UNIT 4 PELVIC INFECTIONS.

સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ડિસીઝ:

• સીફીલીસ:

સીફીલીસ એ સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ડિસિઝ છે.
સીફીલીસ નો કોઝેટિવ ઓર્ગેનિઝમ એ સ્પિરોચેટ ટ્રેપોનેમા પેલીડમ(traponoma palladium)છે. આ ડિસીસ મા જીનાઇટલ ટ્રેક મા મુખ્યત્વે સિફીલિટીક લિઝન દ્વારા સ્ટાર્ટ થાય છે અને મુખ્યત્વે જીનાઇટલ ,રેક્ટમ અને માઉથમાં થાય છે. આ ડિસીસ એ અધર પર્સન કે જેમને પ્રાઇમરી અથવા સેકન્ડરી સિફીલાઇટીક લિઝન્સ છે તેમના ડાયરેક્ટલી કોન્ટેક્ટ મા આવવાની કારણે થાય છે. આનો ઇનકયુબેશન પિરિયડ એ 9-90 દિવસ નો હોય છે. આમા સિમ્પટોમ્સ એ મુખ્યત્વે નવ દિવસ માં જોવા મળે છે અને ત્રણ મહિનાઓ સુધી રહે છે.

કારણો:

સ્પિરોચેટ ટ્રેપોનેમા પેલીડમ,
કોઇપણ ઇનફેક્ટેડ વ્યક્તિ ના કોન્ટેકમાં આવવાના કારણે,
અનપ્રોટેક્ટેડ સેક્સ્યુઅલ એક્ટિવિટી ,
ઇન્ફેક્ટેડ બ્લડ અથવા તો બ્લોડી ફ્લુઇડ ના કોન્ટેક માં આવવાના કારણે.
મલ્ટીપલ પાર્ટનર ના સેક્સ્યુઅલ એક્ટિવિટીમાં એન્ગેજ થવાના કારણે.
ઇન્ફેક્ટેડ પાર્ટનર ના કોન્ટેક્ટમાં આવવાના કારણે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

આમાં લક્ષણો એ સિફિલિસ ના સ્ટેજ પર આધાર રાખે છે. જેમ કે,

1)પ્રાઇમરી સ્ટેજ
2)સેકન્ડરી સ્ટેજ
3)લેટન્ટ સ્ટેજ
4)લેટ સ્ટેજ

1) પ્રાઇમરી સિફિલિસ:

પ્રાઇમરી સિફિલિસ એ બેક્ટેરિયાના કોન્ટેકમાં આવ્યા પછી બે થી આઠ વીકમાં જોવા મળે છે. આની શરૂઆત એ નાની round sore કે જેને chancry(ચાંક્રી) કહેવામાં આવે છે જે પેઇનલેસ હોય છે પરંતુ હાઇલી ઇન્ફેક્સીયસ હોય છે ત્યાંથી સ્ટાર્ટ થાય છે.

સ્મોલ પેપ્યુલ એન્ડ લિઝન્સ
sore એ સિંગલ અથવા તો એક કરતાં વધુ પણ હોય છે,
sore એ લિપ્સ ,ટંગ, હેન્ડસ,રેક્ટમ અને નીપલ પર પણ પ્રેઝન્ટ હોય છે.
પેઇનલેસ અલ્સર કોઇ પણ પ્રકાર ના સરાઉન્ડિંગ ઇન્ફલામેટ્રી રિએક્શન વગર,
ઇન્ગ્વાઇનલ ગ્લેન્ડ એ એન્લાર્જ થવી.

2) સેકન્ડરી સ્ટેજ:

સેકન્ડરી સ્ટેજ એ sore ના અપીરીયન્સ થવાના બે થી ચાર વિક પછી સ્ટાર્ટ થાય છે ત્યારબાદ બે થી ચાર વર્ષ સુધી રહે છે.
લો ગ્રેડ ફીવર,
માથું દુખવું,
ભૂખ ન લાગવી,
વજન ઓછો થવો,
એનિમિયા,
સોર થ્રોટ,
હોઅર્સેનેસ,
જોન્ડિસ વિથ અથવા વિધાઉટ હિપેટાઇટીસ,
સાંધા,મસલ્સ, લોન્ગ બોન મા પેઇન,
કોઅર્સ, ફ્લેટ ટોપ, મોઇસ્ટ અને નેક્રોટિક લિઝન્સ.

3) લેટન્ટ સ્ટેજ:

આ સિફિલિસ નું થર્ડ સ્ટેજ છે. આ સ્ટેજ એ મુખ્યત્વે પાંચ થી 20 વર્ષ સુધી રહે છે. આ મુખ્યત્વે એસિટોમેટિક હોય છે પરંતુ ઘણા બધા મલ્ટીપલ ઓર્ગનને અફેક્ટ કરે છે.
આમાં ટ્યુમર એ સ્કીન, બોન્સ,અને લિવર માં થાય છે.

4) લેટ સ્ટેજ:

આ સીફિલિસ નું લાસ્ટ સ્ટેજ છે અને લગભગ 15 થી 30 ટકા લોકો કે જે સિફિલિસની ટ્રીટમેન્ટ લેતા નથી અને આ સ્ટેજમાં એન્ટર થાય છે અને આનો સમયગાળો એ ખૂબ જ લાંબો હોય છે અને આ લાસ્ટ સ્ટેજ એ લાઇફ થ્રિએટનીંગ કન્ડિશન હોય છે.
આમાં ટ્યુમર જેવું માસ ક્રિએટ થાય છે.
હાર્ટ ના વાલ્વ અને તેને બ્લડ વેસલ્સને ડેમેજ કરે છે.
મેનીન્જાઇટીસ(બ્રેઇન ના મેનેન્જીસ લેયર માં ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેન્શન થાય છે,
પેરાલાઇસીસ.
કોઓર્ડીનેશન રહેતું નથી.
ઊંઘ ઓછી આવે છે.
કન્ફ્યુઝન.
ઇમ્પેઇર્ડ જજમેંટ.
સ્લર્ડ સ્પીચ.
દેખાવામાં તકલીફ આવે છે.
બહેરા પણું આવે છે.
મેન્ટલ ઇલનેસ.
યાદશક્તિ ઓછી થાય છે.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
બ્લડ ટેસ્ટ:
બ્લડ ટેસ્ટ એ જોવા માટે કરવામાં આવે છે કે સિફિલિસના કોઇપણ એન્ટીબોડી એ બોડીમાં પ્રેઝન્ટ છે કે નહીં
સેરેબ્રોસ્પાઇનલ ફ્લુઇડ એનાલિસિસ.
vdrl ટેસ્ટ.
fta-abs (ફ્લોરોસન્ટ ટ્રેપોનોમલ એન્ટિબોડી એબઝોર્બસન)જે ટેસ્ટ ટ્રેપોનોમા પેલેડિયમ ટેસ્ટ માટે સ્પેસિફીક હોય છે.

મેડિકલ મેનેજમેંટ

સિફિલિટિક લિઝન ની ટ્રીટમેન્ટ એ ત્રણ તબક્કામાં વહેંચાયેલી છે:

1.અર્લી સિફિલિસ: (પ્રાયમરી, સેકન્ડરી અને અર્લી લેટન્ટ સિફિલિસ)

a બેન્ઝાથિન પેનિસિલિન G 2.4 મેગા યુનિટ I/ M સિંગલ ડોઝ ઇચ બટક મા. હાફ ડોઝ.

b. પ્રોકેઇન પેનિસિલિન G 600, 000 યુનિટ I/ M દરરોજ 10-14 દિવસ માટે.

c. પેનિસિલિન હાઇપરસેન્સીટીવ કેસોમાં, tetracycline અથવા erthyromycin 500 mg 14 દિવસ માટે ઓરલી રીતે દિવસમાં 4 વખત

2.લેટ સિફિલિસ: બેન્ઝાથિન પેનિસિલિન G 2.4 મેગા યુનિટ I/ M વિકલી 3 વિક માટે આપવામાં આવે છે.

3)ફોલો-અપ:

અર્લી સિફિલિસ ની ટ્રીટમેન્ટ પછી 1, 3, 6 અને 12 મહિના પછી સેરોલોજિકલ ટેસ્ટ કરાવવામાં આવે છે.

લેટ સિમ્પોમેટીક કેસોમાં, લાઇફ ના સર્વેઇલન્સ માટે છે, સેરોલોજિકલ ટેસ્ટ એન્યુઅલી કરવામાં આવે છે.

નર્સિંગ મેનેજમેંટ:

ડિસિઝ એ જેવો ડિટેક્ટ થાય ટ્રીટમેન્ટ સ્ટાર્ટ કરવી જોઇએ.

ડીઝિઝને કંટ્રોલ કરવા માટે પેશન્ટ ત્રીજા, છઠ્ઠા, અને 12 મંથે એક્ઝામિનેશન કરાવવું જોઇએ.

જે વ્યક્તિને સિફિલિસ નું ઇન્ફેક્શન હોય તેના કોન્ટેક્ટ માં આવવાથી અવોઇડ રહેવું જોઇએ.
જે પર્સન એ સસ્પેક્ટેડ હોય તેની ડિટેઇલ એક્ઝામિનેશન કરવું જોઈએ.

પેશન્ટને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું કે બેરિયર મેથડ ના કોન્ટ્રાસેપ્ટીવ નો યુઝ કરવો.

પેશન્ટ ને સિમ્પોમેટીક ટ્રીટમેન્ટ કરવી.

પેશન્ટ ને એજ્યુકેશન આપવું કેપ્રોપર્લી ટ્રીટમેન્ટ લેવી.

જ્યાં સુધી એ સિફિલિસ અથવા તો કોઇપણ સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ disese માંથી રિકવરી ન આવે ત્યાં સુધી કન્ટીન્યુઅસ એબ્સ્ટીનન્સ રાખવું.

પેશન્ટ ને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું કે બેરિયર મેથડ નો ઉપયોગ કરવો કોન્ટ્રાસેપ્ટીવ તરીકે.

પેશન્ટ ની પ્રાઇવસી તથા કોન્ફીડેન્સિયાલિટી જાળવવી.

પેશન્ટને રેગ્યુલર ફોલો-અપ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને સેક્સ્યુઅલ હાઇજીન વિશે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

• ગોનોરિયા:

ગોનોરીયા એ કોમન સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ વિનરલ ડીસીઝ છે. ગોનોરીયા એ મેન અને વુમન બંનેને થાય છે. ગોનોરીયા નો કોઝેટિવ ઓર્ગેનિઝમ નેઇસેરિયા ગોનોરિયા(neisseria gonorrhoea)છે. આ ઇન્ફેક્શન એ મુખ્યત્વે જીનાઇટો યુરીનરી સિસ્ટમ માં ટ્રાન્સમિટ થાય છે જેમાં જીનાઇટલ્સ ઓર્ગન ,રેકટમ નું ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે.

જો આ ડીસિઝ ને ટ્રીટ ન કરવામાં આવે તો ફીવર અને આર્થરાઇટીસ ની કન્ડિશન થય શકે છે. જો આ ઓર્ગેનિઝમ દ્વારા હેન્ડ કંટામીનિયેટેડ હોય તો આ ઇન્ફેક્શન એ આંખમાં પણ સ્પ્રેડ થવાના શક્યતાઓ રહેલી હોય છે. ગોનોરીયા ઇન્ફેક્શન એ મુખ્યત્વે 15 થી 24 વર્ષની ઉંમરમાં જોવા મળે છે. ગોનોરિયાને “ધ ક્લૅપ” અથવા “ધ ડ્રિપ” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તેનો ઇન્ક્યુબેસન પિરીયડ 3-7 દિવસ નો હોય છે.

ગોનોરીયા ના કારણો:

નેઇસેરિયા ગોનોરિયા બેક્ટેરિયા,
વજાઇનલ, ઓરલ તથા એનલ સેક્સ્યુઅલી કોન્ટેક દ્વારા ટ્રાન્સમિટ થાય છે
ગોનોરિયાની કોઇપણ પ્રિવિયસ હિસ્ટ્રી હોય તો.
બીજા કોઇપણ સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ઇન્ફેક્શન હોય તો.
જીનાઇટલ્સ એરિયાની પ્રોપર રીતે હાયજીનિક કન્ડિશન મેન્ટેન ન રાખવામાં આવે તો.
પહેલા ગોનોરીયા ડાયનોસિસ થયેલું હોય તો.
સેક્સ્યુઅલ એક્ટિવિટી અર્લી સ્ટાર્ટ કરેલી હોય.
મલ્ટિપલ સેક્સ પાર્ટનર હોય.
જો કોઇ પ્રેગ્નેટ મધર ને ગોનોરીયા હોય તો તે તેની બેબીને તે ઇન્ફેક્શન ટ્રાન્સમિશન કરી શકે છે.

લક્ષણો અને ચિન્હો જણાવો:

મેન:

યુરીનેશન સમયે બર્નિંગ સેન્સેશન થાય છે.
પેનીસ માંથી પૂરુંલન્ટ ડિસ્ચાર્જ નીકળે છે.
યુરિનેશન ની ફ્રિકવન્સી વધી જાય છે.
પેઇન, રેડનેસ અને સોરનેસ થાય છે.
યુરેથ્રલ સ્કેરિંગ.
એન્લાર્જ સ્ક્રોટમ.
યુરિનેશન સમયે પેઇન અને ઇચિંગ સેન્સેશન થાય છે.
પ્રોસ્ટેટ ગ્લેન્ડ એન્ડ ટેસ્ટીકલ્સ ઇન્ફ્લામેશન.
પેનીસ ની ટિપ ઉપરથી યેલો અને ગ્રીન થીક ડિસ્ચાર્જ નીકળે છે.

ફીમેલ:

પૂરુંલન્ટ ડિસ્ચાર્જ .
એબડોમન ઉપર ડિસ્કોમ્ફર્ટ અને પેઇન પેઇન થાય છે.
બર્નિંગ સેન્સેશન.
યુરિનેશન માં અર્જન્સી અને ફ્રિકવન્સી થાય છે.
વોકિંગ માં તકલીફ પડે છે.
( સાલપીનજાયટીસ : ફેલોપિયન ટ્યુબ નું ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશન).
ફીવર,
વોમીટિંગ,
લો બેક પેઇન,
પેઇન ડ્યુરીંગ ઇન્ટરકોર્સ,
વજાઇનલ એરિયામાંથી ડિસ્ચાર્જ નીકળે છે કે જે થીન અથવા તો થીક યેલો અને ગ્રીન હોય છે.
એનાલ એરિયામાંથી ડિસ્ચાર્જ થાય છે તથા ઇરિટેશન થાય છે. બ્લીડિંગ થાય છે.
એબડોમન અને પેલ્વિક એરિયામાં ટેંડરનેટ ફીલ થાય છે.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રીટેકિંગ,
ફિઝીકલ એક્ઝામિનેશન,
સ્વેબ ટેસ્ટ,
સર્વિક્સ, યુરેથ્રા,રેક્ટમ or થ્રોટ માથી કલ્ચર.
યુરિન એક્ઝામિનેશન.
ન્યક્લિક એસિડ ટેસ્ટ.
ગ્રામ સ્ટેઇનિંગ .

મેડિકલ મેનેજમેંટ

ગોનોરિયા માટે સ્પેસિફીક ટ્રીટમેન્ટ એ નીચેની કોઇપણ મેડિસિન નો સિંગલ ડોઝ છે:
સેફ્ટ્રિયાક્સોન: 125 mg I/ M

સિપ્રોફ્લોક્સાસીન: 500 mg ઓરલી.

ઓફલોક્સાસીન: 400 mg orally રીતે.

સેફિક્સાઇમ: 400 મિલિગ્રામ orally રીતે.

લેવોફ્લોક્સાસીન: 250 mg orally રીતે.

ન્યુબોર્ન ના કંજક્ટીવાઇટીસ ની ટ્રીટમેન્ટ એ સેફ્ટ્રિયાક્સોન (20-30 mg/ kg) IM અને જેન્ટામાઇસિન આંખના મલમ (1%) ની એક માત્રાથી કરવામાં આવે છે.

