Concept and Causes of Maternal Mortality and Morbidity

▸Maternal Mortality- Rate (MMR)માતા મૃત્યુદર એટલે શું ?

એક હજાર જીવીત જુન્મોએ જેતે વર્ષમાં સગર્ભાવસ્થા દરમ્યાન,ડીલેવરી વખતે કે ડીલેવરીના ૪૨ સુધીમાં ડીલેવરીના કારણોસર માતાનું મૃત્યુ થાય તો તેને મેટરનલ મોર્ટાલીટી રેઈટ કહેવાય છે.

હાલમાં એમ.એમ.આર.૮૯/૧ લાખ જીવીત જન્મો છે. જયારે આઈ.એમ.આર.૩૮/૧૦૦૦ છે.

માતા મૃત્યુદરના મુખ્ય કારણો :

H. Hemorrhage હેમરેજ… રકતસ્ત્રાવ –

•A…… Anemia એનીમીયા. પાંડુરોગ

.S…… Sepsis સેપ્સીસ ચેપ

.M… Mal presentation માલ પ્રેઝન્ટેશન… બાળકની અસામાન્ય સ્થિતિ

•A…… Abortion એબોશૅન ગભૅપાત

•T. Toxemia ટોકસીમીયા લોહીનો વીકાર ( એકલેમ્સિયા )

ઉપરાંત અન્ય કારણો જેવા કે…..

• માલન્યુટ્રીશન
• અજ્ઞાનતા
• સેવાઓનો અભાવ
• ગરીબી
• સાક્ષરતાનો અભાવ
• માહીતીનો અભાવ
• વધુ સુવાવડ

ખોટી માન્યતાઓ

• દીકરા દીકરી વચ્ચેનો જાતીય ભેદભાવ

બેદરકારી

• નાની ઉમરમાં પ્રેગ્નનસી

‘વધુ મોટી ઉમરે પ્રેગ્નનસી

• બે સુવાવડ વચ્ચે ખુબ ઓછો ગાળો વગેરે..

Safe Motherhood Components : સેઈફ મધરહૂડ : સલામત માતા

• SSafe Delivery Practice….. સલામત સુવાવડ
• A… Ante Natal Care & Visit…. સગર્ભાવસ્થાની સંભાળ અને મુલાકાત

F Folic Acid tablets….. પહેલા પ્રાઇમ મિનિસ્ટર દરમ્યાન ફોલિક એસિડ ટેબ્લેટ

• E….Early Registration….. વહેલાસર ની નોંધણી
• M….. Maternal Nutrition….. માતાનો પૌષ્ટિક આહાર
• O….Oral Iron Therapy…. બીજા ટા્ઇમેસ્ટર માં આયૅન ગોળી

T……T.D. Vaccination…. ટી ડી ઇન્જેક્શન

• H ….High Risk Identification….. જોખમી લક્ષણોની ઓળખ
• E…. Educate Mother….. માતાને આરોગ્ય શિક્ષણ
• R_Rest & Referral Service…. આરામ અને જરૂર જણાય તો વધુ સારવાર માટે રીફર
• H…. Hospital Delivery…. ઇન્સ્ટિટયૂટમાં જ ડીલેવરી પર આવવાનો આગ્રહ O….Observe Danger Signs…… જોખમી લક્ષણોનું નિરીક્ષણ
• O…… Other’s Participation….. દરેક વ્યક્તિની મદદ
• D… Delivery by Trained Person …ઈટે્ઈન્ડ સ્ટાફ દ્વારા સુવાવડ

માતા મરણ અટકાવવામાં એ.એન.એમ.ની ભૂમિકા જણાવો.

• S…..Safe Delivery Practice….. સલામત સુવાવડ • A…..Ante Natal Care & Visit….. સગર્ભાવસ્થાની સંભાળ અને મુલાકાત
• F…..Folic Acid tablets…..
  .પહેલા ટ્રાઈમસ્ટર દરમ્યાન ફોલીક એસીડ ટેબ્લેટ
• E…..Early Registration….. વહેલા સરની નોંધણી
• M…..Maternal Nutrition….. માતા નો પૌષ્ટિક આહાર
• O…..Oral Iron Therapy….‌ બીજા ટ્રાઈમેસ્ટરમાં આર્યન ટેબ્લેટ
• T…..T.D. Vaccination…ટી.ડી. ઈન્જેકશન
• H…..High Risk Identification….જોખમી લક્ષણોની ઓળખ
• E…..Educate Mother…..માતાને આરોગ્ય શિક્ષણ
• R…..Rest & Referral Services…. આરામ અને જરૂર જણાય તો વધુ સારા માટે રીફર
• H…..Hospital Deliver…ઈન્સ્ટીટયુટમાં જ ડીલેવરી કરાવવાનો આગ્રહ
• O…..Observe Danger Signs….. જોખમી લક્ષણો નિરીક્ષણ
• O…..Other’s Participation….દરેક વ્યકિતની મદદ
• D…..Delivery by Train Person…. ટ્રેઈન સ્ટાફ દ્વારા સુવાવડ

High Risk Mother જોખમી માતા કોને કહેશો ?

• પ્રથમ ટ્રાઈમેસ્ટર દરમ્યાન ૩પ કિગ્રામ કરતા ઓછ વજન
• ઓછી ઉંચાઈ (૧૪૫ સેમી કરતા ઓછી)
• ૧૮ વર્ષ કરતા નાની ઉમર હોય
• ૩૫ વર્ષ કરતા મોટી ઉમર હોય
• અગાઉની સુવાવડમાં મુશ્કેલી થયેલ હોય
• અગાઉ સીઝેરીયન થયેલ હોય
• અગાઉ સ્ટીલ બર્થ (મૃત બાળક જન્મ્યું) હોય કે બાળકનું જન્મબાદ મૃત્યુ થયુ હોય
• પ્રોલોન્ગ લેબર હોય
• રીટેઈન્ડ પ્લાસન્ટા હોય
• પહેલી ડીલેવરી હોય
• ચાર કરતા વધુ ડીલેવરી હોય
• વારંવાર એબોર્શન થયેલ હોય
• હાટ ડીસીસ, ડાયાબીટીસ, ટી.બી. કે અન્ય તકલીફો હોય

એન્ટી પાર્ટમ હેમરેજ હોય ફીટસની પોઝીશન ઓબ્લીક, ટ્રાન્સવર્સ કે બ્રીચ હોય

• પ્રિ એલેમ્સીયા કે એકલેમ્સીયા હોય
• ગંભીર એનીમીયા હોય (એચ.બી ૭ ગ્રામ કરતા ઓછુ હોય)
• ફીટસનું હલનચલન ઓછુ હોષ
• જોડીયા બાળકો(ટવીન્સ) હોય
• પોલીહાઈડ્રપ્રેમીનીયસ કે ઓલીગોહાઈડ્રોમીનીયસ હોય
• લીકીગ હોય
• ફીટસ ખુબ નાનું કે વધુ મોટુ હોય પ્રિ ટર્મ લેબર શરૂ થયેલ હોય

ટેઈન સ્ટાક દાગ સવાવડ