MUSCULAR SYSTEM (મસ્ક્યુલર સિસ્ટમ):

INTRODUCTION (ઇન્ટ્રોડક્શન):

• મસલ્સ એટલે કોન્ટ્રાક્ટ થવાનો પાવર ધરાવતા હોય એવા ફાઇબર્સ એકઠા થઈ અને સ્ટ્રોંગ મસલ્સ ટીસ્યુ બનાવે છે. જે કોન્ટ્રાક્ટ થવાના લીધે અલગ અલગ પ્રકારની મુવમેન્ટ થાય છે.
• મસલ્સ ની એરેન્જમેન્ટ, તેના સ્ટ્રક્ચર અને તેના ફંકશન સંબંધિત સ્ટડીને માયોલોજી (Myology) તરીકે ઓળખવામા આવે છે.
• મસલ્સ એ ફાઇબર્સ , નર્વ અને કનેક્ટિવ ટીશ્યુના બનેલા હોય છે. જે અંદાજિત માનવ શરીર ના વજન ના 40% જોવા મળે છે.

Functions of Muscle tissue (ફંકશન્સ ઓફ મસલ્સ ટિસ્યૂ):

• કોન્ટ્રાકશન અને રિલેક્સેશન થવાથી બોડીમા અલગ અલગ પ્રકારની મુવમેન્ટ કરવામા મદદ કરે છે.
• બોડીનો બોડી પોશ્ચર જાળવવામા મદદ કરે છે.
• બોડીમા હીટ પ્રોડક્શન નુ કાર્ય કરે છે.
• નર્વસ સિસ્ટમના કાર્ય દ્વારા તે યોગ્ય મસલ્સ ટોન મેન્ટેઇન કરી નોર્મલ પોસ્ટર જાળવી રાખે છે.
• મસલ્સના કોન્ટ્રેક્શન થવાના કારણે લીમ્ફેટિક વેસેલ્સમા લિમ્ફ નુ સર્ક્યુલેશન જોવા મળે છે.
• બોડીને ફ્રેમવર્ક આપે છે અને બોડી પોશ્ચર મેન્ટેઇન રાખે છે.
  

Classification of Muscle tissue (ક્લાસીફીકેશન્સ ઓફ મસલ્સ ટિશ્યુ):

Skeletal muscles (સ્કેલેટલ મસલ્સ):

Structure of skeletal muscles (સ્કેલેટન મસલ્સ નુ સ્ટ્રક્ચર):

• આ મસલ્સ ને બીજા વૉલેન્ટરી મસલ્સ (Voluntary Muscles) તરીકે પણ ઓળખવામા આવે છે કેમકે તે આપણી ઈચ્છા મુજબ કાર્ય કરે છે. તેની મદદ થી બોડી મા હલનચલન થાય છે. જેથી તેને વૉલેન્ટરી મસલ્સ (Voluntary Muscles) મસલ્સ કહેવામા આવે છે.
• આ સ્ટ્રેઇટ ટાઈપના મસલ્સ હોય છે.
• સ્કેલેટલ મસલ્સ ના બંધારણ મા ઘણા મસલ્સ ફાઇબરના બંચ આવેલા હોય છે.
• મસલ્સ ફાઇબર ની વચ્ચે ફાઇબર સેલ આવેલા હોય છે. તે સિલિન્ડ્રીકલ શેપમા ગોઠવાયેલા હોય છે. તેમા ન્યુક્લિયસ પણ રહેલુ હોય છે.
• સ્કેલેટલ મસલ્સ એ અલગ અલગ પ્રકારની મુવમેન્ટ માટે કાર્ય કરે છે.
• સ્કેલેટલ મસલ્સ એ બોડીમા ખૂબ જ વધારે સંખ્યામા આવેલા હોય છે અને તે બોન સાથે અટેચ થયેલા હોય છે. તે સ્ટ્રીપ્ડ ટાઈપના સ્ટ્રેટ મસલ્સ છે.
• બોડીમા ટોટલ 600 કરતા પણ વધારે મસલ્સ જોવા મળે છે.