ફોલોઅપ: થેરાપીના 7 દિવસ પછી કલ્ચર કરવુ જોઇએ. રિપીટ કલ્ચર 3 મહિના પછી મંથલી ઇન્ટરવલ પર કરવામાં આવે છે.

નર્સિંગ મેનેજમેંટ:

પેશન્ટની પ્રોપર હિસ્ટ્રી લેવી.

પેશન્ટને પ્રોપર એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

સિફિલસ માટે સીરમ એક્ઝામિનેશન કરવું.

પાશન્ટ ને પર્સનલ હાઇજીન વિશે પ્રોપર્લી એજ્યુકેશન આપવુ.

પેશન્ટ ને ડીસીઝ કન્ડિશન વિશે પ્રોપર એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને એડવાઇઝ આપવી કે મલ્ટીપલ સેક્સ પાર્ટનર અવોઇડ કરવા.

પેશન્ટ ને એજ્યુકેશન આપવો કે કોન્ટ્રાસેપ્ટીવ મેથડ બેરિયર મેથડ નો ઉપયોગ કરવો.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી સાયકોલોજિકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

ઇન્ફેક્શન ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટને પર્સનલ હાઇજીન મેઇન્ટેન રાખવા માટે કહેવું.

કોમ્પ્લિકેશન:

પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટ્રી ડીસીઝ(PID),
ઇનફર્ટિલિટી,
એક્ટોપીક પ્રેગ્નેન્સી,
ડિસપારેયુનીયા,
ક્રોનિક પેલ્વિક પેઇન, ટ્યુબો-ઓવેરિયન માસ,
બાર્થોલિયન ગ્લેન્ડ એબ્સેસ.

• AIDS ( એક્વાયર્ડ ઇમ્યુનો ડેફિસીયન્સી સિન્ડ્રોમ):

એક્વાયર્ડ ઇમ્યુનો ડેફિશન્સી સિન્ડ્રોમ(AIDS) એ ફેટલ ઇલનેસ છે. તે મુખ્યત્વે હ્યુમન ઇમ્યુનો ડેફિશન્સી વાયરસ ( human immunodeficiency virus/ HIV)દ્વારા ટ્રાન્સમિટ છે.વ્યક્તિએ એક વખત HIV થી ગ્રસ્ત થાય છે પછી તે લાઇફ ટાઇમ રહે છે. એચ. આઇ.વી ( HIV ) એ વ્યક્તિની ઇમ્યુન સિસ્ટમ ને વીક કરે છે તેથી વ્યક્તિ ની બોડીમાં ગમે તે ઇન્ફેક્શન સરળતાથી લાગી શકે છે. તેથી એઇડ્સ મા એક લક્ષણ નહીં પરંતુ ઘણા બધા લક્ષણ નો સમુહ છે તેથી સિન્ડ્રોમ કહેવામાં આવે છે. તેનો ઇન્ક્યુબેસન પિરિયડ એ 2 મંથ થી લઇને 4 વર્ષ સુધીનો હોય છે.

કારણ:

હ્યુમન ઇમ્યુનો ડેફિશન્સી વાયરસ,
Hiv 1,
Hiv 2,
સેક્સ્યુઅલ વર્કર
હેલ્થ કેર વર્કર,
કોઇપણ એચ.આઇ.વી ઈન્ફેક્ટેડ વ્યક્તિના બ્લડ સિમેન,સેરેબ્રોસ્પાઇનલ ફ્લુઇડ, ટીચર્સ, સલાઇવા,બ્રેસ્ટ મિલ્ક, સર્વાઇકલ અથવા વજાઇનલ સિક્રીસન ના કોન્ટેક્ટ માં આવવાના કારણે.
HIV ઇન્ફેક્ટેડ પાર્ટનર સાથે સેક્સ્યુઅલ એક્ટિવિટી ના કારણે.
ઇન્ફેક્ટેડ નીડલ તથા સિલીંજ ને ઇન્જેક્ટ કરવાના કારણે.
ઇન્ફેક્ટેડ મધર થ્રુ તેના ચાઇલ્ડ મા ટ્રાન્સમિશન થય શકે છે.
કન્ટામિનેટેડ બ્લડ ના કોન્ટેક્ટ/ એક્સપોઝર મા આવવા ના કારણે.
બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન.
ઓર્ગન ટ્રાન્સફ્યુઝન.
વ્યક્તિ કે જેને ઓલરેડી સિફિલસ અથવા તો કોઇ પણ એવા સેક્સ્યુઅલ ટ્રાન્સમિટેડ ડિસિઝ હોય તેવા વ્યક્તિ કોન્ટેક્ટ માં આવવાના કારણે.

લક્ષણો અને ચિન્હો:

વજન ઓછો થવો,
ડાયરિયા થવા,
આર્થરાલ્જીયા,
કંટીન્યુઅસ એક મહિના સુધી કફ,
તાવ આવવો,
ફેરિંજાઇટીસ,
લીંફનોડ સ્વેલિંગ ,
મસ્ક્યુલર સિસ્ટમ વીક થવી,
ડિસ્પનીયા,
હેડએક,
લીવરનું એન્લાજર્મેન્ટ થવું.
માથામાં દુખાવો થવો.
સોર થ્રોટ.
સ્પ્લીન નું એનલાર્જમેન્ટ થવું.
માઉથ સોર.
નોઝીયા અને વોમીટિંગ.
સ્કિન રેસીસ.
થાક લાગવો.
ઓરલ અલ્સર.
ભૂખ ન લાગવી.
વજન ઓછો થવો.
રાતના સમયે પરસેવો વડવો.
લિમ્ફનોડમાં સ્વેલિંગ આવવુ.
ડાયરિયા
માઉથ, એનસ તથા જીનાઇટલ એરિયા મા સોરનેસ થવુ.
સ્કીન માં રેસીસ પડવા. ન્યુરોલોજીકલ સીમટોમ્સ જોવા મળે છે.

મોડ ઓફ ટ્રાન્સમિશન:

ફેલાવો:

1) સેક્સ્યુઅલ ટ્રાન્સમિશન: સેક્સ્યુઅલ કોન્ટેક્ટ દ્વારા એચ.આઇ.વી તથા એઇડ્સ નું ટ્રાન્સમિશન થાય છે.

2)ટ્રાન્સમિશન થ્રુ બ્લડ:
ઇન્ફેક્ટેડ બ્લડ ના ટ્રાન્સમિશન દ્વારા અથવા તો કોઇપણ ઇનફેક્ટેડ બ્લડ ના ડાયરેક્ટ કોન્ટેક્ટ માં આવવાના કારણે પણ એઇડસ નું ટ્રાન્સમિશન થાય છે.

3)પેરીનેટલ ટ્રાન્સમિશન:
ઇન્ફેક્ટેડ મધર દ્વારા બાળક માં ટ્રાન્સમિટ થય શકે છે.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝીકલ એક્ઝામિનેશન.
રિકોમ્બીનેટ DNA
tટેક્નિક
PCR (પોલિમરેસ ચેઇન રિએક્શન).
ELISA ( એન્ઝાઇમ લિન્ક્ડ ઇમ્યુનો સોરબન્ટ એસે).
વાયરલ આઇસોલેસન ઇન કલ્ચર.
લિમ્ફનોડ બાયોપ્સી.
રેપિડ Hiv એન્ટિબોડી ટેસ્ટ.
વેસ્ટર્ન બ્લોટ એન્ટીબોડી ટેસ્ટિંગ.
Hiv viral load test.
કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ.
CD4CELL Count.

મેડિકલ મેનેજમેંટ

1) ન્યક્લિઓસાઇડ રિવર્સ ટ્રાન્સક્રિપ્ટેઝ ઇન્હિબીટર( NRTI).

EX:= LAMIVUDINE
ZIDOVUDINE.

2)નોન ન્યક્લિઓસાઇડ રિવર્સ ટ્રાન્સક્રિપ્ટેઝ ઇન્હિબીટર (NNRTI):

EX:= EFAVIREN
( SUSTIVA).

ETRAVIRINE
( INTELENCE).

3)પ્રોટીએસ ઇન્હીબિટર:

Ex:= ataxanavir.
Duranavir.

4) એંટ્રી or ફ્યુઝન ઇન્હીબિટર

EX:=enfuvirtide
( fuzeon),
Maraviroc
( selzentry).

5)ઇન્ટીગ્રેસ ઇન્હીબિટર:

EX:=raltegravir
( isentress).

નર્સિંગ મેનેજમેંટ:

પેશન્ટને પ્રોપર્લી પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને ડીપ બ્રીધિંગ એક્સરસાઇઝ માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટને પ્રોપર્લી ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ નુ હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ મેઇન્ટેન રાખવુ.

પેશન્ટનું ન્યુટ્રીશનલ સ્ટેટસ અસેસ કરવું.

જે ડાયટ એ હાઇ પ્રોટીન અને હાઈ કેલેરી વાળું હોય એવું પેશન્ટ ને પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને ફ્રેશ ફ્રુટ, વેજીટેબલ્સ , હોલ ગેઇન અને પ્રોટીન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ને ઇઝીલિ ડાઇજેસ્ટ થત જાય તેવું ફૂડ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ને ડેઇલી માઉથ કેર કરવી.

પેશન્ટને લાઇક હોય તેવું ફૂડ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટનો સોશિયલ સપોર્ટ મેઇન્ટેન કરવો.

પેશન્ટ સાથે ટાઇમ સ્પેન્ડ કરવો.

પેશન્ટ તથા તેના ફેમેલી મેમ્બર્સ સાથે પ્રોપર્લી ઇન્ટરેક્શન કરવું.

પેશન્ટની સ્કીન ઇન્ટીગ્રેટી અસેસ કરવી.

પેશન્ટને બેક કેર પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને પર્સનલ હાઇજીન ની ઇમ્પોર્ટન્સ વિશે કહેવું.

જે વ્યક્તિને ઇન્ફેક્શન હોય તેનાથી પેશન્ટને દૂર રહેવું.

પેશન્ટ એ બેરિયર મેથડ નો કોન્ટ્રાસેપટિવ્સ તરીકે ઉપયોગ કરવો.

જો પેશન્ટ એ સ્મોકિગ કરતા હોય તો સ્મોકિંગ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

હેલ્થ કેર વર્કરને સ્ટ્રીક્ટ એસેપ્ટીક ટેકનીક મેઇન્ટેન રાખવા માટે કહેવુ.

પ્રિવેન્શન

અનપ્રોટેડ સેક્સ્યુઅલ કોન્ટેક્ટ અવોઇડ કરવા માટે અને બેરિયર મેથડ એ કોન્ટ્રાસેપટીવનો ઉપયોગ કરવા માટે પેશન્ટ ને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવુ.

જે મધર એ કોઇપણ Sexually transmitted disease હોય તેને પ્રેગ્નેન્સીને અવોઇડ કરવું. કેમકે તેના બાળકમાં પણ તે ઇન્ફેક્શન એ ટ્રાન્સમિટ થય શકે છે.

માસ મીડિયા અને ટેલિવિઝનમાં પણ Sexually હેલ્થ વિશે awareness લાવવા માટેની એડવર્ટાઇઝમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.

જે વ્યક્તિને એચ.આઇ.વી.નુ ઇન્ફેક્શન હોય તેને કોઇપણ પ્રકારનો બ્લડ અથવા તો ઓર્ગન ડોનેશન ન કરવું જોઇએ.

બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન પહેલા પ્રોપર્લી ટેસ્ટ કરાવવુ.

હોસ્પિટલ અને ક્લિનિકમાં સ્ટ્રીક સ્ટેરીલાઇઝેશન પ્રેક્ટિસ નો યુઝ કરવો.

યુઝ થયેલા નીડલ અને સીરીંઝ નો ઉપયોગ ના કરવો.

જે વ્યક્તિ ઇનફેક્ટેડ હોય તેના બ્લડ અને બોડી ફ્લુડ ના કોન્ટેક્ટમાં આવવુ ન જોઇએ.

પેશન્ટ ને એઇડ્સ વિશે પ્રોપર્લી એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવુ.

પેશન્ટને એન્ટિવાયરલ ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

એચ.આઇ.વી એ એક સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ડિસીઝ છે.

ઉપયોગ કરેલા રેઝરનો ઉપયોગ ન કરવો.

યુઝ કરેલા ટુથ બ્રશનું ઉપયોગ ન કરવો.

યુઝ કરેલા નીડલ અને સીરીજ નું ઉપયોગ ન કરવો.

ડિસ્પોઝેબલ નીડલ અને સીરીંજ નો ઉપયોગ કરવો.

જો ફરી નીડલ અને સીરીજ નો ઉપયોગ કરવો હોય તો તેને પ્રોપર રીતે ઓટોક્લેવ કર્યા પછી જ તેનો ઉપયોગ કરવો.

જો વુમન એ AIDS અથવા ઇન્ફેક્શન વાડી હોય તો તેને પ્રેગનેન્સી અવોઇડ કરવી જોઈએ કારણકે aids અને Hiv એ ન્યુબોર્ન બેબી માં ટ્રાન્સમિટ થવાના ચાન્સીસ રહે છે.

Aid and Hiv ના પ્રિવેન્શન માટે કયા કયા પગલાં લય શકાય તેના વિશે હ્યુમન બિંગમાં એજ્યુકેશન આપવું.

બધા જ પ્રકારના માસ મીડિયા અને ટેકનોલોજી નો ઉપયોગ કરી એચ.આઈ.વી અને એઇડ્સ ના પ્રિવેન્શન માટે કયા કયા મેઝર્સ લય શકાય તેના માટે વ્યક્તિઓમાં જાગૃતતા લાવવી.

જે વ્યક્તિ એ એચ.આઇ.વી અને એઇડ્સ ના હાઇરિસ્ક મા હોય તેવા વ્યક્તિના બ્લડ અને અધર બોડી ઓર્ગન નું ડોનેશન અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

જ્યારે બ્લડને ટ્રાન્સફયુઝન કરવાનું હોય અથવા બ્લડ લેવાનું હોય ત્યારે એચ.આઇ.વી અને એઇડ્સ નું સ્ક્રિનિંગ કરાવવું.

હોસ્પિટલ અને ક્લિનિકમાં સ્ટરીલાઝેશન ટેકનીક નું ઉપયોગ કરવો.

શક્ય હોય ત્યાં સુધી ડિસ્પોઝેબલ નીડલ અને સિરીંજનો ઉપયોગ કરવો.

જો શક્ય ન હોય તો સ્ટરીલાઇઝ્ડ થયેલા નીડલ અને સીરીજ નો ઉપયોગ કરવો.

ટેબલેટ zidovudine નો કયૂરેટિવ મેઝર્સ તરીકે ઉપયોગ કરવો.

ઇન્ફેક્ટેડ બ્લડ અને બોડી ફ્લુઇડ ના કોન્ટેક્ટમાં આવવાનુ અવોઇડ કરવુ.

જ્યારે બ્લડ અને બોડી ફ્યુઇડ ના કોન્ટેક્ટ માં આવતા હોય ત્યારે મેડિકલ પર્સનલ એ યુનિવર્સલ પ્રિકોશન નું ધ્યાન રાખવું અને પર્સનલ પ્રોટેક્ટીવ ઇક્વિપમેન્ટ(PPE)kit નો ઉપયોગ કરવો.

જ્યારે ઇન્જેક્શન અને સ્કીન પિયર્સિંગ કરતા હોય ત્યારે ખૂબ જ પ્રિકોશન્સ રાખવું.

સ્ટરીલાઝેશન તથા ડિસઇન્ફેક્ટન્ટ નો ઇફેક્ટિવ રીતે ઉપયોગ કરવો.

વ્યક્તિને AIDS વિશે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવુ.
A=Avoidable,
I=Incurable,
D=Disease,
S=Syndrome. વિશે હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવું.

સ્ટુડન્ટ ની એઇડ્સ ડીસીઝ વિશે પ્રોપર રીતે સમજાવવું.

લોકોને એ પણ એજ્યુકેશન આપવું કે એઇડ્સ એ કોઇપણ પ્રકારના માખી અથવા મચ્છરો દ્વારા ફેલાતું નથી પરંતુ અનપ્રોટેક્ટેડ સેક્સ્યુઅલી કોન્ટેક્ટ દ્વારા ફેલાય છે.

