History and Physical Assessment of the patient with the Digestive and gastero intestinal Disorder (હિસ્ટ્રી એન્ડ ફિઝીકલ અસેસમેન્ટ ઓફ ધ પેશન્ટ વિથ ધ ડાયજેસ્ટીવ એન્ડ ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ ડિસઓર્ડર).

HEALTH HISTORY OF THE PATIENT WITH DIGESTIVE AND GASTERO INTESTINAL DISORDER (ડાયજેસ્ટીવ તથા ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ ડિસઓડૅર વાળા પેશન્ટની હેલ્થ હિસ્ટ્રી લખો):

• વ્યક્તિના હેલ્થ સ્ટેટસ ને જાણવા માટે તેની Properly હેલ્થ હિસ્ટ્રી લેવી ખૂબ જ અગત્યની છે.
• હેલ્થ હિસ્ટ્રીમાં પેશન્ટની માહિતીનો સમાવેશ થાય છે જેમા પેશન્ટનું ડાયટ ,તેની લાઈફ સ્ટાઈલ ,તેની હેબિટ, તેની પ્રિવિયસ કોઈપણ મેડિકેશન ચાલતી હોય તો, પ્રિવિયસ કોઈપણ મેડિકલ રિપોર્ટ થયેલા હોય તો, તથા તેને કોઈપણ એવી ફેમિલી હિસ્ટ્રી હોય તો ,આ બધી જ માહિતીનું હેલ્થ હિસ્ટ્રીમાં સમાવેશ કરવામાં આવે છે.

1)Assess the patient presenting complain (પેશન્ટની પ્રેઝન્ટિંગ કમ્પ્લેઇન અસેસ કરવી):

• આ હિસ્ટ્રીમાં પેશન્ટને પ્રેઝન્ટ માં કોઈપણ એબડોમિનલ પેઇન થતું હોય, એબડોમિનોલ બ્લોટીંગ (bloating), gasteroesophagial reflux થતા હોય , nausea, તથા bowel habit મા changes થતા હોય તો તેના વિશે ની માહિતી મેળવવામાં આવે છે.

2)Symptomatology (સિમ્ટોમેટોલોજી):

• આ સિમ્ટોમેટોલોજીમાં જે સાઇન અને સીમટોમ્સ હોય તેની શરૂઆત,તેનો સમયગાળો, તેની ફ્રિક્વન્સી, તેનું ડ્યુરેશન, તથા કયા એવા ફેક્ટર છે કે જેનાથી સાઈન અને સીમટોમ્સ એ વધે છે, તથા કયા એવા ફેક્ટર છે જેનાથી સાઇન અને સીમટોમ્સ એ ઓછા પ્રમાણમાં થાય છે, તેની માહિતી પેશન્ટ પાસેથી મેળવવામાં આવે છે.

3)tacking Dietary history of the patient. (પેશન્ટ પાસેથી તેની ડાયટરી હિસ્ટ્રી લેવી.)

• આ હિસ્ટ્રીમાં પેશન્ટનું dietary હેબિટ તથા પેશન્ટ એ કયા પ્રકારનું ડાયટ intake કરેલું, પેશન્ટની ડાયટરી pattern વિશે માહિતી લેવી.

4)Assess the Bowel habit of the patient (પેશન્ટની bowel હેબિટ વિશે માહિતી પૂછવી).

• પેશન્ટની નોર્મલ bowel હેબિટ તથા તેમાં કોઈ પણ પ્રકારના ચેન્જીસ થયા હોય તો તેના વિશે માહિતી મેળવવી. પેશન્ટ પાસેથી સ્ટુલ, તેની ફ્રિકવન્સી, તથા તેની કન્સીસ્ટન્સી વિશે માહિતી મેળવવી.

5) Explain the Medical history of the patient . (પેશન્ટ પાસેથી તેની કમ્પ્લીટ મેડિકલ હિસ્ટ્રી મેળવવી.)

• પેશન્ટ પાસેથી પાસ્ટ તથા કરંટ (current) મેડિકલ કન્ડિશન તથા કોઈપણ મેડિકેશન તથા કોઈપણ સર્જરી કરેલી હોય તો તેના વિશે કમ્પ્લીટ માહિતી મેળવવી.
• પેશન્ટને પૂછવું કે પાસ્ટમાં તેને ગેસ્ટરો ઇન્ટરસ્ટાઇલ સિસ્ટમ ની કોઈપણ ડીસીઝ છે કે નહીં તથા કોઈપણ ડીઝીઝ વિશેની મેડીકેશન લેતા કે નહીં, તેના વિશેની કમ્પ્લીટ માહિતી પેશન્ટ પાસેથી લેવી.

6) Explain about the medication history. (પેશન્ટની મેડીકેશન હિસ્ટ્રી વિશે માહિતી collect કરવી.)

• આમાં પેશન્ટ એ કોઈ પણ મેડીકેશન લેતા હોય, તથા પેશન્ટ એ કોઈ પણ ઓવર ધ કાઉન્ટર ( over the counter) મેડીકેશન લેતા હોય, પેશન્ટ એ કોઈ પણ વિટામીન સપ્લિમેન્ટ્સ લેતા હોય ,તો તેના વિશે કમ્પ્લીટ માહિતી મેળવવી.

7) Obtain the family medical history (ફેમિલી મેડિકલ હિસ્ટ્રી વિશે માહિતી મેળવવી):

• આ હિસ્ટ્રીમાં પેશન્ટના ફેમિલી મેમ્બર્સને કોઈપણ gastero intestinal track રિલેટેડ diseases છે કે નહીં તેના વિશે પૂછવું તથા પાસ્ટમાં કોઈપણ વ્યક્તિને ગેસ્ટેરો ઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેક ની ડીઝીઝ હતી કે નહીં તેના વિશે કમ્પ્લીટ માહિતી મેળવવી.
• કોઈપણ વ્યક્તિને જીનેટીક ડીસીઝ છે કે નહીં તેના વિશે કમ્પ્લીટ માહિતી મેળવવી.

8) Assess the social history (પેશન્ટની સોશિયલ હિસ્ટ્રી અસેસ કરવી):

• પેશન્ટની લાઈફ સ્ટાઈલ ફેક્ટર assess કરવું. જેમકે સ્ટ્રેસ લેવલ, ફિઝિકલ એક્ટિવિટી, તથા સ્લીપ પેટર્ન વિશે માહિતી મેળવવી.
• પેશન્ટ એ સ્મોકિંગ તથા આલ્કોહોલનું consuption કરે છે કે નહીં તેના વિશે કમ્પ્લીટ માહિતી મેળવવી કે કારણકે સ્મોકિંગ તથા આલ્કોહોલનું consuption એ ડાયજેસ્ટિવ સિસ્ટમમાં ખૂબ વધારે પડતું અફેક્ટ કરે છે.

9) Psychosocial factor (પેશન્ટના સાઇકોસોશિયલ ફેક્ટર વિશે કમ્પ્લીટ માહિતી મેળવવી):

• પેશન્ટના સ્ટ્રેસ લેવલ, તથા તેના ઈમોશનલ Well being વિશે કમ્પ્લીટ માહિતી મેળવવી.

10) Assess the Allergies and sensitivity of patients. (પેશન્ટની એલર્જી તથા સેન્સિટીવિટી વિશે માહિતી મેળવવી.)

• પેશન્ટને કોઈપણ ફૂડ તથા મેડીકેશન વિશે એલર્જી તથા સેન્સીટીવીટી છે કે નહીં તેના વિશે માહિતી મેળવવી.

11) Screening of Risk factore. (રિસ્ક ફેક્ટર હોય તેનું સ્ક્રીનીંગ કરાવવું)

• પેશન્ટના રિસ્ક ફેક્ટર વિશે માહિતી મેળવવી જેમાં તેની ઉંમર, જાતી (sex) તથા બીજી કોઈપણ હેલ્થ હિસ્ટ્રી હોય તો તેના વિશે સ્ક્રિનિંગ કરાવવું.
• પેશન્ટ વિશેની આ કોમ્પ્રાહેન્સીવ માહિતી મેળવવાથી પેશન્ટની પ્રેઝન્ટ Complain તથા તેની પ્રોબ્લેમ ને આઈડેન્ટીફાય કરી શકાય છે તથા કયા પ્રકારનું Risk factore છે અને પેશન્ટને કયા પ્રકારની ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવાની જરૂરિયાત છે તેના વિશેની માહિતી મેળવી શકાય છે.
• પેશન્ટ પાસેથી જ્યારે તેની હેલ્થ હિસ્ટ્રી લેતા હોય ત્યારે Patient એ તેની complete માહિતી પ્રોવાઈડ કરવી જેના લીધે પેશન્ટને જે પણ ડીઝીઝ કન્ડિશન હોય તેના માટેની કમ્પ્લીટ મેડિકલ ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરી શકાય.

Physical examination of the patient with digestive and gastero intestinal Disorder.(ડાયજેસ્ટિવ તથા gastero intestinal Disorder વાડા પેશન્ટ નું ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન લખો.)

• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશનમાં પેશન્ટનું માઉથ, abdomen તથા rectum નું એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે.
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરવાથી પેશન્ટનું હેલ્થ સ્ટેટસ જાણી શકાય છે અને પેશન્ટને કયા પ્રકારની ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઈડ કરવી તેના વિશેની માહિતી પણ મેળવી શકાય છે.
• પેશન્ટની ઓરલ કેવીટીનું અસેસમેન્ટ inspection method દ્વારા કરવામાં આવે છે.
• જેમાં પેશન્ટનું માઉથ, tounge, teeth, તથા ગમ્સ મા કોઈપણ ulcer, nodules, swelling, discoloration તથા ઇન્ફ્લામેશન જેવી કન્ડિશન છે કે નહીં તે અસેસ કરવા માટે ઇન્સ્પેક્શન ( inspection ) કરવામાં આવે છે.

ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેક (Gastero intestinal track) ને ચાર મેથડ દ્વારા ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે.

• 1)INSPECTION ( ઇન્સ્પેક્શન: by eyes (visual examination)),
• 2)AUSCULTATION ( અસકલસ્ટેશન : by the stethoscope),
• 3)PERCUSSION ( પર્કશન : percussion with the use of finger tips ),
• 4)PALPATION ( પાલપેશન: by the palpate the organ by the finger pad)

1)INSPECTION (ઇન્સ્પેક્શન: by eyes (Visual examination)),

• ઇન્ટેસ્ટાઇનલ સીસ્ટમ નું અસેસમેન્ટ એ oral cavity થી સ્ટાર્ટ થાય છે.
• લિપ્સ નુ એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે લિપ્સમાં કોઈ પણ lesion, abnormal colour, તથા કોઇપણ Abnormalality છે કે નહીં તે અસેસ કરવા માટે.
• ઓરલ કેવીટીમાં કોઈપણ ઇન્ફ્લામેશન, ટેન્ડરનેસ, અલ્સરેસન, સ્વેલિંગ, બ્લીડિંગ તથા ડિસ્કલરેશન છે કે નહીં તે ઇન્સ્પેક્ટ કરવામાં આવે છે.
• પેશન્ટની બ્રિધિંગ મા કોઈ પણ એબનોર્મલ ઓર્ડર છે કે નહીં તે assess કરવામાં આવે છે.
• જો પેશન્ટની ઓરલ કેવીટીમાંથી કોઈ પણ ફાઉલ ઓર્ડર ( foul odor )આવતી હોય તો તે ઇન્ફેક્શન તથા Impaired ઓરલ કેર ઇન્ડિકેટ કરે છે.
• ટંગ ને અશેસ કરવામાં આવે છે કોઈપણ ડીહાઇડ્રેશનના સાઈન છે કે નહીં તે અસેસ કરવામાં આવે છે.
• પેશન્ટના ગમ્સમાં કોઈપણ સ્વેલિંગ,રેડનેસ છે કે નહીં તે assess કરવામાં આવે છે.
• પેશન્ટને supine પોઝિશનમાં placed કરી ત્યારબાદ પેશન્ટની abdominal cavity ને ઇન્સ્પેક્ટ કરવામાં આવે છે તેની સ્કીનમાં કોઈપણ Redness, irregularities, scar, cracks, છે કે નહીં તે ઇન્સ્પેક્ટ કરવામાં આવે છે.

2)AUSCULTATION (અસ્કલટેશન : By the stethoscope),

• જ્યારે પેશન્ટ ના abdomen ને auscultate કરવામાં આવે ત્યારે સૌથી પહેલાં પેશન્ટના એબડોમન ના અપર રાઈટ quderent મા stethoscope ને place કરી ત્યારબાદ Clockvise ડાયરેક્શનમાં પેશન્ટના abdomenના સાઉન્ડ listen કરવામાં આવે છે.
• પેશન્ટના બોવેલ સાઉન્ડને સાંભળવા માટે સ્ટેથોસ્કોપને lightly રીતે abdomen ઉપર પ્લેસ કરવામાં આવે છે.
• Bowel સાઉન્ડ એ soft clicks and gurgles હોય છે કે જે એબડોમન ઉપર દર 5 થી 15 સેકન્ડ એ સંભળાય છે.
• Stethoscope ના diaphragm નો યુઝ કરી એબડોમન ના ચારેય quderent ના બોવેલ સાઉન્ડ એસેસ કરવામાં આવે છે.
• જ્યારે stethoscope દ્વારા bowel સાઉન્ડ સાંભળવામાં આવે ત્યારે high pitch gurgling સાઉન્ડ સૌથી વધારે પ્રમાણમાં સંભળાય છે.
• Bowel સાઉન્ડ એ મુખ્યત્વે બોવેલ માં થતી પેરીસ્ટાલ્સીસ મુવમેન્ટ (Peristalsis movement) ના કારણે સંભળાય છે.

Types of the bowel sound is (ટાઇપ ઓફ ધ બોવેલ સાઉન્ડ ઇઝ) :

1) Normal bowel sound (નોર્મલ બોવેલ સાઉન્ડ),

• નોર્મલ બોવેલ સાઉન્ડ એ દર 5 થી 20 સેકન્ડ બે સંભળાય છે.

2) Hyperactive bowel sound (હાઇપરએકટીવ બોવેલ સાઉન્ડ),

• હાઇપરએક્ટિવ બોવેલ સાઉન્ડ એ 30 સેકન્ડ કરતાં પણ ઓછા સમયગાળામાં પાંચથી છ સાઉન્ડ સંભળાય છે.

3) Hypoactive bowel sound (હાઇપોએક્ટિવ બોવેલ સાઉન્ડ),

• દર બે મિનિટમાં એક થી બે સાઉન્ડ સંભળાય છે.

4) Absent bowel sound (એબસન્ટ બોવેલ સાઉન્ડ).

• દર ત્રણ થી પાંચ મિનિટે એક પણ સાઉન્ડ સંભળાતો નથી.

Hyperactive bowel sounds ( હાઇપરએક્ટિવ બોવેલ સાઉન્ડ) :

• હાઇપરએક્ટિવ બોવેલ સાઉન્ડ એ રેપિડ, હાઇપીચ, બોવેલ સાઉન્ડ એ મુખ્યત્વે જ્યારે ગેસ્ટરોએન્ટેરાઇટિસ ( Gasteroenteritis ) હોય ત્યારે સંભળાય છે.

Hypoactive bowel sound ( હાઇપોએક્ટિવ બોવેલ સાઉન્ડ) :

• હાઇપોએક્ટિવ બોવેલ સાઉન્ડ એ મુખ્યત્વે જ્યારે પેરાલાઈટીક ઇલિયસ ( paralytic ilius) હોય તથા કોઈપણ એબડોમીનલ સર્જરી થઈ હોય ત્યારે સંભળાય છે તે મુખ્યત્વે infrequent હોય છે.

3) PERCUSSION ( પર્કશન : by the the percussion with the use of finger tips. )

• પર્કશનમા ઓર્ગન ની ડેન્સિટીને આઇડેન્ટીફાય કરવા માટે પરફોર્મ કરવામાં આવે છે.
• પર્કશન એ મુખ્યત્વે કોઈપણ fluid, air, તથા કોઈ massess પ્રેઝન્ટ હોય તો તેને ડિટેક્ટ કરવા માટે કરવામાં આવે છે તથા abdominal cavity ના ઓર્ગન ની સાઈઝ અને લોકેશનને આઈડેન્ટીફાય કરવા માટે યુઝ થાય છે.

4) PALPATION ( પાલપેશન: by the palpate the organ by the finger pad ),

• બોડીમાં ફિંગર પેડ દ્વારા લાઈટલી પાલ્પેશન કરવાથી એબડોમિનલ એરિયા પર કોઈપણ ટેન્ડરનેસ તથા સ્વેલિંગ છે કે નહીં તે અસેસ કરી શકાય છે.

Diagnostic evaluation of the patient with Digestive and Gatero intestinal Disorder. (ગેસ્ટેરોઇન્ટરસ્ટાઈનલ ડિસઓર્ડર વાળાપેશન્ટનું ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન)

1)Endoscopy (એન્ડોસ્કોપી) :

• એન્ડોસ્કોપીમાં ગેસ્ટેરો ઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેકના lumen નું ડાયરેક્ટ વિઝ્યુઅલ એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે.
• એન્ડોસ્કોપમાં ફ્લેક્સિબલ ટ્યુબ હોય છે અને તેની આગળની ભાગ બાજુએ લાઈટ હોય છે કે જેના દ્વારા ગેસ્ટેરો ઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેકનું પ્રોપરલી visualisation કરી શકાય છે.
• એન્ડોસ્કોપનુ લેન્થ એ 140 સેન્ટીમીટરની હોય છે.
• Endoscope દ્વારા અપર ગેસ્ટેરો ઇન્ટેસ્ટાઇનલટ્રેક નું એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે.

2)Gastrocopy (ગેસ્ટ્રોસ્કોપી) :

• ગેસ્ટ્રોસ્કોપી અથવા ઈસોફેગો-ગેસ્ટ્રો-ડુઓડેનોસ્કોપી એ ડાયગ્નોસ્ટિક ટેસ્ટ છે કે જેમાં esophagus, stomach, and duodenam ના inside વિઝ્યુઅલ એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે.
• ગેસ્ટ્રોસ્કોપીમાં 10 mm કરતા પણ ઓછા ડાયામીટર ધરાવતા ફ્લેક્સિબલ એન્ડોસ્કોપ નો ઉપયોગ કરી તેને અપર ગેસ્ટ્રોઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેકમાં ડાયરેક્ટલી પાસ કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ તથા પ્રોકઝીમલ duodenam ને visualisation કરી શકાય છે.આમાં entire oesophagus, stomach, તથા proximal duodenam ને directly visulalisation કરી શકાય છે.

3) Colonoscopy (કોલોનોસ્કોપી) :

• કોલોનોસ્કોપીમાં લોવર ગેસ્ટ્રો ઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેકનું એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે કે જેમાં Entire colone તથા રેક્ટમનું એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે.
• Colonoscope એ 1.2 to 1.8 m. નુ હોય છે.

4) Procto Sigmoidoscopy (પ્રોકટોસિગ્મોઈડોસ્કોપી):

• પ્રોકટોસિગ્મોઈડોસ્કોપીમાં rectum તથા સિગ્મોઈડ કોલોન નુ proctoscope નો યુઝ કરી એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે.
• પ્રોકટોસ્કોપ ની 25 થી 30 સેન્ટીમીટર લંબાઈ હોય છે અને તેનુ ડાયામીટર 1.5 cm હોય છે.
• પ્રોક્ટોસિગ્નેમોઇડોસ્કોપીમાં એનલ કેનાલ નું વિઝ્યુઅલ એક્ઝામિનેશન કરી શકાય છે.
• પ્રોકટોસિગ્મોઇડોસ્કોપીમાં melaena, પરસિસટન્ટ ડાયરીયા, તથા passage of mucous બેક્ટેરિયોલોજીકલ અને હિસ્ટોલોજીકલ સ્ટડીઝ કરવામાં આવે છે.

5)flexible sigmoidoscopy (ફ્લેક્સિબલ સિગ્મોઈડોસ્કોપી) :

• ફ્લેક્સિબલ સિગ્મોઈડોસ્કોપીમાં ફ્લેક્સિબલ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ નો ઉપયોગ કરી rectum, સિગ્મોઈડ તથા પ્રોકઝીમલ કોલોનને વિઝ્યુઅલાઈઝ કરી શકાય છે.
• ફ્લેક્સિબલ સિગ્મોઇડોસ્કોપ ની લંબાઈ 65 સેન્ટીમીટર ની હોય છે.
• ફ્લેક્સિબલ સિગ્નોઈડોસ્કોપી એ protosigmoidoscopy કરતા વધુ tolerance હોય છે.

Radiological investigation of patient with digestive and gastero intestinal Disorder. (ડાયજેસ્ટિવ તથા ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ ડિસઓડૅર વાળા પેશન્ટ નુ રેડિયોલોજીકલ ઇન્વેસ્ટિગેશન લખો):

Radiological investigation includes (રેડિયોલોજીકલ ઇન્વેસ્ટિગેશન ) :

1)Barrium swallow (બેરિયમ સ્વેલો),

2)Barrium enema (બેરિયમ એનીમાં),

3)Upper gastero intestinal series ( અપર ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ સિરીઝ).

4)Abdominal Ultrasound ( એબડોમીનલ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ).

5) CT (Computed Tomography) scan ( કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી સ્કેન)

• આ બધી રેડિઓલોજીકલ ઇન્વેસ્ટિગેશન એ ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેક ની Abnormalality ને assess કરવા માટે યુઝ થાય છે.
• એન્ડોસ્કોપીક ઇન્વેસ્ટિગેશન કરતા બેરિયમ સ્ટડીઝ એ વધારે tolerate થાય છે.
• રેડિયોલોજીકલ સ્ટડીઝમાં બેરિયમ તરીકે કોન્ટ્રાસ મીડિયમ ( contrace medium)નો use થાય છે.
• Barrium (બેરિયમ) એ chalky,non-allergic Substance હોય છે કે જેમા oesophagus, stomach, લોવર gastero intestinal track નુ examination કરી શકાય છે.
• બેરિયમ પ્રીપેરેશન એ મુખ્યત્વે ઓરલી, અથવા Rectally એડમિનિસ્ટર્ડ કરવામાં આવે છે પરંતુ જે પેશન્ટને સસ્પેટેડ gastero intestinal obstruction અથવા perforation હોય તેમાં use કરવુ એ કોન્ટ્રાઈન્ડીકેટેડ હોય છે.
• Patient જો બેરીયમ એડમિનિસ્ટ્રેશન કર્યાના 48 કલાકમાં બેરીયમ એ પાસ ન થઈ જાય તો nurse દ્વારા patient ને appropriate anema તથા laxative પ્રોવાઇડ કરવું જેથી patient નુ constipation તથા obstruction એ દૂર થય શકે તે માટે.

1)Barium swallow (બેરિયમ સ્વેલો):

• બેરીયમસ્વેલોમાં oesophagus નુ રેડીયોલોજીકલ એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે
• આ પ્રોસીજર એ ઈસોફેગસ (esophagus)માં કોઈપણ stricture પ્રેઝન્ટ છે કે નહીં કોઈપણ motility ડિસઓર્ડર છે કે નહીં કોઈપણ ulceration તથા forien body પ્રેઝન્ટ છે કે નહીં તે diagnosis કરવા માટે યુઝ થાય છે.
• કોઈપણ Diagnosis કરવા માટે એન્ડોસ્કોપી કરતા barrium swallow એ ઓછું સેન્સિટીવ હોય છે.
• જે વ્યક્તિને dysphagia( Difficulty in swallowing) ની કન્ડિશન હોય તેવા વ્યક્તિઓમાં બેરીયમ સ્વેલો અવોઇડ કરવું જોઈએ.

2)Barium enema (બેરિયમ એનીમાં),

• બેરિયમ એનીમા મા કોલોન (large intestine) નું રેડીયોલોજીકલ એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે.
• બેરિયમ એનીમા એ મુખ્યત્વે કોઈપણ
• polyps ,
• ડાયવર્ટિક્યુલા ( Diverticula),
• કોલોન ની કોઈપણ structural Abnormalality,
• colorectal કેન્સર અને ઇન્ફ્લામેન્ટરી બોવેલ ડિસીઝ હોય તો તેનું detection કરવા માટે યુઝ થાય છે.

3)Upper gastero intestinal series. (અપર ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ સિરીઝ).

• Upper gasterointestinal series માં મુખ્યત્વે stomach તથા સ્મોલ ઇન્ટરસ્ટાઇલનું રેડીયોલોજીકલ એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે, જેમાં બેરિયમ સોલ્યુસન નું ઇન્જેશન( injetion) કરાવવામાં આવે છે .
• આ પ્રોસિજર એ કોઈપણ ડાયવર્ટિક્યુલા, સ્ટ્રિક્ચર, હાઇટસ હર્નિયા, મોટીલીટી ડીસઓર્ડર, ટ્યુમર, ક્રોન્સ ડીસીઝ (chron’s disease)તથા malabsorbtion syndrome હોય તો તેનું એક્ઝામિનેશન કરવા માટે યુઝ થાય છે.

4)Abdominal Ultrasound. (એબડોમીનલ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ).

• એબડોમીનલ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ એ એવી પ્રોસિજર છે જે બોડીના ઓર્ગન ની સાઈઝ અને શેપને ઇન્ડિકેટ કરવા માટે યુઝ થાય છે.
• એ Abdominal cavity ના કોઈપણ ઓર્ગન ની એબનોર્માલિટી હોય તો તેને ડાયગ્નોસીસ કરવા માટે યુઝ થાય છે.
• સાઉન્ડ વેવ્સ નો યુઝ કરી ઇન્વેસ્ટિગેશન કરવામાં આવે છે.
• તેમા મુખ્યત્વે એબડોમીનલ કેવીટીમાં કોઈપણ સ્ટોન (stone) પ્રેઝન્ટ હોય, તથા colycystitis ની કન્ડિશન પ્રેઝન્ટ હોય તો તેને Diagnosis કરવા માટે યુઝ થાય છે.

5) CT ( Computed Tomography) scan (કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી સ્કેન):

• સીટી સ્કેન એ Non Invasive રેડિયોલોજીકલ સ્કેનિક છે.
• તેમા અલ્ટ્રાસાઉન્ડ (Ultrasound) કરતા બોડીના tissues ની વધારે એક્યુરેટ ઈમેજ જોવા મળે છે અને એ મુખ્યત્વે લીવર ,spleen, kidney, pancreas, તથા pelvic cavity ની કોઈપણ disease condition હોય તો તેને Detect કરવા માટે યુઝ થાય છે.
• સીટી સ્કીન (ct scan) એ મુખ્યત્વે colon ની inflamatory conditions હોય તો પણ જેમ કે,
• એપેન્ડીસાયટીસ (Appendicitis),
• ડાયવર્ટિક્યુલાઈટીસ (Diverticulitis),
• રિજીઓનલ એન્ટરાઇટિસ ( regional enteritis ),
• અલ્સરેટીવકોલાઈટીસ ( ulcerative colitis) ની કન્ડિશન હોય તો પણ ડાયગ્નોસીસ કરવા માટે યુઝ થાય છે.

Other investigation includes (અધર ઇન્વેસ્ટીગેશન્સ ઇનક્લુડ) :

1)Hematological and Biochemical test (હિમાટોલોજીકલ તથા બાયોકેમીકલ ટેસ્ટ):

• આ ટેસ્ટમાં મુખ્યત્વે
• RBC( red blood cell),
• Hb, serum iron test,
• Iron binding capacity,
• Serum B12,
• Mcv( mean corpscular volume),
• Serum albumin,
• Serum Electrilyte
• વગેરે જેવા ટેસ્ટ કરવામાં આવે છે.

2) Stool examination (સ્ટૂલ એક્ઝામિનેશન):

• સ્ટૂલ એક્ઝામિનેશનમાં સ્ટૂલની કન્સીસ્ટન્સી, સ્ટૂલમાં બ્લડ પ્રેઝન્ટ છે કે નહીં કોઈપણ એપ્સેસ જોવા મળે છે કે નહીં તથા સ્ટૂલનો કલર એસેસ કરવામાં આવે છે.
• જ્યારે stool નું માઇક્રોસ્કોપમાં એકઝામીનેશન કરવામાં આવે અને જો સ્ટૂલમાં pus જોવા મળે તો કોઈપણ બેસીલરી ડિસેન્ટરી ( Bacillary dycentry) અથવા તો ઇન્ફ્લામેન્ટરી બોવેલ ડિસીઝ (inflammatory bowel disease) ની કન્ડિશન એ detect થાય છે.

3) Gastric Acid Secretion (ગેસ્ટ્રીક એસિડ સિક્રીશન):

• ગેસ્ટ્રીક એસિડ સિક્રીશન એ stomach માં કોઈપણ ulcer નુ ફોર્મેશન તથા કોઇપણ malignancy ની કન્ડિશન છે કે નહીં તે assess કરવા માટે યુઝ થાય છે.

1) Explain/Define the Cheilitis. (ચિલાઇટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો).

• Chilitis ( ચિલાઈટીસ) એ મેડિકલ કન્ડિશન છે કે જેમાં લિપ્સ નું ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય છે.
• Chilitis (ચિલાઈટીસ) એ કોઈપણ ઇન્ફેક્શનના, એલર્જીક કન્ડિશનના, તથા કોઈપણ ડિસીઝ કન્ડિશનના કારણે, ડ્રાઇનેસ થવાના કારણે થાય છે.
• ચિલાઈટીસ કારણે લિપ્સમાં રેડનેસ, સ્વેલિંગ, ડ્રાઇનેસ ,તથા ક્રેક્સ ( cracks) જોવા મળે છે.

There are 6 (Six) Different types of cheilitis (ચિલાઈટીસના 6 (છ) વિવિધ પ્રકારો છે):

1)cheilitis exfoliative (ચિલાઈટીસ એક્સફોલીએટીવ),

2)Allergic contact cheilitis (એલર્જીક કોન્ટેક ચિલાઇટીસ),

3)Actinic cheilitis (એકટીનીક ચિલાઈટીસ),

4)cheilitis Grandularis ( ચિલાઈટીસ ગ્રેન્ડયુલારીસ)

5)Angular chelitis ( એન્ગ્યુલર ચિલાઇટીસ),

6)plasma cell chelitis (પ્લાઝમા સેલ ચિલાઇટીસ)

1)explain/define cheilitis exfoliative (ચિલાઈટીસ એક્સફોલીએટીવ),

• એક્સફોલીએટીવ ચિલાઈટીસ એ લિપ્સની ઇન્ફ્લામેટરી કન્ડિશન છે કે જેમાં લિપ્સ crust દ્વારા કવર થયેલ હોય છે.
• એક્સફોલિયેટિવ ચિલાઈટીસ માં લિપ્સ ના outerpart (vermillions) નું કંટીન્યુઅસલી પીલીંગ ( peeling) તથા શેડિંગ (shedding) થાય છે.
• આ માત્ર એક જ લિપ ( only affect the one lip mainly lower lip ) મુખ્યત્વે લોવર લીપ ને affect કરે છે.

2)explain the Etiology of exfoliative cheilitis. (એક્સફોલીએટીવ ચિલાઈટીસ ના કારણ જણાવો)

• ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે.
• બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• ફંગલ ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે.
• lip licking or biting.
• સાયકોલોજીકલ ફેક્ટર ના કારણે.
• એન્ઝાઈટી થવાના કારણે.
• સ્ટ્રેસ આવવાના કારણે.
• સાયકોલોજીકલ કન્ડિશનના કારણે.
• એલર્જન્સના કોન્ટેકમાં આવવાના કારણે.
• ઈરીટેટીંગ સબસ્ટન્સના કોન્ટેકમાં આવવાના કારણે.
• ઓટોઇમ્યુન ડીસીઝ કન્ડિશનના કારણે.
• અમુક પ્રકારના વિટામિન તથા મિનરલ્સ ની ડેફિશયન્સી થવાના કારણે.

3)explain the Clinical manifestation / sign and symptoms of exfoliative cheilitis.(એક્સફોલીએટીવ ચિલાઈટીસ ના લક્ષણો તથા ચિહ્નો જણાવો)

• લિપ્સ ની સ્કીન એ કંટીન્યુઅસલી પિલિંગ( peeling) તથા શેડિંગ (Shedding)થાય છે.
• લિપ્સમાં રેડનેસ તથા ઇન્ફ્લામેશન જોવા મળે છે,
• લિપ્સ ડ્રાય થાય છે,
• cracking of the lip’s skin ,
• લિપ્સમાં બર્નિંગ સેન્સેશન થવું.
• ડિસ્કમ્ફર્ટ થવું.
• લિપ્સમાં પેઇન થાય છે,
• Eating માં ડીફીકલ્ટી આવે છે.
• speacking માં ડીફીકલ્ટી આવે છે.
• લિપ્સમાં ટીંગલીંગ સેન્સેશન (tingling sensation) થાય છે.
• લિપ્સમાં ઇચિંગ (itching) થાય છે તથા ડ્રાઇનેસ (dryness)આવે છે.
• fissuring ,
• ulceration,
• unplesant apperience જોવા મળે છે.

4)explain the Diagnostic evaluation of exfoliative chelitis.(એક્સફોલિયેટિવ ચિલાઈટીસ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો)

• history tacking and physical examination,
• swab of the infection,
• biopsy,
• patch test if any Allergic condition to the patient.
• psychological assessment of patient.

5)explain the treatment of exfoliative chelitis. (એક્સફોલીએટીવ ચિલાઈટીસ ની ટ્રીટમેન્ટ લખો)

• પેશન્ટને કેરેટોલાઇટિક લીપ બામ (keratolytic lip balm) લિપ્સ માં અપ્લાય કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને સનસ્ક્રીન અપ્લાય કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને એન્ટીફંગલ ક્રીમ અપ્લાય કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને ટોપીકલ તથા સિસ્ટમિક સ્ટીરોઈડ્સ ને apply કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને એન્ટિબાયોટિક અપ્લાય કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને ક્રાયોથેરાપી (cryotherapy) માટે કહેવુ.
• પેશન્ટને topical tacrolimus and calendula officinalis (marigold) ointment 10% અપ્લાય કરવા માટે કહેવું.
• જો પેશન્ટને ફંગલ ઇન્ફેક્શન દ્વારા ચિલાઈટીસ થયેલું હોય તો તેને એન્ટીફંગલ ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને જો કોઈપણ સાયકોલોજીકલ ડિસઓર્ડર હોય તો એન્ટિસાઇકોટિક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.

1) explain/define Allergic contact cheilitis (એલર્જીક કોન્ટેક ચિલાઇટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો)

• એલર્જીક કોન્ટેક ચિલાઈટીસ એ કોઈપણ એલર્જીક સબસ્ટન્સ ના contact મા આવવાના કારણે લિપ્સમાં ઇન્ફેક્શન તથા inflmmation થાય છે તેને એલર્જીક કોન્ટેક ચિલાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.
• એલર્જીક કોન્ટેક્ટ ચિલાઇટીસ એ કોઈપણ એલર્જનના કોન્ટેકમાં આવ્યા બાદ ટાઈપ ફોર ( type: 4 hypersensitivity reaction) પ્રકારની હાઈપરસેન્સિટીવીટી રિએક્શનના કારણે જોવા મળે છે.

2) Explain the Etiology/cause of Allergic contact cheilitis. (એલર્જીક કોન્ટેક્ટ ચિલાઈટીસ ના કારણ જણાવો).

