Unit – 5

collection of specimen

introduction

• વિવિધ પ્રકારના રોગના જીવાણુ વ્યક્તિના શારીરિક સ્ત્રાવો જેવા કે સ્પુલમ , યુરિન અને સ્ટોલમાં ઉપસ્થિત હોય છે. આ સ્ત્રાવો ની તપાસ જીવાણુઓને શોધીને નિદાન કરી શકાય છે.
• આ પ્રવાહીની તપાસ કરવા માટે શરીરના વિવિધ ભાગોમાંથી જરૂરિયાત અનુસાર માત્ર લેવામાં આવે છે જેને સ્પેશીમેન કહે છે.

વ્યાખ્યા

• સ્પેસિમેન એ વસ્તુ અથવા પદાર્થનો એક નાનકડી માત્રા છે જેના કારણે સંપૂર્ણ રોગ ની વ્યાખ્યા આપી શકાય છે.

પ્રિન્સિપલ્સ એન્ડ મેથડ ઓફ કલેકશન ઓફ સ્પેશિમેન

પ્રિન્સિપલ્સ

• સ્પેસીમેનને એકત્રિત કરવા અમુક સિદ્ધાંતોનું પાલન કરવું જરૂરી છે જે નીચે મુજબ છે.
• સ્પેસીમેન કલેક્ટ કરવા માટેની બોટલ સ્ટરીલાઈલ હોવી જોઈએ.
• પેસિમેન્ટનું કલેક્શન રૂમમાં તાપમાને કરવું જોઈએ.
• સ્પેસિમેન્ટ બોટલમાં લીધા પછી તરત જ બેબલ લગાડવું જોઈએ જેમાં દર્દીનું નામ ઉંમર પેસીમેન્ટ નું નામ તારીખ વગેરે લખો.
• સ્પેસીમેન લેતા પહેલા પેશન્ટોને સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા સમજાવી જોઈએ.
• બ્લડ , સ્પુટમ તથા યુરિન જેવા સ્પેશિમેંટ ને કલેક્ટ કરવા માટે સવારનો સમય યોગ્ય રહે છે તેથી તેને સવારે કલેક્ટ કરવું.

સ્પેશિમેન એકઠા કરવાની રીત

બ્લડ સેમ્પલ

• ઘણા બધા રોગના નિદાન માટે બ્લડ લેવામાં આવે છે
• H.B , TBC , અને સીરમ માટે બ્લડ લેવામાં આવે છે.

બ્લડ લેતી વખતે ધ્યાનમાં મુદ્દા

• કન્ટેનલ તથા બધા જ આર્ટીકલ સ્ટોર કરેલ હોવા જોઈએ
• પ્રોસિઝર દરમિયાન એસેપ્ટીક ટેકનીક નો ઉપયોગ કરવો જોઈએ
• બ્લડ લેતી સમયે નીડલ વેઈનમાં છે કે નહીં તે ચેક કરવું.

બ્લડ કલેક્ટ કરવાની રીત

• બ્લડ કલેક્ટ કરવાની ત્રણ રીત છે.
• 1. Vain method
• 2. Kapilav method
  Vain method
• બ્લડ સેમ્પલ લેવા માટેના સાધનો
• સિરીંજ અને નીડલ
• ટુ નિકેટ
• કોટન સ્વોબ
• કિડની ટ્રે
• ટ્રે વીથ ટ્રે કવર
• ગ્લોવ્ઝ

પ્રોસિઝર

• ટે્ તૈયાર કરી પેશન્ટના કોર્ટ પાસે લઈ જવી અને લોકર પર મૂકવું
• પેશન્ટ અને તેના રિલેટિવ ને પ્રોસિજર બાબતે સમજાવો
• જે હાથમાંથી લોહી લેવાનું હોય તે અપર આર્મ પર ટુનિકેટ બાંધવો
• બરાબર હેન્ડ વોશ કરી ગ્લોબજ પહેરી તે રીતમાં નીડલ ફિક્સ કરવી.
• પો્સીન્ન્ટ થયેલ વેઈનમાં પાર્ટને સ્પિરિટ વડે ક્લીન કરવું.
• વેઇન જોઈને તેમાં નીડલ દાખલ કરવી અને જરૂરીયાત પ્રમાણે બ્લડ સેમ્પલ લેવું.
• ટુનિકેટ રિલેક્સ કરીને પંચર કરેલા ભાગ પર સ્વોબ દબાવી રાખો.
• સીરીઝમાનો બ્લડ નીડલ માંથી કાઢી ધીમેથી ટેસ્ટ ટ્યુબ અથવા બોટલમાં નાખવું.
• ઢાંકણું બંધ કરી બોટલ કે ટેસ્ટ ટ્યુબ ઉપર લેબર લગાડવું.
• સેમ્પલ લેબોરેટરી ફોર્મ સાથે લેબમાં મોકલાવું.