Structure (સ્ટ્રક્ચર):

• મસલ્સ એ ઘણી સંખ્યામા મસલ્સ ફાઇબર ધરાવે છે. મસલ્સ એ ફેશિયા અને ટેન્ડન દ્વારા બોન સાથે જોડાયેલા હોય છે. મસલ્સ ફાઇબર પર નીચે મુજબના સ્ટ્રક્ચર જોવા મળે છે.
• મસલ્સ ના ફરતે આઉટર લેયર તરીકે વિટાયેલુ એપીમાયસીયમ (Epimysium) નુ લેયર આવેલુ હોય છે. આ મસલ્સ ફાઇબર ઘણા બધા ફાઇબરના બંડલ ધરાવે છે, જે મસલ્સ ફાઇબરના બંડલ જેને ફેસીકલ્સ (Fascicle) કહે છે, તેની ફરતે આવેલા લેયરને પેરીમાયસીયમ (Perimysium) લેયર કહેવામા આવે છે અને આ ફેસિકલ્સ એ ઘણા સિંગલ મસલ્સ ફાઇબરથી બનેલુ હોય છે. આ ઈન્ડિવિઝન મસલ્સ ફાઇબર પર આવેલા લેયરને એન્ડોમાયસીયમ (Endomysium) કહેવામા આવે છે.

Smooth Muscles (સ્મુથ મસલ્સ):

structure of smooth muscles (સ્મુથ મસલ્સ નુ સ્ટ્રક્ચર):

• આ મસલ્સ ને ઇનવોલન્ટરી મસલ્સ (Involuntary Muscles) પણ કહેવામા આવે છે કેમકે તે આપણા વોલન્ટરી કંટ્રોલમા હોતા નથી. આ મસલ્સ એ અનસ્ટ્રીપ્ડ ટાઈપના એટલે કે સર્ક્યુલર શેપના (Unstriped type i.e. circular shape) જોવા મળે છે.
• આ મસલ્સ ને માઈક્રોસ્કોપ નીચે જોતા તેની અંદર સિગારેટ શેપના સેલ જોવા મળે છે. તેમા ન્યુક્લિયસ પ્રેઝન્ટ હોય છે. આ પ્રકારના મસલ્સ એ બ્લડ વેસલ્સ, રેસ્પાયરેટરી ટ્રેકની લાઇનિંગ, એલિમેન્ટ્રી ટ્રેક ની લાઇનિંગ મા આવેલા હોય છે.

Cardiac Muscles (કાર્ડિયાક મસલ્સ):

Structure of cardiac muscles (કાર્ડિયાક મસલ્સ નુ સ્ટ્રક્ચર):

• આ મસલ્સ ઇન વોલન્ટરી (Involuntary Muscles) ટાઈપના મસલ્સ છે. તેનુ ફંક્શન પણ આપણા કંટ્રોલમાં હોતુ નથી. આ મસલ્સ એ સ્પેશિયલી હાર્ટના વચ્ચેના લેયર માયોકાર્ડીયમ (Myocardium) મા આવેલા હોય છે. તેને કાર્ડિયાક મસલ્સ (Cardiac Muscles) કહેવામા આવે છે.
• આ મસલ્સ મા સ્ટ્રેઇટ ફાઇબર્સ આવેલા હોય છે. તે એકબીજાથી ક્લોઝલી જોડાયેલા હોય છે. આ મસલ્સ ના કોન્ટ્રાકશન અને રિલેક્સેશન ના કારણે હાર્ટ ની પંપિંગ એક્શન જોવા મળે છે.

ઉપરોક્ત દરેક મસલ્સ ના ફંક્શન અને સ્ટ્રકચર અલગ અલગ હોય છે અને તે અલગ અલગ બોડી ની જગ્યા પર અલગ અલગ કાર્ય સાથે જોડાયેલ હોય છે. બોડી માં આવેલા અલગ અલગ એરિયા ના મસલ્સ અને તેના કાર્ય નીચે મુજબ છે.

Muscles of the Face (ફેસમા આવેલા મસલ્સ) :

ફેસમા આવેલા મસલ્સ એ ફેસની અલગ અલગ મૂવમેન્ટ, ફેશિયલ એક્સપ્રેશન, બોલવા માટે તેમજ ચાવવાની ક્રિયા માટે ખૂબ જ અગત્યનુ કાર્ય કરે છે. ફેસ ના ભાગે આવેલા મસલ્સ નીચે મુજબના છે.