લોકોને એજ્યુકેશન આપવું કે એઇડ્સ એ કપડા દ્વારા ફેલાતું નથી પરંતુ બ્લડ અને બોડી ફ્લુઇડ દ્વારા ફેલાય છે.

જે હોસ્પિટલમાં વર્ક કરતા સ્ટાફ કે જેમને એચ.આઇ.વી અને એઇડ્સ નથી તે મેમ્બરને પ્રોપર્લી પ્રીકોશન રાખવુ.

વ્યક્તિને કે જેમને એચ.આઇ.વી અને એઇડ્સ છે તેમને એન્ટી રેટ્રો વાયરલ થેરાપી આપવી.

• જીનાઇટલ વાટ્સ:

ડેફીનેશન:

જીનાઇટલ વાટ્સ સ્મોલ, નોન-કેન્સરિયસ ગ્રોથ અથવા લિઝન છે જે જીનાઇટલ અને એનલ એરિયા માં વાઇરલ ઇન્ફેક્શન ના કારણે અપીયર થાય છે. તે ચોક્કસ પ્રકારના હ્યુમન પેપિલોમા વાયરસ (HPV) ને કારણે થાય છે. આ વાટ્સ એ સાઇઝ અને સેપ માં ડિફરન્ટ હોય શકે છે, અને ફ્લેટ અથવા રેઇઝ્ડ હોય શકે છે. તેઓ ઘણીવાર સેક્સ્યુઅલ કોન્ટેક્ટ દ્વારા ટ્રાન્સમિટ થાય છે અને એસિમ્પ્ટોમેટિક હોય શકે છે, પરંતુ ક્યારેક ઇચિંગ અથવા ડિસ્કકમ્ફર્ટ નુ કારણ બને છે.

મોડ ઓફ ટ્રાન્સમિશન:

સેક્સ્યુઅલ કોન્ટેક્ટ,
થ્રો ઇન્ફન્ટ ((ડિલિવરી સમયે).

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

સ્મોલ,ફ્લેશ કલર્ડ તથા ગ્રે ગ્રોથ એ જીનાઇટલ એરિયા જેમ કે,વલ્વા,પેનિસ તથા સ્ક્રોટમ તથા એનસ રિજીયન મા જોવા મળે છે.
કોલીફ્લાવર જેવા ક્લસ્ટર મસાઓ કોલીફ્લાવર જેવા દેખાવ સાથે મોટા ક્લસ્ટરો બનાવી શકે છે.
ઇચિંગ: અફેક્ટેડ એરિયા મા ઇચિંગ તથા ઇરિટેશન થવુ.
ડિસ્કકમ્ફર્ટ: વાટ્સ ની અરાઉન્ડ મા બર્નિંગ તથા ડિસ્કકમ્ફર્ટ ફિલ થવુ.
બ્લિડિંગ: વાટ્સ માથી ઇરીટેશન તથા સ્ક્રેચ થવા ના કારણે બ્લિડીંગ થવુ.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

સર્વાઇકલ સ્મીયર,
કલ્પોસ્કોપી.

ટ્રીટમેન્ટ:

જો વાટ્સ એ પ્રેગ્નેન્સિ માં થાય છે, તો કોઇ ટ્રીટમેન્ટ ની જરૂરિયાત નથી
કારણ કે તે ડિલિવરી પછી ટ્રીટ થય શકે છે.

2.ક્રાયોથેરાપી (સાઇઝ ડિક્રીઝ કરવા માટે).

3.ઇલેક્ટ્રોકોટરાઇઝેશન (વાટ્સ ને એક્સાઇઝ કરવા માટે).

વલ્વા

• વલ્વાઇટિસ:

ડેફીનેશન:

વલ્વા ના ઇન્ફેક્શન તથા તેના ઇન્ફલામેશન ને‌ વલ્વાઇટિસ કહેવામાં આવે છે.

વલ્વાઇટિસ એ સામાન્ય રીતે ત્રણ કારણ ના લીધે થાય છે:

1. વલ્વાઇટીસ ડ્યુ ટુ સ્પેસિફિક ઇન્ફેક્શન .
2. વલ્વાઇટીસ ડ્યુ ટુ સેન્સિટિવ રિએક્શન.
3. વલ્વાઇટિસ ડ્યુ ટુ વજાઇનલ‌ ડિસ્ચાર્જ ઓર યુરીનરી કંટામીનેશન

વલ્વાઇટીસ ડ્યુ ટુ સ્પેસિફિક ઇન્ફેક્શન :

તે ચાર પ્રકારના હોય શકે છે:

1.બેક્ટેરિયલ:

a પાયોજેનિક અથવા નોન ગોનોકોકલ
b ટ્યુબરક્યુલર
c સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ડિસીઝ (ગોનોરિયા, ચેનક્રોઇડ, લિમ્ફોગ્રાન્યુલોમા વેનેરિયમ, સિફિલિસ, ગ્રાન્યુલોમા ઇન્ગ્યુનાલ).

2.વાયરલ:

a હર્પીસ જીનાઇટાલીસ‌
b હર્પીસ ઝોસ્ટર
c કોન્ડીલોમાટા એક્યુમિનાટા

3.ફંગલ:

a રીંગ વોર્મ
b મોનિલિઆસિસ (કેન્ડીડા આલ્બિકન્સ)

4.પેરાસાઇટીક :

a પેડિક્યુલોસીસ પ્યુબીસ
b સ્કેબીસ
c થ્રેડ વોર્મ.

બેક્ટેરિયલ પાયોજેનિક અથવા નોન-ગોનોકોકલ:

1.વલ્વલ‌ સેલ્યુલાઇટીસ,
2.ફુરુનક્યુલોસિસ,
3 .સેબેસીયસ અને એપોક્રાઇન ગ્લેન્ડ ઇન્ફેક્શન.
4.ઇમ્પેટીગો
5.એરિસિપેલાસ
6.ઇન્ટરટ્રિગો.
7.ટ્રૉમા ના કારણે ઇન્ફેક્શન.

1.વલ્વલ‌ સેલ્યુલાઇટીસ:

તે વલ્વા પર નાના સ્ક્રેચ સાથે સંકળાયેલ અનહાઇજિનિક કન્ડિશન ને કારણે હોઇ શકે છે અને તેના કારણે, તીવ્ર સેલ્યુલાઇટિસ થઇ શકે છે.

કોઝેટિવ ઓર્ગેનિઝમ:

સ્ટેફાયલોકોકસ ઓરિયસ.

લક્ષણો અને ચિન્હો:

1. વલ્વા સ્વોલેન, રેડ અને ટેન્ડર (ટચ પર સિવ્યર પેઇન).
2. સિવ્યર પેઇન
3. સિવ્યર ઇચિંગ.
4. મીક્ચુરેશન માં પ્રોબ્લેમ.
5. સ્ક્રેચિંગ અને લેસરેશનને કારણે સ્કિન (એપિડર્મિસ લેયર) ની એક્સકૉરિયેશન. ટ્રીટમેન્ટ:

સિસ્ટેમિક એન્ટિબાયોટિક,
લોકલ હોટ કોમ્પ્રેસ,
જો પેઇન ની કન્ડિશન હોય તો એનાલજેસીક મેડીકેશન

2.ફુરુનક્યુલોસિસ:

જે ઇન્ફેક્શન માં મોન્સ અને લેબિયા મેજોરાના હેઇર ના ફોલિકલ્સને અસર થાય છે તેને ફોલિક્યુલાટીસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જે વધુ ઇન્ફેક્શન પર ફુરુનક્યુલોસિસ તરીકે ઓળખાય છે.

કોઝેટિવ ઓર્ગેનિઝમ:

સ્ટેફાયલોકોકસ ઓરિયસ.

ટ્રીટમેન્ટ:

1.સિસ્ટેમિક અને લોકલ એન્ટિબાયોટિક્સ આપવામાં આવે છે.

2.પેશન્ટ ને ક્લીનલીનેસ જાળવવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.

3.પીડા રિલીફ માટે analgesics પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

3 .સેબેસીયસ અને એપોક્રાઇન ગ્લેન્ડ ઇન્ફેક્શન:

સેબેસીયસ અને એપોક્રાઇન ગ્લેન્ડ નો ઇન્ફેક્શન બોઇલ ના લક્ષણો દર્શાવે છે (સેબેસીયસ ટીશ્યુસ નુ ઇન્ફલામેશન).

ટ્રીટમેન્ટ:

બોઇલનુ એક્સીઝન

4.ઇમ્પેટીગો:

તે સ્ટેફાયલોકોકસ ઓરિયસ અને/અથવા સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ દ્વારા થતુ પસ્ટ્યુલર ઇન્ફેક્શન છે.

લક્ષણો અને ચિન્હો:

1. વલ્વલ રિજીયન ઇન્ફેક્શન
2. ઇન્ફેક્શન ‌એ બોડી ના અન્ય ભાગો, ફેસ અથવા હાથ સુધી ફેલાઇશકે છે.
3. ત્યાં પસ નું ફોર્મેશન થાય છે.
4. કેટલાક કિસ્સાઓમાં પસ ની રચના પછી, ક્રસ્ટ ની રચના થઈ શકે છે.
5. 5. બ્લેબ્સ ફૉર્મ થય શકે છે (એક્સ્ટ્રા ગ્રોથ). ટ્રીટમેન્ટ:

સિસ્ટેમીક‌ અને લોકલ એન્ટિબાયોટિક પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

જો બ્લેબ્સ હાજર હોય, તો તે એક્સાઇઝ કરવામાં આવે છે.

જો ક્રસ્ટ પ્રેઝન્ટ હોય તો તેને એસેપ્ટીકલી રીમુવ કરવામાં આવે છે.

5.એરિસિપેલાસ:

આ એક રેર કન્ડિશન છે કે જેમાં ઇન્ફેક્શન થાય તો ટીસ્યુ એ ઇન્ફ્લેમ્ડ થાય છે અને સિસ્ટમિક ડિસ્ટર્બન્સ માં ટ્રાન્સમિટ થાય છે.

કોઝિટિવ ઓર્ગેનિઝમ:

બીટા હેમોલિટીક સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ.

ટ્રીટમેન્ટ:

બ્રોડ સ્પેક્ટ્રમ એન્ટિબાયોટિક પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

6.ઇન્ટરટ્રિગો:

તે ખાસ કરીને ઓબેસ પેશન્ટ માં સ્કિન ના ફોલ્ડ્સ માં રિટેઇન્ડ થયેલા સીક્રીશન ના ઇરિટેશન અને ઇન્ફેક્શન ને કારણે છે. તે અન્ડર ગારમેન્ટ્સ અને સેનિટરી ટોવેલ ના ફ્રિક્શન થી પણ થય શકે છે.

ટ્રીટમેન્ટ:

હાઇજીન પ્રોપર્લી મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

લોકલી એપ્લિકેશન માટે એન્ટીસેપ્ટીક ક્રીમ પ્રોવાઇડ કરવુ.

સિસ્ટેમિક એન્ટિબાયોટિક પ્રોવાઇડ કરવી.

સ્ટાર્ચ અથવા ઝીંક ઓક્સાઇડ પાવડર સાથે ડસ્ટિંગ.

7.ટ્રૉમા ના કારણે ઇન્ફેક્શન

પેરીનિયમ પર ચાઇલ્ડ ના બર્થ ના ટ્રોમા અથવા ગાયનેકોલોજીકલ ઓપરેશન પછી અથવા નેઇલ સાથે સ્કૅચ દ્વારા ઇન્ફેક્શન ને કારણે ઇન્ફેક્શન લાગી શકે છે.

ટ્રીટમેન્ટ:

પ્રિસ્ક્રાઇબ પ્રમાણે પ્રોપર્લી એન્ટિબાયોટિક મેડિકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

જો પસ નું ફોર્મેશન થયેલું હોય તો લોકલ એન્ટિસેપ્ટિક ડ્રેસિંગ પ્રોવાઇડ કરવું.

વાયરલ ઇન્ફેક્શન:

હર્પીસ ઝોસ્ટર

કોઝિટિવ એજન્ટ:

વેરિસેલા ઝોસ્ટર (VZV)

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

સ્કીન પર ડિસ્ટ્રીબ્યુટેડ અથવા પ્રેઝન્ટ વેસિકલ્સ ના ગ્રુપ ના ઇન્ફ્લામેન્ટ્રી પેઇન ફૂલ ઇરપ્શન થવુ.

વેસિકલ્સ રપ્ચર થય શકે છે અથવા ડ્રાય થય શકે છે.

ટ્રીટમેન્ટ:

પેઇન ને રિલીવ કરવા માટે એનાલજેસીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

સેકન્ડરી ઇન્ફેક્શન ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક મેડિકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

એસાયક્લોવીર 800 mg (ડેઇલી) ઓરલી રીતે દરરોજ 5 વખત આપવામાં આવે છે1 વિક અથવા
7 દિવસ.

Acyclovir ક્રીમ 5 ટકા લોકલી રીતે લેસ સિવ્યર ઇન્ફેકશન માટે વપરાય છે.

ફંગલ ઇન્ફેક્શન:

મોનિલિયાસિસ:

કોઝેટિવ ઓર્ગેનિઝમ:

કેન્ડીડા આલ્બીકેન્સ

રિસ્ક ફેક્ટર્સ:

ડાયાબિટીસ મલાઇટસ,
બ્રોડ સ્પેક્ટ્રમ એન્ટિબાયોટિક્સ લેતા પેશન્ટ,
પ્રેગનેન્સી દરમિયાન રીનલ ડિસઓર્ડર.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

વલ્વલ ઇન્ફ્લામેશન,
ઇન્ફ્લેમ્ડ એરિયા રો બીફ જેવો દેખાય છે.

ટ્રીટમેન્ટ:

પેશન્ટ‌ ને પ્રોપર્લી એન્ટિબાયોટિક મેડિકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

જો ગ્લાયકોસુરિયા હોય, તો ડાયાબિટીસ ની ટ્રીટમેન્ટ કરવી જરૂરી છે.
પેશન્ટ ને મિક્ચુરેશન પછી વલ્વા વોશ અને પેરીનેલ ક્લીન્લીનેસ જાળવવા માટે સૂચના આપો.

રીંગ વોર્મ:

કોઝેટિવ ઓર્ગેનિઝમ:

ટીનીયા ક્રુરીસ.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

બ્રાઇટ રેડ કલર લિઝન્સ જોવા મળવા.

ટ્રીટમેન્ટ:

લોકલ એપ્લિકેશન માટે ક્રીમ અથવા મલમ ક્લોટ્રિમાઝોલ/માઇકોનાઝોલ.

ટેબ્લેટ આલ્બેન્ડાઝોલ.

ટેબ્લેટ ગ્રિસોફુલવિન 500 mg 1 મહિના માટે.

પેરાસાઇટીક ઇન્ફેક્શન:

થ્રેડવોર્મ

કોઝેટિવ ઓર્ગેનિઝમ:

ઓક્સ્યુરિસ વર્મિક્યુલરિસ. તે ચિલ્ડ્રન મા‌ કોમન છે અને સ્ટૂલમાં જોવા મળે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

નોક્ચુરલ પેરિનીયલ ઇચીગ
પેરિનીયલ એક્સકોરિયેશન.

ટ્રીટમેન્ટ:

એન્ટિહેલ્મિન્ટિક ડ્રગ જેમ કે મેબેન્ડાઝોલ અથવા જેન્ટિયન વાયોલેટની લોકલી એપ્લિકેશન જેવી આપવામાં આવે છે.

