Oncology (ઓંન્કોલોજી)

♦ What is Oncology ? (ઓંન્કોલોજી એટ્લે શું) ?

ઓંન્કોલોજી એ મેડિસિનની બ્રાન્ચ છે કે જે કેન્સરના ડાયગ્નોસીસ અને ટ્રીટમેન્ટ માટે છે. જેમાં Oncology ના પ્રેક્ટિસ સાથે જોડાયેલા વ્યક્તિ હોય તેને oncologist કહે છે.

Oncology એ ONKOS : BULK, MASS : TUMOR, LOGY MEANING : STUDY OF આ શબ્દો સાથે મળી ને બન્યો છે.

Oncology ની મુખ્ય ત્રણ બ્રાંચ છે (There are three main branches of Oncology):

1) Medical oncology (મેડિકલ ઓન્કોલોજી):  આમાં ટ્રિટ્મેન્ટ ની શરૂઆત દવાઓ અને કીમો થેરાપી દ્વારા થાય છે.

2) surgical oncology (સર્જિકલ ઓન્કોલોજી): આમાં કેન્સરની સારવાર બાયોપ્સિ (Biopsy), કોઈપણ સર્જરી દ્વારા, અને કોઈપણ ટ્યુમર નુ સર્જીકલ રિસેકશન વગેરે દ્વારા થાય છે.

3) Radiation oncology (રેડિયેશન ઓન્કોલોજી): આમાં કેન્સરની સારવાર એ થેરાપ્યુટિક રેડીએશન દ્વારા થાય છે.

♦ DEFINE CANCER OR WHAT IS CANCER (કેન્સર એટલે શું) :

કેન્સર એ ડીઝિઝ નું ગ્રુપ છે કે જેમાં સેલનો અનકન્ટ્રોલ (Uncontrol) growth  થાય છે અને ત્યાં નજીકની tissue મા પણ ઇન્વેસન (દાખલ) થાય છે અને આખી બોડીની સિસ્ટમમાં પણ પ્રસરી શકે છે. કેન્સર એ એવો ડીઝીઝ છે કે જેમાં સેલ નો અનકન્ટ્રોલેબલ ગ્રોથ થાય છે અને તેનું મલ્ટિપ્લિકેશન થાય છે તે નજીકમાં પણ જઈ શકે છે અને આખી બોડીમાં પણ પ્રસરી શકે છે. કેન્સરના સેલ એ બોડી માં બ્લડ અને lymphatic સિસ્ટમ દ્વારા સ્પ્રેડ થાય છે.કેન્સર એક ડીઝીઝ નથી પણ 100 જેટલા કેન્સરનો સમૂહ છે. કેન્સર એ બોડીની જે જગ્યા પર હોય અથવા body ન। જે પાર્ટ પર હોય તેના નામ પરથી કેન્સરનું નામ આપવામાં આવે છે.

♦ EXPLAIN STRUCTURE OR CHARACTERISTICS OF NORMAL CELLS.(સામાન્ય સેલ નું સ્ટ્રક્ચર અને કેરેક્ટરિસ્ટિક્સ જણાવો):

• 1) મીંટોટીક ડિવિઝન થવાથી ટુ ડોટર cell નું ફોર્મેશન થાય છે.
• 2) આમાં ડોટર cell ના Shape, Size, અને અરેન્જમેન્ટ એ ઓરીજનલ સેલ જેવા જ હોય છે.
• 3) આમાં cell એ કોઈપણ ચોક્કસ કાર્ય માટે જ બનેલ હોય છે.
• 4) તે ઇન્વેડ થઈને બ્લડ સર્ક્યુલેશન અને લિમ્ફેટિક સર્ક્યુલેશન માં જતા નથી.
• 5) આમાં cell નું ડિવિઝન એ સ્ટોપ થઈ જાય છે. જ્યારે કોઈપણ બીજા સેલ ના કોન્ટેક માં આવે છે ત્યારે એટલે કે તેમાં કોન્ટેક્ટ ઇનહીબિશન માટેની લાક્ષણિકતાઓ હોય છે.
• 6) આ cell એ બોડીમાં બીજી જગ્યા પર સ્પ્રેડ થઈ શકતા નથી.

♦ EXPLAIN STRUCTURE OR CHARACTERISTICS OF ABNORMAL CELLS.(અસામાન્ય સેલ નું સ્ટ્રક્ચર અને કેરેક્ટરિસ્ટિક્સ જણાવો-કેન્સરીયસ સેલ અથવા મેલીગ્નન્ટ સેલ)

• 1) આમાં CELL ડિવિઝન થતા ઘણા બધા ડોટર CELL ઉત્પન્ન થાય છે અને તે પેરેન્ટ CELL જેવા પણ દેખાવમાં લાગતા નથી.
• 2) આમાં CELL નો ઝડપથી ગ્રોથ થાય છે.
• 3) આમાં ડોટર CELL એ Shape, Size અને દેખાવ માં નોર્મલ CELL કરતા અલગ હોય છે.
• 4) આ CELL એક હોય ચોક્કસ હેતુ માટે ઉત્પન્ન થતા નથી પરંતુ તેનો Abnormal ગ્રોથ થાય છે.
• 5) આ CELL એ બ્લડમાં લિમ્ફેટિક સર્ક્યુલેશનમાં અને બોડીના બીજા સિસ્ટમમાં ટ્રાવેલ થાય છે.
• 6) આમાં કોન્ટેક ઇનહીબિશનની લાક્ષણિકતાઓ હોતી નથી એટલે CELL એ એમનોર્મલ રીતે તેનો ગ્રોથ થતો જ રહે છે અને ટ્યુમર(Tumor) જેવું સ્ટ્રકચર બનાવે છે.
• 7) તેમાં એમનોર્મલ CELL બોડીમાં બીજા ઓર્ગન (organ) માં સ્પ્રેડ (Spread) થાય છે અને તેનો ગ્રોથ (Growth) થાય છે.

♦ What are the Different between Benign tumor or Malignant tumor ? બિનાઇન ટ્યુમર અને મેલિગ્નન્ટ ટ્યુમર (કેન્સેરિયસ ટ્યુમર) વચ્ચે શું તફાવત છે ?

 Benign tumor (બિનાઇન ટ્યુમર) :-

 1) CELL feature: આમાં CELLનું ગ્રોથ થાય છે અને ટ્યુમર જેવું સ્ટ્રક્ચર બનાવે છે પરંતુ આ ટ્યુમર એ કેસરિયસ હોતી નથી.

 2) CELL growth rate: આમાં CELLનો ગ્રોથ એ ધીમે ધીમે થાય છે.

 3) Tissue damage: આમાં ટીસ્યુ એ થોડા પ્રમાણમાં ડેમેજ થાય છે.

 4) Metastasis (મેટાસ્ટેસિસ): CELL ની ટ્યુમર એ જ્યાં ફોર્મ થઈ હોય તે જ જગ્યાએ રહે છે તે બીજી જગ્યા પર જતી નથી.

 5) General effect :  આ benign ટ્યુમર એ ઓછી harmfull હોય છે જ્યારે તે સર્ક્યુલેશનમાં કોઈ પણ પ્રકારનું પ્રેશર કરતી નથી.

6) treatment and follow up: આ tumor ને સર્જીકલી રીમુવ કરવામાં આવે પછી તેમાં કોઈપણ પ્રકારની ફોલોઅપ લેવાની જરૂર પડતી નથી.

 7) severity (સીવીયારીટી): આ ટ્યુમર localise જગ્યા પર જ હોય છે તેથી વધારે પડતું વાઇટલ ઓર્ગન ને અફેક્ટ ફરતું નથી.

Malignant tumor (મેલિગ્નન્ટ ટ્યુમર) :-

1) CELL features: આમ। ટીશ્યુએ undifferentiated હોય છે અને ઘણી વખત ટીશ્યુના નોર્મલ CELL સાથે થોડી સામ્યતા ધરાવે છે અને તેમાંથી મલેગ્રન્ટ સેલ્સ નું ગ્રોથ થાય છે.

 2)GROWTH rate: આ CELL એ ખૂબ જ ઝડપથી ગ્રોથ થાય છે.

 3)Tissue damage:આ ટીશ્યુ નું ખૂબ જ વધારે પ્રમાણમાં ડેમેજ કરે છે અને ટીશ્યુનું નેક્રોસિસ કરે છે.

 4) Metastasis: આ ટ્યુમર એ નજીકના ઓર્ગનમાં અને દૂરના ઓર્ગનમાં સ્પ્રેડ થઈ શકે છે.

 5)General effect: આ ખૂબ જ વધારે પડતું નુકસાનકારક છે કારણ કે તે નોર્મલ શેલને પણ નુકસાન કરે છે.

 6)Treatment and follow up: આ ટ્યુમરને સર્જકલી રીમુવ કર્યા પછી તેમાં કીમોથેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી ની જરૂર પડે છે.

 7)severity: આ tumor નો કંટ્રોલ હોતો નથી અને આ ટ્યુમર ડેથ તરફ લઈ જાય છે.

Cancer (કેન્સર):   

કેન્સર એ ખૂબ જ મોટું ડીસીઝ છે કે જેમાં સેલ છે તેનું એબનોર્મલ રીતે growth થાય છે અને ટ્યુમર જેવુ સ્ટ્રક્ચર બનાવે છે અને આ ટ્યુમર બોડી ના બીજા પાર્ટમાં સ્પ્રેડ થઈને ત્યાં પણ બોડીના ઓર્ગન નું ફંક્શન  ulter કરે છે આમ કેન્સર એ ખૂબ જ ડેન્જરસ ડીઝીઝ છે.

Etiology and risk factors (ઇટીઓલોજી અને જોખમ પરિબળો):

Etiology (ઇટીઓલોજી):

1) Age: ઉંમરની સાથે કેન્સર થવાના ચાન્સ વધી જાય છે કારણ કે જેમ જેમ ઉંમર વધે ત્યારે બોડીની ઇમ્યુન સિસ્ટમ એ ઓછી થતી જાય છે અને તેના કારણે કેન્સર જેવા ડીઝીઝ થાય છે.

2) Gender: 

In male:  Prostate, lung, gastrointestinal tract, bladder etc.

In females:  Breast cancer, colon ,lung, uterus are the most common cancerous site in females. 

3)Race:  Black community ને કેન્સર થવાના ચાન્સ વધારે રહે છે વાઈટ કોમ્યુનિટી કરતા. 

4)Genetic / hereditary:  સામાન્ય લોકો કરતા જે લોકોને વારસામાં કેન્સર હોય છે તેમના પુત્ર અથવા પુત્રીઓને કેન્સર થવાના ચાન્સીસ વધારે રહે છે.

5)immunological Factor: બોડીની ઇમ્યુન સિસ્ટમ ઓછી થઈ ગઈ હોય ત્યારે કેન્સર થવાના ચાન્સીસ રહે છે કારણકે ઇમ્યુન સિસ્ટમ એ કેન્સરિયસ સેલ સામે લડી શક્તિ નથી અને તેના કારણે કેન્સર જેવી કન્ડિશન થાય છે.

6)psychological factors: જે લોકો વધારે પડતો સ્ટ્રેસ લે છે તેના કારણે હોર્મોનનું લેવલ ઇન્ક્રીઝ થાય છે અને બોડીની immune સિસ્ટમમાં અલ્ટ્રેશન આવે છે. અને તેના કારણે કેન્સર જેવી કન્ડિશન થાય છે.

7)Hormonal factor:                                                                                            

Endogenous : આમાં body ના હોર્મોનમાં ચેન્જીસ થાય છે અને તેના કારણે બ્રેસ્ટ, યુટર્સ અને પ્રોસ્ટેટ ગ્લેન્ડ જેવા ઓર્ગનનું કેન્સર થાય છે.

Exogenous : આમાં કોઈ પણ પ્રકારના oral કોન્ટ્રાસેપ્ટિવસ લેવાના કારણે hormone માં imbalance આવે છે અને તેના કારણે બોડીમાં કેન્સર થાય છે.

External risk factor:  એક્સ્ટર્નલ ફેક્ટર માં કોઈપણ પ્રકારના કેમિકલ ના કારણે, રેડીએશનના કારણે, વાયરસ ના કારણે, તમાકુ અને આલ્કોહોલના કારણે ,ઓબેસિટી ,અને સૂર્યપ્રકાશના વધારે એક્સપોઝલ માં આવવામાં કારણે કેન્સર થાય છે.

1) Chemical carcinogens:  આમાં અમુક પ્રકારના કેમિકલના કોન્ટેકમાં આવવાના કારણે બોડીમાં કેન્સરની કન્ડિશન ઉદ્ભવી શકે છે.

Example: asbestos, arsenic,chemical therapy. 

2) Radiation therapy: આમાં સૂર્યપ્રકાશના અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોના કારણે ઓઝોન લેયર પાતળું થવાના કારણે સ્કીન કેન્સર થવાના વધારે ચાન્સ રહે છે.

3)viruses: અમુક પ્રકારના વાયરસ મનુષ્યને કેન્સર તરફ દોરી જાય છે.

Example: Epstein barr virus is linked with ->Lymphoma, 

Herpes simplex,  

Cytomegalovirus, 

human papillomavirus type 16-18 ,

 HIV virus.

4)Diet: અમુક પ્રકારનું ફૂડ અને ફૂડમાં નાખવામાં આવતા પદાર્થોના કારણે gastrointestinal tract નું કેન્સર થાય છે. Low fiber diet ના કારણે colon કેન્સર થાય છે  Smoked and processed meat ના કારણે લીવરનું કેન્સર થાય છે. Excessive fat,alcohol, food contain nitrate, high calories in diet ના કારણે પણ કેન્સર થાય છે.

5)tobacco: તમાકુ અને સ્મોકિંગ કરવાના કારણે મોઢાનું કેન્સર, અન્નનળીનું કેન્સર, esophageal કેન્સર, અને લંગ કેન્સર, oral cancer વગેરે જેવા કેન્સર થાય છે.

6)Alcohol use : આલ્કોહોલ લેવાના કારણે ઓરલ કેવીટી, larynx, esophagus વગેરેનું કેન્સર થાય છે. 

7)Recreational drug use : આના કારણે બોડીને ઇમ્યુનિટી ઓછી થાય છે.marijuana smoke એ વધારે ડેન્જરસ છે તેના કારણે lung  કેન્સર થાય છે.

8)Obesity: વધારે બોડીમાં ફેટના કારણે હોર્મોનને લગતા કેન્સર થાય છે.

9)sun exposure: વધારે પડતા સૂર્યપ્રકાશના કોન્ટેક થી સ્કીનનું કેન્સર થાય છે.

Chemical agent : Aromatic amyl, Different type of dyes,arsenic, benzene,zinc,wood dust, polyvinyl chloride. વગેરે જેવા કેમિકલ પદાર્થોના કારણે પણ કેન્સર થાય છે

Classification of cancer cell:

 1)GRADDING ,

 2)STAGGING, 

 3)T.N.M .

(T=TUMOR,  N=NODE,  M=METASTASIS).

GRADDING (ગ્રેડિંગ):   

A =Anaplasia

(આમા સેલ એ તેના પેરેન્ટ સેલ જેવો નહીં પરંતુ અલગ દેખાય છે.)

Grade 1:                                                                                                 

આ ગ્રેડમાં low grade malignancy કહેવાય છે.  Cell એ નોર્મલ પેરેન્ટ સેલ જેવા જ હોય છે. It have <25%Anaplasia cell.

Grade 2:

આમા low to moderate degree Malignant cell હોય છે. અમુક સેલ એ નોર્મલ હોય છે અને અમુક સેલ એ કેન્સરિયસ હોય છે.  તેમાં 25 to 50 % Anaplasia cell હોય છે.

Grade 3:

આમા moderate to high grade મા સેલની મેલીગન્સી હોય છે. It have 50 to 75% Anaplasia cell હોય છે. 

Grade 4 :                                                                                                              

આમા high grade malignancy હોય છે અને બધા જ સેલ એ malignant હોય છે.  It has >75% Anaplasia cells.

Staging (સ્ટેજીંગ): 

Stage (0): આમાં કોઈ પણ પ્રકારના એબનોર્મલ સેલ જોવા મળતા નથી કારણ કે તે એબનોર્મલ સેલ એ સેલના ફર્સ્ટ લેયરમાં જ હોય છે.

Stage 1: આમાં કેન્સર એ cell primary site માં જ હોય છે.

Stage 1 (a): આમાં કેન્સરિયસ સેલ એ થોડા પ્રમાણમાં હોય છે અને માઈક્રોસ્કોપમાં વિઝિબલ હોય છે.

Stage 1 (b): આમાં કેન્સરિયસ છે એ વધુ પ્રમાણમાં હોય છે.

Stage 2: આમાં કેન્સર એ નજીકના એરિયામાં સ્પ્રેડ થાય છે.

Stage 2 (a): આમાં કેન્સર એ પ્રાઇમરિ એરિયામાં જ સ્પ્રેડ થાય છે.

stage 2 (b): આમાં કેન્સર ટીશ્યુસ અને ઓર્ગનમાં સ્પ્રેડ થાય છે.

stage 3: આમાં કેન્સર એ થ્રો આઉટ નિયર એરિયામાં સ્પ્રેડ થાય છે.

stage 4: આમાં કેન્સર એ બોડી ના બીજા પાર્ટમાં સ્પ્રેડ થાય છે.

Stage 4 (a) : આમાં કેન્સર એ નજીકના બોડી પાર્ટ સુધી ફેલાય છે.

Stage 4 (b): આમાં કેન્સર એ બોડીના અધર ઓર્ગન અને ટીશ્યુમાં સ્પ્રેડ થઈ જાય છે.

classification on the basis of TNM (TUMOR, NODE AND METASTASIS):

1)T : TUMOR: આમાં ટ્યુમરના સાઈઝ અને તેના વિસ્તરણ ઉપર આધાર રાખે છે. Tx: આમાં ટ્યુમરને evaluate કરી શકાતું નથી. To : આમાં અમુક સેલ એ એબનોર્મલ હોય છે પરંતુ ટ્યુમર જેવી કોઈપણ સાઈન દેખાતી નથી.