Occipitalis (ઓસિપિટાલિસ):

તે ઓક્સિપિટલ બોન અને ટેમ્પોરલ બોન વચ્ચે આવેલો મસલ્સ છે. સ્કાલ્પ ને પાછળની બાજુ મુવ કરવા માટે અગત્યનો છે.

Levatorpalpebrae superiors (લેવેટરપાલ્પેબ્રે સુપીરિયર્સ):

ઓર્બિટલ કેવીટી થી આઇલીડ સુધી લંબાયેલો મસલ્સ છે. તે અપર આઈલીડ ને એલિવેટ કરે છે.

Orbicularis oculi (ઓર્બિક્યુલરિસ ઓક્યુલી):

તે ઓર્બિટલ કેવીટી ની સર્ક્યુલર ગોઠવેલો હોય છે. જે આંખને બંધ કરવામાં મદદ કરે છે.

Masseter (માસેટર):

તે મેકઝીલા ના ભાગેથી મેન્ડીબલ સુધી લંબાયેલો મસલ્સ છે. તે મેન્ડીબલની મુવમેન્ટ મા અગત્યનો છે.

Temporalis (ટેમ્પોરાલિસ):

તે ટેમ્પોરલ બોન થી મેન્ડીબલ બોન સુધી લંબાયેલો મસલ્સ છે. તે મેન્ડીબલની મૂવમેન્ટ કરે છે.

Frontalis (ફ્રન્ટાલિસ):

તે ફોર હેડ ના ભાગે આવેલો મસલ્સ છે. તે સ્કાલ્પ, ફોર હેડ અને આઇબ્રો ની મૂવમેન્ટ કરે છે.

Buccinator (બુકિનેટર):

તે મેક્સિલા અને મેન્ડીબલ વચ્ચે લંબાયેલો મસલ્સ છે. તે ચીક ની મૂવમેન્ટ મા અગત્યનુ કાર્ય કરે છે.

Orbicularis oris (ઓર્બિક્યુલરિસ ઓરિસ):

ઓર્બિક્યુલરિસ ઓરિસ (Orbicularis oris) એ એક સ્કેલેટલ મસલ (Skeletal Muscle) છે જે માઉથ ના અરાઉન્ડ (Around the mouth) સ્થિત (Present) હોય છે.

ઓર્બિક્યુલરિસ ઓરિસ મસલનું મુખ્ય કાર્ય લિપ્સ ને ખસેડવાનું છે. આ મસલ માઉથ ની અરાઉન્ડ રિંગ જેવી રચના બનાવે છે અને તેને ઘણીવાર “કિસિંગ મસલ (Kissing muscle)” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, કારણ કે તે લિપ્સ ને પર્સ (purse) અને પ્રોટ્રુડ (protrude) કરવા માટે જવાબદાર છે.

લોકેશન (Location):
ઓર્બિક્યુલરિસ ઓરિસ (Orbicularis oris) માઉથ ની સરકમફેરન્સ (circumference of the mouth) મા ફેલાયેલી હોય છે અને તેનો સંબંધ ફેસ ના અન્ય મસલ્સ જેવા કે બુક્સિનેટર (Buccinator), લેવેટર લેબી સુપિરિયરિસ (Levator labii superioris), અને ડિપ્રેસર એંગ્યુલી ઓરિસ (Depressor anguli oris) સાથે હોય છે.

ફંક્શન્સ (Function):

• લિપ્સ ને ક્લોઝ કરવું (Close the lips)

• લિપ્સ ને પ્રોટ્રુડ કરવામા (Protrude the lips)
• બોલવામાં સહાય કરવી (Assist in speech articulation)
• ખાવા દરમિયાન ફૂડને મોઢામાં રાખવામાં સહાય (Assist in keeping food within the oral cavity)

Muscles of Neck (નેકના ભાગે આવેલા મસલ્સ):

• નેકના ભાગે આવેલા મસલ્સ એ નેકની અલગ અલગ પ્રકારની મુવમેન્ટ કરે છે અને હેડ ની અલગ અલગ મૂવમેન્ટ માટે પણ જવાબદાર હોય છે.
• નેકના રિજીયન મા આવેલા મસલ્સ નીચે મુજબના છે.

