GNC.ANM-F.Y-ચાઈલ્ડ હેલ્થ નર્સિંગ-સેમ્પલ પેપર સોલ્યુશન

ANM-F.Y-કોમ્યુનીટી હેલ્થ નર્સિંગ-સેમ્પલ પેપર (ફૂલ સોલ્યુશન માટે સબ્સક્રાઈબ કરો)

ગુજરાત નર્સિંગ કાઉન્સિલ ની પરીક્ષા આપતા પહેલા ધ્યાન માં રાખવા ના મુદાઓ :-

1. પેપર મળ્યા બાદ સૌપ્રથમ પેપરને એક વખત વાંચવુ જેથી દરેક પ્રશ્નો વિશે માહિતગાર થઈ શકાય.
2. પેપરમાં બને ત્યાં સુધી બ્લુ પેન નો ઉપયોગ કરવો જરૂર જણાય ત્યાં બ્લેક બોલપેન નો ઉપયોગ કરી શકાય આ સિવાય કોઈ પણ પેન નો ઉપયોગ કરવો નહીં.
3. પેપરમાં કોઈપણ છાપ છોડતી હોય અથવા આઇડેન્ટિટી બતાવતી હોય તેવી કોઈ પણ પેટર્ન જેમકે લાઇન,બોક્સ,સર્કલ વગેરે જેવી કોઈ પણ પેટર્નનો ઉપયોગ કરવો નહીં.
4. પેપરમાં માગ્યા મુજબ જરૂર જણાય ત્યા સચોટ આકૃતિ દર્શાવવી.
5. કવેશ્ચન પેપર માં સીટ નંબર સિવાય કોઈપણ અન્ય પ્રકારના લખાણો કરવા નહીં.
6. કવેશ્ચન માં પુછાયેલા પ્રશ્નો જવાબ આપતા પહેલા ધ્યાનથી બે વખત વાંચવા માગ્યા મુજબનો જ જવાબ આપવો જવાબ આપતી વખતે માર્ક્સના વેઇટેજને ખાસ ધ્યાનમા રાખવું.

GNC-26-09-2024-પેપર સોલ્યુશન નંબર-06

(૧) રમકડાની પસંદગી કરતી વખતે કયાં કયાં મુદ્દાઓ ધ્યાનમાં રાખશો? (03 માર્ક્સ )

રમકડાની પસંદગી બાળકની ઉંમર તથા તેના માનસિક વિકાસ પર આધારિત હોય છે.

રમકડાની પસંદગી વખતે નીચેના મુદ્દાઓ ધ્યાનમાં રાખવાના હોય છે:

• રમકડા એવા હોવા જોઈએ કે જેનાથી બાળકની બુદ્ધિનો વિકાસ થાય.
• બાળકને રમકડામાં રસ પડે તેવા હોવા જોઈએ.
• રમકડા સલામત હોવા જોઈએ.
• પોસાય તેવી કિંમતના હોવા જોઈએ.
• આકર્ષક હોવા જોઈએ.
• બાળકની ઉંમર મુજબના હોવા જોઈએ.
• એકસીડન્ટ અને કોઈપણ પ્રકારની ઈજા ન થાય તેવા હોવા જોઈએ.
• રમકડા તીક્ષ્ણ, ખરબચડી સપાટીવાળા ન હોવા જોઈએ.
• સળગી ઊઠે તેવા ન હોવા જોઈએ.
• તેમાંથી નાના ટુકડા થઈ જાય તેવા ન હોવા જોઈએ.

(૨) બાળ મજુરી અને બાળ અત્યાચાર અટકાવવાના પ્રાથમિક પગલા લખો.(04 માર્ક્સ)

બાળ અત્યાચાર અને બાળમજૂરી અટકાવવાના પ્રાથમિક પગલાંઓ ( Primary level prevention of child abuse and child labours )

આમાં નીચેના પગલાંઓનો સમાવેશ થાય છે:

• બાળકોના કલ્યાણ અને તેની સુરક્ષા સંબંધિત બાબતોને પ્રોત્સાહન આપવું.

