27/02/2020 CHILD HEALTH NURSING-PAPER SOLUTION NO.9

Q-1 a. Define Nephrotic Syndrome.નેફ્રોટીક સિન્ડ્રોમ ની વ્યાખ્યા આપો.03

આ યુરીનરી સિસ્ટમનો એક ડીસીઝ છે. જે બાળકોમા કોમનલી હોસ્પિટલાઇઝેશન નુ કારણ બને છે.
આ સિન્ડ્રોમ મા એક કરતા વધારે કન્ડિશનના સાઇન એન્ડ સિમટમ્સ જોવા મળે છે. નેફ્રૉટીક સિન્ડ્રોમ મુખ્યત્વે ના લક્ષણો મા ખૂબ જ એડીમા(સોજો), હાઇપો આલબ્યુમીનેમિયા, આલ્બ્યુમીન યુરિયા અને હાઇપર લિપિડેમિયા એટલે કે હાઇપર કોલેસ્ટેરોલેમિયા તરીકે જોવા મળે છે.

નેફ્રૉટીક સિન્ડ્રોમ કિડનીની એક તકલીફ છે. જેમા ગ્લોમેરુલર પરમીએબિલિટી વધે છે, જે બ્લડ પ્લાઝમા મા રહેલા પ્રોટીનને ફિલ્ટર કરે છે. જેના લીધે પ્રોટીન નુ પ્રમાણ યુરિનમા વધે છે અને બ્લડમા પ્રોટીન નુ પ્રમાણ ઘટે છે.

બ્લડમા પ્રોટીન નુ પ્રમાણ ઘટવાના કારણે બ્લડમા રહેલુ પ્રવાહી એ કેપેલેરીમાથી આજુબાજુની ટીશ્યુ અને સેલમા ટ્રાન્સફર થાય છે. જેથી એડીમા એટલે કે સોજો જોવા મળે છે.
આમ નેફ્રૉટીક સિન્ડ્રોમ એ ખૂબ કોમ્પ્લેક્સ અને બાળકોમા એક કોમન પીડીયાટ્રીક પ્રોબ્લેમ છે.

b. Write clinical manifestations of Nephrotic Syndrome. નેફ્રોટીક સીન્ડ્રોમના કલીનીકલ મેનીફેસ્ટેશન્સ લખો.04

નેફ્રૉટીક સિન્ડ્રોમ મા આ કન્ડિશન એ ધીમે ધીમે આગળ વધે છે અથવા ક્યારેક તે એક્યુટ કન્ડિશનમા પણ જોવા મળે છે. કન્ડિશનની સિવીયારિટી મુજબ સાઇન અને સીમટમ્સ જોવા મળે છે.
બાળકની આંખોની આજુબાજુએ સોજા જોવા મળે છે એટલે કે પેરી ઓર્બિટલ પફીનેશ જોવા મળે છે.
બાળક ના વજનમા ટૂંકા ગાળામા વજનમા ઘણો વધારો જોવા મળે છે.

શરીરમા પગના ભાગે, સ્ક્રોટમ ના ભાગે,હાથના ભાગે તમામ જગ્યાએ એડીમા જોવા મળે છે. આ જનરલાઈઝડ એડીમા ને એનાસારકા તરીકે ઓળખવામા આવે છે.
આ સોજા વાળા ભાગને દબાવવામા આવે ત્યારે તેમા ખાડો પડે એટલે કે પીટીંગ એડીમા જોવા મળે છે. આ સોજો આવવાના કારણે સ્કીન સ્ટ્રેચ થવાથી સ્કીનમા સ્ટ્રાયા પણ જોવા મળે છે. સ્કીન ડેમેજ થવાના લીધે ત્યા લોકલ ઇનફેક્શન ના પણ ચાન્સ રહેલ હોય છે.

યુરીનમા પ્રોટીન એક્સક્રીટ થાય છે, તેને પ્રોટીન્યુરિયા કહેવામા આવે છે અને બ્લડમા પ્રોટીનનુ પ્રમાણ ઘટે છે જેને હાઇપો આલબીયુમીનેમિયા કહેવામા આવે છે.
આ ઉપરાંત બાળકમા ડાયેરીયા, વોમીટીંગ તથા એનોરેકસીયા જોવા મળે છે.
યુરીન આઉટપુટ નોર્મલ કરતા ઓછુ જોવા મળે છે.
બાળકમા એનિમિયા ના લક્ષણો જોવા મળે છે.

લીવર એન્લાર્જમેન્ટ તથા બ્લડ પ્રેસરમા વધારો પણ જોવા મળે છે.
હાઇપો આલબ્યૂમીનેમિયા ના કારણે એસાઈટીસ, પ્લુરલ ઇફ્યુઝન, રેસ્પાયરેટરી ઇન્ફેક્શન વગેરે પ્રોબ્લેમ્સ જોવા મળે છે.
અમુક કેસ મા મસલ્સ વાસ્ટિંગ પણ જોવા મળે છે.

બાળક ના માલ ન્યુટ્રિશન અને ફેલ્યોર ટુ થ્રાઇવ ની કન્ડિશન પણ જોવા મળે છે.

c. Write the nursing management of Nephrotic Syndrome.નેફ્રોટીક સીન્ડ્રોમનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.05