Sternocleidomastoid Muscles (સ્ટર્નોક્લીડોમાસ્ટોઇડ મસલ્સ):

તે સ્ટર્નમ અને ક્લેવિકલ થી ટેમ્પોરલ બોન ના માસ્ટોઇડ પ્રોસેસ સુધી લંબાયેલો મસલ્સ છે. તે હેડ, નેક અને ચીન ની મૂવમેન્ટ માટે અગત્યનુ કાર્ય કરે છે.

Trapezius Muscles (ટ્રેપેઝિયસ મસલ્સ):

તે occipital bone, સર્વાઇકલ અને થોરાસિક વર્ટીબ્રા તેમજ સ્કેપુલા બોન સાથે અટેચ થયેલો મસલ્સ છે. તે હેડ અને સોલ્ડર ની મુવમેન્ટ કરે છે તેમજ સ્કેપ્યુલા બોન ની મૂવમેન્ટ સાથે પણ જોડાયેલો છે.

Muscles of Abdomen (એબ્ડોમિનલ રીજીયન મા આવેલા મસલ્સ):

એબ્ડોમિનલ રીજીયન મા આવેલા મસલ્સ નીચે મુજબના છે.

Rectus Abdominis (રેક્ટસ એબ્ડોમિનિસ):

તે પ્યુબીક બોન થી રીબ અને સ્ટર્નમ ના ઝીફોઈડ પ્રોસેસ સુધી લંબાયેલો મસલ્સ છે. તે વર્ટીબ્રલ કોલમ ની ફલેક્શન મૂવમેન્ટ કરાવે છે.

Transversus Abdominis (ટ્રાન્સવર્સસ એબ્ડોમિનિસ):

તે ઇલિયાક ક્રેસ્ટ થી રીબ અને સ્ટર્નમ ના ઝીફોઈડ પ્રોસેસ સુધી લંબાયેલા હોય છે. તે એબ્ડોમીન ને કમ્પ્રેસ કરે છે.

External oblique (એક્સટર્નલ ઓબ્લિક):

રીબ થી ઇલિયાક ક્રેસ્ટ સુધી લંબાયેલ મસલ્સ છે. તે એબડોમન ને કમ્પ્રેસ કરે છે અને વર્ટીબ્રલ કોલમને બેન્ડ કરે છે.

Internal oblique (ઇન્ટર્નલ ઓબ્લિક):

તે ઇલીયાક ક્રેસ્ટ થી રીબ સુધી જોડાયેલા મસલ્સ છે. તે એબ્ડોમન ને કમ્પ્રેસ કરે છે તથા વર્ટિબ્રલ કોલમ ને બેન્ડ કરે છે.

Psoas muscles (પ્સોઆસ મસલ્સ):

તે થોરાસીક અને લંબર વર્ટીબ્રા થી ઇલિયમ અને પ્યુબીક બોન સુધી લંબાયેલો મસલ્સ છે. તે thigh ની અલગ અલગ મૂવમેન્ટ કરાવે છે.

Quadratus Lumborum (ક્વાડ્રેટસ લમ્બોરમ):

તે ઇલિયાક ક્રેસ્ટ થી રીબ અને લંબર વર્ટીબ્રા સુધી લંબાયેલો હોય છે. તે વર્ટીબ્રલ કોલમ ની લેટરલ મુવમેન્ટ કરાવે છે.

Muscles of Back ( બેકના મસલ્સ ) :

બેક ના ભાગે આવેલા મસલ્સ નીચે મુજબ આવેલા છે.

Psoas muscles (પ્સોઆસ મસલ્સ):

તે થોરાસીક અને લંબર વર્ટીબ્રા થી ઇલિયમ અને પ્યુબીક બોન સુધી લંબાયેલો મસલ્સ છે. તે thigh ની અલગ અલગ મૂવમેન્ટ કરાવે છે.

Quadratus Lumborum (ક્વાડ્રેટસ લમ્બોરમ):

તે ઇલિયાક ક્રેસ્ટ થી રીબ અને લંબર વર્ટીબ્રા સુધી લંબાયેલો હોય છે. તે વર્ટીબ્રલ કોલમ ની લેટરલ મુવમેન્ટ કરાવે છે.