• એલર્જીક કોન્ટેક્ટ ચિલાઇટીસ એ મુખ્યત્વે મેન ( man ) કરતા વુમન ( women ) માં વધારે જોવા મળે છે.
• કોઈપણ વ્યક્તિ તે એલર્જન્સ ના કોન્ટેકમાં આવ્યા બાદ એલર્જીક કોન્ટેક્ટ ચિલાઈટીસ જોવા મળે છે.
• લિપસ્ટિક તથા લિપ્સની કોસ્મેટિક વસ્તુઓ લિપ્સમાં લગાડવાના કારણે.
• અમુક પ્રકારની ટુથપેસ્ટ ના કારણે.
• અમુક પ્રકારની ડેન્ટલ કેર પ્રોડક્ટ નો યુસ કરવાના કારણે જેમ કે માઉથ wash , denture cleaner વગેરે.
• અમુક પ્રકારની મેટલ ની વસ્તુઓના કોન્ટેકમાં આવવાના કારણે.
• ફૂડના કારણે,
• મેડીકેશનના કારણે,
• રબર તથા લેટેક્સ ના કારણે ,
• nail varnishes,
• મેડીકેશનના કારણે.

3) Explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of Allergic contact cheilitis. (એલર્જીક કોન્ટેક્ટ ચિલાઈટીસ ના સાઈન અને સિમ્ટોમ્સ લખો)

• eczema-like changes on the vermilion margin or skin around the mouth.
• લિપ્સમાં રેડનેસ થવું.
• લિપ્સ માં સ્વેલિંગ આવવું.
• itching on lips.
• લિપ્સ ડ્રાય થવા.
• લિપ્સમાં બર્નિગ સેન્સેશન થવું.
• craking on the lips.
• scaling,
• લિપ્સમાં બર્નિંગ સેન્સેશન થવું,
• લિપ્સમાં પેઈન થવું,
• lip pigmentation,

4)explain the diagnostic evaluation of Allergic contact cheilitis. (એલર્જીક કોન્ટેક ચિલાઇટીસના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો).

• history tacking and physical examination.
• patch test.
• (ROAT : Reapeated open application test).
• blood test.

5)explain the treatment of the patient with Allergic contact cheilitis. (એલર્જીક કોન્ટેક ચિલાઈટીસ વાળા પેશન્ટની ટ્રીટમેન્ટ લખો).

• પેશન્ટને જે વસ્તુથી એલર્જી હોય તે વસ્તુઓ થી દૂર રહેવું.
• પેશન્ટને કોર્ટીકોસ્ટીરોઈડ ઓઇન્ટમેન્ટ યુઝ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને એન્ટીહિસ્ટામાઈટ મેડિકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને moisturiser નું એપ્લિકેશન કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ફોલોઅપ લેવા માટે કહેવું.

1)explain/Define Actinic cheilitis (એકટીનીક ચિલાઇટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો).

• Actinic chelitis is known as
• “farmer’s lip ” “(ફાર્મસૅ લીપ)”
• or “sailor’s lip” “(સેઇલર્સ લીપ)” કહેવામા આવે છે.
• એક્ટીનીક ચિલાઈટીસ એ સનએક્સપોઝર (sun exposure) માં આવવાના કારણે થાય છે.
• એકટીનીક ચિલાઈટીસમાં મુખ્યત્વે લીપમાં થીકનિક વાઇટીસ ડિસ્કલરેશન (thickening whitish discolouration) જોવા મળે છે.
• Actinic ચિલાઈટીસ માં મુખ્યત્વે lover lips વધારે અફેક્ટ કરે છે.

2)explain the Etiology/cause of Actinic cheilitis. (એક્ટિનીક ચિલાઈટીસ ના કારણ જણાવો).

• એક્ટીનીક ચિલાઇટીસ એ મુખ્યત્વે 50 વર્ષની ઉંમર બાદ વધુ પડતું જોવા મળે છે.
• મુખ્યત્વે અલ્ટ્રાવાયોલેટ રેડીએશનના એક્સપોઝરમાં આવવાના કારણે.
• ટોબેકો (tobacco) ના યુઝ કરવાના કારણે.
• લિપબામનો યુઝ કરવાના કારણે.
• પુઅર ઓરલ હાઇજીનીક કન્ડિશનના કારણે.
• dentures ના કારણે.
• prosthesis ના કારણે.
• fair skin ના કારણે.
• Geographic location( speciall in high level of sun exposure area) ના કારણે.
• Age.
• વિક ઇમ્યુન સિસ્ટમના કારણે.

3)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with Actinic cheilitis. (એક્ટિંનિંગ ચિલાઇટીસ વાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિન્હો લખો)

• એક્ટિનીક ચિલાઈટીસ એ મુખ્યત્વે લોવર lips ને વધારે અફેક્ટ કરે છે.
• રેડનેસ થવું.
• scalling.
• chapping.
• લિપ્સ એ ડ્રાઇનેસ તથા સ્કેલિંગ થવું.
• craking and fissure in lips.
• લિપ્સમાં સ્વેલિંગ આવવી.
• white and grayish colour change in the lips.
• બર્નિગ સેન્સેશન થવું.
• સનલાઇટની સેન્સિટીવીટી થવી.

4)explain the treatment of the patient with the Actinic cheilitis .(એક્ટિનિક ચિલાઈટીસ વાળા પેશન્ટની ટ્રીટમેન્ટ લખો).

• પેશન્ટને કીમોથેરાપ્યુટિક એજન્ટ (5- flurouracil) નો યુઝ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને ટોપીકલ ઇમ્યુનો મોડ્યુલેટરનો યુઝ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને ક્રાયોથેરાપી માટે એડવાઇઝ કરવી.
• જો ખૂબ સિવ્યર કન્ડિશન હોય તો surgically affected tissues ને remove કરવામાં આવે છે.
• લેઝર થેરાપી નો યુઝ કરી એબનોર્મલ સેલ્સને destroy કરવામાં આવે છે.
• પેશન્ટને સન એક્સપોઝરમાં જવાનું અવોઈડ કરવું જોઈએ.

1)explain / define cheilitis Grandularis (ચિલાઈટીસ ગ્રેન્ડયુલારીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો).

• ચિલાઈટીસ ગ્રેન્ડયુલારીસ એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં લોવર લિપ્સ નું સ્વેલિંગ તથા eversion થાય છે.
• ચિલાઈટીસ ગ્રેન્ડયુલારીસ એ મુખ્યત્વે લિપ્સ અને ઘણી વખત ફેસને પણ અફેક્ટ કરે છે.
• ચિલાઈટીસ ગ્રેન્ડયુલારીસ એ લિપ્સ ની ક્રોનીક ઇન્ફ્લામેન્ટરી કન્ડિશન છે.
• ચિલાઇટીસ ગ્લેન્ડયુલારીસ એ મુખ્યત્વે એક્વાયર્ડ ડિસઓર્ડર છે કે જેનું કારણ એ unknown છે જેમાં લિપ્સમાં swelling,ulceration,crusting,mucous gland hyperplacia તથા સાઇનસ tract મા Abssess નુ ફોર્મેશન થાય છે.

2)explain the Etiology/cause of cheilitis Grandularis. (ચિલાઈટીસ ગ્લેડ્યુલારીસ ના કારણ જણાવો).

• the exact causes is unknown.
• ક્રોનિક irritation ના કારણે (Due to contect with the cronic irritant materials from the environment).
• salivary ગ્લેન્ડના obstruction થવાના કારણે.
• કોઈપણ બેક્ટેરિયલ તથા વાયરલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• જિનેટિક ફેક્ટરના કારણે.
• કોઈપણ ઓટોઇમ્યુન ડીસીઝ ના કારણે.
• ક્રોનિક સન એક્સપોઝરમાં આવવાના કારણે.

3)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with cheilitis Grandularis .(ચિલાઈટીસ ગ્લેડ્યુલારીસ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો લખો)

• લિપ્સ નું સ્વેલિંગ થવું.
• ગ્રેડયુલર ચિલાઈટીસ માં મુખ્યત્વે ફોર હેડ, આઈ લીડ્સ તથા સ્કાલ્પનું પણ સ્વેલિંગ જોવા મળે છે.
• excessive dryness of lips,
• cracking and fissuring on the lips,
• લિપ્સમાં પેઈન થવું.
• લિપ્સમાં ઇન્ફ્લામેશન થવું.
• scallening and peeling of the lips.
• lips માં બર્નિંગ સેન્સેશન થવું.
• લિપ્સ માં અલ્સરેસન (ulceration) થવું.

4)explain the Diagnostic evaluation of the patient with cheilitis Grandularis. (ચિલાઈટીસ ગ્લેડ્યુલારીસ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો).

• history taking and physical examination.
• assessment of the skin apperience.
• biopsy.
• blood test.
• culture or swab.
• patch test.

5)explain the management of the patient with cheilitis Grandularis. (ચિલાઈટીસ ગ્લેડ્યુલારીસ વાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો).

• જો પેશન્ટને કોઈપણ chelitis Grandularis એ એલર્જીક કન્ડિશનના કારણે થયુ હોય હોય તો તે allergen ને અવોઈડ કરવું.
• પેશન્ટને ટોપીકલ કોર્ટીકોસ્ટીરોઈડ પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને એન્ટિબાયોટિક પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને એન્ટી ઇન્ફ્લામેટરી મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• જે અફેક્ટેડ એરિયા હોય તે જગ્યા પર કોર્ટીકોસ્ટીરોઈડ ઇન્જેક્શન( sulfasalazine,clofazimine) એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.
• જે અફેક્ટેડ એરિયા હોય તેને સર્જીકલી રિડક્શન કરવું.
• પેશન્ટને ટોપીકલ moisturiser નું એપ્લિકેશન કરવા માટે કહેવું.
• ઇન્ફ્લામેશનને રીડયુઝ કરવા માટે ટોપિકલ કોર્ટીકોસ્ટીરોઈડ પ્રોવાઈડ કરવી.
• જે irritating સબસ્ટન્સ હોય જેમકે toothpaste ,mouthwash,તેને avoid કરવુ.
• પેશન્ટને ગુડ ઓરલ હાઈજીન મેઇન્ટેન કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને પ્લેનટી ઓફ fluids drink કરવા માટે કહેવું જેનાથી હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ maintain થઈ શકે.
• પેશન્ટને સ્પાઈસી તથા એસીડીક ફૂડ avoid કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને રેગ્યુલર ફોલોઅપ લેવા માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

1)explain/define Angular cheilitis (એન્ગ્યુલર ચિલાઇટીસ ને વર્ણવો).

• એન્ગ્યુંલર ચિલાઈટીસ ને ” PERLECHE (પર્લેચ) “ કહેવામાં આવે છે.
• એન્ગ્યુંલર ચીલાઇટીસ એ એક ઇન્ફ્લામેન્ટરી conditions જે મુખ્યત્વે લેબાઇલ કૉમિશ્યોર ( labial commisure) અથવા તો માઉથના કોર્નર ઉપર અથવા બંને બાજુએ જોવા મળે છે.
• એન્ગ્યુલર ચિલાઈટીસમાં deep cracks તથા splints થાય છે.
• જો કોઈ સીવીયર કન્ડિશન હોય તો આ splints માંથી બ્લીડિંગ થાય છે.

2)explain the Etiology/cause of Angular chelitis. (એન્ગ્યુલર ચીલાઈટીસના કારણ જણાવો).

• બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• ફંગલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• ઇમ્યુનો compromised થવાના કારણે.
• કોઈપણ હેડ તથા નેકના રેડીએશન એક્સપોઝરમાં આવવાના કારણે.
• આયનની ડેફિશન્સી ના કારણે.
• વિટામીન B12 ની ડેફિશયન્સી ના કારણે.
• ફોલેટ ડેફિશયન્સી ના કારણે.

3) explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of patient with Angular cheilitis. (એન્ગ્યુલર ચિલાઇટીસ વાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિહ્નો જણાવો).

• cracking or fissuring at the corner of the mouth.
• રેડનેસ.
• ulceration.
• drainage of pus.
• tissues softness and tenderness.

4)explain the management of the patient with Angular cheilitis (એન્ગ્યુલર ચિલાઈટીસ વાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો).

• પેશન્ટ ને ટોપીકલ એન્ટિબાયોટિક નું એપ્લિકેશન કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને ટોપિકલ એન્ટીફંગલ નું એપ્લિકેશન કરવા માટે કહેવું.

6) Define/explain plasma cell cheilitis (પ્લાઝમા સેલ ચિલાઇટીસ ને એક્સપ્લેઇન કરો)

• પ્લાઝમા સેલ ચિલાઈટીસ એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં લિપ નું ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફલાર્મેશન થાય છે.
• તેના કારણે લિપ્સમાં
  erosive,
  Ulcerative,
  Fissuring,
  Bleeding,
  Crusting,
  Erythematous જેવા સાઇન તથા સીમટોમ્સ જોવા મળે છે.

1) Define/explain parotitis. (પેરોટાઇટિસને વ્યાખ્યાયિત કરો).

• પેરોટિડ ગ્લેન્ડ ( parotid gland) એટલે કે સલાઈવરી ગ્લેન્ડ ( salivary gland).
• પેરોટિડ ગ્લેન્ડ એ લાર્જેસ્ટ સલાઇવરી ગ્લેન્ડ છે.
• પેરોટિડ ગ્લેન્ડ એ ઇયરની નીચે ( below the ear) તથા jaw ની નજીકમાં આવેલી
  ( near the jaw) હોય છે.
• સલાઈવરી ગ્લેન્ડ ( parotid gland) એ માઉથ મા saliva નું પ્રોડક્શન કરવામાં અગત્યનો ભાગ ભજવે છે કે જે saliva એ Mouth ના cleansing માં અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.
• પેરોટાઇટિસ એટલે સલાઈવરી ગ્લેન્ડ ( પેરોટીડ ગ્લેન્ડ )( salivary gland / parotid gland )ના ઇન્ફેક્શન તથા તેના ઇન્ફલાર્મેશન ને પેરોટાઇટિસ ( parotitis) કહેવામાં આવે છે.
• ઇન્ફ્લામેશન એ એક અથવા બંને પેરોટિડ ગ્લેન્ડમાં ( one or both) જોવા મળે છે.
• ઇન્ફ્લામેશન થવાના કારણે સલાઈવરી ગ્લેન્ડની આજુબાજુ મા રહેલી ટીશ્યુમાં પણ Redness, soreness તથા સ્વેલિંગ જોવા મળે છે.
• સલાઈવરી ગ્લેન્ડમાં ઇન્ફ્લામેશન થવાના કારણે સલાઈવરી ગ્લેન્ડની ફંક્શનલ( functional) ability reduce થાય છે તેના કારણે માઉથમાં ઇન્ફેક્શન ક્રિએટ થાય છે.
• આમ, માઉથમાં રહેલી સલાઈવરી ગ્લેન્ડ ( પેરોટીડ ગ્લેન્ડ) માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય તો તેને” પેરોટાઇટિસ” કહેવામાં આવે છે.

2)explain the type of parotitis. (પેરોટાઇટિસના ટાઇપ લખો).

1)Acute bacterial parotitis.
( એક્યુટ બેક્ટેરિયલ પેરોટાઇટિસ)

2)chronic Recurrent parotitis.
(ક્રોનિક રિકરંટ પેરોટાઇટિસ) ,

3)viral parotitis
(વાયરલ પેરોટાઇટિસ) ,

4)Recurrent parotitis in children
(રીકરંટ પેરોટાઇટિસ ઇન ચિલ્ડ્રન)

1)Acute bacterial parotitis. (એક્યુટ બેક્ટેરિયલ પેરોટાઇટિસ)

• એક્યુટ બેક્ટેરિયલ પેરોટાઇટિસ એ sudden અને પેઇન ફુલ એક અથવા બંને પેરોટીડ ગ્લેન્ડનુ ઇન્ફ્લામેશન થાય છે.
• તેના કારણે રેડનેસ, પેઇન, સ્વેલિંગ ,ટેન્ડરનેસ જોવા મળે છે.
• એક્યુટ બેકટેરિયલ પેરોટાઇટિસ એ કોઈપણ •>ડીહાઈડ્રેટેડ પેશન્ટ, •>કોઈ પણ પોસ્ટઓપરેટિવ પેશન્ટ , •>કોઈપણ રેડિયો થેરાપી બાદ, અને •>જે વ્યક્તિની ઇમ્યુન સિસ્ટમ કોમ્પ્રોમાઇઝ થઈ હોય તેવા વ્યક્તિમાં મુખ્યત્વે જોવા મળે છે.

2)Chronic Recurrent parotitis. (ક્રોનિક રિકરંટ પેરોટાઇટિસ)

• ક્રોનિક રીકરંટ પેરોટાઇટિસમાં ઈટિંગ ( eating ) પછી પેરોટીડ ગ્રેન્ડ નું રીપીટેડ એપિસોડ of swelling થાય છે.
• ક્રોનિક રીકરંટ પેરોટાઇટિસ એ સલાઈવરી ગ્લેન્ડ નું બ્લોકેજ એ કોઈપણ duct નુ બ્લોકેજ થવાના કારણે અથવા સ્ટ્રિક્ચર થવાના કારણે થાય છે.

3)Viral parotitis (વાયરલ પેરોટાઇટિસ)

• વાયરલ પેરોટાઇટિસ એ એક અથવા બંને પેરોટિડ ગ્લેન્ડમાં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન એ કોઈ પણ વાયરલ ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે થાય છે.
• મોસ્ટ કોમન વાયરલ પેરોટાઇટિસ એ mumps ના કારણે થાય છે.
• ( mumps એ highly cotageious ઇન્ફેક્શન છે કે જે paramyxovirous ફેમિલી માંથી આવે છે. )
• વાયરલ પેરોટાઇટિસ એ બંને પેરોટીડ ગ્લેન્ડ નું ઇન્ફલાર્મેશન કરે છે.

4)Recurrent parotitis in children (રીકરંટ પેરોટાઇટિસ ઇન ચિલ્ડ્રન)

• રિકરંટ પેરોટાઇટિસ બાળકોમાં એ મુખ્યત્વે Streptococcus બેક્ટેરિયા દ્વારા થાય છે.
• આ કન્ડિશન એ મુખ્યત્વે duct ના ડિસ્ટેસન and balloing ( ectacia: dilatation and distantion of the hollow organ) થવાના કારણે થાય છે.
• આ મુખ્યત્વે સેલ્ફ લિમિટિંગ હોય છે અને સર્જરીની ક્યારેક જરૂરિયાત રહે છે.

2)explain the Etiology/cause of parotitis. (પેરોટાઇટિસના કારણ જણાવો).

• બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે.
• poor ઓરલ હાઇઝીનના કારણે.
• ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે.
• અમુક પ્રકારની મેડિકેશનના કારણે.
• રેડીએશન ના કારણે.
• કોઈપણ વાયરલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• સલાઈવરી ગ્લેન્ડમાં ઓબ્સટ્રકસન
• ( obstruction)થવાના કારણે.
• અમુક મેડિકેશન કે જે ડ્રાય માઉથ કરે છે જેમ કે એન્ટીહિસ્ટામાઈટ તથા કેન્સરની ટ્રીટમેન્ટ લેવાના કારણે.
• જોગ્રરન સિન્ડ્રોમ ( sjograne syndrome: જોગ્રરન સિન્ડ્રોમ એ ઓટોમ્યુન ડીજનરેટિવ ડીસઓર્ડર છે કે જેમાં લેકરીમલ ગ્લેન્ડ અને સલાઈવરી ગ્લેન્ડ નુ secretion પ્રોડ્યુસ થતું નથી તેના કારણે oral cavity, તથા eyes મા ડ્રાઇનેસ થાય છે)
• જે વ્યક્તિને મમ્સ નું ઇન્ફેક્શન હોય તે વ્યક્તિના ક્લોઝ કોન્ટેકમાં આવવાના કારણે.
• ડીહાઇડ્રેશનના કારણે.
• જે વ્યક્તિએ MMR ( mumps ,meseals and Rubbella) નું વેક્સિન ના લીધેલું હોય તો.
• ડીહાઇડ્રેશનના કારણે.
• ઓટોઇમ્યુન ડીઝીઝ ના કારણે.
• traumatic તથા ductal એબનોર્માલીટી ના કારણે.
• ductal obstruction થવાના કારણે.

3)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of parotid gland. (પેરોટીડ ગ્લેન્ડ ના લક્ષણો તથા ચિહ્નો જણાવો).

• સ્વેલિંગ થવું,
• પેઇન થવું,
• બેડ ટેસ્ટ,
• ડ્રાય માઉથ થવું.
• માઉથમાં બેડ ટેસ્ટ આવવો.
• માઉથને ઓપન કરવામાં ડીફીકલ્ટી થાય છે.
• face પેઈન થવું.
• ફીવર.
• માઉથ પેઈન થવું.
• માઉથ ના સાઈડ પર રેડનેસ થવું.
• બ્રિધિંગ માં ડિફિકલ્ટી થવી.
• ગળવામાં તકલીફ થવી.
• sore throat.
• હાઈફીવર આવવો.
• ગળવામાં તકલીફ પડવી.
• સ્વેલીંગ આવવું.
• redness and warmthness.
• ડ્રાય માઉથ થવું.

5)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the parotitis. પેરોટાઇટિસ વાળા પેશન્ટનુ ડાયનોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• assess the salivary gland fluid.
• assess the blood test.
• x rays.
• Computed Tomography.
• MRI( Magnetic resonance imaging).

6)explain the management of the patient with the parotitis. પેરોટાઇટિસ વાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો.

medical management

• પેશન્ટને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• જો પેશન્ટને કોઈ વાયરલ ઇન્ફેક્શનના કારણે પેરોટાઇટિસ થયું હોય તો તેને એન્ટિવાયરલ મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• જો પેરોટિડ સાઈડમાં એબ્સેસ ( absence)થયું હોય તો તેને સર્જીકલી એસ્પિરેટ કરવામાં આવે છે.
• માઉથને મોઇસ્ટ કરવા માટે સોલ્ટ વોટર દ્વારા માઉથને rines કરવું( 1/2 teaspoon of salt in 1 cup of water).
• પેશન્ટને લોટ્સ ઓફ ફ્લુઇડ ડ્રીંક કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને સલાઈવાના ફ્લોને ઇન્ક્રીઝ કરવા માટે સુગર- ફ્રી લેમન ડ્રોપ્સનો યુઝ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને ગુડ ઓરલ હાઇજિન મેઇન્ટેન કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને આખા દિવસમાં બે વખત પ્રોપરલી brushing કરવા માટે કહેવું.

explain the nursing management of patients with the parotitis. પેરોટાઇટિસ વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને સ્મોલ અમાઉન્ટ મા food લેવા માટે એડવાઇઝ કરવું.
• પેશન્ટને ફ્રિકવંન્ટ અમાઉન્ટમાં સોફ્ટ ફૂડ લેવા માટે એડવાઈઝ કરવું.
• પેશન્ટને લિક્વિડ ફૂડ લેવા માટે એડવાઇઝ કરવું.
• પેશન્ટને પ્લેનટી ઓફ વોટર ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને સ્મોકિંગ અવોઈડ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને ઓરલ હાઈજીન મેઇન્ટેન કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટની મમ્સ ,મીઝલ, અને રુબેલા ( MMR )થી પ્રોપરલી ઇમ્યુનાઈઝેશન કરવું.
• પેશન્ટને ડિફીકેશન કરતા પહેલા અને પછી પ્રોપરલી હેન્ડ હાઈજીન કરવા માટે કહેવું.
• ઇરીટન્ટ ફૂડ જેમકે કોફી, સ્પાઈસી ફૂડ ,તથા હોટ ડ્રિંક અને હોટ ફૂડ અવોઇડ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને સ્પાઈસી ફૂડ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટના mouth ને મોઇસ્ટ કરવા માટે Lukewarm saline સોલ્યુશન નો યુઝ કરવો.
• પેશન્ટને સુગર – ફ્રી લેમન ડ્રોપ્સ નો યુસ કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી saliva ના પ્રોડક્શન ને ઇન્ક્રીઝ કરવા માટે.
• પેશન્ટને સેમી સોલિડ ડાયટ લેવા માટે એડવાઇઝ કરવું.

1)Define/explain stomatitis. સ્ટોમેટાઇટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• માઉથની મ્યુકસ મેમ્બરેન માં ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશન થવાને સ્ટોમેટાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.
• આ ઇન્ફેક્શન એ buccule mucousa, lips and palete મા પણ એક્સટેન્ડ ( extend) થઈ શકે છે.
• સ્ટોમેટાઇટીસ થવાના કારણે માઉથમાં ડિસ્કમ્ફર્ટ, પેઇન તથા soreness થાય છે.

2)explain the types/classification of stomatitis. સ્ટોમેટાઇટીસ ના ક્લાસીફીકેશન જણાવો.

સ્ટોમેટાઇટીસ ના ટોટલ પાંચ ટાઇપ પડે છે:

1)Acute herpetic stomatitis ( એક્યુટ હરપેટીક સ્ટોમેટાઇટીસ)

2)Apththous stomatitis ( અફથસ સ્ટોમેટાઇટીસ )

3)Angular stomatitis ( એન્ગ્યુલર સ્ટોમેટાઈટીસ )

4)Nicotic stomatitis ( નીકોટીક સ્ટોમેટાઇટીસ).

5)Eosinophilic stomatitis ( ઇઓસિનોફિલિક સ્ટોમેટાઇટીસ)

1 ) Acute herpetic stomatitis ( એક્યુટ હરપેટીક સ્ટોમેટાઇટીસ).

• એક્યુટ હરપેટીક સ્ટોમેટાઇટીસ એ હર્પીસ સીમ્પલેક્સ વાયરસ દ્વારા થાય છે.
• એક્યુટ હરપેટીક સ્ટોમેટાઇટીસ મા માઉથમાં પેઇનફૂલ સોર (painful sore) અને અલ્સર (Ulcer)થાય છે.
• એક્યુટ હરપેટીક સ્ટોમેટાઈટીસ એ short lived અને ઇઝીલી રેકોગ્નાઈઝ (easily recognised) થાય છે અને તે severe હોય છે તથા neonate માં જનરલાઈઝ
  ( generalised) અને fetal હોય છે .

2)Aphthous stomatitis (અફથસ સ્ટોમેટાઇટીસ ).

• અફથસ સ્ટોમેટાઇટીસ નું કારણ અનનોન છે.અને તેમા માઉથમાં Recurrent,small પેઇન ફૂલ ulcer થાય છે.
• અફથસ સ્ટોમેટાઇટીસ એ spontaneously હીલ થાય છે અને તેમા scar નું ફોર્મેશન થતું નથી તે 10 થી 14 દિવસની અંદર હીલિંગ થઈ જાય છે.

3)Angular stomatitis ( એન્ગ્યુલર સ્ટોમેટાઈટીસ)

• એન્ગ્યુલર સ્ટોમેટાઈટીસ મા માઉથના કોર્નર પર inflammation તથા soreness થાય છે.
• એન્ગ્યુલર સ્ટોમેટાઈટીસ એ ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશ્યનસી તથા ફંગલ ઇન્ફેક્શનના કારણે થાય છે.

4)Nicotic stomatitis ( નીકોટીક સ્ટોમેટાઇટીસ).

• નિકોટીન સ્ટોમેટાઇટીસ એ ટોબેકો( tobacco) ના કન્ઝપશન કરવાના કારણે થાય છે.
• તેના કારણે mouth મા ઇન્ફ્લામેશન થાય છે અને પેલેટના apperiance માં ચેન્જીસ આવે છે.

5)Eosinophilic stomatitis (ઇઓસિનોફિલિક સ્ટોમેટાઇટીસ)

• Eosinophilic stomatitis એ ઇઓસીનોફિલ કાઉન્ટ ના Increase થવાના કારણે જોવા મળે છે.
• તે કોઈપણ એલર્જીક રીએક્શનના કારણે તથા અમુક ડીઝીઝ કન્ડિશનના કારણે થાય છે.

3)explain the Etiology/cause of the stomatitis. સ્ટોમેટાઇટીસ ના કારણો જણાવો.

• મેડિકેશનના કારણે.
• પુઅર ન્યુટ્રીશનલ હેબિટ ના કારણે.
• stress ના કારણે.
• બેક્ટેરિયલ તથા વાયરલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• ઓછા પ્રમાણમાં sleep લેવાના કારણે.
• સડનલી વેઇટ લોસ થવાના કારણે.
• અમુક પ્રકારનું ફૂડ લેવાના કારણે જેમ કે પોટેટો,સાઇટ્રસ ફ્રુટ, કોફી, ચોકલેટ ,ચીઝ તથા નટ્સ વગેરે.
• ઇમ્યુન સિસ્ટમ week થવાના કારણે.
• હોર્મોનલ ચેન્જીસ થવાના કારણે.
• B12,Iron and folate નું અમાઉન્ટ ઓછું રહેવાના કારણે.
• જિનેટિક એબનોર્માલિટી ના કારણે.
• ઓટોઇમ્યુન ડીઝિઝના કારણે.
• હર્પીસ સિમ્પ્લેક્સ વાયરસ ના કારણે.
• માઉથ કેવીટીમાં કોઈપણ ઇન્જરી થવાના કારણે.
• અમુક પ્રકારની એલર્જીના કારણે( sensitivity to food, fluid, and certain medication).
• કીમોથેરાપીના કારણે.
• રેડીએશન થેરાપીના કારણે.
• ટોબેકો( tobacco) લેવાના કારણે.
• આલ્કોહોલ લેવાના કારણે.

4)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of stomatitis. સ્ટોમેટાઇટીસ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• sore પેઈન ફુલ હોય છે.
• માઉથમાં બર્નિંગ સેન્સેશન થાય છે.
• mouth માં ટીંગલીંગ સેન્સેશન થાય.
• ગમ્સ ( gums ) એ swollen થઈ જાય છે.
• ગમ્સમાંથી બ્લીડિંગ આવે છે.
• મ્યુક્સ મેમ્બરેન માં ટેન્ડરનેસ થાય છે.
• papulovesicular ulcer appears in the mouth .
• mouth માં રેડનેસ જોવા મળે છે.
• lesion appear into the mouth.
• single or multiple small ,round ulcer with whitish center and red border.
• માઉથમાં ઇન્ફ્લામેશન થાય છે.
• eating and drinking મા ડિફિકલ્ટી આવે છે.
• બેડ બ્રિધ ( halitosis).
• ફીવર( fever).
• lymph node માં સ્વેલિંગ આવે છે.
• mouth મા cracking and dryness થાય છે.

5)explain the Diagnostic evaluation of stomatitis. સ્ટોમેટાઇટીસ નાં ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• biopsy.
• blood test.
• cultures.
• imaging studies.
• x rays.
• ct scan.
• patch test.
• assess the stomatitis is related to the food.

6)explain the treatment of stomatitis. સ્ટોમેટાઇટીસ ની ટ્રીટમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને હોટ બેવ્રેજીસ( beverages) અવોઇડ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને હોટ ફૂડ અવોઇડ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને સ્પાઈસી તથા salty ફૂડ avoid કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને પેઇન થતું હોય તો એનાલજેસિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને ઠંડા વોટર થી કોગળા કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટની વધારે પડતું પાણી પીવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને salt વોટર દ્વારા માઉથ rines કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ડેન્ટલ હાયજીન મેઇન્ટેન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને ટોપિકલ એનેસ્થેટિક જેમ કે લીગનોકેન( ligbocaine) તથા ઝાયલોકેન( xylocaine) અપ્લાય કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી( not provide to the children under 6 year of age.).
• પેશન્ટને ટોપીકલ કોર્ટીકોસ્ટેરોઈડ જેમકે ટ્રીએમસીનોલોન ( triamcinolone) એપ્લાય કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને લાઈડેક્સ જેલ( lidex gel) અપ્લાય કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને એફથાસોલ ( Aphthasole) anti inflammatory paste apply કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને peridex mouthwash અપ્લાય કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• જો પેશન્ટને માઉથમાં sore હોય તો ફોલેટ( folate ) તથા વિટામીન B12 પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને એન્ટીઇન્ફ્લામેન્ટરી ડ્રગ જેમ કે કોર્ટીકોસ્ટીરોઈડ પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટને એન્ટિવાયરલ એજન્ટ( 5% acyclovir ointment) પ્રોવાઇડ કરવું.
• patient ને lesion ઉપર આઈસ( ice) નું એપ્લિકેશન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

Explain the Nursing management of patients with the stomatitis. સ્ટોમેટાઇટીસ વાળા પેશન્ટ નું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો:

• પેશન્ટને સાઇટ્રસ ફ્રુટ તથા ફ્રેશ ફ્રુટ ઇન્ટેક્ટ કરવા માટે કહેવું જેમકે એપલ, ગ્રેપ્સ ,પાઈનેપલ, પીચ( pitch), પપૈયુ વગેરે જેવા ફ્રુટ ઈન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને warm વોટર દ્વારા માઉથને properly rinse કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને આલ્કોહોલિક માઉથવોશ ( mouth wash )અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને લિક્વિડ ડાયટ, ક્લિયર લિક્વિડ્સ, તથા bland diet લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને વોલ ગ્રેઇન, સીરીયલ ,raw and lightly coocked vegetables અને સીડ્સ( seeds ) લેવા માટે એડવાઈઝ કરવી.
• પેશન્ટને હાઈ ફાઇબર ડાયટ જેમકે ફ્રૂટ્સ, વેજીટેબલ, સલાડ એ without સોલ્ટ લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને વિટામિન vitamin C યુક્ત ડાયટ જેમકે લેમન વોટરને ડેઇલી લેવા માટે એડવાઇઝ કરવું.
• પેશન્ટને ચા ,કોફી ,જંક ફૂડ ,આઈસ્ક્રીમ, હોટ ડાયટ, બ્રેકફાસ્ટ, સ્પાઇસી ફૂડ કે જે વસ્તુઓ mouth ને irritate કરે તેને અવોઇડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને pickle ( અથાણું), Refined processed food,condiments ( મસાલા),
  Meat and soft drinks અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને એડવાઇઝ આપવી કે ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પ્રોપરલી ગારગલ્સ( gargles) કરવા.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ઓરલ હાઈજીન મેઇન્ટેન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી rest અને સ્લીપ લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને મલ્ટી વિટામીન મેડીકેશન જેમકે વિટામીન બી કોમ્પ્લેક્સ( vitamin B complex) તથા બીકાસોલ કેપ્સ્યુલ( becasole capsule) એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને ટીથ( teeth) માં સોફ્ટલી ( softly)રીતે બ્રશિંગ ( brushing)કરવા માટે એડવાઈઝ કરવી કે જેથી gums માંથી બ્લીડિંગ થતું પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.
• અલ્સર ઉપર applied કરેલી મેડિસિન એ swallow ન થાય તેના માટે પ્રોપરલી ધ્યાન રાખવું.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ઓરલ હાઇજિન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

1)explain/define Glossitis. ગ્લોસાઇટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• ગ્લોસાઇટીસ એટલે tongue,( જીભ) મા ઇન્ફેક્શન તથા તેના ઇન્ફ્લામેશનને ગ્લોસાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.
• ટંગ( જીભ )માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થવાના કારણે tongue ( જીભ ) એ swollen થાય તથા તેના કલરમાં ચેન્જીસ આવે છે.
• ગ્લોસાયટીસ થવાના કારણે ટંગમાં રહેલા ફિંગર લાઇક પ્રોજેક્શન કે જેને પેપીલી
  ( finger like projection it’s called papillae) કહેવામાં આવે છે તે ટંગની સરફેસ પરથી લોસ ( lost) થાય છે તેના કારણે ટંગ સ્મૂધ( smooth) લાગે છે.