• નેફ્રૉટીક સિન્ડ્રોમના મેનેજમેન્ટમા બાળકને ખાસ બેડ રેસ્ટ આપવાનો હોય છે તથા હાઈ પ્રોટીન ડાયેટ આપવામા આવે છે.
  તેને ફ્લૂઇડ ઇન્ટેક મીનીમમ આપવામા આવે છે તથા ઇનપુટ અને આઉટપુટ નો ખાસ રેકોર્ડ મેન્ટેઇન કરવામા આવે છે.
• બાળકની હોસ્પિટલાઇઝેશન દરમિયાનની ખાસ કેર લેવાવી જોઈએ તેને અને તેના માતા પિતાને ડીસીસ કન્ડિશન તથા તેના તમામ આસ્પેકટ વિશે માહિતી આપવી જોઈએ જેથી તેની એન્ઝાઈટી ઓછી થઈ શકે અને તેનુ કોઓપરેશન પણ મેળવી શકાય.
  બાળકના વાઇટલ સાઇન નુ રેગ્યુલર મોનિટરિંગ કરવુ જરૂરી હોય છે.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઈબ કરવામા આવેલ મેડિસિન સમયસર આપવી તથા તેનુ રેકોર્ડિંગ જાળવવુ.
  બાળકની ન્યુટ્રીશનલ નીડ ની ખાસ ધ્યાન રાખવુ તેમજ તેને આપવામા આવેલ તમામ ડાયટ તથા ફ્લુઇડ નો રેકોર્ડ રાખવો.
• બાળકને તેના ખોરાકમા સપ્લીમેન્ટરી વિટામિન અને મિનરલ્સ પ્રોવાઇડ કરવા.
  બાળકના તમામ પ્રોસિજર એસેપ્ટીક ટેકનીક થી કરવા તથા તેની કેર મા ઇન્ફેક્શન પ્રિવેન્શન ના મુદ્દાઓ ધ્યાનમા લેવા.
  બાળકની સ્કીન કેર ખાસ લેવાવી જોઈએ અને સ્કીન બ્રેક ડાઉન થતી અટકાવવી તથા અલ્ટરનેટીવ પોઝિશન ચેન્જ કરીને બેડ સોર થતા પણ અટકાવવા.
• બાળક ની જનરલ કન્ડિશન માટે દરરોજ એસેસ કરતા રહવુ જોઈએ જેમાં તેનો વેઇટ, વાઈટલ સાઇન, એલર્ટ લેવલ વગેરે .. જો આમા કોઈ પણ પ્રકાર ની એબનોર્માલિટી જણાય ટો તાત્કાલિક ઇન્ટરવેન્શન લેવાવા જોઈએ.
• બાળક ની હાઇજિન ની કેર લેવાવી જોઈએ તથા તેના ફિંગર નેલ્સ શોર્ટ રાખવા જોઈએ જેથી તેને ઇન્જરી અટકાવી શકાય.
• બાળક ની પ્લે અને રીક્રીએશનલ એક્ટિવિટી ને ધ્યાને રાખી અલગ અલગ બેડ પર થઇ શકતી એક્ટિવિટી કરી તેનુ માઇન્ડ ડાઇવર્ટ કરવુ જોઈએ.

OR

a. Define Hydrocephalus. હાઈડ્રોસેફેલસની વ્યાખ્યા આપો.03

હાઈડ્રોસેફેલસ એ બાળકના નર્વસ સિસ્ટમની એક એબનોર્માલીટી છે. જેમા બાળકના બ્રેઇન ની અંદર આવેલા વેન્ટ્રિકલ્સ મા ફ્લૂઇડ નુ એબનોર્મલ કલેક્શન થાય છે.
આ ફ્લૂઈડ એ સેરેબ્રો સ્પાઇનલ ફ્લૂઈડ હોય છે જેનો ભરાવો થવાનુ કારણ એ કા તો તેનુ એબસોર્પશન નોર્મલ થતુ નથી અને કાતો તેનુ પ્રોડક્શન એ નોર્મલ કરતા વધારે થતુ હોય છે.

આમ સેરેબ્રો સ્પાઇનલ ફ્લુઇડના ઇમ્બેલન્સ ના કારણે તેનો ભરાવો બ્રેઇનના વેન્ટ્રિકલમા થાય તેને હાઈડ્રોસેફેલસ તરીકે ઓળખવામા આવે છે. હાઈડ્રોસેફેલેસ એ સીએસએફ ના પાથ વે મા ઓબસ્ટ્રક્શન આવવાના લીધે પણ થાય છે.

આ કન્ડિશન ના લીધે બ્રેઇનના વેન્ટ્રિકલ અને હેડ નુ એન્લાર્જમેન્ટ જોવા મળે છે. જેના લીધે હેડનો સરકમફરન્સ વધે છે અને હેડ નોર્મલ કરતા મોટુ દેખાય છે.

b. Write clinical manifestations of Hydrocephalus. હાઈડ્રોસેફેલસના કલીનીકલ મેનીફેસ્ટોશન્સ લખો.04

હાઈડ્રોસેફેલોસ એ મુખ્યત્વે બે રીતે જોવા મળે છે. કોન્જીનેટલ અને એકવાયર્ડ.
હાઈડ્રોસેફેલસ ના લક્ષણો નો આધાર તેના ટાઈપ તેમજ ડીસીઝ ની સિવિયારીટી મુજબ જોવા મળે છે.

આ કન્ડિશનમા જોવા મળતા સામાન્ય ક્લિનિકલ મેનીફેસ્ટેશન્શ નીચે મુજબ છે.

તેમા હેડનુ એનલાર્જમેન્ટ એક્સેસિવ જોવા મળે છે. તેના લીધે ફ્રન્ટાનેલ્સ બલ્જીંગ (ઉપસેલ) જોવા મળે છે. ક્રેનિયલ સુચર્સ ઓપન રહે છે, જે ક્લોઝ થવામા પણ તકલીફ જોવા મળે છે. તેનુ ક્લોઝર મોડુ થાય છે.
સ્કાલપ ના ભાગે વેન્સ ઉપસી આવે છે અને હેડનો ભાગ એ ફ્લૂઇડ ભરવાના કારણે ચળકતો જોવા મળે છે.
બાળકના હેડ નુ પરકશન કરતા ક્રેકડ પોટ ટાઈપ નો રેજોનન્સ જોવા મળે છે. આ સાઇન ને મેકવન્સ સાઇન તરીકે પણ ઓળખવામા આવે છે.

બાળકની આંખો એ નીચેની બાજુએ ઝુકેલી હોય છે. સ્કલેરા નો મોટો ભાગ કોર્નીયા ના ઉપરના ભાગે દેખાય છે. આ પ્રકારની આંખને સનસેટ આય તરીકે ઓળખવામા આવે છે.
આ કન્ડિશનમા ઇન્ટ્રા ક્રેનીયલ પ્રેસરમા વધારો થાય છે. જેના લીધે નોસિયા, વોમિટિંગ, રેસ્ટલેસનેસ, ઈરીટેબિલિટી તથા હાઈ પિચ ક્રાય જોવા મળે છે.

બાળકમા ટેમ્પરેચર અને બ્લડ પ્રેશર મા પણ વધારો જોવા મળે છે.
વધુમા મસલ્સ સ્પાસ્ટીસીટી, એટેકસીયા, પેપીલો એડીમા, યુરીનરી ઈનકોન્ટીનેન્સી અને ધીરે ધીરે મેન્ટલ એક્ટિવિટીમા પણ ઘટાડો જોવા મળે છે.

