FUNDAMENTAL OF NURSING (FON)(GNM 1st YEAR) PAPER SOLUTION 03/04/2025-UPLOAD NO.10

Q-1 a. Define Nursing – નર્સિંગની વ્યાખ્યા આપો .03

નર્સિંગ એ આર્ટ અને સાયન્સ છે. જેની મદદથી બીમાર માણસને કાળજીપૂર્વકની Care આપીને તેની જિંદગી નું રક્ષણ કરી શકાય અને Disease ને થતો અટકાવી શકાય તંદુરસ્તી વધારી શકાય તેમ જ ખોળખાપણ વાળા દર્દીને Rehabilitation માં લાવવા માટે Treatment કરી શકાય તેને નર્સિંગ કહે છે.

b. List out qualities of professional nurse. – પ્રોફેશનલ નર્સનાં ગુણો લખો. 04

ક્વોલિટી ઓફ નર્સ (Qualities of nurse):

કાઇન્ડનેસ(Kindness) : નર્સમાં સેવા કરવાની ભાવના હોવી જરૂરી છે તે ભલી તથા દયાળુ હોવી જોઈએ કોઈપણ વસ્તુની કે વ્યક્તિની ચીડ હોવી જોઈએ નહીં.

હેલ્ધી (Healthy) : નર્સ શારીરિક તેમજ માનસિક દૃષ્ટિએ નિરોગી તથા સક્ષમ હોવી જોઈએ જે વ્યક્તિ પોતે જ રોગી હોય તે બીજાની સેવા કઈ રીતે કરી શકે નર્સ ને ક્યારેક ડ્યુટી પૂરી થઈ જાય પછી પણ કામ કરવું પડતું હોય છે અકસ્માત કે ક્યારેક કોઈ રોગચારા ફેલાય તેવા સમયમાં સેકડો દર્દીઓ એક સાથે સારવાર કરવી પડતી હોય છે આવા સમયે વધુ કલાક પણ નોકરી કરવી પડે છે ત્યારે તેણે પોતે હેલ્ધી રહેવું આવશ્યક છે.

ચીયરફુલ (cheerful) : નર્સ હંમેશા આનંદી તથા ઉત્સાહી રહેવું જોઈએ. પ્રસન્ન વ્યક્તિ જ બીજાને આનંદ આપી શકે છે આનંદિત સ્વભાવની નર્સ નાસીપાસ થયેલા દર્દીને ઉત્સાહિત કરી શકે છે અને દર્દીની બીમારીમાંથી સાજા થવાની વિશેષ શક્યતા રહે છે.

કેરેક્ટર(character): નર્સનું ચરિત્ર પણ સારું હોવું જોઈએ સારું ચરિત્ર વ્યવસાયને પણ પવિત્ર બનાવે છે.

રેગ્યુલારીટી(Regularity) : નર્સ નિયમિત હોવી જોઈએ પોતાના કામના સમયે અનિયમિત રહે તે નો ચાલે કારણ કે તેણે પેશન્ટની નિયમિત સમયસર સારવાર આપીને સાજો કરવાનો હોય છે.

સેક્ટરીફાઈસ(Sectorify): નર્સમાં સહનશીલતા તથા વિનમ્રતા હોવી જોઈએ એટલું જ નહીં તે દયાળુ પ્રમાણ તથા પેશન્ટ સામે રોષેનો ભરાય તેમજ સહાનુભૂતિ દર્શાવોનારી હોવી જોઈએ

સિમ્પથી(Sympathy): નર્સમાં સહદયતા વાળી હોવી જોઈએ એટલે કે પેશન્ટની જગ્યાએ પોતાની જાતને મૂકવી જોઈએ અને પોતાને સારી વર્તણુક મળે તો આપણને એવું લાગે તેનો વિચાર કરવો જોઈએ પેશન્ટની લાગણી ને ઠેસ પહોંચાડ્યા વગર તેની સારવાર કરવાની નર્સમાં આવડત હોવી જોયે.

સેલ્ફ કોન્ફિડન્સ(Self confidence): નર્સમાં આત્મવિશ્વાસ હોવો જોઈએ પેશન્ટને સંપૂર્ણપણે સાજો કરે તેવો તેનામાં વિશ્વાસ હોવો જોઈએ ઓબ્ઝર્વેશન નર્સમાં ઓબ્ઝર્વેશન પાવર હોવો જોઈએ ઓબ્ઝર્વેશન થી થતા ઇવાલીઓએશનથી ક્યા કામને મહત્વ આપવું તે જાણી શકાય છે તેમજ પેશન્ટને અપાતી સારવારની શું અસર થાય છે તેનો પણ ખ્યાલ આવે છે.

એલર્ટનેસ(Alertness) : નર્સમાં સજાગતા તથા ચપડતા હોવી જોઈએ ઝડપથી કામ કરવાની તમન્ના હોવી જોઈએ નર્સની સારી વર્તણૂકથી પેશન્ટનો આત્મવિશ્વાસ વધે છે.

એપથી(Epathy) : નર્સ કોઈપણ પ્રકારના ભેદભાવ ના રાખતી હોવી જોઈએ તેણે પેશન્ટને પેશન્ટ તરીકે જ હોવો જોઈએ તેના જાતિ ધર્મ કે આર્થિક સ્થિતિનો ભેદભાવ ન રાખવો જોઈએ.

ઓનેસ્ટી(Honesty): નર્સ પ્રમાણિક હોવી જોઈએ વોર્ડમાં અનેક ઈક્વિપમેન્ટ આર્ટીકલ્સ મેડિસિન વગેરે હોય છે તેની જવાબદારી નર્સ પર હોય છે ભૂલથી કોઈપણ વસ્તુ બગડી જાય તૂટી જાય તો ઓથોરિટી ને તેની જાણ કરવી જોઈએ.

સાયન્ટિફિક નોલેજ(Scientific Knowledge) : નર્સ એ પોતાનું નોલેજ સાયન્ટિફિક પ્રિન્સિપાલ ને ધ્યાનમાં રાખી કામ કરવું જોઈએ ફક્ત પુસ્તકીય જ્ઞાન નહીં પણ અનુભવને પણ કામે લગાડવો જોઈએ અને સાયન્ટિફિટ પ્રિન્સિપલ સાથે એપ્લાય કરવું જોઈએ અને નર્સ તેન ઇન્ટેલિજન પણ હોવી જોઈએ.

ઇકોનોમિકલ નેચર(Economic nature): નર્સ નો સ્વભાવ કરકસર વાળો હોવો જોઈએ કોઈપણ કામ સમય શક્તિ બચાવીને કરવાની આવડત વાળી હોવી જોઈએ.

સેલ્ફ ડિપેન્ડન્ટ(Self-dependent): સેલ્ફ ડિપેન્ડન્ટ હોવી જોઈએ પેશન્ટની કેર બાબતે અન્ય પર આધારિત ન હોવી જોઈએ.

કયુરિયોસીટી(Curiosity): નર્સ ને હંમેશા નવું શીખવાની જાણવાની જિજ્ઞાસા (Curiosity) હોવી જોઈએ જેથી સમય પ્રમાણે પોતાના જ્ઞાનમાં વધારો કરી શકે નેક્સ્ટ રિસોર્સ પેશન્ટની સારવાર માટે જે કાંઈ રિસોર્સીસ અવેલેબલ હોય તેનો સંપૂર્ણ રીતે ઉપયોગ કરી શકે તેવી હોવી જોઈએ.

c. Explain admission procedure of patient in ward. દર્દીનો વોર્ડમાં એડમિશન પ્રોસિઝર સમજાવો. 05

પેશન્ટના વોર્ડ એડમિશનની પ્રક્રિયા (Admission Procedure of Patient in Ward):

• પેશન્ટના વોર્ડમાં એડમિશનની પ્રોસેસ એ એક સુસંગત અને પ્રોફેશનલ રીતે ડિસાઇડ થયેલી સ્ટેપ-બાય-સ્ટેપ પ્રોસેસ છે, જે હોસ્પિટલના મેડિકલ પ્રોટોકોલ અનુસાર કરવામાં આવે છે. જ્યારે ડોક્ટર પેશન્ટને ઓબ્ઝર્વેશન કે ટ્રીટમેન્ટ માટે હોસ્પિટલના વોર્ડમાં એડમીટ કરવાનો ઓર્ડર આપે છે, ત્યારે એડમિશન ડેસ્ક (Admission) પરથી પ્રોસેસ સ્ટાર્ટ થાય છે. અહીં પેશન્ટનું ઇન્ડિવિઝ્યૂઅલ અને ડેમોગ્રાફિક ડેટા, જેમ કે નામ, ઉંમર, લિંગ, સરનામું, કોન્ટેક્ટ ડિટેઇલ્સ અને ઈમરજન્સી કોન્ટેક્ટની નોંધ લેવાય છે. સાથે જ પેશન્ટ અથવા તેમના લાગતા વ્યક્તિ દ્વારા એડમિશન ફોર્મ અને કોન્સેન્ટ ફોર્મ (Consent) પર સહી લેવાય છે.
• આ પછી પેશન્ટને ફાઇનલ ડાયગ્નોસિસ, અલોટેડ વોર્ડ અને બેડ નંબર અનુસાર ડિસાઇડ થયેલા વોર્ડમાં મોકલવામાં આવે છે. વોર્ડમાં પેહોંચ્યા પછી રિસીવિંગ નર્સ પેશન્ટનું ફ્રેશ એડમિશન અસેસમેન્ટ (Assessment) કરે છે, જેમાં વાયટલ સાઇન્સ (Vital signs) જેવા કે પલ્સ, બ્લડ પ્રેશર, ટેમ્પરેચર અને રેસ્પિરેટ્રી રેટ ચેક કરવામાં આવે છે. તેમજ પેશન્ટની મેડિકલ હિસ્ટ્રી (History) અને હાલમાં ચાલતી પ્રોબ્લેમ ની ડિટેઇલ પણ લેવાય છે.
• પેશન્ટને હોસ્પિટલની પૉલિસી, રૂટિન, વિઝિટિંગ અવર્સ (Visiting), હાઇજીન, અને નર્સ કોલ સિસ્ટમ વિશે માહિતગાર કરવામાં આવે છે. પેશન્ટને ચોક્કસ પ્રકારના કપડા જેમ કે હોસ્પિટલ ગાઉન (Gown) પહેરવામાં હેલ્પ કરાય છે અને તેમના પર્સનલ બેલૉન્ગિંગ્સ સેફલી સ્ટોર કરાય છે.
• આ પ્રોસેસ માં પેશન્ટના કમ્પ્લીટ્લી ડેટા સાથે મેડિકલ રેકોર્ડ તૈયાર થાય છે અને તેને ડિસાઇડેડ કન્સલ્ટન્ટ ડોક્ટર સાથે અસાઇન કરવામાં આવે છે. નર્સિંગ સ્ટાફ પેશન્ટના ઓબ્ઝર્વેશન અને ટ્રીટમેન્ટ માટે પ્લાન બનાવી તેમની કામગીરી શરૂ કરે છે.
• આ રીતે પેશન્ટનું વોર્ડ એડમિશન એક સ્ટાન્ડર્ડ, સુવ્યવસ્થિત અને પેશન્ટ-સેન્ટ્રિક (Patient-centric) મેથડ થી પૂરું પાડવામાં આવે છે, જે પેશન્ટ સેફ્ટી અને કાળજીના તમામ સ્ટેપ્સ સાથે અસોસીયેટેડ હોય છે.

