ ફોર્મેશન થાય છે આ ટ્યુમર એ
બીનાઇન (નોનકેન્સરિયસ) અથવા મેલિગનન્ટ (કેન્સરિયસ) હોય શકે છે અને આ મુખ્યત્વે યુટ્રસ ના એન્ડોમેટ્રિયમ (સૌથી અંદરનું લેયર)માં વધારે ડેવલોપમેન્ટ થાય છે.

ઇટીયોલોજી:

ઇસ્ટ્રોજન ના ક્રોનિક એક્સપોઝર માં આવવાના કારણે.
એન્ડોમેટ્રિયમ હાઇપરપ્લેશિયા,
ઓબેસિટી,
હાઇ ફેટ ડાયટ,
ડાયાબિટીસ,
50 -60 વર્ષથી ઉપરના વુમન ને.
મલ્ટીપારીટી
નલીપારા
Hiv ઇન્ફેક્શન ,
ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશિયન્સી.
ફેમિલી હિસ્ટ્રી
રેડીએશનના એકસ્પોઝર માં આવવાના કારણે
વાઇટ વુમન મા યુટેરાઇન કેન્સર થવાના રિસ્ક વધારે પ્રમાણમાં હોય છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો

એબનોર્મલ યુટેરાઇન બ્લિડિંગ થવું.
વજાઇનલ કેનાલ માંથી એબનોર્મલ ડિસ્ચાર્જ થવું
પેઇનફુલ યુરીનેશન થવું,
યુરિનેશન માં ડીફીકલ્ટી થવી
પેલ્વિક પેઇન
એનિમીયા
ફટીગ
વિકનેસ

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન

હિસ્ટ્રી ટેકિંગ,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
બાયોપ્સી
અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
x-ray,
ct scan ,
MRI,
ટ્રાન્સએબડોમીનલ અલ્ટ્રા સાઉન્ડ
ટ્રાન્સએવજાઇનલ અલ્ટ્રા સાઉન્ડ

મેનેજમેન્ટ

રેડીએશન થેરાપી,
કિમો થેરાપી,
હોર્મોનલ થેરાપી,

જો ટ્યુમર નાની હોય તો કન્સર્વેટીવ ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.

ગોનાડો ટ્રોફીન રીલીઝિંગ હોર્મોન( GNRH) એનાલોગ્સ નો ઉપયોગ કરવો ઇસ્ટ્રોજન હોર્મોન લેવલ ઓછું કરવા માટે.

પેશન્ટ ના ઓબેસિટી ને કન્ટ્રોલ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ:

હિસ્ટરેક્ટોમી
જો મોટી ટ્યુમર એ લાર્જ હોય તો માયોમેક્ટોમી કરવુ,

લેપ્રોસ્કોપિક માયોમેક્ટોમી,
હિસ્ટરેકટમી
પાર્શિયલ હિસ્ટરેકટમી,
ટોટલ હિસ્ટરેકટમી

પ્રી ઓપરેટીવ તથા પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ

પ્રી ઓપરેટીવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

પેશન્ટ ને ટ્રીટમેન્ટ અને ડીસીઝ માટેની કમ્પ્લીટ્લી એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવુ.

પેશન્ટને પ્રિ ઓપરેટિવ અને પોસ્ટ ઓપરેટિવ ની બધી જ પ્રોસિજર એક્સપ્લેઇન કરવી.

પેશન્ટ ના વાઇટલ સાઇન ચેક કરવા.

પેશન્ટ ને એનાલજેસીક અને એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને ઓપરેશન માટેની બધી જ માહિતી કરી અને પેશન્ટ ના ફેમિલી મેમ્બર પાસેથી કન્સન્ટ લેવી.

પેશન્ટ ને ફિઝિકલી અને સાયકોલોજીકલી ઓપરેશન માટે પ્રિપેર કરવા.

પેશન્ટ ને બે ઇન્ટ્રા વિનસ લાઇન સેટ કરવી.

પેશન્ટ ના બધા જ લેબોરેટરી ઇન્વેસ્ટિગેશન્સ કરાવવા.

પેશન્ટ માટે બ્લડ ટ્રાન્સમિશન માટે બ્લડ રેડી રાખવું.

પેશન્ટ ને ઇન્ટ્રા વિનસ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ના જે બોડી પાર્ટ્સમાં ઓપરેશન કરવાનું હોય ત્યાં પ્રોપર રીતે પ્રિપેર‌ કરવું.