વલ્વાઇટિસ ડ્યુ ટૂ સેન્સીટીવ સ્કિન‌ રિએક્શન ઓફ ધી સ્કીન:

વલ્વા ઘણા એજન્ટો અથવા કેમિકલ્સ પ્રત્યે ખૂબ જ સેન્સિટીવ હોય છે અને કેટલીકવાર તે એલર્જીક રિએક્શન અથવા કોન્ટેક ડર્મેટાઇટિસ પ્રોડ્યુસ કરી શકે છે. આવા એજન્ટો અથવા રસાયણો નીચે લખેલા છે:

પ્રુરાઇટીસ ની સારવાર માટે ઉપયોગમાં લેવાતી ડ્રગ્સ-લોકલ એપ્લિકેશન.
2.સાબુ, ડીટરજન્ટ, પાવડર.
3.ગર્ભનિરોધક ક્રીમ અથવા જેલી અથવા ફોમ ટેબ્લેટ અને કોન્ડમ વગેરે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

વલ્વાનો ઇન્ટેન્સ ઇન્ફેકશન અથવા તે સ્વોલેન છે.
વેસિકલ્સ અપીયર થય શકે.
પ્રુરાઇટીસ.

ટ્રીટમેન્ટ:

કોઈ સ્પેસિફિક ટ્રીટમેન્ટ નથી. તે થોડા દિવસોમાં ઠીક થય શકે છે.

કેલામાઇન લોશન અથવા ક્રીમ નો ઉપયોગ થાય છે.

એન્ટિહિસ્ટેમાઇન મેડીટેશન અવોઇડ કરવી જોઇએ.

વલ્વાઇટીસ‌ ડ્યુ ટૂ વજાઇનલ‌ ડિસ્ચાર્જ એન્ડ કંટામીનેશન:

કન્ટીન્યુઅસ વજાયનલ ડીસ્ચાર્જ ના કેસ માં , તે એરિયા મોઇસ્ટ બનશે અને આ ઓર્ગેનિઝમ ના ગ્રોથ નુ કારણ‌ બનસે અને અંતે ઇન્ફેકશન લાગશે જે વલ્વાના ઇન્ફ્લામેશન તરફ દોરી શકે છે.

કોઝેટિવ ઓર્ગેનિઝમ:

કેન્ડીડા આલ્બીકેન્સ,
ટ્રાઇકોમોનાસ વજાઇનાલિસ.

ટ્રીટમેન્ટ:

વજાઇનલ અથવા UTI ઇન્ફેકશન ની ટ્રીટમેન્ટ માટે એન્ટિબાયોટિક્સ આપવામાં આવે છે.

ડાયાબિટીસ મેલીટસ માટે પેશન્ટ ને ચેક કરવુ કારણ કે તે ઇન્ફેકશન નું પ્રાયમરી કારણ છે.

સુથિંગ લોશન અથવા કેલામાઇન લોશન લગાવી શકાય છે.

• બાર્થોલીનાઇટીસ:

ડેફીનેશન:

બાર્થોલિનાઇટિસ : બાર્થોલિન ગ્લેન્ડ ની ઇન્ફેકશન તથા‌ ઇન્ફ્લામેશન કન્ડિશન કહેવામા આવે છે, જે વજાઇનલ ઓપેનીગ ની‌ સાઇડ મા‌ બદામ આકારની ગ્લેન્ડ છે. તેમનુ પ્રાઇમરી ફંકશન મ્યુકસ પ્રોડક્શન કરવાની છે જે વજાઇનલ કેનાલ ને લુબ્રિકેટ કરવામાં મદદ કરે છે, આ‌ બાર્થોલિન ગ્લેન્ડ ની ઇન્ફેકશન તથા‌ ઇન્ફ્લામેશન ને બાર્થોલીનાઇટીસ કન્ડિશન કહેવામા આવે છે.

બાર્થોલિનાઇટિસ ના મેઇન્લી ચાર ટાઇપ પડે છે.
1.એક્યુટ બાર્થોલીનાઇટીસ
2.રીકરંટ બાર્થોલીનાઇટીસ
3.બાર્થોલીન એબ્સેસ
4.બાર્થોલીન સિસ્ટ

1.એક્યુટ બાર્થોલીનાઇટીસ: એક અથવા બંને બાર્થોલીન લેન્ડ ના સડન,સિવ્યર ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફલામેશન ને બાર્થોલીનાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

કોઝેટિવ ઓર્ગેનિઝમ:

ગોનોકોકસ,
ઇ-કોલી,
સ્ટેફાયલોકોકસ,
સ્ટ્રેપ્ટોકોક્સ અને
ક્લેમીડીયા ટ્રેકોમેટીસ.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

લોકલી પેઇન,
ડિસ્કમ્ફર્ટ,
વોકિંગ તથા સ્લીપિંગ મા‌ ડિફીકલ્ટી થવી.
ડક્ટ ને એક્ઝામિનેશન કરવાથી કન્જેસ્ટેડ તથા ટેન્ડર લાગે છે.

ટ્રીટમેન્ટ:

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી હોટ કમ્પ્રેસીસ‌ પ્રોવાઇડ કરવું.
પેશન્ટ ને પેઇન લેવલ ને રિડ્યુઝ કરવા માટે એનાલજેસીક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
પેશન્ટને પ્રોપર્લી એન્ટિબાયોટિક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
Ex: Ampicillin 500 mg ઓરલી 8 અવર્લી પ્રોવાઇડ કરવું.

2.રીકરંટ બાર્થોલીનાઇટીસ:

બાર્થોલીન ગ્લેન્ડ નું પિરીયોડીક પેઇનફુલ ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય અને તે કન્ડિશન એ વારંવાર જોવા મળે તો આ કન્ડિશન ને રિકરંટ બાર્થોલીનાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

લોકલી પેઇન,
ડિસ્કમ્ફર્ટ,
વોકિંગ તથા સ્લીપિંગ મા‌ ડિફીકલ્ટી થવી.
ડક્ટ ને એક્ઝામિનેશન કરવાથી કન્જેસ્ટેડ તથા ટેન્ડર લાગે છે.

ટ્રીટમેન્ટ: રીપીટેડ ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફલામેશન ને રીડ્યુઝ કરવા માટે ઇન્ફ્લેમ્ડ થયેલી ડક્ટ તથા ગ્લેન્ડ નું એક્સીઝન કરવામાં આવે છે

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી હોટ કમ્પ્રેસીસ‌ પ્રોવાઇડ કરવું.
પેશન્ટ ને પેઇન લેવલ ને રિડ્યુઝ કરવા માટે એનાલજેસીક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
પેશન્ટને પ્રોપર્લી એન્ટિબાયોટિક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
Ex: Ampicillin 500 mg ઓરલી 8 અવર્લી પ્રોવાઇડ કરવું.

3.બાર્થોલીન એબ્સેસ:

તે ડક્ટ માં એબ્સેસ અથવા પસ નુ ફોર્મેશન છે જે ડક્ટ માં બ્લોકેજ નું કારણ બને છે પરિણામે ડક્ટ માં એક્ઝ્યુડેટ્સ એક્યુમ્યુલેટ થાય છે અનેઅને જો ટ્રીટમેન્ટ ન કરવામાં આવે તો એબ્સેસ લોવર વજાઇનલ વોલ માં ટ્રાન્સમિટ થય શકે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

ફીવર આવવો,
લોકલ પેઇન તથા ડિસ્કમ્ફર્ટ થવું,
પેશન્ટ એ વોક કરી શકતું નથી તથા બેસી શકતું નથી.
લેબિયા મેજોરા ટેન્ડર થવું.
સ્કિન એ રેડ તથા એડીમાટોસ થવું.

ટ્રીટમેન્ટ:

પેશન્ટ ને પેઇન ની કન્ડિશન હોય તો એનાલજેસીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

હોટ કોમ્પ્રેશન આપવામાં આવે છે.

ઇન્ફેક્શન ને રિડ્યુસ કરવા માટે સિસ્ટેમીક એન્ટિબાયોટિક્સ કલ્ચર અને સેન્સીટીવીટી ટેસ્ટ મુજબ આપવામાં આવે છે. મોટાભાગે વપરાતી એન્ટિબાયોટિક્સ એમ્પીસિલિન અને ટેટ્રાસાયક્લાઇન છે.

ફોડલી એ ફાટી ન જાય તે માટે વહેલામાં વહેલી તકે ડ્રેઇનેજ કરવામાં આવે છે.

મર્સુપિયલાઇઝેશન કરવામાં આવે છે.

તે એક પ્રોસિઝર છે જે પસ ના ડ્રેઇનેજ માં મદદ કરે છે અથવા સિસ્ટ ને રિમુવ કરવામાં આવે છે.

તે પ્રોસિઝર એ જનરલ એનેસ્થેશીયા પ્રોવાઇડ કરી કરવામાં આવે છે.

સિસ્ટ ને રિમૂવ કરવા માટે લેબિયા માઇનોરા ના મિડલ ભાગ પર એક ઓપનિંગ બનાવવામાં આવે છે.

આમાં, સેક ને ઇનસિઝ્ડ કરવામા‌ આવે છે અને તેની કિનારીઓ ને સ્ટિચ કરવામાં આવે છે.

4.બાર્થોલીન સિસ્ટ

બાર્થોલિન સિસ્ટ એ ફ્લુઇડ થી ભરેલી સેક છે જે વજાઇનલ ઓપનિંગ ની બંને બાજુ આવેલી બાર્થોલિન ગ્લેન્ડ એ બ્લોક થય જાય છે. આ ગ્લેન્ડ ઓ ફ્લુઇડ નુ સિક્રીસન કરે છે જે વજાઇના ને લુબ્રિકેટ કરવામાં મદદ કરે છે. જ્યારે બાર્થોલિન ગ્લેન્ડ ની ડક્ટ એ બ્લોક થાય છે, ત્યારે ફ્લુઇડ એ કલેક્ટ થાય છે, જે સિસ્ટ નુ ફોર્મેશન તરફ દોરી જાય છે. બાર્થોલિન ગ્લેન્ડ એ સામાન્ય રીતે પેઇનલેસ હોય છે અને જ્યાં સુધી તેઓ ઇન્ફેક્ટેડ અથવા એનલાર્જ ન થાય ત્યાં સુધી સિમ્પટોમ્સ નું કારણ બની શકશે નહીં.

ઇટીયોલોજી:

ઇન્ફેક્શન,
ટ્રોમા,
ઇન્જરી.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

લિબિયા મેજોરા માં સ્વિમિંગ થવું,
લોકલ ડિસ્કમ્ફર્ટ,
ડિસપારેયુનીયા,
સ્કિન એ થીન તથા સાઇનિંગ થવી,
સિસ્ટ એ ફ્લક્ચુએટ તથા નોન‌ ટેન્ડર હોય છે.

ટ્રીટમેન્ટ:

માર્સુપાયલાઇઝેશન એ એકમાત્ર ટ્રીટમેન્ટ છે.

વજાઇનલ ઇન્ફેક્શન

• વજાઇનાઇટીસ:

વજાઇના ના ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશન ને વજાઇનાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

ટાઇપ્સ:

ઇન્ફેક્શન ના સાત પ્રકાર છે:

1.વલ્વો વજાઇનાઇટીસ.
2.ટ્રાઇકોમોનિઆસિસ .
3.મોનિલિઆસિસ .
4.ક્લેમીડિયા ટ્રેકોમેટિસ ને કારણે વજાઇનાઇટીસ .
5.એટ્રોફિક યોનિટીસ.
6.નોનસ્પેસિફિક વજાઇનાઇટી .
7.ટોક્સિક શોક સિન્ડ્રોમ

વલ્વો વજાઇનાઇટીસ:

વલ્વોવજાઇનાઇટીસ એટલે વલ્વા,( એક્સટર્નલ ફિમેલ જીનાઇટેલીયા ) તથા વજાઇના નું ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન ને વલ્વોવજાઇનાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

ઇટીયોલોજી

ફંગલ ઇન્ફેક્શન જેમ કે કેન્ડિડા આલ્બીકેન્સ.
બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન જેમકે બેક્ટેરિયલ વજાઇનોસીસ.
સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમીટેડ ઇન્ફેક્શન જેમકે, ગોનોરિયા, ક્લેમાઇડિયા અને ટ્રેક્યોમોનિયાસીસ,ગોનોકોકલ ઇન્ફેકશન.
કેમીકલ ઇરિટન્ટ સબસટન્સ,
એલરજન્સ,
હોર્મોનલી ચેન્જીસ જેમ કે,
પ્રેગ્નન્સી તથા મેનોપોઝ,
વજાઇનલ એરિયા માં ફોરેઇન બોડી પ્રેઝન્ટ હોવાના કારણે,
થ્રેડ વોર્મ ઇન્ફેસ્ટેશન.

લક્ષણો તથા ચિન્હો

વલ્વલ તથા વજાયનલ એરિયા પર ઇચિંગ થવું,
પ્રુરાઇટસ,
વલ્વામાં રેડનેસ તથા સ્વેલિંગ થવું,
એબનોર્મલ ડિસ્ચાર્જ થવુ,
પેઇન તથા બર્નિગ સેન્સેસન થવું,
વલ્વલ એરિયા મા‌ સેન્સીટીવિટી તથા સોરનેસ થવુ.
પેઇન તથા બર્નિગ સેન્સેસન થવુ.
વજાઇનલ મોઇસ્ચર ઇન્ક્રીઝ થવું.
ઓફેન્સીવ વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ થવુ.
પેઇનફુલ મિક્ચુરેશન.
લેબીયા માઇનોરા‌ સ્મોલન તથા રેડ થવુ.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

એક્ઝામિનેશન ઓફ વજાઇનલ‌ ડિસ્ચાર્જ,
કલ્ચર એન્ડ મિડીયા,
સ્ટૂલ એક્ઝામીનેશન.

ટ્રીટમેન્ટ:

અમુક કેસીસ માં કોઝ એ અનનોન હોય છે તેથી સિમ્પલ પેરિનિયલ કેર કરવામાં મદદ કરે છે.
જો સોરનેસ પ્રેઝન્ટ હોય તો ઇસ્ટ્રોજન એ લોકલી‌ એવરી નાઇટ 2 વિક માટે એપ્લાય કરવુ.
અલ્ટરનેટીવ રીતે, ટેબ્લેટ Ethinyl estradiol 0.01 mg OD માટે 3 વજાઇનલ ડિફેન્સ માટે સૂચવવામાં આવે છે.
કલ્ચર તથા મિડીયા માટે એન્ટીબાયોટીક પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
વોર્મ ઇન્ફેસ્ટેસન માટે એન્ટીહેલ્મીન્થીક પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

ટ્રાઇટોકોમોનીઆસિસ:

વજાઇનલ ટ્રાઇટોકોમોનીઆસિસ એ ચાઇલ્ડ બિયરીગ પિરીયડ માટે નો ઇમ્પોરટન્ટ કોઝ છે.

ઇટીયોલોજી:

તે ટ્રિકોમોનાસ વજાઇનાલિસ સેક્સ્યુઅલી કોન્ટેક દ્વારા અથવા એક વુમન થી બીજી વુમન મા ટોઇલેટ આર્ટીકલ્સ દ્વારા થાય છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

સડન ઓફેન્સીવ પ્રોફ્યુઝ વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ,
ઇન્ટરોઇટસ ની અરાઉન્ડ મા ઇરિટેશન તથા ઇચીગ થવું,
ડિસયુરિયા,
ફ્રીક્વન્સી ઓફ મિક્ચુરેશન,
એક્ઝામીનેશન કરવાથી ગ્રીનીસ યેલો વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ પાસ થવુ.
વજાઇનલ એક્ઝામિનેશન પેઇનફુલ થવુ.

ડાયગ્નૉસ્ટીક ઇવાલ્યુએસન:

વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ કલ્ચર મિડીયા.

ટ્રીટમેન્ટ:

1.ટેબ. મેટ્રોનીડાઝોલ TDS 1 વિક માટે.

2.હસબન્ડ ને પણ એક વિક સુધી આ જ ટ્રીટમેન્ટ આપવામાં આવે છે.

3.વાઇફ એ ક્યોર ન થાય ત્યાં સુધી કોઇટસ એક્ટ દરમિયાન બેરિયર મેથડ નો ઉપયોગ કરવાની કપલ્સ એડવાઇસ આપવી.

4.જો સિમ્પટોમ્સ પરસિસ્ટ રહે, તો ટ્રીટમેન્ટ નો બીજો કોર્સ 7 દિવસના ઇન્ટરવલ પછી આપવામાં આવે છે.