OR

a. Define Physical examination. – ફિઝિકલ એકઝામીનેશનની વ્યાખ્યા આપો.03

પેશન્ટની ફિઝિકલ તથા સાયકોલોજીકલ કન્ડિશન ના વિગતવાર ઇન્સ્પેક્શન કે સ્ટડીને ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કહેવામાં આવે છે.

ડીટેલ ઇન્સ્પેક્શન દ્વારા બોડી ના કોઈપણ પાર્ટની જનરલ ફિઝિકલ કન્ડિશન કે ફંકશન જાણવાની એક્ઝામને ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કહેવાય છે.

b. Describe methods of physical examination. – ફિઝિકલ એકઝામીનેશનની પધ્ધતિઓ વર્ણવો.04

ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન એટલે પેશન્ટ ની ફિઝિકલ તથા સાયકોલોજીકલ કન્ડિશનના વિગતવાર ઇન્સ્પેક્શન અથવા તો વિગતવાર સ્ટડીને ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કહેવામાં આવે છે..

શારીરિક તપાસની પધ્ધતિઓ :-

ઇન્સ્પેક્શન(Inspection): આ મેથડમાં પેશન્ટની જનરલ કન્ડિશન તેના બોડીના ઓબ્ઝર્વેશન પરથી જાણવામાં આવે છે મતલબ કે આમાં પેશન્ટનો જનરલ દેખાવ જોવામાં આવે છે પેશન્ટની સ્કીનનો કલર કેવો છે સ્કીન પર કોઈ રેસિસ છે કે નહીં અથવા શરીરમાં કોઈ પણ જગ્યાએ ડિફર્મેટી હોય તો તેની તપાસ કરાય છે પેશન્ટની ડાયટ હિસ્ટ્રી લેવામાં આવે છે ઇન્સ્પેક્શનમાં પેશન્ટની તમામ ફરિયાદ ડોક્ટર સાંભળે છે અને તેના અનુસંધાને હિસ્ટ્રી લખાઈ છે આમ ઇન્સ્પેક્શન દ્વારા પેશન્ટની બીમારીની હિસ્ટ્રી હાલની કમ્પ્લેન અને બોડી ફંક્શન જાણી શકાય છે

પાલ્પેશન(Palpation):એટલે હાથ લગાવીને તપાસ કરવી શરીરના ભાગોને ફીલ કરીને તપાસ કરવાની ક્રિયા પાલ્પેશન માટે ફિંગર્સ નો ઉપયોગ થાય છે તેનાથી ઓર્ગન ની સાઇઝ અને પોઝિશન જાણી શકાય છે આ ઉપરાંત ગરદનના ભાગમાં કોઈપણ ટ્યુમર હોય અથવા એક એક્ઝિલા કે ગ્રોઇn માં ટેન્ડરનેસ જણાય ત્યારે આ એક્ઝામ કરવામાં આવે છે

પરકશન(Purcussion):પરકશનમાં પેશન્ટના બોડી પાર્ટ્સ ઉપર ફિંગર્સ રાખીને તેના ઉપર ટેપીંગ કરવામાં આવે છે ટેપિંગ દ્વારા ઇન્ટર્નલ ઓર્ગન નો સાઉન્ડ સાંભળીને અવલોકન કરવામાં આવે છે જેનાથી ઇન્ટર્નલ ઓર્ગન્સની કન્ડિશનનો ખ્યાલ આવે છે પેશન્ટનું બ્લાડર ફૂલ છે કે ખાલી તે પરકશન દ્વારા જાણી શકાય છે આ ઉપરાંત ચેસ્ટ , એડોમીનલ અને બેક ના ભાગ પર પરકશન દ્વારા એક્ઝામિનેશન કરી શકાય છે.

અસ્કલ્ટેશન(Auscultation):આમાં સ્ટેટથોસ્કોપ કે ફીટોસ્કોપ વડે પેશન્ટની બોડી ની અંદર નો સાઉન્ડ સાંભળવામાં આવે છે આમાં ચેસ્ટ નો અવાજ સાંભળવો હાર્ટરેટ સાંભળવા બ્લડપ્રેશર લેવા માટે આ રીતનો ઉપયોગ કરાય છે

મેનીપ્યુલેશન :ઓર્ગન ની ફલેક્સીબિલિટી જાણવા માટે આ રીતનો ઉપયોગ કરાય છે દાખલા તરીકે ની નેક ની રિઝિડિટી, હાથની ફ્લેક્સન,, એબ્ડક્શન હલનચલન વગેરે

સ્પેશિયલ ઈક્વિપમેન્ટ:અમુક જાતના તપાસ સ્પેશિયલ ઇક્વિપમેન્ટ દ્વારા કરવામાં આવે છે દાખલા તરીકે ઓટોસ્કોપ,ઓપ્થેલ્મો સ્કોપ, સ્પેક્યુલમ સ્કોપ,એક્સ રે સોનોગ્રાફી વગેરે દ્વારા

c. Explain importance of patient’s records and reports in ward. વોર્ડમાં પેશન્ટનાં રેકોર્ડ્સ અને રીપોર્ટસનું મહત્વ સમજાવો. 05

રેકોર્ડ એ કાયમી લેખિત સંદેશાવ્યવહાર છે જે ક્લાયન્ટના આરોગ્ય સંભાળ વ્યવસ્થાપન સાથે સંબંધિત માહિતીને દસ્તાવેજ કરે છે.

અથવા

રેકોર્ડ એ વ્યક્તિગત કુટુંબ અથવા સમુદાયને આપવામાં આવતી નર્સિંગ સંભાળને લગતો ક્લિનિકલ, વૈજ્ઞાનિક, વહીવટી અને કાનૂની દસ્તાવેજ છે.

1.સારા રેકોર્ડ ડુપ્લિકેશનને બચાવે છે એક્જ કામ એક જ વ્યક્તિ દ્વારા થાય

2.જ્યારે રિપોર્ટ સંપૂર્ણ હોય અને તમામ સંબંધિત ડેટા આપે ત્યારે દર્દીઓને સારી સંભાળ મળે છે

૩. પૂર્ણ રેકોર્ડ સુરક્ષાની ભાવના આપે છે જે પરિસ્થિતિના તમામ પરિબળોને જાણવાથી આવે છે.

4.વોર્ડના કાર્યક્ષમ મેનેજ્મેંટ માં મદદ કરે છે.

5.લીગલ બાબતો મા મદદ કરે છે જ્યુડિસિયરી રક્ષણ મળે છે

6.ઇવાલ્યુએશન મા મદદ કરે છે

7.રિસર્ચ મા મદદરુપ થાય છે

8.ક્વાલિટી ને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે

9.વહિવટી પ્રક્રિયા ને સરળ બનાવવા માટે

10. પોતના કરેલા કામ ને જસ્ટિફાય કરવા માટે

11.પેશન્ટ અને કામ નો પ્રોગ્રેસ જાણિ શકાય માટે

12.ક્વાલિટિ ઓડિટ માટે ખુબ જરુરિ છે

Q-2

a) Define first aid & write general principles of first aid. ફર્સ્ટ એઈડની વ્યાખ્યા આપી તેના સિધ્ધાંતો વિશે લખો.08

અકસ્માત આવી પડેલી બીમારી જે શારીરીક હોય જેવી કે સ્થભંગ, રક્તસાવ કે પછી દાઝી જવુ એ સમયે હાજર રહેલ વ્યક્તિ, ડોક્ટર આવે તે પહેલા આપી શકે એવી સારવાર એટલે પ્રાથમીક સારવાર એટલે પ્રાથમિક સારવાર આપી શકે એવી સારવાર એટલે પ્રાથમિક સારવાર.