T1234: આમાં ટ્યુમરની સાઈઝ અને તેનું વિસ્તરણ પ્રાયમરી ટ્યુમર જેવું હોય છે.

2)N : NODE : આમાં lymph NODE નું કેટલું ઇન્વોલમેન્ટ છે તેના ઉપર આધાર રાખે છે.

Nx: આમાં lymph node માં કેન્સરિય સેલ છે એનું  evaluation ન કરી શકાય.

N1: આમાં કેન્સરિયસ સેલનું મેટાસ્ટેસિસ એ lymph NODE ના નજીકના એરિયામાં અને રિજીયનમાં જોવા મળે છે.

N2: આમાં કેન્સરિયસ સેલ એ N1 and N3 ની વચ્ચે હોય છે એટલે કે બધા જ ટીશ્યુમાં સ્પ્રેડ થતું નથી.

N3: આમાં કેન્સરિયસ સેલ એ lymph node ઘણા એરિયામાં સ્પ્રેડ થાય છે.

3)M : METASTASIS: આમાં કેન્સરિયસ સેલએ બોડીના બીજા ભાગમાં સ્પ્રેડ થાય છે. M1: આમાં સેલનું મેટાસ્ટેસિસ જણાતું નથી. M2: આમાં સેલ cancerous cell એ બોડીના બીજા ભાગમાં (organ) પણ સ્પ્રેડ થઈ જાય છે.

Detection of cancer: >History taking, >Physical examination, >Laboratory investigation.

History taking: આમાં પેશન્ટનું આખું એસસમેન્ટ કરવામાં આવે છે કે જેમાં પેશન્ટની અત્યારે હાલમાં, ભૂતકાળમાં કોઈપણ પ્રકારના સર્જીકલ હિસ્ટ્રી અથવા તો કોઈપણ ફેમિલી મેમ્બરને કેન્સરના સાઈન and symptoms છે કે નહીં તે પૂછવામાં આવે છે.

 Physical examination: જ્યારે આપણે ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરતા હોય ત્યારે જોવાનું કે પેશન્ટને

Anorexia: (એનોરેક્સિયા : ભૂખ ન લાગવી). weight loss: (વેઇટ લોસ : વજન ઓછો થવો).

 Anemia (એનિમિયા : લોહીનું પ્રમાણ ઓછું થવું).

 weakness (વિકનેસ : નબળાઈ આવવી).

 Fatigue  (ફટીગ : થાક લાગવો).

 pain (પેઇન : દુખાવો થવો). વગેરે જેવા સાઇન અને સિમટમ પેશન્ટને છે કે નહીં તે જોવા.

1) lymphadenopathy (લીંફએડીનોપથી), 2) suspicious mole ( સસ્પેશ્યસ મોલ), 3) Breast mass ( બ્રેસ્ટ માસ), 4)Thyroid mass (થાઈરોઈડ માસ), 5) Prostate enlargement ( પ્રોસ્ટેટ એનલાર્જમેન્ટ), 6) oral leukoplakia (ઓરલ લ્યુકોપેકીયા : મોઢામાં સફેદ કલરના ચાંદા પડવા) આમ પેશન્ટને આવા પ્રકારના સાઇન જોવા મળે છે કે નહીં તે જોવું.

Laboratory test (લેબોરેટરી ટેસ્ટ):

1)Phosphate specific antigen: આ પ્રોસ્ટેટ ગ્લેન્ડના કેન્સર ના ડિટેકશન માટેનું લેબોરેટરી ટેસ્ટ છે.

2)complete blood  count (cbc): આ ટેસ્ટ એ એનીમિયા જેવી કન્ડિશન છે કે નહીં તે જોવા માટે કરવામાં આવે છે અને જો એનીમિયા હોય તો colon કેન્સર માટે ડિટેકશન કરી શકાય છે.

3)stool test (blood in stool): જો સ્ટુલમાં બ્લડ જોવા મળે તો colon rectal  કેન્સર નું કારણ હોઈ શકે છે.

4)Biopsy (બાયોપ્સી): આમાં કોઈપણ એબનોર્મલ સેલ growth હોય તો તેમાંથી તે સેલનું થોડુંક પીસ લેવામાં આવે છે અને તેને લેબોરેટરીમાં માઈક્રોસ્કોપી એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે અને કેન્સરનું ડિટેકશન કરવામાં આવે છે.

આ બાયોપ્સી એ લીવર, કિડની, spleen ,lungs, Breast વગેરે ઓર્ગન માંથી લઈ શકાય છે અને કેન્સર નું ડિટેકશન કરી શકાય છે.

5)cytological study (સાયકોલોજીકલ સ્ટડી): આ ડાયગ્નોસ્ટિક ટેસ્ટમાં pap smear જેવા smear લેવામાં આવે છે અને તે મુખ્યત્વે cervix અને oral cavity માંથી લઈ શકાય છે.

6)Ultrasound test ( અલ્ટ્રાસાઉન્ડ ટેસ્ટ ) : આ ટેસ્ટમાં હાઈ ફ્રીક્વન્સી સાઉન્ડ વેવનું યુઝ કરવામાં આવે છે અને અલ્ટ્રાસાઉન્ડ એ mostly abdominal, પેલ્વિક અને બ્રેસ્ટ કેન્સરના ડિટેકશન માટે કરવામાં આવે છે.

7) MRI (magnetic resonance imaging): આ ટેસ્ટ એ કોઈપણ સેન્ટ્રલ નર્વસ સિસ્ટમ spine, હેડ અને musculoskeletal સિસ્ટમ વગેરે નું કેન્સર છે કે નહીં તે જોવા માટે કરવામાં આવે છે.

8) Radiological study: એક્સરે એ બોન કેન્સર અને કોઈપણ હોલો ઓર્ગનનું કેન્સર છે કે નહીં તે જોવા માટે કરવામાં આવે છે. Chest x-ray એ Lungs કેન્સરને ડિટેકશન માટે કરવામાં આવે છે. Mammography એ બ્રેસ્ટ કેન્સર ના ડિટેકશન માટે કરવામાં આવે છે. Contrast media એ બોન,ગેસ્ટરો ઇન્ટેસ્ટાઇનલ સિસ્ટમ ,યુરિનરી સિસ્ટમ વગેરેના કેન્સર માટેનું ડિટેકશન કરવામાં યુઝ થાય છે.

9) CT SCAN (COMPUTED TOMOGRAPHY): સીટી સ્કેન એ 3-dimensional, Cross sectional ,computerized body નું picture આપે છે સીટી સ્કેન એ કોઈપણ ટ્યુમર ની સાઈઝ અને તેનું લોકેશન એક્યુરેટલી બતાવે છે. Ct scan એ Malignant and non Malignant વચ્ચેનો ડિફરન્સીએશન બતાવે છે.

10) Nuclear imaging procedure: આ ટેસ્ટ એ બ્રેઇન ,કિડની, લીવર ,lungs, pericardium ( outer layer of heart) અને બોન વગેરે જેવા ઓર્ગનનું કેન્સરનું ડિટેકશન કરવા માટે કરવામાં આવે છે.

11) pet test (positron emission tomography): આ ટેસ્ટ એ lungs,કોલોન બ્રેસ્ટ ,bone ,brain વગેરે ઓર્ગન નું કેન્સર નું ડિટેકશન કરવા માટે કરવામાં આવે છે.

Other test: Blood test, urine test, pap smear test, Afp (alpha photo protein for liver cancer) etc test used for detection of cancer.

Prevention  of cancer ( પ્રીવેન્શન ઓફ કેન્સર ) :

1)Primary prevention:

તે risk factors ને ઘટાડવા માટે કરવામાં આવે છે.

OBJECTIVE: 1) Healthy lifestyle ને strengthen કરવા માટે. 2) Weakness ને ઓછું કરવા માટે. 3) કેન્સર ના risk factors ને ઘટાડવા માટે.

Influencing Factor of carcinogenesis:

Diet: Fatty, alpha toxin, non antioxidant, smoky, uncooked raw food. 

★smocking and drinking, 

★viral infection,

★parasite,

★chemical agents,

★ultraviolet rays,

★x-ray,

★Obesity, 

★polluted environment, 

★lack of exercise, 

★Limited to health care services. 

prevention of cancer ( પ્રીવેન્શન ઓફ કેન્સર ): 

1) લીલા પાંદડા વાળા શાકભાજી ખાવાના.

2) ફાઇબર રીચ ફૂડ નો ઉપયોગ કરવાનો.

3) વિટામીન એ અને વિટામિન સી લેવ।ન।.

4) લાઈફ સ્ટાઈલ ની કવાલીટી ને improve કરવાની .

5) દરરોજ એક્સરસાઇઝ કરવાની.

6) ભોજનમાં ફેટી પદાર્થ ઓછો લેવાનો.

7) ભોજનમાં મીઠા વાળો પદાર્થ ઓછો લેવાનો. 

8) પ્રોપર રીતે મેડિકલ ફેસીલીટી નો ઉપયોગ કરવાનો.

9) એ વસ્તુ કે જે કેન્સર કરવા માટે જવાબદાર હોય છે તેનો ઉપયોગ ન કરવો જેમકે તમાકુ, cigarette smoking, બેઠાડું જીવન, stress, fatty and spicy food અને બીજી ઘણી વસ્તુઓ કે જે કેન્સર માટે જવાબદાર હોય છે.

10) Alcohol નો ઉપયોગ ન કરવો. 

11) વધારે પડતું સૂર્યના કિરણો મા ન આવવુ.

12) વધારે પડતું એક્સરે અને અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોનો સંપર્કમાં ન આવવું. 

13) લોકોને કેન્સર કરવા વાળા કારણો વિશે હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવું અને તેને પ્રિવેન્શન કરવા માટે પણ હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવુ.

14) લોકોને થોડું થોડું work કરવા માટે કહેવું તેને બેઠાડુ જીવન ન રાખવા માટે કહેવુ.

15) લોકોની રેગ્યુલર હેલ્થ ચેકઅપ કરાવતું રહેવા માટે કહેવું.

2) secondary prevention ( secondary પ્રિવેન્શન ):

આ secondary પ્રિવેન્શનમાં early diagnosis and prompt treatment નો સમાવેશ થાય છે કે જેમાં કેન્સરનુ વહેલી તકે screening કરવું જરૂરી હોય છે.

objective: 1) early diagnosis and investigation of  Abnormality.  2) assessment of the  risk group . 3) cancer screening and early detection .

THE WARNING SIGN OF CANCER (વોર્નીન્ગ સાઇન ઓફ કેન્સર):

CAUTION (કોશન) : 

C: CHANGE IN BOWEL AND BLADDER HABIT, આમાં સ્ટૂલના કલર માં તેની સાઈઝ અને તેના શેપમાં ચેન્જ થાય છે. ex: Diarrhea, constipation. આમાં યુરીન અને સ્ટુલમાં બ્લડ પ્રેઝન્ટ હોય છે.

A: A SORE WHICH DOES NOT HEAL, આમાં કોઈ પણ પ્રકારનો sore હોય તેમાં healing આવતી નથી. ★more bigger,  ★more  pain full,  ★start bleeding from the sore.

U : UNUSUAL DISCHARGE AND BLEEDING,  Blood યુરીન અને સ્ટુલમાં આવે છે. ★Body ના ગમે તે પાર્ટમાંથી ડિસ્ચાર્જ નીકળે છે જેમ કે nipple,  Penis.

T: THICKENING OF LUMP IN BREAST AND OTHER  BODY PARTS, જય।રે breast self  examination કરવામાં આવે ત્યારે બ્રેસ્ટ મા lump, mass જોવા મળે છે. બોડીમાં ગમે તે પાર્ટ્સ પર lump જોવા મળે છે.

I : INDIGESTION AND DIFFICULTY IN SWALLOWING , આમાં ગળામાં અને છાતી ઉપર પ્રેશર જેવુ થાય છે અને તેના કારણે ગળવામાં (SWALLOWING) તકલીફ પડે છે. થોડું પણ ખાઈ લેવામાં આવે તો પેટ એકદમ ફૂલ લાગે છે.

O : OBVIOUS CHANGE IN MOLE,  Use THE ABCD RULE ,

A: ASYMMETRY મોલ એ બધાજ પાર્ટ પરથી સરખું લાગે છે કે અલગ અલગ હોય છે તે જુઓ.

 B: Border બોર્ડર એ sharp છે કે રફ તે જોવી.

 C: color મોલમાં કેવા પ્રકારનો કલર જોવા મળે છે તે જોવું.

 D: Diameter  આ mole નો ડાયામીટર એ ઇરેઝર કરતાં મોટો છે એટલે કે 6 mm કરતા મોટો છે કે નાનો તે જોવું.

 N:=NAGGING ,  COUGH  SORENESS .

અવાજમાં બદલાવ છે કે નહીં તે જોવું, કફકેટલા સમયથી આવે છે તે જોવું,        

કફમાં લોહી જોવા મળે છે કે નહીં તે જોવું.                                                                          

પેશન્ટને આ બધાં કેન્સરના વોર્નિંગ વિશે પૂછવું.

પેશન્ટના health નું assessment  કરવું (Assessing the patient’s health):

>tacking  history (પેશન્ટને હિસ્ટ્રી પૂછવાની), 

>family and personal history of cancer, (કોઈપણ લોકોને કેન્સર જેવી બીમારીની હિસ્ટ્રી છે કે નહીં તે પૂછવું).

>tobacco use and alcohol consumption, ( ટોબેકો અને આલ્કોહોલનું consumption  કરે છે કે નહીં તે પૂછવુ)

>occupation (તેના વ્યવસાય વિશે પૂછવું),

>Medication (દવા વિશે પૂછવું).

Encourage the client for early detection of cancer (કેન્સરનું વહેલું નિદાન કરવા માટે ક્લાયન્ટને પ્રોત્સાહિત કરો): 

MAMMOGRAPHY (મેમોગ્રાફી) :

• મેમોગ્રાફીમાં breast નું એક્ઝામિનેશન કરવામાં આવે છે.
• >20-30 વર્ષની એજ માં મેમોગ્રાફી 3 વર્ષમાં એક વખત કરાવવું જોઈએ. >40 વર્ષે ની એજે દરેક સ્ત્રીઓએ દર વર્ષે મેમોગ્રાફી કરાવવી જોઈએ. દરેક વુમન એ 20 વર્ષની એજ પછી breast self examination કરવુ જોઈએ.
• બ્રેસ્ટ માં કોઈપણ Abnormalality હોય તો તાત્કાલિક હેલ્થ કેર વર્કર ને તેની જાણ કરવી અને બ્રેસ્ટ માં કોઈપણ Lump ,મ।સ અથવા સાઈઝ, સિમેટ્રિકલ Abnormalality જોવા મળે તો તાત્કાલિક હેલ્થ કેર પ્રોફેશનલ અથવા તો હેલ્થ કેર પર્સનલ ને જાણ કરવી. 
• જો ફેમિલીમાં કોઈપણને બ્રેસ્ટ કેન્સરની હિસ્ટ્રી હોય તો પુત્રીઓએ હેલ્થ કેર મેમ્બરની એડવાઈઝ લેવી જોઈએ.

colon and rectal cancer (કોલોન અને રેક્ટલ કેન્સર) : 

50 વર્ષની ઉંમર પછી દરેક મેન અને વુમેનને રિસ્ક રહે છે colorectal  કેન્સર થવાનું. તો 50 વર્ષની ઉંમર પછી નીચે પ્રમાણેના ટેસ્ટ કરાવતા રહેવા જોઈએ.

1) દર વર્ષે ( FOBT) FECAL OCCULT BLOOD TEST કરાવવું જોઈએ.

2) ( FIT ) FECAL IMMUNOLOGICAL TEST દર વર્ષે કરાવવો જોઈએ.

3) FLEXIBLE SIGMOIDOSCOPY દર પાંચ વર્ષે કરાવવું જોઈએ.

4) colonoscopy દર 10 વર્ષે કરાવવું જોઈએ.

5) DOUBLE CONTRAST BARIUM ENEMA TEST દર 5 વર્ષે કરાવવું જોઈએ.

6) CT COLONOGRAPHY દર પાંચ વર્ષે કરાવવું જોઈએ.

7) stool DNA test. 

CERVICAL CANCER (સર્વાઇકલ કેન્સર) :

1)After vaginal intercource દર વુમન એ every 3 year cervical cancer  નું સ્ક્રીનિંગ કરાવવું જોઈએ.

2)30 year ની ઉંમર પછી women  જો 3 pap smear ટેસ્ટ નોર્મલ આવેલા હોય તો તેને દર બે થી ત્રણ (2-3) વર્ષે pap smear ટેસ્ટ કરાવતો રહેવો જોઈએ.

3)જો કોઈ વુમન એ risk factor હોય such as Diethylstilbestrol exposure, HIV infection,  Or a weakened immune system due to organ transplantation, Chronic steroid use, આવી women એ દર વર્ષે pap smear test કરાવવું જોઈએ.

4)જો કોઈ women એ 70 year ની ઉપર હોય અને તેના 3 pap smear નેગેટિવ હોય તો તેને દર 10 વર્ષે એક્ઝામિનેશન કરાવવું જોઈએ.

5)Endometrial cancer (યુટેરાઇન) જો કોઈ વુમનને ટોટલ hysterectomy કરવામાં આવેલી હોય તો તેને pap smear ટેસ્ટ કરાવવાની જરૂર નથી.

6)જો કોઈ વુમનને colon ને rectum કેન્સરની હિસ્ટ્રી હોય તો તેમણે pap smear test કરાવવું જોઈએ.