ઉપરોક્ત ક્લિનિકલ મેનીફેસ્ટેશન્શ હાઇડ્રોસેફેલેસ મા જોવા મળે છે. સિમટમ્સ મા વધારો કે ઘટાડો એ ડીસીઝ કન્ડિશનની સિવિયારીટી પર આધાર રાખે છે. જો ડીસીઝ કંડીશન વધારે સિવિયર હોય તો ન્યુરોલોજિકલ ડિસ્ટર્બન્શ વધારે જોવા મળે છે.

c. Describe the Nursing Management of Hydrocephalus. હાઈડ્રોસેફેલસનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.05

હાઈડ્રોસેફેલસ ની કન્ડિશન વાળા બાળક ના ઇન્ટ્રા ક્રેનિયલ પ્રેસર ના વધારા માટે કંટીન્યુઅસ મોનિટરિંગ કરવુ જોઈએ. જો કોઈ પણ icp increase થવાના ચિન્હો કે લક્ષણો દેખાતા હોય તો તરત જ નોટિફાય કરી ટ્રીટમેન્ટ શરૂ કરવી જોઈએ.
હેડ સરકમફરન્સ એ રેગ્યુલર મોનિટરિંગ કરવો જોઈએ.

બાળકનુ બિહેવિયર અને તેની ક્રાય પેટર્ન ખાસ મોનિટેરિંગ કરવી જોઈએ. તેનુ રેસ્ટલેસનેસ લેવલ કે ઈરીટેબિલિટી લેવલ ખાસ ચેક કરવુ જોઈએ.
બાળકની મુવમેન્ટ દરમિયાન બાળકના હેડ અને બોડીના ભાગને સપોર્ટ આપવો જોઈએ જેથી કોઈપણ પ્રકારની નુકસાન કે ઇંજરી ન થાય.
બાળકના હેડના ભાગે સૂતી વખતે એક સ્પંજ દ્વારા સપોર્ટ આપવો જોઈએ જેથી હેડના ભાગે ઇંજરી અટકાવી શકાય તથા કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશન મેન્ટેઇન કરી શકાય અને હેડ પર આવતુ પ્રેશર મીનીમાઈઝ કરી શકાય.

જો બાળકને ઓપરેશન કરેલુ હોય તો શન્ટ ના ભાગની કેર તથા ત્યા ઇન્ફેક્શન ના લાગે તેના પગલાઓ લેવા જરૂરી છે.
શન્ટ ની પોઝીશન તથા તેની વર્કિંગ કન્ડિશન માટે સતત મોનિટરિંગ કરતુ રહેવુ જોઈએ.
બાળકના વાઈટલ સાઇન નુ સતત ઓબ્ઝર્વેશન કરવુ જોઈએ.
બાળકને આઈવી ફ્લૂઈડ તેમજ નેઝૉ ગેસ્ટ્રીક ફ્લૂઇડ મેન્ટેઈન કરવુ અને તેના ઇનપુટ અને આઉટપુટ ના ચાર્ટ નુ ખાસ મોનિટરિંગ કરવુ જોઈએ.

બાળકની ન્યુટ્રીશનલ નીડ ખાસ પૂરી થાય તે બાબતે પ્લાન કરવો જોઈએ.
બાળકની સ્કીન ઇન્ટીગ્રિટી મેન્ટેઇન કરવી ખાસ જરૂરી છે. બાળકની જરૂરિયાત મુજબ પોઝિશન ચેન્જ કરતી રહેવી જેથી બેડ સોર અટકાવી શકાય.
બાળકને જરૂરિયાત મુજબ એક્સરસાઇઝ પણ સૂચવી શકાય છે.

બાળકના માતા પિતાને દરેક પ્રોસિજર અને માહિતી વિશે જણાવી તેની એન્ઝાઇટી લેવલ ઓછી કરી શકાય છે.
બાળક સાથેના દરેક પ્રોસિજર કરતી વખતે એસેપ્ટિક ટેકનીક મેન્ટેઇન કરી ઇન્ફેક્શન કરી શકાય છે.

બાળકની જનરલ કન્ડિશન વિશે ખાસ મોનિટરિંગ કરવુ તથા બાળકના માતા પિતાને પણ રૂટીન કેર તથા રેગ્યુલર મોનિટરિંગ માટે સમજાવવુ. જો કોઈ પણ એબનોર્માલીટીના લક્ષણો દેખાય તો તાત્કાલિક હોસ્પિટલ કે ડોક્ટરનો સંપર્ક કરવા માટે જણાવવુ.

Q-2 a. Define Patent Ductus Arteriosus and describe the Nursing management of Patent Ductus Arteriosus. પેટન્ટ ડક્ટસ આર્ટીરીઓસીસ ની વ્યાખ્યા આપો અને પેટન્ટ ડક્ટસ આર્ટીરીઓસીસનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ વણવો. 08

પેટન્ટ ડક્ટર્સ આર્ટેરીયોસસ તે એક કંજીનાઇટલ હાર્ટ ઇફેક્ટ છે. આ કન્ડિશન એ ત્યારે થાય છે જ્યારે બ્લડ વેસેલ્સ એટલે કે ડક્ટર્સ આર્ટેરીઓસીસ એ ઇન્ટ્રાયુટેરાઇન લાઇફ દરમિયાન ફીટલ સરક્યુલેસન મા પલ્મોનરી આર્ટરી અને એઓર્ટા નુ કનેક્શન હોય છે. પરંતુ ન્યુબોર્ન ના બર્થ પછી એ નોર્મલી રિતે લાઇફ ના ફર્સ્ટ વિક મા ક્લોઝડ થય જાય છે પરંતુ આ ડક્ટર્સ આર્ટેરીઓસીસ ની કન્ડિશન એ બર્થ પછી પણ પેટન્ટ અથવા ઓપન જ રહી જાય એટલે કે ક્લોઝ થવામા ફેઇલ્યોર થાય તો તે કન્ડિશન ને પેટન્ટ ડક્ટર્સ આર્ટીરીઓસીસ કહેવામાં આવે છે.આ પેટન્ટ ડક્ટર્સ આર્ટીરીઓસીસ ની કન્ડિશન એ સામાન્ય રીતે પ્રીમેચ્યોર બેબી કે જેનો વેઇટ એ 1.5 કિલોગ્રામ કરતા ઓછો હોય તેવા ચાઇલ્ડ માં વધારે પ્રમાણમાં જોવા મળે છે.