2)explain the type of Glossitis. ગ્લોસાઇટીસના ટાઇપ લખો.

ગ્લોસાઇટીસના 9 ટાઇપ પડે છે:

1)Benign migratory glossitis.
( બીનાઇન માઇગ્રેટરી ગ્લોસાઇટીસ) ,

2)Acute infective Glossitis.
( એક્યુટ ઇન્ફેક્ટિવ ગ્લોસાઇટીસ) ,

3)cronic Atrophic Glossitis/Hunter Glossitis
,( ક્રોનિક એટ્રોફિક ગ્લોસાઇટીસ/ હન્ટર ગ્લોસાઇટીસ),

4)median Rhomboid Glossitis
( મીડીયન રોંમ્બોઇડ ગ્લોસાઇટીસ ) ,

5)Allergic or contect Glossitis.
( એલર્જીક ઓર કોન્ટેક ગ્લોસાઇટીસ) ,

6)plaque -induced Glossitis.
( પ્લેક ઇન્ડ્યુસડ ગ્લોસાઇટીસ) ,

7)papillary Atrophy Glossitis.
( પેપીલરી એટ્રોફી ગ્લોસાઇટીસ) ,

8)Herpetic geometric Glossitis
( હરપેટીક જીઓમેટ્રિક ગ્લોસાઇટીસ) ,

9)Idiopathic Glossitis ( ઇડિયોપેથિક ગ્લોસાયટીસ)

1)Benign migratory glossitis. (બીનાઇન માઇગ્રેટરી ગ્લોસાઇટીસ) ,

• બિનાઈન માઇગ્રેટરી ગ્લોસાઇટીસ માં ફિલિફોર્મ પેપીલા ( filliform papillae) નું ટંગના dorsal પાર્ટ ઉપર desquamation ( peeling/shedding) થાય છે.
• આમાં પીન્કીસ – રેડ ( pinkish -red) સેન્ટ્રલ lesion તથા yellowish lines or bands જોવા મળે છે કે જેનુ થોડા થોડા દિવસોમાં ચેન્જીસ થાય છે.
• આ ગ્લોસાઇટીસ નું થોડા થોડા દિવસોમાં ચેન્જીસ થતું રહેતું હોવાના કારણે તેને
• Erythema migrans
  ( એરીધેમાં માઇગ્રેન્સ) ,
• Glossitis migrans
  ( ગ્લોસાઇટીસ માઇગ્રેન્સ) ,
• Glossitis areata exfoliativa
  ( ગ્લોસાઇટીસ એરીએટા એક્સફોલીએટીવા) ,
• pityriasis linguae ( પીટીરીઆસીસ લીંગ્વી)
  કહેવામાં આવે છે.

2)Acute infective Glossitis. (એક્યુટ ઇન્ફેક્ટિવ ગ્લોસાઇટીસ) ,

• એક્યુટ ઇન્ફેકટિવ ગ્લોસાઇટીસ એ બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે થાય છે.
• એક્યુટ ઇન્ફેકટીવ ગ્લોસાઇટીસ એ poor ઓરલ hygiene તથા ઇમ્યુનિટી કોમ્પ્રોમાઈઝડ થવાના કારણે જોવા મળે છે.
• તેનો onset એ રેપિડ (Rapid) હોય છે.
• એક્યુટ ઇન્ફેકટિવ ગ્લોસાઇટીસના સીમટોમ્સ મા પેઇન, સ્વેલિંગ તથા swallowing મા difficulty થાય છે.

3)Chronic Atrophic Glossitis/Hunter Glossitis. (ક્રોનિક એટ્રોફિક ગ્લોસાઇટીસ/ હન્ટર ગ્લોસાઇટીસ)

• ક્રોનિક એટ્રોફિક ગ્લોસાઇટીસ ને હન્ટર ગ્લોસાઇટીસ( Hunter Glossitis) પણ કહેવામાં આવે છે.
• હન્ટર ગ્લોસાઇટીસ માં tongue ના પેપિલા( papillae) લોસ થાય છે તેથી ટંગ નુ સ્મૂધ તથા shiny apperience થાય છે.
• Hunter ગ્લોસાઇટીસ એ Iron તથા વિટામીન B12 ની ડેફિશન્સી ના કારણે જોવા મળે છે.
• હન્ટર ગ્લોસાઇટીસ માં પેઇન તથા બર્નિંગ સેન્સેશન થાય છે.
• હન્ટર ગ્લોસાયટીસ એ ઓરલ કેવીટી ના અધર પાર્ટમાં પણ સ્પ્રેડ થાય છે.
• હન્ટર ગ્લોસાઇટીસમાં ટંગ નુ બ્રીફિ રેડ કલર ( beefy red color) અને shiny apperience જોવા મળે છે.
• હન્ટર ગ્રોસાઇટીસ માં સ્મોલ અલ્સર( small ulcer) એ સરફેસ પર સ્પ્રેડ થાય છે તેથી તેને Atrophic Glossitis પણ કહેવામાં આવે છે.

4)Median Rhomboid Glossitis ( મીડીયન રોંમ્બોઇડ ગ્લોસાઇટીસ ) ,

• મીડીયન રોંમ્બોઇડ ગ્લોસાઇટીસ માં ડાયમંડ શેપ ( Diamond shape) નું reddish lesion એ ટંગના સેન્ટરમાં જોવા મળે છે.
• મીડીયન રોંમ્બોઇડ ગ્લોસાઇટીસ એ yeast ( candida) ના ઇન્ફેક્શન દ્વારા થાય છે.
• મીડીયન રોંમ્બોઇડ ગ્લોસાઇટીસ એ કંજીનાઈટલ ડીસઓર્ડર છે.
• તેમાં Rhomboid reddish, smooth and shiny lesion along with some opalescent spots એ ટંગના સેન્ટ્રલ પાર્ટીમાં જોવા મળે છે.

5)Allergic or contact Glossitis. (એલર્જીક ઓર કોન્ટેક ગ્લોસાઇટીસ),

• એલર્જીક કોન્ટેક ગ્લોસાઇટીસ એ અમુક પ્રકારના ફૂડ્સ, મેડીકેશન તથા ઓરલ કેર પ્રોડક્ટ ના એલર્જીક રિએકશનના કારણે ગ્લોસાઇટીસની કન્ડિશન જોવા મળે છે.

6)plaque-induced Glossitis. (પ્લેક ઇન્ડ્યુસડ ગ્લોસાઇટીસ) ,

• પ્લેક ઇન્ડ્યુસડ ગ્લોસાઇટીસ એ ઇનએડીક્યુએટ ઓરલ hygiene કારણે જોવા મળે છે.
• Plaque induced Glossitis એ ટંગ ( જીભ) માં paque નું એક્યુમ્યુલેશન થવાના કારણે જોવા મળે છે.

7)papillary Atrophy Glossitis. (પેપીલરી એટ્રોફી ગ્લોસાઇટીસ) ,

• પેપીલરી એટ્રોફી ગ્લોસાઇટીસ એ ટંગ ની સરફેસમાંથી ફીલીફોમૅ પેપિલા (filliform papillae) લોસ થવાના કારણે જોવા મળે છે.
• તેથી tounge નુ bald (smooth) તથા depapillated apperience જોવા મળે છે.

8)Herpetic geometric Glossitis ( હરપેટીક જીઓમેટ્રિક ગ્લોસાયટીસ) ,

• હરપેટીક જીયોમેટ્રિક ગ્લોસાઇટીસ માં પેઈન ફુલ, longitudinal , crossed , તથા બ્રાન્ચડ ફીસર (branched fissure ) એ ટંગના dorsum ( Posterior) સરફેસ પર જોવા મળે છે.

9)Idiopathic Glossitis ( ઇડિયોપેથિક ગ્લોસાયટીસ)

• ઇડિયોપેથિક ગ્લોસાઇટીસમાં ટંગ નું ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફલાર્મેશન થાય છે પરંતુ તેનું કારણ એ unknown હોય છે તેને ઇડિયોપેથિક ગ્લોસાયટીસ કહેવામાં આવે છે.
• ઇડીયોપેથિક ગ્લોસાયટીસ મા tongue એ રેડનેસ ,સ્વેલિંગ તથા tongue ના કલરમાં ચેન્જીસ આવે છે.

3)explain the Etiology/cause of Glossitis. ગ્લોસાઇટીસ થવાના કારણ જણાવો:

• કોઈપણ બેક્ટેરિયલ તથા વાયરલ ઇન્ફેક્શનના કારણે( including oral herpis simplex).
• poor હાઈડ્રેશન ના કારણે.
• માઉથમાં સલાઈવા( saliva) નું અમાઉન્ટ ઓછું હોવાના કારણે.
• માઉથમાં કોઈપણ ઇન્જરી થઈ હોય તો જેમ કે burn.
• માઉથમાં કોઈપણ trauma થવાના કારણે.
• rough edges of the teeth.
• કોઈપણ irritant વસ્તુના એક્સપોઝરમાં આવવાના કારણે જેમ કે ટોબેકો, આલ્કોહોલ,
• હોટ ફૂડ તથા સ્પાયસી ફૂડ વગેરે.
• કોઈપણ માઈક્રોઓર્ગેનિઝમ નુ ટંગ પર કંટીન્યુઅસ કોલોનાઈઝેશન ( colonisation) થવાના કારણે.
• એલર્જીક રિએક્શનના કારણે કોઈપણ ટુથપેસ્ટ, mouthwash, breath freshener, dyes in candy,plastic dentures,
• medication ના કારણે.
• અમુક ડીશઓર્ડર ના કારણે જેમ કે
• Iron deficiency Anemia,
• Pernicious Anemia,
• Vitamin B deficiency,
• Oral lichen planus,
• Erythema multiform,
• Apththous ulcer,
• Pemphigus vulgaris,
• Syphillus,
• And
• other yeast infections.
• ડ્રાય માઉથ ના કારણે.
• ઇનહેરિટેડ (inherited)
• poor ઓરલ હાઇજિનના કારણે.

4)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of Glossitis. ગ્લોસાઇટીસ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• tounge નું ઇન્ફલાર્મેશન તથા સ્વેલિંગ થાય છે.
• ટંગ નું સ્મુથઅપીયરન્સ જોવા મળે છે.
• ટંગ નો કલર ડાર્ક “beefy” રેડ કલરનો થાય છે.
• pale colour due to Pernicious Anemia.
• tongue મા sore and tender થાય છે.
• ટંગમાં ulceration જોવા મળે છે.
• ચાવવા( chewing)માં ડીફીકલ્ટી આવે છે.
• ગળવામાં ( swallowing) તકલીફ પડે છે.
• સ્પીકિંગ( speaking) માં ડિફિકલ્ટી આવે છે.
• fiery red,due to deficiency of B Vitamin.
• tongue એ sore તથા tender થાય છે.
• ટંગમાં વાઈટ patches જોવા મળે છે.

5)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the Glossitis. ગ્લોસાઇટીસ વાળા પેશન્ટનું diagnostic evaluation લખો.

• history tacking and physical examination.
• blood test.
• microbiological test.
• biopsy.
• Allergic testing.
• imaging studies.
• ct scan test.
• salivary gland test.

6)explain the treatment of the patient with Glossitis. ગ્લોસાઇટીસ વાળા પેશન્ટની ટ્રીટમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને ગુડ ઓરલ hygiene મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને આખા દિવસમાં બે વખત પ્રોપરલી ટૂથ બ્રશિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• જો પેશન્ટને એનિમિયા તથા ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશયન્સી હોય તો ડાયટરી સપ્લિમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને hot તથા સ્પાઈસી ફૂડ આલ્કોહોલ અને ટોબેકો અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટના tounge ના ઇન્ફલાર્મેશન ને રીડયુઝ કરવા માટે કોર્ટીકોસ્ટીરોઈડ પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટને એન્ટિબાયોટિક પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને એન્ટીફંગલ પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટને આયર્ન, વિટામીન B12 તથા ફોલેટ પ્રોવાઇડ કરવી.

explain the nursing management of patients with Glossitis. ગ્લોસાઇટીસ વાળા પેશન્ટ નું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને બેલેન્સ ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવું ન્યુટ્રિશનલ ડેફિશન્સીમાંથી prevent કરવા માટે.
• પેશન્ટને ખૂબ હોટ( hot) તથા ખૂબ cold આઈટમ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને કોફી,ચા,તથા સ્પાઇસી તથા સોલ્ટી ફૂડ( salty food) avoid કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને સિગારેટ સ્મોકિંગ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને એડીક્યુએટ લિક્વિડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટ ને allergens હોય તે વસ્તુઓ avoid કરવા માટે advice આપવી.
• પેશન્ટને ગુડ ઓરલ હાઈજીન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને સોફ્ટ બ્રશ યુઝ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને thouraly માઉથ rinse કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• જે ઇરીટન્ટ પ્રોડક્ટ હોય તેને મિનિમાઇઝ કરવું.
• પેશન્ટને ટોપીકલ ઈમોલીયન્ટ( glycerine) યુઝ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને આખા દિવસમાં બે વખત પ્રોપરલી બ્રશિંગ( brushing) કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટની ટોપીકલ કોર્ટીકોસ્ટીરોઈડ અપ્લાય કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• સંતની માઉથ wash દ્વારા માઉથને પ્રોપરલી rinse કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• જો પેશન્ટને કોઈપણ મેડિકેશન થી એલર્જી હોય તો ડોક્ટરને ઇન્ફોર્મ કરવું.
• પેશન્ટને રેગ્યુલર માઉથનું ચેક – અપ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને રેગ્યુલરલી ફોલોઅપ ( follow up)લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

1)Define/explain the Gingivitis. જીંજીવાયટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• જીંજીવાઇટીસ એ કોમન તથા માઈલ્ડ ફોર્મ નું ગમ (gums) નું ડીઝીઝ છે, કે જેમાં
  ગમ્સ/જીંજીવા ( gums/gingiva) નું ઇન્ફેક્શન તથા inflmmation થાય છે.
• જીંજીવાઇટીસ એ મુખ્યત્વે પ્લેક (Plaque) ના build up થવાના કારણે થાય છે.
• જીંજીવાઇટીસ થવાના કારણે gums મા Redness, swelling, pain, irritation થાય છે.

2)Explain the types of Gingivitis. જીંજીવાઇટીસ ના ટાઇપ લખો.

જીંજીવાઇટીસ ના ચાર ટાઇપ પડે છે.

1)Acute Necrotizing ulcerative Gingivitis ( ANUG ) ( એક્યુટ નેક્રોટાઇઝિંગ અલ્સરેટીવ જીંજીવાઇટીસ)

2)Chronic Gingivitis ( ક્રોનિક જીંજીવાઇટીસ)

3)Paque induced Gingivitis. ( પ્લેક ઇંડ્યુસ્ડ જીંજીવાઇટીસ) ,

4)Non plaque induced Gingivitis ( નોન પ્લેક ઈંડ્યુસ્ડ જીંજીવાઇટીસ)

1)Acute Necrotizing ulcerative Gingivitis ( ANUG ) ( એક્યુટ નેક્રોટાઇઝિંગ અલ્સરેટીવ જીંજીવાઇસ)

• એક્યુટ નેક્રોટાઇઝિંગ અલ્સરેટીવ જીંજીવાઇટીસ એ જે વ્યક્તિની ઇમ્યુમસિસ્ટમ ઇમ્પેઇરડ ( Impaired immune system) થાય તથા માલન્યુટ્રીશન ના કારણે જોવા મળે છે.
• એક્યુટ જીંજીવાઇટીસ ના કારણે માઉથ માંથી ફાઉલ સ્મેલિંગ ( halitosis) આવે છે ફીવર તથા ગમ્સ એ પેઇન ફુલ થાય છે.
• Acute Gingivitis એ smocker મા વધારે જોવા મળે છે. Non smocker વ્યક્તિ મા ઓછા પ્રમાણ મા જોવા મળે છે.

2)Chronic Gingivitis (ક્રોનિક જીંજીવાયટીસ):

• Chronic Gingivitis એ most common type નુ જીંજીવાઇટીસ છે.
• તે જીંજીવાઇટીસ એ, poor oral hygiene ના કારણે થાય છે
• Chronic Gingivitis એ long time એ જોવા મળે છે.

3) Paque induced Gingivitis. ( પ્લેક ઇંડ્યુસ્ડ જીંજીવાયટીસ) ,

• પ્લેક ઇન્ડ્યુસડ જીંજીવાઇટીસ એ ગમ્સમાં પ્લેક ( plaque) નું ફોર્મેશન થવાના કારણે જોવા મળે છે.

4)Non plaque induced Gingivitis ( નોન પ્લેક ઈંડ્યુસ્ડ જીંજીવાઇટીસ):

• Non plaque induced જીંજીવાઇટીસ એ કોઈપણ disease condition , Hormonal changes, તથા અમુક ડીઝીઝ કન્ડિશન ના કારણે થાય છે.
• તે મુખ્યત્વે viral infection, fungal infection, or genetic origin ના કારણે થાય છે.

3)explain the Etiology/cause of Gingivitis. જીંજીવાઇટીસ ના કારણ જણાવો.

• પ્લેકનું ડિપોઝિટ થવાના કારણે.
• ગમ્સમાં ઇન્જરી થવાના કારણે.
• વિગોરીયસલી બ્રશિંગ કરવાના કારણે.
• general illness.
• પ્રેગનેન્સી સમયે હોર્મોનલ ચેન્જીસ થવાના કારણે.
• સ્મોકિંગ કરવાના કારણે.
• અનકન્ટ્રોલ ડાયાબિટીસ થવાના કારણે.
• dentures ના કારણે.
• અમુક પ્રકારની મેડીકેશનના કારણે.
• Ex:phenytoin ,
  Calcium channel blocker.
  Birth control pills.
• birth control pills લેવાના કારણે.
• પુઅર ઓરલ હાઈજીનના કારણે.
• બેક્ટેરિયલ ગ્રોથના કારણે.
• સ્મોકિંગ કરવાના કારણે.
• ટોબેકો નો યુઝ કરવાના કારણે.
• ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર થવાના કારણે.
• હોર્મોનલ ચેન્જીસ થવાના કારણે.

4) explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the Gingivitis. જીંજીવાઇટીસ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો લખો .

• ગમ્સ swollen થાય છે.
• bright red or purple colour gums.
• ગમ્સમાંથી બ્લીડિંગ થાય.
• Gums that tender when touched.
• હેલીટોસીસ ( halitosis: bed breath).
• ફીવર.
• ગમ્સ સે swollen તથા તેનું shieny apperience જોવા મળે છે.
• gingival Edema.
• અલ્સરેશન થવું.
• ગમ્સમાં રેડનેસ થાય.
• ગમ્સ એ ટેન્ડરનેસ થાય છે.

5)explain the Diagnostic evaluation of Gingivitis. જીંજીવાઇટીસ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• x rays.
• Biopsy.
• blood test.
• culture.
• patch testing.

6)explain management of the patient with the Gingivitis. જીંજીવાઇટીસ નુ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને પ્રોપરલી ઓરલ હાઇજીન મેઇન્ટેન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને સલાઇન સોલ્યુશન દ્વારા ગાર્ગલિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને એન્ટિબાયોટિક પ્રોવાઇડ કરવી.
• patient ને Non steroidal antiinflammatory drug પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટના પેઇન ને રીલીફ કરવા માટે xylocaine provide કરવુ.
• પેશન્ટને એન્ટીબેક્ટેરિયલ માઉથ વોસ થી માઉથને ક્લીન કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• જો ઓરલ કેવીટીમાં પ્લેક નું ફોર્મેશન થયું હોય તો તેને રિમૂવ કરવું.
• પેશન્ટને સ્કેલિંગ, રુટ પ્લાનિંગ curratage માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટના જીંજીવાયટીસ ને કન્ડિશનને treat કરવા માટે chlorhexidine or hydrogen peroxide mouth wash નો યુઝ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને એન્ટિબાયોટિક થેરાપી પ્રોવાઈડ કરવી.
• Ex: Amoxicillin, cephlexin.

Explain the Nursing management of patients with Gingivitis. જીંજીવાઇટીસ વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને oral hygiene મેન્ટેન રાખવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને ડેઈલી teeth બ્રશિંગ માટે એડવાઈઝ આપવી.
• જો પેશન્ટની ઓરલ કેવીટીમાં plaque નુ formation થયુ હોય તો તેને remove કરવુ.
• જો ડેન્ચર્સ ( dentures)લગાડેલું હોય તો તેની પ્રોપર હાઇજીનીક કન્ડિશન મેઇન્ટેન રાખવી.
• પેશન્ટને બ્લડ ગ્લુકોઝ લેવલ મેઇન્ટેન રાખવા માટે advice આપવી.
• અમુક પ્રકારની મેડીકેશનનો યુઝ અવોઇડ કરવો.
• Ex: phinytoin,
  Calcium channel blocker.
  Birth control pills etc.
• પેશન્ટને બ્રશિંગ કરવા માટે સોફ્ટ બ્રશનો યુઝ કરવા માટે એડવાઇઝ કરવુ.
• patient ને સિગારેટ સ્મોકિંગ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ન્યુટ્રીશન જેમકે ગ્રીન લીફિ વેજીટેબલ ,વિટામિન – ઈ, તથા વિટામિન- સી લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને રેગ્યુલરલી માઉથને ક્લીન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• માઉથની પ્રોપર બ્રશિંગ તથા ફ્લશિંગ ટેકનીક માટે dentist ની કન્સલ્ટ લેવી.

1)Define/explain pyorrhea/periodontitis. પાયોરીયા / પેરીડોંટાયટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• પાયોરિયા ને પેરીડોંટાયટીસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.( pyorrhea is also known as periodontitis ).
• પેરીડોંટાયટીસ એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં teeth ને સપોર્ટ કરતાં બોન તથા ligaments મા ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય છે.
• પાયોરીયા એ સીરીયસ gum infection છે કે જેમા teeth ને સપોર્ટ કરતાં soft tissue અને બોન destroy થાય છે.
• પેરીડોંટાયટીસ ના કારણે ટુથ લોસ થાય છે અને બીજી અધર health કન્ડિશન જેમ કે હાર્ટ અટેક,•>( heart attack), •>સ્ટ્રોક( stroke),તથા બીજી સિરિયસ હેલ્થ પ્રોબ્લેમ પણ અરાઈશ( arise) થાય છે.
• પેરીડોન્ટાઇટીસ એ પુઅર ઓરલ હાઇજીનીક કન્ડિશન ના કારણે જોવા મળે છે.

2)explain the types/classification of pyorrhea/periodontitis. પાયોરીયા/પેરીડોંટાયટીસ ના ટાઈપ લખો.

પાયોરિયા ના મુખ્યત્વે પાંચ ટાઈપ પડે છે. આ ટાઈપ એ મુખ્યત્વે ડીસીઝની સીવ્યારિટી ના આધારે પાડવામાં આવે છે.

1)Gingivitis (જીંજીવાઇટીસ) ,

2)Aggressive periodontitis (એગ્રેસીવ પેરીડોન્ટાઇટીસ) ,

3)chronic periodontitis (ક્રોનિક પેરીડોંટાયટીસ) ,

4)periodontitis as a manifestation of systemic disease. ( પેરીડોન્ટાઇટીસ એઝ અ મેનીફેસ્ટેશન ઓફ સિસ્ટેમિક ડિસીઝ.) ,

5)Necrotizing periodontal disease ( નેક્રોટાઇઝિંગ પેરીડોન્ટલ ડિસિઝ)

1)Gingivitis ( જીંજીવાઇટીસ) ,

• જીંજીવાયટીસ એ ગમ્સ ડીસીઝ નો ઈનિશિયલ ( initial ) સ્ટેજ છે કે જેમાં ગમ્સનું ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશન થાય છે.
• જીંજીવાયટીસ ડિસીઝ મા જો પ્રોપર ઓરલ હાઇજિન રાખવામાં આવે તો રિવર્સીબલ હોય છે.

2)Aggressive periodontitis (એગ્રેસીવ પેરીડોન્ટાઇટીસ) ,

• એગ્રેસીવ પેરીડોન્ટાઇટીસ એ more રેપિડલી( Rapidly) ડેવલોપ થાય છે.,
• એગ્રેસીવ પેરીડોન્ટાઇટીસ એ ખૂબ સીવીયર કન્ડિશન હોય છે,
• એગ્રેસીવ પેરીડોન્ટાઇટીસ માં teeth ને સપોર્ટ કરતાં bones અને tissues એ રેપીડલી ( Rapidly) લોસ થાય છે.

3) Chronic periodontitis ( ક્રોનિક પેરીડોંટાયટીસ) ,

• ક્રોનીક પેરીડોંટાયટીસ એ મોસ્ટ કોમન ટાઈપનું પેરિડોંટાયટીસ છે.
• ક્રોનિક પેરીડોંટાયટી મા teeth ને સપોર્ટ કરતાં બોન તથા tissues નુ teeth માંથી અટેચમેન્ટ (attachment) લોસ થાય છે.
• ક્રોનિક પેરિડોંટાઈટીસ એ પ્રોગ્રેસિવલી અને ગ્રેજ્યુઅલી ( progressivly and gradually) ડેવલોપ થાય છે.

4)Periodontitis as a manifestation of systemic disease. ( પેરીડોન્ટાઇટીસ એઝ અ મેનીફેસ્ટેશન ઓફ સિસ્ટેમિક ડિસીઝ) ,

• અમુક પ્રકારની સિસ્ટેમિક ડીસીસ ના કારણે પણ પેરીડોંટાયટીસની કન્ડિશન arise થાય છે.
• Ex: heart disease ,
  Respiratory disease,
  Diabetes malitus etc.

5)Necrotizing periodontal disease ( નેક્રોટાઇઝિંગ પેરીડોન્ટલ ડિસિઝ)

• નેક્રોટાઈઝિંગ પેરીડોન્ટલ ડીસીઝ એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં •>gingival tissues, •>periodontal ligaments, and •>alveolar bone એ loss થાય છે.
• આ કન્ડિશન એ મુખ્યત્વે જે વ્યક્તિઓમાં સિસ્ટમિક કન્ડિશન જેમકે •>HIV infection •>Malnutrition And •>immuno suppresant વ્યક્તિમાં વધારે પડતું જોવા મળે છે.

3)explain the Etiology/cause of pyorrhea/periodontitis. પાયોરિયા/પેરીડોંટાયટીસ ના કારણ જણાવો:

• જયારે જીંજીવાઇટીસ ની ટ્રીટમેન્ટ પ્રોપરલી કરેલી ન હોય ત્યારે.
• teeth મા plaque નુ ફોર્મેશન થવાના કારણે.
• tartar નુ ટીથ મા એક્યુમ્યુલેશન થવાના કારણે.
• hereditary,
• સ્મોકિંગ કરવાના કારણે.
• પુઅર ઓરલ હેલ્થ હેબિટ ના કારણે.
• ફિમેલ માં હોર્મોનલ ચેન્જીસ થવાના કારણે.
• ડાયાબિટીસ ના કારણે.
• AIDS infection,
• certain Drugs ( like:
• •>antidepressant,
  •>antihistamine,
  •>Anti seizure,
  •>Calcium channel blocker,
  •>Drugs that suppress the immune system. ),
• કેન્સરના કારણે.
• ઓલ્ડર એજ ના કારણે.
• ઇમ્યુનિટી ઓછી થવાના કારણે.
• પુઅર ન્યુટ્રીશનના કારણે.
• સબસ્ટન્સ એબ્યુસ ના કારણે.

4) Explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the pyorrhea/periodontitis. પાયોરીયા વાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિહ્નો જણાવો.

• ગમ્સ એ સોફ્ટ તથા ઈઝીલી બ્લીડ( bleed) થાય છે.
• ગમ્સ એ સ્વોલેન ,બ્રાઇટ રેડ, તથા પર્પલ( purple) કલર ના થાય છે.
• ગમ્સની વચ્ચે વધારે જગ્યા જોવા મળવી.
• gums that pull away from the teeth.
• ટીથ એ નોર્મલ લેન્થ કરતા વધારે લોંગ જોવા મળવા.
• teeth તથા gums ની વચ્ચે pus જોવા મળવું.
• માઉથ માંથી બેડ બ્રિધ (halitosis) આવવી.
• loose teeth.
• જ્યારે teeth માં બ્રશિંગ કરવામાં આવે ત્યારે બ્લીડિંગ જોવા મળવું.
• માઉથમાંથી મેટાલીક( metallic) ટેસ્ટ આવવો.
• ગમ્સમાં ઇન્ફ્લામેશન થવું.
• gums એ Red, swollen and tender થવા.
• gums pain .

5)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the pyorrhea. પાયોરીયા વાળા પેશન્ટના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો .

• history tacking and physical examination.
• Dental X Ray.
• peridontal probing.
• bite assessment.
• plaque and tarture analysis.
• Gingival cravicular fluid analysis.

6) Explain the management of the patient with the pyorrhea/periodontitis. પેરીડોન્ટાઇટીસ વાળા પેશન્ટ નું મેનેજમેન્ટ લખો.

Medical management :

પેશન્ટને ડેઇલી રૂટીન ઓરલ હાઈજિન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

1) Scaling (સ્કેલિંગ):

• સ્કેલિંગ કરવાથી teeth ની સરફેસ પર રહેલા tarture, પ્લેક તથા બેક્ટેરિયા રીમુવ થાય છે.
• સ્કેલિંગ એ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટનો તથા અલ્ટ્રાસોનિક ડિવાઇસ (Ultrasonic device) નો યુઝ કરી કરવામાં આવે છે.

2) Root planning (રૂટ પ્લાનિંગ):

• રૂટ પ્લાનિંગમાં રૂટ સરફેસ ને સ્મુધ કરવામાં આવે છે જેના કારણે પ્લેક (Plaque) તથા ટારટર (tarture)નું બિલ્ડઅપ ના થઈ શકે તે માટે રૂટ પ્લાનિંગ કરવામાં આવે છે.

3) Antibiotic (એન્ટિબાયોટિક):

• બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે ટોપિકલ( topical) તથા ઓરલ એન્ટિબાયોટિક પેશન્ટને પ્રોવાઇડ કરવી.

4) Antimicrobial Mouth rinse (એન્ટીમાઇક્રોબિયલ માઉથ રિન્ઝ):

• Mouth મા બેક્ટેરિયાના growth ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટીમાઇક્રોબીયલ mouth wash પેશન્ટને પ્રોવાઇડ કરવું.(Ex: chlorhexidine (ક્લોરેક્ઝીડિન)).

5) Antiseptic” CHIP”( એન્ટીસેપ્ટીક ચીપ) :

• Antiseptic “chip” મા જીલેટિન (gelatine)નું નાનું પીસ હોય છે, કે જે ક્લોરેક્ઝીડિન ( chlorhexidine ) થી ફિલ્ડ થયેલું હોય છે,
• તે બેક્ટેરિયાના ગ્રોથને કંટ્રોલ કરે છે, અને પેરીડોન્ટલ પોકેટ સાઈઝ ( peri dental pocket size) ને રીડયુઝ કરે છે,
• આ મેડિસિન એ મુખ્યત્વે રૂટ પ્લાનિંગ પછી પોકેટ( pocket )માં પ્લેસ( place) કરવામાં આવે છે અને આ મેડિસિન એ સ્લોલી ( slowly) રિલીઝ થાય છે.

6)Antibiotic gel (એન્ટિબાયોટિક જેલ)

• આ જેલમાં મુખ્યત્વે ડોક્સીસાયક્લિન (Doxycycline) એન્ટિબાયોટિક હોય છે,
• આ મેડિસિન એ બેક્ટેરિયાના ગ્રોથને કંટ્રોલ કરે છે,
• આ મુખ્યત્વે સ્કેલિંગ તથા રૂટ પ્લાનિંગ પછી પોકેટમાં પ્લેસ કરવામાં આવે છે અને તેમાંથી slowly મેડિસિન રિલીઝ થયા કરે છે.

7)Antibiotic microspheres (એન્ટિબાયોટિક માઇક્રોસ્ફેર્સ)

• એન્ટિબાયોટિક માઈક્રોસ્ફેસૅ માં મુખ્યત્વે મીનોસાઇક્લિન એન્ટીબાયોટિક (minocycline Antibiotic) હોય છે કે જે બેક્ટેરિયાના ગ્રોથને કંટ્રોલ કરે છે અને પેરીડોન્ટલ પોકેટ ની size ને પણ રીડ્યુસ કરે છે.
• તે મુખ્યત્વે સ્કેનિંગ અને રૂટ પ્લાનિંગ પછી પોકેટમાં પ્લેસ( place) કરવામાં આવે છે જેમાંથી મેડિસિન slowly રીલીઝ થાય છે.

8) Enzyme suppressant ( એન્ઝાઈમ સપ્રેશન્ટ)

• એન્ઝાઈમ સપ્રેશન્ટ માં ડોગ્ઝીસાયક્લિન ( Doxycycline ) નું low dose પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
• અમુક એન્ઝાઈમ એ ગમ્સના ટીશ્યુસને બ્રેકડાઉન કરે છે આ મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવાથી તે એન્ઝાઈમનો body તરફથી રિસ્પોન્સ હોલ્ડ થઈ જાય છે અને ગમ્સની ટીશ્યુ નું બ્રેકડાઉન થતું પ્રિવેન્ટ થઈ જાય છે.
• આ ઓરલી (as a pill) લેવામાં આવે છે.

9)Oral antibiotics (ઓરલ એન્ટિબાયોટિક્સ):

• ઓરલ એન્ટિબાયોટિક એ કેપ્સ્યુલ અથવા ટેબલેટ ના ફોર્મ માં લેવામાં આવે છે.
• ઓરલ એન્ટિબાયોટિક એ શોર્ટ ટર્મ માટે યુઝ થાય છે કે જે વ્યક્તિને એક્યુટ (Acute) તથા locally Persistent પેરીડોન્ટલ ઇન્ફેક્શન હોય તેવા વ્યક્તિમાં ઓરલ એન્ટિબાયોટિક યુઝ થાય છે.

Surgical management :

• જો પેશન્ટ ને Advanced periodontitis હોય ગમ્સ ટીશ્યુસ એ non surgical treatment ને તથા good oral hygiene ને response ન આપે તેવી કન્ડિશનમાં સર્જીકલી મેનેજમેન્ટ કરવામાં આવે છે.

1) Flap surgery (Pocket reduction surgery) ફ્લેપ સર્જરી/ પોકેટ રિડક્શન સજૅરી

• આ પ્રોસિજરમાં periodontist એ ગમ્સના રૂટમાં tiny incision મૂકે છે.
• તેથી ગમ્સના ટીશ્યુસ એ બેક તરફ લિફ્ટ થઈ જાય છે અને રૂટ એ પ્રોપરલી એક્સપોઝ થાય છે તેથી સ્કેલિંગ અને રૂટપ્લાનિંગ વધારે ઇફેક્ટિવ રીતે કરી શકાય છે.
• આ પ્રોસીજર મા એક થી ત્રણ કલાક લાગે છે અને તે લોકલ એનેએસ્થેશિયા પ્રોવાઈડ કરી કરવામાં આવે છે.