TERTIARY PREVENTION (ટર્શીયરી પ્રીવેન્શન) :

TERTIARY prevention માં એબનોર્મલ સેલનું મેટાસ્ટેસીસને પ્રિવેન્ટ કરવા ,કેન્સરની ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઈડ કરવા માટે ,તેને ક્યોર કરવા માટે, Rehabilitation કરવા માટે અને palliative care પ્રોવાઈડ કરવા માટે tertiary  prevention કરવામાં આવે છે. 

following treatment are useful for cancerous patients (કેન્સરના દર્દીઓ માટે નીચેની સારવાર ઉપયોગી છે ):

• RADIATION THERAPY (રેડીએશન થેરાપી) 
• CHEMOTHERAPY (કીમો થેરાપી)
• GENE THERAPY (જીન થેરાપી) 
• BIOTHERAPY (બાયો થેરાપી)
• BONE MARROW TRANSPLANTATION (બોનમેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન)

 1) RADIATION THERAPY (રેડીએશન થેરાપી)   

રેડીએશન થેરાપીમાં આયોનાઈઝિંગ રેડીએશન નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.રેડીએશનનો ઉપયોગ કરી એબનોર્મલ સેલ્યુલર ગ્રોથને પ્રિવેન્ટ કરવામાં આવે છે.આ રેડીએશન થેરાપી એ કેન્સેરીયસ સેલ ને ડેમેજ અને તેને નેક્રોસિસ કરે છે.

purpose ( પર્પસ ):                                                                                                    

1) primary ( પ્રાઇમરી ):  પ્રાઇમરી પર્પસ એ માત્ર કેન્સરના ટ્રીટમેન્ટ અને તેના cure માટે હોય છે. Example : hodgkin’s disease, skin cancer, Prostate Cancer, cancer of cervix.

2) Adjuvant ( એડજુવન્ટ ): આ માત્ર પ્રિઓપરેટીવ અને પોસ્ટઓપરેટિવ કન્ડિશનમાં ઉપયોગ થાય છે અને તેનો ઉપયોગ કીમોથેરાપી સાથે કરવામાં આવે છે.

3) palliative ( પેલીએટીવ ): આ કોઈપણ ઈમરજન્સી કન્ડિશન હોય ત્યારે યુઝ થાય છે.જેવી કે, સુપિરિયર વિના કાવા કમ્પ્રેસન (superior vena cava) અને સ્પાઇનલ કોડ કોમ્પ્રેશન (spinal cord compression).etc

4) Prophylactic purpose ( પ્રોફાઇલેકટીક પર્પસ ): આ રેડીએશન થેરાપી એ માત્ર શંકાસ્પદ એરિયામાં આપવામાં આવે છે.

Action of radiation therapy (રેડિયેશન થેરાપીની એક્સન) : 

1)Normal cell ( નોર્મલ સેલ ) : રેડીએશન થેરાપી એ નોર્મલ સેલને અફેક્ટ કરે છે પરંતુ નોર્મલ સેલમાં પાછી ગ્રોથ થવાની કેપેસિટી હોય છે. તેથી રેડીએશન થેરાપીના કારણે નોર્મલ સેલમાં પ્રોબ્લેમ આવતો નથી.

2)Abnormal cell ( એબનોર્મલ સેલ ): X-ray and gamma rays cancerous સેલના જીનને ડિસ્ટ્રોય કરે છે અને તેને ગ્રોથ થવા દેતા નથી.

type of radiation therapy (રેડીયેશન થેરાપી ના ટાઇપ):

1) External : telly therapy (ટેલી થેરાપી), 

2) Internal : brachytherapy (બ્રેકી થેરાપી) : A) shield (શીલ્ડ), B) unshield (અનસિલ્ડ). 

1) External  therapy : telly therapy (ટેલી થેરાપી): 

આ થેરાપીમાં એક્સરે અને ગામાં રે એ ડાયરેક્ટલી કેન્સરિયસ સેલની ઉપર અપ્લાય કરવામાં આવે છે.અને આનું મોસ્ટ કોમન ફાયદો એ છે કે આ થેરાપી એ સેલના મેક્સિમમ ડેપ્થ એરિયા સુધી અફેક્ટ કરે છે. માત્ર ઉપરના સરફેસ એરિયા સુધી જ અફેક્ટ કરે છે એવું નથી તે અંદર સુધી જઈ અને કેન્સરને ડિસ્ટ્રોય કરે છે.

2) Internal therapy : brachytherapy (બ્રેકી થેરાપી):

આમાં રેડીએશન થેરાપી એ સેલ ની અંદર ડાયરેક્ટલી ઇમ્પ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે.

It have two types ( તેના બે પ્રકાર છે ):                                                                                    

1)sealed ( શીલ્ડ ) : આમાં રેડીએશન થેરાપી એ નીડલ, ટ્યુબ અને એપ્લિકેટર નો યુઝ કરી અને એબનોર્મલ સેલ ને પ્રોવાઈડ કરવામાં આવે છે.

2)unsealed ( અનશીલ્ડ ) : આમાં રેડીએશન એ ટેબલેટ અને ઇન્જેક્શનના ફોર્મમાં પ્રોવાઈડ કરવામાં આવે છે.

safety standards of radiation therapy ( રેડીયેશન થેરાપી ના સેફ્ટી સ્ટાન્ડર્ડ ):

Distance ( ડીસ્ટન્સ ) : જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરતા હોઈએ ત્યારે હેલ્થ કેર personal એ પેશન્ટના બેડ થી દૂર રહેવું જોઈએ.એવું જરૂરી નથી કે જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઈડ કરતા હોઈએ ત્યારે કંટીન્યુઅસ પેશન્ટના બેડ ની નિયરમાં ઊભું રહેવું.

Time ( ટાઇમ ) :  જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પેશન્ટને આપતા હોઈએ ત્યારે વધુમાં વધુ 30 મિનિટ સુધી પેશન્ટની બાજુમાં રહી વર્ક કરી શકાય છે.

Shield ( શીલ્ડ )  : જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરતા હોઈએ ત્યારે હેલ્થ કેર personal એ protective shield નો ઉપયોગ કરવો જોઈએ અને body ના બધા જ પાર્ટસ ને કવર કરીને રાખવા જોઈએ.

જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઈડ કરતા હોઈએ ત્યારે હેલ્થ કેર પર્સનલ એ ડોઝીમીટર (Dosimeter) નો યુઝ કરવો જોઈએ કે જે રેડીએશનનો ડોઝ નક્કી કરે છે.

હેલ્થ કેર પર્સનલ માટે અલગ પ્રાઇવેટ રૂમ રાખવો જોઈએ કે જેમાં તેઓ પર્સનલ પ્રોટેક્ટિવ ઈક્વિપમેન્ટ ને પહેરી શકે.

બાળકો અને પ્રેગનેટ વુમન એ જ્યારે રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઈડ કરતા હોઈએ ત્યારે તેમને તે જગ્ય। પરથી દૂર રાખવા જોઈએ.

side effect (સાઇડ ઇફેક્ટ) :

• vomiting (વોમીટીંગ)
• Nausea (નોઝિયા)
• Diarrhea (ડાયરિયા)
• Dysphagia (ડીશફેજિયા : difficulty in swallowing : ગળવામાં તકલીફ થવી) 
• fatigue (ફટીગ),
• weakness (વિકનેસ),
• stomatitis (સ્ટોમેટાઈટીસ) ( inflammation of the mucous membrane of mouth),
• loss of appetite (ભૂખ ન લાગવી),
• leukoplakia ( WBC ઓછા થવા), Increase the risk of infection( ઇન્ફેક્શનનું રિસ્ક વધી જાય છે) ,
• Body ache (બોડીમાં દુખાવો),
• Alopecia (એલોપેસિયા : hair loss)

Nursing management of radiation therapy (રેડિયેશન થેરાપીનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ): 

• પેશન્ટને રેડીએશન થેરાપી એક્સપ્લેઈન કરવી.
• પેશન્ટને એમાં જોઈતા સાધનો અને પ્રોસિજરનો સમય એક્સપ્લેઈન કરવો.
• પેશન્ટ ને કહેવું કે જ્યારે રેડીએશન થેરાપી આપતા હોય ત્યારે તેના સગાવહાલા ને ઓછા મળવા આવવું .
• બ્લેડરને એમટી કરવા માટે કેથેટરનું ઇન્સરશન કરવું.
• પેશન્ટને low salt diet આપવો.
• પેશન્ટને એન્ટિડાયરિયલ એજન્ટ આપવું .
• પેશન્ટને સ્કીન ઇન્ટીગ્રીટી અશેસ કરવી.
• પેશન્ટને hair loss થાય છે કે નહીં અથવા સ્કીન નું shedding થાય છે કે નહીં તે જોવું.
• પેશન્ટને oral mucosa અસેસ કરવી.
• પેશન્ટ ને નોઝિયા, vomiting , ડાયરિયા જેવી કન્ડિશન છે કે નહીં તે જોવું.
• પેશન્ટને એનિમિયા અથવા બ્લડની કોઈ પણ એબનોમૉલિટી છે કે નહીં તે જોવું. 
• પેશન્ટને Fatigue, malaise and body ache છે કે નહીં તે જોવું.
• પેશન્ટને ઇન્સ્ટ્રક્શન આપવું કે કોઈ પણ પ્રકારના ઓઇન્ટમેન્ટ અને લોશન્સ અથવા પાવડરનો ઉપયોગ ન કરવો.
• પેશન્ટને કહેવું કે ઓરલ કેવીટીની હાઈજીન મેન્ટેઈન કરે અને કહેવું કે બ્રશ છે એ irritation મેનરમાં ન કરે.
• પેશન્ટને કહેવું કે સૂર્યપ્રકાશના કોન્ટેક્ટમાં ન આવે. 
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી members ને કહેવું કે જય।રે  રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઈડ કરતા હોઈએ ત્યારે પેશન્ટથી દૂર રહેવું અને ટેલીફોન દ્વારા કોન્ટેક્ટ રાખવો.

2) Chemotherapy ( કીમોથેરાપી ):

કીમોથેરાપીમાં કેમિકલ્સ નો યુઝ કરીને કેન્સરની સારવાર આપવામાં આવે છે .

chemo : chemical ,Therapy : treatment. 

આમાં કેન્સરની સારવાર કરવા માટે ટેબલેટ અને ઇન્જેક્શન નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

purpose of chemotherapy ( પર્પઝ ઓફ કીમોથેરાપી ) :      

curative : આમાં cancer ને cure કરવા માટે.

control : આમાં કેન્સરની કંટ્રોલ કરવા માટેનો પર્પઝ છે.                                

palliative : આમાં symptoms ને ઓછા કરવા માટેનું પર્પઝ છે.                                    

Drugs which are used in chemotherapy ( કીમોથેરાપીમાં વપરાતી દવાઓ ):

1)Group : Alkylating Agent (આલ્કીલેટીંગ એજન્ટ)

Example : cisplatin (સિસપ્લાસ્ટીન),

Action : આ દવા એ કેન્સરિયસ સેલના ડી.એન.એ (DNA) ને ડિસ્ટર્બ કરે છે.

responsibilities : આ દવા આપતા હોય ત્યારે corticosteroids નો ઉપયોગ ન કરવો જોઈએ. It i contraindication.

2)Group: Antimetabolites agent (એન્ટિમેટાબોલિટ્સ એજન્ટ)

Example : fluorouracil (ફ્લોરોસિલ).

Action : આ દવા એ કેન્સરિયસ સેલના ડી.એન.એ ને બનવામાંથી પ્રિવેન્ટ કરે છે.

Nursing responsibilities : આ દવા આપતા હોય ત્યારે પેશન્ટને folic acid ની ગોળી પણ આપવી.

3)Group : Mitosis inhibitor agents (મિટોસિસ અવરોધક એજન્ટો).

example : vincristine ( વિનક્રિસ્ટીન ), Vinblastine ( વિનબ્લાસ્ટીન ),

Action : આ Malignant સેલ માસનું Mitosis inhibit કરે છે.

Nursing responsibilities: provide palliative care.

4) Group : Hormonal agents (Antiestrogen) 

Example : tamoxifen (ટેમોકસીફેન).

Action : આમાં Malignant cell ના હોર્મોન લેવલનું alteration કરે છે.

Nursing responsibilities : Provide palliative care to the patient.

5) Radiation  therapy  (Radiological sodium and iodine)

Action : inhibited the Malignant cell growth. 

Nursing responsibilities : પેશન્ટ એ રેડીએશનના કોન્ટેક્ટમાં આવવાથી તેને ઓછું સાઇડ ઇફેક્ટ થાય તેનું ધ્યાન રાખવું.

6) Group : Antibiotic (એન્ટિબાયોટિક)

Example : Bleomycin ( બ્લિઓમિસિન )

Action : એન્ટીમાઇક્રોબીએલ એજન્ટ.

Nursing  responsibilities : પેશન્ટને લાઈવ વેક્સિન ના આપવી.

Route of drug administration : Oral, Intramuscular, Intravenous, Interactivity,Intrathecal,Intraarterial,Subconscious, Applied topically. 

common side effect of chemotherapy (કીમોથેરાપીની સામાન્ય આડઅસર):

1) Skin : Anemia, hyperpigmentation, photosensitivity.

2) Blood : Bone Marrow suppression, Anemia, Leukopenia, Thrombocytopenia.

3) GI tract : nausea, vomiting, constipation, diarrhea, ulcer.

4) Genitourinary system : Nephrotoxicity, Cystitis, Weight loss, Fluid loss, Weakness.

Nursing management (નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ):

• પેશન્ટના વાઇટલ સાઈન ચેક કરવા.
• પેશન્ટને આઇસોલેશન રાખવું.
• પેશન્ટને કહેવું કે તેની પર્સનલ હાયજીન મેઇન્ટેન કરે.
• પેશન્ટને વેલ બેલેન્સ ડાયટ આપવું.
• પેશન્ટની કલ્ચર અને સેન્સિટિવિટી ચેક કરવી.
• પેશન્ટને head  to  toe ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરવું.
• પેશન્ટનું બ્લડિંગ ટાઈમ કલોટિંગ ટાઈમ અને તેના platelet count જોવા.
• પેસન્ટને બ્લીડિંગ થવા માથી પ્રિવેન્ટ કરવું.
• પેશન્ટને ઓછામાં ઓછું બિલ્ડિંગ થાય તે માટે ધ્યાન રાખવું .જ્યારે ઇન્જેક્શન આપતા હોઈએ ત્યારે અને કેથેટરાઇઝેશન કરતા હોય ત્યારે.
• પેશન્ટને કહેવું કે આલ્કોહોલ અને સ્મોકિંગને અવોઈડ કરવુ
• પેશન્ટને ભાવતું હોય તેવું જમવાનું આપવું.
• ફૂડ એ કેલેરી રીચ , હાય પ્રોટીન, હાઇ ફાઇબર, વિટામિન સી અને ,બધા જ વિટામિન મળી રહે તે રીતે આપવું.
• પેશન્ટ ને કહેવું કે તેની ઓરલ આઇજીન મેઇન્ટેન કરે.
• પેશન્ટને વોમીટીંગ માંથી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટીએમેટિક આપવી.
• પેશન્ટના હેર લોસ થાય છે કે કેમ તે જોવું. 
• ટ્રીટમેન્ટ પહેલાં પેશન્ટના હેરને કટ કરવા. 
• પેશન્ટના scalp ને વિટામિન એ અને ડી દ્વારા લુબ્રિકેટ કરવું.
• પેશન્ટને કહેવું કે થોડી થોડી એક્ટિવિટી કરતા રહે.
• પેશન્ટનો વીલ પાવર સ્ટ્રોંગ રહે તે માટે કહેવું.
• પેશન્ટ પોતાની લાગણી બરોબર રીતે કહે તે માટે કહેવું.
• પેશન્ટને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ આપવો.
• પેશન્ટનું fluid અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ લેવલ જોવું.
• પેશન્ટને કીમોથેરાપી પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટ અને તેના રિલેટિવસના બધા જ ડાઉટ ક્લિયર કરવા.

BIOTHERAPY (બાયોથેરાપી) :

બાયોથેરાપીમાં બાયોલોજીકલ રિસ્પોન્સ મોડીફાયર (BRM) calmette guerin નો યુઝ કરી અને બોડીની natural immune સિસ્ટમને જ stimulate કરે કે જે cancerous cell સામે લડે અને તેને Destroy કરે. 

There are three categories of biotherapy (બાયોથેરાપીના ત્રણ વર્ગો છે ) :

1) Non specific (નોન સ્પેસિફિક),

2) monoclonal antibody (મોનોક્લોનલ એન્ટિબોડી),

3) cytokines (સાઇટોકાઇન્સ).

1) Non specific (નોન સ્પેસિફિક): નોન સ્પેસિફિકમાં આપણે નોન સ્પેસિફિક agents નો ઉપયોગ કરીએ જેમ કે બેસિલી કાલમેટ ગુવેરીન (bacillus calmette guerin) અને કોરની બેકટેરિયમ પારવુંમ (coryne bacterium parvum) કે જે body’s immune સિસ્ટમને સ્ટીમ્યુલેટ કરે છે જ્યારે કોઈપણ એન્ટીજન બોડી માં એન્ટર થાય છે ત્યારે તેના સામે લડવા માટે એન્ટીબોડી ઉત્પન્ન કરે છે.

2) monoclonal antibody (મોનોક્લોનલ એન્ટિબોડી) : આ પદ્ધતિમાં બોડીમાં કોઈપણ કેન્સરિયસ સેલ સામે લડવા માટે બનાવેલા જ એન્ટીબોડીને (antibody) બોડી ની અંદર ઇન્ટ્રોડ્યુસ કરી અને (cancerous  cell ) ની સામે લડવા માટે કરવામાં આવે છે.

3) cytokines ( સાઇટોકાઇન્સ ): સાઇટોકાઇન્સ માં બોડીની હેલ્ધી ઇમ્યુન( healthy immune ) સિસ્ટમમાંથી એન્ટીબોડી બનાવવામાં આવે છે અને પેશન્ટની બોડીની અંદર એન્ટર કરવામાં આવે છે કે જેના કારણે કેન્સરિયસ ટ્યુમર સામે લડી શકે અને તેને ડિસ્ક્રોઈ કરી શકે.

>It has four types: interferon (ઇન્ટરફેરોન)

>interleukin (ઇન્ટરલ્યુકિન)

>colony stimulating factor (કોલોની સિમ્યુલેટિંગ ફેક્ટર)

>tumor necrosis Factor (ટ્યુમર નિક્રોસીસ ફેક્ટર)

Gene therapy (જીન થેરાપી) :

• જીન એ functional યુનિટ છે.
• જીનેટીક્સ મા નોર્મલ જીન ઓર્ગેનિઝમમાં એન્ટર કરવામાં આવે છે એના કારણે જિનેટિક ડિફેક્ટ છે તે કરેક્ટ થાય છે.