પેશન્ટ ના એ બોડી પાર્ટ્સ ને સેવલોન અને બીટાડીન દ્વારા ક્લીન કરવા.

પેશન્ટ ને યુરીનરી કેથેટર ઇન્સર્ટ કરવું.

પેશન્ટ નો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેઇન્ટેન કરવો.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટીક ટેકનીક મેઇન્ટેન કરવી.

પ્રીસ્ક્રાઇબ કરેલી એનાલજેસીક અને એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

ઓપરેશન પછી પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી ક્લોઝ ઓબ્ઝર્વેશન માં રાખવું.

પેશન્ટને ઓપરેશન પછી કોઇ કોમ્પ્લીકેશન છે કે નહીં તેના વિશે ઓબ્ઝર્વેશન કરવું.

પેશન્ટ ના દર 15 મિનિટે વાઇટલ સાઇન ચેક કરવા.

પેશન્ટ નો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેઇન્ટેન કરવો.

પેશન્ટ ને ઇન્ટ્રા વિનસ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ને જો એક્સેસિવ અમાઉન્ટમાં બ્લડ લોસ થયું હોય તો બ્લડ ટ્રાન્સમિશન કરવું.

પેશન્ટ ના ઓપરેટિવ પાર્ટ્સ નુ પ્રોપરલી ડ્રેસિંગ કરવું.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટીકટેકનીક મેઇન્ટેઇન રાખવી.

પેશન્ટ ને પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી એનાલજેશીક અને એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ની પોઝિશન વારંવાર ચેન્જ કરવી બેટ સોર ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટિક ટેકનીક મેઇન્ટેઇન રાખવી.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને કહેવું કે સૌથી પહેલા લિક્વિડ ડાયટ પછી, સેમિસોલીડ, અને પછી સોલીડ ડાયટ પર પેશન્ટને લાવવું.

પેશન્ટ ને કહેવું કે કોઇ પણ પ્રકારનું હાર્ડવર્ક કરવું નહીં.

પેશન્ટ ને કહેવું કે થોડી થોડી હલનચલન કરવાની.

પેશન્ટને એજ્યુકેશન આપવું કે પ્રોપર્ટીના બેડ રેસ્ટ લેવો.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સને પ્રોપર રીતના ફોલો અપ લેવા માટે કહેવું.

• સર્વાઇકલ કેન્સર:

સર્વાઇકલ કેન્સરમાં સર્વાઇકલ સેલ નું એબનોર્મલ અને અનકંટ્રોલેબલ ગ્રોથ થય અને ટ્યુમર લાઇક સ્ટ્રક્ચર્સ નું ફોર્મેશન કરે અને આ ટ્યુમર એ બીનાઇન અથવા તો મેલિગ્નન્ટ હોય શકે છે.

ઇટિયોલોજી:

મલ્ટીપલ સેક્સ પાર્ટનર
બર્થ કંટ્રોલ પિલ્સ
નલીપારા
મલ્ટીપારિટી
હ્યુમન પેપિલોમાં વાયરસ
ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશિયન્સી
લો સોશિયો ઇકોનોમિક કન્ડિશન
અર્લી ચાઇલ્ડ બીયરિંગ
સ્મોકિંગ
ક્રોનિક સર્વાઇકલ ઇન્ફેક્શન
Hiv ઇન્ફેક્શન,
સિગારેટ સ્મોકિંગ

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

એબનોર્મલ વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ થવું.
થીન વજાઇનલ‌ ડિસ્ચાર્જ
પેલ્વિક પેઇન,
લોવર બેક પેઇન
પેઇનફુલ યુરિનેશન
લોવર એક્સ્ટ્રીમિટીસ માં એડીમાં થવું
વેઇટ લોસ
એનિમીયા

ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન

હિસ્ટ્રી ટેકિંગ,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
બાયોપ્સી
અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
x-ray,
ct scan ,
MRI,
ટ્રાન્સએબડોમીનલ અલ્ટ્રા સાઉન્ડ,
ટ્રાન્સએવજાઇનલ અલ્ટ્રા સાઉન્ડ,
પેપસ્મિયર‌ ટેસ્ટ,
પેલ્વિક એક્ઝામિનેશન,
કલ્પોસ્કોપી,
સાઇટોગ્રાફી

મેનેજમેન્ટ:

1) ક્રાયોથેરાપી: આ પરોસિઝર માં લિક્વિડ નાઇટ્રોજન નો ઉપયોગ કરી ટ્યુમર નું ફ્રીઝિંગ કરવામાં આવે છે .