2) Soft tissue graft (સોફ્ટ ટીસ્યુ ગ્રાફ્ટ):

• જ્યારે કોઈપણ પેરીડોન્ટલ ડીસીસ થવાના કારણે પેશન્ટ ના gums એ લોસ થાય છે ત્યારે teeth એ તેની નોર્મલ લેન્થ કરતા વધારે લોંગ લાગે છે ત્યારે ડેમેજ થયેલા નુ રિપ્લેસમેન્ટ કરવામાં આવે છે.
• સોફ્ટ ટીશ્યુ ગ્રાફ્ટ માં માઉથના roof (palate) માંથી સ્મોલ અમાઉન્ટ tissues રીમુવ કરી અથવા તો કોઈપણ ડોનરના tissues લય ને જે અફેક્ટેડ સાઈટ હોય ત્યાં અટેચ કરવામાં આવે છે.
• આ પ્રોસિજર દ્વારા મુખ્યત્વે gums નુ further recession થતું ઓછું કરી શકાય છે અને જે એક્સપોઝ થયેલું રુટ હોય તેને કવર કરી શકાય છે.

3)Bone grafting (બોન ગ્રાફ્ટિંગ):

• આ પ્રોસિજર એ ત્યારે કરવામાં આવે છે જ્યારે પેરીડોંટાયટીસ ના કારણે teeth ની સરાઉન્ડિંગમાં રહેલા બોન એ ડીસ્ટ્રોય થઈ ગયા હોય ત્યારે કરવામાં આવે છે.
• બોન ગ્રાફ્ટ માં પેશન્ટનું own બોન અથવા તો સિન્થેટિક અને ડોનેટેડ બોન નો યુઝ કરવામાં આવે છે.
• બોન ગ્રાફ્ટ કરવાથી ટુથ એ તેની પ્લેસ પર હોલ્ડ કરી શકાય છે તેના કારણે tooth ને લોસ થતા પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે.
• બોનગ્રાફટ કરવાથી નેચરલ બોનના ગ્રોથ માટેનું પ્લેટફોર્મ પ્રોવાઇડ થાય છે.

4) Guided tissues regeneration (ગાઇડેડ ટીશ્યુસ રીજનરેશન):

• આ પ્રોસિજર કરવાથી જે bone બેક્ટેરિયાના કારણે ડિસ્ટ્રોય થઈ ગયેલા હોય તેને રીગ્રોથ થવા માટે પ્લેટફોર્મ પ્રોવાઈડ થાય છે.
• આ પ્રોસિજરમાં ડેન્ટિસ્ટ એ સ્પેશિયલ પીસ ઓફ બાયોકોમ્પેટેબલ ફેબ્રિક( special pieces of biocompatible fabric ) ને બોન તથા teeth વચ્ચે place કરે છે.
• આ મટેરિયલ એ જે unwanted tissue તેને જે હીલિંગ એરિયા હોય તેમાં જતા પ્રિવેન્ટ કરે છે તેના કારણે બોન પ્રોપરલી ગ્રોથ થઈ શકે છે.

5)Enamel matrix derivative application (ઇનેમલ મેટ્રિક્સ ડેરીવેટીવ એપ્લિકેશન)

• ઇનેમલ મેટ્રિક્સ ડેરીવેટીવ એપ્લિકેશન માં સ્પેશિયલાઈઝડ જેલ હોય તેને ડીઝીઝ ટુથ ના રૂટ પર અપ્લાઈ કરવામાં આવે છે.
• આ જેલમાં સેમ પ્રોટીન હોય છે કે જે ટુથ ના Enemal માં પ્રેઝન્ટ હોય છે કે જે હેલ્થી બોન અને ટીશ્યુના ગ્રોથને સ્ટીમ્યુલેટ કરવા માટે જવાબદાર હોય છે.

Explain the nursing management of the patient with the pyorrhea (પાયોરિયા વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો).

• પેશન્ટને પ્રોપરલી ઓરલ હાઇજિન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઈઝ કરવું .
• પેશન્ટને એટલીસ્ટ આખા દિવસમાં બે વખત પ્રોપરલી બ્રશિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને એન્ટિસેપ્ટિક માઉથ વોશ ક્લોરેક્ઝીડિન ગ્લુકોમેટ ( Chlorhexidine glucomate) દ્વારા પ્રોપરલી માઉથને wash કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને રેગ્યુલરલી ડેન્ટલ ચેકઅપ માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને meal લીધા બાદ પ્રોપરલી બ્રશિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને સોફ્ટ ટુથ બ્રશ યુઝ કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને વેલ બેલેન્સ diet લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને કેલ્શિયમ તથા વિટામિન સી યુક્ત ડાયટ લેવા માટે એડવાઇઝ કરવુ.

1)Define/explain dental caries (ડેન્ટલ કેરીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો).

• ડેન્ટલ કેરીસ એ એક ઇન્ફેક્શીયશ માઇક્રોબાયોલોજીકલ disease છે કે જેના કારણે છે teeth ના જે કેલ્સીફાઇડ ટીશ્યુ હોય તેનું ડિઝોલ્યુશન તથા ડિસ્ટ્રક્શન થાય છે.
• ડેન્ટલ carries ના કારણે teeth માં સ્મોલ સેલો હોલ નું ફોર્મેશન થાય (small shallow hole) થાય છે.
• ડેન્ટલ કેરીસ ( dental caries ) માં ટુથ ડીકે ( tooth decay) તથા કેવીટીસ (Cavities) નું ફોર્મેશન થાય છે.
• ડેન્ટલ કેરીસ એ બેક્ટેરિયાના માઉથમાં ગ્રોથ થાય તેના કારણે માઉથ કેવીટીમાં એસિડનું ફોર્મેશન થાય છે કે જે teeth ની આજુબાજુ રહેલી હાર્ડ ટીસ્યુસ નું destruction/breack down કરે છે .
• તેના કારણે tooth માં કેવીટીસ ( Cavities) નું ફોર્મેશન થાય છે.

2) Explain the Etiology/cause of dental carries. ડેન્ટલ કેરીસ ના કારણ જણાવો.

1) બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.

Streptococcus mutans (સ્ટ્રેપટોકસ મ્યુટેન્સ)

2) ડાયટમાં સુગર તથા કાર્બોહાઈડ્રેટ વધુ પ્રમાણમાં લેવાના કારણે.

કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ નું વધુ પ્રમાણમાં લેવાના કારણે.

3) પુઅર ઓરલ હાઇજિનના કારણે

પ્રોપરલી બ્રશિંગ ન કરવાના કારણે.

4) સલાઈવરી ફ્લો રીડ્યુસ થવાના કારણે.

mouth માં સલાઈવરી ફ્લો રીડ્યુસ થવાના કારણે.

5) જિનેટિક ફેક્ટરના કારણે

જીનેટીક એબનોર્માલિટી ના કારણે પર ડેન્ટલ કેરીસ( dental caries) ની કન્ડિશન જોવા મળે છે.

6) Poor ફ્લોરીડેટેડ (fluoridated) વોટર ના કારણે

ફ્લોરાઈડ ના કારણે teeth એ વધારે પડતું strengthen થાય છે જ્યારે ફ્લોરાઈડનું અમાઉન્ટ ઓછા પ્રમાણમાં હોય ત્યારે teeth માં કેવીટી નું ફોર્મેશન થાય છે.

7)lack of Dental care

teeth ની પ્રોપર care ન કરવાના કારણે પણ ડેન્ટલ કેરીસની કન્ડિશન જોવા મળે છે.

8) માઉથ માં ફૂડ particales નું accumulation થવાના કારણે.

9) બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.

10) માઉથ માં plaque નું ફોર્મેશન થવાના કારણે.

11) poor ઓરલ હાઇજિનના કારણે.

12) ઓટોઇમ્યુન ડીસઓર્ડર ( Autoimmune disorder) ના કારણે.

13) માઉથના ડીહાઇડ્રેશનના કારણે.

14) અમુક પ્રકારની કેન્સરની મેડીટેશન લેવાના કારણે.

3) Explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the Dental caries. ડેન્ટલ કેરીસ વાળા પેશન્ટ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો લખો

1) ટુથ સેનસીટીવીટી (Sensitivity) :

• જ્યારે કોઈપણ ગરમ, ઠંડી ,એસિડિક, spicy beverages ફૂડ દ્વારા sensitivity તો તે ડેન્ટલ કેરીસ થવા માટેનું અર્લી સાઇન છે.

2) ટુથએક (toothache) ઓર પેઇન :

• tooth માં કેવીટીનું ફોર્મેશન થવાના કારણે ટૂથમાં પેઇન જોવા મળે છે.

3) વિઝીબલ કેવીટીસ:

• માઉથમાં સ્મોલ કેવીટીસ નું ફોર્મેશન થાય છે. જે વિઝીબલ હોય છે.

4) ટુથ ડિસ્કલરેશન:

• ટુથ એ વાઈટ, બ્રાઉન અને બ્લેક ડિસ્કલરેશન થાય છે.

5) બેડ બ્રિધ (halitosis):

• બેક્ટેરિયલ એક્ટિવિટી ના કારણે persistant bed breath જોવા મળે છે.

6) પેઇન when chewing :

• અફેટેડ સાઈડ પર chewing કરવાથી teeth માં પેઇન જોવા મળે છે.

7) Pus (Abssess) ફોર્મેશન:

• જ્યારે કોઈ સિવ્યર કન્ડિશન થાય ત્યારે pus teeth ની આજુબાજુ એક્યુમ્યુલેશન થાય છે તેના કારણે teeth માં પેઇન અને Swelling થાય છે.

8) teeth માં વિઝીબલ હોલ તથા બ્રેક થાય છે :

• teeth caries નુ ફોર્મેશન થવાના કારણે teeth સ્ટ્રકચર બ્રેકડાઉન થાય છે તેના કારણે teeth મા hole નુ ફોર્મેશન થાય છે.

4)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the Dental caries. ડેન્ટલ કેરીસ વાળા પેશન્ટ નુ ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો

• history tacking and physical examination.
• Dental X rays.
• cavity detection tools.
• tooth sensitivity evaluation.
• Dye or staining agent.
• visual or tactile examination.
• assessment of the symptoms.

5) Explain the treatment of the patient with the Dental caries. ડેન્ટલ કેરીસ વાળા પેશન્ટની ટ્રીટમેન્ટ લખો.

ટ્રીટમેન્ટ કરવાથી teeth damage થવાને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે.

1)fluoride medication ( ફ્લોરાઈડ મેડીકેશન):

• ફ્લોરાઈડ એ એક મિનરલ છે કે જે teeth માં hollow cavities નુ ફોર્મેશન થવામાં પ્રિવેન્ટ કરે છે.
• તેથી ફ્લોરાઈડ medication ને પ્રોવાઇડ કરવુ.

2)Dental fillings ( ડેન્ટલ ફીલિંગ્સ):

• જો સ્મોલ તથા મોડરેટ માઉન્ટમાં કેવિટી નું ફોર્મેશન થયું હોય તો ડેન્ટિસ્ટ એ જે ડીકે (decay) થયેલા ટુથ નો પાર્ટ હોય તેને રિમૂવ કરે છે અને અમુક મટીરીયલ્સ દ્વારા teeth ને ફીલ કરે છે.
• Material like:
• Ex: Amalgume ,
• Composite resine ,
• Glass ionometer

3) Crowns ( ક્રાઉન્સ ):

• જો teeth માં લાર્જ કેવિટી નું ફોર્મેશન થયું હોય તો teeth ઉપર ક્રાઉન (crown) ને પ્લેસ કરવામાં આવે છે.
• ક્રાઉનને teeth પર પ્લેસ કરવાથી જે remaining teeth હોય તે સ્ટ્રકચરને ડિસ્ટ્રોય થતા પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે.

4) Root canal therapy (રૂટ કેનાલ થેરાપી):

• જ્યારે tooth decay એ ટુથ ના nerve સુધી પહોંચી ગયું હોય ત્યારે રૂટ કેનાલ કરવામાં આવે છે.
• આમાં મુખ્યત્વે જે ઇન્ફેક્ટેડ pulp (nerve) હોય તેને રિમૂવ કરવામાં આવે છે, તથા Root canal ને ક્લીનીંગ કરવામાં આવે છે. તથા તેને સીલીંગ (selling) કરવામાં આવે છે ફરધર ઇન્ફેક્શન ન થાય તે માટે.

5)Dental bonding (ડેન્ટલ બોન્ડિંગ):

• ડેન્ટલ બોન્ડીંગ મા teeth માં જે માઈનર કેવીટી નું ફોર્મેશન થયું હોય તેને ટ્રીટ કરવા માટે યુઝ થાય છે.
• આમાં teeth કલરનું રેસિન મટીરીયલ અપ્લાય કરવામાં આવે છે.
• તેને શેપ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે અને special light દ્વારા હાર્ડ બનાવવામાં આવે છે.

6)preventing treatment (પ્રિવેન્ટીંગ ટ્રીટમેન્ટ)

• ફ્લોરાઈડ ટ્રીટમેન્ટ તથા ડેન્ટલ sealants એ મુખ્યત્વે teeth ને further decay થતા પ્રિવેન્ટ કરે છે.

7)Dental extraction ( ડેન્ટલ એક્સટ્રેક્શન)

• જ્યારે teeth એ સિવિયર પ્રમાણમાં decay થયું હોય ત્યારે teeth એક્સટ્રેક્શન કરવામાં આવે છે.

8) ન્યુટ્રીશનલ ડાયટ તથા ઓરલ હાઈજીન માટેનું એજ્યુકેશન.

• પેશન્ટને પ્રોપરલી ઓરલ હાઈજીન મેઇન્ટેન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી બ્રશિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને સુગરી ફૂડ,acidic food તથા બેવ્રેજીસ (beverages) અવોઇડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

9)Regular dental check up ( રેગ્યુલર ડેન્ટલ ચેકઅપ) :

• પેશન્ટને રેગ્યુલરલી teeth નું check up કરાવવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

1)explain/Define Halitosis. હેલીટોસીસ વ્યાખ્યાયિત કરો.

• હેલીટોસીસ ને બેડ બ્રિધ ( bed breath) કહેવામાં આવે છે.
• હેલીટોસીસ માં જ્યારે breath ને exhaled કરવામાં આવે ત્યારે અનપ્લીઝન્ટ odour પ્રેઝન્ટ હોય છે.
• હેલીટોસીસ એ મુખ્યત્વે ડેન્ટલ decay,poor dental care,કોઈપણ gums ડીસીઝ ,તથા બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે જોવા મળે છે.

2)explain the Etiology of the patient with the halitosis. હેલીટોસીસ વાળા પેશન્ટના કારણ જણાવો.

1) અમુક પ્રકારના ફૂડ લેવાના કારણે.

• Ex: ઓનિયન ,ગાર્લિક, ફિશ ,ચીઝ, સ્પાઈસીસ વગેરેના કારણે.

2) ટોબેકો પ્રોડક્ટના કારણે:

• સ્મોકિંગ કરવાના કારણે ગમ ડીઝીઝ થાય છે તેના કારણે માઉથ માંથી બેડ breadh આવે છે.

3) poor dental hygiene:

• જો માઉથને પ્રોપરલી ક્લીન કરવામાં ન આવે તો માઉથ માંથી bed breadh આવી શકે છે.

4)Oral disease :

• જીંજીવાઇસ, ડેન્ટલ decay, Ulceration વગેરેના કારણે પણ હેલીટોસીસ જોવા મળે છે.

5)other cause:

• ક્રોનિક rhinosinusitis ના કારણે.
• tonsillitis ના કારણે.
• gastero esophageal reflux disease ( GERD),
• લોવર respiratory track ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• રીનલ ફેઇલ્યોર થવાના કારણે.
• nasal ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• રીનલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• ડાયાબિટીસ મલાઈટસ ( smell of acetone breath) થવાના કારણે.

3)explain the diagnostic evaluation of the halitosis. halitosis વાળા વ્યક્તિનું diagnostic evaluation લખો.

• history tacking and physical examination.
• halimeter test.
• gas chromatography.

4)explain the management of the patient with the halitosis. હેલીટોસીસ વાળા પેશન્ટ નું મેનેજમેન્ટ લખો .

• પેશન્ટને ડેઇલી ઓરલ hygiene મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ કરવું.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ડાયટ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટની સુગર free gum chew કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને સ્મોકિંગ તથા આલ્કોહોલને stop કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને રેગ્યુલરલી ડેન્ટિસ્ટ પાસે વિઝીટ લેવા માટેની એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને tounge ની પ્રોપરલી ક્લીંઝિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને આખા દિવસમાં બે વખત બ્રશિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને meal લીધા પછી પ્રોપરલી ઓરલ હાઈજીન મેન્ટેન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી માઉથ વોશ દ્વારા ગારગલિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• જો પેશન્ટે dentures અપ્લાય કરેલી હોય તો તેને પ્રોપરલી ક્લીન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્લેનટી ઓફ fluid intake કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને હાઈ ફાઇબર ફુટ તથા સાઇટ્રસ ફૂડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને કાર્બોહાઇડ્રેટ તથા હાય ફેટ અને હાઈ પ્રોટીન વાળું ડાયટ ઓછા અમાઉન્ટમાં લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

1) Explain/define Dysphagia (ડીસ્ફેજીયાને વ્યાખ્યાયિત કરો).

• ડીસ્ફેજીયા એ એક મેડિકલ ટર્મ છે કે જેમાં swallowing (ગળવામાં) ડિફીકલ્ટી થાય છે.
• ડીસ્ફેજીયા એ મુખ્યત્વે oesophageal disorder ના કારણે પણ થઈ શકે છે.

specific cause of dysphagia including:

1)Neuromotor malfunction (ન્યુરોમોટર માલફંકશન),

2)Mechanical obstruction (મિકેનિકલ ઓબ્સટ્રકસન),

3)Cardiovascular Abnormalality ( કાર્ડીઓવાસ્ક્યુલર એબનોરમાંલિટિ),

4)Neurological disease (ન્યુરોલોજિકલ ડિસિઝ).

2) explain the Classification of the Dysphagia. ડીસ્ફેજીયાનુ ક્લાસિફિકેશન જણાવો

ડીસ્ફેજીયાના ત્રણ ક્લાસિફિકેશન પડે છે.

1) Oropharyngial dysphagia ( ઓરોફેરીંજીયલ ડિસ્ફેજીયા) ,

2) Esophagial dysphagia ( ઇસોફેજીયલ ડિસ્ફેજીયા) ,

3) Functional dysphagia ( ફંક્શનલ ડીસ્ફેજિયા).

1) Oropharyngial dysphagia ( ઓરોફેરીંજીયલ ડિસ્ફેજીયા):

• પ્રકારમાં મુખ્યત્વે ઓરલ કેવીટીમાં તથા pharynx માં કોઈપણ એબ્નોરમાંલીટી હોવાના કારણે કન્ડિશન જોવા મળે છે.
• tongue and throat માં પણ પ્રોબ્લેમ હોવાના કારણે dysphagia ની કન્ડિશન જોવા મળે છે.
• oropharyngial dysphagia એ નીચે પ્રમાણે ના કારણ ના કારણે પણ હોઈ શકે છે
• Tonsillitis ( ટોનસીલાઈટીસ ),
• Peritoncillure absess ( પેરીટોન્શીલર એબ્સેસ),
• Stomatitis (સ્ટોમેટાઇટીસ),
• Tongue cancer( ટંગ કેન્સર)

2)Esophageal dysphagia (ઇસોફેઝિયલ ડિસ્ફેજીયા):

• ઈસોફેજિયલ ડિસ્ફેજીયા એ ઈસોફેગસ (અન્નનળી) ના સ્ટ્રક્ચરમાં પ્રોબ્લેમ હોવાના કારણે અથવા તો ઇસોફેગસની કોઈપણ ડીસીઝ કન્ડિશન હોવાના કારણે જોવા મળે છે.

like:

1)Narrowing of the oesophagus.
( ઈસોફેગસના નેરોવિંગ થવાના કારણે) ,

2)obstruction of the esophagus
( ઈસોફેગસમાં ઓબ્સટ્રકસન આવવાના કારણે) ,

3) weak muscles contraction
( વિક મસલ્સ કોન્ટ્રાકશન થવાના કારણે)

3) functional dysphagia ( ફંક્શનલ ડીસ્ફેજિયા)

ફંકશનલ ડીશફેજીયા મા મુખ્યત્વે કોઈપણ ઓર્ગેનિક cause ના કારણે ડિસ્ફેજીયા જોવા મળતું નથી. પરંતુ તે મુખ્યત્વે Impaired મસલ કોન્ટ્રાકશન ના કારણે કોઈપણ ન્યુરોલોજીકલ ડિસઓર્ડર ના કારણે જોવા મળે છે.

3)explain the Etiology/cause of dysphagia. ડીસ્ફેજીયાના કારણ જણાવો.

• Achalasia (એકાલેસિયા : એકાલેશિયા એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં ઈસોફેસગસ ના સ્મૂથ મસલ્સની પેરીસ્ટાલ્સીસ ( peristalsis : a wave like movement) મુમેન્ટ Impaired થાય છે તથા ઈસોફેગસ માં આવેલા લોવર spincture માં રિલેક્સેશન ઇમ્પેઇડ થાય છે.).
• ઈસોફેજીઅલ ટ્યુમર.
• ઈસોફેજિયલ સ્ટ્રીક્ચર (narrowing).
• ગેસ્ટેરો ઈસોફેજિયલ રિફ્લક્ષ ડીઝીઝ (GERD).
• ફોરેન બોડી ના કારણે.
• કોઈપણ એલર્જી હોવાના કારણે( eosinophilic esophagitis).
• scleroderma (scar tissues formed and cause hardening and stiffening of the tissues).
• ન્યુરોલોજીકલ ડિસઓર્ડર (સ્ટ્રોક ,parkinson disease, Alzimer disease).

4)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the dysphagia. ડીસ્ફેજિયા વાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિહ્નો જણાવો.

• ગળવામાં પેઈન થવું.
• ગળવામાં તકલીફ થવી.
• પલમોનરી એસ્પિરેશન.
• ગળામાં કોઈપણ ફૂડ stuck થઈ ગયેલું હોય તેવું સેન્સેશન થવું.
• coughing.
• chocking.
• drooling of the saliva.
• વેઇટ લોસ થવો.
• ફૂડનું રીગર્જીટેશન
• ( back flow of food) થવું.
• frequent heart burn થવું.
• hoarseness of voice.
• gagging while swallowing.

5)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the dysphagia. ડીસ્ફેજિયા વાળા પેશન્ટનું ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવોલ્યુશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• barrium swallow.
• fluroscopy.
• X Ray.
• ct scan.
• MRI.
• એન્ડોસ્કોપી.
• અલ્ટ્રાસોનોગ્રાફી.
• ઈસોફેજીઅલ મસલ્સ ટેસ્ટ (મોનોમેટ્રી).

6)explain the treatment of the patient with the dysphagia. ડીસ્ફેજીયા વાળા પેશન્ટની ટ્રીટમેન્ટ લખો.

• ડીસ્ફેજીયા માં પેશન્ટને ગળવામાં તકલીફ પડે છે તેથી પેશન્ટને swallowing થેરાપી, એક્સરસાઇઝ, તથા ડાયટરી ચેન્જીસ વિશે એડવાઇઝ આપવી.
• જો પેશન્ટને ઇસોફેઝિયલ સ્ટ્રીચર હોય તો તેને ડાયલેટેશન વિશે એજ્યુકેશન આપવું.
• પેશન્ટને feeding લેવા માટે ફીટીંગ ટ્યુબ ઇનસર્ટ કરવી.
• પેશન્ટના ઈસોફેગસ નું બલૂન ડાયલેશન કરવું.
• જો ઈસોફેજીયલ spincture માં પ્રોબ્લેમ હોય તો લેપ્રોસ્કોપી માયોટોમી( ઈસોફેગસ ના લોવર spincture પર incision મૂકવું પ્રેસરને reduce કરવા માટે.) કરવી.
• જો પેશન્ટને gastero esophageal reflux disease( GERD) હોય તો antacid મેડિસિન provide કરવી.

Nursing management of patients with the dysphagia ડિસ્ફેજીયા વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• જો પેશન્ટને ડિસ્ફેજીયા ની કન્ડિશન હોય તો બધા ઈમરજન્સી equipment જેમ કે suction, ઓક્સિજન તથા ફેસ માસ્ક એ પેશન્ટના બેડ સાઈડ જ રાખવા.
• પેશન્ટની ઇટિંગ હેબિટ ચેન્જ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી પેશન્ટને થોડા થોડા પ્રમાણમાં ફુડ એ થોડા થોડા સમયે પ્રોવાઇડ કરવું અને સ્લોલી eating કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટની સીટિંગ પોઝિશનમાં chair ઉપર અથવા તો pillow ના સપોર્ટ દ્વારા હાય ફાઉલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને એડવાઈઝ કરવું કે એવા ફૂડ નું આઇડેન્ટીફાય કરે કે જેના કારણે પેશન્ટને ડિસ્ફેજીયા ની કન્ડિશન થાય છે અને તે ફૂડ ને avoid કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી જેમ કે કોફી, બટર, સ્પાઈસી ફૂડ વગેરેને અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને meal લીધા પહેલા અને પછી પ્રોપરલી માઉથ કેર પ્રોવાઇડ કરવી જો માઉથમાં secretion પ્રેઝન્ટ હોય તો તેને suction કરી રીમુવ કરવું.
• પેશન્ટને ચા, કોફી, સોફ્ટ ડ્રિંક, તમાકુ, આલ્કોહોલ કે જે ફૂડ એ એસિડ નું ફોર્મેશન કરે છે અને હાર્ટ burn કરે છે તેને અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને calm અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઈડ કરવું.
• પેશન્ટની sticky ફૂડ જેમકે peanuts બટર, ચોકલેટ ,મિલ્ક અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને એડવાઇઝ કરવું કે કોઈ પણ લિક્વિડ ઇન્ટેક કરવા માટે straw યુઝ કરવી.
• પેશન્ટને meal લેતી વખતે ટોકિંગ( talking) અવોઈડ કરવા કહેવું.
• પેશન્ટને સેમી સોલિડ( semi solid) ફૂડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી કે જેથી પેશન્ટને ગળવામાં તકલીફ ન પડે તે માટે.

1)define/explain Achalasia. એકાલેશિયા ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• એકાલેશિયા એ એક પ્રકારની મેડિકલ કન્ડિશન છે.
• એકાલેશીયા એ એક મેડીકલ કન્ડિશન છે કે જેમાં લોવર ઇસોફેજીઅલ સ્પિન્કટર ( lower oesophageal spincture ) ની ઇનએબિલિટી હોય છે કે જેમા lower esophageal spincture રિલેક્સ થઈ શકતા નથી તેના કારણે ઈસોફેગસ માંથી લિક્વિડ તથા ફૂડ એ પ્રોપરલી સ્ટમક ( stomach)માં ટ્રાન્સફર થઈ શકતું નથી.
• એકાલેશિયા ( Acalasia ) માં esophagus ની peristalsis મુમેન્ટ ( A wave like movement એ Impaired થાય) છે.
• એકાલેશિયા માં ઈસોફેગસ એ stomach ની જસ્ટ above narrowing થાય છે તેના કારણે ઈસોફેગસ એ Incomplete emptying થાય છે અને ફૂડનું પ્રોપરલી stomach માં ટ્રાન્સફર થઈ શકતું નથી.

2) Explain the Etiology/cause of the patient with Achalasia. એકાલેશિયા વાડા પેશન્ટના કારણ જણાવો.

• nerve damage (નવૅ ડેમેજ થવાના કારણે).
• autoummune factore( ઓટોઇમ્યુન ફેક્ટર).
• genetic predisposition ( જીનેટીક પ્રિડિસ્પોઝિશન).
• viral infection ( વાઇરલ ઇન્ફેક્શન).
• autoimmune disease (ઓટોઇમ્યુન ડીઝીઝ).

3)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the Achalasia. એકાલેશિયા વાળા પેશન્ટ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો લખો.

• સ્વેલોવિંગમાં ડીફીકલ્ટી થવી.
• છાતીમાં દુખવું.
• હાર્ટ burn થવું.
• લિક્વિડ તથા સોલીડ ફૂડ લેવામાં discomfort થવું.
• gastric કન્ટેન્ટ aspiration થાય છે.
• રીગરજિટેશન( back flow of stomach contain).
• chest pain થવું.

4)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the Achalasia. એકાલેશિયા વાડા patient ના diagnostic evaluation લખો.

• history tacking and physical examination.
• X rays.
• gastero intestinal examination.
• barrium swallow.
• એન્ડોસ્કોપી.
• Esophagial monometry.

5)explain the management of the patient with the Achalasia. એકાલેશીયા વાળા પેશન્ટનું મનોજમેન્ટ લખો.

medical management ( મેડિકલ મેનેજમેન્ટ)

1)calcium channel blocker and nitrates (કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર એન્ડ નાઈટ્રેટસ).

• કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર એ લોવર oesophageal સ્પિન્ટરને રિલેક્સ કરવામાં મદદ કરે છે તેના કારણે ફૂડ કન્ટેઇન એ પ્રોપરલી stomach માં પહોંચી શકે છે.

2)Botulinum toxin injection ( બોટયુલીનમ ટોક્સિન ઇન્જેક્શન)

• બોટયુલીનમ ટોક્સિક ઇન્જેક્શન ડાયરેક્ટલી lower esophageal spincture માં આપવામાં આવે છે જેના કારણે ટેમ્પરરી lower oesophageal spincture એ રિલેક્સ થાય છે.
• પરંતુ તેની ઈફેક્ટ એ શોર્ટ duration માટે હોય છે તેથી તેને રીપીટ પ્રોવાઇડ કરવાની જરૂરિયાત રહે છે.

3)Dilatation ( pneumatic balloon dilatation )

• આ પ્રોસિજરમાં નેરોવીંગ થયેલા ઇસોફેગસ માં બલુનને ઇનફ્લેટ કરવામાં આવે છે.
• તેના કારણે ઈસોફેગસ એ ડાયલેટ( dilate) થાય છે અને ફૂડ કન્ટેઇન એ stomach માં emptying થાય છે.
• પરંતુ આ પ્રોસિજર પણ ટેમ્પરરી જ હોય છે ઈસોફેસગસ ને રીપીટ ડાયલેટ કરવાની જરૂરિયાત રહે છે.

surgery ( સર્જરી)

• સર્જીકલ મેનેજમેન્ટમાં lower oesophageal spincture ને કટીંગ કરવામાં આવે છે અને narrowing ઈશોફિગસ ને કટીંગ કરી obstruction ને દૂર કરવામાં આવે છે.

Heller’s myotomy (હેલર્સ માયોટોમી)

• આ પ્રોસીજરમાં લોવર ઈસોફેજિયલ spincture ને surgically cutting કરવામાં આવે છે.
• તેમાં સાથે એન્ટિરિફ્લક્ષ પ્રોસીજર (fundoplication ) પણ કરવામાં આવે છે ગેસ્ટેરો ઇસોફેજીઅલ રિફ્લક્ષને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.

Explain the nursing management of patients with the Achalasia. એકાલેશિયા વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને ક્લિયર fluid ,soft diet કે જે ગળવામાં ઇઝી રહે તે food લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને હાઈ ફાઇબર ફૂડ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને લિક્વિડ ડાયટ( liquid diet) તથા બ્લાન્ડ ડાયટ ( bland diet)લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને હાઈ ફાઇબર food જેમકે ફ્રૂટ્સ તથા વેજીટેબલ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને વિટામિન સી યુક્ત ડાયટ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને મસાલાવાળું ફૂડ તથા અથાણુ અને મસાલા વાળી વસ્તુ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને ચા, કોફી ,જંક ફૂડ ,આઈસ્ક્રીમ, તથા હોટ ડાયટ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્લેનટી ઓફ fluid લેવા માટે એન્કરેજ કરવું કે જેના કારણે ડીહાઈડ્રેશનમાંથી પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી રેસ્ટ તથા સ્લીપ લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી જેના કારણે પેઇન તથા ડિસ્કમ્ફર્ટને રીલીવ કરી શકાય.
• patient ને infection થી prevent કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન provide કરવી.
• પેશન્ટનો ડેઇલી વેઇટ મોનિટરિંગ કરવો.
• મસલ્સ કોન્ટ્રાકશનને રીલીવ કરવા માટે પેશન્ટને કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર મેડિસિન Provide કરવી.
• પેશન્ટના પેઇન લેવલને રીલીવ કરવા માટે Analgesic મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને રેગ્યુલર ફોલોઅપ લેવા માટે એડવાઇઝ કરવું.

1)explain/define the Gastroesophageal reflux disorder. ગેસ્ટેરો ઇસોફેઝિયલ રિફકસ ડિસઓર્ડર ને વર્ણવો.

• ગેસ્ટરો ઇસોફેજીઅલ રિફકસ ડિસઓર્ડર મા gastric and duodenal contain એ excessive amount મા esophagus મા back ફ્લો થાય છે.
• કારણ કે incompetent •>oesophageal spincture / •>pyloric stenosis/ •>esophageal motore disorder ના કારણે stomach contain( acid) એ esophagus મા back flow થાય છે. તેના કારણે ઈરિટેશન અને ઇન્ફ્લામેશનની કન્ડિશન થાય છે.

2)explain the Etiology/cause of gastro esophageal reflux disorder. ગેસ્ટરો ઇસોફેજીઅલ રિફકસ ડિસીઝના કારણ જણાવો.

• ન્યુરોમસ્ક્યુલર ડેવલોપમેન્ટ delay થવાના કારણે.
• હાઈટલ હર્નિયા ( આ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં stomach નો part એ diaphragm માંથી ક્રોસ થઈ ઉપરની તરફ આવે છે. ) .
• સેરેબ્રલ ડિફેક્ટ હોવાના કારણે.
• ઇસોફેઝિયલ spincture loss થવાના કારણે.
• એબડોમીનલ પ્રેસર એ ઓબેસિટી ,કોન્સ્ટીપેશનના કારણે ઇન્ક્રીઝ થવાના કારણે.
• fatty food લેવાના કારણે.
• સ્મોકિંગ ,ચોકલેટ, કેફીન( caffiene), આલ્કોહોલ ,ઓબેસિટી પ્રેગ્નેન્સી ના કારણે stomach emptying delay થાય છે તેના લીધે.
• બ્રોંકોપલ્મોનરી
• ડીસફેસિયા.
• અમુક પ્રકારની મેડિકેશનના કારણે. ( like: theophylline).
• લોવર ઇસોફેજીયલ સ્પિન્કટર ડીસફંકશન થવાના કારણે.
• ગેસ્ટ્રીક empty delay થવાના કારણે.
• પ્રેગનેન્સી ના કારણે.
• અમુક પ્રકારના ફૂડ તથા લાઈફ સ્ટાઈલ ચેન્જીસ થવાના કારણે.

3)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the gastro esophageal reflux disease. ગેસ્ટેરો ઇસોફેઝિયલ રીફ્લક્ષ ડીસીઝ વાળા પેશન્ટના સાઈન તથા સીમટોમ્સ જણાવો.