Sacrospinalis (સેક્રોસ્પીનાલિસ):

તે ઇલિયાક ક્રેસ્ટ થી સેક્રમ અને લંબર તેમજ થોરાસીક વર્ટીબ્રા સુધી લંબાયેલો હોય છે. તે ઇરેક્ટર સ્પાઇન મસલ્સ નુ ગ્રુપ છે. જે સ્પાઇન ની અલગ અલગ પ્રકારની મુવમેન્ટ માટે જવાબદાર છે.

Latissimus dorsi (લેટિસિમસ ડોર્સી):

તે ઇલિયાક ક્રેસ્ટ થી લંબર તેમજ થોરાસીક વર્ટીબ્રા, સ્કેપ્યુલા અને હ્યુમરસ બોન સુધી લંબાયેલો હોય છે. તે બેક, ટ્રંક અને હેન્ડ ની અલગ અલગ મૂવમેન્ટ માટે કાર્ય કરે છે.

Trapezius (ટ્રેપેઝિયસ):

તે ઓક્સિપીટલ બોન થી સ્કેપ્યુલા, થોરાસિક વર્ટીબ્રા સુધી લંબાયેલો હોય છે. તે બેક અને સ્કેપ્યુલા ની તથા ટ્રંક ની અલગ અલગ મૂવમેન્ટ માટે અગત્યનો છે.

Teres major (ટેરેસ મેજર):

તે હ્યુમરસ થી સ્કેપ્યુલા સુધી લંબાયેલો મસલ્સ છે. તે અપર લીંબ ની મુવમેન્ટ કરવા માટે અગત્યનો છે.

Muscles of pelvic floor ( પેલ્વિક ફ્લોરના મસલ્સ ):

આ મસલ્સ બોવેલ, બ્લેડર, યુટ્રસ તથા સેક્સ્યુઅલ ઓર્ગન ના સ્ટ્રકચરલ સપોર્ટ માટે અગત્યના છે.
પેલ્વિક ફ્લોરના મસલ્સ નીચે મુજબના છે.

Levater Ani (લેવેટર એની):

• આ પેલ્વીક કેવીટી ની ફ્લોર બનાવે છે. તે પેલ્વિક સ્ટ્રક્ચર ને સપોર્ટ આપે છે. એનાલ કેનાલ, યુરેથ્રા અને વજાઈના ના સ્ટ્રકચરને સપોર્ટ આપે છે.
• Iliococcygeus તેમજ pubococcygeus પણ લેવેટર એની ગ્રુપના મસલ્સ છે, તે પણ પેલ્વિક ફ્લોરના સ્ટ્રકચરને સપોર્ટ આપે છે.

Coccygeus (કોક્સીજીયસ):

• તે ઈસ્ચીયમ થી સેક્રમ અને કોક્સીક સુધી લંબાયેલો મસલ્સ હોય છે. પ્યુબોકોક્સીજીયસ મસલ્સ એ પ્યુબીક સુધી લંબાયેલો હોય છે. તે ડીફીકેસન ની પ્રક્રિયામા હેલ્પ કરે છે, તથા પેલ્વિક ફ્લોર ના સ્ટ્રકચર ને સપોર્ટ આપે છે.

Muscles of the upper limb (અપર લીંબ મા આવેલા મસલ્સ):

• Deltoid muscles (ડેલ્ટોઇડ મસલ્સ)
• Coracobrachialis muscles (કોરાકોબ્રાચિઆલિસ મસલ્સ)
• Pectoralis major (પેક્ટોરાલિસ મેજર)
• Biceps (બાઇસેપ્સ)
• Triceps (ટ્રાઇસેપ્સ)
• Brachialis (બ્રેચિઆલિસ)
• Supinator (સુપિનેટર)
• Pronator (પ્રોનેટોર)
• Flexor carpi radialis (ફ્લેક્સોર કાર્પી રેડિયલિસ)
• Flexor carpi ulnaris (ફ્લેક્સોર કાર્પી અલ્નારિસ)
• Extensor carpi radialis and ulnaris (એક્સટેન્સર કાર્પી રેડિયલિસ અને અલ્નારિસ)
• Palmaris longus (પાલ્મેરિસ લોંગસ)

ઉપરોક્ત મસલ્સ એ સોલ્ડર જોઇન્ટ તથા અપર લીંબ મા આવેલા હોય છે. આ મસલ્સ ના લીધે સોલ્ડર જોઇન્ટ અને અપર લીમ્બ ની અલગ અલગ મૂવમેન્ટ જોવા મળે છે.