Nursing management of Patent Ductus Arteriosus.પેટન્ટ ડક્ટસ આર્ટીરીઓસીસનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપર્લી મોનિટરિંગ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ના વાઇટલ સાઇન પ્રોપરલી અસેસ કરવા.
• ચાઇલ્ડ નુ કાર્ડીયાક ફંક્શન પ્રોપરલી અસેસ કરવુ.
• ચાઇલ્ડ ના સિમ્પટોન્સ જેમકે બ્રિથિગ ડીફીકલ્ટી, સ્વેટિંગ ,ટાયર્ડનેસ ને પ્રોપરલી અસેસ કરવુ.
• ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને ચાઇલ્ડ ની કન્ડિશન ,તેને થવા માટેના કારણો, તેના લક્ષણો તથા ચીન્હો ,તેની ટ્રીટમેન્ટ તથા લાઇફ સ્ટાઇલ મોડીફીકેશન વિશે કમ્પ્લીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પ્રિ ઓપરેટીવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.ચાઇલ્ડ ને ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવો.
• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપર્લી સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ચાઇલ્ડ નું બ્લડ ઓક્સિજન લેવલ રેગ્યુલરલી મોનિટરિંગ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ને ઇન્ફેક્શન થી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તથા ટ્રોમા થતું પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પ્રોપર્લી પ્રોટેક્શન પ્રોવાઇડ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ તથા કેરગીવર ને ચાઇલ્ડ ની કન્ડિશન, તેને થવા માટેના કારણો, તેના લક્ષણો અને ચિન્હો વિશે કમ્પલેટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ની પ્રોપરલી એસેપ્ટીક ટેકનીક મેઇન્ટેન રાખી કેર પ્રોવાઇડ કરવી.ચાઇલ્ડ ના ન્યુટ્રીશનલ સ્ટેટસ ને મેઇન્ટેન રાખવા માટે ઇન્ટ્રા વિનસ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.
  
  ચાઇલ્ડ ને હાઇપોથર્મિયા માંથી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેને પ્રોપરલી ક્લોથ મા વિટોડી રાખવું.
• ચાઇલ્ડ ને ઇન્ફેક્શન થી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પ્રોપર્લી એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

• ચાઇલ્ડ નુ પ્રોપરલી ક્લોઝ મોનિટરિંગ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ના વાઇટલ સાઇન ને કંટીન્યુઅસલી મોનિટરિંગ કરવા.
• ચાઇલ્ડ ના ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ ને કંટીન્યુઅસલી મોનિટર કરવા.ચાઇલ્ડ ના ન્યુટ્રીશનલ સ્ટેટસ ને મેઇન્ટેન રાખવા માટે એડીક્યુએટ ઇન્ટ્રા વિનર્સ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ રેસ્પીરેટરી સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.
• ચાઇલ્ડ ના એર પેસેજ ને ક્લિયર રાખવા માટે પ્રોપરલી સક્ષનીંગ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ના બોડી ટેમ્પરેચર ને કંટીન્યુઅસલી મેઇન્ટેન રાખવું ચાઇલ્ડ ને એક્સટર્નલ એન્વાયરમેન્ટ ના એક્સપોઝર અવોઇડ કરવુ.
• ચાઇલ્ડ ને ન્યુટ્રિશિયસ ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ચાઇલ્ડ ને ઇન્ફેક્શન થી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પ્રોપરલી હાઇજીનિક કન્ડિશન મેઇન્ટેન રાખવી.
• ઓપરેટીવ સાઇડ પર પ્રોપરલી એસેપ્ટીક ટેકનિક મેઇન્ટેન રાખી ડ્રેસીંગ પ્રોવાઇડ કરવું.
• ચાઇલ્ડ નો ડેઇલી વેઇટ મોનીટરિંગ કરવો.
• ચાઇલ્ડ ને કોઇપણ કોમ્પ્લિકેશન છે કે નહીં તેના માટે કંટીન્યુઅસલી મોનિટરિંગ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ કેર પ્રોવાઇડ કરવા માટે તેના પેરેન્ટ્સ ને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ની કન્ડિશન વિશે તેના પેરેન્ટ્સ ને કમ્પ્લીટલી એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.ચાઇલ્ડ તથા તેના ફેમીલી મેમ્બર્સ ની એન્ઝાઇટી ને રીડયુઝ કરવા માટે પ્રોપરલી સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી મેડીકેશન ચાઇલ્ડ ને પ્રોવાઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને પ્રોપરલી સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને રેગ્યુલરલી ફોલોઅપ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

b. Enlist the principles of Growth & Development. ગ્રોથ અને ડેવલોપમેન્ટ ના સિધ્ધાંતોની યાદી બનાવો. 04

• ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ એકબીજા સાથે ક્લોઝલી જોડાયેલા છે. બાળકમા ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એકસાથે પેરેલલ જોવા મળે છે અને કંટીન્યુઅસ ચાલતા રહે છે.
• ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ બંને શબ્દો એકબીજાના બદલે વાપરીએ છીએ. પરંતુ બંને શબ્દો એક સરખા નથી. બંનેના મતલબ અલગ અલગ છે. બંને એકબીજાના બદલે વાપરી શકાતા નથી આપણે સરળતા ખાતર બંને શબ્દોનો એકસાથે ઉપયોગ કરીએ છીએ.
• બાળકમા ગ્રોથ અને ડેવલપમેન્ટ ની કેરેક્ટરિસ્ટિક્સ અને પ્રિન્સિપલ્સ સમજવા ખૂબ જ જરૂરી છે, જે નીચે મુજબ આપેલા છે.
• ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ કંટીન્યુઅસ પ્રોસેસ છે. દરેક બાળકો માટે યુનિક જોવા મળે છે. તેની સાથે સાથે તે ઈન્ડિવિજ્યુલ ડિફરન્સીસ ની પેટર્ન પણ ફોલો કરે છે.
• દરેક બાળકોમા ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ની પેટર્ન એ તેના સ્ટેજ મુજબ જોવા મળે છે. તેને અનુમાન કરી શકાય છે. બધા જ બાળકો માટે સ્ટેજ મુજબ સરખી જ જોવા મળે છે પરંતુ તે સ્ટેજ અચીવ કરવાના સમય અલગ અલગ હોઈ શકે છે. દા. ત. દરેક બાળક બેસતા શીખે છે, બોલતા શીખે છે પરંતુ બધા બાળકોમા આ ફંક્શન અચીવ કરવા માટેનો સમય અલગ અલગ હોય છે.
• ગ્રોથ મા દરેક ઓર્ગેન્સની સાઈઝ મા અને શેપ મા વધારો થવો અને તેમા કો-ઓર્ડિનેશન જોવા મળે છે.
• ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ સેફેલોકોડલ (Cephalo-caudal) એટલે કે હેડ થી ટેઈલ તરફ અને પ્રોકઝીમોડિસ્ટલ (Proximo-distal) એટલે કે મિડલાઈન અને સેન્ટર તરફથી પેરીફરી તરફ આ પ્રિન્સિપલ્સ મુજબ જોવા મળે છે.
• ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ સિમ્પલ ટુ કોમ્પલેક્ષ (Simple to Complex) છે. જેમા શરૂઆતમા માસ મુવમેન્ટ અને એક્ટિવિટી એ સિમ્પલ પેટર્ન મા જોવા મળે છે. સમય જતા તે સ્પેસિફિક એક્શન અને રિસ્પોન્સમા એટલે કે કોમ્પ્લેક્સ કાર્ય તરીકે જોવા મળે છે.
• ડેવલપમેન્ટ એ મુખ્યત્વે સ્ટીમ્યુલેશનના કારણે જોવા મળે છે. આમા બાળક ને જેમ જેમ સ્ટીમ્યુલેશન આપવામા આવે તેમ તેમ તેનુ ડેવલપમેન્ટ વધારે સારુ જોવા મળે છે.
• ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ હેરિડિટરિ તથા એનવાયરમેન્ટ જેવા ઘણા ફેક્ટર્સ પર ઇન્ટરડીપેન્ડેન્ટ હોય છે.
• સોસાયટી નુ ઇનફ્લુઅન્સ એ બાળકના ગ્રોથ અને ડેવલપમેન્ટ પર ખાસ જોવા મળે છે. ડેવલપમેન્ટ એ કલ્ચરલ આસ્પેકટ પર પણ આધારિત હોય છે.
• ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટમા ફિઝિકલ, મેન્ટલ, સોશિયલ, ઈમોશનલ એક્ટીવીટી એ પોઝિટિવ કો-રીલેશન મા જોવા મળે છે અને તે બધા ફેક્ટર એકબીજા સાથે જોડાયેલા હોય છે.
• ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ અમુક સમયે fast અમુક સમયે slow અને અમુક સમયે stable પણ જોવા મળે છે.

OR

a. Define Restrains and describe type of Restrains. રીસ્ટ્રેઈનની વ્યાખ્યા આપી તેના પ્રકારો વર્ણવો.08

• રિસ્ટ્રેઇન એ એક પ્રકારના પ્રોટેકટિવ ડિવાઇસ છે. જે ઇન્ડીવિઝયુલની મુવમેન્ટ અને ફ્રીડમને લિમિટ આપે છે એટલે કે રિસ્ટ્રેઇનનો ઉપયોગ કોઈપણ બોડી પાર્ટને મોબીલાઇઝ કરવા માટે થાય છે એટલે કે કોઇ પણ બોડી પાર્ટની મુવમેન્ટને રીસ્ટ્રીક કરવા માટે થાય છે.
• હેલ્થ કેર સેટિંગમાં મુખ્યત્વે ફિઝિકલ રિસ્ટ્રેઇનનો ઉપયોગ થાય છે. જેમાં ફિઝિકલ ડિવાઇસ અથવા ટેકનિકનો ઉપયોગ કરીને બોડી પાર્ટની મુવમેન્ટ અથવા મોબીલીટીને રેસ્ટ્રિક્ટ કરવામાં આવે છે.
• રિસ્ટ્રેઇનનો ઉપયોગ હેલ્થ કેર, સાયકિયાટ્રિક અને કરેકશનલ સેટિંગમાં થાય છે.

purpose of restraints (પર્પઝ ઓફ રિસ્ટ્રેઇન્ટસ)

• પેશન્ટને ફોલ ડાઉન થતા પ્રિવેન્ટ કરવા માટે
• ચાઇલ્ડને સેફ્ટી પ્રોવાઇડ કરવા માટે
• ક્લાઇન્ટને ઇન્જરીથી પ્રોટેકટ કરવા માટે
• ચાઇલ્ડને પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ પોઝિશન મેન્ટેન કરવા માટે.
• પ્રોસિજર દરમિયાન ચાઇલ્ડની મુવમેન્ટને લિમિટ આપવા માટે
• કોન્સ્ટન્ટ ઈમમોબિલાઇઝેશન પ્રોવાઇડ કરવા માટે

indication of restraint (ઇન્ડીકેશન ઓફ રિસ્ટ્રેઇન્ટસ)

• એજીટેશન ઓર એગ્રેશન
• સિઝર ઓર ટ્રેમર
• મેડિકલ પ્રોસિજર
• અલ્ટર મેન્ટલ સ્ટેટ
• સુસાઇડલ બિહેવ્યર

contraindication of restraint (કોન્ટ્રાઇન્ડીકેશન ઓફ રિસ્ટ્રેઇન્ટસ)

• ઓસ્ટીયોપોરોસિસ
• રેસ્પાયરેટરી ડીઝીસ
• કાર્ડિયોવાસ્કયુલર ડીઝીસ
• પ્રેગ્નન્સી
• ચાઇલ્ડ બર્થ
• મેન્ટલ કન્ડીશન (PTSD, એન્ઝાઇટી)

types of physical restraints ( ટાઇપ્સ ઓફ ફિઝિકલ રિસ્ટ્રેઇન્ટસ)

1) Mummy restraints
2) Elbow & knee restraints
3) Extremity restraints
4) Abdominal restraints
5) Jacket restraints
6) Mitten or finger restraints
7) Crib net restraints
8) Safety belt

Mummy restraints (મમ્મી રિસ્ટ્રેઇન્ટસ) :

• મમ્મી રિસ્ટ્રેઇન્ટસ એ ફિઝિકલ રિસ્ટ્રેઇન્ટસનો એક ટાઇપ છે જેનો ઉપયોગ ઇન્ફન્ટ તેમજ સ્મોલ ચિલ્ડ્રનમાં કરવામાં આવે છે.
• મમ્મી રિસ્ટ્રેઇન્ટસનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે હેડ તેમજ નેકના એક્સામિનેશન, તેની ટ્રીટમેન્ટ તેમજ પ્રોસિજર પર્ફોર્મ કરવા માટે થાય છે. જેમ કે આઇ ઇરીગેશન, ગેસ્ટ્રિક લવાજ જેવી પ્રોસિજર પર્ફોર્મ કરવા માટે.
• આ ઉપરાંત મમ્મી રિસ્ટ્રેઇન્ટસનો ઉપયોગ લિંબસની મુવમેન્ટને રીસ્ટીક કરવા માટે તેમજ લિંબસને ઇમમોબીલાઇઝ કરવા માટે થાય છે.