• એક્સિડન્ટના સ્થળે જલદી પહોંચવું જોઈએ
• 2 ) બિન જરૂરી સવાલો ન પુછવા
• 3 ) જે કાંઈ (Injury) ઇન્જરી કે બીમારી (illness) હોય તેનું કારણ બને એટલી જલદીથી જાણવું.
• 4) જેનાથી (Injury) ઇન્જરી થઈ હોય એવી વસ્તુ તાકીદે દૂર કરવી કે વ્યક્તિને તેથી દૂર કરવી જેમકે દાઝી (burns) ગઈ હોય એ વ્યક્તિને તેથી દૂર કરી પાણી રેડવું, ઈલેકિટ્રક શોક લાગ્યો હોય તો ઈલેકિટ્રસિટી થી લાકડીની મદદથી દૂર કરવો.
• 5 ) પેશન્ટ બેભાન જો કે અર્ધભાનમાં કે જીવીત છે કે મૃત્યુ પામ્યો છે.
• 6 ) કઈ ટ્રીટમેન્ટ  પહેલા કરવી તેની સુઝ : જેમકે પહેલા હાર્ટ ની ગતિ બંધ હોય તો ચાલુ કરવા પ્રયત્ન કરવો, રેસ્પીરેશન  નિયમિત કરવો કે પછી બ્લીડિંગ  થતો હોય તો તે બંધ કરવા પ્રયત્ન કરવો વગેરે.
• 7 ) મેડીકલ ટ્રીટમેન્ટ  મેળવવી
• 8 ) પેશન્ટની વિગતો જાણીને નોંધ કરવી
• 9 ) પેશન્ટને વધારેમાં વધારે રાહત રહે એમ રાખવો
• 11 ) હાજર વસ્તુમાંથી જરૂરી સાધનની સગવડ કરી લેવી, જેમ કે બ્લીડિંગ  થતો હોય તો પાટાપિંડીની રાહ ન જોતા રૂમાલનો ઉપયોગ કરવો.
• 12 ) પેશન્ટ ભાનમાં હોય તો એને શાંતવન આપવું.

b) Write preventive measures of bed-sore. બેડ-સોરના પ્રિન્વેટીવ મેઝર્સ લખો. 04

પ્રિવેન્શન ઓફ બેડસોર

• રીલીવીંગ પ્રેસર
  • Air causion અથવા Air ring નો ઉપયોગ કરવો
  • એલબો હિલ ની આગળના ભાગે કોટન રીંગ એપ્લાય કરીને pressure ઓછું કરવું
  • બેડ પાન આપતી વખતે જેન્ટલી હેન્ડલિંગ કરવું
  • જરૂરી ટાઇટ અથવા તો લુઝ બેન્ડેજ વ્યવસ્થિત બાંધવા
  • સિરિયસ પેશન્ટની દર ચાર કલાકે બેક કેર કરવી અને દર બે કલાકે તેની પોઝિશન ચેન્જ કરવી
  • પ્લાસ્ટર કરેલા પેશન્ટને બોનમાં કોઈપણ જગ્યાએ દબાણ આવતું હોય તો ડોક્ટરને જાણ કરવી
• પ્રિવેન્ટ મોસ્ચર
  • કોઈપણ કારણસર પેશન્ટના કપડા ભીના થાય કે તરત જ બદલની નાખવા જોઈએ
  • બેડ લીનન ભીનું થાય કે તરત જ બદલી નાખવું જોઈએ
  • નર્સિંગ પ્રોસિજર દરમિયાન લીલન ભીના થતા અટકાવવા ડ્રો સીટ મેકિંગ ટોસ નો ઉપયોગ કરી કાળજીપૂર્વક સંભાળ લેવી
  • જો પેશન્ટને વધારે પછીનો થતો હોય તો હવાની આવ જાઓ પ્રોવાઈડ કરવી ડ્રાય વાતાવરણ પૂરું પાડવું અને ભીના કપડા બદલી નાખવા .
  • એવોઇડ ફ્રીકશન
  • ક્યારે પણ રફ અને તૂટેલા બેડ પાનનો ઉપયોગ કરવો નહીં
  • બેડપાન પ્રોવાઇડ કરતી વખતે પેશન્ટને ઊંચકીને ફ્રિકશન ન થાય તે રીતે આપવું જોઈએ અને લેતી વખતે પણ તેટલી જ કાળજી રાખવી જોઈએ
  • બેડને હંમેશા કરચલી વગરની અને સ્વચ્છ રાખવી જોઈએ
  • સિરિયસ પેશન્ટને સ્મુધ મેટ્રેસ તથા સ્મુધ ક્લોથ આપવા જોઈએ
  • પેશન્ટની વધારે પડતી મુવમેન્ટ અટકાવવા માટે સેન્ડ બેગ નો ઉપયોગ કરવો
  • બેડ રીડન પેશન્ટ માટે જરૂરિયાત પ્રમાણે વોટર મેટ્રેસ ઉપયોગમાં લેવું
  • રેગ્યુલર બેક કેર કરવી બોડીના બોડી પ્રોમિનેન્ટ પાર્ટનું હંમેશા નિરીક્ષણ કરવું અને પ્રેશર પોઇન્ટ પર સ્પીડથી હળવા હાથે મસાજ કરવો જોઈએ
  • પેશન્ટના બેડ નું હાઈઝીંગ જાળવવા માટે bad linen હંમેશા ચેન્જ કરવા અને જો બેડમાં ખોરાક કણોને કચરો હોય તો બેડીને રેગ્યુલર ક્લીન રાખવી

OR

a) Explain the rights of drugs administration. ડ્રગ્સ આપવાના રાઈટ્સ વિશે સમજાવો. 08

1. રાઇટ પેશન્ટ (Right patient)

• પ્રિસ્ક્રિપ્શન પેપર પર નામ ચેક કરવું તેમજ અને કાંડા પર લગાવેલા બેન્ડ પર નામ ની તપાસ કરવી
• આદર્શ રીતે, 2 અથવા વધુ ઓળખ નો ઉપયોગ કરવો અને દર્દીને પોતાને ઓળખ આપવા માટે કહો.

2. રાઇટ મેડિકેશન (Right medication)

• દવાનું નામ તપાસો, બ્રાન્ડના નામ ટાળવા જોઈએ.
• સમાપ્તિ (એક્સપાયરી ડેટ ) તારીખ તપાસો.
• પ્રિસ્ક્રિપ્શન તપાસો.
• ખાતરી કરો કે દવાઓ, ખાસ કરીને એન્ટિબાયોટિક્સની નિયમિત સમીક્ષા કરવામાં આવે છે.

3. રાઇટ ડોઝ (Right dose)

• પ્રિસ્ક્રિપ્શન તપાસો.
• ડોઝ ની યોગ્ય રીતે ગણતરી કરવી અને યોગ્ય ગાઈડ લાઇન ને અનુસરવી

4. રાઈટ રૂટ(Right route)

• ફરી પ્રિસ્ક્રિપ્શન ચેક કરો અને મેડિસિન માટેનો એપ્રોપ્રિએટ રૂટ ચેક કરો
• પેશન્ટ એ રૂટ મુજબ મેડિસિન લઈ શકશે કે કેમ તે તપાસ કરો

5.રાઈટ ટાઈમ (Right time)

• પેશન્ટને પ્રિસક્રાઇબ કરેલ મેડિસિનની ફ્રિકવન્સી ચેક કરો
• તમે અત્યારે જે મેડિસિન આપી રહ્યા છો તે તેનો યોગ્ય સમય છે કે કેમ તે તપાસો
• છેલ્લે ક્યારે મેડિસિન આપવામાં આવી તે કન્ફર્મ કરો

6.રાઈટ પેશન્ટ એજ્યુકેશન(Right patient education)

• ચેક કરો કે પેશન્ટ ને આપવામાં આવતી મેડિકેશન સમજી શકે કે કેમ
• પેશન્ટને આપવામાં આવતી મેડિસિન થી થતી પોસિબલ સાયરી ઈફેક્ટ વિશે જણાવવું

7 . રાઈટ ડોક્યુમેન્ટેશન(Right documentation)

મેડિસિન આપી દીધા પછી તેનું યોગ્ય રીતે ડોક્યુમેન્ટેશન થયું છે કે કેમ તે ચેક કરવું અને નક્કી કરો કે પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી મેડિસિન જે રીતે આપવાની હતી એમ જ અપાઈ છે કે કેમ

8. રાઈટ ટુ રિફ્યુજ(Right to refuse)

• મેડિસિન આપતા પહેલા પેશન્ટની કન્સેન્ટ લો
• ધ્યાન રાખો કે પેશન્ટ તેમને આપવામાં આવતી મેડીકેશનનો રિફ્યુઝ નો રાઇટ ધરાવે

9. રાઇટ ટુ એસેસમેન્ટ(Right assessment)

• નક્કી કરો કે પેશન્ટને ખરેખર એ મેડિસિનની જરૂર હતી
• તેના કોન્ટ્રા ઈન્ડીકેશન ચેક કરો
• અને જરૂરી ઓબ્ઝર્વેશન કરો

10. રાઇટ ટુ ઈવાલ્યુએશન(Right evaluation)

નક્કી કરો કે મેડિસિન જેના માટે આપવામાં આવી હતી એવું એમને કામ કર્યું છે કે નહીં મેડિસિનનું રેગ્યુલર રીવ્યુ કરો અને જરૂરી ઓબ્ઝર્વેશન ચાલુ રાખો .

b) Write down functions of hospital. હોસ્પિટલનાં કાર્યો વિશે લખો.04

ફંક્શન ઓફ હોસ્પિટલ :

પેશન્ટ કેર

પેશન્ટની કાળજી લેવી હોસ્પિટલમાં દાખલ થતા તમામ દર્દીની તમામ પ્રકારની કાળજી લેવાય એડમિશનથી માંડીને તેના ડીચાર્જ સુધી તેની નર્સિંગ કેર અને અન્ય જરૂરિયાત પૂરી પડાય છે અને આ ઉપરાંત ઈમરજન્સીમાં 24 કલાક સારવાર આપવામાં આવે છે

પ્રીવેન્શન ઓફ ડીસીઝ

પ્રીવેન્શન ઇસ બેટર હોસ્પિટલ ના ડોક્ટર સાથે મળીને પેશન્ટના રોગનું prevention કરે છે રોગને થતો અટકાવવા માટે તેના માટે ઇમ્યુનાઈઝેશન અગાઉથી જ કરવામાં આવે છે આ ઉપરાંત હોસ્પિટલમાં રોગો થતા અટકાવવા જરૂરી સફાઈ અને અન્ય કામગીરી હોસ્પિટલ દ્વારા કરવામાં આવે છે

પ્રમોશન ઓફ હેલ્થ

હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલ દર્દીઓને આરોગ્ય સુધારવા માટે તેઓને રોગ સંબંધી સલાહ સૂચનો પણ હોસ્પિટલ દ્વારા જ આપવામાં આવે છે દર્દી પોતાની હેલ્થ ઇમ્પ્રૂવ કરી શકે તે માટે તેના સગા સંબંધી હોય એને પણ હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવામાં આવે છે અને હેલ્થ સાથે સંકળાયેલ હોસ્પિટલની કોઈપણ વ્યક્તિ આ પ્રકારનું આરોગ્ય શિક્ષણ આપી શકે છે

ઇન્વેસ્ટિગેશન

નિદાન અને ટ્રીટમેન્ટ માં હાલના સમયમાં મેડિકલ સાયન્સમાં વિશાળ પ્રગતિ થયેલી છે દરેક દર્દીના નિદાન માટે નવા નવા ઇન્વેસ્ટિગેશન અને તે અંગેના સાધનો પણ શોધાયેલા છે જેથી રોગનું નિદાન ઝડપથી થઈ શકે છે હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલ દર્દીઓના તાત્કાલિક જરૂરી ઇન્વેસ્ટીગેશન કરીને તેનું નિદાન નક્કી કરવામાં આવે છે અને તે મુજબ તેના જરૂરી ટ્રીટમેન્ટ ચાલુ કરી દેવાય છે આ હોસ્પિટલ નું અગત્યનું કાર્ય છે