AIM (એઈમ):

જીન થેરાપી એ પરમેનેન્ટ થેરાપી છે. કારણ કે તેમાં પરમેનેન્ટ જિન ને ચેન્જ કરવામાં આવે છે અને જીનેટીક મટીરીયલ cancerous સેલનું છે તે ચેન્જ કરવામાં આવે છે.

Indication:

1) cancer, 

2) Infectious disease, 

3) inherited disorder, genetic disorder.

 ex: thalassemia,  Hemophilia 

process of gene therapy ( પ્રોસેસ ઓફ જીન થેરાપી ) : 

Gene થેરાપીમાં એબનોર્મલ સેલ ની કોપી કરવામાં આવે છે. પછી પેશન્ટની બોડી માંથી એબનોર્મલ સેલ લય અને તેની બોડી માં નોર્મલ ઈનશર્ટ (દાખલ)કરવામાં આવે છે.

Method of gene therapy (મેથડ ઓફ જીન થેરાપી) :

★Ex vivo,

★In vivo.

Ex vivo: આમા જે ટાર્ગેટ જીન હોય એ પેશન્ટની બોડીની બહાર લેવામાં આવે છે અને તે એબનોર્મલ સેલ ને ઈનેએક્ટિવેટ કરી અને પેશન્ટની બોડીમાં પાછું ઇન્ટ્રોડ્યુસ કરવામાં આવે છે. Only some of the cells are develop in to Ex vivo like : Lymphocytes ( લીંફોસાઈટસ),  Hepatocytes (હીપેટોસાઇટ્સ).

In vivo : આ મેથડમાં ડાયરેક્ટલી હેલ્ધી જીન પેશન્ટની બોડી માં ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે. vector ( virus) દ્વારા,Non vector દ્વારા

vector દ્વારા: આ મેથડમાં વાયરસ નો ઉપયોગ કરી તેના જીનને બહાર કાઢી હેલ્ધી જીન તેમાં ઇન્ટ્રોડ્યુસ કરી પછી પેશન્ટને બોડીમાં ઇન્ટરા વિનસ દ્વારા (intravenous) એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવામાં આવે છે. In which: Edino virus, Retrovirus, Herpes virus etc. 

Non vector : આમાં ડાયરેક્ટલી ઓર્ગન અથવા તો આર્ટિફિશિયલ ક્રોમોઝોમ્સને એન્ટર કરવામાં આવે છે.

Advantage: આ જીન થેરાપી એ પરમેનેન્ટ થેરાપી છે.કારણ કે તેમાં એબનોર્મલ જીન સાથે નોર્મલ જીનને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે. અને જો જીન થેરાપી એ યુઝ કરવામાં આવે તો પછી બીજી કોઈ થેરાપીને જરૂર પડતી નથી, અથવા તો કોઈપણ બીજી સારવાર ની જરૂર પડતી નથી. અને આ જીન થેરાપીમાં જો ઓવમ ( ovum ) અને સ્પમનો ( sperm )યુઝ કરવામાં આવે તો જીનેટીક ડીસઓર્ડર ને ઓછું કરી શકાય છે.

Disadvantages: આ જીન થેરાપીમાં કોઈપણ Infectious વાયરસનો ઉપયોગ થાય તો બોડીમાં ઇન્ફેક્શન લાગવાની શક્યતાઓ વધી જાય છે.આ બધી જ ડીઝીઝ માટે ઉપયોગી નથી. આ પ્રોસેસ એકદમ મોંઘી હોય છે .

immune response: દદીનું શરીર એ જ્યારે કોઈ પણ ફોરેન બોડી એન્ટર થાય છે ત્યારે immune response બતાવે છે.

Bone Marrow transplantation ( બોનમેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન ) :

બોનમેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશનમાં મેરો માંથી સેલ નું કલેક્શન કરવામાં આવે છે તે પેશન્ટ હોય તેમાંથી અને ડોનર હોય તેમાંથી અને પાછું healthy સેલ એ પેશન્ટની બોડીમાં એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવામાં આવે છે થેરાપ્યુટિક પર્પઝ માટે.

Indication: Oncology disorder like leukemia (લ્યુકેમિયા), Lymphoma (લીમફોમાં).

Haematological disorder: Anemia, Aplastic Anemia, Sickle cell Anemia .

Type of bone Merrow transplant (ટાઇપ ઓફ બોન મેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટ): 

1) Autologous (ઓટોલોગસ), 2) Allogeneic (એલોજેનીક), 3) syngenic (સીનજેનિક).

1) Autologous ( ઓટોલોગસ ):

આ એક એવી પ્રોસિજર છે કે જેમાં પેશન્ટના હેલ્થી બોનમેરો માંથી સ્ટેમશેલ ( stem cell) નું કલેક્શન કરવામાં આવે છે.ત્યારબાદ પેશન્ટને કીમોથેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી પ્રોવાઈડ કરવામાં આવ છે અને ત્યારબાદ એ કન્ફોર્મ થઈ જાય કે લગભગ બધા જ કેન્સરિયસ સેલ (cancerous cell) તે ડિસ્ટ્રોય થઈ ગયા છે. ત્યારબાદ પેશન્ટની બોડીમાં હેલ્ધી સ્ટેમસેલને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે.

2) Allogeneic (એલોજેનીક):

આ એક એવી પ્રોસિજર છે કે જેમાં પેશન્ટના પેરેન્ટ્સ( માતા-પિતા) અથવા તો તેના સીબલીંગ (એટલે કે ભાઈ-બહેન) ના હેલ્ધી bone Marrow માંથી stem cell લેવામાં આવે છે અને તેને patient ની બોડી માં ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે.

3) singenic (સીનજેનીક):

આમાં stem સેલ્સ એ ટ્વીન્સ માંથી લેવામાં આવે છે અને આ bone Marrow નું મેચ થવાના વધારે ચાન્સ હોય છે ત્યારબાદ તેને પેશન્ટને બોડીમાં ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે.

 PROCEDURE (પ્રોસીઝર):                                                                              

-> Bone Marrow transplant ઓપરેશન થિયેટરમાં સેન્ટ્રલ લાઈન દ્વારા કરવામાં આવે છે. 

-> આનો ટાઈમ એ પેશન્ટના કેન્સર કન્ડિશનને સીવ્યારીટી ઉપર આધાર રાખે છે. 

-> તે ઓછામાં ઓછી 30 મિનિટ અને વધુમાં વધુ 4 (ચાર) કલાક લે છે.

-> જ્યારે બોનમેરોને ટ્રાન્સપ્લ।ન્ટ કરવામાં આવે છે ત્યારે તે બર્નિગ સેન્સેશન કરે છે. 

->complete bone Marrow transplantation એ ત્યારે જ પૂરું થાય છે કે જ્યારે પેશન્ટની બોડી એ હેલ્ધી સેલ બનાવવાનું ચાલુ કરે.

 Nursing management ( નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ) :

• >પેશન્ટને ફિઝિકલી અને સાયકોલોજીકલી પ્રિપેર કરવા.
• >પેશન્ટને અને તેના ફેમિલી members ને પ્રોસિજર એક્સપ્લેઈન કરવી.
• >પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને તેનું રિસ્ક તેના ફાયદા અને તેની રિટર્ન કન્સેન્ટ વિશે કહેવું જોઈએ.
• >પેશન્ટને આઇસોલેશન રાખવું.
• >વિઝીટર્સને એન્ટ્રી Restrict કરવી.
•  >આ સમયમાં પેશન્ટની કિંમો થેરાપી અને રેડિયો થેરાપી ના કોઈપણ સાઇડ ઇફેક્ટ થાય છે કે કેમ તેને વિશે જોવું.

• >પેશન્ટના ઇન્ટેક આઉટપુટ જોવા.
• >પેશન્ટના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા .
• >પેશન્ટને આઇ વી Fluid (i.v. fluid) એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.
• >strict aseptic technique મેન્ટેન કરવી. 
• >સ્ક્રાઇબ કરેલી મેડિસિન બ્લડ કોમ્પોનન્ટ એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવા.
• >પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ આપવો.
• >પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને કોપિંગ એબિલિટી વિશે કહેવું.
• >બોનમેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન પછી સેન્ટ્રલ લાઈન ઉપર ડ્રેસિંગ પ્રોપર રીતે કરવું.
• >બોનમેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન પછી કોઈપણ પ્રકારનું ઇન્ફેક્શન છે કે કેમ તેના વિશે જોવું.
• >પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને રેગ્યુલર ફોલો ઓપ લેવા વિશે કહેવું.

 complications ( કોમ્પ્લીકેશન્સ ) :

• -> Hematopoietic : Infection, nosocomial infection, Anemia. 
• ->Gastrointestinal  Tract: Nausea,  Vomiting,  Diarrhea. 
• -> Renal and Genitourinary: Renal failure,  Hemorrhagic Cystitis, 
• -> Hepatic: Hepatomegaly, Bilirubinemia, Coagulopathy disorder. 
• -> Pulmonary : Bacterial Pneumonia,Fungal infection, TB toxoplasmosis, Pulmonary ,fibrosis.

Nursing management of patient with the cancer ( કેન્સરના દર્દીનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ) :

1)Nursing Assessment ( નર્સિંગ એસેસમેન્ટ ):

-> પેશન્ટનું પેઈન લેવલ એસેસ કરવું. 

-> પેશન્ટ ના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા. 

-> પેશન્ટનો યુરીન આઉટપુટ ચેક કરવું. 

-> પેશન્ટને બોડીમાં કોઈપણ પ્રકારના સ્ક્રેચીસ છે કે નહીં તે જોવું.

-> પેશનની સ્કીન ઇન્ટીગ્રિટી અસેસ કરવી.

-> પેશન્ટને હેર લોસ થાય છે કે કેમ તેના વિશે જ હોવું. 

-> પેશન્ટને ઓરલ કેવીટી માંથી બ્લીડિંગ થાય છે કે કેમ તે વિશે જોવું અને ઓરલ હાઈજેનિ વિશે જોવું. 

-> પેશનની બોવેલ અને બ્લેડર હેબિટ વિશે પૂછવું એટલે કે તેને ડાયરિયા કે વોમિટિંગ જેવી કન્ડિશન છે કે કેમ તેના વિશે પૂછવુ. 

 Nursing diagnosis ( નર્સિંગ ડાયગ્નોસીસ ):

1) Chronic pain related to cancerous  conditions as evidenced by verbalisation with the client. 

Relieving pain:

1) પેશન્ટનું પેઈન લેવલ અસેસ કરવુ.

2) પેશન્ટને કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન આપવી. 

3) પેશન્ટની કેરમાં ફેમિલીને ઇન્વોલ્વ કરવી. 

4) પેશન્ટને માઈન્ડ ડાઈવરજનલ થેરાપી આપવી. 

5) પેશન્ટને કામ અને કાઇન્ડ એન્વાયરમેન્ટ પૂરું પાડવું. 

6) પેશન્ટને એનાલજેસીક પ્રોવાઇડ કરો. 

2) self care deficit related to disease condition As evidenced by  observation of the client condition. 

Nursing intervention:

1) પેશન્ટને કામ અને ક્લીન એન્વાયરમેન્ટ પૂરું પાડવું.

2) પેશન્ટને ક્લીન અને કરચલી વગરનો બેડ પૂરો પાડવો. 

3) પેશન્ટ ની બેડશીટ અને તેના કપડા દરરોજ બદલવા. 

4) પેશન્ટની પર્સનલ હાયજીન મેન્ટેન કરવી. 

5) પેશન્ટની કેર સમયે તેને ઇન્વોલ્વ કરવા. 

6) જમવાનું આપતા પહેલા હાથ બરોબર ધોવા. 

3) Impaired tissue percussion related  to disease condition as evidenced by pinching the  skin of the patient . 

Nursing interventions:

1) પેશન્ટની ટીશ્યુ ઇન્ટીગ્રિટી અને સ્કીન ટર્ગર ચેક કરવી.

2) પેશન્ટની સ્કીન સાઈડને ઓબ્ઝર્વ કરવી કે બ્લીડિંગ થાય છે કે કેમ.

3) પેશન્ટને કહેવું કે તેની ઓરલ હાઇજિન મેઇન્ટેન કરે.

4) ફેશનને કહેવું કે irritating મેનરમાં બ્રશ ન કરે.

5) પેશન્ટ ને કહેવું કે જ્યારે રેડીએશનના કોન્ટેકમાં આવે ત્યારે સ્કિનનું એરીયા સ્ક્રેચ ન કરે.

6) પેશન્ટને કહેવું કે ઢીલા કપડા પહેરવા.

4)Disturbed body image related to chemotherapy as evidenced by observing the  hair loss of the client. 

Nursing interventions: Manage hair fall :

1) પેશન્ટ સાથે રેપોર્ટ્સ મેન્ટેન રાખવા અને તેમની સાથે તેમની લાગણીઓને વર્ણન કરવા માટે કેવું.

2) પેશન્ટ સાથે એકદમ પોલાઈટલી વાત કરવી. 

3) પેશન્ટની હેર લોસ થતા હોય તેથી તેમના સાથે કોપિંગ એબિલિટી માટે કહેવું. 

4) પેસન્ટને કહેવું કે જ્યારે થેરાપી લેતા હોય ત્યારે હેર લોસ થવા એ કોમન વાત છે તેથી ગભરાવાની કોઈ જરૂર નથી. 

5) પેશન્ટને કહેવું કે ટ્રીટમેન્ટ પૂરી થતા હેર પાછા નોર્મલી રીતે ગ્રોથ થઈ જાય છે.

5) Impaired  nutritional status pattern less than body requirement related  to  nausea and vomiting. 

Nursing  interventions: Managing diet :

1) પેશન્ટને કામ અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

2) પેશન્ટ જ્યારે જમતું હોય ત્યારે એવી ખરાબ સ્મેલ આવતું હોય એવું એન્વાયરમેન્ટ ન રાખવું.

3) પેશન્ટની હાઈ કેલરી અને હાઈ પ્રોટીન રીચ ડાયટ આપવું.

4) પેશન્ટને વધારે પડતું ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું.

5) પેશન્ટને કહેવું કે સ્મોલ અને ફ્રિકવન્ટ અમાઉન્ટમાં meal લે.

6) પેશન્ટને ભાવતું હોય તેવું જમવાનું આપવું.

6) Activity  intolerance is related  to  weakness as evidenced  by observing the activity level of the client .

Nursing  interventions: Promoting activity level 

1) પેશન્ટની એક્ટિવિટી લેવલ assess કરવું.

2) પેશન્ટને ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી કરવામાં ઇન્વોલ્વ કરવું.

3) પેશન્ટને એક્ટિવિટી વચ્ચે થોડો થોડો રેસ્ટ લેવા માટે કહેવું.

4) પેશન્ટને કહેવું કે થોડી થોડી એક્સરસાઇઝ અને યોગા કરવા.

5) પેશન્ટને કહેવું કે મેડીટેશન કરવી.

7) High risk of infection related to  bone Marrow depression secondary  to chemotherapy. 

Nursing  interventions : Prevention from infection:

1) પેશન્ટને ક્લીન એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

2) પેશન્ટ ની બાજુમાં visitors ને મળવા માટે અલૌ ઓછા કરવા.

3) પેશન્ટને ક્લીન કપડા પહેરવા કહેવું .

4) પેશન્ટ ના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.

5) પેશન્ટ જ્યારે બહાર જાય ત્યારે માસ્ક પહેરવા કહેવું.

6) પેશન્ટ ને હાઈ પ્રોટીન ડાઈટ આપવું.

7) પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ્સ મેડિસિન આપવી.

surgery of cancer ( કેન્સરની સર્જરી ) :

Following type of surgery are used to remove cancer tumor :

1) Electrosurgery (ઇલેક્ટ્રોસર્જરી):

આમાં ટ્યુમરને ડીસોલ્વ કરવા માટે ઈલેક્ટ્રીક કરંટ નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

2) Cryosurgery (ક્રાયોસર્જરી):

આમાં લિક્વિડ નાઈટ્રોજનનો યુઝ કરી કેન્સરયસ સેલ અને ટ્યુમરને destroy કરવામાં આવે છે.

3) Laser surgery ( લેઝર બીમ ) : આમાં લેઝર બીમ નો ઉપયોગ કરી ટ્યુમરને ડિસ્ટ્રોય કરવામાં આવે છે.

4) Ectomy ( ઇક્ટોમી ) : આમાં ટ્યુમરની સાઈડ ઉપર Incision મૂકી અને એન્ટાયર (આખી) ટ્યુમરને જ રીમુવ કરવામાં આવે છે.

Surgery have three main aim (સર્જરીના ત્રણ મુખ્ય ઉદ્દેશ્યો છે):

1) curative,  2) palliative,  3) Reconstruction.

1)curative: આ aim માં આખી ટ્યુમરને જ રીમુવ કરવામાં આવે છે.

2)Palliative: આમાં માત્ર જે કેન્સરિય સેલ હોય એને જ રીમુવ કરવામાં આવે છે.