Purpose (પર્પઝ) :

• ઇન્ફન્ટના આર્મ અને લેગને ઇમમોબીલાઇઝ કરવા.
• ચાઇલ્ડના હેડ અને નેકને એક્સામિનેશન કરવા.
• પ્રોસિજર પર્ફોર્મ કરવા માટે
• જુગ્લ્યુલર વેઇન પંચર કરવા માટે
• રાઇલ્સ ટ્યુબ પાસ કરવા માટે

Elbow restraints (એલ્બો રિસ્ટ્રેઇન્ટસ) :

• એલ્બો રિસ્ટ્રેઇન્ટ એ ફિઝિકલ રિસ્ટ્રેઇન્ટનો એક ટાઈપ છે.
• એલ્બો રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે એલ્બોને એક્સટેન્ડ પોઝિશનમાં હોલ્ડ કરવા માટે થાય છે. જેથી તે ફેસ સુધી ન પહોંચી શકે.
• એલ્બો રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ એલ્બોના ફ્લેક્સનને પ્રિવેન્ટ કરવા તેમજ કન્ટ્રોલ કરવા માટે થાય છે.
• એલ્બો રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ સ્કાલપ વેઇન ઇન્ફયુશન લેતા ઇન્ફન્ટમાં તેમજ ક્લેફ્ટ લિપ રિપેરની સર્જરી કરાવેલ ઇન્ફન્ટમાં કરવામાં આવે છે.
• એલ્બો રિસ્ટ્રેઇન્ટ એ ડબલ પીસ ક્લોથ અથવા બીજા મજબૂત મટીરીયલમાંથી બનેલ હોય છે

Purpose (પર્પઝ) :

• હેડ અથવા ફેસ પર સર્જરી કરાવેલ હોય ત્યારે
• હેડ અથવા ફેસ પર એકઝેમા અથવા અન્ય સ્કીન ડિસઓર્ડર હોય ત્યારે
• સ્કાલ્પ વેઈન નીડલ પ્લેસ કરેલ હોય ત્યારે

Extrimity restraint (એક્સટ્રીમિટી રિસ્ટ્રેઇન્ટ)

• એક્સટ્રીમિટી રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ એક્સટ્રીમિટીની (લેગ એન્ડ આર્મ) મુવમેન્ટને લિમિટ આપવા માટે થાય છે.
• એક્સટ્રીમિટી રિસ્ટ્રેઇન્ટમાં વ્રિસ્ટ રિસ્ટ્રેઇન્ટ, એન્કલ રિસ્ટ્રેઇન્ટ અને એલ્બો રિસ્ટ્રેઇન્ટનો સમાવેશ થાય છે.
• આ રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ મેડિકલ પ્રોસિજર દરમિયાન, એગ્રેસિવ બિહેવ્યર, પોસ્ટ ઓપરેટિવ કેર દરમિયાન કરવામાં આવે છે.

Purpose (પર્પઝ) :

• પ્રિવેન્ટ હાર્મ ટુ સેલ્ફ એન્ડ અધર
• એન્સયોર સેફ્ટી
• ડ્યુરિંગ મેડિકલ પ્રોસિજર

Abdominal restraint (એબ્ડોમિનલ રિસ્ટ્રેઇન્ટ)

• એબ્ડોમિનલ રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ ટોર્સો અથવા એબ્ડોમેનની મુવમેન્ટને લિમિટ આપવા માટે થાય છે.
• એબ્ડોમિનલ રિસ્ટ્રેઇન્ટ તરીકે એબ્ડોમિનલ બાઇન્ડર, એબ્ડોમિનલ સ્ટ્રેપ અને ટોર્સો રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ કરે છે.
• એબ્ડોમિનલ રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ પોસ્ટ ઓપ્રેટિવ કેર, મેડિકલ પ્રોસિજર અને ટ્રોમા કેર દરમિયાન થાય છે.

Purpose (પર્પઝ) :

• એબ્ડોમિનલ મુવમેન્ટને પ્રિવેન્ટ કરવા
• સ્ટેબીલાઇઝ એબ્ડોમેન
• પ્રિવેન્ટ ફરધર ઇન્જરી

Body jacket (બોડી જેકેટ)

• બોડી જેકેટને વ્રેસ્ટ રિસ્ટ્રેઇન્ટ તરીકે પણ ઓળખમાં આવે છે.
• બોડી જેકેટને ટોર્સોની આજુબાજુ વ્રેપ કરવામાં આવે છે અને આર્મ, ચેસ્ટ અને એબ્ડોમેનની મુવમેન્ટને મિનીમાઇઝ કરવામાં આવે છે.
• આ રિસ્ટ્રેઇન્ટ બેડ સાથે અટેચ થયેલ હોય છે.