 રિહેબિલિટેશન

 રિહેબિલિટેશન અને ઓકયુકેશનલ થેરાપી હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલો દરેક વ્યક્તિ સાજો થઈને ફરીથી તેના સમાજમાં કે પછી વ્યવસાયમાં સ્થિર થવા માંગતો કોઈ છે આવા દર્દીઓને ચોક્કસ પ્રકારનું માર્ગદર્શન અપાય છે જેના માટે શરૂઆતથી જ તેના ટોટલ હિસ્ટ્રી મેળવીને છેલ્લા સ્ટેપ સુધી તેના અનુસંધાને માર્ગદર્શન આપવામાં આવે છે

મેડિકલ એજ્યુકેશન

મેડિકલ એજ્યુકેશન હોસ્પિટલમાં ચાલતી તમામ પ્રવૃત્તિમાં ઘણા પ્રકારના એજ્યુકેશનનો સમાવેશ થાય છે અને તે ડોક્ટર નર્સિસ ફિઝીયોથેરાપીસ ફાર્માસિસ્ટ અને ટેકનિશિયન દ્વારા પૂરું પાડવામાં આવે છે આ ઉપરાંત જરૂરિયાત વાળી જગ્યાએ મેડિકલ એજ્યુકેશન અંગેનું પ્લાનિંગ કરવામાં આવે છે હોસ્પિટલ ની અંદર જ રહેલા સ્ટાફ માટે જરૂરિયાત પ્રમાણે ઇન સર્વિસ એજ્યુકેશનનું આયોજન કરીને દરેકને ટ્રેઇન કરવા માટે અને આ પ્રકારનું શિક્ષણ નવી નવી શોધખોળ તથા નવા નવા હેલ્થ પ્રોગ્રામ વગેરેના અનુસંધાને અપાય છે

મેડિકલ રિસર્ચ

મેડિકલ રિસર્ચ હોસ્પિટલમાં જુદા જુદા પેશન્ટો દાખલ થતા હોય છે જેના અનુસંધાને તેના પ્રોબ્લેમ્સ જાણીને ઘણા પ્રકારનું રિસર્ચ કરી શકાય છે રિસર્ચનું આ કાર્ય મેડિકલ એજ્યુકેશન જેટલું જ અગત્યનું છે જોકે હોસ્પિટલની ઘણી બ્રાન્ચ ઘણા પ્રકારના રિસર્ચ થાય છે અને તેઓ દરેક વ્યક્તિએ જાણવા જોઈએ નવા સંશોધનો દ્વારા ઘણા પ્રકારની આવડતો જાણીને નવું શિક્ષણ મેળવી શકાય છે

 સોશિયલ સર્વિસીસ

એટલે કે સામાજિક પ્રકારની સેવાઓ હોસ્પિટલ દ્વારા અને સિક્યુરિટી ધ્યાનમાં લેવાય છે આમાં ખાસ કરીને દર્દીઓને સોશિયલ અપાય છે આ માટે સોશિયલ વેલ્ફેર ડિપાર્ટમેન્ટ પણ હોય છે જ્યાં રહેલો સામાજિક કાર્યકર્તાઓ દરેકને યોગ્ય સલાહ આપે છે હોસ્પિટલ દ્વારા સિક્યુરિટી ના અનુસંધાને ઘણા પ્રકારના સર્ટિફિકેટ પૂરું પડાય છે જેવા કે ફિઝિકલ ફિટનેસ ઉંમર અંગેના પ્રમાણપત્ર હેન્ડીકેપ સર્ટિફિકેટ દાખલાઓ વગેરેને પૂરું પાડવામાં આવે છે આ સાથે ઈજા થયેલા દર્દી ને સર્ટિફિકેટ તેમજ મૃત્યુ પામેલા દર્દીઓને 10 સર્ટીફીકેટ જન્મતા તેમજ બોડી માટેના પોસ્ટમોર્ટમના રિપોર્ટ પણ અપાય છે

એડમિનિસ્ટ્રેશન ઓફ ઇન્સ્ટિટયૂટ

હોસ્પિટલ એક વિશાળ સંસ્થા તેમાં રહેલ તમામ કર્મચારીઓનું સંચાલન હોસ્પિટલ ની વહીવટી કચેરી દ્વારા કરવામાં આવે છે દરેક કર્મચારીના સર્વિસ અંગેના રેકોર્ડ રાખવાના હોય છે રેકોર્ડ હોસ્પિટલ દ્વારા ઘણા પ્રકારના રેકોર્ડ રાખવામાં આવે છે જેમાં પેશન્ટના એડમિશનથી ડિસ્ચાર્જ સુધીના રેકોર્ડ જન્મ મરણની નોંધ ચેપી રોગની નોંધ આ ઉપરાંત અમુક પ્રકારની આંકડાકીય માહિતીનો નોંધવામાં આવે છે આ બાબતના લેખિત રેકોર્ડ રેગ્યુલરલી જરૂરી જગ્યાએ મોકલવામાં આવે છે જેથી આ કામગીરી હોસ્પિટલ માટે ઘણી આવશ્યક છે

Q-3 Write short answer (any two) ટૂંકમાં જવાબ લખો. (કોઈપણ બે) 6 × 2 = 12

a) Describe dimensions of health. હેલ્થનાં પરિમાણો વર્ણવો.

1.ફિઝિકલ ડાયમેન્શન
બોડીની સંપૂર્ણ કામગીરી સારી ફિઝિકલ હેલ્થના સાઈન છે.
સારો રંગ
હેલ્ધી સ્કિન
બ્રાઇટ આખો
બોડી સાથેના ચમકદાર વાળ અને વધારે ફેટ
નહીં
એક મીઠો સ્વાસ
સારી ભુખ
સારી ઊંઘ
બોવેલ અને બ્લડરના રેગ્યુલર ફંક્શન
સરળ ઇઝી અને કોર્ડીનેન્ટ બોડીની મુવમેન્ટ
બધા જ વાઈટલ નોર્મલ રેન્જમાં છે.

2.મેન્ટલ ડાયમેન્શન
તે ફ્લેક્સીબિલિટી અને પર્પસ ની સેન્સ સાથેના લાઈફ ના વિવિધ એક્સપિરિયન્સ ને રિસ્પોન્સ આપવાની એબિલિટી છે.

મેન્ટલી હેલ્ધી વ્યક્તિના સારા સાઇન
ઇન્ટર્નલ કોનફ્લિક થી ફ્રી સારી રીતે સમાયોજિત
ક્રિટિઝમ સ્વીકારવી અને સરળતાથી અપસેટ ન થાય. પોતાની આઇડેન્ટિફાઈ માટે શોધક
સેલ્ફ ઇસ્ટીમ માટે સ્ટ્રોંગ સેન્સ તે પોતાને જાણે છે (જરૂરિયાત પ્રોબ્લેમ અને ગોલ)
સેલ્ફ કંટ્રોલ સારો પ્રોબ્લેમ નો સામનો કરે છે અને તેને બુદ્ધિપૂર્વક સોલ્વ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.

3.સોશિયલ ડાયમેન્શન
વ્યક્તિનું સોશિયલ સ્કિલ લેવલ સામાજિક કાર્યો અને પોતાને સોસાયટીના મેમ્બર તરીકે જોવાની એબિલિટી.

4.સ્પિરીચ્યુઅલ ડાયમેન્શન
તે માણસના આત્મા અને ફીલિંગ સાથે સંબંધિત છે. તે બ્રહ્માંડના યુનિવર્સ પાસા માં વિશ્વાસ છે.
જે ઇન્ટર્નલ અને એક્સટર્નલ કોન્ફ્લિક્ટ બંનેના ઉકેલો.
વ્યક્તિઓને લાઇફ નો અર્થ અને પર્પસ શોધવામાં મદદ કરે.
લાઈફની ફિલોસોફી પ્રોવાઇડ કરે. ડાયરેક્શન, ઈથીકલ, વેલ્યુ અને ઉચ્ચ જીવન જીવવાના સિદ્ધાંતો.
રીયલ લાઈફની પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા માટે શક્તિ અને કોન્ફિડન્સ રાખે.

5.ઈમોશનલ ડાયમેન્શન
આ ફીલીંગ ને રિલેટેડ છે.

6.વોકેશનલ ડાયમેન્શન
આ માનવ અસ્તિત્વનો એક ભાગ છે.
ફિઝિકલ અને મેન્ટલ હેલ્થ બંનેને પ્રોત્સાહન આપવાના કાર્યનો રોલ પ્લે કરે છે.
તે સેટિસ્ફેક્શન અને સેલ્ફઇસ્ટીમ પ્રદાન કરે છે.

7.અધર ડાયમેન્શન
ફિલોસોફીકલ ડાયમેન્શન કલ્ચરલ ડાયમેન્શન
સોસીયો ઇકોનોમિક ડાયમેન્શન એજ્યુકેશનલ ડાયમેન્શન
ન્યુટ્રીશનલ ડાયમેન્શન ક્યુરેટીવ ડાયમેન્શન
_પ્રીવેન્ટીવ ડાયમેન્શન વગેરે.

b) Describe comfort devices. કેમ્ફોર્ટ ડીવાઈસીસ વર્ણવો.