5.સીવ્યર ઇન્ફેક્શન ના કિસ્સામાં, ક્લોટ્રિમાઝોલ 100 mg ધરાવતી વજાયનલ ટેબલેટ કંટીન્યુઅસ 6 નાઇટ સુધી દરરોજ વજાઇના માં ઇન્ટ્રોડ્યુસ કરવામાં આવે છે.

6.અર્લી પ્રેગ્નન્સી અને લેક્સ્ટેશન મા લોકલ એપ્લિકેશન સૂચવવામાં આવે છે.

મોનિલીયાસીસ (કેન્ડીડા વજાઇનાઇટી):

મોનિલીયાસીસ એ કેન્ડીડા આલ્બિકન્સ ઇન્ફેક્શન ને કારણે છે જે ફૂગ જેવા ગ્રામ પોઝીટીવ યીસ્ટ ને કારણે થાય છે.

ઇટિયોલોજી:

વજાઇના માં કોમન એન્વાયરમેન્ટ ચેન્જ થાય ત્યારે યીસ્ટ ઇન્ફેક્શન થાય છે.
દા.ત.: પુઅર હાઇજિનિક કન્ડિશન (ડર્ટી અન્ડરવેર અને ફેકલ યીસ્ટ નું ટ્રાન્સફર.
એન્ટિબાયોટિક નો લાંબા સમય સુધી ઉપયોગ.
ઓરલ કોન્ટ્રાસેપ્ટીવ નો ઉપયોગ.
સેક્સયુઅલ કોન્ટેક્ટ દ્વારા ટ્રાન્સમીટ.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ થવું.
ડિસ્ચાર્જ એ થીક કર્ડી વાઇટ થવુ.
વલ્વા એ રેડ તથા સ્વોલેન થવુ.
પ્રુરાઇટસ.
ડિસપારેયુનિયા.
વજાઇના મા‌ વાઇટ કલર ફ્લેક પ્રેઝન્ટ હોવુ. વાઇટ ફ્લેક્સ ને રીમુવ કરતા મલ્ટીપલ્સ ઉઝીંગ સ્પોટ્સ જોવા મળે છે.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
કલ્ચર એન્ડ મીડિયા,
ડિસ્ચાર્જ અથવા ફ્લેક્સ નું ડાયરેક્ટ સ્મીયર.

ટ્રીટમેન્ટ:

વજાઇનલ ક્રીમ નો યુઝ કરવો.
પેશન્ટ ને ફ્લુકોનાઝોલ ટેબલેટ 50 mg OD 7 દિવસ સુધી પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

લોકલી રીતે nystatin મલમ સાથે ટ્રીટમેન્ટ કરવી જોઈએ.

કપલ્સ ને કોન્ટ્રાસેપ્ટિવ મેથડ નો ઉપયોગ કરવાની સલાહ આપવી.

મેન્સ્ટ્રુએશન દરમિયાન પણ ટ્રીટમેન્ટ કંટીન્યુ રાખવામાં આવે છે.

વજાઇનાઇટીસ ડ્યુ ટૂ ક્લેમાયડિયા ટ્રેકોમાટીસ:

વજાઇનાઇટીસ ડ્યુ ટૂ ક્લેમાયડિયા ટ્રેકોમાટીસ તે સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ડિસીઝ ના કારણે થાય છે જેના કારણે વજાઇનાઇટીસ તથા યુરેથ્રાઇટીસ ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે.

ઇટીયોલોજી:

ક્રોનિક ટ્રેકોમાટીસ ઇન્ફેક્શન

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

ઇરીટન્ટ મ્યુકોપુરુલન્ટ ડિસ્ચાર્જ,
ડાયસુરિયા.

ડાઇગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

ટીસ્યુ કલ્ચર સિરોલોજીકલ ટેસ્ટ (VDRl)

ટ્રીટમેન્ટ:

Cap. Tetracycline 500 mg 4 ટાઇમ્સ ઇન ડે 1 વિક સુધી પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

એટ્રોફિક વજાયનાઇટીસ (સીનાઇલ વજાયનાઇટીસ):

પોસ્ટ મેનોપોઝલ વુમન માં વજાઇનાઇટીસ ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય તો આ કન્ડિશન ને એટ્રોફીક વજાયનાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

ઇટિયોલોજી:

ઇસ્ટરોજન ડેફિશિયન્સી ના કારણે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

પ્રુરાઇટીસ,
વજાઇનલ વોલ ઇનફ્લેમ થવી,
વલ્વામાં ડીશકમ્ફર્ટ તથા સોરનેસ પ્રેઝન્ટ હોવું.
પેઇનફુલ વજાઇનલ એક્ઝામિનેશન હોવુ.
પોસ્ટ મેનોપોઝલ યેલોવિસ બ્લડ સ્ટેઇન્ડ વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
ડાયગ્નોસ્ટીક ક્યુરેટેજ બાયોપ્સી,
પેપ સ્મીયર.

ટ્રીટમેન્ટ:

ઇસ્ટ્રોજન વજાઇનલક્રીમ નું લોકલી એપ્લિકેશન કરવું.
એથીનાઇલ એસ્ટ્રાડાયોલ 0.01 mg OD 3 વીક સુધી પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

નોનસ્પેસિફિક વજાઇનાઇટીસ:

નોનસ્પેસિફિક વજાઇનાઇટીસ ફોરેઇન બોડી અથવા ઇન્ફેક્ટેડ બોડી જેમ કે (રિંગ) પેસરી, ટેમ્પન્સ, IUD, ચાઇલ્ડ બર્થ ટ્રોમા અથવા વજાઇનલ ના ઓપરેશન ને કારણે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

ઓફેન્સીવ વજાઇનલ ડિચાર્જ,
પ્રુરાઇટસ,
વલ્વલ ઇરિટેશન,
ટેન્ડર રેડ સ્વોલન વજાઇનલ મ્યુકોઝા,

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન

ટ્રીટમેન્ટ:

જનરલ હેલ્થ નું ઇમ્પ્રુવમેન્ટ કરવું.
ફોરેઇન બોડી ને રીમુવ કરવું.
બેક્ટેરિયોસાઇડલ ક્રિમ ને 7 દિવસ સુધી સપ્લાય કરવુ.
વજાઇનલ ટેબલેટ ને વજાઇના માં ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે દિવસમાં બે વખત 10 દિવસ સુધી પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

ટોક્સિક શોક સિન્ડ્રોમ(TSS):

તે 15-30 વર્ષ ની વચ્ચે મેન્સટ્રુએટીગ વુમન માં જોવા મળે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

ફિવર આવવો,
વોમિટીંગ તથા ડાયરિયા,
હાઇપોટેન્સન,
રેસિસ,
એક્યુટ રેસ્પીરેટરી ડિસ્ટ્રેઝ સિન્ડ્રોમ.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

બ્લડ કલ્ચર,
સીરમ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ

ટ્રીટમેન્ટ:

સપોર્ટિંગ ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
હાઇપોવોલેમીયા ને કરેક્ટ કરવામા આવે છે.
હાઇપોટેન્સન ની કન્ડિશન ને કરેક્ટ કરવામા આવે છે.
પેરેન્ટ્રેલ રુટ દ્વારા કર્ર્ટીકોસ્ટીરોઇડ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
Tab.ક્લોક્ઝાસિલીન એ 2 વિક માટે પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

• મેટ્રાઇટીસ:

યુટેરાઇન કેવીટી ની વોલ માં થતા ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફલામેશન ની કન્ડિશન ને મેટ્રાઇટીસ કહેવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે યુટેરાઇડ કેવીટી ના ત્રણ લેયર્સ આવેલા હોય છે જેમ કે,
આઉટર મોસ્ટ લેયર કે જેને 1) પેરિમેટ્રિયમ કહેવામાં આવે છે. મિડલ લેયર કે જેને 2) માયોમેટ્રિયમ કહેવામાં આવે છે અને ઇનરમોસ્ટ લેયર કે જેને 3) એન્ડોમેટ્રિયમ કહેવામાં આવે છે આમ યુટ્ર્સ ના આ ત્રણ લેયર માથી કોઇ પણ લેયર મા થતા ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન મેટ્રાઇટિસ કહેવામાં આવે છે.

જો યુટ્રસ ના આઉટર મોસ્ટ લેયર જેમકે પેરિમેટ્રિયમ માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય તો તે કન્ડિશન ને પેરિમેટ્રાઇટિસ કહેવામાં આવે છે.જો યુટ્રસ ના મિડલ લેયર જેમકે માયોમેટ્રીયમ માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય તો તે કન્ડિશન ને માયોમેટ્રાઇટિસ કહેવામાં આવે છે.જો યુટ્રસ ના ઇનર મોસ્ટ લેયર જેમકે એન્ડોમેટ્રિયમ માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય તો તે કન્ડિશન ને એન્ડોમેટ્રાઇટિસ કહેવામાં આવે છે.

ટાઇપ્સ ઓફ મેટ્રાઇટિસ:

સામાન્ય રીતે મેટ્રાઇટીસ ના ત્રણ ટાઇપ પડે છે જેમ કે,
1) એક્યુટ મેટ્રાઇટીસ
2) ક્રોનિક મેટ્રાઇટિસ
3) એટ્રોફિક અથવા સિનાઇલ એન્ડોમેટ્રાઇટીસ

1) એક્યુટ મેટ્રાઇટીસ:

એક્યુટ મેટ્રાઇટીસ ની કન્ડિશન એ સામાન્ય રીતે એબોર્શન અથવા તો ચાઇલ્ડ ના બર્થ થયા પછી અરાઇઝ થાય છે.

ઇટિયોલોજી:

ઓર્ગેનિઝમ્સ એ સામાન્ય રીતે એન્ડોજીનીયસ અથવા એક્ઝોજીનીયસ હોય શકે છે.
પ્લેસેન્ટલ સાઇટ( તેમાં ઓપન ‌વુન્ડ હોવાના કારણે ઓર્ગેનિઝમ્સ એ ઇઝીલી રીતે મલ્ટિપ્લાય થય શકે છે).
લોકિયા.

લક્ષણો તથા ચિહ્નો:
ફીવર,
પેલ્વિક પેઇન,
પ્રોફ્યૂસ ઓફેન્સિવ વજાઇનલ‌ ડિસ્ચાર્જ,
લોકીયલ ડિસ્ચાર્જ પ્રેઝન્ટ,
એબડોમીનલ પેઇન તથા ક્રેમ્પ્સ થવું.
રેપિડ પલ્સ તથા હાર્ટ રેટ ઇન્ક્રીઝ થવા,

ક્રોનિક મેટ્રાઇટિસ:

તે એક રેર કન્ડિશન છે પરંતુ જો તે થાય છે, તો તે ઇન્ફેક્ટેડ એન્ડોમેટ્રીયમ ના સાયક્લિક શેડિંગ અને ઇન્ફેક્ટેડ મટીરીયલ નુ કોન્સ્ટન્ટલી ડ્રેનેઇજ ને કારણે છે.

ઇટિયોલોજી:

ઓર્ગેનિઝમ્સ ના ગ્રોથ થવાના કારણે ઇન્ફેક્ટેડ એન્ડોમેટ્રીયમ,
IUCD ઇન્ફેક્શન ના કારણે,
ઇન્ફેક્ટેડ પોલીપ્સ,
રીટેઇન્ડ પોલીપ્સ,
ફાઇબ્રોઇડ યુટ્ર્સ,
ટ્યુબરક્યુલર ઇન્ફેક્શન,
કોસ્ટિક્સ અથવા રેડિયેશન (ખાસ કરીને રેડિયમ સાથે) ને કારણે એન્ડોમેટ્રાયલ બર્ન થાય છે.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
USG,
બ્લડ ટેસ્ટિંગ,
સર્વાઇકલ કલ્ચર,
એન્ડોમેટ્રીઅલ બાયોપ્સી,
લેપ્રોસ્કોપી,
હિસ્ટેરોસ્કોપી.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

ડીસ્મેનોરીયા(પેઇનફુલ મેન્સ્ટુ્એશન),
ડિસ્પેરીયુનિયા,
એબનોર્મલ વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ,
બોવેલ મુવમેન્ટ દરમિયાન ડિસ્કમ્ફર્ટ થવુ,
ફિવર,
જનરલ ડીસ્કમ્ફર્ટ,
મલેઇસ,
લોવર એબડોમીનલ તથા પેલ્વિક રિજીયન મા‌ પેઇન થવું,
પુરુલન્ટ વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ,
યુટ્રસ એ સ્લાઇટ્લી બલ્કી તથા એન્લાર્જ થવું અને હેવીમેનોરાજીયા ની કન્ડિશન અરાઇઝ થવી.

ટ્રીટમેન્ટ:

કલ્ચર તથા સેન્સીટીવીટી ટેસ્ટ બાદ પ્રોપર્લી એન્ટિબાયોટિક મેડિકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
જો પેશન્ટ એ મેનોપોઝ ની કન્ડિશન માં હોય તો હિસ્ટેરેક્ટોમી માટે એડવાઇઝ આપવી.

એટ્રોફીક અથવા સીનાઇલ મેટરાઇટિસ:

એટ્રોફિક અથવા સિનાઇલ મેટ્રાઇટિસ એ સામાન્ય રીતે ઇસ્ટ્રોજન ની ડેફીશીયન્સી ના કારણે અરાઇઝ થાય છે જેના કારણે યુટ્રો સર્વાઇકલ વજાઇનલ કેનાલ ની ઇમ્યુનિટી એ રિડ્યુઝ થાય છે.

લક્ષણો તથા ચિહ્નો:

ઓફેન્સીવ વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ,
બ્લડ સ્ટેઇન્ડ વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ,
યુટ્રસ એન્લાર્જ,‌‌ સોફ્ટ અને ટેન્ડર થવું,
સર્વિક્સ માથી પુરુલન્ટ ડિસ્ચાર્જ એસ્કેપ થવું.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
હિન્સ્ટોલોજીકલ એક્ઝામિનેશન,
પાયોમેટ્રા ની કન્ડિશન માં ડાયગ્નોસ્ટિક ક્યુરેટેજ પરફોર્મ કરવું.
એટ્રોફિક અથવા સેનાઇલ એન્ડોમેટ્રિટિસ હંમેશા CA Cx સાથે કન્ફ્યુઝ હોય છે, CA Cx ને એક્સક્લુડ રાખવા માટેના બધા ટેસ્ટ કરવા જોઇએ.

ટ્રીટમેન્ટ:

ઇસ્ટ્રોજન સપ્લિમેન્ટ્સ એથિનાઇલ એસ્ટ્રાડિઓલ 0.01 mg OD ના ફોર્મ માં 4 વિક અથવા 1 મહિના માટે આપવામાં આવે છે. તે એન્ડોમેટ્રીયમ ના હિલીંગ‌ મા મદદ કરશે.

પાયોમેટ્રા માં, પસ નું ડ્રેઇનેજ સિમ્પલ સર્વાઇકલ ડાઇલેટેશન ની મદદથી કરવામાં આવે છે અને 2 વિક પછી, એન્ટિબાયોટિક્સ ના કવરેજ મા ડાયગ્નોસ્ટિક ક્યુરેટેજ કરવામાં આવે છે.

અનરિસ્પોન્સિવ કેસમાં, હિસ્ટરેક્ટોમી કરવામાં આવે છે અને સ્પેસિમેન હિસ્ટોલોજીકલ એક્ઝામિનેશન માટે મોકલવામાં આવે છે.

ઇન્ફેક્શન નું લેવલ અસેસ કરવું.

એબોર્શન માટે એસેપ્ટિક ટેક્નીક નો યુઝ કરવો.

ઇન્ફેક્શન અને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે સ્ટ્રરાઇલ આર્ટિકલ્સ નો યુઝ કરવો.

રેડીએશન ના કારણે એન્ડોમેટ્રીઅલ બર્ન થયેલું છે કે કેમ તે પ્રોપર્લી અસેસ કરવું.

કોઇપણ પ્રોસિજર કરતાં પહેલાં હેન્ડવોશિંગ માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટને પર્સનલ હાઇજીન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને ડીફીકેશન તથા યુરિનેશન પછી જીનાઇટલ એરિયા ને પ્રોપર્લી ક્લીન કરવા માટે એન્કરેજ કરવું.