Purpose (પર્પઝ) :

• પ્રિવેન્ટ સેલ્ફ હાર્મ
• એનસ્યોર સેફટી
• રિડયુસ એજીટેશન
• ડ્યુરિંગ મેડિકલ પ્રોસિજર

Mitt restraint (મીટ રિસ્ટ્રેઇન્ટ)

• મીટેન રિસ્ટ્રેઇન્ટને ફિંગર રિસ્ટ્રેઇન્ટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• મીટ રિસ્ટ્રેઇન્ટ એ રિસ્ટ્રેઇન્ટનો એક ટાઈપ છે જેનો ઉપયોગ હેન્ડની મુવમેન્ટને લિમિટ આપવા માટે થાય છે.
• મીટ રિસ્ટ્રેઇન્ટ એ હેન્ડનો ઉપયોગ કરવા પ્રિવેન્ટ કરે છે.
• આથી આ રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ ચિલડ્રન અને સાયકિયાટ્રિક કન્ડીશનમાં કરવામાં આવે છે. જેથી પેશન્ટને ડ્રેસિંગ, ટ્યુબ, કેન્યુલા રિમુવ કરતા પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

Purporse (પર્પઝ) :

• પ્રિવેન્ટ રિમુવલ ઓફ મેડિકલ ડિવાઇસ
• પ્રિવેન્ટ સેલ્ફ ઇન્જરી
• પ્રોટેકટ અધરસ

Saftey belt (સેફટી બેલ્ટ)

• સેફ્ટી બેલ્ટને રિસ્ટ્રેઇન્ટ બેલ્ટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• સેફ્ટી બેલ્ટ રિસ્ટ્રેઇન્ટ એ ઇલેક્ટ્રીકલી નોન કંડક્ટિવ મટીરીયલનો બનેલો હોય છે.
• સેફ્ટી બેલ્ટનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે પેશન્ટને સ્ટ્રેચિસ તેમજ ઓપરેશન ટેબલ પરથી ફોલ ડાઉનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે થાય છે.
• તેમજ સેફ્ટી બેલ્ટ એ પેશન્ટને બેડ છોડીને જતાં પ્રિવેન્ટ કરે છે.

Crib net restraint (ક્રિબ નેટ રિસ્ટ્રેઇન્ટ)

• ક્રિબ નેટ રિસ્ટ્રેઇન્ટને બેડ નેટ પણ કહે છે.
• આ રિસ્ટ્રેઇન્ટ એ ઇન્ફન્ટ તેમજ યંગ ચિલ્ડ્રનને બેડ તેમજ ક્રિબસમાંથી બહાર નીકળતું અટકાવે છે.
• આ રિસ્ટ્રેઇન્ટ એ મેશ તેમજ નેટનું બનેલું હોય છે, તેને ઇઝિલી ઇન્સ્ટોલ કરી શકાય છે તેમજ તે કોઈ પણ બેડ તેમજ ક્રિબ સાથે એડજેસ્ટ થઇ જાય છે.

Purpose (પર્પઝ)

• પ્રિવેન્ટ ફોલડાઉન
• એનસ્યોર સેફ્ટી
• રિડયુસ રિસ્ક ઓફ ઇન્જરી

hazards and risk of restraints ( હેઝાર્ડસ એન્ડ રિસ્ક ઓફ રિસ્ટ્રેઇનસ)

• ટિસ્યુ ડેમેજ
• ડેવલપમેન્ટ ઓફ પ્રેશર સોર
• સોર એન્ડ ગેંગરીન
• ઇન્જરી ટુ બ્રેકિયલ પ્લેકસિસ
• ડેમેજ એન્ડ ઇન્જરી ટુ ધ અધર પાર્ટ ઓફ બોડી
• ઇસ્ચેમિયા એન્ડ નર્વ ડેમેજ
• લોસ ઓફ મસલ્સ ટોન
• ફૂટ ડ્રોપ એન્ડ વ્રિસ્ટ ડ્રોપ
• રિડયુઝ બોડી માસ
• કોન્સ્ટીપેશન
• સાયકોલોજીકલ હેઝાર્ડસ (ફ્રસ્ટેશન, લોસ ઓફ ડિગ્નટી, ડિપ્રેશન)

nursing responsibility during use of restraints ( નર્સિંગ રિસ્પોન્સિબિલિટી ડ્યુરિંગ યુઝ ઓફ રિસ્ટ્રેઇન્ટસ)

• ક્લાયન્ટનો બિહેવિયર અસેસ કરવો તેમજ રિસ્ટ્રેઇન્ટસ માટેની તેની નીડ અસેસ કરવી.
• રિસ્ટ્રેઇન્ટસ માટે ડોક્ટરનો ઓર્ડર ચેક કરવો.
• હોસ્પિટલ પોલીસી મુજબ ક્લાયન્ટના ફેમિલી મેમ્બર તેમજ તેના ફ્રેન્ડસની ઓબટેઇન કન્સલ્ટ લેવી.
• ક્લાયન્ટના ફેમિલી મેમ્બર તેમજ તેના ફ્રેન્ડને રિસ્ટ્રેઇન્ટસની જરૂરિયાત, તેના ટાઈપ તેમજ તેની પ્રોસિજર વિશેની સંપૂર્ણ માહિતી પ્રોવાઇડ કરવી.
• રિસ્ટ્રેઇન્ટસ માટેની ઇન્સ્ટિટયૂટની પોલીસી તેમજ ગાઈડલાઈન ફોલો કરવી.
• રિસ્ટ્રેઇન્ટસ કરતી વખતે એડીકવેટ આસિસ્ટન્ટ સ્ટાફનો ઉપયોગ કરવો.
• લીસ્ટ રિસ્ટ્રિક્ટિવ, રિઝનેબલ અને એપ્રોપ્રિએટ રિસ્ટ્રેઇન્ટનો ઉપયોગ કરવો.
• પેશન્ટ એ ફ્રીલી મુવ કરી શકે તેનું ધ્યાન રાખવું.
• રિસ્ટ્રેઇન્ટસને કારણે સર્ક્યુલેશન સ્ટોપ થાય નહિ તેનું ખાસ ધ્યાન રાખવું.
• IV સાઇટની જગ્યાએ રિસ્ટ્રેઇન્ટસનો ઉપયોગ કરવો નહિ.
• રિસ્ટ્રેઇન્ટસ લગાવતા પહેલા બોની પ્રોમિનન્સ એરિયાને પેડ કરવો.
• રિસ્ટ્રેઇન્ટસ દરમિયાન પેશન્ટની સેફ્ટી, કમ્ફર્ટ, પ્રાઇવેસી, ડિગ્નીટીનું ધ્યાન રાખવું.
• રિસ્ટ્રેઇન્ટસમાં કોઇપણ પ્રકારની વ્રિંકલસના હોય તેનું ધ્યાન રાખવું.
• પેશન્ટને ઇઝીલી, ક્લોઝ તેમજ રેગ્યુલર ઉપસરવેશન કરી શકાય એવી જગ્યા પર રાખવું.
• રિસ્ટ્રેઇન્ટસ કરેલા પેશન્ટની દર 30 થી 60 મિનિટે વિઝીટ કરવી તેમજ તેનો રેગ્યુલર રિવ્યુ લેવો.
• બંને ત્યાં સુધી રિસ્ટ્રેઇન્ટસનો ઉપયોગ કરવાનું અવોઇડ કરવું તેમજ તેની બદલામાં બીજી પ્રેક્ટિસ, ઇન્ટરવેશન અને અલ્ટરનેટ ટેકનિકનો ઉપયોગ કરવો.
• રિસ્ટ્રેઇન્ટસ રિમુવ કરતી વખતે એક ટાઇમ પર એક જ રિસ્ટ્રેઇન્ટસ રિમુવ કરવું.
• યુઝ કરેલા રિસ્ટ્રેઇન્ટસનું ડોક્યુમેન્ટેશન કરવું.