2)( LEEP)(લીપ)લૂપ ઇલેક્ટ્રોકૌટ્રી એક્સસીઝન પ્રોસિઝર: આ પ્રોસિજર એબનોર્મલ સેલ ને રીમુવ કરવા માટે યુઝ કરવામાં આવે છે.આમાં એકદમ પાતળા વાયરનો ઉપયોગ કરી સરવિક્સ નું લિઝન વાળુ લેયર હોય તેને પાતળું કટ કરવામાં આવે છે.

3)કોનીઝેશન: આમાં સર્વિક્સનું કોન સેપ પોર્શન રીમુવ કરવામાં આવે છે.

4) હિસ્ટર એક્ટોમી: આ પરોસિઝર મા એન્ટાયર યુટ્રસ ને રીમુવ કરવામાં આવે છે.

પેલ્વિક ટ્રેકેલેક્ટોમી: આમાં સર્વિક્સ નો માત્ર જે સિલેક્ટેડ પાર્ટ હોય એ જ દૂર કરવામાં આવે છે અને સાથે સાથે સર્વિક્સ મા આવેલી ટ્યુમર ને રિમૂવ કરવામાં આવે છે.

રેડીએશન થેરાપી,
કિમો થેરાપી,
હોર્મોનલ થેરાપી,

જો ટ્યુમર નાની હોય તો કન્સર્વેટીવ ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.

ગોનાડો ટ્રોફીન રીલીઝિંગ હોર્મોન( GNRH) એનાલોગ્સ નો ઉપયોગ કરવો ઇસ્ટ્રોજન હોર્મોન લેવલ ઓછું કરવા માટે.

પેશન્ટ ના ઓબેસિટી ને કન્ટ્રોલ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ:

હિસ્ટરેક્ટોમી
જો મોટી ટ્યુમર એ લાર્જ હોય તો માયોમેક્ટોમી કરવુ,
લેપ્રોસ્કોપિક માયોમેક્ટોમી,
હિસ્ટરેકટોમી
પાર્શિયલ હિસ્ટરેક્ટોમી,
ટોટલ હિસ્ટરેક્ટોમી

પ્રી ઓપરેટીવ તથા પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ

પ્રી ઓપરેટીવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

પેશન્ટ ને ટ્રીટમેન્ટ અને ડીસીઝ માટેની કમ્પ્લીટ્લી એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવુ.

પેશન્ટને પ્રિ ઓપરેટિવ અને પોસ્ટ ઓપરેટિવ ની બધી જ પ્રોસિજર એક્સપ્લેઇન કરવી.

પેશન્ટ ના વાઇટલ સાઇન ચેક કરવા.

પેશન્ટ ને એનાલજેસીક અને એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને ઓપરેશન માટેની બધી જ માહિતી કરી અને પેશન્ટ ના ફેમિલી મેમ્બર પાસેથી કન્સન્ટ લેવી.

પેશન્ટ ને ફિઝિકલી અને સાયકોલોજીકલી ઓપરેશન માટે પ્રિપેર કરવા.

પેશન્ટ ને બે ઇન્ટ્રા વિનસ લાઇન સેટ કરવી.

પેશન્ટ ના બધા જ લેબોરેટરી ઇન્વેસ્ટિગેશન્સ કરાવવા.

પેશન્ટ માટે બ્લડ ટ્રાન્સમિશન માટે બ્લડ રેડી રાખવું.

પેશન્ટ ને ઇન્ટ્રા વિનસ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ના જે બોડી પાર્ટ્સમાં ઓપરેશન કરવાનું હોય ત્યાં પ્રોપર રીતે પ્રિપેર‌ કરવું.

પેશન્ટ ના એ બોડી પાર્ટ્સ ને સેવલોન અને બીટાડીન દ્વારા ક્લીન કરવા.

પેશન્ટ ને યુરીનરી કેથેટર ઇન્સર્ટ કરવું.

પેશન્ટ નો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેઇન્ટેન કરવો.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટીક ટેકનીક મેઇન્ટેન કરવી.

પ્રીસ્ક્રાઇબ કરેલી એનાલજેસીક અને એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

ઓપરેશન પછી પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી ક્લોઝ ઓબ્ઝર્વેશન માં રાખવું.

પેશન્ટને ઓપરેશન પછી કોઇ કોમ્પ્લીકેશન છે કે નહીં તેના વિશે ઓબ્ઝર્વેશન કરવું.

પેશન્ટ ના દર 15 મિનિટે વાઇટલ સાઇન ચેક કરવા.