પેશન્ટ ને કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.

જો પેશન્ટ ને ઇન્ફેક્શન લાગેલું હોય તો એન્ટિબાયોટિક મેડિકેશન તથા પેઇન ની કન્ડિશન હોય તો પ્રિસ્ક્રાઇબ પ્રમાણે એનાલજેસીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

જો પેશન્ટ ને ફિવર હોય તો એન્ટિપાઇરેટિક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

• સાલ્પીન્જાઇટીસ:

સાલ્પીન્જાઇટિસ એ એક ગાયનેકોલોજીકલ કન્ડિશન છે કે જેમાં ફેલોપિયન ટ્યુબ ના ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન ને સાલ્પીન્જાઇટિસ કહેવામાં આવે છે. તે ઘણીવાર સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ઇન્ફેક્શન (STI)ના કારણે થાય છે તેના કારણે પેલ્વિક પેઇન, ફિવર અને એબનોર્મલ વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ જેવા સિમ્પટોમ્સ થય શકે છે. જો ટ્રીટમેન્ટ ન કરવામાં આવે તો, સાલ્પીન્જાઇટીસ ના કારણે ઇન્ફર્ટિલિટી અથવા એક્ટોપિક પ્રેગનેન્સી જેવા કોમ્પ્લીકેશન્સ મા પરિણમી શકે છે.

ઇન્ફેક્શન એ સામાન્ય રીતે પોલીમાઇક્રોબીયલ નેચર નુ હોય છે અને સામાન્ય રીતે બંને ફિલોપિયન ટ્યુબને ને અફેક્ટ કરે છે. ઓવરી એ સામાન્ય રીતે ઇન્ફ્લામેટરી પ્રોસેસ માં ઇનવોલ્વ હોય છે અને તેથી તેને સાલ્પિંગો-ઓફોરાઇટિસ કહેવામાં આવે છે.

ટાઇપ્સ ઓફ સાલ્પીન્જાઇટીસ:

સાલ્પીન્જાઇટીસ ના સામાન્ય રીતે બે ટાઇપ પડે છે:

1) એક્યુટ સાલ્પીન્જાઇટીસ ,
2) ક્રોનિક સાલ્પીન્જાઇટીસ

1) એક્યુટ સાલ્પીન્જાઇટીસ:

આ પ્રકાર નું એક્યુટ સાલ્પીન્જાઇટીસ સડ્નલી સ્ટાર્ટ થાય છે અને તે ઘણીવાર બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન સાથે સંકળાયેલું હોય છે, જેમ કે ગોનોરિયા અથવા ક્લેમીડિયા જેવા સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ પેથોજેન્સ ને કારણે થાય છે.

તેના સિમ્પટોમ્સ માં ફેલોપિયન ટ્યુબ એ રેડ અને સ્વોલેન થાય છે તથા ફેલોપિયન ટ્યુબ ની ઇનર વોલ એ એકબીજા સાથે સ્ટીક થાય છે અને ક્યારેક ફેલોપિયન ટ્યુબ એ રપ્ચર પણ થય શકે છે.

2) ક્રોનિક સાલ્પીન્જાઇટીસ:

જો એક્યુટ સાલ્પીન્જાઇટિસ ની યોગ્ય રીતે ટ્રીટમેન્ટ કરવામાં ન આવે તો તે ક્રોનિક સાલ્પીન્જાટિસ તરફ દોરી શકે છે.

સાલ્પીન્જાઇટિસ ની ઇટીઓલોજી:

સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ઇન્ફેક્શન (STI):
ક્લેમીડીયા ટ્રેકોમેટીસ
નેઇસેરિયા ગોનોરિયા

અન્ય બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન:
માયકોપ્લાઝ્મા સ્પીસીઝ યુરેપ્લાઝ્મા સ્પીસીઝ
એસ્ચેરીચિયા કોલી (ઇ. કોલી),
સ્ટેફાયલોકોકસ,
સ્ટ્રેપટોકોકસ

પોસ્ટ સર્જીકલ તથા પોસ્ટ અબોર્શન ઇન્ફેક્શન:
પેલ્વિક સર્જરી અથવા ગર્ભપાત અબોર્શન ઇન્ફેક્શન

ટ્યુબરક્યુલોસિસ:
માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ

ક્રોનિક પેલ્વિક ઇન્ફ્લેમેટરી ડિસીઝ (PID):
લાંબા સમય સુધી અથવા રીપીટેડ ઇન્ફેક્શન ના કારણે

ઓટોઇમ્યુન કન્ડિશન:
ક્યારેક ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર ના કારણે જોવા મળે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

લોવર બેક પેઇન,
એબનોર્મલ વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ,
પેઇનફુલ સેક્સ્યુઅલઇન્ટરકોસ,
પીરિયડ્સ વચ્ચે સ્પોટિંગ,
પેઇનફુલ મેન્સ્ટુ્એશન,
ઓવ્યુલેશન દરમિયાન પેઇન,
ફીવર,
નોઝિયા તથા વોમિટીંગ,
બંને બાજુ એબડોમીનલ પેઇન ,
ફ્રિકવન્ટ યુરિનેશન,
પેઇનફુલ યુરિનેશન.

ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુશન:

સાલ્પિંન્જાઇટિસ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન માં સામાન્ય રીતે નીચેના નો સમાવેશ થાય છે:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન

લેબોરેટરી ટેસ્ટ કમ્પલિટ બ્લડ કાઉન્ટ (CBC): ઇન્ફેક્શન નું ઇન્ડીકેટીવ એલિવેટેડ વ્હાઇટ બ્લડ સેલ કાઉન્ટ અશેસ કરવા માટે.

સર્વાઇકલ કલ્ચર ક્લેમીડિયા અને ગોનોરિયા જેવા સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ઇન્ફેક્શન (STI)ને આઇડેન્ટીફાઇ કરવા માટે.

ન્યુક્લીક એસિડ એમ્પ્લીફિકેશન ટેસ્ટ્સ (NAATs) ક્લેમીડિયા ટ્રેકોમેટીસ અને નેઇસેરિયા ગોનોરિયા ને અસેસ કરવા માટે.

ઇમેજિંગ સ્ટડીઝ ટ્રાન્સવેજીનલ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ ‌ટ્યુબ ને વિઝ્યુઅલાઇસ કરવા અને કોઇપણ એબ્નોર્માલિટી અથવા ફ્લુઇડ કલેક્શન ને શોધવા માટે.

પેલ્વિક અલ્ટ્રાસાઉન્ડ રીપ્રોડક્ટિવ ઓર્ગન્સ નું એસેસમેન્ટ કરવા માટે એડવાઇઝ ઇમેજિંગ.

લેપ્રોસ્કોપી આ એક મીનીમલ ઇન્વેઝિવ પ્રોસિજર છે કે જેમાં ફેલોપિયન ટ્યુબ ની એબનોર્માંલીટી ને આઇડેન્ટીફાય કરવા માટે ફેલોપીયન ટ્યુબ ને વિઝ્યુઅલાઇઝ કરવામાં આવે છે તથા એબ્નોર્માલિટી ને આઇડેન્ટીફાય કરવામાં આવે છે.

ટ્રીટમેન્ટ:

સાલ્પીંગન્જાઇટિસના ટ્રીટમેન્ટમાં સામાન્ય રીતે નીચે મુજબ ની ટ્રીટમેન્ટ નો સમાવેશ થાય છે:

1.એન્ટીબાયોટિક મેડિકેશન

: એમ્પિરિકલ એન્ટિબાયોટિક્સ: ક્લેમીડિયા, ગોનોરિયા અને એનારોબ્સ સહિત સામાન્ય પેથોજેન્સ ને કવર કરવા માટે બ્રોડ-સ્પેક્ટ્રમ એન્ટિબાયોટિક્સ પ્રોવાઇડ કરવી. ઉદાહરણો માં azithromycin અથવા ceftriaxone સાથે ડોક્સીસાયક્લાઇન નો સમાવેશ થાય છે.

2.પેઇન મેનેજમેન્ટ:
પેલ્વિક પેઇન અને કોમ્પ્લિકેશન ને દૂર કરવા માટે નોનસ્ટીરોઇડલ એન્ટી ઇન્કલા મેટ્રી ડ્રગ્સ પ્રોવાઇડ કરવી (NSAIDs).

3.ટ્રીટમેન્ટ ઓફ સેક્સ્યુઅલ પાર્ટનર: રિઇન્ફેક્શન તથા સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમીટેડ ઇન્ફેક્શન( STI ) નું ટ્રાન્સમિશન પ્રિવેન્ટ કરવા માટે સિક્યુઅલ પાર્ટનર ની ટ્રીટમેન્ટ તથા એપ્રોપ્રિએટ ડાયગ્નોસીસ કરાવવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

4.સર્જીકલ ઇન્ટરવેન્શન: લેપ્રોસ્કોપી: સીવ્યર અથવા કોમ્પ્લીકેટેડ કેસોમાં, એબ્સેસ ની સીધી ટ્રીટમેન્ટ કરવા અથવા તેને દૂર કરવા માટે.

5.ફોલો-અપ કેર ઇન્ફેક્શન નું
અસેસમેન્ટ કરવા અને કોઇપણ કોમ્પ્લિકેશન, જેમ કે ક્રોનિક પેલ્વિક પેઇન અથવા ઇન્ફર્ટીલિટી માટે ઓબ્ઝર્વેશન કરવા માટે રેગ્યુલર ફોલો-અપ માટે એડવાઇઝ આપવી.

6.સપોર્ટીવ મેઝર્સ:

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી હાઇડ્રેશન તથા ન્યુટ્રિશનલ સ્ટેટસ મેઇન્ટેઇન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી. તથા ફ્યુચર માં ઇન્ફેક્શન થતું પ્રિવેન્ટ કરવા માટે સેફ સેક્સ્યુઅલ પ્રેક્ટિસ માટે એડવાઇઝ આપવી.

કોમ્પ્લિકેશન્સ:

ઇન્ફર્ટીલીટી,
એક્ટોપીક પ્રેગ્નન્સી,
ક્રોનિક પેલ્વિક પેઇન,
ટ્યુબો ઓવેરિયન એબ્સેસ,
રિકરંટ ઇન્ફેક્શન.

• ઓફોરાઇટીસ:

ડેફીનેશન: ઓવરી ના ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન ની કન્ડિશન ને ઓફોરાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.ફિમેઇલ રીપ્રોડક્ટિવ સિસ્ટમ માં રહેલી એક અથવા બંને ઓવરી માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય તો આ કન્ડિશન ને ઓફોરાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

ઓફોરાઇટીસ ની ઇટીઓલોજી:

સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ઇન્ફેક્શન (STI):
ક્લેમીડીયા ટ્રેકોમેટીસ
નેઇસેરિયા ગોનોરિયા

અન્ય બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન:
માયકોપ્લાઝ્મા સ્પીસીઝ યુરેપ્લાઝ્મા સ્પીસીઝ
એસ્ચેરીચિયા કોલી (ઇ. કોલી),
સ્ટેફાયલોકોકસ,
સ્ટ્રેપટોકોકસ

વાયરલ ઇન્ફેક્શન:
જેમ કે મમ્પસ

પોસ્ટ સર્જીકલ તથા પોસ્ટ અબોર્શન ઇન્ફેક્શન:
પેલ્વિક સર્જરી અથવા અબોર્શન ઇન્ફેક્શન

ટ્યુબરક્યુલોસિસ:
માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ

ક્રોનિક પેલ્વિક ઇન્ફ્લેમેટરી ડિસીઝ (PID):
લાંબા સમય સુધી અથવા રીપીટેડ ઇન્ફેક્શન ના કારણે

ઓટોઇમ્યુન કન્ડિશન:
ક્યારેક ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર ના કારણે જોવા મળે છે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

પેલ્વિક પેઇન,
હોટ તથા ટેન્ડર વજાઇના,
લોવર બેક પેઇન,
એબનોર્મલ વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ( પુરુલન્ટ તથા બ્લડી ડિસ્ચાર્જ),
પેઇનફુલ સેક્સ્યુઅલઇન્ટરકોસ,
પેઇનફુલ મેન્સ્ટુ્એશન,
ઓવ્યુલેશન દરમિયાન પેઇન,
ફીવર,
નોઝિયા તથા વોમિટીંગ,
લોવર એબડોમીનલ પેઇન ,
ફ્રિકવન્ટ યુરિનેશન,
પેઇનફુલ યુરિનેશન.

ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન

લેબોરેટરી ટેસ્ટ કમ્પલિટ બ્લડ કાઉન્ટ (CBC): ઇન્ફેક્શન નું ઇન્ડીકેટીવ એલિવેટેડ વ્હાઇટ બ્લડ સેલ કાઉન્ટ અશેસ કરવા માટે.

કલ્ચર બેક્ટેરિયલ અથવા ફંગલ ઇન્ફેક્શન ને આઇડેન્ટિફાઇ માટે સર્વાઇકલ અથવા વજાઇનલ કલ્ચર.

સેરોલોજીકલ ટેસ્ટ: વાયરલ ઇન્ફેક્શન જેમકે મમ્પસ ની કન્ડિશન હોય તો તે આઇડેન્ટીફાય કરવા માટે.

ઇમેજિંગ સ્ટડીઝ ટ્રાન્સવેજીનલ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ ‌ ઓવરી ને વિઝ્યુલાઇઝ કરવા માટે તથા ઇન્ફ્લામેશન,
ઇન્ફેકશન,એબ્સેસ તથા સિસ્ટ હોય તો તે આઇડેન્ટીફાય કરવા માટે

પેલ્વિક અલ્ટ્રાસાઉન્ડ રીપ્રોડક્ટિવ ઓર્ગન્સ નું એસેસમેન્ટ કરવા માટે પેલ્વિક અલ્ટ્રાસાઉન્ડ કરવામા આવે છે.

લેપ્રોસ્કોપી આ એક મીનીમલ ઇન્વેઝિવ પ્રોસિજર છે કે જેમાં ઓવરી ની એબનોર્માંલીટી ને આઇડેન્ટીફાય કરવા માટે ઓવરી ને વિઝ્યુઅલાઇઝ કરવામાં આવે છે તથા એબ્નોર્માલિટી ને આઇડેન્ટીફાય કરવામાં આવે છે.

CT સ્કેન: કોમ્પ્લીકેટેડ કેસોમાં, કમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી (CT) સ્કેન નો ઉપયોગ પેલ્વિસ ને વધુ ડિટેઇલ માં જોવા માટે થય શકે છે.

ટ્રીટમેન્ટ:

ઓફોરાઇટીસ ના ટ્રીટમેન્ટ માં સામાન્ય રીતે નીચે મુજબ ની ટ્રીટમેન્ટ નો સમાવેશ થાય છે:

1.એન્ટીબાયોટિક મેડિકેશન:

એમ્પિરિકલ એન્ટિબાયોટિક્સ: ક્લેમીડિયા, ગોનોરિયા અને એનારોબ્સ સહિત સામાન્ય પેથોજેન્સ ને કવર કરવા માટે બ્રોડ-સ્પેક્ટ્રમ એન્ટિબાયોટિક્સ પ્રોવાઇડ કરવી. ઉદાહરણો માં azithromycin અથવા ceftriaxone સાથે ડોક્સીસાયક્લાઇન નો સમાવેશ થાય છે.

2. એન્ટિવાયરલ મેડીકેશન: જો પેશન્ટ ને વાયરલ ઇન્ફેક્શન ડાયગ્નોસ થાય તો એન્ટિવાયરલ મેડીકેશન સપોર્ટિવ ટ્રીટમેન્ટ તરીકે પ્રોવાઇડ કરવી.

3.પેઇન મેનેજમેન્ટ:
પેલ્વિક પેઇન અને કોમ્પ્લિકેશન ને દૂર કરવા માટે નોનસ્ટીરોઇડલ એન્ટી ઇન્કલા મેટ્રી ડ્રગ્સ પ્રોવાઇડ કરવી (NSAIDs).