• બાળકોની પાયાની જરૂરિયાતને સમજવી અને તેને કેવી રીતે પૂર્ણ કરી શકાય તે જોવું.
• પ્રચાર પ્રસાર ( mass media ) દ્વારા લોકોમાં બાળકના મૂંઝવતા પ્રશ્નો વિશે જાગૃતિ લાવવી. બાળકોના મૂંઝવતા પ્રશ્નોના અટકાવ અને અંકુશ માટે લોકોને શિક્ષણ આપવું.

• સમાજમાં ઉછરતા તમામ બાળકોને સમાન અધિકાર મળે અને તેની જાતીયતાને લીધે તેમાં કોઈ ભેદભાવ ન થાય તે જોવું.
• બાળ અધિકારો વિશે સમાજના લોકોને જાણકારી આપી જાગૃત કરવા.

• દિવ્યાંગ બાળકો કે જે માનસિક અને શારીરિક રીતે અસક્ષમ છે તેને મળતા વિશિષ્ટ લાભ વિશે જાણકારી આપવી.

• બાળક અને કુટુંબનો દરજજો વધે અને બાળકની જરૂરિયાતો પૂરી થાય તે માટે કુટુંબ નિયોજનની પદ્ધતિઓ શીખવાડવી અને શિક્ષણના સ્તરમાં વધારો થાય તેવા પગલાં લેવા.
• બાળ અત્યાચારના પ્રકારો વિશે જાણકારી આપી જાગૃતિ ફેલાવવી (શારીરિક, માનસિક, યૌન, અવગણના).
• બાળકોને મુશ્કેલીમાં સંપર્ક માટે મદદરૂપ નમ્બરનો ઉપયોગ શીખવવો.(હેલ્પલાઈન નંબર – 1098)

(૩) બાળકના વૃધ્ધિ અને વિકાસ પર અસર કરતા પરિબળો લખો.(05 માર્ક્સ)

બાળકના વૃદ્ધિ અને વિકાસ પર અસર કરતા પરિબળો
( Factor affecting growth and development )

પ્રકૃતિ અને પોષણ બંને બાળકોના વૃદ્ધિ અને વિકાસમાં ફાળો આપે છે. તેમ છતાં જે પ્રકૃતિ દ્વારા સંપન્ન છે તે સ્થિર છે, તેમ છતાં પોષણથી પણ મોટો ફરક પડે છે. અહીં બાળકોના વૃદ્ધિ અને વિકાસને અસર કરતા કેટલાક પરિબળો છે.

1. આનુવંશિકતા ( hereditary )

• આનુવંશિકતા એ માતા પિતા પાસેથી તેમના જનીનો દ્વારા બાળકોમાં શારીરિક લાક્ષણિકતાઓનું પ્રસારણ છે.
• તે ઊંચાઈ, વજન, શરીરની રચના, આંખનો રંગ, વાળનો રંગ, બુદ્ધિ અને યોગ્યતા જેવા શારીરિક દેખાવના તમામ પાસાઓને પ્રભાવિત કરે છે.

2. પર્યાવરણ ( environment )

• વાતાવરણ બાળકોના વિકાસમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે અને તે બાળકને પ્રાપ્ત થતી શારીરિક અને માનસિક ઉત્તેજના રજૂ કરે છે.
• જેમાં ઘર અને શાળાનું વાતાવરણ, ચોખ્ખાઈ, સૂર્યપ્રકાશ, પ્રદૂષણ, સ્વચ્છતા, જેવી બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.
• એક સારી શાળા અને પ્રેમાળ કુટુંબ- બાળકોને કુશળ બનાવે છે.
• તેવી જ રીતે તણાવ પૂર્ણ વાતાવરણમાં ઉછરેલા બાળકો માટે આ ખરેખર અલગ હશે.

3. પોષણ ( Nutrition )

• પોષણ એ બુદ્ધિમાં એક નિર્ણાયક પરિબળ છે કારણ કે શરીરને નિર્માણ અને સમારકામ માટે જે બધું જરૂરી છે તે આપણે ખાધેલા ખોરાકમાંથી આવે છે.
• કુપોષણ એ રોગોનું કારણ બની શકે છે જે બાળકોના વૃદ્ધિ અને વિકાસ પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે.
• બીજી બાજુ, અતિશય આહારથી ડાયાબિટીઝ અને હૃદય રોગ જેવા રોગ અને લાંબાગાળે મેદસ્વીપણા અને આરોગ્યની સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
• મગજ અને શરીરના વિકાસ માટે વિટામીન, ખનીજો, પ્રોટીન, કાર્બોહાઇડ્રેટ અને ચરબીવાળા સમતોલ આહાર જરૂરી છે.