Define comfort device (ડિફાઇન કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ)

• કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ એ મેકેનિકલ ડિવાઇસ છે જે ઇન્ડીવિઝ્યુલને ઓપ્ટિમલ કમ્ફર્ટ પ્રોવાઇડ કરે છે.
• કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ એ એક પ્રકારના આર્ટીકલ છે જેનો ઉપયોગ પેશન્ટને કમ્ફર્ટ પ્રોવાઇડ કરવા માટે થાય છે તેમજ ડિસકમ્ફર્ટને રિલીવ કરવા માટે થાય છે. આ ઉપરાંત તેનો ઉપયોગ કરેક્ટ પોસ્ચર મેન્ટેન કરવા માટે થાય છે.
• પેશન્ટ કમ્ફર્ટ પ્રોવાઇડ કરવા માટે ઘણા બધા પ્રકારના ડિવાઇસનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે જે નીચે મુજબ છે :

Enlist comfort device (એનલિસ્ટ કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ)

• Pillow (પિલો)
• Back rest (બેક રેસ્ટ)
• Bed cradle (બેડ ક્રેડલ)
• Bed blocks (બેડ બ્લોક)
• Rubber and cotton ring (રબર એન્ડ કોટન રિંગ)
• Mattress (મેટ્રેસ)
• Cardiac table (કાર્ડિયાક ટેબલ)
• Air cushion (એર કુશન)
• Sand bag (સેન્ડ બેગ)
• Foot board (ફૂટ બોર્ડ)
• Knee rest (ની રેસ્ટ)
• Hand roll (હેન્ડ રોલ)
• Trapeze bar (ટ્રેપેઝ બાર)
• Trochanter rolls (ટ્રોચેન્ટર રોલ્સ)
• Side rails (સાઇડ રેઇલ)

purpose of comfort device (પર્પઝ ઓફ કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ):

• કમ્ફર્ટને પ્રમોટ કરવા.
• ડિસકમ્ફર્ટને રિલીવ કરવા.
• બોડી પાર્ટ પરના પ્રેશરને રીલિવ કરવા.
• બેડસોરને પ્રિવેન્ટ કરવા.
• બોડી પાર્ટને ઇમમોબીલાઇઝ કરવા.
• કરેક્ટ પોસ્ચર મેન્ટેન કરવા.
• ફોલ ડાઉન તેમજ એકસીડન્ટને પ્રિન્ટ કરવા.

Pillow (પિલો):

• પિલો એ એક પ્રકારનું કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ છે જે પેશન્ટને કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવા માટે ઉપયોગી છે.
• આ ઉપરાંત પિલોનો ઉપયોગ બોડીના વેરીયસ પાર્ટને સપોર્ટ આપવા માટે થાય છે.
• પિલોને ફોલ્ડ, રોલ તેમજ ટક કરી શકાતું હોવાથી તેનો ઉપયોગ પોઝિશન મેન્ટેન કરવા માટે થાય છે.
• આ ઉપરાંત પિલોનો ઉપયોગ હેડ, નેક, આર્મ, લેગ અને બેકના પાર્ટને સપોર્ટ કરવા માટે થાય છે.
• તેમજ પિલો એ એબ્ડોમિનલ મસલ્સ અને ની ટેન્ડનનું પેઇન રિલીવ કરે છે.

Back rest (બેક રેસ્ટ):

• બેક રેસ્ટ એ મેકેનિકલ ડિવાઇસ છે જે સીટીંગ પોઝીશનમાં રહેલા પેશન્ટના બેકને સપોર્ટ તેમજ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરે છે.
• બેક રેસ્ટને ઇચ્છિત એંગલ મુજબ એડજસ્ટ કરી શકાય છે.
• બેક રેસ્ટનો ઉપયોગ હેડ તેમજ બેકને એલીવેટ કરવા તેમજ તેને સપોર્ટ આપવા માટે થાય છે.
• બેક રેસ્ટનો ઉપયોગ કાર્ડિયાક તેમજ પલ્મોનરી ડીઝીસ ધરાવતા પેશન્ટમાં કરવામાં આવે છે.

Bed cradle (બેડ ક્રેડલ):

• બેડ ક્રેડલ એ સેમી સર્કયુલર શેપનું કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ છે જેનો ઉપયોગ બેડ લિનનના વેઇટને ટેક ઓફ કરવા મટે થાય છે.
• બેડ ક્રેડલ એ જુદી જુદી સાઇઝ તેમજ જુદા જુદા મટીરીયલના જોવા મળે છે.
• જેમ કે વુડન, મેટલ, ઈલેક્ટ્રોનિક
• બેડ ક્રેડલનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે બર્ન વાળા પેશન્ટમાં કરવામાં આવે છે.

Bed blocks (બેડ બ્લોકસ):

• બેડ બ્લોક્સ એ મોટાભાગે વુડના બનેલા હોય છે. જે હાઇ અથવા લો હોય છે.
• બેડ બ્લોક્સને બેડના ફૂટની નીચે પ્લેસ કરવામાં આવે છે.
• બેડ બ્લોક્સનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે સ્પાઈનલ એનેસ્થેશિયા તેમજ ટોનસિલેકટોમી બાદ કરવામાં આવે છે.

Rings (રિંગ્સ):

• એર રિંગ એ સર્ક્યુલર રબર તેમજ કોટનનું બનેલું એક પ્રકારનું કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ છે. જે એરથી ઇન્ફલેટ થયેલ હોય છે. તેમજ તેને લિકેજ માટે ચેક કરવામાં આવે છે.
• આ એર રિંગને પેશન્ટના હિપની નીચે તેમજ બોની પ્રોમિનન્સ એરિયાની નીચે પ્લેસ કરવામાં આવે છે

Air mattress & water mattress (એર મેટ્રસ એન્ડ વોટર મેટ્રસ):

• એર મેટ્રસ એ એરથી ઇન્ફ્લેટ થયેલ હોય છે જયારે વોટર મેટ્રસ એ વોટરથી ભરેલું હોય છે.
• એર અને વોટર મેટ્રસનો ઉપયોગ ખૂબ જ થીન (પાતળા) તેમજ ઓબેસ પેશન્ટ કે જેને પ્રેશર સોર ડેવેલપ થવાના ચાન્સિસ છે તેવા પેશન્ટમાં કરવામાં આવે છે.
• આ મેટ્રસ એ બોડીના વેઇટને બધા જ ડાયરેકશનમાં ઇકવલી ડિસ્ટ્રીબ્યુટ કરવામાં મદદ કરે છે જેથી કોઇ એક બોડી પાર્ટ પર આવતા પ્રેશરને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.
• એર તેમજ વોટર મેટ્રસ એ પ્લાસ્ટિકના બનેલા હોય છે જેમાં ચેમ્બરના બે સેટ આવેલ હોય છે.
• આ મેટ્રસને બેડ પર રાખવામાં આવે છે અને તેને લાઇટ બોટમ ક્લોથ વડે કવર કરવામાં આવે છે.

Air cushion (એર કુશન):

• એર કુશન એ રાઉન્ડ શેપનું રબરમાંથી બનેલું રીંગ જેવુ સ્ટ્રકચર છે. જે એરથી ઇન્ફ્લેટ થયેલું હોય છે.
• એર કુશનનો ઉપયોગ બોડીના વેઇટને ટેક ઓફ કરવા માટે થાય છે.
• એર કુશનને ડાયરેકટલી સ્કીનના કોન્ટેક્ટમાં એપ્લાય કરી શકાતું નથી આથી તેને કવર વડે કવર કરવામાં આવે છે.

Sand bag (સેન્ડ બેગ):

• સેન્ડ બેગ એ સેન્ડ ફિલેડ એટલે કે રેતીની ભરેલી કેનવાસ, રબર અથવા પ્લાસ્ટિકની બેગ છે.
• ટ્રોચેન્ટર રોલની જગ્યા એ સેન્ડ બેગનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.
• સેન્ડ બેગ એ જુદા જુદા વેઇટમાં અવેલેબલ હોય છે.

Foot board (ફૂટ બોર્ડ):

• ફૂટ બોર્ડને ફૂટ રેસ્ટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• ફૂટ બોર્ડ એ ફ્લેટ પેનેલ અથવા બોર્ડ છે જે પ્લાસ્ટિક અથવા વુડમાંથી બનેલી હોય છે.
• જેનો ઉપયોગ ફિટને રેસ્ટને આપવા માટે થાય છે.
• ફૂટ બોર્ડને પેશન્ટના ફિટને ટચ થતું હોય તેમ પલાન્ટર સરફેસને પેરેલલ તેમજ મેટ્રેસથી પરપેન્ડીક્યુલર પ્લેસ કરવામાં આવે છે.

Knee rest (ની રેસ્ટ):

• પિલોની બદલામાં ની રેસ્ટનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• ની રેસ્ટને ની ની અન્ડર પ્લેસ કરવામાં આવે છે અને ની ને કમ્ફર્ટ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
• ઘણા ડોક્ટર એ ની પિલોનો ઉપયોગ કરવાની ના પાડે છે કારણ કે તેના કારણે થ્રોમ્બસ ફોર્મેશન થવાનો ડર રહે છે.

Hand rolls (હેન્ડ રોલ્સ):

• હેન્ડ રોલ એ કલોથનું બનેલું સિલિન્ડર શેપનું કમ્ફર્ટ ડિવાઇસ છે. જે 4-5 ઇંચ લોંગ હોય છે અને તેનો ડાયામીટર 2-3 ઇંચ હોય છે.
• હેન્ડ રોલમાં ક્લોથને રોલ અને ફોલ્ડ કરવામાં આવે છે અને ફિરમલી સ્ટીફ કરવામાં આવે છે.
• આ રોલને પાલ્મર સરફેસની અગેઇન્સ્ટ પ્લેસ કરવામાં આવે છે
• હેન્ડ રોલનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે થમ્બ અને ફિંગરને સ્લાઇટલી ફ્લેક્શન પોઝિશનમાં રાખવા માટે કરવામાં આવે છે.

Trapeze bar (ટ્રેપેઝ બાર):

• ઓવર હેડ ટ્રેપેઝ બાર એ ટ્રાયએન્ગલ શેપનું મેટલ બાર છે. જે મેટલ ફ્રેમ સાથે જોડાયેલું હોય છે જે બેડનાં હેડબોર્ડ અને ફૂટબોર્ડ સાથે અટેચ થયેલું હોય છે.
• આ ટ્રાયએન્ગલર મેટલ પાર્ટ એ બેડની ઉપરની બાજુ હોય છે જેનો ઉપયોગ પેશન્ટને મૂવ કરવા માટે તેમજ પેશન્ટની પોઝિશન ચેન્જ કરતી વખતે વેઇટને સપોર્ટ આપવા માટે થાય છે.

Side rails (સાઇડ રેઇલસ):

સાઇડ રેઇલસ એ એક પ્રકારના બાર (આડ) છે. જેને બેડની બને બાજુ લગાવવામાં આવે છે. જે બેડની લેન્થ જેવડા હોય છે. સાઇડ રેઇલસના ઉપયોગથી ફોલ ડાઉનને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે. તેમજ સાઇડ રેઇલસ એ પેશન્ટને ઇઝીલી મુવમેન્ટ કરવામાં આસિસ્ટ કરે છે.