4.ટ્રીટમેન્ટ ઓફ સેક્સ્યુઅલ પાર્ટનર: રિઇન્ફેક્શન તથા સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમીટેડ ઇન્ફેક્શન( STI ) નું ટ્રાન્સમિશન પ્રિવેન્ટ કરવા માટે સિક્યુઅલ પાર્ટનર ની ટ્રીટમેન્ટ તથા એપ્રોપ્રિએટ ડાયગ્નોસીસ કરાવવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

5.સર્જીકલ ઇન્ટરવેન્શન: ડ્રેઇનેજ અથવા સર્જરી: સીવ્યર અથવા કોમ્પ્લીકેટેડ કેસોમાં, એબ્સેસ ને ટ્રીટમેન્ટ કરવા અથવા તેને દૂર કરવા માટે.

6.ફોલો-અપ કેર: ઇન્ફેક્શન નું
અસેસમેન્ટ કરવા અને કોઇપણ કોમ્પ્લિકેશન, જેમ કે ક્રોનિક પેલ્વિક પેઇન અથવા ઇન્ફર્ટીલિટી માટે ઓબ્ઝર્વેશન કરવા માટે રેગ્યુલર ફોલો-અપ માટે એડવાઇઝ આપવી.

7.સપોર્ટીવ મેઝર્સ: પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી હાઇડ્રેશન તથા ન્યુટ્રિશનલ સ્ટેટસ મેઇન્ટેઇન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી. તથા ફ્યુચર માં ઇન્ફેક્શન થતું પ્રિવેન્ટ કરવા માટે સેફ સેક્સ્યુઅલ પ્રેક્ટિસ માટે એડવાઇઝ આપવી.

કોમ્પ્લિકેશન્સ:

ઇન્ફર્ટીલીટી,
ક્રોનિક પેલ્વિક પેઇન,
ટ્યુબો ઓવેરિયન એબ્સેસ,
રિકરંટ ઇન્ફેક્શન,
મેન્સ્ટ્રુવલ ઇરરેગ્યુલારીટી.

• સર્વાઇકલ ઇરોઝન એન્ડ સર્વાઇકલ એક્ટોપી:

સર્વાઇકલ ઇરોઝન ને સર્વાઇકલ એક્ટોપી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે આ એક એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં એક્ટો સર્વિક્સ ના સ્ક્વેમસ એપિથેલીયમ ને કોલ્યુમિનર એપિથિલિયમ દ્વારા રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે.જે એન્ડો સર્વિક્સ સાથે કંટીન્યુઅસ રહે છે.

ઇટિયોલોજી:

સામાન્ય રીતે સર્વાઇકલ ઇરોઝન ની‌ ઇટિયોલોજી ને બે પ્રકાર ની ઇટિયોલોજી માં ડિવાઇડ કરવામાં આવે છે:

1.કંજીનાઇટલ,
2.એક્વાયર્ડ

1.કંજીનાઇટલ: કંજીનાઇટલ સર્વાઇકલ ઇરોઝન એ સામાન્ય રીતે બર્થ સમયે એ જ પ્રેઝન્ટ હોય છે.

2.એક્વાયર્ડ:
એક્વાયર્ડ સર્વાઇકલ ઇરોઝન એ સામાન્ય રીતે ઇસ્ટ્રોજન હોર્મોન ના ઇન્ક્રીઝ લેવલ ના કારણે થય શકે છે
અધર કોઝ:
ઇન્ફેક્શન જેમકે ક્રોનિક સર્વિસાઇટીસ,
ટ્રોમા.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

સર્વાઇકલ ઇરોઝન એ સામાન્ય રીતે એસીમ્ટોમેટીક હોય છે પરંતુ અમુક કેસીસ માં નીચે પ્રમાણેના સીમટોમ્સ જોવા મળે છે:
વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ તે ઇન્ફેક્શન પ્રેઝન્ટ હોવાના કારણે મ્યુકોપુરુલન્ટ,ઓફેન્સેવ,અને ઇરીટન્ટ હોઇ શકે છે. અને પ્રી મેન્સ્ટ્રુઅલ કન્જેશન ના કારણે બ્લડ સ્ટેઇન્ડ પણ હોઇ શકે છે.
પેલ્વિક પેઇન,
બેકએક,
કોન્ટેક્ટ બ્લીડિંગ જોવા મળે છે સ્પેશ્યલી પ્રેગ્નન્સી સમય દરમિયાન,
રેરલી ઇનફર્ટિલિટી

સાઇન:

ઇન્ટર્નલ એક્ઝામિનેશન દરમિયાન એક્સટર્ર્નલ OS ની સરાઉન્ડિંગ માં બ્રાઇટ રેડ એરીયા જોવા મળે છે. અને ગોઝપીસ દ્વારા રબ કરવામાં આવે તો મલ્ટીપલ ઉઝીંગ સ્પોર્ટ્સ અથવા શાર્પ બ્લિડિંગ જોવા મળે છે.

ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
સ્પેક્યુલમ એક્ઝામિનેશન,
બ્લડ ટેસ્ટ,
સર્વાઇકલ સ્મીયર માથી સાઇટોલોજિકલ એક્ઝામિનેશન ડિસ્પ્લેસિયા તથા મેલીગ્નન્સી ની કન્ડિશન અસેસ કરવા માટે,
કલ્પોસ્કોપી,
સર્વાઇકલ બાયોપ્સી.

મેનેજમેન્ટ:

1.એસિમ્પટમેટિક કેસોમાં, રૂટીન એક્ઝામિનેશન અને એક્ટિવ ટ્રીટમેન્ટ અટકાવવી જોઇએ.

2.સિમ્પટોમેટીક કેસીસ માં:

જો તે પ્રેગનેન્સી દરમિયાન અને અર્લી પ્યુપેરિયમ માં જોવા મળે છે, તો ટ્રીટમેન્ટ ઓછામાં ઓછા 12 વિક પોસ્ટપાર્ટમ માટે અટકાવવી જોઇએ.

જો પીલ્સ યુઝર્સ હોય તો પીલ્સ ને સ્ટોપ કરી અને બેરિયર મેથડ ને યુઝ કરવા માટે એડવાઇઝ પ્રોવાઇડ કરવી.

જો કંટીન્યુઅસ ઇરોઝન અને ડિસ્ચાર્જ પ્રેઝન્ટ હોય તો તેને સર્જિકલી ટ્રીટ કરવું જેમ કે:
i થર્મલ કોટરાઇઝેશન
ii. ક્રાયોસર્જરી
iii લેસર વેપોરાઇઝેશન.

સર્જીકલ ટ્રીટમેન્ટ:

i થર્મલ કોટરાઇઝેશન( પ્રોસિઝર માટે બે થી ત્રણ વિક)
ii. ક્રાયોસર્જરી( કુલ ફ્રીઝિંગ)
iii લેસર વેપોરાઇઝેશન.

• પેલ્વિક એબ્સેસ

પેલ્વિક એબ્સેસ એ પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટરી ડિસીઝ (PID) નાં કોમ્પ્લીકેશન્સ ના કારણે થય શકે છે કે જેમાં ઇન્ફેક્ટેડ ફ્લુઇડ અથવા પસ નું પાઉચ ઓફ ડોગ્લાસ, ફેલોપિયન ટ્યુબ ,ઓવરી,યુટ્રસ,બ્લેડર, રેક્ટમ અથવા પેરામેટ્રીક ટીશ્યુસ (યુટ્રસ ના પેરિમેટ્રિયમ લેયર ના ટીશ્યુસ) મા કલેક્શન થાય છેપેલ્વિક એબ્સેસ એ પસ નુ લોકલી કલેક્સન છે જે ઇન્ફેક્શન અથવા ઇન્ફ્લામેશન ને કારણે પેલ્વિક રિજીયન માં ફોર્મ થાય છે. તે વિવિધ કન્ડિશન, જેમ કે પેલ્વિક ઇનફ્લેમેટરી ડિસીઝ, એપેન્ડિસાઇટિસ અથવા સર્જરી ના કારણે થતી કોમ્પ્લીકેશન્સ ના કારણે થય શકે છે.

ઇટિયોલોજી:

1.પેલ્વિક કોઝ:

પોસ્ટ એબોર્ટલ એન્ડ ડ્યુ ટૂ પરપેરલ સેપ્સિસ,
એક્યુટ સાલ્પિન્જાઇટીસ,
ઇન્ફેક્ટેડ યુટ્રસ ડ્યુ ટુ સેપ્ટીક એબોર્શન,
ડિસ્ટર્બ્ડ ટ્યુબલ પ્રેગ્નેન્સિ પછી,
એબડોમીનલ અથવા વજાઇનલ ઓપરેશન થયા બાદ,
ઇરિટન્ટ પેરિટોનાઇટીસ ના કારણે,
સિઝેરિયન સેક્સન સમય દરમિયાન બાઇલ મેકોનિયમ દ્વારા યુરિન ના કન્ટામીનેશન થવા ના કારણે,
ઓવેરીયન સીસ્ટ રપ્ચર થવાના કારણે,
હિસ્ટરોસાલ્પિંગોગ્રાફી માં આયોડિન યુક્ત ડાયટ યુઝ કરવાના કારણે.

એક્સ્ટ્રા પેલ્વિક કોઝ:
ડાયવર્ટિક્યુલાઇટીસ,
રપ્ચર ગોલ બ્લેડર,
પર્ફોરેટેડ પેલ્વિક અલ્સર

અધર કોઝ:
પેલ્વિક ઇન્ફલામેટ્રી ડીસીઝ (PID),
ઇન્ડ્યુસ એબોર્શન,
સર્જીકલ પ્રોસિઝર દરમિયાન સ્ટરાઇલ ટેક્નીક મેઇન્ટેઇન ન રાખવાના કારણે,
ક્લેમાયડિયા,
ગોનોરિયલ ઇન્ફેક્શન,

રિસ્ક ફેક્ટર:

મલ્ટિપલ સેક્સ્યુઅલ પાર્ટનર,
સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ડિસીઝ( STD ),
ઇન્ટ્રા યુટેરાઇન ડિવાઇસ (IUD),
ડાયાબિટીસ મલાઇટસ,
વિક ઇમ્યુન સિસ્ટમ

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

બોડી ટેમ્પરેચર રેઇઝ થવું.
ફિવર આવવો.
પેરિનિયલ એરિયામાં પેઇન થવું.
યુરીન નું રીટેન્શન થવું.
રેડનેસ.
સ્વેલિંગ થવું.
ટેન્ડરનેસ.
સર્વિક્સ ની મુવમેન્ટ પેઇનફુલ થવી.
પાઉચ ઓફ ડગ્લાસ માં ટેન્ડર માસ ની મુવમેન્ટ થવી.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
સોનોગ્રાફી,
બાયોપ્સી,
CT સ્કેન,
MRI(મેગ્નેટિક રેઝોનેન્સ ઇમેજિંગ),

1.રેક્ટમ ની નજીક પેલ્વિક રિજીયન માં માસ લાઇક સ્ટ્રકચરલ ફિલ થાય‌ છે.

2.રેરલી પસ એ ઇન્ગ્વાઇનલ રિજીયન ની ઉપર પોઇન્ટ કરી શકાય છે.

3.જો પેરીટોનિયલ કેવિટી માં એબ્સેસ એ રપ્ચર થય જાય, તો લાઇફ થ્રીએટેનિંગ કન્ડિશન અરાઇઝ છે.

ટ્રીટમેન્ટ:

જો પેશન્ટ ને પેઇન ની કન્ડિશન હોય તો એનાલજેસીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

એરોબિક અને એનએરોબિક બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન હોય તેને ડિસ્ટ્રોય કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક મેડિકેશન નો યુઝ કરવો.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી સીટ્સ બાથ માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી ઇન્ટ્રા વિનસ( I.V.) ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.

જો પસ નું કલેક્શન થયેલું હોય તો તેને પ્રોપર્લી ડ્રેઇન કરવું.

કલ્પોટોમી ડ્રેઇનેજ: તેમાં વજાઇના માં ઇન્સિઝન મૂકવામાં આવે છે અને જે પસ નું કલેક્શન થયેલું હોય તેને ડ્રેઇન કરવામાં આવે છે.

પેલ્વિક એબ્એસ ની કન્ડિશન માં લેપ્રોટોમી કરવી.

પેશન્ટ ને બ્રોડ સ્પેક્ટ્રમ એન્ટિબાયોટિક મેડિકેશન પ્રોવાઇડ કરવી જેમકે જેન્ટામાયસીન, ક્લિન્ડામાયસીન સેફટ્રીએક્ઝોન વગેરે.

નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

પેશન્ટ ના વાઇટલ સાઇન પ્રોપર્લી મોનિટરિંગ કરવા.

પેશન્ટને પ્રોપર્લી પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને એડીક્યુએટ બેડ રેસ્ટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ પ્રેઝન્ટ હોય તો તેનો કલર અને અમાઉન્ટ પ્રોપર્લી નોટ કરતું રહેવું.

પેશન્ટ ને પર્સનલ હાઇજિન મેઇન્ટેઇન રાખવા માટે તથા સેફ સેક્સ્યુઅલ એક્ટિવિટી માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

• (PID)પેલ્વિક ઇન્ફલામેટ્રી ડીસીઝ:

PID (પી.આઇ.ડી) જેને પેલ્વિક ઇન્ફલામેટ્રી ડીસીઝ કહેવામાં આવે છે જેમાં ફિમેલ રિપ્રોડક્ટિવ સિસ્ટમ ના અપર જીનાઇટલ ટ્રેક ઓર્ગન્સ માં ઇન્ફેક્શન અને ઇન્લામેશન થાય તો આ કન્ડિશન ને પેલ્વિક ઇન્ફલામેટ્રી ડીસીઝ કહેવામાં આવે છે આ ઇન્ફેક્શન એ સામાન્ય રીતે સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ડિસીઝ થવા માટેના રિસ્પોન્સિબલ બેક્ટેરિયા હોય એ વજાઇના દ્વારા એસેન્ડિંગ (ડાઉન વર્ડ થી અપવાર્ડ) રીતે અપર જિનાઇટલ ટ્રેક માં ટ્રાન્સમિટ થાય છે. જેના કારણે ફિમેલ ના રીપ્રોડક્ટિવ ઓર્ગન માં ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફલામેશન ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે આ ઇન્ફેક્શન મા,‌વજાઇના, સર્વિક્સ, યુટ્ર્સ, ફેલોપિયન ટ્યુબ, ઓવરી વગેરે ઓર્ગન્સ નું ઇન્વોલ્વમેન્ટ થય શકે છે.

જો ઇન્ફેક્શન એ વજાઇના માં હોય તો તેને વજાઇનાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

જો ઇન્ફેક્શન એ સર્વિક્સ માં હોય તો તેને સર્વિસાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

જો ઇન્ફેક્શન એ યુટ્રસ માં હોય તો તેને મેટ્રાઇટિસ કહેવામાં આવે છે.

જો ઇન્ફેક્શન એ ફેલોપિયન ટ્યુબ માં હોય તો તેને સાલ્પીન્જાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

જો ઇન્ફેક્શન એ ઓવરી માં હોય તો તેને ઓફોરાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.

ટાઇપ્સ ઓફ ઇન્ફ્લામેટ્રી ડિસીઝ:

પેલ્વિક ઇન્ફલામેટ્રી ડીસીઝ એ સામાન્ય રીતે બે ટાઇપ મા ડિવાઇડ કરવામાં આવેલ છે,

1.એક્યુટ પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટ્રી ડિસીઝ
2.ક્રોનિક પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટ્રી ડિસીઝ

1.એક્યુટ પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટ્રી ડિસીઝ:

એક્યુટ પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટ્રી ડિસીઝ એટલે શોર્ટ ટાઇમ માં સિવ્યર સિમટોમ્સ જોવા મળે તો આ કન્ડિશન ને એક્યુટ પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટ્રી ડિસીઝ કહેવામાં આવે છે.