• બર્નિંગ sensation થવું.
• heartburn થવું.
• રીગર્જિટેશન ( back flow of food into the esophagus) થવું.
• ઇનડાયજેશન ( dyspepsia)થવું.
• એબડોમીનલ બ્લોટીંગ થવું.
• ઓડીનોફેજિયા( pain on swallowing).
• બ્લડી તથા બ્લેક સ્ટૂલ પાસ થવુ.
• બરપીંગ( burping).
• હાઈપર સલાઇવેશન થવું.
• chest પેઈન થવું.
• ગળવામાં ડીફીકલ્ટી થવી( dysphagia).
• hiccups that don’t let up.
• nausea.
• hoarseness.
• ઇસોફેજાયટીસ( oesophagitis).
• ભૂખ ન લાગવી.
• વજન ઓછો થવો.
• અપર અબડોમિનલ એરિયામાં ડિસ્કમ્ફર્ટ થવું.
• નોઝિયા.
• hoarseness.
• વિઝિંગ સાઉન્ડ,
• dry cough,
• cronic sore throat.

4)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the gastero esophageal reflux disease. ગેસ્ટરો ઈસોફેજીઅલ રીફ્લક્ષ ડીસીઝ વાળા પેશન્ટના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• Barrium swallow.
• એન્ડોસ્કોપી.
• બીલીરૂબીન મોનિટરિંગ.
• ઇસોફેઝિયલ હિસ્ટોલોજી ફાઈન્ડિંગ.
• ઈસોફેગો ગેસ્ટ્રોડુઓડેનોસ્કોપી
  (EGD) .
• Esophagial monometry.
• PH monitoring of the esophagus.
• biopsy.

5)explain the management of the patient with the gastero esophageal reflux disease. ગેસ્ટ્રો ઇસોફેજીયલ રીફ્લક્ષ ડીસીઝ વાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો.

• provide antacid to the patient.
• Ex:=antacids such as maalox,
  Mylanta,
  Gelusil,
  Rolaids,
  Tums.
• provide protone pump inhibitor to the patient.
• જ્યારે પેશન્ટને સિવ્યર સિમ્ટોમ્સ હોય ત્યારે પ્રોટોન પંપ ઇન્હીબીટ મેડિસિન પ્રોવાઈડ કરવી.
• Ex:=protone pump inhibitor drugs are:
  •>omeprazole ( prilosec),
  •>lansoprazole
  ( prevacid),
  •>Rabeprazole
  ( Aciphex),
  •>pantoprazole
  ( protonix),
  •>Ex omeprazole ( Nexium).
• provide Acid suppressants to the patient.
• provide prokinetic agents to the patient.

surgery and other procedures.

fundoplication (ફંડોપ્લિકેશન):

1)procedures:

• આ સર્જીકલ ઇન્ટરવેશનમાં સર્જન એ stomach ના top ના પાર્ટને તથા ઈસોફેસગસ ના લોવર પાર્ટને wrap કરે છે.
• તેના કારણે વાલ્વ લાઈક structure form થાય છે.
• આ પ્રોસિજર કરવાથી સ્ટમક નું કન્ટેન્ટ એ esophagaus મા આવતા પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે.

2)Approaches:

1)Laparoscopic fundoplication ( લેપ્રોસ્કોપીક ફંડોપ્લિકેશન)

• આ પ્રોસીજર એ મિનિમમ Invasive પ્રોસિજર છે કે જેમાં સ્મોલ incision કરવામાં આવે છે. તથા કેમેરા અને સ્પેશિયલ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ ને પ્લેસ કરવામાં આવે છે .
• આમાં મુખ્યત્વે ફાસ્ટ રિકવરી થાય છે અને ઓપન સર્જરી કરતા પોસ્ટ ઓપરેટીવ કોમ્પ્લિકેશન પણ ઓછા હોય છે .

2)open fundoplication:

• અમુક પ્રકારના casess માં ઓપન સર્જરી પણ કરવામાં આવે છે.

3)types of fundoplication ( ટાઈપ ઓફ ફંડોપ્લિકેશન)

A)Nissan fundoplication ( નીસેન ફંડોપ્લિકેશન)

• આ એક મોસ્ટ કોમન ટાઈપનું fundoplication છે કે જેમાં stomach ના fundus પાર્ટને oesophagus ની આજુબાજુ completely wrap કરવામાં આવે છે.

B)partial fundoplication ( પાર્શિયલ ફંડોપ્લિકેશન)

• આ પ્રોસીજર માં stomach ના પાર્ટને પાર્શીયલી wrap કરવામાં આવે છે.

Antroplasty /pyloroplasty ( એન્ટ્રોપ્લાસ્ટિ/પાઇલોરોપ્લાસ્ટિ)

• આ એક એવી પ્રોસિજર છે કે જેમાં stomach ના લોવર પાર્ટ (પાયલોરસ/pylorus) ને વાઈડ( wide ) કરવામાં આવે છે જેના કારણે stomach નું કન્ટેન એ duodenum મા completely empty થઈ શકે.
• do gasrotomy (surgically opening into the stomach).

explain the Nursing management of patients with the gastero esophageal reflux disease.ગેસ્ટ્ર્રો ઈસોફેજીયલ રિફ્લક્ષ ડીસીઝ વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટની કમ્પ્લીટલી મેડિકલ હિસ્ટ્રી તથા ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરવું.
• પેશન્ટને gastero esophageal reflux disease વિશે, તેના કારણ ,તેના sign and symptoms તથા તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી provide કરવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ડાયેટરી મોડીફિકેશન કરવા માટે એડવાઈઝ આપવું જેમકે fatty તથા સ્પાઈસી ફૂડ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી બોડી weight મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને સોફ્ટ ડ્રિંક જેમ કે ચા, કોફી ,આલ્કોહોલ એ ઓછા પ્રમાણમાં લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને smocking, સિગારેટ, fatty and spicy ફૂડ, milk, onion, garlic avoid કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને ઈટીંગ કર્યા પછી ડાયરેક્ટ lying down ના કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને લો ફેટ ,હાઈ પ્રોટીન તથા હાઈ ફાઈબર અને ગ્રીન લીફી વેજીટેબલ( Green leafy vegetable) વાળું ફૂડ લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને લાઇફસ્ટાઇલ મોડીફીકેશન કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી જેમાં વેઇટ ને પ્રોપર મેન્ટેન રાખવો તથા સ્મોકિંગ અને ટોબેકો અવોઈડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી મેડીકેશન લેવા માટે જેમ કે એન્ટાસિડ અને પ્રોટોન પંપ ઇનહીબીટર મેડિસિન લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને એડવાઈઝ કરવું કે જમ્યા પછીના બે કલાક પછી જ lying down કરવું.
• પેશન્ટને એડવાઇઝ આપવી કે lying down કર્યા ના ત્રણ કલાક પહેલા ફૂડ લેવુ જેથી એસિડ રિફકસ ને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને સ્મોલ અને ફ્રીક્વન્ટ અમાઉન્ટમાં ડાયટ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• અમુક મેડીકેશન એસિડ reflux કરે છે તેથી પેશન્ટને એડવાઈઝ આપવી કે તે મેડિસિન લેતા પહેલા properly પાણી પીવું.
• પેશન્ટને એવરી meal લીધા બાદ વોકિંગ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી medicine લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ઈમોશનલ સપોર્ટ provide કરવો.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી હેલ્થ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

1)explain/define Esophagus cancer. અન્નનળી ના કેન્સર ને વ્યાખ્યાયિત કરો :

• આમાં esophagus (અન્નનળી) નું કેન્સર થાય છે અને તે અન્નનળીની લાઇનિંગ માંથી અને તેના મસલ્સ અને તેમા lymph node નુ પણ ઇનવોલમેન્ટ થઈ અને કેન્સરનું ડેવલપમેન્ટ થાય છે.
• esophagial કેન્સરમાં ઇસોફેગસ માં એપીથેલીયલ સેલ નું એબનોર્મલ અને અનકંટ્રોલેબલ ગ્રોથ થાય
  અને ટ્યુમરનું ફોર્મેશન કરી અને તે esophagus નુ cancer ક્રિએટ કરે છે.

2) explain the types of esophageal cancer. ઈસોફેજિયલ કેન્સરના ટાઈપ જણાવો.

ઈસોફેઝિયલ કેન્સરના મુખ્ય બે ટાઈપ પડે છે.

1)Adenocarcinoma of the esophagus ( એડીનોકાર્શીનોમાં ઓફ ધ ઈસોફેસગસ).

2)squamous cell carcinoma of the esophagus ( ક્વામસ સેલ કાર્સીનોમાં ઓફ ધ ઇસોફેગસ )

1)Adenocarcinoma of the esophagus ( એડીનોકાર્શીનોમાં ઓફ ધ ઈસોફેસગસ).

• એડીનોકાર્શીનોમાં એ ઇસોફેગસ ના લોવર પાર્ટમાં અને stomach ની નજીકમાં જોવા મળે છે.
• યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ( United state) માં એડીનોકાર્સીનોમા એ મોસ્ટ કોમન ટાઈપ નુ ઈસોફેજિયલ કેન્સર છે.

2)squamous cell carcinoma of the esophagus ( ક્વામસ સેલ કાર્સીનોમાં ઓફ ધ ઇસોફેગસ )

આ પ્રકારનું કેન્સર એ મુખ્યત્વે ઈસોફેગસના ઉપરના 2 / 3 પાર્ટ સુધી જોવા મળે છે.

Squamous cell carcinoma માં એ મુખ્યત્વે અમેરિકન માં ઓછા પ્રમાણમાં જોવા મળે છે

પરંતુ આખા વર્લ્ડમાં most common ટાઈપનું ઈસોફેજીયલ કેન્સર છે.

3) explain Etiology/cause of the patient with the esophageal cancer.ઈસોફેજીયલ કેન્સરવાળા પેશન્ટના કારણો જણાવો.

• 1)Gender more in men ,👨‍🦼
• 2)Race ( જાતિ) આફ્રિકન અને અમેરિકન જાતિઓમાં અન્નનળીનું કેન્સર વધુ પ્રમાણમાં થાય છે.
• 3)Age: 50 વર્ષ પછીની ઉંમરવાળા વ્યક્તિઓમાં વધુ થાય છે.
• 4)use of Alcohol and tobacco,
• 5)GERD( Gastero esophageal reflux disease : ગેસ્ટેરો ઈસો ફેઝિયલ રીફ્લક્ષ ડીઝીઝ),
• 6)hot ,spicy dietary intake ( વધુ પડતું તીખું તળેલું ખાવાના કારણે),
• 7)Exposure to niterosomine in food/Environments.
• 8) ઓબેસીટી.
• 9) એસિડ રિફ્લક્ષ થવાના કારણે.
• 10)cronic peptic sore.
• 11)diet low in fruits and vegetables.
• 12) હ્યુમન પેપીલોમાં વાયરસ.
• 13) iron ડેફીશનસી.
• 14)Barrett esophagus.
• 15) head તથા નેક ની મેડિકલ હિસ્ટ્રી હોવાના કારણે.
• 16) કોઈપણ રેડીએશન થેરાપી લેવાના કારણે.
• 17)coeliac disease.
• 18) થર્મલ injury થવાના કારણે.
• 19) એકાલેશીયા.

4)explain the clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the esophageal cancer ઇસોફેઝિયલ કેન્સરવાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• Dysphagia ( ગળવામાં ખૂબ તકલીફ થવી),
• feeling of lump in throat. ( ગળામાં ગાંઠા જેવું લાગવું),
• painfully and difficulty in swallowing ( કોળિયો ગળવામાં તકલીફ થવી),
• Regurgitation of undigested food ( પાચન ન થયેલા ખોરાકનું પાછુ મોઢામાં આવે છે),
• loss of appetite ( ભૂખ ન લાગવી),
• loss of weight ( વજન ઓછો થવો),
• ઈસોફેસગસ માં ફૂડ એ સ્ટક થઈ જવું.
• ખૂબ વજન ઓછો થવો.
• ગળામાં પેઈન થવું તથા બ્રેસ્ટબોનની પાછળ અને શોલ્ડરબ્લેડની વચ્ચેના પાર્ટમાં પેઇન થવું.
• hoarseness and cronic cough.
• coughing up blood.
• હાર્ટ બર્ન.
• nausea.
• vomiting.
• ફુડ નું રીગરજિટેશન ( back flow of the food) થવું.

5)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the esophageal cancer. ઈસોફેજિયલ કેન્સરવાળા પેશન્ટના ડાયગ્નોસ્ટીક ઈવાલ્યુશન લખો.

• History tacking and physical examination ,
• X Ray,
• Ct scan,
• MRI,
• PET( પોઝીટ્રોન ઈમોઝીન ટોમોગ્રાફી),
• barrium swallow.
• gastro esophagoscopy ( ગેસ્ટ્રોઈસોફેગોસ્કોપી).
• biopsy.

6) explain Management of the patient with the esophageal cancer. ઈસોફેજિયલ કેન્સરવાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો.

• Radiation therapy ,
• chemotherapy ,
• De bulking surgery ,
• chemotherapy and radiation therapy combination
• laser therapy.
• photodynamic therapy

7)explain the Nursing management of the patient with the esophageal cancer. ઈસોફેજિયલ કેન્સરવાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટના vital sign ચેક કરવા.
• પેશન્ટને ઈમોશનલ સપોર્ટ આપવો.
• hyginic કન્ડિશન મેન્ટેન રાખવી.
• પેશન્ટ હાઇ કેલેરી અને હાય પ્રોટીન રીચ ફૂડ આપવું.
• પેશન્ટ ની બધી જ જરૂરિયાતોને પૂરી કરવી.
• પેશન્ટને કિમો થેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી આપતા હોઈએ ત્યારે તેને કોઈપણ પ્રકારની સાઇડ ઇફેક્ટ થાય છે કે કેમ તેના વિશે જોવું.
• પેશન્ટ ને કોઈપણ પ્રકારની adverse અફેક્ટ થાય તો એના વિશે જોવું.
• પેશન્ટ નું ન્યુટ્રિશનલ સ્ટેટસ મેઇન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટ નું ફ્લુઇડ લેવલ મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટ અને તેની ફેમિલી મેમ્બર્સના જે પણ ડાઉટસ હોય તે બધા જ ક્લિયર કરવા.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• જો પેશન્ટ એ orally food લેવા માટે સક્ષમ ન હોય તો તેને ટોટલ parenyral ન્યુટ્રીશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• જો પેશન્ટ એ swallow ના કરી શકતું હોય તો ઈસોફેજીઅલ સ્ટેન્ટ ને ઇન્સર્ટ કરવું કે જેના કારણે ઈસોફેસગસ એ પેટન્ટ રહી શકે.
• પેશન્ટને ઇન્ટ્રા વિનસ fluid પ્રોવાઇડ કરવુ.
• પેશન્ટનું આરટીરિયલ બ્લડ ગેસ લેવલ monitoring કરવું.
• પેશન્ટને ઓવર ઈટિંગ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી પેશન્ટને સ્મોલ અમાઉન્ટ મા food લેવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• જો પેશન્ટને nausea ,Vomiting, કફ difficulty in swallowing થતુ હોય તો તાત્કાલિક રિપોર્ટ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને calm તથા કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

1)explain/define Esophageal stricture . ઈસોફેજિયલ સ્ટ્રિક્ચર ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• ઈસોફેજિયલ સ્ટ્રીક્ચર માં ઈસોફેસગસ એ ગ્રેજ્યુઅલી narrowing or tightening થાય છે. તેના કારણે swallowing મા ડિફિકલ્ટિ આવે છે.
• ઈસોફેજિયલ stricture એ ઈસોફેગસમાં scar tissues નું બિલ્ડઅપ ( build up) થવાના કારણે થાય છે.
• જ્યારે ઈસોફેગસ ની લાઇનિંગ એ ડેમેજ થાય ત્યારે ઈસોફેગસમાં scarring ડેવલોપ થાય છે.
• જ્યારે આ scarring એ ડેવલપ થાય ત્યારે ઈસોફેગસ એ stiff થાય છે જ્યારે ઈસોફેગસમાં કંટીન્યુઅલ્સ stiffness એ બિલ્ડઅપ થાય છે તેના કારણે swallowing માં પણ ડિફિકલ્ટી આવે છે.

2)explain the Etiology/cause of the patient with the esophageal stricture. ઈસોફેજિયલ સ્ટ્રીક્ચર વાળા પેશન્ટના કારણ જણાવો.

• ગેસ્ટેરો esophageal reflux ડીઝીઝ ના કારણે.
• caustic ingestion ( acid or alkali).
• લાંબા સમયથી નેઝોગેસ્ટ્રીકટ્યુબ યુઝ કરવાના કારણે.
• મેલીગનન્સી ( malignancy).
• કોઈપણ ટોક્સિક કેમિકલનું injetion કરવાના કારણે.
• રેડીએશન થેરાપી ના કારણે.
• કોઈપણ corrosive સબસ્ટન્સ નું ઇન્જેશન કરવાના કારણે( household cleaning agents).
• cronic તથા સિવ્યર વાઇરલ અને બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.
• •>candida.
  •>herpis simplex virous( HSV).
  •>cytomegalovirous (CMV).
  •>Human immunodeficiency virous ( HIV).
• એન્ડોસ્કોપના use કરવાથી ઇન્જુરી થવાના કારણે.
• કોઈ ઇમ્યુનોસપ્રેશન પેશન્ટ કે જે ટ્રાન્સપ્લાન્ટ રીસીવ કરેલું હોય તે વ્યક્તિમાં.
• પ્રિવિયસ સર્જરી દ્વારા scar નું ફોર્મેશન થવાના કારણે.
• ઈસોફેજિયલ કેન્સરના કારણે.
• medication induced stricture.
• •>Non steroidal anti inflammatory drug ( NSAID).
• •>phynytoin.
• •>pottasium cloride.
• •>quinidine.
• •>tetracycline.
• •>Acorbic acid.
• ઇડિયોપેથીક
• ઇઓસીનોફીલીક ઇસોફેજાયટીસ ( idiopathic eosinophilic esophagitis).
• extrinsic કમ્પ્રેસનના કારણે.
• squamous સેલ કાર્સીનોમાં ના કારણે.

3)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the esophageal stricture. ઈસોફેઝિયલ સ્ટ્રીક્ચર વાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• ગળવામાં ડીફીકલ્ટી થવી.
• discomfort with the swallowing.
• ઈસોફેગસમાં ફૂડ એ સ્ટક થઈ ગયેલું હોય તેવી ફીલિંગ આવવી.
• ફૂડ નું રીગર્જિટેશન થવું.
• વેઇટ લોસ થવો.
• હાર્ટ burn થવું.
• mouth માં બીટર તથા એસિડ ટેસ્ટ આવવો.
• ચોકિંગ( choking) થવું.
• કફિંગ થવું( coughing).
• shortness of breath .
• frequent burping or hiccups.
• swallowing મા પેઈન થવું.

4)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the esophageal stricture . ઈસોફેજીયલ સ્ટ્રીક્ચર વાળા પેશન્ટના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• Barrium swallow.
• એન્ડોસ્કોપી એક્ઝામિનેશન.
• કમ્પ્લીટ બ્લડ સેલ કાઉન્ટ( complete blood cell count).
• liver profile.
• complete metabolic panel.
• imaging studies.
• બેરીયમ esophagram.
• ચેસ્ટ રેડિયો ગ્રાફ( Posterior anterior and lateral).
• X rays.
• ct scan.
• Endoscopic ultrasound.

5)explain the management of the patient with the esophageal stricture. ઈસોફેજિયલ સ્ટ્રિક્ચર વાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને પ્રોપરલી એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન provide કરવી.
• ઈસોફેજીઅલ ડાયલેટેશન કરવું( pneumatic dilatore).
• પેશન્ટને protone pump inhibitor મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• Ex:= omeprazole,
  Lansoprazole,
  Rabeprazole.

explain the nursing management of patients with the esophageal stricture. ઈસોફેજિયલ સ્ટ્રિક્ચર વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને લાઇફ સ્ટાઇલ મોડીફીકેશન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને fatty ફૂડ, સ્પાઈસી ફૂડ ,આલ્કોહોલ ચોકલેટ, તથા પીપરમેન્ટ avoid કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને સ્મોલ અમાઉન્ટમાં તથા ફ્રિકવન્ટ અમાઉન્ટ મા foodલેવા માટે એડવાઇઝ આપવું.
• પેશન્ટને એડવાઇઝ આપવી કે hurried manner મા eating avoid કરવુ.
• પેશન્ટને એડવાઇઝ આપવી કે બેડ ટાઈમ જતા પહેલા બે થી ત્રણ કલાક પહેલા eating કરવું.
• પેશન્ટને વેઇટ લોસ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

1)explain/define Esophageal varices. ઈસોફેજીઅલ વારીસીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• ઈસોફેજીયલ વારીસીસ મા Abnormali રીતે esophagus ના lower પાર્ટમાં આવેલી vein enlarge થાય છે .
• ઈસોફેજિયલ વારીસીસ( Esophageal varices) એ મુખ્યત્વે લીવર ડીસીઝ વાળા વ્યક્તિમાં( most common in the patient with the liver cirrhosis) વધારે પડતી જોવા મળે છે.
• ઈસોફેજિયલ વારીસીસ એ ત્યારે ડેવલપ થાય છે જ્યારે લીવરમાં થતો નોર્મલ બ્લડ flow એ slowed થઈ જાય છે.
• તેના કારણે બ્લડ ફ્લો એ નજીકની સ્મોલર બ્લડ વેસલ મા બેક( back) થાય છે.
• મુખ્યત્વે esophagus ની વેસલ મા થાય છે તેના કારણે blood vessels એ Dilate થાય છે.
  Esophagial varices develop થાય છે
• ઘણી વાર ઈસોફેજિયલ વારીસ એ rupture થાય છે. ત્યારે લાઈફ threatening બ્લીડિંગ ક્રિએટ કરે છે.

2)explain the Etiology/cause of esophageal varices . ઈસોફેજિયલ વારીસીસ ના કારણે જણાવો.

• લીવર ફેઇલ્યોર.
• લીવર સીરોસીસ.
• પોર્ટલ હાયપરટેન્શન.

pre hepatic cause:

• પોર્ટલ વેઇન થ્રોમ્બોસીસ.
• ઇનક્રીસ્ટ પોર્ટલ બ્લડ ફ્લો ફીસ્યુલા.
• પોર્ટલ વેઇન ઓબ્સટ્રકસ( portal vein obstruction).

Intra hepatic:

• cirrhosis due to varices cause.
• ઇડીયોપેથીક પોટૅલ હાયપર ટેન્શન.
• એક્યુટ હિપેટાઈટીસ.
• સિસ્ટોસોમીયાસીસ.
• કંજીનાઈટલ હિપેટીક ફાઇબ્રોસીસ.
• માઇલોસ્કેરોસીસ.

post- hepatic :

• બડ ચીઅરી સિન્ડ્રોમ ( Budd chiary syndrome).
• કોન્સ્ટ્રીક્ટીવ પેરીકારડાઇટિસ ( constrictive pericarditis).

other cause:

• લીવર ડીસીસ.
• માલનરીસમેન્ટ.
• આલ્કોહોલ ઇન્ટેક્ટ કરવાના કારણે.
• ફીઝીકલ એક્સરસાઇઝ.
• સરકારડિયન રીધમ.
• ઇન્ક્રીઝ ઇન્ટ્રા એબડોમીનલ પ્રેસર.
• એસ્પિરરન ઇન્ટેક ( Aspirine intake ).
• Non steroidal anti inflammatory drug ( NSAID).
• બેકટેરિયલ ઇન્ફેક્શન.

3)explain the Clinical manifestation of the patient with the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the esophageal varices. ઇસોફેજીયલ વારીસીસ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો લખો.

• ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ બ્લીડિંગ.
• હીમેટેમેસીસ ( blood in vomite).
• એબડોમીનલ પેઈન.
• ડિસ્ફેજીયા( dysphagia:: difficulty in swallowing).
• ઓડીનોફેજીયા( odynophagia:= pain in swallowing).
• કન્ફ્યુઝન.
• symptom of Anemia and shock .
• વોમિટિંગ માં બ્લડ આવવુ.
• એબડોમિનલ પેઇન થવુ.
• એસાઈટીસ ( Acities: accumulation of fluid in to the stomach).
• હીપેટીક એનસેફેલોપથી ( hepatic ancephalopathy).
• પેલનેસ/pallor
• હાઇપોટેન્શન ( hypotension/shock).
• યુરીન આઉટપુટ રિડ્યુસ થવુ.
• મેલીના( malaena).
• ગ્લાસગો કોમા સ્કેલ રીડયુઝ થવું.
• sign of sepsis .

4)explain the diagnostic evaluation of the patient with the esophageal varices. ઇસોફેજીયલ વેરીસીસ વાળા પેશન્ટ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• complete blood count ( CBC).
• hemoglobin level assessment.
• assess the platelets count.
• assess the international normalised ratio( INR).
• renal function test
• liver function test.
• computerised Tomography ( ct scan assessment).

7)explain the management of the patient with the digestive and gastro intestinal Disorder. ગેસ્ટેરો ઇન્ટેસ્ટાઇનલ ડિસઓર્ડર વાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો.

1)Endoscopic band ligation ( એન્ડોસ્કોપીક બેન્ડ લાઇગેશન)

• એન્ડોસ્કોપ લાઇગેશનમાં જે buldge થયેલી vein હોય તેની આજુબાજુ રબરને tied કરવામાં આવે છે અને bleeding ને stop કરવામાં આવે છે.
• એન્ડોસ્કોપીક બેન્ડ લાઇગેશન ને esophagial varices માટે ની first line ટ્રીટમેન્ટ તરીકે ગણવામાં આવે છે.

2)balloon tamponade ( બલૂન ટેમ્પોનેટ)

• બલૂન ટેમ્પોનેડ procedure મા nose દ્વારા બલૂનને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને વેરીસીસ( varices) માંથી થતા બ્લડિંગને સ્ટોપ કરવામાં આવે છે.

3)sclerotherapy ( સ્લેરોથેરાપી)

• સ્કેલેરોથેરાપીમાં જે બિલ્ડીંગ સાઇડ હોય ત્યાં ઇન્જેક્શન ઇન્ટ્રોડ્યુસ કરવામાં આવે છે અને તેના કારણે બ્લડ એ ક્લોટ થાય છે અને બ્લીડિંગ પણ સ્ટોપ થાય છે.

4)Drug therapy ( ડ્રગ થેરાપી)

drug થેરાપીમાં બ્લડપ્રેશરને રીડયુઝ કરવા માટે ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
Ex:= terlipressin,
Vasopressin,
NIitroglycerine,
Octerotides.
Somatostatin.

5)Transjugular intrahepatic portosystemic shunting ( TIPS)

6)Distal spleenorenal shunt ( DSRS). ,

7)Esophagial Transection.

8)Liver transplantation.

explain the nursing management of patients with the esophagial varices. ઈસોફેજિયલ વેરીસીસ વાળા પેશન્ટને નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• patient ને alcohole ડ્રીન્કિંગ કરવાનું stop કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટ ને healthy diet લેવા માટે એડવાઈઝ કરવું.
• patient ને fruit તથા વેજીટેબલ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને fatty તથા સ્પાઈસી ફૂડ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• patient ને તેનો બોડી વેઇટ મેન્ટેન કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

1)define/explain hiatus hernia . હાઈટસ હર્નિયા ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• હાઈટસ હર્નિયા એ એવી કન્ડિશન છે, કે જેમાં esophagus એ diaphragm ના જે opening( its called hiatus) માથી ચેસ્ટ કેવીટીમાંથી એબડોમીનલ cavity મા entre થાય તે જગ્યા ( hiatus)પરથી stomach નો part એ abdomial cavity માથી chest cavity મા protroude થાય છે . તેને હાઈટસ હર્નિયા કહેવામાં આવે છે.
• હાઈટસ હર્નિયા એ gastero intestinal track નુ more કોમન ડીસીઝ છે.

2)explain the types of hiatus hernia. હાઇટસ હર્નિયા ના ટાઈપ લખો.

હાઈટસ હર્નિયા ના ટોટલ ચાર ટાઈપ પડે છે.

1) sliding hiatus hernia( સ્લાઈડીંગ હાઈટર્સ હર્નિયા),

2)fixed hiatus hernia ( ફિક્સ હાઈટસ હર્નિયા),

3)complecated hiatus hernia ( કોમ્પ્લીકેટેડ હાઈટસ હર્નિયા),

4)Rolling/para esophageal hernia ( રોલિંગ ઓર પેરાઇસોફેઝીયલ હર્નિયા)

1) sliding hiatus hernia ( સ્લાઈડીંગ હાઈટર્સ હર્નિયા),

• સ્લાઈડીંગ હાઈટસ હર્નિયા માં stomach નો upper most part, gasteroesophagial spincture એ chest કેવીટીમાં protroude થાય છે.

2)fixed hiatus hernia ( ફિક્સ હાઈટસ હર્નિયા),

• ફિક્સ હર્નિયા મા stomach નો અપરમોસ્ટ પાર્ટ એજ chest કેવીટીમાં protroude થાય છે.
• આ પ્રકારનું hernia એ સીરિયસ હોતો નથી તેમાં થોડા પ્રમાણમાં સીમટોમ્સ જોવા મળે છે.

3)complicated hiatus hernia ( કોમ્પ્લીકેટેડ હાઈટસ હર્નિયા),

• કોમ્પ્લીકેટેડ હાઈટસ હર્નિયા એ હર્નિયા નો મોસ્ટ કોમ્પ્લેક્સ ફોર્મ છે.
• આ હર્નિયામાં whole stomach એ ચેસ્ટ કેવીટીમાં થાય protrude છે.
• આ પ્રકારના હર્નિયા માં ઘણા પ્રકારના સીમટોમ્સ જોવા મળે છે અને patient ને ખૂબ ડિફીકલ્ટી થાય છે.
• આ પ્રકારનું હર્નિયા એ કોમન હોતું નથી.

4)Rolling/para esophageal hernia ( રોલિંગ ઓર પેરાઇસોફેઝીયલ હર્નિયા)

• રોલિંગ/ પેરાઇસોફેઝીયલ hernia મા esophagus and stomach એ જે જંકશન મા જોડાયેલ હોય તે નોર્મલ રહે છે.
• પરંતુ stomach ના parts એ chest cavity મા protrude થાય છે.

3)explain the Classification of the hiatus hernia. હાઇટસ હર્નિયા ના ક્લાસિફિકેશન લખો

• type:=1 hiatus hernia,
• type:=2 hiatus hernia,
• type:=3 hiatus hernia,
• type:=4 hiatus hernia .

type:=1 hiatus hernia,

• આ પ્રકારના હર્નિયા માં ગેસ્ટ્રોઇસોફેજીઅલ જંકશન હોય તેનું અને સાથે સ્ટમક નું પણ ચેસ્ટ કેવીટીમાં ડિસ્પ્લેસમેન્ટ થાય છે.
• આ પ્રકારનું હર્નિયા એ symptomatic તથા એ asymptomatic હોય છે.
• આ પ્રકારના hernia ના ટાઈપમાં મુખ્યત્વે હર્નિયા ને abdominal કેવીટીમાં પ્લેસડ ( placed)
  કરવા માટે સર્જીકલ intervention કરવાની જરૂરિયાત રહે છે.

type:=2 hiatus hernia,

• આ પ્રકારના હર્નિયા માં સ્ટમક એ ચેસ્ટ કવિટીમાં protroude થાય છે અને ગેસ્ટ્રોઇસોફેજીઅલ જંકશન હોય તે તેની નોર્મલ પોઝિશનમાં જ હોય છે.
• આ પ્રકારનું હર્નિયા એ મુખ્યત્વે Diaphragm muscles ના ટીસ્યુ એ week થવાના કારણે હોય છે.

type:=3 hiatus hernia,

• આ મુખ્યત્વે ટાઈપ વન અને ટાઈપ ટુ પ્રકારના હર્નિયા નું કોમ્બિનેશન
  ( its a combination of type 1 and type 2 hernia ) હોય છે.
• આ પ્રકારના હર્નિયામાં ગેસ્ટ્રોઇસોફેજીઅલ જંકશન અને સ્ટમક નો ફંડસ( fundus) પાર્ટ એ chest કેવીટીમાં protroude છે.
• આ પ્રકારનું હર્નિયા એ મેસીવ( massive) હોય છે તેથી તેને જાયન્ટસોફેજિયલ હર્નિયા કહેવામાં આવે છે.

type:=4 hiatus hernia .

• આ પ્રકારનું હર્નિયા માં abdomen ના other ઓર્ગનનું પણ ડિસ્પ્લેસમેન્ટ થાય છે.
• Ex:=•> omentum,
• •> Transverse colone,
• •>Mesocolone,
• •>Spleen.

4)explain the Etiology/cause of the patient with the hiatus hernia. હાઈટસ હર્નિયા ના કારણ જણાવો.

• white flour ( મેંદાના લોટ), અને તેમની વસ્તુઓ જેમ કે કેક, pastries,બિસ્કીટ,
  white bread નું વધારે પ્રમાણમાં consuption કરવાના કારણે.
• Aging. ( મુખ્યત્વે ઓલ્ડ age વાળા વ્યક્તિમાં વધારે જોવા મળે છે diaphragm ના મસલ્સ થવાના કારણે.).
• Refined sugar.
• trauma તથા સર્જરી થવાના કારણે.
• ઓબેસિટી( મેદસ્વિતા) ના કારણે.
• poor nutrition.
• જીનેટીક એબનર્માલીટીના કારણે.
• સ્મોકિંગ કરવાના કારણે.
• પ્રેગ્નેન્સી ના કારણે.
• chronic straining.
• કનેક્ટિવ ટીશ્યુસ નુ ડિસઓર્ડર થવાના કારણે.

5)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the hiatus hernia. હાઇટસ હર્નિયા ના લક્ષણો તથા ચિન્હો લખો ચિન્હો લખો.

• હાર્ટ burn થવું.
• sense of fullness after eating.
• indiagetion.
• રેટરોસ્ટર્નલ પેઈન.
• nausea.
• vomiting.
• રીગર્જીટેશન ( back flow of food).
• એનીમિયા.
• swallowing મા ડીફીકલ્ટી થવી.
• ચેસ્ટ પેઈન.
• belching or hiccups.

6)explain the diagnostic evaluation of the patient with the hiatus hernia. હાઇટસ હર્નિયા વાળા પેશન્ટના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• upper GI barium.
• chest x rays studies.
• gasteroscopy.
• Barrium swallow.
• ફલુરોસ્કોપી.
• અપર ઇન્ટેસ્ટાઈનલ એન્ડોસ્કોપી.

7)explain the management of the patient with the hiatus hernia. હાઇટસ હર્નિયા વાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને એન્ટાસિડ મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• Ex:=
  •> maalox,
  •>Mylanta,
  •>Gelusil,
  •>Tums.
• પેશન્ટ ને alkohole and smocking avoid કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• patient ને prokinetic મેડીકેશન કરવી.
• Ex:=
  •>reeglan,
  •>Bethanacol,
• patient ને protone pump inhibitor મેડિસિન provide કરવી.
• Ex:=
  •>prilosec
  ( omeprazole),
  •>Prevacid
  ( esomeprazole),
• patient ને histamime બ્લોકર મેડિસિન કરવી.
• Ex:=
  zantac
  ( ranitidine),
  Tagmet
  ( cimetidine),
  Pepcid
  ( famotidine).

surgical management

1)Nyssen fundoplication ( નીસેન ફંડોપ્લિકેશન)

• આ એક લેપ્રોસ્કોપિક પ્રોસિજર છે કે જેમાં સ્ટમક ના upper part ને lower esophageal spincture ની around મા wrap કરવામાં આવે છે જેના કારણે એ ગેસ્ટ્રીક રિફ્લક્ષ થતું પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

2)Laparoscopic hiatal hernia repair ( લેબરોસ્કોપીક હાઈટલ હર્નિયા રીપેર),

• આ એક મીનીમલ ઇન્વેસીવ પ્રોસિજર છે તેમા લેપ્રોસ્કોપ દ્વારા સ્ટીચીસ( stiches) તથા મેષ( mesh) નો યુઝ કરી hernia ને replaced કરવામાં આવે છે.
• આ સર્જરી એ મુખ્યત્વે ટ્રેડિશનલ ઓપન સર્જરી કરતા તેનો હીલિંગ ટાઇમ એ ઓછો હોય છે.