Wedge / abductor pillow (વેજ / એબ્ડકટર પિલો):

આ એક ટ્રાયએન્ગ્યુલર શેપનું પિલો છે. જે હેવી ફોમનું બનેલું છે.

Cardiac table (કાર્ડિયાક ટેબલ)

આ એક પ્રકારની ટેબલ જેવી રચના છે. જેને બેડ પર પેશન્ટની આગળ પ્લેસ કરવામાં આવે છે. જેની પર પિલો રાખવામાં આવે છે જેથી પેશન્ટ એ રેસ્ટ કરી શકે છે અને લીન ફોરવર્ડ રહી શકે. પિલો વગર આ ટેબલનો ઉપયોગ મીલ અને રાઇટિંગમાં થાય છે. આ ટેબલનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે કાર્ડિયાક પેશન્ટ અને અસ્થમા વાળા પેશન્ટમાં થાય છે.

c) Define restraint, enlist types and write hazards of restraint. રીસ્ટ્રેઈન્ટની વ્યાખ્યા આપી તેના પ્રકારોની યાદી બનાવો તથા જોખમો લખો.

રિસ્ટ્રેઇન એ એક પ્રકારનું Device છે. જે ઇન્ડીવિઝયુલની મુવમેન્ટ અને ફ્રીડમને લિમિટ આપે છે એટલે કે રિસ્ટ્રેઇનનો ઉપયોગ કોઈપણ બોડી પાર્ટને મોબીલાઇઝ કરવા માટે થાય છે એટલે કે કોઇ પણ બોડી પાર્ટની મુવમેન્ટને રીસ્ટ્રીક કરવા માટે થાય છે. રિસ્ટ્રેઇનનો ઉપયોગ હેલ્થ કેર, સાયકિયાટ્રિક અને કરેકશનલ સેટિંગમાં થાય છે. રિસ્ટ્રેઇનને નીચે દર્શાવ્યા મુજબ ઘણા બધા ટાઇપમાં વહેંચવામાં આવેલ છે :

Types of restraints :

✓ ફિઝિકલ રિસ્ટ્રેઇન :

• મેન્યુઅલ રિસ્ટ્રેઇન :

મેન્યુઅલ રિસ્ટ્રેઇનમાં પર્સનને તેજ પ્લેસમાં હોલ્ડ કરવા માટે હેન્ડ તેમજ બોડીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે

• મેકેનિકલ રિસ્ટ્રેઇન :

મેકેનિકલ રિસ્ટ્રેઇનમાં મુવમેન્ટને રીસ્ટ્રીક કરવા માટે મેકેનિકલ ડિવાઇસનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેમકે બેલ્ટ, સ્ટ્રેપ્સ, કફ. ઉદાહરણ તરીકે વ્રિસ્ટ એન્ડ એન્કલ રિસ્ટ્રેઇન, રિસ્ટ્રેઇન ચેર.

• પોઝિશનલ રિસ્ટ્રેઇન :

પોઝિશનલ રિસ્ટ્રેઇનમાં પેશન્ટને એવી પોઝિશન આપવામાં આવે છે કે જેનાથી પેશન્ટની મુવમેન્ટ રિસ્ટ્રીક થઈ શકે. જેમકે પ્રોન પોઝિશન, સુપાઇન પોઝિશન

✓ કેમિકલ રિસ્ટ્રેઇન :

કેમિકલ રિસ્ટ્રેઇનમાં પેશન્ટના બિહેવિયર ને કંટ્રોલ કરવા માટે અથવા મૂવમેન્ટને રીસ્ટ્રીક કરવા માટે મેડિસિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેમાં મેડિસિન તરીકે સેડેટિવ, એન્ટીસાયકોટિક ડ્રગ, એન્ઝીઓલાયટિક ડ્રગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

✓ એનવાયરમેન્ટલ રિસ્ટ્રેઇન :

એનવાયરમેન્ટલ રિસ્ટ્રેઇનમાં મુવમેન્ટને રિસ્ટ્રીક કરવા માટે પેશન્ટની આજુબાજુ રહેલા એન્વાયરમેન્ટને મોડીફાઇ કરવામાં આવે છે. જેમકે ડોર લોક કરી દેવા, સેક્લુઝન રૂમ (એકાંત રૂમ)

✓ સાયકોલોજીકલ રિસ્ટ્રેઇન :

સાયકોલોજીકલ રિસ્ટ્રેઇનમાં પર્સનના બિહેવિયરને કંટ્રોલ કરવા માટે વર્બલ કમાન્ડ્સ, ઇન્ટીમીડેશન (ધમકી) અને કોર્સીઓન (બળજબરી) નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

Types of restrain :

• MITTENS RESTRAINTS ( મિટેન રીસ્ટ્રેન )
• LAP OR BELT IN THE CHAIR  (લેપ or બેલ્ટ ઇન ચેર )
• બેડ રેઇલ્સ અથવા સાઈડ રેઇલ્સ 
• ચેર વિથ બેલ્ટ 
• એબડોમીનલ બેલ્ટ 
• એલ્બો રીસ્ટ્રેન
• મમ્મી રીસ્ટ્રેન
• hazards of restraint :
• સતત ઘર્ષણને કારણે ટીસ્યુ ને ડેમેજ થાય છે .
• શરીરના અન્ય ભાગોને નુકસાન થાય છે જેમકે ડિસલોકેશન થવું 
• પ્રેશર સોર નો નો વિકાસ કે ઉદભવ થવો .
• નર્વ ડેમેજ અથવા ઇચેઈમિયા થવું 
• ફૂટ નું ડ્રોપ અથવા કાંડા (રિસ્ટ ) નું ડ્રોપ થવું .
• એસ્ફીક્સિયા અથવા એસ્પિરેશન ન્યુમોનિયા થઈ શકે છે .
• દર્દીઓને લાગે છે કે તેને સજા થઈ છે

Q-4 Write short notes. ટૂંકનોંધ લખો. (કોઈપણ ત્રણ) 12

a) Barriers of communication કોમ્યુનીકેશનનાં અવરોધો.

ફિઝિયોલોજીકલ બેરિયર:જેમાં સેન્સરી ઓર્ગન કામ ન કરતા હોય જેમકે સાંભળીને શકવું જોઈ ન શકું વગેરે તેમજ એક્સપ્રેશન ન કરી શકું. મેસેજ મેળવી ન શકો કે આપવી ન શકો નો સમાવેશ થાય છે.

સાયકોલોજીકલ બેરિયર:જેમાં લાગણીની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે જેમાં ચિંતા, સ્ટ્રેસ ,ફિયર ઈન્ટેલિજન્સી ઈગો વગેરે બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.

એન્વાયરમેન્ટલ બેરિયર:જેમાં પૂરતું લાઈટ અને વેન્ટિલેશન ન હોવું વધારે પડતું હોય તો ખૂબ જ ઓછું ટેમ્પરેચર હોવું ખૂબ જ વધારે પડતો અવાજ અથવા કંજશન.

કલ્ચરલ બેરિયર:જેમાં લોકોની સાંસ્કૃતિક બાબતો જેવું કે તેમનું રિલિઝન તેમના તેમનું એટીટ્યુડ લેંગ્વેજ પર્સનાલિટીની ખાસિયતો તેનું નોલેજ સમજ શક્તિ વગેરે બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.

b) Role of nurse in specimen collection સ્પેસીમેન કલેકશન કરવામાં નર્સની ભૂમિકા.

સ્પેસીમેન કલેક્શન કરવું એ નર્સ નું ખૂબ જ અગત્યનું કાર્ય છે નર્સ એ પ્રોપર મેથડથી સેમ્પલ કલેક્ટ કરવા અને લેબોરેટરીમાં સમયસર પહોંચાડવા ખૂબ જ જરૂરી હોય છે.

Preparation of the Patient.

• જે પ્રકારના સ્પેસીમેન લેવાના હોય તે મુજબ પેશન્ટને ફિઝિકલી અને મેન્ટલી પ્રિપેર કરવો.
• પેશન્ટનું સ્પેસીમેન ક્યારે કેવી રીતે અને કેટલા પ્રમાણમાં લેવાનું છે તે ખાસ સમજાવું જોઈએ.
• સ્પેસીમેન કલેક્ટ કરતી વખતે કન્ટેનર ની બહારની સાઈડ ગંદી થવી ન જોઈએ નહીંતર કર્મચારીને હેન્ડલિંગ કરવામાં તકલીફ પડી શકે છે તથા ઇન્ફેક્શન પણ ફેલાઈ શકે છે.
• જે કન્ટેનરમાં સેમ્પલ કલેક્ટ કરવાનું હોય તે કન્ટેનર ક્લીન અનબ્રેકેબલ હોવું જોઈએ અને તે કોઈપણ જગ્યાએથી ડેમેજ ન હોવું જોઈએ.
• કલ્ચરની તપાસ માટે સ્પેસિફિક ટેસ્ટ માટે સ્પેસિફિક સેમ્પલની કોન્ટીટી હોવી જોઈએ સેમ્પલ પર લગાડેલ લેબલ ક્લિયર દેખાય તે મુજબનું હોવું જોઈએ.
• મોટાભાગના સ્પેસીમેન ફ્રેશ અને અર્લી મોર્નિંગ માં કલેક્ટ કરેલા હોવા જોઈએ.
• કલેક્શનની કરેક્ટ મેથડ અપનાવવી જોઈએ અમુક પ્રકારની તપાસ માટે લેબોરેટરી માંથી અલગ બલ્બ આવે છે તેમાં સ્પેસીમીન કલેક્ટ કરવું જોઈએ.
• આ ઉપરાંત હોસ્પિટલમાં અલગ અલગ સેમ્પલ ના કલેક્શન માટે અલગ અલગ ટેસ્ટ ટ્યુબ આવે છે તેના અલગ અલગ કલરમાં દર્શાવ્યા મુજબ સેમ્પલ પ્રોપર કલરની ટ્યુબમાં કલેક્ટ કરવું જોઈએ.
• ફીમેલ પેશન્ટમાં મેન્સ્ટ્રેશન સાયકલ ના પિરિયડ દરમિયાન યુરિન અને સ્ટુલના સેમ્પલ કલેક્ટ કરવા ટાળવા જોઈએ અથવા કલેક્ટ કરવા પડે તેમાં હોય તો તે બ્લડ દ્વારા કંટામીનેટેડ ન થાય તે મુજબ યોગ્ય ટેકનિકથી કલેક્ટ કરવા જોઈએ આ માટે વજાયનલ ટેમ્પુન નો ઉપયોગ પણ કરી શકાય છે.