sputum ( ગળફો )

• રેસ્ટીરેટલી ટૂંકમાં ડિસીઝ તથા અમુક રોગના તપાસ માટે સ્પૂટમ તપાસ કરવામાં આવે છે.

મેથડ ઓફ સ્પૂટમ

• કન્ટેનલ ક્લીન અને ઢાંકણા વાળુ હોવું જોઈએ.
• કન્ટેનલ ડિસ્પોજેબલ હોવું જોઈએ.
• લેબલ પહેલા લગાડી લેવું જોઈએ.
• પેશન્ટને વહેલી સવારે સ્પુટમ લેવા કહેવું
• ટીબી ના પેશન્ટ અને દવા ચાલુ હોય તો દવા લેતા પહેલા સેમ્પલ લેવું જોઈએ.

યુરીન સેમ્પલ

• યુરીન ના કલેક્શન માટે ક્લીન કોન્ટેનર લેવું જોઈએ જેમાં પેશન્ટને વહેલી સવારમાં સ્પેશમેન લેવા માટે કહેવામાં આવે છે પેશન્ટ અને મિડ સ્ટી્મ યુરીન લેવા માટે કહેવામાં આવે છે યુરીનને ડાયરેક્ટ લેબલ અથવા તો ટેસ્ટ ટ્યુબમાં લેવામાં આવે છે જોબ ફિમેલ પેશન્ટ હોય તો વજાયનલ પાર્ટને ક્લીન કરીને સેમ્પલ લેવાનું કહેવામાં આવે છે અને પછી યુરીન કલેક્ટર કરવું.
  [11:12 am, 13/07/2024] Dhara 💖 (Pedhavada): # stool sample
• stool એક્જામેશન માટે કોન્ટેનલ ક્લીન અને ઢાંકણા વાળું લેવું.
• સ્ટુલ વહેલી સવારે કોલેકશન કરીને તરત જ તેને લેબોરેટરીમાં મોકલવું.
• સ્ટુલમાં મોસ્ટલી round worm Huck work વગેરે હોય.

swab sample

• swa stic thi ear , nose , eye અને થોટમાંથી સેમ્પલ લેવામાં આવે છે તેમાં લેબોરેટરી માંથી ટોરાઈલ ટેસ્ટ ટ્યુબ ની અંદર સ્વેબ સ્ટીક આવે છે જ્યારે ગળા માંથી સુવાબ લેવાનું હોય ત્યારે ટંગ ડિપ્રેશર રાખી ટોન્સિલ અને તેની આજુબાજુ માંથી લેવામાં આવે છે જ્યારે આય સ્વેબ લેવાનું હોય ત્યારે ડેરીંગ ચેન્જ કરતી વખતે ડ્રેસિંગ કર્યા પહેલા લેવામાં આવે છે.

બોડી સીફીશન નો સુરક્ષિત નિકાલ

• બોડી સિફિશન ના નિકાલ માટે નીચે મુજબના પગલાં લઈ શકાય છે
• નકામા પદાર્થોને જમીનમાં ખાડો ખોદીને દાટી દેવામાં આવે છે.
• જેપી વસ્તુ જેવી કે નીડલ બેન્ડેજ ડ્રેસિંગ બાળી નાખવામાં આવે છે.
• પેશન્ટના મળ તથા મૂત્રનો ડેટોલ સોલ્યુશન વડે જંતુરહિત કર્યા બાદ યોગ્ય નિકાલ કરવામાં આવે છે