3)Reconstructive: અમારી કન્સ્ટ્રકટિવ ટાઈપમાં કોઈપણ therapeutic modalities જેમ કે  chemotherapy and રેડીએશન થેરાપી કરવામાં આવે તે જ સમયે કોઈપણ reconstructive અથવા તો કોસ્મેટિક સર્જરી કરવામાં આવે. Example: plastic surgery.

preoperative and postoperative nursing management: 

preoperative: 

• પેશન્ટને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ આપવો.
• પેશન્ટના મગજ માંથી જે ઓપરેશનનો ડર હોય તેને દૂર કરવાનો પ્રયાસ કરવો.
• પેશન્ટને ફિઝિકલી અને સાયકોલોજીકલી સર્જરી માટે તૈયાર કરવા.
• પેશન્ટને અને તેના સગાવહાલાઓને સર્જરી માટેની બધી જ માહિતી એક્સપ્લેઈન કરવી.
• પેશન્ટને reconstructive સર્જરી વિશે કહેવું.
• પેશન્ટને હાઈ પ્રોટીન, હાઈ વિટામીન ઈ ,ડી ,અને આયર્ન યુક્ત ભોજન આપવું.
• સર્જરી પહેલા પેશન્ટને ઇન્ટરા વિનસ.(i.v.route) રૂટ  fluid આપવું.
• પેશન્ટ ને જરૂર હોય તો બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટ નું ઓપરેશન એરીયા તૈયાર કરવો.
• પેશન્ટનો બોડી એરીયા એ પ્રોપરલી shaved કરવો.
• shaved થઈ ગયા પછી એ એરિયાને spirit અને સેવલોન (savlon) દ્વારા ક્લીન કરવું.
• જરૂરી દવાઓ અને બ્લડ પેશન્ટ માટે તૈયાર રાખવા.
• પેશન્ટ ના બધા જ લેબોરેટરી ઇન્વેસ્ટિગેશન કરાવવા.
• patient ના  વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.

post operative :

• ઓપરેશન પછી પેશન્ટના વાયટલ sign check કરવા.
• પેશન્ટનું બ્લડપ્રેશરને properly મોનિટર કરવું.
• પેશન્ટ ને ક્લોઝ ઓબ્ઝર્વેશનમાં રાખવા.
• પેશન્ટ ને શોક ,કોલેપ્સ, અને હેમરેજ જેવી કન્ડિશન છે કે નહીં તેના વિશે જોવું.
• સર્જરી પછી પેશન્ટ ને deep breathing એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.
• જે એરિયામાંથી ગ્રાફ્ટ લેવાનો હોય તે એરિયાને જોવાનું કે તેમાં કોઈ પેઇન, રેડનેસ ,સ્વેલિંગ છે કે નહીં અથવા તો કોઈ ઇન્ફેક્શન છે કે નહીં તેના વિશે જોવું.
• સર્જરી પછી પેશન્ટની પ્રોપર પોઝિશન આપવી.
• ઓપરેશન સાઈડ પર પ્રોપર રીતે ડ્રેસિંગ કરવું.
•  જો પેશન્ટને સીવિયર પેઇન થતું હોય તો તેને Analgesic પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડ્રેનેજ ટ્યુબ ને ચેક કરવી અને તેને પ્રોપર રીતે ડ્રેસિંગ કરવી.
• ઇન્ફેક્શનમાંથી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક આપવી.
• સ્કીન સાઈડે જોવું કે કોઈપણ રેશીશ, રેડનેસ અને ઇન્ફ્લામેશન છે કે નહીં.
• પેશન્ટને anti Inflammatory drug પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી members ને પ્રોપર ફોલોઅપ લેવા માટે કહેવું.

PALLIATIVE CARE (પેલેટીવ કેર):

INTRODUCTION: Palliative care પેશન્ટના symptom ને ઓછા કરવા માટે પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

• આ patient  ના cure  માટે નહીં પરંતુ જે પેશન્ટ ડેથ થતા હોય અથવા તો ટર્મિનલ ઈલ ( terminally ill )પેશન્ટ હોય તેને પ્રોવાઈડ કરવામાં આવે છે.
• આ પેલેટીવ કેર ( palliative care )એ પેશન્ટની ક્વોલિટી ઓફ લાઈફ during  death time improve  કરે છે. 
• Palliative care એ ટ્રેઇન નર્સ, ડોક્ટર અને સાથે સાથે ફેમિલી મેમ્બર્સ દ્વારા પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
•  Palliative care માં ફેમિલી મેમ્બર્સ ફ્રેન્ડ્સ ને પણ ઇન્વોલ્વ કરવામાં આવે છે.
• Psychiatric,(સાઈકેટરીક) Councillor (કાઉન્સેલર), Social worker (સોશિયલ વર્કર), Spiritual worker(સ્પિરીચ્યુઅલ વર્કર), And Doctor પણ ઇનવોલ્વ હોય છે. 
• Palliative care માં હેલ્થ કેર પર્સનલ સાથે સાથે ફેમિલી મેમ્બર્સ અને ફ્રેન્ડ્સ નું પણ ઇન્વોલ્વમેન્ટ હોય છે પેશન્ટની કેરમાં ઇનવોલમેન્ટ હોય છે.

Goal of palliative care: 

• પેશન્ટના પેઈન અને બીજા symptoms ને દૂર કરવા માટે.
• પેશન્ટનું ઈમોશનલ સ્ટેટસ, મેન્ટલ સ્ટેટસ, અને spiritual સ્ટેટસ ને ઈમ્પ્રુવ કરવા માટે.
• પેશન્ટ અને તેના family members બંનેને સપોર્ટ કરવા માટે.
• પેશન્ટને સાઇકોલોજિકલ સપોર્ટ પૂરો પાડવા માટે.

Services provided:

• પેશન્ટ જ્યારે પોતાના જીવનના છેલ્લા અવસ્થામાં હોય ત્યારે સાયકોલોજીકલ, Spiritual અને કોપિંગ એબિલિટીને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે.
• પેશન્ટના pain અને symptoms Relive કરવા માટે.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી members ને શીખવાડવા માટે કે જે દર્દી હોય તેની સારવાર કેવી રીતે કરવી.
• પેશન્ટને જરૂરી હોય તેવા drugs અને ઇક્વિપમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવા માટે કેર care provide કરવામાં આવે છે.
• આમ palliative care એ જે પેશન્ટ પોતાની જીવનની છેલ્લા અવસ્થામાં હોય તેવા પેશન્ટને તેની ડિસિઝ ના symptoms ને દૂર કરવા માટે પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.

Hospice care (હોસ્પાઈસ કેર):

home and hospital care of patient:  

INTRODUCTION : આ care એ પેશન્ટ એ ઘણા લાંબા સમયથી બીમાર હોય અને તે ઘણા લાંબા સમયથી હોસ્પિટલમાં સારવાર લેતા હોય તો તેને એવી પરિસ્થિતિમાં તેના ઘર (home) પર તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ (family members) સાથે અને તેના ફ્રેન્ડ્સ (friends) વગેરે સાથે એવા comfortable એન્વાયરમેન્ટ (Environment) માં રહી અને પેશન્ટને સારવાર આપવામાં આવે છે. In hospice care મા ઘર જેવું એન્વાયરમેન્ટ પેશન્ટની આજુબાજુ બનાવવામાં આવે છે.

service setting: 

Home,

Hospice hospital’s, 

Hospice home , 

Hospital

આ બધા જ એરિયામાં ફેમિલી મેમ્બર્સ અને ફ્રેન્ડ્સ નું ઇનવોલમેન્ટ કરી અને પેશન્ટને કેર પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે. આમાં ફેમિલી members સાથે હોસ્પિટલના હેલ્થ કેર પર્સનલનું પણ પેશન્ટના કેરમાં ઇન્વોલ્વમેન્ટ હોય છે.

BENEFITS : 

•  આમાં ફેમિલી ઓરિએન્ટેડ એન્વાયરમેન્ટમાં પેશન્ટને સારવાર મળે છે.
•  આવા વાતાવરણમાં પેશન્ટને કામ અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ મળી રહે છે.
•  પેશન્ટને તેની બીમારી અવસ્થામાં તેના પરિવારજનો અને તેના મિત્રજનોનું સાથ મળી રહે છે.
•  આવા એન્વાયરમેન્ટમાં પેશન્ટની મેન્ટલ હેલ્થ સારી રહે છે.
• પેશન્ટને હોસ્પિટલ જેવા અનકમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટમાં રહેવા કરતા ઘરમાં રહી અને તેને સારવાર મળી રહે છે.

 care provider:

->All hospitals are staffed with trained professionals. 

->physicians,

->Specially trained nurses, 

->Social worker, 

->Family members, 

->friends 

આમ, hospice care એ patient ના home અથવા હોસ્પિટલમાં ઘર જેવું વાતાવરણ બનાવી પેશન્ટને સારવાર આપવામાં આવે છે તેને hospice care કહેવામાં આવે છે.

WRITE IN DETAIL ABOUT VARIOUS CANCER AND ITS MANAGEMENT( વિવિધ કેન્સર અને તેના સંચાલન વિશે વિગતવાર લખો).

1) lung cancer (લંગ્સ કેન્સર):

Definition (ડેફીનેશન):

lung કેન્સર એ body ના ગમે તે પાર્ટમાંથી arise થાય છે.લગભગ 90 થી 95 ટકા કેન્સર એપીથેલીયલ સેલમાંથી ઉદભવે છે.અને મોસ્ટલી તે લન્ગ્સ ના bronchi and bronchioles પાર્ટમાંથી ઉદભવે છે.આ કારણથી જ lung cancer એ bronchogenic (બ્રોન્કિયોજેનિક) cancer or bronchogenic carcinoma (બ્રોન્કિયોજેનિક ક।રસીનોમાં) કહે છે. કેન્સર એ મુખ્યત્વે પ્લુરામાંથી જ ઉત્પન્ન થાય છે (it’s called mesotheliomas) પરંતુ ક્યારેક જ તે લન્ગ્સ ના ટીશ્યુસ માંથી ઉત્પન્ન થાય છે.Body માં ગમે તે જગ્યા પર કેન્સર ઉત્પન્ન થાય અથવા તો કેન્સર ની ગાંઠ ઉત્પન્ન થાય તો તેનું એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ એટલે કે મેટાસ્ટેસિસ થવાનો મુખ્ય પાર્ટ એ લંગ્સ હોય છે.

Etiological Factor ( ઇટીયોલોજીકલ ફેક્ટર ):

• સિગારેટ સ્મોકિંગ ( cigarette  smoking 🚬), 
• પેસીવ સ્મોકિંગ (passive smoking ),
• ટોબેકો યુઝ (Tobacco use)
• હેરીડીટરી એન્ડ એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટર (Hariditary and Environmental Factors).  
• હીસ્ટ્રી ઓફ લંગ્સ કેન્સર (history of lungs 🫁 cancer),   
• એઇર પોલ્યુશન (Air pollution), 
• ઓકયુપેશનલ કારસીનોજેન્સ (occupational carcinogens) ,
• એસ્બેસ્ટોસ ફાઇબર (Asbestos fiber),
• રેન્ડન ગેસ (Radon ⛽ gas),
• ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશિયન્સી ( Nutrition deficiency ) 

clinical manifestation / sign and symptoms (લક્ષણો તથા ચિન્હો):

• કફ (cough) , 
• ડિસ્પ્નીયા (Dyspnea)( difficulty in breathing),
• વિઝીન્ગ (wheezing), 
• ચેસ્ટ પેઇન (chest pain) ,
• એક્સેસિવ સ્પુટમ પ્રોડક્શન (Excessive sputum production),
• હિમોપટાઈસીસ (Hemoptysis) (હિમોપટાઈસીસ : કફ માં લોહી આવવું),
• ડીશફેજિયા (Dysphagia) (ડીશફેજિયા : ગળવામાં તકલીફ થવી),
• નોઝિયા (nausea), 
• વોમીટીંગ (vomiting), 
• હેડેક (Headache), 
• વેઇટ લોસ (weight loss), 
• ફટીગ (Fatigue) , 
• એનોરેકઝીયા (Anorexia) (એનોરેકઝીયા := ભૂખ ન લાગવી), 
• વિકનેસ (weakness) , 
• બ્લર વિઝન (Blurred vision), 
• સિઝર (seizure). 

Diagnosis evaluation ( ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન ):

• હીસ્ટ્રી ટેકીન્ગ એન્ડ ફીઝીકલ એક્ઝામીનેશન (History taking and physical examination), 
• એક્સ રે (X Ray),
• કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી (Computed tomography) ( ct scan),
• મેગ્નેટીક રેઝોનન્સ ઇમેજીન્ગ (MRI)( magnetic resonance imaging),
• પોઝીટ્રોન એમીસન ટોમોગ્રાફી (PET positron Emissions tomography),
• બાયોપ્સી (Biopsy), 
• સાયકોલોજીકલ એક્ઝામિનેશન (Cytological examination), 
• પલ્મોનરી ફંક્શન ટેસ્ટ (Pulmonary  function test) ( PFT),
• Bronchoscopy (બ્રોન્કોકોસ્કોપી : એટલે કે બ્રોન્કોસ્કોપ દ્વારા bronchi ને વિઝ્યુઅલાઈઝ કરવી).

Management (મેનેજમેન્ટ):

• 1)Radiation therapy (રેડિયેશન થેરાપી), 
• 2)Chemotherapy (કીમોથેરાપી), 
• 3)Bronchoscopy (બ્રોન્કોસ્કોપી), 
• 5)Airway stuntenning (એરવે સ્ટન્ટનીંગ).

 complication ( કોમ્પ્લીકેશન ) :

• 1.Superior vena cava syndrome (સુપિરિયર વેનાકાવા સિન્ડ્રોમ),
• 2)Hypocalcemia (હાઇપોકેલ્શિમીયા : કેલ્શિયમ નું પ્રમાણ ઓછું થવું),
• 4) Spinal cord compression (સ્પાઇનલ કોર્ડ કંમ્પ્રેશન), 
• 5) Pulmonary 🫁 scarring (પલમોનરી સ્કેરિંગ).

 Nursing management (નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ):

 Nursing assessment: 

• 1) પેશન્ટ ના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.
• 2) પેશન્ટનો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચેક કરવું.
• 3) પેશન્ટનું પેઇન લેવલ ચેક કરવુ.
• 4) પેશન્ટની ઈટિંગ પેટર્ન ચેક કરવી. 
• 5) પેશન્ટને કોઈપણ પ્રકારનું કોમ્પ્લીકેશન છે કે નહીં તે ચેક કરવું. 
• 6) પેશન્ટ anxiety લેવલ અને તેની કોપિંગ એબીલીટી ચેક કરવી.
• 7) પેશન્ટના બ્લડ ઇન્વેસ્ટિગેશન ચેક કરવા.
• 8) પેશન્ટનો ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરવું.

 Nursing Diagnosis :

1) Impaired breathing pattern related to compromised respiration.

Nursing interventions: 

Improving breathing patterns:

• પેશન્ટ નું હેડ ઊંચું કરવું.
• પેશન્ટને breathing એક્સરસાઇઝ શીખવાડવી.
• પેશન્ટ ને નેબ્યુલાઈઝેશન આપવું.
• પેશન્ટ ને પોતાની જાતે કફ કાઢવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને ઓક્સિજન આપવું.
• પેશન્ટને પૂરતી ઊંઘ લેવા માટે કહેવું અને ઊંઘ લેતા હોય ત્યારે તેનું માથું થોડું ઓછું રાખવા માટે કેવું.
• પેશન્ટને fowler પોઝીશન આપવી.

2) Impaired nutritional pattern less than body requirement related to nausea and vomiting.

Nursing interventions:

Improving nutritional status: 

• પેશન્ટને થોડા થોડા પ્રમાણમાં ફૂડ લેવા માટે કેવું.
• પેશન્ટની હાઈ કેલેરી અને હાઈ પ્રોટીન રીચ ફૂડ લેવા માટે કહેવું.
• પ્રીસ્ક્રાઇબ કરેલી વિટામિન સપ્લીમેન્ટેશન આપવી.
• થોડું થોડું સોફ્ટ અને લિક્વિડ ડાયટ લેવા માટે કહેવું.
• જે લોકો પોતાની રીતે ખાઈ શકતા ન હોય તેને ઇન્ટ્રા વિનસ રુટ દ્વારા ફ્લ્યુઈડનું એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.

3) Pain related to abnormal cell growth . 

Nursing interventions: 

controlling  pain:

• પેશન્ટ નો pain લેવલ assess કરવું.
• પેશન્ટ ને પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી Analgesic દવાઓ આપવી.
• પેશન્ટનું એન્ઝાઇટી લેવલ ,ડિપ્રેશન લેવલ ,અને તેને 😴 sleep બરોબર આવે છે કે નહીં તેના વિશે પૂછવું.
• પેશન્ટના ફેમિલી મેમ્બરને કહેવું કે તેના ફેમિલી મેમ્બરની પ્રોપર રીતના કેર કરે.

4)Anxiety, fear, related to therapeutic regimen and prognosis.

Nursing interventions :

 Minimise anxiety: 

• પેશન્ટનું એન્ઝાઇટી લેવલ ચેક કરવું. 
• પેશન્ટને પોતાની લાગણીઓ વર્ણવવા માટે કહેવું. 
• પેશન્ટને કહેવું કે તેના બોડીનું દુખાવો એ કેન્સરના કારણે થાય છે તેથી તેને
  કોપિંગ મિકેનિઝમ માટે કહેવું.
• પેશન્ટને એન.એસ.એ.આઇ.ડી. ( N.S.A.I.D.)એસ ગ્રુપની અથવા તો બીજી કોઈપણ પ્રકારની Analgesic  પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને પ્રોપર cope up મિકેનિઝમ માટે કહેવું. 

BRAIN TUMOR ( બ્રેઇન ટ્યુમર ):

INTRODUCTION / DEFINITION ( ડેફીનેશન ):

Brain 🧠 tumor માં સેલનું abnormal ગ્રોથ થાય છે બ્રેઇનમાં અને ટ્યુમરનું ફોર્મેશન કરે છે. આ  tumor એ malignant  (મેલીગ્નંટ) or benign (બીનાઇન) હોઈ શકે છે. બ્રેઇન ટ્યુમરમાં બ્રેઇનમાં એબનોર્મલ અને અનકંટ્રોલ સેલનું ડિવિઝન થઈ અને સેલનું ગ્રોથ થાય છે અને તે ટ્યુમરનું ફોર્મેશન કરે છે.આ ટ્યુમર એ બ્રેઇનમાં, લીમફેટીક ટીશ્યુમાં (lymphatic tissue) ,બ્લડમાં ,ઇન્ટરા ક્રેનિયલ nerve માં, pituitary gland માં,pineal gland મા હોય છે અને તે બીજા બોડી ના ગમે તે ઓર્ગનમાં હોય અને બ્રેઇનમાં ટ્રાન્સફર થાય છે અને બ્રેઇનને અફેક્ટ કરે છે.આ ટ્યુમર એ બ્રેઇનના gray matter( ગ્રે મેટર) and white matter ( વાઈટ મેટર)ના junction માં હોઈ શકે છે. 

 classification / type (વર્ગીકરણ / પ્રકાર):

• 1)Primary Brain tumor, 
• 2)secondary Brain tumor, 

1) Primary Brain tumor (પ્રાઇમરી બ્રેઈન ટ્યુમર): પ્રાઇમરી બ્રેઈન ટ્યુમર એ બ્રેઇન ના જ સેલ્સ અને સ્ટ્રકચર માંથી બનેલા હોય છે.