3)Toupet fundoplication ( ટ્રોઉપેટ ફંડોપ્લિકેશન)

• ટ્રોઉપેટ ફંડોપ્લિકેશન એ મુખ્યત્વે નિશેન ફેડોપ્લીકેશનના સિમિલર જ હોય છે પરંતુ આમાં માત્ર partially fundus ને esophagus ની આજુબાજુમાં wrap કરવામાં આવે છે.

4)paraesophagial hernia (પેરાઇસોફેઝીયલ હર્નિયા)

• પેરાઇસોફેઝીયલ હર્નિયા મા stomach એ chest cavity મા protrude થયેલું હોય તેને પાછુ abdominal cavity માં normal position મા placed કરવામાં આવે છે.

5)Hill procedures ( હિલ પ્રોસીઝર)

• હીલ પ્રોસિઝર લોવર ઈસોફેગસ ને તેના પર place( Diaphragm) પર ફિક્સ કરવામાં આવે છે જેના કારણે તેનું upward મુમેન્ટ તથા હર્નિયા ને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

explain the nursing management of patients with the hiatus hernia.હાઈટલ હર્નિયા વાળા પેશન્ટ નુ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટની properly હિસ્ટ્રી કલેક્ટ કરવી.
• પેશન્ટના પ્રોપરલી વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• પેશન્ટને સોફ્ટ ડાયટ જેમકે દલીયા, ખીચડી વગેરે જેવુ food લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને એટ્રેક્ટિવ મેનરમાં ફૂડ સર્વ કરવું.
• પેશન્ટને સ્મોલ તથા ફ્રિક્વન્સ અમાઉન્ટ મા food લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને bland diet લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને antacid મેડિસિન provide કરવી.
• પેશન્ટ નું સ્કીન કલર તથા તેનો turgur assess કરવો.
• પેશન્ટને ક્લિયર fluid , કોકોનટ વોટર લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• patient ને oral hygiene maintain કરવા માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટની ઇન્દ્રા વિનસ fluid પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને antiemetic મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટનું પેઇન લેવલ અસેસ કરવું.
• patient ના પેઈન નુ duration તથા location assess કરવું.
• પેશન્ટને કમ્ફર્ટ મેઝર્સ પ્રોવાઇડ કરવા.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી વેસ્ટ તથા સ્લીપ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને સેમી fowler પોઝિશન કરવી.
• જો પેશન્ટને પેઇન થતું હોય તો એનાલ જેસીક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટની ડેઇલી રૂટિન એક્ટિવિટી અસેસ કરવી.
• patient ને properly રેસ્ટ તથા સ્લીપ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટની પ્રોપરલી ડાઈવરઝનલ થેરાપી જેમ કે મ્યુઝિક, ન્યૂઝ પેપર, સ્પોર્ટ્સ વગેરે માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી બેલેન્સ diet લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને મલ્ટી વિટામીન મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

1)Define/explain gastritis. ગેસસ્ટ્રાઇટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ મુખ્યત્વે બે શબ્દો માંથી બને છે.

★ “Gastro” meaning: “stomach “

★ “Itis” meaning : “inflamation”

• ગેસ્ટ્રાઈટીસ એટલે stomach ની મ્યુકોઝલ લાઇનિંગમાં ઇન્ફ્લામેશન ,ઈન્ફેક્શન, irritation and erosion થાય છે.
• gastritis means infection and inflamation of the stomach mucosal lining.

2)explain the types of gastritis. ગેસ્ટ્રાઈટીસ ના ટાઇપ જણાવો.

ગેસ્ટ્રાઈટીસ ના ટોટલ સાત ટાઈપ પડે છે. :

1)Acute gastritis ( એક્યુટ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

2) Chronic gastritis ( ક્રોનિક ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

Other type of chronic gastritis :

A)Erosive gastritis ( ઈરોસીવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

B)Non erosive gastritis( નોનઈરોસીવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

C)Acute stress gastritis ( એક્યુટ સ્ટ્રેસ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

D)Atrophic gastritis ( એટ્રોફિક ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

E)H.pylori ( heliobacterium pylori ) associated gastritis.
( હેલિકોબેક્ટેરિયમ પાયલોરી અસોસીએટેડ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

F)Autoimmune gastritis ( ઓટોઇમ્યુન ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

G)chemical gastritis ( કેમિકલ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

1)Acute gastritis ( એક્યુટ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

• એક્યુટ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ most common type ની gastritis ની કન્ડિશન છે.
• એક્યુટ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ મુખ્યત્વે suddenly and short term મા ડેવલોપ થાય છે.
• એક્યુટ ગેસ્ટ્રાઈટીસ મા stomach ની લાઈનમાં ઇન્ફ્લામેશન થાય છે અને તે મુખ્યત્વે suddenly હોય છે અને તેના કારણે stomach ની મ્યુકોઝલ lining મા બ્લીડિંગ પણ જોવા મળે છે.
• આમા bleeding એ mostly less than 24 hour સુધી જોવા મળે છે.
• એક્યુટ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ હેલિકો બેક્ટેરિયમ પાયલોરી ( helicobacterium pylori) બેક્ટેરિયા દ્વારા થાય છે.
• એક્યુટ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ મુખ્યત્વે spoiled થયેલું ફૂડ,ડેડ ફિસ, એનિમલ, બોન, પ્લાસ્ટિક, ગુડ, કેમિકલ્સ ,ડ્રગ, ટોક્સિક, પ્લાન્ટ, તથા વાયરલ ઇન્ફેક્શનના કારણે થાય છે.
• એક્યુટ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ મુખ્યત્વે નોન સ્ટીરોઈડલ એન્ટી ઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગ ( Non steroidal anti inflammatory drug), આલ્કોહોલ, તથા વાયરલ અને બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે થાય છે.

2) chronic gastritis ( ક્રોનિક ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

• ક્રોનિક ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ મુખ્યત્વે older people’s માં વધારે પડતો જોવા મળે છે.
• ક્રોનીક ગેસ્ટ્રોલાઈટીસમાં stomach ની mucousal લાઈનીંગમાં long time (gradually) ઇન્ફ્લામેશન થાય છે.
• ક્રોનિક ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ મુખ્યત્વે હેલીકો બેક્ટેરિયમ પાયલોરી ( H. Pylori) નામના બેક્ટેરિયા દ્વારા સ્પ્રેડ થાય છે.
• ક્રોનિક ગેસ્ટ્રાઈટીસ માં મુખ્યત્વે stomach ની ઉપર આવેલા સ્પિન્કટર એ તેનું ફંકશન એ પ્રોપરલી કરી શકતા નથી તેના કારણે stomach માંથી એસિડ એ esophagus માં આવે છે તેના કારણે ચેસ્ટ પેઈન, heart burn જેવી કન્ડિશન જોવા મળે છે.
• ક્રોનિક ગેસટ્રાઇટીસ એ મુખ્યત્વે કોઈ ઇન્ફેક્શનના કારણે , પરનીસીયસ એનીમીયા, તથા ઇરીટન્ટ સબસ્ટન્સ ના કારણે થાય છે.

Other type of chronic gastritis :

A) Erosive gastritis ( ઈરોસીવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

• ઈરોસીવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ માં મુખ્યત્વે સ્ટમક ની મ્યુકોઝલ લાઇનિંગ મા ઇરોઝન થવાના કારણે થાય છે.
• ઈરોઝિવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ કોઈપણ ઈરીટન્ટ સબસ્ટન્સ ના કારણે થાય છે
• જેમ કે આલ્કોહોલ, Non steroidal anti inflammatory drug ( NSAID ) વગેરેના કારણે.
• તેમા ઈરોસીવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ માં weight loss,તથા stomach ની mucosal લાઇનિંગ મા lesion, abdominal pain થાય છે.

B) Non Erosive gastritis ( નોનઈરોસીવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

• નોન ઈરોસીવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ હિસ્ટોલોજીકલ એબનોર્માલીટીસના કારણે થાય છે અને તે હેલિકો બેક્ટેરિયમ પાયલોરી ઇન્ફેક્શન ( H. Pylori) દ્વારા થાય છે.
• નોન ઈરોઝિવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ માં મુખ્યત્વે બોડી એ સ્ટમક ને એક્સિડેન્ટલી રીતે ફોરેઈન પ્રોટીન તથા ઇન્ફેક્શન તરીકે આઈડેન્ટીફાય કરે છે તેના કારણે body માં તેના વિરુદ્ધ એન્ટીબોડીઝ પ્રોડ્યુસ
  થાય છે અને સ્ટમક ની mucosal લાઇનિંગ ને સીવીયર damage કરે છે તેના કારણે નોનઈરોસીવ ગેસ્ટ્રાઈટીસ ની કન્ડિશન arise થાય છે

C)Acute stress gastritis ( એક્યુટ સ્ટ્રેસ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

• એક્યુટ સ્ટ્રેસ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ કોઈપણ સીવિયર ઇલનેસ, તથા ઇન્જરીના કારણે થાય છે.
• એક્યુટ સ્ટ્રેસ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ મુખ્યત્વે જે પેશન્ટ એ,
  •> ઇન્ટેન્સીવ કેર યુનિટમાં ( icu ),હોય
  •>જે પેશન્ટ ને respiratory failure, •>ન્યુરોલોજીકલ trauma,
  •> સિવીયર burn, ,
  •> પેરીટોનાઇટીસ ( infection and inflamation of the peritonium layer of the stomach) ,
• આ બધા કારણના લીધે એક્યુટ સ્ટ્રેસ ગેસ્ટ્રાઈટીસ ની કન્ડિશન arise થાય છે.

D)Atrophic gastritis ( એટ્રોફિક ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

• એટ્રોફીક ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ ગેસ્ટ્રાઈટીસ નું ક્રોનિક ફોર્મ છે કે જેમાં gastric ની mucosal lining એ એકદમ થીન( thin/Atrophy) થાય છે તથા સ્ટમક (stomach) ના cells કે જે ડાયજેસ્ટિવ એસિડ તથા એન્ઝાઈમ ને પ્રોડ્યુસ કરે છે તે સેલ એ લોસ્ટ( lost) થાય છે.
• આ પ્રકારની એ મુખ્યત્વે ઓટોઇમ્યુન ( autoimmune disorder) ના કારણે થાય છે.

E)H.pylori ( helicobacterium pylori ) associated gastritis. ( હેલિકોબેક્ટેરિયમ પાયલોરી અસોસીએટેડ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

• આ પ્રકારનું ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ હેલીકોબેક્ટેરિયમ પાયલોરી ( helicobacterium pylori )નામના બેક્ટેરિયા દ્વારા થાય છે.
• હેલિકોબેક્ટેરિયમ પાયલોરી નામના બેક્ટેરિયા દ્વારા એક્યુટ ગેસ્ટ્રાઈટીસ તથા ક્રોનિક ગેસ્ટ્રાઈટીસ બંને પ્રકારના ગેસ્ટ્રાઈટીસ થાય છે.

F)Autoimmune gastritis ( ઓટોઇમ્યુન ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

• ઓટોઇમ્યુન ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ Autoimmune disease ના કારણે થાય છે કે જેમાં બોડી ની જ immune system એ body ના normal/healthy cells પર અટેક કરે છે તેના કારણે પણ ગેસ્ટ્રાઈટીસ ની કન્ડિશન થાય છે

G)Chemical gastritis ( કેમિકલ ગેસ્ટ્રાઈટીસ),

• કેમિકલ ગેસ્ટ્રાઈટીસ એ કોઈપણ irritant substance નું લાંબા સમયથી યુઝ કરવાના કારણે થાય છે.
• જેમ કે આલ્કોહોલ , corrosive chemicals , નોન સ્ટીરોઈડલ એન્ટી ઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગ ( NSAID )લેવાના કારણે કેમિકલ ગેસ્ટ્રાઈટીસ થાય છે.

3)explain the Etiology/ cause of the patient with the gastritis. ગેસ્ટ્રાઈટીસ વાળા પેશન્ટના કારણ જણાવો.

• ગેસ્ટ્રાઈટીસ ની કન્ડિશન એ ત્યારે અરાઈસ થાય છે જ્યારે સ્ટમકની પ્રોટેકટીવ લેયર એ week થયેલી હોય.
• સ્ટમક માં બિનાઈન તથા મેલિગ્નન્ટ અલ્સર થવાના કારણે.
• કોઈપણ મેડિકેશન, મેડિકલ તથા સર્જીકલ કન્ડિશનના કારણે.
• સોશિયલ હેબિટ ના કારણે,
• કેમિકલ્સના કારણે,
• ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે,
• પરનીસીયસ એનિમિયા (Anemia is occurs Due to deficiency of vitamin B12) થવાના કારણે.
• બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે જેમ કે હેલિકોબેક્ટેરિયમ પાયલોરી ( helicobacterium pylori) બેક્ટેરિયા.
• અમુક પ્રકારની દવાઓનો રેગ્યુલર યુઝ કરવાના કારણે.
• Ex: NSAID Drug,
  Ibuprofen,
  Naproxen,
• આલ્કોહોલ તથા smocking કરવાના કારણે.
• older એજ ના કારણે.
• હોટ ડ્રિન્કસ તથા સ્પાયસી ફૂડ લેવાના કારણે.
• ઇન્જરી થવાના કારણે,
• ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે,
• કોઈપણ મેજર સર્જરી થવાના કારણે,
• કોકેઇન પદાર્થનો વધારે પ્રમાણમાં ઈનટેક કરવાના કારણે.
• bile reflux disease ના કારણે.
• અધર ડીસીઝ કન્ડિશનના કારણે જેમ કે •>એચ આઈ વી( HIV), •{ક્રોન્સ ડીસીસ( Chron ‘s disease)
• •>પેરાસાઈટીક ઇન્ફેક્શન ( Parasitic infection)
• •{stomach કેન્સર વગેરેના કારણે.

4)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the gastritis. ગેસટ્રાઇટીસ વાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિહ્નો જણાવો.

• એબડોમીનલ discomfort થવું.
• બર્નિંગ સેન્સેશન થવું.
• headache થવું.
• ઇનડાયજેશન થવું.
• nause,
• vomiting,
• ઇટિંગ કર્યા બાદ upper abdoman માં fullness ફીલ થવું.
• ભૂખ ન લાગવી.
• એબડોમીનલ બ્લોટીંગ થવું.
• હાર્ટ burn થવું.
• માઉથમાં sour ટેસ્ટ આવવો .
• hiccups,
• વિટામીન B12 ની ડેફિશયન્સીના સીમટોમ્સ જોવા મળવા.
• બ્લેક ,tarry stool પાસ થવું.
• ફીવર આવવો.
• નબળાઈ આવવી.
• stomach cramping.
• pallor, સ્વેટિંગ તથા હાર્ટ બીટ rapid થવા.
• breathing માં ડીફીકલ્ટી થવી.
• વોમીટીંગ માં લાર્જ અમાઉન્ટમાં બ્લડ આવવું.

5)explain the diagnostic evaluation of the patient with the gastritis. ગેસ્ટ્રાઈટીસ વાળા પેશન્ટ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો

• history tacking and physical examination.
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ ટેસ્ટ( CBC Test).
• હેલિકો બેક્ટેરિયમ પાયલોરી ટેસ્ટ( H. Pylori test).
• લીવર તથા કિડની ફંકશન ટેસ્ટ.
• યુરીન એનાલાઈસીસ ( urine analysis).
• ઈસોફેગોગેસ્ટ્રો ડુઓડેનોસ્કોપી ( esophagogastro duodenoscopy).
• ફીકલ ઓકલ બ્લડ ટેસ્ટ( fecal occult blood test).
• ડબલ કોન્ટરેસ્ટ બેરિયમ સ્ટડી.
• એક્સ રે( x ray) ઓફ upper digestive સિસ્ટમ.
• ગોલબ્લેડર તથા પેન્ક્રીયાસ test.
• ડબલ કોન્ટરેસ્ટ બેરિયમ સ્ટડી.
• એન્ડોસ્કોપી.
• હિસ્ટોલોજીકલ એક્ઝામિનેશન ઓફ ટીશ્યુસ ઓબટેઇન બાય બાયોપ્સી .

6) explain the medical management of the patient with the gastritis. ગેસ્ટ્રાઈટીસ વાળા પેશન્ટ નું મેડિકલ મેનેજમેન્ટ લખો.

1)provide Antibiotic medication to the patient.

• એન્ટીબાયોટિક મેડિકેશન એ મુખ્યત્વે હેલિકો બેક્ટેરિયમ પાયલોરી નામના બેક્ટેરિયા દ્વારા થતા ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા માટે યુઝ થાય છે.
• Ex:=
  •> Amoxicillin,
  •>Tetracycline,
  •>Metronidazole,
  •>Clarithromycin.

2)provide antacid medicine to the patient.

• Antacid મેડિસિન એ મુખ્યત્વે સ્ટમકના એસિડ કન્ટેનને ન્યુટ્રલાઈઝ કરે છે તેથી પેશન્ટને એન્ટાસિડ મેડિસિન Provide કરવી.
• Ex:=
  •>Aspirin,
  •>Sodium bicarbonate and magnesia.

3)provide antiemetic medicine to the patient.

• એન્ટીએમિટીક મેડિસિન એ પેશન્ટ ના nausea તથા વોમિટિંગ ની કન્ડિશન ટ્રીટ કરવા માટે યુઝ કરવામાં આવે છે.
• Ex: ondansetron.

4) provide proton pump inhibitor to the patient.

• પ્રોટોન પંપ ઈન્હિબિટર એ મુખ્યત્વે સ્ટમકના જે સેલ્સ માંથી એસિડનું પ્રોડક્શન થતું હોય તે એસિડના પ્રોડક્શન ને રીડ્યુસ કરે છે.
• Ex:
  •>Omeprazole
  ( prilosec),
  •>Lansoprazole
  ( prevacid),
  •>Rabeprazole
  ( Acifex),
  •>Esomeprazole
  ( Nexium),
  •>Pantoprazole
  ( protonix).

5)provide histamine 2 ( H2 )blocker to the patient.

• હિસ્ટામાઇન બ્લોકર એ મુખ્યત્વે ડાઈજેસ્ટિવ ટ્રેકમાં રિલીઝ થતા એસિડના અમાઉન્ટ ને રીડ્યુસ કરવામાં મદદ કરે છે તથા તે ગેસ્ટ્રીક પેઇનને રીલીવ કરે છે તથા હિલિંગ લાવવામા મદદ કરે છે.
• Ex:=
  •>Ranitidine ( Zantac),
  •>Famotidine ( Pepcid),
  •>Cimetidine ( Tagamet),
  •>Nizatidine( Axid).

6)provide cytoprotective Agent to the patient.

• સાઈટોપ્રોટેક્ટીવ એજન્ટ મેડિકેસન એ મુખ્યત્વે stomach તથા સ્મોલ ઇન્ટરેસ્ટાઇનની tissues ને પ્રોટેક્ટ કરવામાં મદદ કરે છે.
• Ex:
  •>sucralfate
  ( carafate),
  •>Subsalicylate
  ( pepto Bismol).

7)explain the nursing management of patients with the gastritis. ગેસટ્રાઇટીસ વાળા પેશન્ટ નું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

Assessment

• પેશન્ટનુ કમ્પ્લીટ અસેસમેન્ટ તથા તેનું ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરવું.
• પેશન્ટની ડીઝિઝ કન્ડિશન વિશેના સાઈન તથા સીમટોમ્સ વિશે Assessment કરવું.
• પેશન્ટના વાઈટલ સાઇન એસેસ કરવા.
• પેશન્ટના બોવેલ સાઉન્ડ અસકલ્ટેટ કરવા.
• abdomen ને પાલપેટ કરવુ.

Nursing management

1)Impaired nutritional status less than body requirement related to acid regurgitation as evidence by intake output chart.

maintain nutritional status of the patient:

• પેશન્ટની કમ્પ્લીટ હિસ્ટ્રી કલેક્ટ કરવી.
• પેશન્ટના દર કલાકે વાઈટલ સાઇન monitor કરવા.
• પેશન્ટને સોફ્ટ ડાયટ જેમકે દલિયા, ખીચડી વગેરે વસ્તુઓ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને attractive મેનરમાં ફૂડ સર્વ કરવું.
• પેશન્ટને સ્મોલ ,ફ્રિકવન્ટ તથા નોન irritating ડાયટ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવું.
• પેશન્ટને daily બોડી વેઇટ મેન્ટેન કરવા માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટને bland ડાયટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને એન્ટાસિડ મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

2)imbalance fluid level less than body requirement related to vomiting as evidence by assessing the skin turgor of the patient.

maintenance fluid volume of the patient:

• પેશન્ટના વાઈટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• પેશન્ટનો સ્કીન કલર તથા તેનો ટર્ગર assess કરવુ .
• પેશન્ટને ક્લિયર લિક્વિડ, જ્યુસ, તથા કોકોનટ વોટર લેવા માટે એડવાઇઝ કરવું.
• પેશન્ટને ઓરલ હાઈજીન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને ઇન્ટ્રા વિનસ ફલુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને એન્ટિએમિટીક મેડિસિન જેમકે ondansetron પ્રોવાઈડ કરવી.

3)Disturbed sleeping pattern related to abdominal pain as evidence by observe the restlessness condition of the patient.

Improve the sleep pattern of the patient:

• પેશન્ટની સ્લીપ પેટર્ન એસેસ કરવી.
• પેશન્ટને calm તથા કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઈડ કરવું.
• પેશન્ટને થોડા થોડા અમાઉન્ટમાં ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી કરવા માટે એડવાઇઝ કરવુ.
• પેશન્ટને ક્વાઇટ એન્વાયરમેન્ટ provide કરવું.
• પેશન્ટને બેડ ટાઈમ એ બુક વાંચવા માટે તથા પ્રેયર કરવા માટે એડવાઇઝ કરવું.

4)Acute pain related to disease condition as evidence by verbalize with the patient.

Relieve the pain level of the client:

• પેશન્ટનું પેઇન લેવલ અસેસ કરવું.
• પેશન્ટના પેઇન નું ડ્યુરેશન તથા લોકેશન assess કરવું.
• પેશન્ટને કમ્ફર્ટ મેઝર્સ જેમકે deep breathing એક્સરસાઇઝ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને ક્વાઇટ એન્વાયરમેન્ટમાં રેસ્ટ અને સ્લીપ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને semi fowler પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને થોડા થોડા પ્રમાણમાં ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી કરવા માટે એડવાઇઝ આપવું.
• પેશન્ટને analgesic મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

5)Activity intolerance related to Anemia as evidence by weakness.

improve the activities level of the patient

• પેશન્ટની ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી એસેસ કરવી.
• પેશન્ટને થોડા થોડા અમાઉન્ટમાં એક્સરસાઇઝ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપર રેસ્ટ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવું.
• પેશન્ટને માઈન્ડ ડાઈવરઝનલ થેરાપી જેમ કે મ્યુઝિક, મેગેઝીન રીડિંગ માટે એડવાઈઝ આપવુ.
• પેશન્ટને બેલેન્સ ડાયટ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવું.
• પેશન્ટને વિટામિન સપ્લીમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.

1)define/explain peptic ulcer. પેપ્ટીક/ડુઓડેનલ અલ્સરને વ્યાખ્યાયિત કરો .

“peptic ulcer” એ બે શબ્દો ભેગા મળી બનેલો શબ્દ છે.

1)”peptic( પેપ્ટીક), “

2)”Ulcer( અલ્સર)”

1)”peptic( પેપ્ટીક), “

• ” peptic ( પેપ્ટીક)” come from the Latin word “pepticus” ( પેપ્ટીક્સ) ,
• ” pepticus ( પેપ્ટીક્સ ) ” Which come from the Greek word “peptikus (પેપ્ટીક્સ )” ,
• “peptikus (પેપ્ટીક્સ )” Which come from the Greek word ” “peptein (પેપ્ટીન)”

2) ” ulcer( અલ્સર)” Which comes from the Latin word ” ulcus( અલ્કસ) “

• ” ulcus( અલ્કસ) ” meaning a sore or a wound , an ulcer( અ સોર ઓર અ વુંડ) .
• પેપ્ટીક અલ્સર એટલે સ્ટમક ( stomach) તથા સ્મોલ ઇન્ટેસ્ટાઇન ના ફર્સ્ટ પાર્ટ ( duodenum)ની મ્યુકોઝલ લાઈનીંગમાં ઇરોઝન ( erosion) or excavation ( hollow area ) form થાય તેને પેપ્ટીક અથવા ડુઓડેનલ અલ્સર કહેવામાં આવે છે.
• પેપ્ટીક અલ્સરમાં stomach ની મ્યુકોઝલ લાઇનિંગ તથા small intestine ના firstpart (duodenam) ની મ્યુકોઝલ લાઇનિંગમા sore તથા open sore ડેવલોપ થાય છે તે મુખ્યત્વે stomach મા એસિડિક કન્ટેઇન ના એક્સેસીવ સિક્રીશન થવાના કારણે જોવા મળે છે તેને પેપ્ટીક તથા ડુઓડેનલ અલ્સર કહેવામાં આવે છે.
• જો પેપ્ટીક અલ્સર એ” સ્ટમક “માં હોય તો તેને “ગેસ્ટ્રીક અલ્સર” કહેવામાં આવે છે.
• જો પેપ્ટિક અલ્સર એ” સ્મોલ ઇન્ડસ્ટાઈન ના ફર્સ્ટપાર્ટ ( duodenum)” માં હોય તો તેને “ડુઓડેનલ અલ્સર” કહેવામાં આવે છે.
• જો પેપ્ટિક અલ્સર એ સ્ટમકના જસ્ટ અપર પાર્ટમાં એટલે કે “ઈસોફેગસ “માં હોય તો તેને” ઇસોફેજીઅલ અલ્સર” કહેવામાં આવે છે.

2)explain the types of peptic ulcer. પેપ્ટીક અલ્સર ના ટાઈપ લખો.

પેપ્ટીક અલ્સર ના બે ટાઈપ પડે છે.

1)Acute peptic ulcer ( એક્યુટ પેપ્ટિક અલ્સર),

2)chronic peptic ulcer ( ક્રોનિક પેપ્ટિક અલ્સર)

1)Acute peptic ulcer ( એક્યુટ પેપ્ટિક અલ્સર),

• એક્યુટ પેપ્ટિક અસર એ સુપરફિશિયલ હોય છે કે જેમાં સુપરફીશીયલ મ્યુકોઝલ લેયર નું ઈરોઝન થાય છે.
• એક્યુટ પેપ્ટીક અલ્સર નુ થોડાક સમયમાં જ હિલિંગ ( healing) થઈ જાય છે પરંતુ જો તેને ટ્રીટ ન કરવામાં આવે તો તેમા બ્લીડિંગ, પર્ફોરેશન જોવા મળે છે.

2) Chronic peptic ulcer ( ક્રોનિક પેપ્ટિક અલ્સર)

• ક્રોનીક પેપ્ટીક અલ્સર એ deep, sharp edges અને ક્લીન બેઝ( base) હોય છે.
• ક્રોનિક પેપ્ટીક અલ્સર માં મ્યુકોઝા( mucosa) તથા સબમ્યુકોઝા ( submucosa) નું પણ ઇનવોલ્વમેન્ટ હોય છે.
• જો આ અલ્સર એ સ્ટમકમાં પેનેટ્રેટ ( penetrate )થાય તો તે stomach ની નજીકના ઓર્ગન ( pancreas )ને પણ affect કરે છે.

3)explain the Etiology/cause of the patient with the peptic or duodenal ulcer. પેપ્ટીક તથા ડુઓડેનલ અલ્સર વાળા પેશન્ટના કારણ જણાવો.

• H.pylri( હેલીકો બેક્ટેરિયમ પાયલોરી બેક્ટેરિયા દ્વારા),
• પેઇનને રિલીવ કરતી medication નો રેગ્યુલર યુઝ કરવાના કારણે .
• Ex:=
  •>Aspirine ,
  •>Ibuprofen,
  •>Non steroidal anti •>inflammatory drug.
  •>Ibuprofen,
  •>Naproxen etc.
• stomach એસિડનું excessive પ્રોડક્શન થવાના કારણે.
• hereditary ફેક્ટરના કારણે.
• સ્મોકિંગ કરવાના કારણે.
• આલ્કોહોલ નુ consuption કરવાના કારણે.
• excessive stress લેવાના કારણે.
• ચા, કોફી,સ્પાઈસીસ, ટોબેકો, જેવી irritating વસ્તુઓનો વધારે યુઝ કરવાના કારણે.
• ઓલ્ડ age થવાના કારણે.
• anxiety, worry થવાના કારણે.

4)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the peptic ulcer. પેપ્ટિક અલ્સર વાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• સ્ટમક તથા ઇન્ટરસ્ટાઈનલના ફર્સ્ટ પાર્ટ ( duodenum)માં ઇન્ફ્લામેશન થવું.
• એબડોમીનલ બ્લોટીંગ( bloating) થવું.
• એડમીનલ બર્નિંગ થવું.
• એબડોમીન ના અપર મિડલ પાર્ટમાં પેઇન થવું.
• nausea,
• vomiting,
• heart burn,
• એબડોમીનલ ફૂલનેસ થવુ.
• belching ( ઓડકાર આવવા).
• વેઇટ લોસ થવો.
• બ્લડી, black ,Terry સ્ટુલ( hematochazia) પાસ થવું.
• bloody vomiting ( hemetemesis).
• gastero intestinal બ્લીડિંગ થવું.
• સિવ્યર એબડોમિનલ પેઈન થવું.
• feeling of abdominal fullness.

5) explain the diagnostic evaluation of the patient with the peptic or duodenal ulcer. પેપ્ટીક તથા ડુઓડેનલ અલ્સર વાળા પેશન્ટ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.

• blood test:
• To detect the presence of helicobacterium pylori bacteria in blood.
• stool test.
• Breathe test.
• upper gastero intestinal x rays.
• Barrium swallow.
• એન્ડોસ્કોપી.

6)explain the management of the patient with the peptic or duodenal ulcer. પેપ્ટીક તથા ડુઓડેનલ અલ્સર વાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો.

medical management

• ટ્રીટમેન્ટ નો મેઇન ગોલ એ હેલિકો બેક્ટેરિયમ પાયલોરી બેક્ટેરિયાને ઇરાડીકેટ કરવું.
• પેશન્ટને એસિડ સપ્રેશન મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

1) provide proton pump inhibitor medication to the patient.

• પ્રોટોન પંપ ઇન્હીબીટર એ stomach મા એસિડના પ્રોડક્શન ને રિડ્યુસ કરે છે તથા stomach અલ્સર ના હિલિંગમાં અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.
• Ex:=
  •>omeprazole ,
  •>Lansoprazole,
  •>Pantoprazole .

2) પેશન્ટને H2 રીસેપટર એન્ટાગોનીસ્ટ મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

• H2 રિસેપ્ટર એન્ટાગોનીસ્ટ મેડિસિન એ stomach માં એસિડના પ્રોડક્શન ને reduce કરે છે.
• Ex:=
• •> Ranitidine,
• •>Famotidine ,

3)Provide Antibiotic medication to the patient.

• જો પેપ્ટિક અલ્સર એ મુખ્યત્વે હેલિકો બેક્ટેરિયમ પાયલોરી નામના બેક્ટેરિયા દ્વારા હોય તો તેને ટ્રીટ કરવા માટે પ્રોટોન પંપ ઇન્હીબીટર મેડિસિન સાથે એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન provide કરવી.
• Ex:=
  •>Amoxicillin,
  •>Clarithromycine .

4)Provide cytoprotective Agent to the patient.

• સાઈટોપ્રોટેકટીવ એજન્ટ એ stomach તથા ઇન્ટેસ્ટાઇનની lining માં આવેલા સેલ અને ટીશ્યુસ ને પ્રોટેક્ટ કરે છે.
• Ex:=
  •>sucralfate
  ( Carafate)
  •>Subsalicylate ( pepto bismol).

5)provide Antacid medicine to the patient .

• antacid મેડિસિન એ મુખ્યત્વે સ્ટમકમાં રહેલા એસિડને ન્યુટ્રલાઈઝ કરે છે તથા heart burn ને પ્રિવેન્ટ કરે છે.
• Ex:=
  •>Aspirin,
  •>Sodium bicarbonate,
  •>Citric acid,
  •>Alumina ,
  •>Magnesia,
  •>Calcium carbonate.

6)provide education about the life style modifications to the patient.

Dietary changes:

• પેશન્ટને સ્પાઈસી ફૂડ, કેફીન તથા એસિડિક ફૂડ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

smoking cessation:

• પેશન્ટને સ્મોકિંગ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

Avoid alcohol consumption:

• પેશન્ટને આલ્કોહોલનું consumption અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

stress management:

• પેશન્ટને સ્ટ્રેસ લેવલ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

Regular follow up:

• પેશન્ટને રેગ્યુલર ફોલોઅપ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

surgical management

1)vagotomy ( વેગોટોમી)

• વેગોટોમી માં વેગસ nerve ને કટીંગ કરવામાં આવે છે કે જે stomach acid ના secretion થવા માટે જવાબદાર હોય છે.
• આ સર્જરીનું aim એ સ્ટમક એસિડના પ્રોડક્શન ને રીડ્યુસ કરવાનું તથા ulcer ના હીલિંગને ઇમ્પ્રૂવ કરવા માટેનો છે.

2)Antrectomy (એન્ટ્રેકટોમી)

• એન્ટ્રેકટોમી પ્રોસીજર માં સ્ટમક ના લોવર પાર્ટ( antrum)ને રીમુવ કરવામાં આવે છે કે જે એવા હોર્મોનને પ્રોડ્યુસ કરવામાં જવાબદાર હોય કે જે stomach એસિડના પ્રોડક્શન ને increase કરે છે.

3) pyloroplasty ( પાયલોરોપ્લાસ્ટિ)

• પાયલોરોપ્લાસ્ટિ માં સ્ટમક ના લોવર પાર્ટ( pylorus ) તથા small intestin ના શરૂઆતના પાર્ટ( duodenum)ને widening કરવામાં આવે છે જેના કારણે સ્ટમકમાં રહેલું ફૂડ કન્ટેઇન એ પ્રોપરલી intestine મા pass થઈ શકે અને અલ્સર ની કન્ડિશનને રીડ્યુસ કરી શકાય.

4)Gastrectomy (ગેસ્ટ્રેકટોમી)

• ગેસ્ટરેક્ટોમી પ્રોસિજરમાં સ્ટમક ને પાર્શિયલી ( partial gastrectomy)તથા કમ્પલિટલી
• ( completely gastrectomy) રીમુવ કરવામાં આવે છે અને ઈસોફેસગસ ને ડાયરેક્ટ્લી સ્મોલ ઇન્ટેસ્ટાઇન સાથે અટેચડ કરવામાં આવે છે.