પેશન્ટ નો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેઇન્ટેન કરવો.

પેશન્ટ ને ઇન્ટ્રા વિનસ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ને જો એક્સેસિવ અમાઉન્ટમાં બ્લડ લોસ થયું હોય તો બ્લડ ટ્રાન્સમિશન કરવું.

પેશન્ટ ના ઓપરેટિવ પાર્ટ્સ નુ પ્રોપરલી ડ્રેસિંગ કરવું.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટીકટેકનીક મેઇન્ટેઇન રાખવી.

પેશન્ટ ને પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી એનાલજેશીક અને એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ની પોઝિશન વારંવાર ચેન્જ કરવી બેટ સોર ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટિક ટેકનીક મેઇન્ટેઇન રાખવી.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને કહેવું કે સૌથી પહેલા લિક્વિડ ડાયટ પછી, સેમિસોલીડ, અને પછી સોલીડ ડાયટ પર પેશન્ટને લાવવું.

પેશન્ટ ને કહેવું કે કોઇ પણ પ્રકારનું હાર્ડવર્ક કરવું નહીં.

પેશન્ટ ને કહેવું કે થોડી થોડી હલનચલન કરવાની.

પેશન્ટને એજ્યુકેશન આપવું કે પ્રોપર્ટીના બેડ રેસ્ટ લેવો.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સને પ્રોપર રીતના ફોલો અપ લેવા માટે કહેવું.

• ઓવરીયન કેન્સર

ઓવરી એ રીપ્રોડક્ટિવ
સિસ્ટમ નું ઓર્ગન છે.ઓવરી માં તેના સેલ્સ‌ નું એબનોર્મલ અને અનકંટ્રોલેબલ ગ્રોથ થાય‌ અને ટ્યુમર લાઇક સ્ટ્રક્ચર નું ફોર્મેશન કરે અને તે મેલીગ્નંસી એટલે કે કેન્સર માં પરિણમે છે અને ઓવેરિયન કેન્સર માં પરીણમે છે.

ઇટિયોલોજી:

મલ્ટીપલ સેક્સ પાર્ટનર
બર્થ કંટ્રોલ પિલ્સ
નલીપારા
મલ્ટીપારિટી
હ્યુમન પેપિલો માં વાયરસ
ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશિયન્સી
લો સોશિયો ઇકોનોમિક કન્ડિશન
અર્લી ચાઇલ્ડ બીયરિંગ
સ્મોકિંગ
ક્રોનિક સર્વાઇકલ ઇન્ફેક્શન
Hiv ઇન્ફેક્શન,
સિગારેટ સ્મોકિંગ

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

એબનોર્મલ વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ થવું.
થીન વજાઇનલ‌ ડિસ્ચાર્જ
પેલ્વિક પેઇન,
લોવર બેક પેઇન,
એબડોમીનલ પેઇન,
પેઇનફુલ યુરિનેશન
લોવર એક્સ્ટ્રીમિટીસ માં એડીમાં થવું
વેઇટ લોસ
એનિમીયા

ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન

હિસ્ટ્રી ટેકિંગ,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
બાયોપ્સી
અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
x-ray,
ct scan ,
MRI,
ટ્રાન્સએબડોમીનલ અલ્ટ્રા સાઉન્ડ,
ટ્રાન્સએવજાઇનલ અલ્ટ્રા સાઉન્ડ,
પેપસ્મિયર‌ ટેસ્ટ,
પેલ્વિક એક્ઝામિનેશન,
કલ્પોસ્કોપી,
સાઇટોગ્રાફી
CA 125.

મેનેજમેન્ટ:

રેડીએશન થેરાપી,
કિમો થેરાપી,
હોર્મોનલ થેરાપી,
બાયોથેરાપી.

જો ટ્યુમર નાની હોય તો કન્સર્વેટીવ ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.

ગોનાડો ટ્રોફીન રીલીઝિંગ હોર્મોન( GNRH) એનાલોગ્સ નો ઉપયોગ કરવો ઇસ્ટ્રોજન હોર્મોન લેવલ ઓછું કરવા માટે.

પેશન્ટ ના ઓબેસિટી ને કન્ટ્રોલ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

ટ્યુમર ને સર્જીકલી રીમુવ કરવામાં આવે છે

પ્રી ઓપરેટીવ તથા પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ

પ્રી ઓપરેટીવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

પેશન્ટ ને ટ્રીટમેન્ટ અને ડીસીઝ માટેની કમ્પ્લીટ્લી એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવુ.