Upper limb Muscle Origin and its function ( અપર લિમ્બ મસલ્સ ના ઓરીજીન અને તેના ફંક્શન્સ):

Deltoid (ડેલ્ટોઈડ):

Origin (ઓરીજીન):

• ક્લાવિકલ (Clavicle)
• એકોમિયન (Acromion)
• સ્પાઇન ઓફ સ્કેપ્યુલા (Spine of Scapula)

Function (ફંક્શન):

• શોલ્ડરનું અવ્બડક્શન (Shoulder abduction)
• ફ્રંટ ફાઈબર દ્વારા ફ્લેક્શન અને મેડિયલ રોટેશન
• બેક ફાઈબર દ્વારા એક્સ્ટેન્શન અને લેટરલ રોટેશન

Biceps Brachii (બાઈસેપ્સ બ્રાકીઈ):

Origin (ઓરીજીન):

• લોન્ગ હેડ (Long Head): સુપ્રાગ્લેનોઈડ ટ્યુબરકલ (Supraglenoid Tubercle)
• શોર્ટ હેડ (Short Head): કોરાકોઈડ પ્રોસેસ (Coracoid Process)

Function (ફંક્શન):

• એલ્બોનું ફ્લેક્શન (Flexion of elbow)
• ફોરઆર્મનું સુપિનેશન (Supination of forearm)
• શોલ્ડરનું સહેજ ફ્લેક્શન

Triceps Brachii (ટ્રાઈસેપ્સ બ્રાકીઈ):

Origin (ઓરીજીન):

• લોન્ગ હેડ: ઇન્ફ્રાગ્લેનોઈડ ટ્યુબરકલ (Infraglenoid Tubercle)
• લેટરલ હેડ: હ્યુમરસના પોસ્ટિરિયર સપાટી પર રેડિયલ ગ્રૂવ ઉપર
• મિડિયલ હેડ: હ્યુમરસના પોસ્ટિરિયર સપાટી પર રેડિયલ ગ્રૂવ નીચે

Function (ફંક્શન):

• એલ્બોનું એક્સ્ટેન્શન (Extension of elbow)
• લોન્ગ હેડ દ્વારા શોલ્ડરનું એક્સ્ટેન્શન

Brachialis (બ્રાકીઆલિસ):

Origin (ઓરીજીન):

• હ્યુમરસના એન્ટિરિયર સપાટીનો ડિસ્ટલ ભાગ (Lower half of anterior humerus)

Function (ફંક્શન):

• એલ્બોનું મુખ્ય ફ્લેક્સર (Primary flexor of elbow)

Brachioradialis (બ્રાકીઓરેડિયાલિસ):

Origin (ઓરીજીન):

• લેટરલ સુપ્રાકોન્ડાઇલર રિજ ઓફ હ્યુમરસ (Lateral supracondylar ridge of humerus)

Function (ફંક્શન):

• ન્યૂટ્રલ પોઝિશનમાં ફોરઆર્મનું ફ્લેક્શન

Pectoralis Major (પેક્ટોરાલિસ મેજર):

Origin (ઓરીજીન):

• ક્લાવિકલ, સ્ટર્નમ અને 1 થી 6 costal cartilages

Function (ફંક્શન):

• હ્યુમરસનું એડડક્શન
• મેડિયલ રોટેશન
• શોલ્ડર ફ્લેક્શન

Latissimus Dorsi (લેટિસિમસ ડોર્સી):

Origin (ઓરીજીન):

• થોરેસિક વર્ટિબ્રા (T7-T12), લંબાર વર્ટિબ્રા, ઈલિયાક ક્રેસ્ટ

Function (ફંક્શન):