A) Intracerebral tumor: મોસ્ટ કોમન પ્રાઇમરી બ્રેઈન ટ્યુમરમાં ગ્લીયોમાસ (gliomas) છે તે ગ્લીયલ (glial) સેલમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે.

ઘણા પ્રકારના ગલીઓમાંસ ટ્યુમર હોય છે like :

Astrocytoma (એસ્ટ્રોસાઈટોમાં),

Brain stem glioma( બ્રેઇન સ્ટેમ ગ્લીયોમા),

Ependymoma (એપેનડાઈમોમાં),

oligodendroglioma (ઓલીગોડેન્ડ્રોગલીઓમાં)

Medulloblastoma (મેડ્યુલોબ્લાસ્ટોમાં).

B) tumor arising from supporting structures (ગાંઠ કે જે બ્રેઇનના સપોર્ટિંગ સ્ટ્રકચર માંથી બનતી હોય):

Meningioma ( મેનેનજીઓમાં),

schwannoma ( સ્વાનોમા),

germ cell tumor of the brain,

pineal region tumor,Angioma.

2)secondary Brain 🧠 tumor (સેકન્ડરી બ્રેઇન ટ્યુમર ): આ સેકન્ડરી Brain tumor એ Brain બહારના સ્ટ્રક્ચર માંથી develop થય હોય અને તે બ્રેઇનમાં ટ્રાન્સફર (એટલે કે મેટાસ્ટેસિસ) થય હોય અને બ્રેઇનમાં ટ્યુમર ડેવલોપ થાય તેને સેકન્ડરી બ્રેઇન ટ્યુમર કહેવામાં આવે છે. The most common organ like 🧠 brain, lung, Brest, Kidney. 

આ બધા જ બોડી ના પાર્ટ્સમાંથી ટ્યુમર એ મેટાસ્ટેસિસ થઈ અને બ્રેઇનમાં ટ્રાન્સફર થાય છે. અને ત્યાં જ tumor નો વધારે પ્રમાણમાં ગ્રોથ થાય છે જે કેન્સરમાં પરિણમે છે.

Etiology ( ઇટીયોલોજી ) : 

• બીન્ગ મેલ (being male),                                                                              
• રેશ (Race),                                                                                                         
• એજ (Age) ,
• ફેમેલી હીસ્ટ્રી (Family history),                                                                                               
• ઇનહેરીટેડ (Inherited),                                                                                                           
• ઓક્યુપેશનલ (occupational), 
• ન્યુટ્રીશનલ ફેક્ટર (Nutritional factor), 
• રેડીએશન (Radiation), 
• એચ. આઇ. વી. ઇન્ફેક્શન (HIV infection), 
• સીગારેટ સ્મોકિંગ (Cigarette smoking), 
• યુઝ ઓફ હેઇર ડાઇ (use of hair dyes),
• હેડ ટ્રોમા (Head trauma) ,
• નાઈટ્રેટ્સ જેવા પરિબળોના ખોરાકના સંપર્કમાં (Dietary exposure to such factors as nitrates).

clinical manifestation ( લક્ષણો તથા ચિન્હો ):                                                                                                                              

• Headache ( માથું દુખવું),                                                                                       
• Gait disturbance ( ચાલવામાં તકલીફ થવી),                                                             
• memory loss ( યાદ ન રહેવું),                                                                                   
• visual disturbance ( જોવામાં તકલીફ થવી),                                                           
• personality disturbance( વ્યક્તિત્વમાં ખોટ આવવી),
• confusion ( ગુંચવાય જવું),                                                                                                                                               
• seizure ( આચકીઆવવી),                                                                                         
• weakness( નબળાઈ આવવી),                                                                                      
• paralysis ( લકવો થવો).

Diagnostic evaluation ( ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન ) :

• હીસ્ટ્રી ટેકીન્ગ એન્ડ ફીઝીકલ એક્ઝામીનેશન ( history taking and physical examination) ,            
• કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી (ct scan),                                               
• મેગ્નેટીક રેઝોનન્સ ઇમેજીન્ગ (MRI) ,                                                                                                                       
• એનજીઓગ્રામ (Angiogram),                                                                                   
• એક્સ રે (X Ray),                                                                                                                      
• પોઝીટ્રોન એમીસન ટોમોગ્રાફી (PET positron Emissions tomography),                                        
• સિંગલ ફોટો એમીશન કોમ્પ્યુટર ટોમોગ્રાફી (SPECT)

Management ( મેનેજમેન્ટ ):

1)corticosteroids treatment ( કોટીકોસ્ટીરોઈડ ટ્રીટમેન્ટ ),                                                2)Palliative treatment ( પેલીએટીવ ટ્રીટમેન્ટ ),                                                                3)Radiation therapy ( રેડીએશન થેરાપી ), 4)surgery (Craniotomy:ક્રેનીઓટોમી ) 5)Chemotherapy (કીમોથેરાપી),

Antineoplastic agent ( એન્ટિનોપ્લાસ્ટિક એજન્ટ ):

• A)alkylating agent, 
• B)Nitrosoureas,
• C)Antimetabolites, 
• D)Antitumor antibiotics, 
• E)Hormonal agents. 

COMPLICATION (કોમ્પ્લીકેશન્સ ):                                                                              

• Learning difficulty (લર્નિંગડીફીકલ્ટી: શીખવામાં તકલીફ),                                          
• memory difficulty (મેમરી ડિફિકલ્ટી: યાદ ન રહેવું),                                                      
• walking and talking difficulty (વોકિંગ એન્ડ ટોકિંગ ડિફીકલ્ટી: હાલવા અને બોલવામાં તકલીફ થવી),                                                                                                               
• Visual difficulty ( વિઝ્યુઅલ ડીફીકલ્ટી: જોવામાં તકલીફ થવી),                                
• Hydrocephalus  ( હાઈડ્રોસેફેલસ : બ્રેઇન માં સેરેબ્રો સ્પાઇનલ ફ્લુઇડ નું કલેક્શન થવું),           
• Bleeding in Brain ( બ્લીડિંગ ઇન બ્રેઇન : માથામાંથી લોહી નીકળવું) etc.

Nursing  management (નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ):                                                                      

Nursing assessment :

• 1) પેશન્ટનું consciousness લેવલ ચેક કરવું.
• 2) પેશન્ટનું ન્યુરોલોજીકલ એક્ઝામિનેશન કરવું.
• 3) પેશન્ટનું પેઇન લેવલ ચેક કરવું.
• 4) પેશન્ટનું ન્યુટ્રેશનલ સ્ટેટસ ચેક કરવું. 
• 5) પેશન્ટને સ્કીન ઇન્ટીગ્રિટી ચેક કરવી. 
• 6) પેશન્ટ ને ફટીક અથવા વિકનેસ અથવા સીઝર્સ એવી કન્ડિશન છે કે નહીં તે જોવું. 
• 7) પેશન્ટની એક્ટિવિટી લેવલ ચેક કરવી. 
• 8) પેશન્ટ ના વાઈટલ સાઇન્સ કરવા. 

Nursing diagnosis ( નર્સિંગ ડાયગ્નોસીસ ):

1) pain related to mass in Brain, nerve compression. 

Nursing interventions: Reliving pain

• પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી Analgesic  મેડિસિન આપવી.
• પેશન્ટને માઈન્ડ ડાયવર્ઝનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• જો પેશન્ટને ફોટો ફોબિયા હોય તો એકદમ ડાર્ક રૂમમાં રાખવા અને ડાર્ક ચશ્મા પહેરાવવા.
• પેશન્ટને આરામ કરવા માટે કહેવું. 
• પેશન્ટની પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી Analgesic પ્રોવાઇડ કરવી.

2) Risk of injury related to  gait disturbance . 

Nursing interventions: Prevention of injury:

• જો પેશન્ટનું ઇન્ટરા ક્રેનિયલ પ્રેસર increase થયો હોય તો ફિઝિશિયન ને રિપોર્ટ કરવો.
• patient ની પોઝિશન પ્રોપર રીતે મેન્ટેન કરવી.
• પેશન્ટનું ઇન્ટેક આઉટપુટ મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને ફાર્મેકોલોજીકલ ટ્રીટમેન્ટની અસર થાય છે કે નહીં તે જોવું.
• પેશન્ટને એમ્બ્યુલેશન એટલે હલનચલન કરાવવું.
•  પેશન્ટને બેડમાં સાઈડ રેલ પ્રોવાઇડ કરવી.

3) Anxiety related to disease conditions . 

Nursing interventions: Relieving Anxiety: 

• પેશન્ટને રી એશ્યોરન્સ આપવું.                                                                                 
• પેશન્ટ ને તેની ફીલિંગ્સને વર્ણવવા માટે કહેવું.                                                               
• પેશન્ટને કહેવું કે તેના બધા જ ડાઉટસ ને ક્લિયર કરે.                                                  
• પેશન્ટ ને થોડી થોડી એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.                                                 
• પેશન્ટ સાથે થોડો ટાઈમ પસાર કરવો.                                                             
• પેશન્ટને કહેવું કે તેની કોપિંગ એબિલિટીને ઇમ્પ્રુવ કરે.                                                 
• પેશન્ટને કહેવુ કે માઈન્ડ ડાઈવરઝનલ થેરાપી માં ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય.

4) Activity intolerance related to weakness or fatigue . 

Nursing interventions : Promoting activity level: 

• પેશન્ટની પર્સનલ હાઈજીન મેન્ટેન રાખવી.
• પેશન્ટને ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી કરવા માટે કહેવું .
• જોઈતી વસ્તુઓ તેની નજીકમાં રાખવી.
• Patient ને થોડી થોડી એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.

5) ultered nutrition status less than body requirement related to nausea and vomiting. 

Nursing interventions: improve nutrition status of client: 

• પેશન્ટની ઓરલ હાઈજેન મેન્ટેન રાખવી.
• પેશન્ટ જમતું હોય ત્યારે તેની બાજુમાં કોઈપણ ખરાબ સ્મેલ વાળી વસ્તુઓ ન રાખવી.
• પેશન્ટને ભાવતું હોય તેવી જ વસ્તુઓ જમવા માટે આપવી.
• પેશન્ટ નું ભાવતું હોય એવું અને ન ભાવતું હોય એવું જમવાનુ ધ્યાનમાં રાખવું.
• પેશન્ટને પ્રોપર પોઝિશન આપવી.
• પેશન્ટને પ્રોપર ફ્લુઇડ પીવા માટે આપવું.
• પેશન્ટનો દરરોજ વેઇટ ચેક કરવો.

 6)ineffective family coping related to clients disease and prognosis .

Nursing interventions: Reassure the family coping:  

• ફેમિલી મેમ્બરને રીએશ્યોરન્સ આપવો.
• ફેમિલી મેમ્બરને કોપીંગ મિકેનિઝમમાં ઇનવોલ્વ કરવું.
• ફેમિલી અને પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ આપો.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર સાથે કોમ્યુનિકેશન કરવું.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ના બધા જ ડાઉટ ક્લિયર કરવા.
• જો પેશન્ટ અન કન્સીઅસ હોય તો તેમની કેર પ્રોવાઈડ કરવી.

ORAL CANCER ( ઓરલ કેન્સર ):

INTRODUCTION ( ઇન્ટ્રોડક્શન ) :

ઓરલ કેન્સર એ મોઢાનું અને ગળાનું કેન્સર છે. આ કેન્સરમાં મોઢાના સેલ એ અનકંટ્રોલ અને એબનોરમલ રીતે ગ્રોથ થઈ અને ટ્યુમરનું ફોર્મેશન કરે છે.ઓરલ કેન્સર એ મોઢાના ગમે તે ભાગમાંથી ડેવલપ થઈ શકે છે. Like: Oropharynx ( ઓરોફેરિંગ્સ),

•  Lips ( લિપ્સ : હોઠ)
•  Tongue ( ટંગ : જીભ)
•  Hard and soft palates ( હાર્ડ અને સોફ્ટ પેલેટ: તાડવું),
• Salivary gland (સલાઈવરી ગ્લેન્ડસ : લાડ ગ્રંથિ),
• lining of cheeks ( લાઇનિંગ ઓફ ચીકસ),
• floor of mouth ( ફ્લોર ઓફ માઉથ),
• gums (ગમ્સ: પેઢુ),
•  teeth (ટીથ: દાંત).
• ઓરલ cavity ના ગમેતે પાર્ટ્સમાં કેન્સર ડેવલોપ થઈ શકે છે.

Etiology ( ઇટીયોલોજી ):

• Tobacco ( ટોબેકો ) ,
• Alcohol (આલ્કોહોલ), 
• Exposure to ultraviolet rays (એક્સપોઝર ટુ અલ્ટ્રાવાયોલેટ રેઇસ ), 
• cronic irritation at the lining of mouth (માઉથ ની લાઇનીન્ગમાં ક્રોનીક ઇરીટેશન ),
• Sun Exposure (સન એક્સપોઝર ), 
• A person history of Head and neck cancer (પર્સન હિસ્ટ્રી ઓફ હેડ એન્ડ નેક કેન્સર ).
• Diet low in fruits and vegetables (ડાયટ લો ઇન ફ્રુઇટ્સ એન્ડ વેજીટેબલ). 
• mouthwash with high Alcohol (માઉથવોશ વીથ હાઇ આલ્કોહોલ).
• Human papilloma virous (હ્યુમન પેપિલોમા વાયરસ).
• Immune system suppression (ઇમ્યુન સિસ્ટમ સપ્રેશન).
• Age above 35 years (એજ અબોવ 35 યર્સ). 
• Gender/Sex: both man and women equally occur ( જેન્ડર/સેક્સ : બોથ મેન એન્ડ વુમન ઇક્વલી અકર ) .

 clinical manifestation ( લક્ષણો તથા ચિન્હો ): 

• A sore in the mouth which does not heal (માઉથ કેવીટીમાં જે શોર થાય છે અથવા ચાંદી પડે છે તે મળતી નથી અને વધતી જ રહે છે).
• pain (દુખાવો).
• A lump on the mouth, lip or in the throat (હોઠમાં ગળામાં અને ગાલમાં લમ્પ જેવું ડેવલપ થાય છે).
• A persistence white and red patch on the gums, toung (જીભ પર સફેદ અને લાલ રંગનો સતત ડાઘ). 
• tonsil or lining of the mouth. (સફેદ અને લાલ કલરના છાલાએ મોઢામાં, જીભમાં ,પેઢામાં, કાકડામાં અને માઉથની લાઇનિંગ પર થાય છે).
• Bleeding from the mouth (મોઢામાંથી લોહી વહેવું).
• Bad breath (Halitosis : મોઢામાંથી ખરાબ વાસ આવવી).
• Hoarseness or other change in the voice (અવાજમાં ફેર પડવો).
• Difficulty chewing and moving the jaw or tongue (ચાવવામાં તકલીફ થવી).
• Painful swallowing (ગળવામાં તકલીફ થવી અથવા ગળતી  સમયે દુખાવો થવો).
• weight loss (વજન ઓછો થવો).
• Swelling of jaw (જડબામાં સોજો આવવો).
• pain in one ear without hearing loss (એક કાનમાં દુખાવો થવો).
• A lump or mass in the neck (ગળામાં લંબ અને માસ જેવું થવું).
• voice  change (અવાજમાં ફેર પડવું).

Diagnostic evaluation ( ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન ):

• History tacking and physical examination (હીસ્ટ્રી ટેકીન્ગ એન્ડ ફીઝીકલ એક્ઝામીનેશન), 
• Biopsy (બાયોપ્સી), 
• Cytological test (સાયકોલોજીકલ એક્ઝામિનેશન),
• x Ray (એક્સ રે),
• ct  scan (કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી),
• MRI Scan (મેગ્નેટીક રેઝોનન્સ ઇમેજીન્ગ),
• toludine blue test (ટોલ્યુડિન બ્લુ ટેસ્ટ),
• oral exfoliative cytology ( ઓરલ એક્સફોલિએટિવ સાયકોલોજી).

Management (મેનેજમેન્ટ):

1)Radiation therapy (રેડિયેશન થેરાપી), 

2)Chemotherapy (કીમોથેરાપી), 

Surgery ( સર્જરી ) :

• a)primary  tumor resection ( પ્રાઇમરી ટ્યુમર રીસેક્શન ),
• B)Mandibulectomy  ( મેંડીબ્યુલેકટોમી), 
• C)Maxillectomy ( મેકઝીલેકટોમી), 
• D)Moh’s micrograph surgery. ( મોહસ માઈક્રોગ્રાફી સર્જરી), 
• E) laryngectomy (  લેરીનજેકટોમી), 
• F)Radical neck dissection (  રેડીકલ નેક ડીસેક્શન ),
• G) plastic surgery  ( પ્લાસ્ટિક સર્જરી) .

Nursing  management (નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ) : 

• પેશન્ટનું પેઇન લેવલ અસેસ કરવું.
• પેશન્ટને ફાવલર અને સેમિફાવલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને ઓરલ સક્શન કરવું.
• પેશન્ટનો બોડી ટેમ્પરેચર ચેક કરવું.
• પેશન્ટ ના વાઈટલ સાયન ચેક કરવા.
• પેશન્ટનો વજન ચેક કરવો.
• પેશન્ટને કીમોથેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી માટે તૈયાર કરવા.
• પેશન્ટને ઓરલ Hygiene મેઈન્ટેન કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટ ને હાઈ કેલેરી ડાયટ પ્રોવાઈડ કરવો.
• પેશન્ટને કહેવું કે ટોબેકો, smocking અને આલ્કોહોલ અવોઇડ કરવા.
• પેશન્ટને કહેવું કે દરરોજ હેલ્થી ડાયટ લેવો.
• પેશન્ટને કીમોથેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી ની સાઈડ ઈફેક્ટ શું થાય તે સમજાવવું.
• પેશન્ટને તમાકુ અથવા તો સિગારેટ નો યુઝ કરવાથી શું સાઇડ ઇફેક્ટ થાય તે સમજાવવી.
• પેશન્ટને ઈમોશનલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ provide કરવો.
• પેશન્ટ અને કામ અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પૂરું પાડવું.