Preparation of Equipment.

• સેમ્પલ કલેક્શન માટે અલગ અલગ પ્રકારના બોટલ અને કન્ટેનર અવેલેબલ હોય છે જે નીચે મુજબ સેમ્પલ ની જરૂરિયાત મુજબ પસંદ કરવામાં આવે છે.
• કાચના મોટા મોઢા વાળી બોટલ યુરીન સેમ્પલ કલેક્ટ કરવા માટે વપરાય છે.
• કાચની નાની બોટલ સ્ટુલ એક્ઝામિનેશન માટે વપરાય છે.
• 24 કલાકના યુરિન કલેક્શન કરવા માટે કાચની મોટી બોટલ વપરાય છે.
• સ્પુટમ અને સ્ટૂલ કલેક્ટ કરવા માટે કાચની કવરવાળી જાર વાપરવામાં આવે છે.
• કલ્ચર એક્ઝામિનેશન માટે સ્ટરાઇલ ટેસ્ટ ટ્યુબ કે બોટલ વાપરવામાં આવે છે.
• સ્મિયર બનાવવા માટે ક્લીન સ્લાઈડ વાપરવામાં આવે છે.

c) Bio medical waste management બાયો મેડિકલ વેસ્ટ મેનેજમેન્ટ.

જે માનવ અથવા પ્રાણીઓના નિદાન સારવાર અથવા તો રસીકરણ દરમિયાન અથવા જૈવિક વિજ્ઞાન ના ઉત્પાદન અથવા પરીક્ષણમાં અથવા તો સંશોધન પ્રવૃત્તિઓમાં પેદા થાય છે તેને બાયોમેડિકલ વેસ્ટ કહે છે
બાયો મેડિકલ વેસ્ટ મેનેજમેન્ટ તમામ આરોગ્ય કર્મચારીઓ અને વાતાવરણ સુરક્ષિત રહે તે સુનિશ્ચિત કરે છે
ઇન્ફેક્શનને આગળ સ્પ્રેડ થતો અટકાવવા માટે વેસ્ટ જનરેશન ના સમયે બાયોમેડિકલ વેસ્ટ અને અલગ પાડવાની જરૂર છે
બાયો મેડિકલ વેસ્ટ ના નિકાલ માટે કેટેગરી વિભાજન કલેક્શન પેકેજીંગ સ્ટોરેજ ટ્રાન્સપોર્ટેશન અને નિકાલ ની વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ

હોસ્પિટલ માથી ઉત્પન્ન થતા બાયો મેડિકલ વેસ્ટ નો નિકાલ

1.પીળી બેગ (yello Bag)

ટિસ્યુ, હ્યુમન એનાટોમિકલ પાર્ટ ,ડ્રેસિંગ વગેરે ઇંફેક્ટેડ વસ્તુઓ આ બેગ મા નાખવા મા આવે છે

2.રેડ બેગ (Red Bag)

પ્લાસ્ટિક આઇટમ જેવી જે કે આઇ. વી સેટ, સિરિંજ, કેથેટર વગેરેઆ બેગ મા નાખવા મા આવે છે

3.બ્લુ બેગ (Blue Bag)

કાચ ની વસ્તુ ઓ જેમ કે વાયલ, એમ્પ્યુલ વગેરે

4.સફેદ વોટર પ્રુફ કન્ટેનર (water proof container)

જેમા ધારદાર ઇન્ફેક્ટેડ વસ્તુ જેમ કે નીડલ ,સ્કાલ્પેલ , આ કંટેનર મા નાખવા મા આવે છે

d) Purposes of mouth care and hair wash માઉથકેર અને હેરવોશનાં હેતુઓ.

પર્પસ ઓફ હેર કેર :

• હેરને સાફ અને હેલ્ધી રાખવા માટે
  વાળમાંથી ધૂળ કચરો વગેરે દૂર કરવા માટે
  વેલ બિંઇંગ સેન્સ પ્રોવાઇડ કરવા માટે
• હેર લોસ થતા અટકાવવા માટે સ્કાલ્પ ને ઓબ્ઝર્વ કરવા માટે તેની અંદર બ્લડ સર્ક્યુલેશન વધારવા માટે
• હેર ગ્રોથ પરમેનેટ કરવા માટે હેરમાંથી જુ અને ખોળો દૂર કરવા માટે
  હેર માંથી ઇન્ફેક્શન ઇચિંગ વગેરે અટકાવવા માટે
  હેર ની દુર્ગંધ અને ચિકાસ દૂર કરવા માટે

પર્પસ ઓફ માઉથ વોશ :

1,મોઢાની અંદરના ભાગના દાંત તેમજ પેઢા વગેરેને સ્વાસ્થ્ય રાખવા
2, મોઢાનું મ્યુકસ મેમ્બ્રેન ડ્રાય અને ક્રેક થવાનો અટકાવવું

3. દાંતની અંદર ફૂડ પાર્ટીકલ્સ અને બેક્ટેરિયા સાફ કરવા માટે

4. ભૂખને ઉત્તેજિત કરવા માટે

5.મોઢામાં ઇન્ફેક્શન લાગતું અટકાવવા માટે, ગમને મસાજ કરવા, બ્લડ સર્ક્યુલેશન વધારવા માટે, માઉથમાં sore (સોર) તથા અલ્સર (ulcer) થતા અટકાવવા માટે

5. મોઢાની દુર્ગંધ દૂર કરવા માટે
6. દાંતના રોગ પાયોરીયા, ટૂથ ડીકેઈ, જિંજેવાટિસ વગેરે થતા અટકાવવા માટે જીભ પરની છારીઓ ઓ દૂર કરવા માટે.

Q-5 Define following (any six) નીચેની વ્યાખ્યા લખો. (કોઈપણ છ) 12

a) Health – હેલ્થ

1948 માં W.H.O (વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન) એ હેલ્થ ની ડેફિનેશન આપેલ છે, જે નીચે પ્રમાણે છે.

” હેલ્થ એટલે એવી સ્થિતિ કે જેમાં વ્યક્તિ શારીરિક માનસિક સામાજિક અને આધ્યાત્મિક રીતે તંદુરસ્ત હોય અને તેને કોઈપણ જાત નો રોગ કે ખોડ-ખાંપણ ન હોય તેને હેલ્થ કહે છે “

As per WHO

“Health is a state or complete physical, mental, social and spiritual well being and not merely an absence of disease or infirmity.”

જોકે હેલ્થ એ સતત પરિવર્તનશીલ પ્રક્રિયા છે જેથી આ ગોલ જાળવવો ઘણો મુશ્કેલ છે. મોટા ભાગના કલ્ચરમાં હેલ્થ એ કોમન છે. હકિકતમાં દરેક કોમ્યુનિટીને તેમના હેલ્થ માટેના Concept હોય છે, હેલ્થ એ દરેક વ્યકિતનો મુળભુત અને પાયાનો અધિકાર છે જેનો બંધારણ માં પણ સમાવેશ કરવા માં આવ્યો છે.

b) Pulse – પલ્સ

પલ્સ એ હાર્ટ ની દરેક કોન્ટ્રેક્શન (Contraction) સમયે આર્ટરી (Artery) માં સર્જાતી રિધમેટીક થ્રોમ્બીન્ગ (Rhythmic throbbing)Action છે, જે રેડિયલ આર્ટરી (Radial artery), કેરોટીડ આર્ટરી (Carotid artery) વગેરે આર્ટરી ટચ કરીને મેઝર કરી શકાય છે. પલ્સના અસેસમેન્ટ દ્વારા હાર્ટ રેટ (Rate), રિધમ (Rhythm), અને વોલ્યુમ (Volume) વિશે માહિતી મળે છે, જે વ્યકિતના હાર્ટ તથા બ્લડ સર્ક્યુલેશન ની કન્ડિશન દર્શાવે છે.

c) Tachycardia – ટ્રેકીકાર્ડીયા

ટાકીકાર્ડિયાનો અર્થ એ છે કે તમારું હૃદય સામાન્ય કરતાં વધુ ઝડપથી ધબકતું હોય છે, સામાન્ય રીતે પ્રતિ મિનિટ 100 થી વધુ ધબકારા. સાઇનસ ટાકીકાર્ડિયા એ તણાવ પ્રત્યે તમારા શરીરની સામાન્ય પ્રતિક્રિયા છે. સુપ્રવેન્ટ્રિક્યુલર ટાકીકાર્ડિયા અને વેન્ટ્રિક્યુલર ટાકીકાર્ડિયા ખતરનાક અથવા જીવલેણ પણ હોઈ શકે છે.