4) Billroth 1 (બિલરોથ વન)( gastroduodenostomy)

• આ પ્રોસીજરમાં સ્ટમક અને small intestine વચ્ચે ન્યુ ઓપનિંગનું ફોર્મેશન કરવામાં આવે છે.
• stomach ના લોવર પાર્ટને રીમુવ કરી અને stomach ના remaining પોર્શન ને small ઇન્ટેસ્ટાઇન ના duodenum સાથે એનાસ્ટોમોસીસ ( anastomosis) કરવામાં આવે છે.

5) Bill Roth 2 ( બિલરોથ ટુ) :

• આ પ્રોસીજરમાં stomach ના પાર્ટને jejunum (middle portion of the small intestine) સાથે એનાસ્ટોમોસીસ કરવામાં આવે છે.

7)Nursing management :

1)pain related to gastric mucosa irritation.

Relieve pain of the patient:

• પેશન્ટનું પેઇન લેવલ અસેસ કરવું.
• પેશન્ટને માઈન્ડ ડાઈવરજનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી એનાલજેસીક મેડિસિન provide કરવી.
• પેશન્ટને બેવ્રેજીસ તથા કેફીન ફૂડ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને રિલેક્સેશન ટેકનીક માટે એડવાઈઝ આપવી.

2)Altered nutritional status less than body requirement related to the therapeutic regiments.

maintain nutritional status of the patient.

• પેશન્ટનું ન્યુટ્રીશનલ સ્ટેટસ ઍસેસ કરવું.
• પેશન્ટને લિક્વિડ તથા સેમી સોલિડ ફૂડ લેવા માટે એડવાઈઝ કરવું.
• પેશન્ટને હોટ ,સ્પાઈસી, તથા કેફીન ફૂડ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને બ્લાન્ડ ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને જો હાર્ટ burn થતું હોય તો એન્ટાસિડ મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• જો પેશન્ટને વોમીટીંગ થતી હોય તો તેને એન્ટિએમિટીક મેડિસિન provide કરવી.

3)Anxiety related to the disease condition

Relieve the anxiety level of the client

• પેશન્ટનું એન્ઝાઇટી લેવલ અસેસ કરવું.
• પેશન્ટને તેની ડીસીઝ કન્ડિશન તેના કારણો તથા તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી provide કરવી.
• પેશન્ટના બધા જ ડાઉટ્સ ક્લિયર કરવા.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઈડ કરવું.
• પેશન્ટ સાથે પ્રોપરલી સિમ્પલ લેંગ્વેજમાં કોમ્યુનિકેશન કરવું.
• પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

4)Risk for gastro intestinal bleeding related to the surgery.

monitoring the patient for the GI track bleeding.

• પેશન્ટના વાઈટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• પેશન્ટનું હિમોગ્લોબિન લેવલ મોનિટર કરવું.
• પેશન્ટને કોઈપણ ચક્કર આવવા તથા નોઝિયા જેવી કન્ડિશન છે કે નહીં તે અસેસ કરવું.
• પેશન્ટનું stool ટેસ્ટ મોનિટર કરવું.
• પેશન્ટનું યુરિન આઉટપુટ મોનિટર કરવું.
• જો પેશન્ટને બ્લીડિંગ થતું હોય તો તેને સ્ટોપ કરવા માટેના તાત્કાલિક ઇમિડીયેટ mesures લેવા.
• પેશન્ટ નું કંટીન્યુઅસલી મોનિટરિંગ કરતું રહેવું.

1)Define/explain cancer of stomach( જઠર) સ્ટમક કેન્સર ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

Introduction:

• સ્ટમક કેન્સર ને ગેસ્ટ્રીક કેન્સર પણ કહેવામાં આવે છે.
• તે સ્ટમક( stomach)ના ગમે તે ભાગમાં ડેવલપ થાય છે અને stomach cancer મા stomach cells નુ એમનોર્મલ અને અનકંટ્રોલેબલ ગ્રોથ થઈ અને ટ્યુમર અને માસ જેવું સ્ટ્રક્ચરનું ફોર્મેશન કરે છે.
• આ tumor એ બીનાઇન ( benign :non cancerous) અને મેલીગ્નંટ ( malignant:cancerous) બંને હોઈ શકે છે.
• લગભગ 85 % ટકા જેટલા સ્ટમકના કેન્સર એડીનોકારશીનોમાં ( adenocarcinoma) હોય છે અને તે મુખ્યત્વે જઠરની લાઇનિંગ( mucosa) ઉપર develop થાય છે.
• 40%: = જેટલા જઠરના કેન્સર એ જઠરના નીચેના ભાગમાં( pylorus := પાયલોરસ) થાય છે.
• 40%: = જેટલા stomach cancer એ જઠર નો વચ્ચેના ભાગમાં( body) મ। થાય છે .
• 15%: = જેટલા કેસીસ એ જઠરના ઉપરના ભાગમાં( cardia) થાય છે. અને આ જઠરનું કેન્સર એ મેટાસ્ટેસિસ એટલે કે ટ્રાન્સફર થઈ અને બોડીમાં
  •>લીવર ( liver),
  •>લન્ગ્સ( lungs),
  •>બોન (bone), અને
  •>બ્રેઇન ( brain), વગેરે ભાગમાં સ્પ્રેડ થાય છે.
• ને મુખ્યત્વે તે પેરીઓસ્ટીયમ ( periosteum )એટલે કે abdominal કેવીટીમાં પણ સ્પ્રેડ થાય છે.

2)explain Etiology/Cause of the patient with stomach cancer સ્ટમક કેન્સરવાળા પેશન્ટના કારણો જણાવો.

• Age: 40 વર્ષની ઉંમર પછી જોવા મળે છે.
• Gender: પુરુષને વધારે થાય છે સ્ત્રીઓ કરતા.
• Region: જાપાનીઝ લોકોને વધારે થાય છે.
• Diet : ફ્રુટ્સ અને શાકભાજી ઓછા લેવા ના કારણે પણ થઈ શકે છે.
• Smocking,
• Alcohol,
• Hereditary factore,
• cronic infection in the stomach ( જઠર મા લાંબા સમયથી ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે),
• Stomach surgery,
• H.pylorus infection( Helico bacterium pylori ),
• High consumption of red meat , ( વધારે પડતું માસ ખાવાના કારણે),
• pernicious Anemia ( vitamin B 12 deficiency ના કારણે),
• Gasteric ulcer,
• Hereditary ( વર્ષાગત),
• Obecity( મેદસ્વિતા),
• Hormonal factore,
• Etc.

3)explain clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the stomach cancer stomach કેન્સર વાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિહ્નો જણાવો.

• stomach ના ભાગમાં દુખાવો થાય છે.
• ગળવામાં તકલીફ થાય છે.
• ઉલટી ( Nausea)અને ઉપકા( vomiting)થાય છે.
• વજન ઓછો થાય છે.
• થોડુંક જમ્યા પછી પણ પેટ એકદમ ફૂલ લાગે છે.
• વોમીટીંગ માં બ્લડ આવે( hemetemesis) છે.
• સ્ટૂલમાં બ્લડ આવે છે ( hematochezia),
• Gastrointestinal bleeding,
• અપચો( Indiagetion) અને ગેસ ( heart burn)જેવી કન્ડિશન થાય છે.
• Anorexia ( loss of appetite:= ભૂખ ન લાગવી ),
• Diarrhea ( loss watery stool),
• Constipation (difficulty in passing stool),
• fatigue ( થાક લાગે છે)😩.
• Iron deficiency Anemia.

4)explain the Diagnosis evaluation of the patient with the stomach cancer. સ્ટમક કેન્સરવાળા પેશન્ટ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો.

• History taking and physical examination,
• Biopsy,
• Endoscopy,
• usg ,
• X Ray ,
• ct scan,
• MRI,

5) explain the Management nof the patient with the stomach cancer. સ્ટમક કેન્સરવાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો.

• chemotherapy,
• Radiation therapy,
• gastrectomy,

• -> Total gastrectomy,
• ->sub total gastrectomy

• esophageal gastrectomy
• Billiroth :- I ( gasteroduodenostomy),
• Billroth:=II

( gastrojejunostomy),

Nursing management :

Emergency management:

• પેશન્ટના દર 15 મિનિટે વાઈટલ સાઇન( vital sign) ચેક કરવા.
• પેશન્ટના દર 15 મિનિટે બ્લડ પ્રેશર ચેક કરવું.
• પેશન્ટને બે ઇન્ટરા વિનર્સ લાઇન સેટ કરવી અને બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન તૈયાર કરવું.
• પેશન્ટને ઓક્સિજન આપવું.
• પેશન્ટના બોવેલ સાઉન્ડ ચેક કરવા.
• પેશન્ટને vomiting અને ડાયરીયા ( Diarrhea)છે કે નહીં તે જોવું.
• પેશન્ટને યુરીન ઇન્ટેક આઉટપુટ ચેક કરવા માટે કેથેટરાઇઝેશન કરવું.
• પેશન્ટનો સ્કીન કલર ચેક કરવો.
• પેશન્ટનું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવો.
• પેશન્ટને fowler પોઝીશન આપવી કે મ્યુકસ( mucous) નું એસપીરેટ ન કરી જાય તે માટે.
• પેશન્ટને નેઝો ગેસ્ટ્રીક ટ્યુબ( N.g tube) નુ ઇન્સરશન કરવું.
• પેશન્ટને ક્લિયર લિક્વિડ diet વડે ફીડિંગ સ્ટાર્ટ કરાવવું.

Preoperative nursing management:

• પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને પ્રોસિજર એક્સપ્લેઇન કરવી.
• પેશન્ટને ઇન્ટ્રા વિનસ લાઇન સેટ કરવી.
• પેશન્ટ ને કેથેટરાઇઝેશન કરવું.
• પેશન્ટનું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન સેટ કરવું.
• પેશન્ટ ના લેબોરેટરી ઇન્વેસ્ટિગેશન કરાવવા.
• પેશન્ટને ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.
• પેશન્ટના ઓપરેશન પાર્ટ હોય તે પાર્ટ ઉપર પ્રોપર સેવિંગ( shaving) કરવું.
• પેશન્ટને ઓપરેશન સાઈડ પર સેવલોન અને સ્પિરિટ દ્વારા ક્લીન કરવું અથવા પેઇન્ટિંગ કરવું.
• પેશન્ટને સર્જરી માટે મેન્ટલી અને ફિઝિકલી પ્રિપેડ કરવું.
• પેશન્ટ ના વાઈટલ સાયન્સ ચેક કરવા.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

post operative nursing management:

• ઓપરેશન પછી પેશન્ટનું ક્લોઝ ઓબ્ઝર્વેશન કરવું.
• પેશન્ટ ના દર 15 મિનિટે વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.
• પેશન્ટને પેરેન્ટલ રૂટ દ્વારા ઇન્ટ્રા વિનર્સ fluid પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટના bowel સાઉન્ડ ચેક કરવા.
• પેશન્ટને પ્રોપર એન્ટિબાયોટિક દવાઓ આપવી.
• પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટના ફેમિલી મેમ્બરને એડવાઇઝ કરવું કે એકદમ હાર્ડવર્ક પેશન્ટ ન કરે તેનું ધ્યાન રાખવું.
• પેશન્ટને આરામ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને કામ અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પૂરું પાડવું.
• પેશન્ટનું ન્યુટ્રીશનલ અને ફ્યુડ status બેલેન્સ રાખવું.
• પેશન્ટને સ્મોલ અમાઉન્ટ ઓફ એક્ટિવિટી કરે તેવું કહેવું.

1)explain/Define Gastroenteritis. ગેસ્ટેરોએન્ટરાઇટિસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

Gastroenteritis

• Gastro meaning:= stomach( સ્ટમક).
• enter meaning:= intestine( ઇન્ટેસ્ટાઇન) .
• itis meaning := inflammation ( ઇન્ફ્લામેશન ).
• ગેસ્ટેરોએન્ટરાઇટ માં ગેસ્ટેરોઇન્ટરસ્ટાઈનલ ટ્રેકનું ઇન્ફલાર્મેશન થાય છે .
• જેમા stomach અને સ્મોલ ઇન્ટેસ્ટાઇન નુ પણ ઇન્વોલ્વમેન્ટ હોય છે જેના કારણે એકયુટ ડાયરિયા (Acute Diarrhea) ની કન્ડિશન થાય છે.
• ગેસ્ટેરોએન્ટરાયટીસ એ એવી કન્ડિશન છે કે જે મા stomach અને ઇન્ટેસ્ટાઇન માં ઇન્ફેક્શન, irritation તથા inflammation થાય છે.

2)explain the Etiology/cause of the patient with the Gastroenteritis ગેસ્ટેરો એન્ટેરાઇટિસ વાળા પેશન્ટનો કારણ જણાવો.

1) વાઇરલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.

• •>Rotavirus ( રોટાવાયરસ),
• •>Norovirus ( નોરોવાઇરસ) ,
• •>Adenovirus ( એડીનોવાયરસ),
• •>parvovirus ( પેરવોવાયરસ),
• •>Astrovirous ( એસ્ટ્રો વાઇરસ).

2) બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે.

• •>Escherichia coli( ઇસ્ચેરેસિયા કોલાઈ),
• •>salmonella ( સાલમોનેલા),
• •>shigella ( સિન્જેલ્લા),
• •>campylobacter ( કેમપાયલો બેકટર),
• •>vibrio( વિબ્રીયો),
• •>clostridium difficile ( ક્લોસ્ટરીડિયમ ડિફીસીલ),

3) પેરાસાઈટ્સ ( parasites )ના કારણે.

• •> Giardia lamblia( જીઆરડીઆ લેમબલીઆ) ,
• •>cryptosporidium ( સાઈટોસ્પોરિડીયમ),
• •>entamiba histolytica ( એન્ટામીબા હિસ્ટોલાઈટીકા),

4) ટોક્ઝિન્સ તથા કેમિકલ્સ ના કારણે.

• •> કંટામિનેટેડ ફૂડ તથા વોટર intact કરવાના કારણે.
• •>contaminated કેમિકલ્સ નું ઇન્ટેક કરવાના કારણે.

5)Non- infectious cause

• •> અમુક પ્રકારની મેડીકેશનના કારણે,
• •> ફૂડ એલર્જી ના કારણે,
• •>reaction to certain substance,

6)poor hygiene factors.

• •> પ્રોપરલી હેન્ડ વોશિંગ ન કરવાના કારણે.
• •> poor hyginic કન્ડિશન ના કારણે.

3)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the Gastroenteritis. ગેસ્ટરોએન્ટેરાઇટીસ વાળા પેશન્ટ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• nausea,
• vomiting,
• એબડોમીનલ ડિસ્કમ્ફર્ટ થવું,
• એબડોમિનલ ક્રેમ્પ્સ( cramps) થવું.
• Diarrhea.
• ભૂખ ન લાગવી.
• swollen abdomen .
• એબડોમીનલ પેઈન થવું.
• fever આવવો.
• એડમીનલ બ્લોટીંગ(filling about abdomen is full and tight due to the gas ) થવું.
• ડાયરિયા.
• વોમીટ માં બ્લડ આવવું.( hematemesis).
• stool માં બ્લડ આવવું. ( hematochezia).
• ડિહાઈડ્રેશન થવું.
• મસલ્સ પેઇન થવું.
• થાક લાગવો.

4)explain the Diagnosis evaluation of the patient with the Gastroenteritis. ગેસ્ટેરો એન્ટરાઇટિસ વાળા પેશન્ટના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો

• history tacking and physical examination.
• complete blood count.
• stool Examination.
• imaging studying.
• clostridium deficile Testing.
• elecrolyte Testing.
• kidney function test.

5)explain the management of the patient with the Gastroenteritis. ગેસ્ટેરોએન્ટરાઇટિસ વાળા પેશન્ટ નુ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટનુ હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ મેઇન્ટેન રાખવુ.
• પેશન્ટ ને intravenouse fluid provide કરવું.
• patient ને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને એન્ટીડાયરીયલ ( antidiarrheal) મેડિસિન provide કરવી.
• પેશન્ટને એન્ટીએમિટીક મેડિસિન પ્રોવાઈડ કરવી.

• Ex:
• •>promethazine
• ( Phenergan) ,
• •>Prochlorperazine
• ( Compazine),
• •>Ondansetron
• ( Zofran),

6) explain the nursing management of patients with the Gastroenteritis. ગેસ્ટેરોએન્ટરાઇટિસ વાળા પેશન્ટનુ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

1)fluid replacement:

• પેશન્ટની પ્રોપરલી ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ઇમ્બેલન્સ હોય તો ઓરલ રીહાઇડ્રેશન સોલ્યુશન ઈન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટનું હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ પ્રોપરલી મેઇન્ટેન રાખવું.
• પેશન્ટના વાઈટલ સાઇન મોનિટર કરવા.

2) maintain nutritional status of the patient.

• ટ્યુશન ને થોડા- થોડા અમાઉન્ટ માં ડાયટ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ.
• પેશન્ટને ઇઝીલી diagest થાય તેવું ફૂડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

• Ex:
• banana,
• Rise,
• Toast,etc.

• પેશન્ટને fatty તથા spicy food avoid માટે એડવાઇઝ રાખવી.
• પેશન્ટનો intake આઉટપુટ chart મેઇન્ટેન રાખવો.

3)isolation precaution( if Gastroenteritis is infectious) :

• જો gasteroenteritis એ infectious હોય તો patient ને આઇસોલેટેડ રાખવા.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી હેન્ડ હાઈજિન રાખવા માટે એડવાઈઝ કરવુ.

4)medication administrations :

• patient ને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી મેડિસિન પ્રોપરલી લેવા માટે એડવાઇઝ કરવું.
• પેશન્ટની વોમિટિંગને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટિએમિટીક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• જો પેશન્ટને ડાયરિયા ની કન્ડિશન હોય તો એન્ટિડાયરીઅલ મેડિસિન Provide કરવી.

5)comfort measures:

• પેશન્ટને પેઇન હોય તો comfort measures provide કરવું.
• પેશન્ટને માઈન્ડ ડાઈવરઝનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.

6)educational and discharge planning.

• patient ને પ્રોપર હેન્ડ વોશિંગ ટેકનીક માટે એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ફૂડ technique માટે એડવાઇઝ કરી.
• પેશન્ટને hand washing ટેકનીક માટે એડવાઇઝ કરવી.
• patient ને પ્રોપરલી ઈમોશનલ સપોર્ટ provide કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને ક્લીન તથા comfortable એન્વાયરમેન્ટ provide કરવું.

1)Define/explain tracheoesophageal fistula. ટ્રકિયો ઈસોફેજિયલ ફિસ્ટયુલા ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• ફિસ્ટયુલા એટલે કોઈપણ બે ઓર્ગન વચ્ચે એબનોર્મલ કનેક્શન થાય તો તેને ફિસ્ટયુલા કહેવામાં આવે છે.
• ટ્રેકીયો ઈસોફેજીયલ ફિસ્ટયુલા મા ટ્રકિયા( trachea/wind pipe) તથા ઈસોફેગસ
  ( esophagus/the tube that carries food from mouth to the stomach) વચ્ચે એબનોર્મલ કનેક્શન થાય છે. તેને ટ્રેક્યોઇસોફેઝીયલ ફિસ્ટયુલા ( tracheoesophageal fistula) કહેવામાં આવે છે.
• ટ્રેકિયો ઈસોફેજીઅલ ફિસ્ટયુલા એ મુખ્યત્વે કંજીનાઇટલ એબનોર્માલિટી છે પરંતુ તે જો લેટ લાઈફ
  ( late life) માં થાય તો તે કોઈપણ સર્જીકલ પ્રોસિજરના કારણે થાય છે.

2)explain the Etiology/cause of the patient with the tracheoesophageal fistula . ટ્રકિઓ ઈસોફેજિયલ ફિસટયુલા વાળા પેશન્ટના કારણ જણાવો.

• કંજીનાઈટલ ડિફેક્ટ ના કારણે.
• ટ્રોમેટિક તથા બ્લન્ટ injury થવાના કારણે.
• એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટરના કારણે.
• ટ્યુમર થવાના કારણે.
• due to pressure necrosis by a tracheostomy tube.
• gastric acid regurgitation through Distal fistula.

3)explain the Clinical manifestation of the patient with the tracheoesophageal fistula. ટ્રકિઓ ઈસોફેજિયલ ફિસ્ટયુલા વાળા પેશન્ટ ના લક્ષણો તથા ચિહ્નો જણાવો.

• birth પછી એક્સએસીવ સિક્રીશન જોવા મળવું.
• in neonate:

• •>Chocking,
• •>Coughing,
• •>Vomiting,
• •>Cyanosis during •>feeding,

• neonate ને mucous ના વાઈટ ફ્રોધી બબલ્સ એ માઉથ તથા nose માં પ્રેઝન્ટ હોય છે.

• સાઇનોસીસ,
• એબડોમિનોલ ડિસ્ટેન્શન થવું .
• cough આવવું.
• poor ફીડિંગ.
• રેસ્પીરેટરી ડીસ્ટ્રેસ થવું.
• nasogastric tube પાસ ન થઈ શકવી.

3)explain the diagnostic evaluation of the patient with the esophageal fistula .ઈસોફેજિયલ ફિસ્ટયુલા વાળા પેશન્ટના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો .

• history tacking and physical examination.
• અલ્ટ્રા સાઉન્ડ,
• chest x rays,
• nasogastric tube insertion,
• બેરિયમ મિલ,
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ ,
• ઇકોકાર્ડીઓગ્રામ,

5) explain the management of the patient with the tracheoesophageal fistula. ટ્રકિયો ઈસોફેજીઅલ fistula વાળા પેશન્ટનું મેનેજમેન્ટ લખો.

management

1. immediate management:

1)infant ને 30 ડિગ્રી angle એ રાખવું કે જેથી ગેસ્ટ્રીક કન્ટેન એ રિફ્લેક્સ થતુ પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

2) naso ગેસ્ટ્રીક ટ્યુબને ઇસોફેસમાં રાખી અને ઇસોફેગસ માં રહેલ secretion હોય તેને suction કરવું જેથી aspiration થતું પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

3) પાઉચ ને નોર્મલ સલાઈન દ્વારા washed out આઉટ કરવું જેથી કમ્યુકસના કારણે ટ્યુબ એ બ્લોક ન થાય.

4) પેશન્ટને સપોર્ટિંગ થેરાપી પ્રોવાઈડ કરવી.

5) પેશન્ટની ન્યુટ્રિશનલ રિક્વાયરમેન્ટ ફુલ ફિલ કરવી.

6) પેશન્ટને ઇન્દ્રા વિનર્સ fluid પ્રોવાઇડ કરવું.

7) પેશન્ટને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન provide કરવી.

8) પેશન્ટને respiratory સપોર્ટ provide કરવો.

9) પેશન્ટને ન્યુટ્રલ એન્વાયર્મેન્ટ મેન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

10) પેશન્ટને સર્જીકલ ઇન્ટરવેશન દ્વારા fistula ને correct કરવુ.

Nursing management

• પેશન્ટની મોર અમાઉન્ટમાં fluid intake કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને intra વિનસ fluid પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને respiratory સપોર્ટ provide કરવો.
• patient ને properly ઓક્સિજન પ્રોવાઈડ કરવુ .
• patient ના કંટીન્યુઅસલી vital sign મોનીટર કરવા.
• પેશન્ટને ventilatory સપોર્ટ provide કરવો.
• patient ને mouth દ્વારા કઈ પણ વસ્તુ આપવી નહીં.
• એજન્ટની semi fowler position મા રાખવું.
• patient and તેના ફેમિલી મેમ્બર ઈમોશનલ સપોર્ટ કરવો provide કરવો.
• patient ને કોઈપણ પ્રકારની કોમ્પ્લિકેશન થાય તો તાત્કાલિક રિપોર્ટ કરવો.
• patient ના ફેમિલી મેમ્બર્સને disease વિશેની બધી જ માહિતી પ્રોવાઈડ કરવી.

1)explain/define peritonitis. પેરીટોનાઈટીસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• peritoneum ( પેરીટોનિયમ : એક સીરસ( serous) મેમ્બરેન છે કે જે એબડોમીનલ કેવીટી ના viscera ને કવર કરે છે તથા એબડોમીનલ ઓર્ગન ને સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરે છે)
• આ પેરીટોનિયમ માં લોકલાઈસ તથા જનરલાઈઝ ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય તો તેને પેરીટોનાઇટીસ કહેવામાં આવે છે.
• { peritonitis : infection and inflammation of the peritoneum layer of the abdomen its called peritonitis. }
• પેરીટોનાઇટીસ એ મુખ્યત્વે કોઈપણ બેક્ટેરિયલ તથા ફંગલ ઇન્ફેક્શનના કારણે થાય છે. તેના કારણે most common symptom severe abdominal pain જોવા મળે છે.

2)explain the Etiology/cause of peritonitis. પેરીટોનાઈટીસ ના કારણ જણાવો.

• પેરીટોનાઈટીસ નું મોસ્ટ કોમન cause કોઈ પણ બેક્ટેરિયલ તથા વાયરલ ઇન્ફેક્શનના કારણે હોય છે.

1)infection ( ઇન્ફેક્શનના કારણે):

• bacterial infection,
• fungal infection .

2)perforated organ( પર્ફોરેટેડ ઓર્ગન)

• આમાં જ્યારે કોઈપણ એબડોમીનલ કેવીટીના ઓર્ગન એ પર્ફોરેટેડ થાય તેના કારણે પણ ઇન્ફેક્શન થઈ શકે છે.

3) intra abdominal inflammatory condition (ઇન્ટ્રા એબડોમીનલ ઇન્ફલામેટ્રી કન્ડિશન):

• ડાયવર્ટિક્યુલાઈટીસ,
• પેન્ક્રીએટાઇટીસ,
• ઇન્ફલામેટ્રી બોવેલ ડિસીઝ .

4)Trauma ( ટ્રોમા થવાના કારણે)

• એબડોમિનલમાં ટ્રોમાં થવાના કારણે.

5)post operative complication ( પોસ્ટ ઓપરેટીવ કોમ્પ્લિકેશન)

• કોઈપણ એબડોમિનલ કેવીટીમાં થતી સર્જરી ના complication ના તરીકે.

6)Asities ( એસાઈટીસ ના કારણે)

• એબડોમીનલ કેવીટીમાં ફ્લુઈડ નું એક્યુમ્યુલેશન થવાના કારણે.

7)other organ inflammation

• બોડીના અધર ઓર્ગનમાં થતું inflammation abdominal કેવીટીમાં સ્પ્રેડ થવાના કારણે peritonitis થાય છે.

8) intra abdominal Abscess( pus) થવાના કારણે.

9) પેરિટોનિયલ ડાયાલીસીસ કરવાના કારણે.

10)Rupture appendix (રપ્ચર એપેન્ડિક્સ).

11) peptic અલ્સર થવાના કારણે.

12) લીવર સીરોસીસ ના કારણે.

13) કોઈપણ પેલ્વિક ઇન્ફ્લામેટરી ડીસીઝ થવાના કારણે.

14) ફેલોપિયન ટ્યુબમાં ઈન્ફલામેશન થવાના કારણે.

3)explain the type of peritonitis. પેરીટોનાઇટિસના ટાઈપ જણાવો:

પેરીટોનાઈટીસના બે ટાઈપ પડે છે.

1)primary peritonitis ( પ્રાઇમરી પેરીટોનાઈટીસ) ,

2)secondary peritonitis ( સેકન્ડરી પેરીટોનાઇટિસ)

1)primary peritonitis ( પ્રાઇમરી પેરીટોનાઈટીસ) ,

• જ્યારે કોઈપણ બ્લડ તથા lymph ના ઇન્ફેક્શન દ્વારા પેરિટોનિયમ માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય તો તેને પ્રાઇમરી પેરીટોનાઈટીસ કહેવામાં આવે છે .
• આ પ્રકાર નું પેરિટોનાઇટીસ એ rare કન્ડિશનમાં જ જોવા મળે છે.

2)secondary peritonitis ( સેકન્ડરી પેરીટોનાઇટિસ)

• જ્યારે બીલીયરી ( biliary ) તથા ગેસ્ટ્રો ઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેક( gastrointestinal track)માં રહેલા બેક્ટેરિયા અને એન્ઝાઈમ દ્વારા પેરીટોનિયમ લેયરમાં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય તો તેને સેકન્ડરી પેરિટોનાઈટીસ કહેવામાં આવે છે .
• આ પ્રકારનું પેરિટોનાઇટીસ એ મોસ્ટ કોમન હોય છે.

4)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the peritonitis.પેરીટોનાઇટીસ વાળા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• એબડોમિનલ પેઇન થવું.
• એબડોમિનોલ ટેન્ડરનેસ થવું.
• એબડોમીનલ બ્લોટીંગ( filling of fullness or tightness in abdomen due to gas accumulate in abdominal cavity) થવું.

• રીબાઉન્ડ ટેન્ડરનેસ (જ્યારે એબડોમન ને hand દ્વારા પાલપેટ( palpate) કરવામાં આવે અને તે જગ્યા પરથી hand દ્વારા આપેલા pressure ને released કરવામા આવે ત્યારે પણ પેશન્ટનુ પેઇન અને ટેન્ડરનેસ increas થાય તેને રિબાઉન્ડ ટેન્ડરનેસ કહે છે.)

• fever તથા chills.
• nausea.
• vomiting.
• ભૂખ ન લાવવી.
• ટેમ્પરેચર તથા પલ્સ રેટ ઇન્ક્રીઝ થવા.
• ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ઇમબેલેન્સ થવું.
• leukocytes count increase થવા.
• બ્રિધિંગ ડીફીકલ્ટી થવી.
• skin turn pale and cold.
• હાર્ટ રેટ increase થવા.
• shock.

4)explain the Diagnostic evaluation of the patient with the peritonitis. પેરીટોનાઇટીસ વાળા પેશન્ટનુ ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• બ્લડ ટેસ્ટ.
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ test.
• બ્લડ કલ્ચર.
• ઇલેક્ટ્રોલાઇટ અને કિડની ફંકશન ટેસ્ટ.
• એબડોમિનોલ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ.
• abdominal x ray.
• abdominal ct scan.
• લેપ્રોસ્કોપી ( laparoscopy).
• peritonial fluid culture.
• એક્સપ્લોરેટરી સર્જરી.
• rectal તથા પેલ્વિક એક્ઝામિનેશન.

5)explain the management of the patient with peritonitis. પેરીટોનાઇટીસ વાળા પેશન્ટ નું મેનેજમેન્ટ લખો.

medical management

• પેરીટોનાઈટીસ ના કારણ ને identify કરવુ અને તેને તાત્કાલિક ટ્રીટ કરવા.

• પેશન્ટનું ફલુઇડ અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ બેલેન્સ maintain કરવુ.
• પેશન્ટને આઇસોટોનિક સોલ્યુશન provide કરવુ hypovolemia ને prevent માટે.
• જો પેશન્ટને પેઇન થતું હોય તો analgesic medicine provide કરવી.
• જો પેશન્ટને nausea તથા વોમિટિંગની કમ્પ્લેન હોય તો એનટીએમેટીક મેડિસિન provide કરવી.
• જો એબડોમીનલ ડિસ્ટેન્સન ની કમ્પ્લેઇન હોય તો ઇન્ટેસ્ટાઈનલ intubation કરી અને suction કરવું જેના કારણે થાય abdominal distention releive થાય છે અને ઇન્ટેસ્ટાઈનલ ફંકશન પ્રમોટ થાય છે.
• પેશન્ટને એડીક્યુએટ અમાઉન્ટમાં ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટની બ્રોડ સ્પેક્ટ્રમ એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

• Ex:=
• •>Cefoxitin with the aminoglycoside.
• •>Penicillin G.
• •>Clindamycin with aminoglycoside.

• સર્જરીમાં જે ઇન્ફેક્ટેડ ટીશ્યુસ હોય તેને રીમુવ કરવું.
• પેશન્ટને Intra વિનસ ફ્લૂઈડ પ્રોવાઇડ કરવું જો ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ડિસ્ટર્બન્સ થયુ હોય તો તેને નોર્મલ કરવા માટે.

explain the nursing management of patients with the peritonitis. પેરીટોનાઇટીસ વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

• પેશન્ટને ઓરલ હાઈજિન મેઇન્ટેઇન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી ઇન્ફેક્શન ને થતુ પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.
• ચાઈલ્ડહુડ સમયે મમ્સ, મીઝલ્સ તથા રૂબેલા( MMR) નું પ્રોપરલી immunization કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને ડિફીકેશન( defecation) પહેલા અને પછી પ્રોપરલી હેન્ડ wash કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને irritant food like caffeine, spicy ફૂડ, તથા હોટ ફૂડ ને અવોઇડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને માઉથના ડ્રાઈનેસને reduce કરવા માટે પ્લેનટી ઓફ fluids intake કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી .
• પેશન્ટને સ્મોકિંગ, આલ્કોહોલ અને સિગારેટને સ્ટોપ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• mouth ને મોઇસ્ટ કરવા માટે lukewarm સલાઈન સોલ્યુશન નો યુઝ કરવા એડવાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને સુગર ફ્રી લેમન drops નો યુઝ કરવા એડવાઇઝ કરવી saliva ના production ને increase કરવા માટે તથા સ્વેલિંગને રીડ્યુસ કરવામાં મદદ કરે છે.
• પેશન્ટને સેમિસોલિટ ડાયટ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટના chieks માં રહેલા સ્વેલિંગને રીડયુઝ કરવા માટે હિટ એપ્લિકેશન કરવા એડવાઇઝ કરવું.
• પેશન્ટને fiber યુક્ત ડાયટ લેવા માટે એડવાઈઝ કરવું.
• patient ને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ડીસીઝ, તેના કારણ ,તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે માહિતી કરવી.
• patient તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ના બધા જ ડાઉટસ ક્લિયર કરવા.
• patient ને રેગ્યુલરલી મેડિસિન લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી ફોલો અપ( follow up) લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

1)explain/define helminthiasis. હેલ્મિન્થિઆસિસ ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• હેલ્મિન્થિઆસિસ ને worm ઇન્ફેક્શન પણ કહેવામાં આવે છે.
• જ્યારે body એ પેરાસાયટીક worm દ્વારા ઇનફેક્ટેડ થાય ત્યારે તેને હેલ્મિન્થસ કહેવામાં આવે છે.
• હેલ્મિન્થસ ને ક્લાસીફાઇડ કરવામાં આવે છે:
• •> Tapeworm
  ( cestodes),
• •> Round worm
  ( nematodes),
• •> Flukes
  ( trematodes).
• આ 🪱 worm 🪱 એ મુખ્યત્વે ગેસ્ટેરો ઇન્ટેસ્ટેનલ ટ્રેક ( gastro intestinal track) માં રહે છે પરંતુ તે બોડીના અધર ઓર્ગનમાં પણ સ્પ્રેડ થાય છે અને ફીઝોલોજીકલ ચેન્જીસ તથા ડેમેજ કરે છે.
• હેલ્મિન્થિઆસિસ એ મુખ્યત્વે બોડીમાં ઇન્ટેસ્ટાઇન ,લીવર, લંગ્સ, બ્લડ સ્ટ્રીમ. વગેરેને અફેક્ટ કરે છે.
• STH ( Soil Transmitted helminthiasis / સોઇલ ટ્રાન્સમિટેડ હેલ્મિન્થિઆસિસ ) and schistosomiasis ( સીસ્ટોસોમિયાસીસ) એ મોસ્ટ ઈમ્પોર્ટન્ટ હેલ્મિન્થિઆસિસ નું ગ્રુપ છે.