પેશન્ટને પ્રિ ઓપરેટિવ અને પોસ્ટ ઓપરેટિવ ની બધી જ પ્રોસિજર એક્સપ્લેઇન કરવી.

પેશન્ટ ના વાઇટલ સાઇન ચેક કરવા.

પેશન્ટ ને એનાલજેસીક અને એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને ઓપરેશન માટેની બધી જ માહિતી કરી અને પેશન્ટ ના ફેમિલી મેમ્બર પાસેથી કન્સન્ટ લેવી.

પેશન્ટ ને ફિઝિકલી અને સાયકોલોજીકલી ઓપરેશન માટે પ્રિપેર કરવા.

પેશન્ટ ને બે ઇન્ટ્રા વિનસ લાઇન સેટ કરવી.

પેશન્ટ ના બધા જ લેબોરેટરી ઇન્વેસ્ટિગેશન્સ કરાવવા.

પેશન્ટ માટે બ્લડ ટ્રાન્સમિશન માટે બ્લડ રેડી રાખવું.

પેશન્ટ ને ઇન્ટ્રા વિનસ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ના જે બોડી પાર્ટ્સ માં ઓપરેશન કરવાનું હોય ત્યાં પ્રોપર રીતે પ્રિપેર‌ કરવું.

પેશન્ટ ના એ બોડી પાર્ટ્સ ને સેવલોન અને બીટાડીન દ્વારા ક્લીન કરવા.

પેશન્ટ ને યુરીનરી કેથેટર ઇન્સર્ટ કરવું.

પેશન્ટ નો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેઇન્ટેન કરવો.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટીક ટેકનીક મેઇન્ટેન કરવી.

પ્રીસ્ક્રાઇબ કરેલી એનાલજેસીક અને એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ નું હેડ ટુ ટો એક્ઝામિનેશન કરવું.

પેશન્ટ નું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચેક કરવું.

પેશન્ટ નું પેઇન લેવલ કેટલું છે તે જોવું.

પેશન્ટ ની સ્કીન ઇન્ટીગ્રેટી ચેક કરવી.

પેશન્ટ ની હાઇજિનિક કન્ડિશન મેઇન્ટેન રાખવી.

પેશન્ટ ને કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને માઇન્ડ ડાયવર્ઝનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને એનાલજેસિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ની હાયજનિક કન્ડિશન મેઇન્ટેન રાખવી.

પેશન્ટ ને પ્રોપર બેડશીટ અને ક્લીન ક્લોઝ પહેરવા માટે આપવા.

પેશન્ટ ને બેડ બાદ અને સ્પંચ બાથ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ ને ક્લીન અને કરચલી વગરની બેડશીટ પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ની એડવાઇઝ કરવુ કે ઓરલ હાઇજીન મેઇન્ટેન રાખવી.

પેશન્ટ ના સ્કિન ની ટર્ગર અને ઇન્ટીગ્રિટી જોવી.

પેશન્ટ ને કહેવું કે આખા દિવસમાં બે થી ત્રણ લીટર પાણી પીવું.

પેશન્ટ નું ન્યુટ્રીશનલ સ્ટેટસ મેઇન્ટેન રાખવું.

પેશન્ટ ને કામ અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ને પ્રોપર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને પ્રોપર સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પૂરો પાડવો.

પેશન્ટ ને કેન્સર ની સર્જરી અને તેની કિમોથેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી ની સાઇડ ઇફેક્ટ વિશે સમજાવો.

પેશન્ટ ને કહેવું કે દરરોજ થોડી થોડી એક્ટિવિટી કરતા રહે.

પેશન્ટ ને સમજાવવું કે દરરોજ થોડી થોડી એક્સરસાઇઝ કરવી.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટિક ટેકનીક મેઇન્ટેન રાખવી.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ના બધા જ ડાઉટ્સ ક્લિયર કરવા.

પેશન્ટ અને તેને ફેમિલી મેમ્બર્સ ના બધા જ ક્વેશ્ચન્સ નું આન્સર આપો. અને તેને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

ઓપરેશન પછી પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી ક્લોઝ ઓબ્ઝર્વેશન માં રાખવું.

પેશન્ટ ને ઓપરેશન પછી કોઇ કોમ્પ્લીકેશન છે કે નહીં તેના વિશે ઓબ્ઝર્વેશન કરવું.

પેશન્ટ ના દર 15 મિનિટે વાઇટલ સાઇન ચેક કરવા.

પેશન્ટ નો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેઇન્ટેન કરવો.