Esophagus  cancer (અન્નનળીનું કેન્સર):

આમાં અન્નનળી નું કેન્સર થાય છે અને તે અન્નનળીની લાઇનિંગ માંથી અને તેના મસલ્સ અને તેમા lymph node નુ પણ ઇનવોલમેન્ટ થઈ અને કેન્સરનું ડેવલપમેન્ટ થાય છે.

 Etiology ( ઇટીયોલોજી ):

• 1)Gender more in men ( જેન્ડર મોર ઇન મેન ).
• 2)Race (જાતિ) આફ્રિકન અને અમેરિકન જાતિઓમાં અન્નનળીનું  કેન્સર વધુ પ્રમાણમાં થાય છે.
• 3)Age: 50 વર્ષ પછીની ઉંમરવાળા વ્યક્તિઓમાં વધુ થાય છે.
• 4)use of Alcohol and tobacco (યુઝ ઓફ આલ્કોહોલ એન્ડ ટોબેકો), 
• 5)GERD ( Gastero esophageal reflux disease : ગેસ્ટેરો ઈસોફેઝિયલ રીફ્લક્ષ ડીઝીઝ),
• 6)hot , spicy dietary intake ( વધુ પડતું તીખું તળેલું ખાવાના કારણે),
• 7)Exposure to niterosomine in food/Environments. 

clinical manifestation ( લક્ષણો તથા ચિન્હો ) :

• Dysphagia (ગળવામાં ખૂબ તકલીફ થવી),
• feeling of lump in throat (ગળામાં ગાંઠા જેવું લાગવું),
• painfully and difficulty in swallowing (કોળિયો ગળવામાં તકલીફ થવી),
• Regurgitation of undigested food ( પાચન ન થયેલા ખોરાકનું પાછુ મોઢામાં આવે છે),
• loss of appetite ( ભૂખ ન લાગવી),
• loss of weight ( વજન ઓછો થવો),

Diagnostic evaluation ( ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન ):

•  હીસ્ટ્રી ટેકીન્ગ એન્ડ ફીઝીકલ એક્ઝામીનેશન (History tacking and physical examination) ,
•  એક્સ રે (X Ray),
• કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી (Ct scan),
• મેગ્નેટીક રેઝોનન્સ ઇમેજીન્ગ (MRI), 
• PET (પોઝીટ્રોન ઈમોઝીન ટોમોગ્રાફી),

 Management (મેનેજમેન્ટ):

1)Radiation therapy (રેડિયેશન થેરાપી), 

2)Chemotherapy (કીમોથેરાપી), 

3)Phototherapy (ફોટોથેરાપી), 

4)De bulking surgery ( ડી bulking સર્જરી )

Nursing management (નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ): 

• પેશન્ટના vital  sign ચેક કરવા.
• પેશન્ટને ઈમોશનલ સપોર્ટ આપવો.
• hyginic કન્ડિશન મેન્ટેન રાખવી.
• પેશન્ટને હાયકેલેરી અને હાય પ્રોટીન રીચ ફૂડ આપવું.
• પેશન્ટ ની બધી જ જરૂરિયાતોને પૂરી કરવી.
• પેશન્ટને કિમો થેરાપી અને રેડીએશન થેરાપી આપતા હોઈએ ત્યારે  તેને કોઈપણ પ્રકારની સાઇડ ઇફેક્ટ થાય છે કે કેમ તેના વિશે જોવું.
• પેશન્ટ ને કોઈપણ પ્રકારની adverse અફેક્ટ થાય તો એના વિશે જોવું.
• પેશન્ટ નું ન્યુટ્રિશનલ સ્ટેટસ મેઇન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટ નું ફ્લુઇડ લેવલ મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટ અને તેની ફેમિલી મેમ્બર્સના જે પણ ડાઉટસ હોય તે બધા જ ક્લિયર કરવા.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

cancer of stomach (સ્ટમક કેન્સર):

Introduction ( ઇન્ટ્રોડક્શન ):

સ્ટમક કેન્સર ને ગેસ્ટ્રીક કેન્સર પણ કહેવામાં આવે છે. તે સ્ટમક ના ગમે તે ભાગમાં ડેવલપ થાય છે અને તેમાં શેલનુ એબ્નોર્મલ અને અનકંટ્રોલેબલ ગ્રોથ થઈ અને ટ્યુમર અને માસ જેવું સ્ટ્રક્ચરનું ફોર્મેશન કરે છે. આ tumor એ બીનાઇન (benign : non cancerous) અને મેલીગ્નંટ (malignant: cancerous) બંને હોઈ શકે છે. લગભગ 85 % ટકા જેટલા સ્ટમક કેન્સર એડીનોકારશીનોમાં ( adenocarcinoma) હોય છે અને તે મુખ્યત્વે જઠરની લાઇનિંગ (mucosa) ઉપર થાય છે. 40% : જેટલા જઠરના કેન્સર એ જઠરના નીચેના ભાગમાં ( pylorus : પાયલોરસ) થાય છે. 40%: જેટલા કેસીસ એ જઠર નો વચ્ચેના ભાગમાં ( body) માં થાય છે.15%: જેટલા કેસીસ એ જઠરના ઉપરના ભાગમાં (cardia) થાય છે અને આ જઠરનું કેન્સર એ મેટાસ્ટેસિસ એટલે કે ટ્રાન્સફર થઈ અને બોડીમાં લીવર (liver), લન્ગ્સ(lungs), બોન (bone),અને બ્રેઇન ( brain), વગેરે ભાગમાં સ્પ્રેડ થાય છે. અને મુખ્યત્વે તે પેરીઓસ્ટીયમ ( periosteum ) એટલે કે abdominal કેવીટીમાં પણ સ્પ્રેડ થાય છે.

 Etiology ( ઇટીયોલોજી ):

• Age:40 વર્ષની ઉંમર પછી જોવા મળે છે.
• Gender:પુરુષને વધારે થાય છે સ્ત્રીઓ કરતા.
• Region:જાપાનીઝ લોકોને વધારે થાય છે.
• Diet :ફ્રુટ્સ અને શાકભાજી ઓછા લેવા ના કારણે પણ થઈ શકે છે.
• Smocking (સ્મોકિંગ ), 
• Alcohol (આલ્કોહોલ), 
• Hereditary factore,
• cronic infection in the stomach (જઠર મા લાંબા સમયથી ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે),
• Stomach surgery, 
• H.pylorus infection(Helico bacterium pylori  ),
• High consumption of red meat 🍖,  ( વધારે પડતું માસ ખાવાના કારણે),
• pernicious Anemia  (vitamin B 12 deficiency ના કારણે),
• Gasteric ulcer (ગેસ્ટ્રિક અલ્સર),
• Hereditary (વર્ષાગત),
• Obecity( મેદસ્વિતા),
• Hormonal factore, Etc.

clinical manifestation ( લક્ષણો તથા ચિન્હો ):

• સ્ટમક ના ભાગમાં દુખાવો થાય છે.
• ગળવામાં તકલીફ થાય છે.
• ઉલટી ( Nausea)અને ઉપકા( vomiting)થાય છે.
• વજન ઓછો થાય છે.
• થોડુંક જમ્યા પછી પણ પેટ એકદમ ફૂલ લાગે છે.
• વોમીટીંગ માં બ્લડ આવે( hemetemesis) છે.
• સ્ટૂલમાં બ્લડ આવે છે. ( hematochezia),
• Gastrointestinal bleeding, 
• અપચો(Indiagetion) અને ગેસ ( heart burn)જેવી કન્ડિશન થાય છે.
• Anorexia ( loss of appetite:= ભૂખ ન લાગવી ),
• Diarrhea ( loss watery stool),
• Constipation  (difficulty in passing stool),
•  fatigue ( થાક લાગે છે).
• Iron deficiency Anemia. 

Diagnosis evaluation ( ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન ):

• History tacking and physical examination(હીસ્ટ્રી ટેકીન્ગ એન્ડ ફીઝીકલ એક્ઝામીનેશન), 
• Biopsy( બાયોપ્સી ), 
• Endoscopy (એન્ડોસ્કોપી ), 
• ultrasound( અલ્ટ્રાસાઉન્ડ)
• X Ray ( એક્સ રે ) ,
• ct scan ( કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી) , 
• MRI ( મેગ્નેટીક રેઝોનન્સ ઇમેજીન્ગ ),

Management ( મેનેજમેન્ટ ): 

• chemotherapy ( કીમોથેરાપી ), 
• Radiation therapy ( રેડીએશન થેરાપી ), 
• gastrectomy( ગેસ્ટ્રેક્ટોમી ), 
• Total gastrectomy( ટોટલ ગેસ્ટ્રેક્ટોમી ),
• sub total gastrectomy ( સબટોટલ ગેસ્ટ્રેક્ટોમી )
• esophageal gastrectomy ( ઇસોફેજીયલ ગેસ્ટ્રેક્ટોમી )
• Billiroth :- I ( gasteroduodenostomy)( બીલરોથ: I (ગેસ્ટ્રોડુઓડેનોસ્ટોમી) ,
• Billroth:=II ( gasterojejunostomy)(બીલરોથ: II (ગેસ્ટ્રોજેજુનોસ્ટોમી).

Nursing management ( નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ): 

• પેશન્ટ ના દર 15 મિનિટે વાઈટલ સાઇન( vital sign) ચેક કરવા.
• પેશન્ટના દર 15 મિનિટે બ્લડ પ્રેશર ચેક કરવું.
• પેશન્ટને બે ઇન્ટરા વિનર્સ લાઇન સેટ કરવી અને બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન તૈયાર કરવું.
• પેશન્ટને ઓક્સિજન આપવું.
• પેશન્ટના બોવેલ સાઉન્ડ ચેક કરવા.
• પેશન્ટને vomiting અને ડાયરીયા ( Diarrhea)છે કે નહીં તે જોવું.
• પેશન્ટને યુરીન ઇન્ટેક આઉટપુટ ચેક કરવા માટે કેથેટરાઇઝેશન કરવું.
• પેશન્ટનો સ્કીન કલર ચેક કરવો.
• પેશન્ટનું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવો.
• પેશન્ટને fowler પોઝીશન આપવી કે મ્યુકસ( mucous) નું એસપીરેટ ન કરી જાય તે માટે.
• પેશન્ટને નેઝો ગેસ્ટ્રીક ટ્યુબ( N.g tube) નુ ઇન્સરશન કરવું.
• પેશન્ટને ક્લિયર લિક્વિડ diet વડે ફીડિંગ સ્ટાર્ટ કરાવવું.

preoperative and Postoperative nursing management (પ્રિ ઓપરેટિવ એન્ડ પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ) :

Preoperative nursing management (પ્રિ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ): 

• પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને પ્રોસિજર એક્સપ્લેઇન કરવી.
• પેશન્ટને ઇન્ટ્રા વિનસ લાઇન સેટ કરવી.
• પેશન્ટ ને કેથેટરાઇઝેશન કરવું.
• પેશન્ટનું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન સેટ કરવું.
• પેશન્ટ ના બધા લેબોરેટરી ઇન્વેસ્ટિગેશન કરાવવા.
• પેશન્ટને ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.
• પેશન્ટના ઓપરેશન પાર્ટ હોય તે પાર્ટ ઉપર પ્રોપર સેવિંગ( shaving) કરવું.
• પેશન્ટને ઓપરેશન સાઈડ પર સેવલોન અને સ્પિરિટ દ્વારા ક્લીન કરવું અથવા પેઇન્ટિંગ કરવું.
• પેશન્ટને સર્જરી માટે મેન્ટલી અને ફિઝિકલી પ્રિપેર કરવું.
• પેશન્ટ ના વાઈટલ સાયન ચેક કરવા.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

post operative nursing management (પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ) :

• ઓપરેશન પછી પેશન્ટનું ક્લોઝ ઓબ્ઝર્વેશન કરવું.
• પેશન્ટ નાદર 15 મિનિટે વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.
• પેશન્ટને પેરેન્ટલ રૂટ દ્વારા ઇન્ટ્રા વિનર્સ  fluid પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટના bowel સાઉન્ડ ચેક કરવા.
• પેશન્ટને પ્રોપર એન્ટિબાયોટિક દવાઓ આપવી.
• પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટના ફેમિલી મેમ્બરને એડવાઇઝ કરવું કે એકદમ હાર્ડવર્ક પેશન્ટ ન કરે તેનું ધ્યાન રાખવું.
• પેશન્ટને આરામ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને કામ અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પૂરું પાડવું.
• પેશન્ટનું ન્યુટ્રીશનલ અને ફ્યુડ status બેલેન્સ રાખવું.
• પેશન્ટને સ્મોલ અમાઉન્ટ ઓફ એક્ટિવિટી કરે તેવું કહેવું.

liver cancer ( લીવર કેન્સર ):

Introduction (ઇન્ટ્રોડક્શન):

લીવર કેન્સર એ લીવરમાં થાય છે.તેને હિપાટોસેલ્યુલર કાર્સિનોમાં( hepatocellular carcinoma) કહેવામાં આવે છે.આ કેન્સર એ લીવરના સેલમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તેમાં સેલનું એબનોર્મલ( abnormal) અને અનકંટ્રોલેબલ ( uncontrollable) ગ્રોથ થઈ અને ટ્યુમરનું ફોર્મેશન કરે છે .આ tumor malignant ( કેન્સરયસ) અથવા benign( નોન કેન્સરિયસ) શકે છે. આ કેન્સર ને હિપેટોમાં( hepatoma) પણ કહેવામાં આવે છે.

Etiology (ઇટીયોલોજી):

• certain type of liver disease:cirrhosis, 
• hepatitis B virous,
• hepatitis c virous,
• Diabetes, 
• Obesity, 

• Aflatoxin:
•  Birth control pills,
• Tobacco use, 
• vinyl cloride, 
• Anabolic steroids, 
• Arsenic,
• Cytological drug,
• use of steroids.

 clinical manifestation( લક્ષણો તથા ચિન્હો ): 

• abdomen  રાઈટ સાઈડમાં પેઈન થાય છે અને આ પેઈન એ બેક સાઈડ( back side) અને શોલ્ડરમાં ( shoulder) ટ્રાન્સફર થાય છે.
• abdomen રાઈટ સાઈડ  swollen થઈ જાય છે.
• abdomen માં લંપ થાય છે.
• લીવર  enlarge જ થાય છે.
• વજન ઓછું થાય છે.
• malaise થાય છે .
• ભૂખ ન લાગે અને થોડુંક જમતા જ abdomen એકદમ ફૂલ લાગે છે.
• એકદમ fatigue લાગે છે.
• આંખ ,સ્કીન અને whole બોડી એ યેલો વિશ ( yellowish)થાય છે.
• nausea, 
• vomiting, 
• fever,
• fluied retention ( acities),
• liver damage, 
• Metabolic disturbance, 
• splinomegaly,
• Hepatic ancephalopathies,
• Jaundice( કમળો),
• esophageal varies( અન્નનળીની બેન એ મોટી ( enlarge) થાય છે).
• Abdominal distension. 

Diagnostic evaluation ( ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન ):

• History tacking and physical examination ( હીસ્ટ્રી ટેકીન્ગ એન્ડ ફીઝીકલ એક્ઝામીનેશન ), 
• Hepatological investigation (હિપેટોલોજીકલ ઇન્વેસ્ટિગેશન),
• AFT : Alpha feto protien ( AFT: આલ્ફા ફેટો પ્રોટીન) ,
• blood  test ( બ્લડ ટેસ્ટ ),
• liver function test (લીવર ફંક્શન ટેસ્ટ), 
• Albumin alkaline Phosphate(આલ્બ્યુમિન આલ્કઇન ફોસ્ફેટ), 
• Prothrombin time (પ્રોથ્રોમ્બીન ટાઇમ),
• X Ray (એક્સે રે),
• ultrasonography (અલ્ટ્રાસોનોગ્રાફી),
• ct scan (સીટી સ્કેન),
• MRI (એમ. આર. આઇ.),
• Laproscopy (લેપ્રોસ્કોપી) ,
• Biopsy (બાયોપ્સી), 
• hepatitis b test (હિપેટાઇટિસ બી ટેસ્ટ),
• hepatitis c test (હિપેટાઇટિસ સી ટેસ્ટ)

Management (મેનેજમેન્ટ):

• Radiation therapy (રેડિયેશન થેરાપી), 
• Chemotherapy (કીમોથેરાપી), 
• Ablationtherapy(એબ્લાશન થેરાપી),
• Immunotherapy ( ઇમ્યુનો થેરાપી ),
• Biotherapy ( બાયોથેરાપી)

surgical management (સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ ):

• Surgical resection ( સર્જીકલ રરિસેેકશન),
• liver transplantation ( લીવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન).

complication ( કોમ્પ્લિકેશન ) : 

• Malnutrition ( માલન્યુટ્રીશન) , 
• Biliary obstruction ( બીલીયરી ઓબસ્ટ્રક્સન ), 
• sepsis ( સેપ્સીસ ), 
• liver abses ( લીવર એબ્સેસ) ,
• Metastasis ( મેટાસ્ટેસીસ ).

Nursing management ( નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ):

Nursing assessment:

• પેશન્ટ નું પેઈન લેવલ અસેસ કરવું.
• પેશન્ટની કોપીંગ એબિલિટી એસેસ કરવી.
• પેશન્ટના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.
• પેશન્ટની સ્કીન ટર્ગર ચેક કરવી અને એડીમાં જેવી કન્ડિશન છે કે નહીં તે જોવું. 
• પેશન્ટની ડાયટરી કન્ડિશન કરવી.
• પેશન્ટનું એક્ટિવિટી લેવલ અને સ્લીપ પેટર્ન એસેસ કરવું.
• પેશન્ટને કીમો થેરાપી, રેડિયોથેરાપી ,અને ઇમ્યુનો થેરાપીની કોઈ પણ સાઇડ ઇફેક્ટ છે કે નહીં તેના વિશે જોવું.