4. જાતિ ( sex )

• બાળકની જાતિ એ વૃદ્ધિ અને વિકાસને અસર કરતી મુખ્ય બીજી બાબત છે.
• છોકરાઓ અને છોકરીઓ જુદી જુદી રીતે વધે છે, ખાસ કરીને તરુણાવસ્થાની નજીક છોકરાઓ છોકરીઓ કરતા ઊંચા અને શારીરિક રીતે મજબૂત હોય છે.
• જોકે, કિશોરાવસ્થા દરમિયાન છોકરીઓ ઝડપથી પુખ્ત વલણ ધરાવે છે.
• તેમના શરીરની શારીરિક રચનામાં પણ તફાવત છે જે છોકરાઓને વધુ એથલેટીક બનાવે છે અને તે પ્રવૃત્તિઓ માટે અનુકૂળ છે.
• તેમનો સ્વભાવ પણ બદલાય છે, જેનાથી તેઓ જુદી જુદી વસ્તુઓમાં રસ બતાવે છે.

5. હોર્મોન્સ ( Hormones )

• અંતસ્ત્રાવ પ્રણાલીથી સંબંધિત છે અને આપણા શરીરના વિવિધ કાર્યોને પ્રભાવિત કરે છે.
• તેઓ શરીરના કાર્યોને નિયંત્રિત કરતા હોર્મોન્સ સ્ત્રાવ કરવા માટે શરીરના ચોક્કસ ભાગોમાં સ્થિત વિવિધ ગ્રંથિઓ દ્વારા ઉત્પન્ન થાય છે.
• બાળકોમાં સામાન્ય શારીરિક વૃદ્ધિ અને વિકાસ માટે તેમની સમયસર કામગીરી મહત્વપૂર્ણ છે.
• હોર્મોન સ્ત્રાવ ગ્રંથિઓની કામગીરીમાં અસંતુલનના પરિણામે વૃદ્ધિની ખામી, જાડાપણું, વર્તણુકની સમસ્યાઓ અને અન્ય રોગો થઈ શકે છે.
• તરુણાવસ્થા દરમિયાન ગોનાડ્સ સેક્સ હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરે છે.
• જે લિંગીક અંગોના વિકાસ અને છોકરાઓ અને છોકરીઓમાં જાતીય લાક્ષણિકતાઓના દેખાવને નિયંત્રિત કરે છે.

6. સામાજિક – આર્થિક સ્થિતિ ( socio – economic status )

• કુટુંબની સામાજિક – આર્થિક સ્થિતિ બાળકને મળેલી તકની ગુણવત્તા નક્કી કરે છે.
• વધુ સારી શાળાઓમાં અભ્યાસ કરવાથી ચોક્કસપણે લાંબા ગાળે લાભ થાય છે.
• કુટુંબીઓ તેમના બાળકો માટે વધુ સારા શિક્ષણ સંસાધનો પણ પ્રદાન કરી શકે છે અને જો બાળકોને જરૂર હોય તો તેઓ વિશેષ સહાય લે છે.
• ગરીબ પરિવારોના બાળકોને તેમની સંપૂર્ણ સંભાવના સુધી પહોંચવા માટે શૈક્ષણિક સંસાધનો અને સારા પોષણની જરૂરિયાતો સંતોષાતી નથી.

• તેમની પાસે કાર્યકારી માતા-પિતા પણ હોઈ શકે છે જેઓ ઘણા કલાકો કામ કરે છે અને તેમના વિકાસમાં ગુણવત્તાવાળા સમયનું રોકાણ કરી શકતા નથી.