• હ્યુમરસનું એક્સ્ટેન્શન
• એડડક્શન
• મેડિયલ રોટેશન

Teres Major (ટેરિસ મેજર):

Origin (ઓરીજીન):

• ઈન્ફેરિયર એંગલ ઓફ સ્કેપ્યુલા (Inferior angle of scapula)

Function (ફંક્શન):

• હ્યુમરસનું એડડક્શન
• મેડિયલ રોટેશન
• એક્સ્ટેન્શન

Teres Minor (ટેરિસ માઇનર):

Origin (ઓરીજીન):

• લેટરલ બોર્ડર ઓફ સ્કેપ્યુલા (Lateral border of scapula)

Function (ફંક્શન):

• હ્યુમરસનું લેટરલ રોટેશન
• રોટેટર કફના ચાર મસલ્સમાંનો એક ભાગ

Supraspinatus (સ્યુપ્રાસ્પાઈનેટસ):

Origin (ઓરીજીન):

• સ્કેપ્યુલા ની સ્યુપ્રાસ્પાઈનસ ફોસા (Supraspinous fossa of scapula)

Function (ફંક્શન):

• શોલ્ડરનું શરૂઆતનું અવ્બડક્શન
• રોટેટર કફનો અગત્યનો મસલ

Muscles of the hip and lower limb ( હિપ અને નીચલા અંગના ):

• Psoas (સોઆસ)
• iliacus (ઇલિયાકસ)
  
• Gluteals (ગ્લુટીયલ્સ)
  
• Quadriceps femoris (ક્વાડ્રિસેપ્સ ફેમોરિસ)
  
• Sartorius (સાર્ટોરિયસ)
  
• Hamstring (હેમસ્ટ્રિંગ)
  
• Obturator (ઓબ્ચ્યુરેટર)
  
• Compartment group muscles (કમ્પાર્ટમેન્ટ ગ્રુપ મસલ્સ)

Origine and Functions of Muscles of hip and Lower limb (હીપ એન્ડ લોવેર લિમ્બ ના મસલ્સ નું ઓરિજીન એન્ડ ફંક્શન્સ):

Gluteus Maximus (ગ્લૂટિયસ મેક્સિમસ):

Origin (ઓરીજીન):

• ઈલિયમ (Ilium), સેક્રમ (Sacrum), કોક્સિક્સ (Coccyx) અને સાક્રોટ્યુબરસ લિગામેન્ટ (Sacrotuberous ligament)

Function (ફંક્શન):

• હિપ જોઈન્ટનું એક્સ્ટેન્શન
• લેટરલ રોટેશન (બાહ્ય ફેરવવું)
• ઊભું રહેવા અને સિટિંગથી ઊભા થવામાં મદદરૂપ

Gluteus Medius (ગ્લૂટિયસ મીડીયસ):

Origin (ઓરીજીન):

• ઈલિયમની આઉટર સપાટી (Outer surface of ilium)

Function (ફંક્શન):

• હિપનું અવ્બડક્શન (Abduction of hip)
• મેડિયલ રોટેશન
• ચાલતી વખતે પેલ્વિસના બેલેન્સમાં મદદરૂપ

Gluteus Minimus (ગ્લૂટિયસ મીનીમસ):

Origin (ઓરીજીન):

• ઈલિયમના ઈન્ફેરિયર પાર્ટ (Inferior surface of ilium)

Function (ફંક્શન):

• હિપ અવ્બડક્શન
• મેડિયલ રોટેશન
• ગેઇટ બેલેન્સ જાળવવો

Iliopsoas (ઈલિયોપસોઈસ):

(Iliacus + Psoas Major નું સંયોજન)

Origin (ઓરીજીન):

• ઈલિયાક ફોસા (Iliac fossa – Iliacus)
• લંબાર વર્ટિબ્રા (Lumbar vertebrae – Psoas major)

Function (ફંક્શન):

• હિપનું મુખ્ય ફ્લેક્સર
• ટ્રંકનું ફ્લેક્શન (Trunk flexion while sitting)

Tensor Fasciae Latae (ટેન્સર ફાસિયા લાટે):

Origin (ઓરીજીન):

• ઈલિયમના એન્ટિરિયર પાર્ટથી (Anterior part of iliac crest)