 Nursing diagnosis ( નર્સિંગ ડાયગ્નોસીસ ) :

1) pain related to liver enlargement. 

Nursing interventions: 

Controlling pain:

• પેશન્ટને એનાલજેસીક દવાઓ પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટને માઈન્ડ ડાઈવરજનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી* .
• પેશન્ટ ને કોઈપણ ડ્રગ ટોકસીસીટીના સાઈન છે કે નહીં તેના વિશે જોવું.
• પેશન્ટને ગાઈડેડ ઈમેજીનરી પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને થોડા થોડા પ્રમાણમાં એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવી.
• પેશન્ટને કમ્ફર્ટ મેજર્સ પ્રોવાઇડ કરવું.

2)Altered nutrition less than body  requirement related to disease and side effects of chemotherapy. 

Nusing interventions:

Improving nutritional status:

• પેશન્ટ ને કહેવું કે થોડા થોડા પ્રમાણમાં ફૂડ લેવું.
• પેશન્ટ ને કહેવું કે સપ્લીમેન્ટરી ડ્રગ્સ લેવી.
• પેશન્ટને ભાવતું હોય તેવું ભોજન જમવા માટે આપવું.
• પેશન્ટને લાઇક અને ડીસલાઈટ એની ખબર રાખવી .
• પેશન્ટને વધારે પડતી કેલરી યુક્ત ભોજન આપવુ.
• પેશન્ટ જમતો હોય ત્યારે તેની પાસે બેડ સ્મેલ વાળી વસ્તુઓ ન રાખવી.

3)fluid level exess related to oedema.

Nursing interventions: 

Relieving excess fluid volume:

• પેશન્ટ ના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.
• પેશન્ટ નું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચેક કરવું.
• પેશન્ટને સોડિયમ યુક્ત ભોજન ન આપવું.
• પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલું હોય એ પ્રમાણે જ ફ્લુઇડ આપવું.
• પેશન્ટને ડાઈયુરેટિક મેડિસિન આપવી. 
• પેશન્ટને પોટેશિયમ લેવલ મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને આલ્બ્યુમીન અને પ્રોટીન સપ્લીમેન્ટેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટ નું abdominal girth દરરોજ ચેક કરવું.
• પેશન્ટનો વજન ચેક કરવો. જો વજન વધતો હોય તો તે ફ્લુઇડ નું રિટેન્શન બતાવે છે.
• પેશન્ટ ના લેબોરેટરી ટેસ્ટ કરાવવા.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને સર્જરી માટે તૈયાર કરવું.
• પેશન્ટ અને ફેમિલી મેમ્બર્સ ના બધા જ ડાઉટસ ક્લિયર કરવા.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બરને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પૂરો પાડવો.

4)Discomfort related to disease condition . 

5)Altered sleeping pattern related to pain. 

6)Activity intolerance related to weakness. 

7)Risk  for infection related to bone Merrow depression secondary to chemotherapy.

LEUKEMIA CANCER (લ્યુકેમિયા કેન્સર ):

Leukemia શબ્દ એ ગ્રીક શબ્દ leukos પરથી આવેલો છે.

Leukemia means” leukos : white ” Aimia  : blood ” 

Leukemia એ  બોનમેરો અને બ્લડ સિસ્ટમનું કેસરિયસ ડીશઓર્ડર છે.

Leukemia ના વાઈટ બ્લડ સેલનું (white blood cell : શ્વેતકણ) Abnormal અને અનકંટ્રોલ ગ્રોથ થાય છે.

White  blood cell નું  abnormal and અનકંટ્રોલ ગ્રોથ થવાના કારણે બોનમેરોમાં રેડ બ્લડ સેલનું ફોર્મેશન થવા માટેની પૂરતી જગ્યા રહેતી નથી.

Leukemia is a type of cancer of the blood and bone marrow, where the body produces abnormal white blood cells. These cells don’t function properly and can crowd out healthy blood cells, leading to serious health issues.  (Increase the risk of infection:બોડીમાં ઇન્ફેક્શનના ચાન્સ વધી જાય છે.) lack of red  blood cell ( result in fatigue, weakness, and Anemia : લોહી ઓછું થવાના કારણે થાક નબળાઈ અને શરીરમાં લોહી તત્વની ઉણપ થાય છ). lack of normal platelet count production ( Increase the risk of bleeding:લોહી વહેતું જ રહે છે પ્લેટલેટ ઓછા થવાના કારણે લોહી ગંઠાતું નથી). 

classification ( ક્લાસીફીકેશન ):

• A) Acute leukemia , 
• B) Cronic leukemia .

A)Acute leukemia: આમાં ખૂબ ઝડપ થી બ્લડ સેલ્સનું ફોર્મેશન થાય છે અને આ Acute leukemia ની તાત્કાલિક સારવાર ખૂબ જ જરૂરી છે કારણ કે આમાં બ્લડ સેલ્સ  ઝડપથી ગ્રોથ થાય છે .એનું ફોર્મેશન થાય છે અને તે કેન્સરમાં પરિણમે છે.

B)Cronic leukemia: આ લ્યુકેમિયા માં વધારે પડતા એબનોર્મલ વાઈટ બ્લડ સેલ્સ છે તેનો ફોર્મેશન થાય છે અને આ બનવા માટે મહિના અને વર્ષો લાગે છે. પરંતુ આ સેલ  વધારે ઝડપી બને છે નોર્મલ સેલ કરતા અને તેના કારણે ઘણા બધા white blood cell છે તેનું ફોર્મેશન થાય છે.

Other classification:

• 1) ALL (Acute lymphocytic leukemia),
• 2) CLL ( Cronic lymphocytic leukemia),
• 3) AML ( Acute myelogenious leukemia),
• 4) CML ( Cronic myelogenious leukemia),
• 5) HCL ( hairy cell leukemia).

1) Acute lymphocytic leukemia: આ એ ખૂબ જ કોમન જોવા મળે છે યંગ ચિલ્ડ્રનમાં અને એડલ્ટમાં સ્પેશ્યલી 65 વર્ષ પછીના લોકોને પણ વધુ જોવા મળે છે.

2) Cronic lymphocytic leukemia: આ 55 વર્ષ પછીના લોકોને વધારે જોવા મળે છે અને ક્યારેક બાળકોને પણ જોવા મળે છે.

3) Acute myelogenious leukemia: આ લ્યુકેમિયા એડલ્ટ લોકોમાં વધારે જોવા મળે છે બાળકો કરતા. અને મુખ્યત્વે તે પુરુષમાં વધારે જોવા મળે છે સ્ત્રીઓ કરતા.

4) chronic Myelogeneous leukemia : આ મુખ્યત્વે adults લોકોમાં વધારે જોવા મળે છે.

5) hairy cell leukemia: આ ,લ્યુકેમિયાએ ઇન curative હોય છે અને પરંતુ તે સરળતાથી ટ્રીટ ( treat ) થઈ શકે છે.

Etiology ( ઇટીયોલોજી ) :

• રેડીએશનના વધુ પડતા કોન્ટેક્ટ contact માં આવવાના કારણે.
• અમુક પ્રકારના કેમિકલ્સ સાથે વર્ક કરવાના કારણે.
• atomic 💣bomb explosions.
• X Ray,
• smocking, 
• chemotherapy, 
• inherited disorder, 
• Human t cell leukemia virous  type,
• family history. 

clinical manifestation ( લક્ષણો તથા ચિન્હો):

• શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવી,
• વજન ઓછું થવો,
• તાવ આવવો,
• વારંવાર ઇન્ફેક્શન લાગવું,
• હાડકા અને સાંધામાં દુખાવો થવો,
• હાડકા અને સાંધામાં અડવાથી દુખાવો થવો,
• થાક લાગવો,
• નબળાઈ આવવી,
• ભૂખ ન લાગવી,
• lymph node  માં સોજો આવો,
• spleen મા સોજો આવવો,
• રાતે પરસેવો આવવો,
• વધારે પડતું લોહી વહેવું,
• સ્કિનમાં પર્પલ કલર ના patches પડવા ,
• headache,
• confusion, 
• ઝાખુ દેખાવુ, 
• nausea,
• seizure ( આચકી આવવી),
• vomiting, 

Diagnostic evaluation (ડાયગ્નોસ્ટીક ઇવાલ્યુએશન):

• history tacking and physical examination, 
• blood test, 
• Biopsy, 
• other findings,
• lumber puncture, 
• Radiography,
• ct scan ,
• MRI. 

Management( મેનેજમેન્ટ ):

• chemotherapy, 
• Radiation therapy,
• Stem cell therapy,
• biotherapy, 
• bone Merrow  transplantation. 

Nursing management ( નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ):

Nursing diagnosis

1)High risk of infection  related  to  Neutropenia. 

Nursing interventions:

• પેશન્ટને મળવા પહેલા બરોબર રીતે હાથ ધોવા.
• જે વિઝીટર્સને કોમ્યુનિકેબલ ડિઝિસ હોય તે લોકોને પેશન્ટને મળવા માટે ના પાડવી.
• પેશન્ટને આઇસોલેશનમાં રાખવા.
• પેશન્ટને બરોબર રીતે સ્નાન કરાવવું.
• પેશન્ટને કહેવું કે તેની ઓરલ હાઇજિન મેઇન્ટેન કરે.
• કોઈપણ પ્રકારની સપોઝિટરી ,એનીમાં, અથવા રેક્ટલ ટેમ્પરેચર ના લેવું.
• પેશન્ટને પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી એનાલજેશીક અને એન્ટીબાયોટિક  દવાઓ પ્રોવાઇડ કરવી.
• Intra વિનસ લાઈન ઈન્સર્ટ કરેલી હોય ત્યાં કોઈપણ પ્રકારનું ઇન્ફેક્શન છે કે નહીં તેના વિશે જોવું.
• પેશન્ટને જોવું કે કોઈપણ પ્રકારનું ફંગલ ઇન્ફેક્શન અથવા તો વાયરલ ઇન્ફેક્શન છે કે નહીં તેના વિશે જોવું.

2)High risk of bleeding related to bone Merrow suppression. 

Nursing interventions : Prevent bleeding

• પેશન્ટને એસ્પિરિન અથવા aspirine કંટેન વાળી કોઈપણ વસ્તુઓ એડમિનિસ્ટ્રેશન ન કરવી.
• પેશન્ટને ઇન્ટ્રા મસ્ક્યુલર ઇન્જેક્શન ન આપવું.
• પેશન્ટને પોચું ટુથ બ્રશ હોય તેવું  brush કરવા માટે આપવું.
• પેશન્ટને rectal  સપોઝિટરી ઇન્સર્ટ ન કરવી.
• યુરીનરી કેથેટર ઇન્સર્ટ ન કરવું.
• જ્યારે suction કરતા હોઈએ ત્યારે  oral mucosa માં trauma ન કરવું.
• પેશન્ટને બેડ સોર માંથી બચાવવા માટે વારંવાર તેની પોઝિશન ચેન્જ કરવી.
• બીપી કફને વધારે પડતું ઇનફ્લેટ ન રાખવું.

3)fluid volume definitely related to less intake. 

Nursing interventions : maintain electrolyte and fluid balance:

• દરરોજ પેશન્ટનો ઇન્ટેક-આઉટપુટ ચાર્ટ મેઈન્ટેન કરવો.
• દરરોજ વજન ચેક કરવો.
• પેશન્ટ ને કોઈપણ પ્રકારના ડીહાઈડ્રેશન અથવા તો ફ્લુઇડ ઓવરલોડ ના સાઈન છે કે કેમ તેના વિશે જોવું.
• લેબ ઇન્વેસ્ટિગેશન કરાવવા.
• પેશન્ટને ઇન્ટ્રા વિનસ fluid  પ્રોવાઇડ કરવું.

4)Discomfort related to pain. 

Relief from pain: 

• પેશન્ટને કોલ્ડ સ્પોન્જ આપવુ.
• પેશન્ટનું બેડ linen અને દરરોજ બદલવું.
• પેશન્ટને જેન્ટલી મસાજ પ્રોવાઇડ કરવી.
• Acetaminophen નો ઉપયોગ કરવો ફીવરને ઓછો કરવા માટે. 
• પેશન્ટને એનાલ જેસીક પ્રોવાઇડ કરવી.
• make properly environment for tack proper sleep .

5)Activity intolerance related to  weakness. 

Nursing interventions: improve ectivity level of  client. 

• પેશન્ટ ને કહેવું કે કાર્ય અને આરામ વચ્ચે બેલેન્સ જાળવી રાખે.
• પેશન્ટને કહેવું કે પ્રોપર એક્સરસાઇ કરે.
• પેશન્ટ ને કહેવું કે આરામદાયક ખુરશી ઉપર અથવા તો બેડ ઉપર બેસે.
• પેશન્ટને કહેવું કે થોડી થોડી એક્ટિવિટી કરતા રહે.

6)ultered nutrition less than  body  requirement related to Anorexia, vomiting secondary to side effect  of  chemotherapy. 

Maintain adequate nutrition. 

• પેશન્ટને એનાલજેશીક અને એનટીએમએટીક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટની ઓરલ કેર મેન્ટેન કરવી.
• પેશન્ટને સ્મોલ અને ફ્રિકવન્ટ અમાઉન્ટ માં ફૂડ આપવું.
• પેશન્ટ નો વજન દરરોજ ચેક કરવો.
• પેશન્ટને ઇન્ટરા વિનસ લાઈન દ્વારા ફ્લ્યુઈડ પ્રોવાઇડ કરવું.

Lymphoma (લિમ્ફોમા)( Hodkings disease) :

introduction (ઇન્ટ્રોડક્શન) :

આમાં સેલ્સનું એમનોર્મલ અને અનકંટ્રોલેબલ ગ્રોથ થઈ અને ટ્યુમરનું ફોર્મેશન કરે છે. આ ટ્યુમર એ કેન્સરિયસ હોય છે અને તે લિમ્ફેટિક સિસ્ટમમાં કેન્સર જેવો ડીસીઝ કરે છે.તે મુખ્યત્વે લીમફેટીક સિસ્ટમમાં( lymphatic system) હોય છે. સાથે સાથે spleen અને lymph node નુ પણ તેમાં ઇન્વોલ્વમેન્ટ હોય છે.

Etiology ( ઇટીયોલોજી ):

• Age : peak at 20 years above or 50 years above.
• Gender : આ મુખ્યત્વે પુરુષોમાં વધારે થાય છે.
• carcinogenesis, 
• cytotoxic drug, 
• other body parts cancer,
• other disease condition.

 clinical manifestation (લક્ષણો તથા ચિન્હો):

• Enlargement of lymph node( લિંફ નોડનું એનલાર્જમેન્ટ),
• Node are firm and painless ( નોડ એ ફિર્મ અને પેઇનલેસ ), 
• pruritus (ખંજવાળ),
• severe pain (ખૂબ દુખાવો થવો),
• fever without chills ( ફીવર વિધાઉટ ચિલ્સ ),
• Weight  loss ( વેઇટ લોસ ), 
• night sweat ( નાઇટ સ્વેટ ) , 
• mild Anemia ( માઇલ્ડ એનિમીયા ),
• Dysapnia ( શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવી),
• Cough (કફ આવવો),
• કમળો થવો ( jaundice),
• Abdominal pain ( એબડોમીનલ પેઇન ), 
• Bone pain ( બોન પેઇન )

Diagnostic evaluation ( ડાયગ્નોસ્ટીક ‌ઇવાલ્યુએશન ) : 

• lymph node Biopsy( લીંફ નોડ બાયોપ્સી ), 
• presents of” B”symptoms: like ( પ્રેઝન્સ ઓફ B સીમ્પટોમ્સ )
• Fever without chills ( ફીવર વિધાઉટ ચીલ્સ ), 
• Excessive weight loss ( એક્સેસિવ વેઇટ લોસ ), 
• Night sweat ( નાઇટ સ્વેટ )
• X Ray ( એક્સ રે ),
• ct scan ( સીટી સ્કેન),
• PET test ( prositron Emissions tomography : પોઝીટ્રોન એમીશન ટોમોગ્રાફી ),
• Laboratory test ( લેબોરેટરી ટેસ્ટ) ,
• Bone Merrow  Biopsy ( બોનમેરો બાયોપ્સી ), 
• Bone scane ( બોન સ્કેન ).

 Management ( મેનેજમેન્ટ ): 

• Combination ABVD:
•  A:=achiamycin, 
•  B:=Bliomycine , 
•  v:=Vinblastine, 
• D:=Dacrabazine. 
• Combination of abvd is standard treatment. 

 General nursing management ( નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ): 

• Disease કન્ડિશન એક્સપ્લેઇન કરવી.
• તેના ફાયદા અને તેની મર્યાદાઓ જોવી.
• પેશન્ટના વાઈટલ સાઇન ચેક કરવા.
• પેશન્ટને prescribed  કરેલી ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટ પોતાની જાતે થોડી થોડી અમાઉન્ટમાં એક્ટિવિટી કરે તેવું એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઈડ કરો.
• પેશન્ટની hyginic કન્ડિશન મેઇન્ટેન કરવી.
• પેશન્ટને ઇન્ફેક્શન ન થાય તેની કાળજી રાખવી.
• પેશન્ટને વેલ બેલેન્સ ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવું.
• જો કોઈ પ્રકારની ઓંકોલોજીકલ એમરજન્સી હોય તો ફિઝિશિયનને રિપોર્ટ કરવો.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પૂરો પાડવો.
• પેશન્ટ અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સના બધા જ ડાઉટસ ક્લિયર કરવા.

FOR UNLOCK 🔓 FULL COURSE NOW. MORE DETAILS CALL US OR WATSAPP ON- 8485976407

સંપૂર્ણ કોર્ષને અનલોક 🔓 કરવા માટે અથવા વધુ માહિતી માટે નીચે મુજબના નંબર પર સંપર્ક કરો અથવા whatsapp કરો.-
8485976407