d) Polyuria – પોલીયુરિયા

પોલીયુરિયા એ એક મેડિકલ કન્ડિશન છે જેમાં વધુ પડતું યુરીનનું પ્રોડક્શન થાય છે અથવા વધારે પડતો યુરીન બહાર નીકળે છે એડલ્ટમાં જ્યારે સામાન્ય રીતે ત્રણ લિટર કરતા વધુ જોવા મળે ત્યારે તેને પોલી યુરિયા કહેવામાં આવે છે આ સીમટમ્સ ખાસ કરીને ડાયાબિટીસ મેલાઇટસ , ડાયાબિટીસ ઇનસીપીડસ , કિડની ડીસીઝ વગેરેમાં જોવા મળે છે પોલીસ યુરિયા સાથે પોલિડિપ્સનીયા આ પણ જોવા મળતું હોય છે

e) Infection – ઇન્ફેક્શન

Infection (ઇન્ફેક્શન) એ બોડી ના અંદર કે બહાર માઇક્રો ઓર્ગેનિઝમ્સ (microorganisms) જેમ કે બેક્ટેરિયા (bacteria), વાયરસ (virus), ફંગસ (fungus), અને પેરાસાઇટ્સ (parasite) દ્વારા ઉત્પન્ન થતી પેથોલોજિકલ કન્ડીશન છે, જેમાં આ માઇક્રોઓર્ગેઝમ્સ એ બોડી ના ટીશ્યુસ (tissues) પર આક્રમણ કરી તેની સામાન્ય કાર્યક્ષમતાને બગાડે છે. Infection (ઇન્ફેક્શન) એ ત્યારે થાય છે જ્યારે આ સૂક્ષ્મજીવીઓ શરીરના ઇમ્યુન સિસ્ટમ (immune system) ને પાર કરીને ફેલાય છે અને ઇન્ફ્લામેશન (inflammation), ફીવર (fever), પેઇન (pain), ફટીગ (fatigue), અને અન્ય લક્ષણો ઊભા કરે છે. આ સ્થિતિમાં જીવાણુઓ શરીરના વિશિષ્ટ અંગો કે સિસ્ટમોમાં પ્રવેશ કરીને સંક્રમણ (contagion) ફેલાવે છે. Infection (ઇન્ફેક્શન) નું સંક્રમણ સીધા કોન્ટેક્ટ (direct contact), એઇરબોન ડ્રોપલેટ્સ (airborne droplets), કંટામીનેટેડ ફૂડ અને વોટર (contaminated food or water), અથવા અન્ય બોડી (body fluids) દ્વારા થઈ શકે છે. Infection (ઇન્ફેક્શન) નુ પ્રિવેન્સન અને ટ્રીટમેન્ટ માટે યોગ્ય હાઇજીન (hygiene), વેક્સીનેશન (vaccination), અને એન્ટિબાયોટિક્સ (antibiotics) અથવા એન્ટિવાયરલ ડ્રગ્સ (antiviral drugs) નો ઉપયોગ જરૂરી છે.

f) Hyperthermia – હાઇપરથર્મીયા

હાઇપરથર્મીયા એ એવી કન્ડિશન છે જેમાં બોડી નું ઇન્ટર્નલ ટેમ્પરેચર (Core body temperature) નોર્મલ વેલ્યુ કરતાં વધારે થઈ જાય છે, સામાન્ય રીતે 41°C/105.8°F થી વધુ . આ બોડી ના થર્મોરેગ્યુલેશન (Thermoregulation) સિસ્ટમ ફેઇલ્યોર થવાના કારણે થાય છે અને તેનો મુખ્ય કારણ હાઇ ટેમ્પરેચર મા એક્ટીવિટી, દૈહિક મહેનત, કે ડિહાઇડ્રેશન (Dehydration) હોઈ શકે છે.

OR

બોડી નું ટેમ્પરેચર ≥ 41°C/105.8°F ને હાઇપરથર્મીયા/હાયપરપાયરેક્સિયા (Hyperthermia/Hyperpyrexia) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

g) Halitosis – હેલિટોસીસ

હેલીટોસીસ એટલે કે બેડ બ્રિધિંગ અથવા ફાઉલ સ્મેલ બ્રિધિંગ કે જેમાં મોંમાંથી ખરાબ દુર્ગંધ આવે છે આ એક બ્રિધિંગ ની ક્રોનિક સિચ્યુએશન છે અથવા એકક્યુટ પણ હોઈ શકે જેના માટે ઓરલ હાઈઝીન, બેક્ટેરિયાનો ઓરલમાં ગ્રોથ થવો તેમાં પ્લેક થવા તેમજ લસણ ડુંગળી મસાલા જેવી ખાદ્ય વસ્તુઓ ના સેવન થી પણ ફાઉસ સ્મેલ આવે છે આ સિવાય ડ્રાય માઉથ ,જિજિવિટિસ અથવા પેરિઓડોન્ટિટિસ ઇન્ફેક્શન ,ડાયાબિટીસ ,લીવર ડીસીઝ માં હેલીટોસીસ જોંવા મળે છે આ સિવાય સ્મોકિંગ અને ટોબેકોના ઉપયોગથી પણ થાય છે

h) Cyanosis – સાયનોસીસ

જયારે આપણી સ્કિન (લીપ,નેઈલ) નો કલર બ્લુંઈસ (Blue) થઇ જાય જે શરીર માં બ્લડ અથવા ઓક્સીજન નું નબળું સર્ક્યુલેશન કે ઘટાડો દર્શાવે છે જેને સાયનોસીસ કહે છે.

Q-6(A) Fill in the blanks – ખાલી જગ્યાઓ પૂરો. 05

1.Full form of NANDA is …… NANDA નું ફુલ ફોર્મ …… North American Nursing Diagnosis Association

2.Loss of appetite termed as …… લોસ ઓફ એપીટાઈમ માટેનો શબ્દ …… Anorexia

3.Autoscope is used to examine …… ઓટોસ્કોપ …… ની તપાસ માટે વપરાય છે. Ear

4.H.S means …… H.S એટલે …… Hora Somni
H.S એટલે Hora Somni (at bedtime – સૂવાનો સમય પર)

5.If blood pressure is 140/90 mm of Hg than pulse pressure is …… જો બ્લડ પ્રેશર ૧૪૦/૯૦ mm of Hg હોય તો પલ્સ પ્રેશર …… થાય. 50 mm of Hg
જો બ્લડ પ્રેશર 140/90 mm of Hg હોય તો પલ્સ પ્રેશર થાય છે 50 mm of Hg
(Pulse Pressure = Systolic – Diastolic = 140 – 90 = 50 mmHg)

(B) Match the following – જોડકા જોડો . 05

A B

A)Vaginal examination વજાયનલ એકઝામીનેશન (A) Bleeding from nose નાકમાંથી લોહી નીકળવું

(B) Hemetemesis હીમેટીમેસીસ (B) Presence of blood in sputum ગળફામાં લોહીની હાજરી

(C) Hematuria હીમેચુરીયા (C) Lithotomy position લીથોટોમી પોઝિશન

(D) Hemoptysis હીમોપ્ટીસીસ (D) Presence of blood in urine યુરીનમાં લોહીની હાજરી

(E) Epistaxis એપીસ્ટેસીસ (E) presence of blood in vomitus વોમિટમાં લોહીની હાજરી

(B) Correct answer :

A	B	Correct Match
A) Vaginal examination – વજાયનલ એકઝામિનેશન	C) Lithotomy position – લીથોટોમી પોઝિશન	A → C
B) Hematemesis – હીમેટીમેસીસ	E) Presence of blood in vomitus – વોમિટમાં લોહીની હાજરી	B → E
C) Hematuria – હીમેચ્યુરીયા	D) Presence of blood in urine – યુરિનમાં લોહીની હાજરી	C → D
D) Hemoptysis – હીમોપ્ટીસીસ	B) Presence of blood in sputum – ગળફામાં લોહીની હાજરી	D → B
E) Epistaxis – એપીસ્ટેક્સિસ	A) Bleeding from nose – નાકમાંથી લોહી નીકળવું	E → A

Final Matching Answers:
A → C, B → E, C → D, D → B, E → A

(C) Multiple choice questions – નીચેના માંથી સાચો વિકલ્પ લખો. 05

1.Specific gravity of normal urine is- નોર્મલ યુરિનની સ્પેસિફીક ગ્રેવીટી હોય છે.

(a) 1.005 to 1.030

(b) 1.09 to 1.010

(c) 1.030 to 1.040

(d) 2.020 to 2.030

સાચો વિકલ્પ છે: (a) 1.005 to 1.030
વિગતવાર સ્પષ્ટતા: નોર્મલ યુરિનની સ્પેસિફિક ગ્રેવીટી સામાન્ય રીતે 1.005 થી 1.030 સુધી હોય છે, જે યુરિનમાં દ્રાવિત સોલ્યુટની સંખ્યાને દર્શાવે છે.

2.Hospital acquired infection is known as – હોસ્પિટલ એકવાયર્ડ ઈન્ફેક્શનને કહેવાય છે.

(a) Droplet infection ડ્રોપલેટ ઈન્ફેકશન

(b) Auto infection ઓટો ઈન્ફેકશન

(c) Cross infection ક્રોસ ઈન્ફેકશન

(d) Nosocomial infection નોસોકોમિયલ ઈન્ફેકશન

સાચો વિકલ્પ છે: (d) Nosocomial infection
વિગતવાર સ્પષ્ટતા: હોસ્પિટલમાં સારવાર દરમિયાન પેશન્ટને થતી ઈન્ફેક્શનને Nosocomial infection કહે છે, જે સામાન્ય રીતે 48 કલાક પછી ડેવલપ થાય છે.

3.WHO day is celebrated on WHO દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.

(a) 7th May ૭ મી મે

(b) 7th June ૭ મી જુન

(c) 7th July ૭ મી જુલાઈ

(d) 7th April ૭ મી એપ્રિલ

સાચો વિકલ્પ છે: (d) 7th April
વિગતવાર સ્પષ્ટતા: વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાનો દિવસ (World Health Day) દર વર્ષે 7 એપ્રિલના રોજ ઉજવવામાં આવે છે, કારણકે WHOની સ્થાપના 7 એપ્રિલ, 1948ના રોજ થઈ હતી.

4.Instrument used for rectal examination – રેકટલ એકસામીનેશનમાં ઈન્સ્ટ્રુમેન્ટ ઉપયોગમાં આવે છે.

(a) Proctoscope પ્રોકટોસ્કોપ

(b) Autoscope ઓટોસ્કોપ

(c) Stethoscope સ્તેથોસ્કોપ

(d) Thermometer થર્મોમીટર

સાચો વિકલ્પ છે: (a) Proctoscope
વિગતવાર સ્પષ્ટતા: Proctoscope એ એક ખાસ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ છે જે રેકટલ કે એનલ કેનાલની આંતરિક તપાસ માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે.

5.Benedict’s test is the test for બેનીડીક્ટ ટેસ્ટ શેના માટે કરવામાં આવે છે.

(a) Albumin આલ્બ્યુમીન

(b) Sugar સુગર

(c) Acetone એસિટોન

(d) Bile salt બાઈલ સોલ્ટ

સાચો વિકલ્પ છે: (b) Sugar
વિગતવાર સ્પષ્ટતા: Benedict’s test યુરિનમાં ગ્લુકોઝ (Reducing sugar)ની હાજરી检测 કરવા માટે થાય છે. તે ડાયાબિટીસ ડિટેક્શન માટે ઉપયોગી છે.