પેશન્ટ ને ઇન્ટ્રા વિનસ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ને જો એક્સેસિવ અમાઉન્ટ માં બ્લડ લોસ થયું હોય તો બ્લડ ટ્રાન્સમિશન કરવું.

પેશન્ટ ના ઓપરેટિવ પાર્ટ્સ નુ પ્રોપર્લી ડ્રેસિંગ કરવું.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટીકટેકનીક મેઇન્ટેઇન રાખવી.

પેશન્ટ ને પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી એનાલજેશીક અને એન્ટીબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ની પોઝિશન વારંવાર ચેન્જ કરવી બેટ સોર ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.

પેશન્ટ ને હેન્ડલ કરતા હોય ત્યારે એસેપ્ટિક ટેકનીક મેઇન્ટેઇન રાખવી.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને કહેવું કે સૌથી પહેલા લિક્વિડ ડાયટ પછી, સેમિસોલીડ, અને પછી સોલીડ ડાયટ પર પેશન્ટને લાવવું.

પેશન્ટ ને કહેવું કે કોઇ પણ પ્રકાર નું હાર્ડવર્ક કરવું નહીં.

પેશન્ટ ને કહેવું કે થોડી-થોડી હલનચલન કરવાની.

પેશન્ટ ને એજ્યુકેશન આપવું કે પ્રોપર્ટી ના બેડ રેસ્ટ લેવો.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને પ્રોપરરીતે ના ફોલો-અપ લેવા માટે કહેવું.

• રેડિયેશન થેરાપી:

રેડીએશન થેરાપી માં આયોનાઇઝિંગ રેડીએશન નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.આ રેડીએશન નો ઉપયોગ કરી એબ્નોર્મલ સેલ્યુલર ગ્રોથ ને પ્રિવેન્ટ કરવામાં આવે છે.આ રેડીએશન થેરાપી એ કેન્સરિયસ સેલ ને ડેમેજ અને તેને નેક્રોસિસ કરે છે.

પરપઝ:

1પ્રાઇમર: પ્રાઇમરી પર્પસ એ માત્ર કેન્સર ના ટ્રીટમેન્ટ અને તેના ક્યોર માટે હોય છે.

2.એડજુવન્ટ: આ માત્ર પ્રિ ઓપરેટીવ અને પોસ્ટ ઓપરેટિવ કન્ડિશન માં ઉપયોગ થાય છે અને તેનો ઉપયોગ કીમો થેરાપી સાથે કરવામાં આવે છે.

3.પેલીએટીવ: આ કોઇપણ ઇમરજન્સી કન્ડિશન હોય ત્યારે યુઝ થાય છે .જેવી કે, સુપિરિયર વેના કાવા કમ્પ્રેસન અને સ્પાઇનલ કોડ કોમ્પ્રેશન વગેરે.

4)પ્રોફાઇલેક્ટીક પર્પસ: આ રેડીએશન થેરાપી એ માત્ર શંકાસ્પદ એરિયામાં આપવામાં આવે છે.

એક્સન ઓફ રેડિયેશન થેરાપી:

1) નોર્મલ સેલ: રેડીએશન થેરાપી એ નોર્મલ સેલ ને અફેક્ટ કરે છે પરંતુ નોર્મલ સેલમાં પાછી ગ્રોથ થવાની કેપેસિટી હોય છે. તેથી રેડીએશન થેરાપી ના કારણે નોર્મલ સેલમાં પ્રોબ્લેમ આવતો નથી.

2) એબનોર્મલ સેલ: X-ray and gamma rays cancerous સેલના જીનને ડિસ્ટ્રોય કરે છે અને તેને ગ્રોથ થવા દેતી નથી.

ટાઇપ્સ ઓફ રેડિયેશન થેરાપી:
1)એક્સટર્નલ થેરાપી: ટેલી થેરાપી,
2)ઇન્ટર્નલ થેરાપી: બ્રેકી થેરાપી
A)સિલ્ડ,
B)અનસિલ્ડ.

1)એક્સટર્નલ થેરાપી: ટેલી થેરાપી, આ થેરાપી માં એક્સરે અને ગામાં રે એ ડાયરેક્ટલી કેન્સરિયસ સેલની ઉપર અપ્લાય કરવામાં આવે છે અને આનું મોસ્ટ કોમન ફાયદો એ છે કે આ થેરાપી એ સેલના મેક્સિમમ ડેપ્થ એરિયા સુધી અફેક્ટ કરે છે.
માત્ર ઉપર ના સરફેસ એરિયા સુધી જ અફેક્ટ કરે છે એવું નથી તે અંદર સુધી જઈ અને કેન્સરને ડિસ્ટ્રોય કરે છે.