2) Explain the types of worm infestation. worm ઈનફેસ્ટેશનના ટાઈપ જણાવો.

worm ઇન્ફેસ્ટેશનના ચાર ટાઈપ પડે છે.

1)Ascariasis ( એસ્કેરિયાસીસ) ( Round worm infection)

• રાઉન્ડ worm એ મુખ્યત્વે ફૂડ( food) ને contaminated કરે છે અને તેના કારણે ફૂડ એ ઇન્ટેસ્ટાઇન ને તથા લંગ્સને અફેક્ટ કરે છે.
• રાઉન્ડ worm ઇન્ફેક્શન જેમકે lymphatic filariasis સમાવેશ થાય છે.

2)Tape worm infection ( ટેપ વોમ ઇન્ફેક્શન.)

• ટેપ worm ઇન્ફેક્શન એ મુખ્યત્વે uncooked food ઈટીંગ કરવાના કારણે થાય છે.
• ટેપ વોમૅ ઇન્ફેક્શન માં cysticercosis નો સમાવેશ થાય છે.

3)Enterobiasis (એન્ટેરોબીયાસીસ) ( pinworm infection) ( પીન વોમૅ ઇન્ફેક્શન)

• પિન વોમૅ એ મુખ્યત્વે સિકમ ( cecum) ને ઇન્ફેક્ટ કરે છે અને તેના eggs એ મુખ્યત્વે પેરીએનલ સ્કીન પર પ્રેઝન્ટ હોય છે.

4)Hoock worm infection ( હુક વોમૅ ઇન્ફેક્શન)

• હુક વોમૅ ના larvae એ મુખ્યત્વે
• •>સ્કીન ,
• •>લન્ગ્સ ,
• અને
• •>સ્મોલ ઇન્ટેસ્ટાઇન , •>ઇસોફેગસ ને અફેક્ટ કરે છે.

3)explain the Etiology/cause of helminthiasis. હેલ્મિન્થિઆસિસ ના કારણે જણાવો.

=> હેલ્મિન્થિઆસિસ એ મુખ્યત્વે parasitic worm દ્વારા થાય છે.

1)contaminated food or water ( કંટામીનેટેડ ફૂડ તથા વોટર)

=> જે ફૂડ એ હેલ્મિન્થસ દ્વારા ઇન્ફેક્ટેડ/કન્ટમીનેટેડ થયા હોય તે ફૂડનું ઇન્ટેક કરવાના કારણે.

=> poor સેનિટેશનના કારણે.

2)soil contamination ( સોઇલ કંટામીનેશન.)

=> હેલ્મિન્થસ દ્વારા કંટામીનેશન થયેલી સોઇલ ના કોન્ટેક માં આવવાથી તથા કંટામીનેટેડ થયેલા આવે વેજીટેબલ્સ નુ ઇન્ટેક કરવાના કારણે.

3)fecal oral transmission ( ફિકલ ઓરલ ટ્રાન્સમિશન)

=> ફિકલ ઓરલ રુટ દ્વારા મુખ્યત્વે અનહાઇજીનીક કન્ડિશન ના કારણે હેલ્મિન્થસ એ સ્પ્રેડ થાય છે.

4)consumption of undercooked or raw food ( અંડરકુંક્ડ તથા રો ફૂડ નું ઇન્ટેક કરવાના કારણે)

=> અમુક પ્રકારના હેલ્મિન્થસ જેમકે ટેપ વોમૅ એ મુખ્યત્વે અંડરકુક ફૂડ અથવા રો ફૂડ ઇન્ટેક કરવાના કારણે સ્પ્રેડ થાય છે.

5)contact with the infected animals ( ઈન્ફેકટેડ એનિમલ ના કોન્ટેક માં આવવાના કારણે)

=> અમુક પ્રકારના હેલ્મિન્થસ એ મુખ્યત્વે કોઈપણ જે ઇન્ફેક્ટેડ એનિમલ હોય તેના ડાયરેક્ટ કોન્ટેક માં આવવાના કારણે સ્પ્રેડ થાય છે.

6)vector born transmission ( વેકટર બોનૅ ટ્રાન્સમિશન)

=> અમુક પ્રકારના હેલ્મિન્થસ એ મુખ્યત્વે વેક્ટરના કારણે ટ્રાન્સમિટ થાય છે.

4)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the helminthiasis. હેલ્મિન્થિઆસિસ વાળા પેશન્ટ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• લો ગ્રેડ ફિવર ,
• સ્પુટમમાં બ્લડ આવવું ,
• વીઝીંગ સાઉન્ડ સંભળાવો.
• ડિસ્પનિયા ( shortness of breath).
• ચેસ્ટ પેઈન થવું.
• એપીગેસ્ટ્રીક પેઈન.
• vomiting.
• એબડોમિનલ ડિસ્ટેસન થવું.
• perineal itching during night.
• irritability .
• restlessness.
• ઊંઘ ન આવવી.
• સ્ટૂલમાં બ્લડ આવવું ( hematochezia).
• એનિમિયા.
• વેઇટ લોસ થવો.
• થાક લાગવો.

5)explain the diagnostic evaluation of the patient with the helminthiasis. હેલ્મિન્થિઆસિસ વાળા પેશન્ટ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈમાલીઓએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• માઈક્રોસ્કોપીકલી સ્ટુલ એક્ઝામિનેશન.
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ ટેસ્ટ.
• સિરોલોજિકલ ટેસ્ટિંગ.

6)explain the medical management of the patient with the helminthiasis. હેલ્મિન્થિઆસિસ વાળા પેશન્ટનું મેડિકલ મેનેજમેન્ટ લખો.

1)Deforming treatment ( ડીફોર્મિંગ ટ્રીટમેન્ટ.)

=> આ ટ્રીટમેન્ટમાં પેશન્ટને tab mebendazole( vermox) નો સિંગલ ડોઝ ત્રણ દિવસ સુધી પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

=> આ ડોઝ એ દર બે વિકે રીપીટ કરવામાં આવે છે.

=>provide tab. Albendazole to the patient.

=>provide Oxamniquine to the patient.

=> જો પેશન્ટને એનિમિયાની કન્ડિશન હોય તો tab. Ferrous sulphate 200 mg આખા દિવસમાં ત્રણ વખત પ્રોવાઇડ કરવી.

surgical management

• સર્જરીમાં ઇન્ટેસ્ટાઇન ના જે અફેક્ટેડ પાર્ટ હોય તેને રીમુવ કરવામાં આવે છે.

mass dewarming of children ( માસ ડીવોર્મિંગ ઓફ ચિલ્ડ્રન)

=> જે એરિયામાં worm નું ઈન્ફેસ્ટેશન વધુ પ્રમાણમાં થતું હોય તે એરિયાના ચિલ્ડ્રનને વર્ષમાં બે વાર deworming મેડિકેશન ( Albendazole) પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

=> children ને પ્રોપરલી હેન્ડ વોશિંગ કરવા માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

=> children ને પ્રોપરલી બ્રશિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ કરવામાં આવે છે.

write the Nursing management of the patient with the helminthiasis હેલ્મિન્થિઆસિસ વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

provide education about the hygiene .

• પેશન્ટની પ્રોપરલી હેન્ડ હાઇજિન માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને સેફ ડ્રિંકિંગ વોટર તથા safe food પ્રીપરેશન માટે એજ્યુકેશન provide કરવું.
• patient ને food preparation કરતી સમયે clenliness મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી .

• ફૂડ સવૅ કરતી વખતે પણ cleanliness maintain કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી એન્વાયરમેન્ટલ સેનિટેશન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• patient ને પર્સનલ હાઇજિન મેન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

provide education about the proper diet:

• બેલેન્સ ડાયટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશન્સીને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.
• હાઈ પ્રોટીન ડાયટ ,લો કાર્બોહાઈડ્રેટ તથા ફાઇબ્રસ ફૂડ intack કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને એ સ્મોલ અને ફ્રિકવન્ટ અમાઉન્ટમાં ફૂડ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• એનિમિયાને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે ગ્રીન leafy વેજીટેબલ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• patient ને planty ઓફ ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

provide proper medication:

• પેશન્ટને પ્રોપરલી એન્ટીહેલ્મેન્થિક મેડિસિન જેમ કે આલ્બેન્ડાઝોલ mebendazole એડમીનિસ્ટર કરવી.

• પેશન્ટને રેગ્યુલર ચેકઅપ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને કોઈપણ કોમ્પ્લિકેશન હોય તો તાત્કાલિક રિપોર્ટ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટની રેગ્યુલર ફોલોઅપ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી મેડીકેશન લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

1)Define/explain constipation. કોન્સ્ટીપેશનને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• constipation એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં •>bowel મુમેન્ટ ઈનફ્રીક્વન્ટ હોય છે or
  •>bowel emptying મા ડીફીકલ્ટી આવે છે or •>સ્ટૂલ passing મા ડીફીકલ્ટી આવે છે ,or •>ઇનકમ્પ્લિટ બોવેલ ઇવાક્યુએશન/emptying થાય છે.
• constipation ની કન્ડિશન એ મુખ્યત્વે •>feaceas ના hardened થવાના કારણે ,
  •>inadequate amount મા ફાઇબર ફૂડ intake કરવાના કારણે ,તથા
  •>water intake ઓછા પ્રમાણમાં કરવાના કારણે જોવા પડે છે.

2)explain the Etiology/cause of the constipation. કોન્સ્ટીપેશન થવાના કારણ જણાવો.

1)Dietary factors ( ડાયેટરી ફેક્ટર)

=> ફાઇબર યુક્ત ડાયટ નું અમાઉન્ટ ઓછા પ્રમાણમાં લેવાના કારણે.

=> ઓછા પ્રમાણમાં fluid intake કરવાના કારણે.

=>processed food વધુ પ્રમાણમાં લેવાના કારણે.

2)lack of physical activity (ફિઝિકલ એક્ટિવિટી ઓછા પ્રમાણમાં કરવાના કારણે)

=> સેડેન્ટરી લાઇફસ્ટાઇલ તથા ફિઝિકલ એક્ટિવિટી ઓછા પ્રમાણમાં કરવાના કારણે.

3)Dehydration ( ડિહાઈડ્રેશન)

=> fluid નું ઇન્ટેક ઓછા પ્રમાણમાં કરવાના stool hard થાય છે અને stool પાસ કરવામાં ડીફીકલ્ટી આવે છે તેના કારણે કોન્સ્ટીપેશન થઈ શકે છે.

4)certain medication (અમુક પ્રકારની મેડીકેશનના કારણે)

Ex:=
•>Antihypertensive ,
•>Antidepressant,
•>Antacid,
•>Opioids ( narcotics),
•>Diuretics,
•>Antihistamine,
•>Antispasmodic,
•>Anticonvulsant,
•>Calcium channel blocker,
•>Pain releiver,
આ બધી medication ના કારણે પણ કોન્સ્ટીપેશન થઈ શકે છે.

5)Neurological conditions (ન્યુરોલોજિકલ કન્ડિશન)

=> મલ્ટીપલ સ્કલેરોસીસ, Parkinson disease ના કારણે પણ કોન્સ્ટીપેશન થઈ શકે છે.

6)Hormonal changes (હોર્મોનલ ચેન્જીસ થવાના કારણે)

=> પ્રેગનેન્સી તથા age ના કારણે હોર્મોનલ fluctuation થવાના કારણે.

7)Metabolic or muscular ( મેટાબોલીક તથા મસ્ક્યુલર)

•>હાઈપર કેલ્સેમિયા, •>હાઇપો થાઈરોઇડિઝમ, •>ડાયાબિટીસ મલાઈટસ , •>સિસ્ટીક ફાઇબ્રોસીસ,
•> માયોટોનિક ડિસ્ટ્રોફી,
•>સીલીયાક ડીસીઝ,

વગેરેના કારણે પણ કોન્સ્ટીપેશનની કન્ડિશન થાય છે.

8)structural or functional disorder ( સ્ટ્રકચરલ તથા ફંક્શનલ ડિસઓર્ડર ના કારણે)

=>
•>કોલોન નું કેન્સર,
•>Anal fissure,
•>સ્પાઈનલ કોડૅ lesion, •>પ્રેગનેન્સી,
•> ડીસેન્ડીંગ પેરીનીયમ syndrome ,
•>સ્ટ્રોક.

9)psychological factor ( સાયકોલોજીકલ ફેક્ટર ના કારણે)

=> stress, એન્ઝાઈટી,fear ના કારણે.

10) લીડ પોઇઝનિંગ ના કારણે.

11) કનેક્ટિવ ટીશ્યુસ ડિસઓર્ડર ના કારણે.

12) એપેન્ડીસાઇટીસ ના કારણે.

13)ignorance to the urge of defecation.

14) ઓબસ્ટ્રકશનના કારણે.

3)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the constipation. કોન્સ્ટીપેશન વાળા પેશન્ટ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• એબડોમીનલ ડીસકમ્ફર્ટ થવું.
• એબડોમીનલ ડિસ્ટેન્સન થવું.
• એબડોમીનલ પેઇન થવું.
• એનોરેક્ઝિયા/Anorexia (ભૂખ ન લાગવી).
• straining to pass stool.
• માથું દુખવું.
• Nausea.
• ફીલિંગ ઓફ ફુલનેસ.
• restlessness.
• ઇનડાયજેશન.
• Anismus ( એનીસ્મસ):= straining સમયે એનલ સ્પિન્કટર નું અનકોઓર્ડીનેટેડ કોન્ટ્રાકશન થવું.
• fecal impaction:

• rectum માં હાર્ડ mass ફીલ થવું.

• ઇનફ્રિકવન્ટ બોવેલ મુવમેન્ટ.
• stool પાસીંગ માં ડીફીકલ્ટી થવી.
• હાર્ડ તથા ડ્રાય સ્ટુલ પાસ થવું.

4)Explain the diagnostic evaluation of the patient with the constipation. કોન્સ્ટીપેશન વાળા પેશન્ટના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવોલ્યુશન લખો.

• history taking and physical examination.
• બેરીયમ એનીમા.
• કોલોનોસ્કોપી.
• સિગ્મોઈડોસ્કોપી.
• એબડોમીનલ એક્સ રે.
• એનોરેકટલ મેનોમેટ્રી.
• રેક્ટલ એક્ઝામિનેશન.

5) explain the complications of the patient with the constipation. કોન્સ્ટીપેશનના કોમ્પ્લિકેશન જણાવો.

• hemorrhoids થવા.
• perforation થવું.
• હાઇપોટેન્શન.
• fecal ઇમ્પેક્ષન( impaction).
• એનલ ફિશર( fissure).
• એબડોમીનલ પેઈન થવું.
• ડાયવર્ટીક્યુલોસીસ.
• મેગાકોલોન.
• બોવેલ પર્ફોરેશન.

6) explain the treatment of the patient with the constipation. કોન્સ્ટીપેશન વાળા પેશન્ટની ટ્રીટમેન્ટ જણાવો.

medical management

• પેશન્ટને હાઈ ફાઇબર ડાયટ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટની ફ્રુટ તથા વેજીટેબલ્સ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને છ થી આઠ ગ્લાસ દરરોજ પાણી પીવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• જો સ્ટુલ નુ impaction થઈ ગયેલું હોય તો પેશન્ટને એનિમા પ્રોવાઇડ કરવો.

• Like:=
• soap water enema,
• Tap water enema,
• Phosphate enema.

• ઇન્ટેસ્ટાઇન ના મોટર ફંકશનને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે મેડિકેશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• Ex:= prokinetic agent( cisatride or metoclopramide).

• provide bulk forming drug to the patient ex:=methyl cellulose psyllium.
• provide stool softner to the patient ex:= Docusate.
• પેશન્ટને લુબ્રિકન્ટ પ્રોવાઇડ કરવુ.

• Ex:= mineral oil.
• પેશન્ટને સ્ટીમ્યુલન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.
• Ex:= phenol phthalein.
• પેશન્ટને સલાઈન તથા ઓસ્મોટિક સોલ્યુશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• Ex:=
  milk of Megnesia ,
  Sodium Phosphate lactulose.
• serotonin type a Receptor partial agonist ( tegaserod)provide to the patient.

explain the nursing management of patients with the constipation. કોન્સ્ટીપેશન વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

1)Advice about to take adequate nutritional diet :

• ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશિયનસી ની પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પેશન્ટને એડીક્યુટ બેલેન્સ ડાયટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને સિગારેટ, સ્મોકિંગ ,આલ્કોહોલ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને ઇરીટન્ટ ફૂડ જેમકે ચા ,કોફી, સ્પાઈસી ફૂડ, હોટ ફૂડ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને એડીક્યુએટ અમાઉન્ટ મા વોટર ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને હાઈ ફાઇબર ફૂડ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને ફ્રૂટ તથા વેજીટેબલ્સ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી જેમ કે એપલ, પપૈયું, ઓરેન્જ વગેરે જેવા ફ્રૂટ્સ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને meal લીધા પછી ઈમિડિએટલી સ્લીપ લેવા માટે અવોઇડ કરવા કહેવું.

Advice to the patient about the good hygiene :

• પેશન્ટને ગુડ હેન્ડ હાઈજીન હેબિટ adopt કરવા માટે એડવાઇઝ કરવુ ઇન્ફેક્શન ને થતું પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.
• ઇન્ફેક્શનને થતું પ્રિવેન્ટ કરવા માટે meal લીધા પહેલા અને પછી પ્રોપરલી હેન્ડ વોશિંગ કરવા માટે પેશન્ટને એડવાઇઝ આપવી.
• irritant પ્રોડક્ટ તથા ડેરી પ્રોડક્ટ નો યુઝ minimise કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટને પર્સનલ તથા એન્વાયરમેન્ટલ હાઈજીન મેઇન્ટેન કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને ઓરલ hygiene maintain કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

educate the patient about the do physical activity and exercise.

• પેશન્ટને એડવાઇઝ આપવી કે ફિઝિકલ એક્ટિવિટી તથા એક્સરસાઇઝ કરવાથી પેરીસ્ટાલસીસ મુવમેન્ટ increase થાય છે તેથી પ્રોપરલી એક્સરસાઇઝ કરવી.
• પેશન્ટને વોકિંગ, યોગા તથા મેડીટેશન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી જેના કારણે constipation એ રિલીવ થાય છે.

Advice about to take adequate medicine.

• પેશન્ટને પ્રોપરલી લકઝેટીવ તથા એનિમા પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને સપોસિટરી એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવી કોન્સ્ટીપેશન ને રીલીવ કરવા માટે.
• પેશન્ટને રેગ્યુલરલી ફોલોઅપ લેવા માટે advice આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી મેડીકેશન લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

1)Define/explain Diarrhea. ડાયરિયા ને વ્યાખ્યાયિત કરો.

• => ડાયરિયા એ કોઈપણ disease નથી પરંતુ એ એક સિમ્ટોમ તરીકે વર્તે છે.
• => ડાયરિયા એ ડાઈજેસ્ટીવ સિસ્ટમ ના disease નુ symptom છે.
• => ડાયરિયામાં stool ની ફ્રિક્વન્સી ,તેનું ફ્લુઇડ કન્ટેન્ટ , તથા volume increases થાય છે.
• => diarrhea એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં liquid and more loose સ્ટૂલ એ આખા દિવસમાં ત્રણ થી વધારે વખત પાસ થાય છે તેને ડાયરિયા કહેવામાં આવે છે.
• => Diarrhea એ મુખ્યત્વે કોઈપણ બેક્ટેરિયલ, વાયરલ, તથા પેરાસાઈટીક ઇન્ફેક્શનના કારણે થાય છે.

2)explain the types of diarrhea. ડાયરિયા ના ટાઇપ જણાવો.

=> diarrhea ના ટોટલ સાત ટાઈપ પડે છે.

1)Acute Diarrhea ( એક્યુટ ડાયરિયા),

=> એક્યુટ ડાયરિયા નું onset suddenly અને શોર્ટ ડ્યુરેશનમાં હોય છે.

=> એક્યુટ ડાયરિયા એ મુખ્યત્વે અમુક કલાક તથા દિવસો સુધી જ જોવા મળે છે.

=> એક્યુટ ડાયરિયા એ મુખ્યત્વે •>વાયરલ( virial), •>બેક્ટેરિયલ ( bacteria), તથા •>પેરાસાઈટ્સ ( parasites) ઇન્ફેક્શનના કારણે તથા ફૂડ પોઈઝનિંગ ના કારણે થાય છે.

2)chronic Diarrhea ( ક્રોનિક ડાયરીયા),

=> chronic કે ડાયરીયા નું ટાઈમ ડ્યુરેશન એ ખૂબ લોંગ હોય છે.

=>જો Diarrhea એ મુખ્યત્વે બે week કરતા પણ વધુ સમયથી persistent હોય તો તેને chronic ડાયરીયા કહે છે.

=> ક્રોનિક ડાયરીયા એ મુખ્યત્વે

•>Irritable bowel syndrome ( ઇરીટેબલ બોવેલ સિન્ડ્રોમ),

•>Inflammatory bowel disease ( ઈનફ્લામેટરી બોવેલ ડીસીઝ),

•>Malabsorption disorder ( માલ એબસોબસૅન ડિસઓર્ડર) ના કારણે જોવા મળે છે.

3)persistent Diarrhea ( પર્સીસ્ટંટ ડાયરિયા),

=> અમુક વીક કરતા પણ વધુ સમયથી કંટીન્યુઅસ ડાયરિયા ની કન્ડિશન હોય તો તેને પર્સીસ્ટન્ટ ડાયરીયા કહેવામાં આવે છે.

=> પર્સીસ્ટન્ટ ડાયરીયા એ મુખ્યત્વે
•>ઇન્ફેક્શન ( infection)

•>inflammatory bowel disease ( ઇન્ફ્લામેટરી બોવેલ ડિસીઝ) તથા

•>certain medication
(અમુક પ્રકારની મેડીકેશન) ના કારણે થાય છે.

4)Traveler’s Diarrhea (ટ્રાવેલર્સ ડાયરિયા) ,

=> ટ્રાવેલર્સ ડાયરિયા એ મુખ્યત્વે જ્યારે કોઈપણ individual એ કોઈપણ ટ્રાવેલિંગ કરતી સમયે contaminated ફૂડ તથા water ના કોન્ટેક માં આવે ત્યારે ટ્રાવેલર્સ ડાયરિયા ની કન્ડિશન થાય છે.

=> તે મુખ્યત્વે બેક્ટેરિયલ, પેરાસાઈટ્સ ઇન્ફેક્શન ના કારણે થાય છે.

5) inflammatory Diarrhea ( ઇન્લાફ્રામેટ્રી ડાયરીયા),

=> ઇન્ફ્લામેટરી ડાયરિયા એ મુખ્યત્વે ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેકમાં ઇન્ફેક્શન તથા inflamation થવાના કારણે inflammatory Diarrhea ની કન્ડિશન જોવા મળે છે.

=> આ મુખ્યત્વે, •>ક્રોન્સ ડીસીસ ( chron’s disease) •>અલ્સરેટીવ કોલાઈટીસ ( ulcerative colitis) ની condition માં જોવા મળે છે.

6)osmotic Diarrhea ( ઓસ્મોટીક ડાયરિયા),

=> ઓસ્મોટીક ડાયરિયા એ મુખ્યત્વે ઇનટેસ્ટાઇન દ્વારા વોટરનું પુવર અમાઉન્ટ એબ્સોપ્શન થવાના કારણે થાય છે.

=> તેના કારણે વોટર એ bowel માં જાય છે. અને લુઝ વોટરી સ્ટૂલ ( loss watery stool) પાસ થાય છે .

=>આ કન્ડિશન એ મુખ્યત્વે lactose ઇનટોલરન્સ તથા malabsorption ના કારણે જોવા મળે છે.

7)secretory Diarrhea (સિક્રિટરી ડાયરીયા)

=> સિક્રિટરી ડાયરિયા એ મુખ્યત્વે ઇન્ટેસ્ટાઇનમાં more અમાઉન્ટ માં fluid નુ secretion અથવા કોઇ પણ infection અથવા અમુક પ્રકાર ની મેડીકેશન ના કારણે થાય છે.

3)explain the Etiology/cause of the patient with the Diarrhea. ડાયરિયા થવા માટેના કારણે જણાવો.

1)Infection ( ઇન્ફેક્શન ના કારણે)

=> virous ( વાયરસ)

Ex:=Rotavirus.

=>Bacteria ( બેક્ટેરિયા)

Ex:=
•>E.coli,
•>Shigellas,
•>Salmonella,
•>Campylobacter species,
•>Clostridium difficile

=>parasitic infection ( પેરાસાઈટીક ઇન્ફેક્શન)

•>Giardia lamblia,
•>cryptosporidium,

2)food born illness ( ફુડ બોનૅ ઇલનેસ)

=> કંટામીનેટેડ થયેલું food તથા વોટર ઇન્ટેક કરવાના કારણે.

=> ફૂડ પ્રિપેર કરતી સમયે એક clinliness ન રાખવાના કારણે.

3)certain medication ( અમુક પ્રકારની મેડીકેશનના)

=> અમુક પ્રકારની એન્ટિબાયોટિક, એન્ટાસિડ તથા કેન્સરની ડ્રગ્સ ના કારણે પણ ડાયરિયા ની કન્ડિશન થાય છે.

4)Diatory factore ( ડાયટરી ફેક્ટર)

=> અમુક પ્રકારના ફૂડ તથા beverages નું એક્સેસિવ અમાઉન્ટ માં consuption કરવાના કારણે પણ ડાયરિયા ની કન્ડિશન થાય છે.

Ex:=
•>high fatty food ,
•>Spicy food,
•>Caffeinated drinks ના કારણે પણ Diarrhea શકે છે.

5)Inflammatory bowel disease ( ઇન્ફ્લામેન્ટ્રી બોવેલ ડિસીઝ)

=>ક્રોન્સ ડીસીસ ( chron’s disease) તથા અલ્સરેટીવ કોલાઈટીસ ( ulcerative colitis) એ ડાયજેસ્ટિવ ટ્રેક મા ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશન કરે છે તેના કારણે ડાયરિયા ની કન્ડિશન થાય છે.

6)irritable bowel syndrome ( ઇરીટેબલ બોવેલ સિન્ડ્રોમ)

=>ઇરીટેબલ બોવેલ સિન્ડ્રોમ ના કારણે પણ ક્રોનિક ડાયરિયા ની કન્ડિશન થાય છે.

7)Malabsorption disorder ( માલએબ્ઝોબશન ડિસઓર્ડર),

celiac disease ( સિલિયાક ડીસીસ)

•>Lactose intolerance ( લેકટોસ ઇનટોલરન્સ)

ના કારણે ન્યુટ્રીશનના absorbtion મા ઇમ્પેરમેન્ટ થાય છે અને Diarrhea ની કન્ડિશન arise થાય છે.

8)Gastero intestinal disorder ( ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ ડિસઓડૅર)

=> ગેસ્ટેરોઇન્ટરસ્ટાઈનલ ટ્રેકના ડિસઓર્ડર જેમકે,

•>Diverticulitis ( ડાયવર્ટિક્યુલાઈટીસ),
•>Colorectal cancer ( કોલોરેકટલ કેન્સર),
•>Gasterointestinal surgery ( ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ સર્જરી)

ના કારણે ડાયરીયા ની કન્ડિશન થાય છે.

9)stress and anxiety ( સ્ટ્રેસ તથા એન્ઝાઈટી ના કારણે)

=> ઈમોશનલ factore જેમ કે anxiety, and stress પણ bowel habit ને affect કરે છે તેના કારણે પણ Diarrhea ની કન્ડિશન થઈ શકે છે.

10)exposure to the new environment ( ન્યુ એન્વાયરમેન્ટમાં એક્સપોઝર થવાના કારણે)

=> ન્યુ એન્વાયરમેન્ટમાં કોઈપણ કન્ટામીનેટેડ ફૂડ તથા વોટરના ઈન્ટેક કરવાના કારણે પણ ડાયરિયા ની કન્ડિશન arise થઈ શકે છે.

11) watery contain ઇન્ક્રીઝ થવાના કારણે.

=> કોઈપણ સ્ટુલ સોફ્ટનર નો યુઝ કરવાના કારણે પણ વોટર કન્ટેન્ટ ઇન્ક્રીઝ થાય અને તેના કારણે પણ ડાયરિયા ની કન્ડિશન થઈ શકે છે.

12) ઇન્ટરસ્ટાઇનની motility ડિસ્ટર્બ થવાના કારણે.

4)explain the Clinical manifestation/sign and symptoms of the patient with the Diarrhea. ડાયરિયા વાડા પેશન્ટના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો.

• ફ્રિકવન્ટ બોવેલ મુમેન્ટ થવી.
• લુઝ વોટરી સ્ટુલ પાસ થવું.
• એબડોમીનલ પેઈન થવું.
• એબડોમીનલ ક્રેમ્પસ થવું.
• ડીહાઇડ્રેશન થવું.
• ફલુઈડ અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ઇમબેલેન્સ થવું.
• ડ્રાઇ માઉથ થવું.
• increase thirst.
• થાક લાગવો.
• ફીવર આવવો.
• એબડોમિનોલ ક્રેમ્પિંગ થવું.
• perianal itching.
• nausea.
• vomiting.
• malaise.
• વેઇટ લોસ થવો.
• સ્ટૂલમાં બ્લડ( hematochazia) આવવું.
• નબળાઈ આવવી.
• skin ટર્ગર impaired થવી.

4)explain the diagnostic evaluation of the patient with the Diarrhea. ડાયરિયા વાડા પેશન્ટ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો.

• history tacking and physical examination.
• સ્ટૂલ એનાલાઈસીસ.
• બ્લડ એનાલાઇસીસ.
• check the હિમોગ્લોબીન લેવલ.
• assess blood uria nitrogen ( BUN Level).
• કોલોનોસ્કોપી ( colonoscopy).
• સિગ્મોઈડોસ્કોપી ( sigmoidoscopy).
• x rays.
• ct scan.
• MRI.
• assess the breath test.

• એન્ડોસ્કોપી( endoscopy).

• એલર્જી ઓર સેન્સિટી ટેસ્ટ( allergy or sensitivity test).

6)explain the management of the patient with the Diarrhea. ડાયરિયા વાળા પેશન્ટનુ મેનેજમેન્ટ લખો.

• ડાયરિયા ના cause ને આઇડેન્ટીફાય કરી તેને પ્રોપરલી ટ્રીટ કરવું.

1)fluid replacement (ફલુઇડ રિપ્લેસમેન્ટ)

• => પેશન્ટને intravenous fluid provide કરવુ ડીહાઇડ્રેશન ને prevent કરવા માટે and પેશન્ટનું હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ maintain કરવા માટે.
• => પેશન્ટને ઓરલ રીહાઇડ્રેશન સોલ્યુશન પ્રોવાઇડ કરવું.

2)Dietary modifications ( ડાયટરી મોડીફીકેશન)

• => પેશન્ટને ઈરિટેટીંગ ફૂડ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• => પેશન્ટને બ્લાન્ડ ડાયટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• => પેશન્ટની ફ્રિકવન્ટ અને સ્મોલ અમાઉન્ટમાં ફૂડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• => પેશન્ટને ફ્રૂટ, સલાડ, ફ્રાઇડ ફૂડ, સ્પાઈસી ફૂડ, કોફી તથા આલ્કોહોલ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

3)medication ( મેડિકેશન)

• => જો પેશન્ટને ડાયરીયા એ કોઈપણ બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે હોય તો એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી .

4)Antidiarrheal medication ( એન્ટિડાઇરિયલ મેડીટેશન)

• => પેશન્ટને ડાયરિયા ની કન્ડિશન હોય તો ઓવર ધ કાઉન્ટર ડ્રગ loperamide provide કરવી.

5)Antiviral drugs ( એન્ટિવાયરલ ડ્રગ્સ)

• =>ડાયરિયા થવા માટેનો cause એ વાયરલ ઇન્ફેક્શન હોય તો patient ને એન્ટિવાયરલ મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

6)Antiparacitic drug ( એન્ટી પેરાસાઈટીક ડ્રગ્સ)

• => જો પેશન્ટને ડાયરિયા ની કન્ડિશન એ કોઈપણ પેરાસાઈટીક ઇન્ફેક્શનના કારણે હોય તો પેશન્ટને એન્ટી પેરાસાઈટીક મેડિસિન provide કરવી.

7)Anti inflammatory drugs ( એન્ટીઇન્ફલામેટરી ડ્રગ્સ)

• => જો પેશન્ટને ડાયરિયા એ કોઈ પણ ઇન્ફ્લામેટરી કન્ડિશનના કારણે હોય તો પેશન્ટને એન્ટી ઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગ્સ પ્રોવાઇડ કરવી.

7) explain the nursing management of patients with the Diarrhea. ડાયરિયા વાડા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.

1)assessment ( અસેસમેન્ટ)

• => ડાયરિયા વાડા પેશન્ટની કમ્પ્લીટ હિસ્ટ્રી લેવી તથા તેનું ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરવું.
• => પેશન્ટ ના વાઈટલ સાઈન મોનિટર કરવા.
• => પેશન્ટને કોઈપણ ડીહાઈડ્રેશનના સાઇન અને સિમ્પટોમસ છે કે નહીં તે assess કરવુ .

2)fluid and electrolyte balance ( ફલુઇડ તથા ઇલેક્ટ્રોલાઇટ બેલેન્સ )

• => પેશન્ટનો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ maintain કરવો.
• => પેશન્ટને ઓરલ રિહાઇડ્રેશન સોલ્યુશન Provide કરવુ.
• =>patient ને intravenous fluid provide કરી patient નુ ફલુઇડ અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ બેલેન્સ નોર્મલ રાખવું.

3)provide nutritional support to the patient ( પેશન્ટને ન્યુટ્રીશનલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો)

• => પેશન્ટને બ્લાન્ડ ડાયટ( bland diet) લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• => પેશન્ટને સ્પાઈસી ફૂડ, ફેટી ફૂડ, fried ફૂડ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• => પેશન્ટને સ્મોલ તથા ફ્રીક્વન્ટ અમાઉન્ટ માં ફૂડ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

4)medication administrations ( મેડિકેશન એડમિનિસ્ટ્રેશન)

• => પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી એન્ટિબાયોટિક તથા એન્ટીડાયરિયલ મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

5)infection control mesures ( ઇન્ફેક્શન કંટ્રોલ મેઝર્સ)

• •> ઇન્ફેક્શનને કંટ્રોલ કરવા માટે પેશન્ટને પ્રોપરલી hygienic કન્ડિશન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• •> પેશન્ટને પ્રોપરલી હેન્ડ વોશિંગ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• •> પેશન્ટને તેના હોમ એન્વાયરમેન્ટમાં હાઇજીનીક કન્ડિશન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• •> પેશન્ટને ગરમ કરેલું વોટર ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• •> પેશન્ટને પ્રોપરલી cooked થયેલું ફૂડ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• •> પેશન્ટને fruits તથા વેજીટેબલ્સ એ અવોઈડ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• •> પેશન્ટની પ્રોપરલી પર્સનલ હાઈજીન મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડવાઈઝ આપવી.