7. અધ્યયન અને મજબૂતીકરણ (learning and reinforcement)

• ભણતરમાં માત્ર ભણતર કરતા ઘણું બધું સામેલ છે.
• તે માનસિક, બૌદ્ધિક, ભાવનાત્મક અને સામાજિક રીતે બાળકના નિર્માણ સાથે પણ સંબંધિત છે જેથી તેઓ સમાજમાં સ્વસ્થ કાર્યાત્મક વ્યક્તિઓ તરીકે કાર્ય કરે.
• આથી મગજનો વિકાસ થાય છે અને બાળક પરિપક્વતા મેળવી શકે છે.
• મજબૂતીકરણ એ શીખવાનું એક ઘટક છે જ્યાં પ્રવૃત્તિ અથવા કસરતનું પુનરાવર્તન કરવામાં આવે છે અને શીખ્યા પાઠોને મજબૂત કરવામાં આવે છે.
• તેથી જે પાઠ શીખવામાં આવે છે તે યોગ્ય પરિણામો પ્રાપ્ત થાય ત્યાં સુધી પુનરાવર્તિત કરવું પડે છે.

પ્રશ્ન-૫ વ્યાખ્યા આપો. (કોઈપણ છ)(12 માર્ક્સ )

(૧) ન્યુબોર્ન બેબી : નવજાત શિશુ એટલે એવો શિશુ જેનું જન્મ થતી ક્ષણથી લઈ 28 દિવસ સુધીનું જીવનકાલ હોય છે. આ અવધિમાં બાળકને “નવજાત શિશુ” અથવા “નિયોનેટ” (Neonate) કહેવામાં આવે છે.

અથવા

જન્મથી લઈને 28 પૂર્ણ થયેલા દિવસો સુધીના બાળકને નવજાત શિશુ કહેવામાં આવે છે, ભલે તે સમયપૂર્વ જન્મેલું હોય (Preterm), સમયસર (Term) કે મોડું (Post-term).

(૨) ચાઈલ્ડ એબ્યુઝ : બાળકોને તેના માતા પિતા, સંભાળ રાખનાર, નોકરીએ રાખનાર વ્યક્તિ કે સંસ્થા દ્વારા બાળક સાથે ખરાબ વર્તન કરવામાં કે ઈરાદાપૂર્વક ઈજા પહોંચાડવામાં આવે જેનાથી બાળકનો શારીરિક, માનસિક કે સામાજિક વિકાસ અટકી જાય અથવા ખોડખાપણ આવી જાય, આવી સ્થિતિને બાળકો પર થતા અત્યાચાર(child abuse) કહે છે.

(૩) ટોન્સીલાઈટીસ : ટોન્સિલાઈટિસ એ એક વાયરસ અથવા બેક્ટેરિયાના સંક્રમણને લીધે થતું ટોન્સિલ્સનું સોજોવાળું ઈન્ફેક્શન છે. ટોન્સિલ્સ (Tonsils) એ ગળાની પાછળ બંને બાજુએ આવેલા લિમ્ફોઇડ ટિશ્યૂના નાના ગુલ્લા હોય છે, જે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિનો ભાગ છે અને ઈન્ફેક્શન સામે લડવામાં મદદ કરે છે.

(૪) એનીમીયા : એનિમિયા (પાંડુરોગ) એવો રોગ છે જેમાં લોહીમાં રહેલા રક્તકણોમાં રક્તરંજક (hemoglobin) દ્રવ્યની ઉણપ હોય છે. હિમોગ્લોબિન શરીરના તમામ અવયવો તથા પેશીઓને ઓક્સિજન પહોંચાડવાના વાહન તરીકે કામ કરે છે. એનીમિયામાં અગત્યના અવયવોને ઓક્સિજન ખૂબ ઓછો પહોંચે છે અને પરિણામે બાળકના આરોગ્ય માટે ભયજનક પરિસ્થિતિ ઉભી થાય છે. એનીમીયા વાળું બાળક જલ્દી થાકી જાય છે અને હાંફવા લાગે છે. આવા બાળકો વારંવાર બીમાર પડી જાય છે. એનીમિયાના ગંભીર કેસોમાં ચેપ કે હૃદય રોગની શક્યતા વધે છે, જેને લીધે મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે.

(૫) રીકેટર્સ : વિટામિન ડી ની ઉણપથી રીકેટસ થાય છે. વિટામિન ડી ની ખામીના કારણે બાળકના આંતરડામાંથી કેલ્શિયમ અને ફોસ્ફરસનું શોષણ થતું નથી. આથી બાળકના હાડકા નરમ અને નબળા પડી જાય છે.રીકેટસમા હાડકા અને સ્નાયુમાં દુખાવો થાય, હાડકા નબળા પડે અને ફ્રેક્ચર થવાનું જોખમ વધે, બાળકની વૃદ્ધિ ધીમી પડે વગેરે જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે.