2)ઇન્ટર્નલ થેરાપી: બ્રેકી થેરાપી આમાં રેડીએશન થેરાપી એ સેલ ની અંદર ડાયરેક્ટલી ઇમ્પલાન્ટ કરવામાં આવે છે.

તે બે ટાઇપ‌ ની
A)સિલ્ડ,
B)અનસિલ્ડ.

A)સિલ્ડ: આમા રેડીએશન થેરાપી એ નીડલ, ટ્યુબ અને એપ્લિકેટર નો યુઝ કરી અને એબનોરમલસેલ ને પ્રોવાઈડ કરવામાં આવે છે.

2)અનસિલ્ડ:
આમાં રેડીએશન એ ટેબલેટ અને ઇન્જેક્શનના ફોર્મમાં પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

સેફટી સ્ટાન્ડર્ડ ઓફ રેડીએશન થેરાપી:

ડિસ્ટન્સ: જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરતા હોઈએ ત્યારે હેલ્થ કેર પર્સનલ એ પેશન્ટ ના બેડ થી દૂર રહેવું જોઈએ.
એવું જરૂરી નથી કે જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઈડ કરતા હોઈએ ત્યારે કંટીન્યુઅસ પેશન્ટના બેડ ની નિયરમાં ઊભું રહેવું.

ટાઇમ:
જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પેશન્ટ ને આપતા હોઇએ ત્યારે વધુમાં વધુ 30 મિનિટ સુધી પેશન્ટ ની બાજુમાં રહી વર્ક કરી શકાય છે.

શીલ્ડ: જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરતા હોઇએ ત્યારે હેલ્થ કેર પર્સનલ એ પ્રોટેક્ટીવ સિલ્ડ નો ઉપયોગ કરવો જોઇએ અને બોડી ના બધા જ પાર્ટસ ને કવર કરીને રાખવા જોઇએ.

જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરતા હોઇએ ત્યારે હેલ્થ કેર પર્સનલ એ ડોઝીમીટર નો યુઝ કરવો જોઇએ કે જે રેડીએશન નો ડોઝ નક્કી કરે છે.
હેલ્થ કેર પર્સનલ માટે અલગ પ્રાઇવેટ રૂમ રાખવો જોઇએ. કે જેમાં તેઓ પર્સનલ પ્રોટેક્ટિવ ઇક્વિપમેન્ટ ને પહેરી શકે.

બાળકો અને પ્રેગ્નેટ વુમન એ જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરતા હોઇએ ત્યારે તેમને તે જગ્યા પરથી દૂર રાખવા જોઇએ.

સાઇડ ઇફેક્ટ:
નોઝિયા
વોમીટીંગ
ડાયરિયા
ડીશ ફેજિયા સામાન્ય : ગળવામાં તકલીફ થવી
ફટીગ,
વિકનેસ,
સ્ટોમેટાઇટીસ ( ઓરલ મ્યુકસ મેમ્બરેન માં ઇન્ફ્લામેશન થવુ),
ભૂખ ન લાગવી
લ્યુકોપ્લેકિયા ( WBC ઓછા થવા),
ઇન્ફેક્શનનું રિસ્ક વધી જાય છે,
બોડીમાં પેઇન,
એલોપેસિયા :હેઇર લોસ થવા

નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:
પેશન્ટ ને રેડીએશન થેરાપી એક્સપ્લેન કરવી.

પેશન્ટને એમાં જોઇતા સાધનો અને પ્રોસિજર નો સમય એક્સપ્લેઇન કરવો.

પેશન્ટ ને કહેવું કે તેના રિલેટીવ્સ ને ઓછા મળવા આવવું જ્યારે રેડીએશન થેરાપી આપતા હોય ત્યારે.

બ્લાડર ને એમ્પટી કરવા માટે કેથેટર નું ઇન્સરશન કરવું.

પેશન્ટને લો સોલ્ટ ડાયટ આપવો.

પેશન્ટ ને એન્ટિડાયરિયલ એજન્ટ આપવું .

પેશન્ટ ની સ્કીન ઇન્ટીગ્રીટી અશેસ કરવી.

પેશન્ટ ને હેઇર લોસ થાય છે કે નહીં અથવા સ્કીન નું સેડિન્ગ થાય છે કે નહીં તે જોવું.