Function (ફંક્શન):

• હિપનું અવ્બડક્શન અને મેડિયલ રોટેશન
• ઘૂંટણના એક્સ્ટેન્શનને સહારો આપે છે (Via iliotibial tract)

Sartorius (સાર્ટોરીઅસ):

Origin (ઓરીજીન):

• એન્ટિરિયર સુપિરિયર ઇલિએક સ્પાઇન (Anterior superior iliac spine – ASIS)

Function (ફંક્શન):

• હિપ ફ્લેક્શન
• હિપ એબડક્શન
• લેટરલ રોટેશન
• ઘૂંટણ ફ્લેક્શન
  (“Cross-legged sitting” position માટે સહાયક)

Rectus Femoris (રેક્ટસ ફેમોરિસ):

(Quadriceps groupનો ભાગ)

Origin (ઓરીજીન):

• એન્ટિરિયર ઇનફિરિયર ઇલિયાક સ્પાઇન (Anterior inferior iliac spine – AIIS)

Function (ફંક્શન):

• ઘૂંટણનું એક્સ્ટેન્શન
• હિપનું ફ્લેક્શન

Vastus Lateralis / Medialis / Intermedius (વાસ્ટસ લેટરાલિસ / મીડીયાલિસ / ઈન્ટરમિડિયસ):

(Quadriceps groupના અન્ય ત્રણ મસલ્સ)

Origin (ઓરીજીન):

• ફેમર (Femur) ના વિવિધ સપાટિઓથી

Function (ફંક્શન):

• ઘૂંટણનું એક્સ્ટેન્શન

Hamstring Group (હેમસ્ટ્રિંગ ગ્રૂપ):

Biceps Femoris, Semitendinosus, Semimembranosus

Origin (ઓરીજીન):

• ઈશિયલ ટ્યુબેરોસિટી (Ischial tuberosity)

Function (ફંક્શન):

• હિપ એક્સ્ટેન્શન
• ઘૂંટણ ફ્લેક્શન
• બાયસેપ્સ ફેમોરિસ લેટરલ રોટેશન કરે છે

Adductor Group (એડડક્ટર ગ્રૂપ):

Adductor Longus, Brevis, Magnus

Origin (ઓરીજીન):

• પ્યુબિસ (Pubis)

Function (ફંક્શન):

• હિપ એડડક્શન
• હળવો ફ્લેક્શન અને મેડિયલ રોટેશન

Gracilis (ગ્રેસિલિસ):

Origin (ઓરીજીન):

• ઈન્ફિરિયર રેમસ ઓફ પ્યુબિસ (Inferior ramus of pubis)

Function (ફંક્શન):

• હિપ એડડક્શન
• ઘૂંટણ ફ્લેક્શન

Tibialis Anterior (ટિબિયાલિસ એન્ટિરિયર):

Origin (ઓરીજીન):

• લેટરલ કંડાઈલ ઓફ ટિબિયા અને ઈન્ટરઓસિયસ મેમ્બ્રેન

Function (ફંક્શન):

• એન્કલ ડોર્સિફ્લેક્શન (Dorsiflexion)
• ફૂટ ઇનવર્શન

Gastrocnemius (ગાસ્ટ્રોક્નેમિયસ):

Origin (ઓરીજીન):

• ફેમર ના મેડિયલ અને લેટરલ કંડાઈલ

Function (ફંક્શન):

• ફૂટ પ્લાન્ટર ફ્લેક્શન
• ઘૂંટણ ફ્લેક્શન

Soleus (સોલિયસ):

Origin (ઓરીજીન):

• ટિબિયા અને ફિબુલા

Function (ફંક્શન):

• પ્લાન્ટર ફ્લેક્શન
• ઊભા રહેવા માટે સહાયક

ઉપરોક્ત મસલ્સ ના લીધે પેલ્વિક રિજીયન ની તેમજ લોવર લીમ્બ ની અલગ અલગ મુવમેન્ટ થઈ શકે છે. જેમા વોકિંગ, રનીંગ, વેઇટ બીયરિંગ વગેરે મુવમેન્ટ માટે ઉપરોક્ત મસલ્સ અગત્યના છે.