2.ક્રોનિક પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટ્રી ડિસીઝ:

ક્રોનિક પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટ્રી ડિસીઝ માં એક્યુટ ઇન્ફેક્શન ના એટેકસ એ વારંવાર આવે તો આ કન્ડિશન એ ક્રોનિક પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેન્ટ્રી ડિસિઝ માં કન્વર્ટ થાય છે.

ઇટિયોલોજી:

બેક્ટેરિયા જેમકે ક્લીમાઇડિયા તથા ગોનોરીયા,
વાયરલ ઇન્ફેક્શન જેમ કે હર્પીસ સિમ્પ્લેક્સ,
પેરાસાઇટીક ઇન્ફેક્શન ના કારણે,
ફંગલ ઇન્ફેક્શન ના કારણે

રિસ્ક ફેક્ટર:

લો સોસીયો ઇકોનોમિક સ્ટેટસ ના કારણે,
મલ્ટીપલ સેક્સ્યુઅલ પાર્ટનર ના કારણે,
PID ની પાસ્ટ માં હિસ્ટ્રી હોવાના કારણે,
સિગારેટ સ્મોકિંગ,
લો ઇમ્યુનિટી ના કારણે,
એબોર્શન ના કારણે,
IUD (ઇન્ટ્રા યુટેરાઇન ડિવાઇસ) યુઝ કરવાના કારણે.

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

લોવર એબડોમીનલ પેઇન,
ફીવર,
હેડએક,
ઇરરેગ્યુલર મેન્સ્ટ્રુઅલ બ્લિડિંગ,
નોઝીયા,
વોમિટીંગ,
એનોરેક્ઝીયા,
ટેન્ડરનેસ,
વજાયનલ ડિસ્ચાર્જ,
પિરિયડ્સ સમય દરમિયાન પેઇન થવું,
વોઇડીંગ તથા ડેફીકેશન દરમિયાન પેઇન થવું.

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન:

હિસ્ટ્રી કલેક્શન,
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ(CBC) ટેસ્ટ,
અલ્ટ્રાસોનોગ્રાફી(USG),
સર્વાઇકલ અને વજાયનલ સ્વેબ કલ્ચર,
યુરીન ટેસ્ટ,
સીટી સ્કેન( CT scan),
એમ આર આઇ( MRI),
એન્ડોમેટ્રીઅલ બાયોપ્સી.

મેડિકલ મેનેજમેન્ટ:

મેડિકલ મેનેજમેન્ટ નો એઇમ એ ઇન્ફેક્શન અને ફરધર ટ્રાન્સમિટ થતા પ્રિવેન્ટ કરવું તથા કોમ્પ્લિકેશન અરાઇઝ થતું પ્રિવેન્ટ કરવું.

પેશન્ટ ને જો બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન થયેલું હોય તો બ્રોડ સ્પેક્ટ્રમ એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવું.જેમ કે,
સેફ્ટ્રીએક્ઝોન,
મેટ્રોનિડાઝોલ,
ટેટ્રાસાયક્લિન,
એરીથ્રોમાયસીન.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી રેસ્ટ લેવા માટે એડવાઇઝ પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને એડીક્યુએટ અમાઉન્ટમા ઓરલી ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

જો પેશન્ટ ને ઇન્ટ્રા યુટેરાઇન ડિવાઇસ ( IUD ) ઇન્સર્ટ કરેલી હોય તો તેને પ્રોપર્લી રિમૂવ કરવી.

પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી સેમીફાઉલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને જો એક્યુટ ઇન્ફેક્શન હોય તો સીટ્સબાથ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ના વાઇટલ સાઇન કંટીન્યુઅસલી મોનિટરિંગ કરવા.

પેશન્ટ ના પેઇન અને રીલીવ કરવા માટે એનાલજેસીક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને એબડોમિનલ પેઇન હોય તો પેઇન ને રીલીવ કરવા માટે હિટીંગ પેડ એબડોમન ઉપર એપ્લાય કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેલ્વિક ઇન્ફલામેટ્રી ડીસીઝ ના રિસ્ક ને રીડયુઝ કરવા માટે પેશન્ટ ને પ્રોપર્લી બેરિયર કોન્ટ્રાસેપ્ટિવ મેથડ નો યુઝ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

જો પેશન્ટ ને પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેન્ટ્રી ડિસીઝ ના કોઇપણ સિમ્પટોન્સ જણાય તો મેડિકલ ટ્રીટમેન્ટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટ ને એડવાઇઝ આપવી કે ડીલેવરી,એબોર્શન પછી પર્પેરિયલ પિરિયડ સમય દરમિયાન સેક્સ્યુઅલ એક્ટિવિટી અવોઇડ કરવી.

પેશન્ટ ને પર્સનલ હાઇજીન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ:

આ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ એ ઇન્ફેક્શન સામાન્ય રીતે ફેલોપિયન ટ્યુબ અને ઓવરી નું ઇન્વોલ્મેન્ટ થયેલું હોય ત્યારે કરવામાં આવે છે

લેપ્રોસ્કોપી: તેમાં એબડોમિનલ વોલ ઉપર સ્મોલ ઇંસીઝન મૂકવામાં આવે છે અને ત્યારબાદ લેપ્રોસ્કોપ (થીન ફ્લેક્સિબલ ટ્યુબ કે જેમા કેમેરા તથા લાઇટ) ને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે જેના કારણે રીપ્રોડક્ટિવ ટ્રેકમાં કોઇપણ ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન ની કન્ડિશન હોય તો તે સ્ક્રીન ઉપર વિઝ્યુઅલાઇઝ કરી શકાય છે.

સાલ્પીન્જેક્ટોમી: તેમાં ફેલોપિયન ટ્યુબ ને સર્જરી દ્વારા રીમુવ કરવામાં આવે છે.

• પેલ્વિક ટ્યુબરક્યુલોસિસ

પેલ્વિક ટ્યુબરક્યુલોસિસ એ સીરિયસ ઇન્ફેક્શન છે જે બેક્ટેરિયમ માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ નામના બેક્ટેરિયા ને કારણે થાય છે જે મેઇન્લી લંગ્સ ને અફેક્ટ કરે છે પરંતુ તે બોડીના બીજા ઓરગન્સ માં સેકન્ડરી ઇન્ફફેક્શન તરીકે સ્પ્રેડ થાય છે.જેમ કે, જેમકે લિમ્ફનોડ,બોન્સ,જોઇન્ટ અને યુરિનરી ટ્રેકમા તથા પેલ્વિક રિજિયન માં ટ્રાન્સમિશન થય શકે છે.‌ જો ટ્યુબરક્યુલોસીસ‌‌ ના ઓર્ગેનિઝમ્સ એ પેલ્વિક રિજીયન મા સ્પ્રેડ થાય અને ત્યાં ઇન્ફેક્શન અરાઇઝ કરે તો તેને પેલ્વિક ટ્યુબરક્યુલોસીસ કહેવામાં આવે છે.તેમા યુટ્ર્સ, ફેલોપિયન ટ્યુબ, ઓવરી નુ ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે.

ઇટીયોલોજી:

ક્લોઝ કોન્ટેક વિથ એક્ટિવ ટ્યુબરક્યુલોસિસ પેશન્ટ
વીક ઇમ્યુન સિસ્ટમ (HIV, ઓર્ગન ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન, કેન્સર, કોર્ટીકોસ્ટીરોઇડ થેરાપી)
એજ
સબટન્સ એબ્યુસ
લિવિંગ ઇન ઓવર ક્રાઉડેડ એરિયા
માલન્યુટ્રીશન
ક્રોનિક હેલ્થ કન્ડીશન

લક્ષણો તથા ચિન્હો:

ફીવર આવવો,
ઠંડી લાગવી,
સ્વોલેન ગ્લેન્ડ થવી,
ફટીગ,
નાઇટ સ્વેટ,
લોસ ઓફ એપેટાઇટ,
વેઇટ લોસ,
શોર્ટનેસ ઓફ બ્રીધ ,
પુઅર ગ્રોથ,
કફીંગ થવુ,
એબડોમીનલ સ્વેલિંગ,
ઇનફર્ટિલિટી,
મેન્સ્ટ્રુવલ પ્રોબ્લેમ જેમકે,
એમેનોરિયા,‌‌ ઓલીગોમેનોરીયા, મેનોરાજીયા,‌મેટ્રોરાજીયા,
પોસ્ટકોઇટલ બ્લિડિંગ,
પુઅર જનરલ હેલ્થ,
પેલ્વિક પેઇન,
વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ,
ડિસ્પારેયુનિયા,
એબડોમીનલ માસ તથા પેલ્વિક માસ,
એબડોમિનોલ ટેન્ડરનેસ,
પેલ્વિક ટેન્ડરનેસ,
એસાઇટીસ (એબડોમીનલ ડિસ્ટેન્શન),
યુટ્રસ એન્લાર્જ થવું,
પાયોમેટ્રા,
ફિસ્ટ્યુલા

ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન

હિસ્ટ્રી કલેક્શન
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
ટ્યુબરક્યુલિન સ્કીન ટેસ્ટ
એક્સ રે
સ્પુટમ ટેસ્ટ
બ્લડ ટેસ્ટ,
એન્ડોમેટ્રીયલ ક્યુરેટેજ,
અલ્ટ્રાસોનોગ્રાફી,
હિસ્ટોલોજિક એક્ઝામિનેશન,
હિસ્ટેરોસાલ્પીન્જીયોગ્રાફી,
એન્ડોસ્કોપી,
લેપ્રોસ્કોપી,
એક્સટર્નલ જિનાઇટેલીયા, વજાઇના, સર્વિક્સ , અને પેલ્વિક કેવીટી માં રહેલા લિઝન ની બાયોપ્સી કલેક્શન

ટયૂબરક્યુલોસીસ નુ મેનેજમેન્ટ:

એન્ટિબાયોટિક થેરાપી
પલ્મોનરી ટયૂબરક્યુલોસીસ ના ટ્રીટમેન્ટ તરીકે એન્ટિબાયોટિક નું કોમ્બિનેશન આપવામાં આવે છે. જેમાં આઇસોનિયાઝિડ, રિફામ્પિન, ઇથામ્બ્યુટોલ અને પાયરાઝીનામાઇડ મેડીકેસન આપવામાં આવે છે. આ મેડિસિનનો છ થી નવ મહિના માટે કોર્સ કરવામાં આવે છે. જે ટ્યુબરક્યુલોસીસ ની સિવ્યારિટી પર આધારિત હોય છે.

ડ્રગ થેરાપી
તે નીચે મુજબ છે :
6 મહિના નુ રેજીમેન અથવા 6 મહિના માટે 4 મેડિકેશન એ ઇનીશિયલી પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
તેમાં ઇન્વોલ્વ છે:
1.આઇસોનિયાઝિડ (INH)
2.રિફામ્પિન (RIF)
3.પાયરાઝીનામાઇડ (PZA)
4.ઇથામ્બુટોલ (EMB) અથવા સ્ટ્રેપ્ટોમાસીન (SM)

આ મેડિકેશન એ એન્ટિટ્યુબરક્યુલર થેરાપી બેક્ટેરિયા ને કિલ ખૂબ ઇફેક્ટીવ હોય છે. ટ્રીટમેન્ટ માં 6-9 મહિના સુધી ચાલુ રાખી શકાય છે. 4 મેડિસીન જેમકે (INH+RIF+PZA+EMB) સાથે ઇનિશીયલ થેરાપી એ 2 મહિના માટે આપવામાં આવે છે અને પછીના 4 મહિનામાં 2 મેડિસીન પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે (આઇસોનિયાઝાઇડ અને રિફામ્પિસિન).

જ્યાં પણ INH પ્રીસ્ક્રાઇબ કરવામાં આવે ત્યાં પાયરિડોક્સિન એડ કરવામાં આવે છે.

ડાયરેક્ટ્લી ઓબ્ઝર્વ ટ્રીટમેન્ટ શોર્ટ કોર્સ (DOTs)
DOTs થેરાપીમાં હેલ્થ કેર પ્રોવાઇડર દ્વારા ટીબી પેશન્ટ નું સુપરવીઝન કરવામાં આવે છે. પેશન્ટ બરાબર રેગ્યુલર મેડિસિન લે છે અને તેની ઇફેક્ટીવનેસ કેટલી છે તે ઓબ્ઝર્વ કરવામાં આવે છે. જેથી પેશન્ટ ટ્રીટમેન્ટનો ફુલ કોર્સ કમ્પ્લીટ કરેલ છે કે નહીં તે જાણી શકાય છે.

આઇસોલેશન
ટીબી પોઝિટિવ વુમન ને આઇસોલેટ કરવામાં આવે છે. કારણ કે ટીબી એ કોન્ટાજીયસ ડીઝીસ છે અને તે એકબીજા માં એર થ્રુ સ્પ્રેડ થાય છે. આથી તેને સ્પ્રેડ થતો અટકાવવા માટે વુમન ને આઇસોલેટ કરવામાં આવે છે.

ન્યુટ્રીશનલ સપોર્ટ
ટીબી વાળા વુમન ને એડીક્યુએટ ન્યુટ્રીશન સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવું જેથી તેની ઇમ્યુન સિસ્ટમ ને ઇમ્પ્રુવ કરી શકાય અને વેઇટ ગેઇન કરી શકાય.

એજ્યુકેશન અને કાઉન્સેલિંગ
વુમન ને ટ્યુબરક્યુલોસિસ વિશે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું અને તેનું કાઉન્સેલિંગ કરવું. ચાઇલ્ડ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર ને ઇન્ફેક્શન કંટ્રોલ મેઝર વિશે સમજાવવું.

વુમન નુ બોડી ટેમ્પરેચર ને મેઇન્ટેન રાખવા માટે તથા વુમન ને ફિવર ની કન્ડિશન હોય તો પ્રોપર્લી એન્ટિપાયરેટીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનને ટ્રિટ કરવા માટે એન્ટીબાયોટિક ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.

કફ એક્સપેકટેરોન્ટ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી જેથી કફને બહાર કાઢી શકાય.

કન્જેસન ને દુર કરવા માટે નેઝલ ડીકન્જેસટન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.

એડિક્યુએટ રેસ્ટ કરવો અને પ્લેનટી ઓફ ફલુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

ઇરીટન્ટસ સાથેનો કોન્ટેક અવોઇડ કરવો.

વુમન નું પ્રોપર્લી તથા કમ્પલીટ્લી અસેસમેન્ટ કરવું.

વુમન નુ રેસ્પીરેટરી સ્ટેટસ પ્રોપર્લી અસેસ કરવું.

વુમન ના વાઇટલ સાઇન કમ્પ્લીટલી અસેસ કરવા.

વુમન નુ ઓક્સિજન સેચ્યુરેશન પ્રોપરલી અસેસ કરવું.

વુમન ની કન્ડિશન ને પ્રોપર્લી અસેસ કરવા માટે વુમન નુ રેસ્પીરેટરી સ્ટેટસ તથા ઓક્સિજન સેચ્યુરેશન નું કંટીન્યુઅલી મોનિટરિંગ કરવું.

વુમન ના હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ ને મેઇન્ટેન રાખવા માટે તથા મ્યુકસ ને થીન રાખવા માટે કન્ટીન્યુઅસલી ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

વુમન ને પ્રોપર્લી કમ્ફર્ટેબલ પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.

વુમન ની બોડી નું ઓક્સિજન સેચ્યુરેશન મેઇન્ટેન રાખવા માટે તથા રેસ્પીરેટરી સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવા માટે વુમન ને એડીક્યુએટ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવું.

વુમન ને પ્રોપર્લી પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

વુમન તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સને તેની ની કન્ડિશન, તેને થવા માટેના કારણો, તેના લક્ષણો તથા ચિન્હો અને તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે કમ્પ્લીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

વુમન ને પ્રોપર્લી કામ અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

સર્જીકલ ટ્રીટમેન્ટ:

જ્યારે કિમોથેરાપી એ રિસ્પોન્સ પ્રોવાઇડ ન કરે તો ટોટલ હિસ્ટેરેક્ટોમી સાથે બાયલેટરલ સાલ્ર્પિંગો – ઓફોરેક્ટોમી‌ એડવાઇઝ આપવામાં આવે છે.