પેશન્ટ ની ઓરલ મ્યુકોઝા અસેસ કરવી.

પેશન્ટ ને નોઝિયા, વોમિટીંગ , ડાયરિયા જેવી કન્ડિશન છે કે નહીં તે જોવું.

પેશન્ટ ને એનિમિયા અથવા બ્લડની કોઈ પણ એબનોમૉલિટી છે કે નહીં તે જોવું.

પેશન્ટને ફટીગ, મલેઇસ તથા બોડી એક છે કે નહીં તે જોવું.

પેશન્ટ ને ઇન્સ્ટ્રક્શન આપવું કે કોઇ પણ પ્રકારના ઓઇન્મેન્ટ અને લોશન્સ અથવા પાવડર નો ઉપયોગ ન કરવો.

પેશન્ટ ને કહેવું કે ઓરલ કે વીટી ની હાઇજીન મેન્ટેન કરે અને કહેવું કે બ્રશ છે એ ઇરિટેશન મેનર માં ન કરે.

પેશન્ટ ને કહેવું કે સૂર્યપ્રકાશ ના કોન્ટેક્ટ માં ન આવે.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને કહેવું કે જય।રે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરતા હોઇએ ત્યારે પેશન્ટ થી દૂર રહેવું અને ટેલીફોન દ્વારા કોન્ટેક્ટ રાખવો.

• પેલિયેટીવ કેર

ઇન્ટ્રોડક્શન:

પેલિયેટીવ કેર એ પેશન્ટ ના સિમ્પટોમ્સ ને ઓછા કરવા માટે પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
આ પેશન્ટ ના ક્યોર માટે નહીં પરંતુ જે પેશન્ટ ડેથ થતા હોય અથવા તો ટર્મિનલ ઇલ પેશન્ટ હોય તેને પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.આમ પેલેયેટીવ કેર એ પેશન્ટ ની ક્વોલિટી ઓફ લાઇફ during death time improve કરે છે. પેલિયેટીવ કેર એ ટ્રેઇન નર્સ ડોક્ટર અને સાથે સાથે ફેમિલી મેમ્બર્સ દ્વારા પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
પેલિયેટીવ કેર મા ફેમિલી મેમ્બર્સ ફ્રેન્ડ્સ ને પણ ઇન્વોલ્વ કરવામાં આવે છે.
સાઇકિયાટ્રીક
કાઉન્સેલર,
સોશિયલ વર્કર,
સ્ટેચ્યુઅલ વર્કર,
અને
ડોક્ટર પણ ઇનવોલ્વ હોય છે.

પેલિયેટીવ કેર માં હેલ્થ કેર પર્સનલ સાથે સાથે ફેમિલી મેમ્બર્સ અને ફ્રેન્ડ્સ નું પણ ઇન્વોલ્વમેન્ટ હોય છે પેશન્ટની કેરમાં ઇનવોલમેન્ટ હોય છે.

ગોલ ઓફ પેલિયેટીવ કેર:

પેશન્ટ ના પેઇન અને બીજા સિમ્પટોમ્સ ને દૂર કરવા માટે.

પેશન્ટ નું ઇમોશનલ સ્ટેટસ, મેન્ટલ સ્ટેટસ, અને સ્પિરીચ્યુઅલ સ્ટેટસ ને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે.

પેશન્ટ અને તેના ફેમેલી મેમ્બર્સ બંને ને સપોર્ટ કરવા માટે.

પેશન્ટ ને સાઇકોલોજિકલ સપોર્ટ પૂરો પાડવા માટે.

સર્વિસ પ્રોવાઇડેડ:

પેશન્ટ જ્યારે પોતાના લાઇફ ના છેલ્લા અવસ્થામાં હોય ત્યારે સાયકોલોજીકલ, સ્પિરીચ્યુઅલ અને કોપિંગ એબિલિટી ને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે.

પેશન્ટના પેઇન અને સિમ્પટોમ્સ ને રિલીવ કરવા માટે.

પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને શીખવાડવા માટે કે જે દર્દી હોય તેની સારવાર કેવી રીતે કરવી.

પેશન્ટ ને જરૂરી હોય તેવા ડ્રગ્સ અને ઇક્વિપમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવા માટે કેર પ્રો care પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

આમ પેલિયેટીવ કેર એ જે પેશન્ટ પોતાની જીવનની છેલ્લા અવસ્થામાં હોય તેવા પેશન્ટને તેની ડિસિઝ ના સિમ્પટોમ્સ ને દૂર કરવા માટે પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.