(6 ) કબજીયાત : કબજિયાત એટલે આંતરડાનું હલનચલન ઓછું થઈ જાય જેના કારણે સામાન્ય મળક્રિયા ન થાય, ઘણા કિસ્સામાં દુખાવા સાથે મળક્રિયા થાય તેવી પરિસ્થિતિને કબજિયાત કહેવાય છે. કબજિયાત એ બાળક પાણી અને પ્રવાહી ઓછા પ્રમાણમાં પીતું હોવાથી, કુપોષણ અને ખોરાકમાં રેશાની ઉણપ, દવાની આડઅસર વગેરેના કારણે થઈ શકે છે.

(૭) મેન્સ્ટ્રુઅલ સાઈકલ : માસિક આવવાની પ્રક્રિયા, માસિક આવવું અથવા માસિક ચક્ર એ છોકરીઓમાં જાતીય પરિપક્વતા આવવાની નિશાની છે. તેને રજોપ્રવેશ પણ કહે છે. તેની શરૂઆત સામાન્ય રીતે યૌવનપ્રવેશ દરમિયાન છોકરીઓમાં ઝડપથી થતી શારીરિક વૃદ્ધિની પ્રક્રિયા ચરમ સીમાએ હોય ત્યારે થાય છે. આ એક એવી પ્રક્રિયા છે જે છોકરીઓના શરીરને ભવિષ્યમાં ગર્ભધારણ કરવા માટે તૈયાર કરે છે.

પ્રશ્ન-૬ : (અ) પૂર્ણ રૂપ લખો.(05 માર્ક્સ)

(1) ARI :(Acute Respiratory Infection)એક્યુટ રેસ્પીરેટરી ઇન્ફેક્શન

(2 ) IMNCI :(Integrated Management of Neonatal and Childhood Illness)ઇન્ટીગ્રેટેડ મેનેજમેન્ટ ઓફ નીયોનેટલ એન્ડ ચાઈલ્ડહુડ ઈલનેસ

(3 ) PEM :(Protein Energy Malnutrition) પ્રોટીન એનર્જી માલન્યુટ્રીશન

(4 ) ORS :(Oral Rehydration Solution)ઓરલ રીહાઇડ્રેશન સોલ્યુશન

(5 ) COTPA-2003: (Cigarettes and Other Tobacco Products Act, 2003)સિગારેટ એન્ડ અધર ટોબેકો પ્રોડક્ટ એક્ટ,૨૦૦૩

(બ) ખાલી જગ્યા પુરો.(05 માર્ક્સ)

(1)બાળકનું વજન જન્મ પછી ……………મહિને ડબલ થાય છે. 5 મહિનામાં

(૨) પોસ્ટીરીયર ફોન્ટાનેલ ………………….. માસે પુરાય છે. 2 થી 3 મહિને

(૩) વિટામીન-એ ના ટોટલ ડોઝ ………………….IUછે . 20,00,000 IU (International Units)

(૪) જન્મથી …………….. દિવસના બાળકને નિયોનેટલ કહેવાય. 28 દિવસ

(૫) બાળકમાં દર વર્ષે ……………………..સેમી ઉંચાઈ વધે છે. 5 થી 7 સેન્ટીમીટર

(ક) નીચેના વિદ્યાનો ખરા છે કે ખોટા તે જણાવો.(05 માર્ક્સ)

(૧) રાત્રી દરમ્યાન બાળકને સ્તનપાન કરાવવાની જરૂર નથી.❌

(૨) મેન્સ્ટ્રુઅલ સાઈકલના ૪ ફેઝ હોય છે.✅

(૩) ધનુર એ કલોસ્ટેડીયમ ટીટેનીથી થતો રોગ છે.✅

(૪) તરુણાવસ્થાનો સમયગાળો ૧૧ થી ૧૭ વર્ષનો છે.❌

(૫) ઔરીની રસી બાળકને ૯ માસ પૂર્ણ થતા અપાય છે.✅