b. Write role of Pediatric Nurse in child care. ચાઈલ્ડ કેરમાં પીડીયાટ્રીક નર્સની ભૂમિકા વિશે લખો.04

• મેડિસિનના ફિલ્ડમા ચેન્જ આવવાથી અને ટેકનિકલ એડવાન્સમેન્ટ આવવાના લીધે ચાઇલ્ડ હેલ્થ કેર મા નવી નવી ડિમાન્ડ પૂરી કરવા માટે પીડીયાટ્રીક નર્સ ના રોલ મા પણ ખૂબ ચેન્જીસ જોવા મળ્યા છે.
• પીડીયાટ્રીક નર્સનો રોલ કેર ના દરેક આસ્પેકટ મા સ્પેશ્યલાઈઝ બન્યો છે. બાળક હેલ્ધી હોય કે બીમાર હોય તેના દરેક સ્ટેજ મા નર્સ દ્વારા કોમ્પ્રિહેન્સિવ એપ્રોચ દ્વારા તમામ કેર પ્રોવાઇડ કરવામા આવે છે.

અલગ અલગ ઇન્સ્ટિટયૂટમા નર્સ નો રોલ ચેન્જ થાય છે, પણ તેની બેઝિક રિસ્પોન્સિબિલિટી અને રોલ દરેક જગ્યાએ સરખો હોય છે.

પીડીયાટ્રીક નર્સ એ પીડીયાટ્રીક મા સ્પેશિયલાઇઝ ટ્રેનીંગ મેળવેલી હોય છે. તેના ડીટેઈલ રોલ ને નીચે મુજબ ક્લાસીફાઈ કરવામા આવે છે.

CARE GIVER.
પીડીયાટ્રીક નર્સ દ્વારા દરેક સેટ અપ મા પ્રિવેન્ટીવ, પ્રોમોટીવ, ક્યુરેટિવ અને રીહેબીલીટેટીવ કેર બાળકને આપવામા આવે છે. આ કેર એ બાળકની નીડ ના આધારે પ્લાન કરવામા આવે છે. તેમા થેરાપ્યુટિક નીડ, કમ્ફર્ટ, સેફટી અને પર્સનલ હાઈજીને લગતી તમામ નિડ નો સમાવેશ કરવામા આવે છે.

HEALTH EDUCATOR.
પીડીયાટ્રીક નર્સ દ્વારા બાળકના પેરેન્ટ્સ અને ફેમિલી મેમ્બર ને ચાઈલ્ડ કેર ને લગતા તમામ બાબતો પર ઇન્સિડેન્સીયલ અને પ્લાન હેલ્થ ટીચિંગ આપવામા આવે છે. જેથી બાળક ને યોગ્ય કેર આપી શકાય.

ADVOCATIVE ROLE.
પીડીયાટ્રીક નર્સ ચાઈલ્ડ હેલ્થ કેર ના સાયન્ટિફિક પ્રિન્સિપલ્સ નો ઉપયોગ કરીને બાળકને ક્વોલીટી કેર મળી રહે તેવા પ્રયત્નો કરે છે. બાળકને તેની કેરમા મેક્સિમમ બેનિફિટ અપાવવા માટે કાર્ય કરે છે.

MANAGER.
બાળકની દરેક કેર ફુલ ફિલ કરવા માટે નર્સ એ મેનેજર ઓફ પીડીયાટ્રીક કેર યુનિટ તરીકે કાર્ય કરે છે અને તેની દરેક કેર પ્રોપરલી ઓર્ગેનાઈઝ કરવામા મદદ કરે છે.

TEAM LEADER.
પીડીયાટ્રીક નર્સ એ તેના યુનિટમા ટીમ લીડર તરીકે કાર્ય કરે છે અને દરેક સ્ટાફ અને સબ ઓર્ડીનેટ વચ્ચે પ્રોપર કોમ્યુનિકેશન કરી દરેકને કેરમા સાથે રાખી બેટર કેર આપવા માટે લીડ કરે છે. દરેક વચ્ચે રિસ્પોન્સિબિલિટીને ડિસ્ટ્રીબ્યુટ કરે છે.

NURSE AS A RECREATIONIST.
બાળકને તેના હોસ્પિટલ ના એડજસ્ટમેન્ટ પ્રોસિજરમા તથા હોસ્પિટલાઇઝેશન દરમિયાન તેના સ્ટ્રેસને મોડીફાઇ કરવા માટે અલગ અલગ પ્રકારની રીક્રિએશનલ એક્ટિવિટી પ્લાન કરે છે અને બાળકના બિહેવિયરને મોડીફાઇ કરવામા મદદ કરે છે.

NURSE AS A COUNSELOR.
બાળકની ક્રિટિકલ કેરના ડિસિઝન વખતે તથા પેરેન્ટ્સમા કોઈ પણ પ્રોબ્લેમ સોલ્વિંગ એપ્રોચ વખતે તેને ડિસિઝન લેવા માટે કાઉન્સેલિંગ કરે છે અને ગાઈડન્સ પ્રોવાઈડ કરે છે.

SOCIAL WORKER.
બાળક અને તેના ફેમિલી મેમ્બર ને લગતા સોશિયલ પ્રોબ્લેમ અને એકજેસ્ટમેન્ટ માટે તે સ્પેશિયલ વેલ્ફેર એજન્સીસ તથા જરૂરી સોશિયલ સપોર્ટ આપવા માટે કાર્ય કરે છે.

NURSE AS A RESEARCHER.
નર્સ પીડીયાટ્રીક યુનિટમા તેની ક્લિનિકલ પ્રેક્ટિસ દરમિયાન અલગ અલગ પ્રકારના રિસર્ચ કંડક્ટ કરે છે અને નવા કન્સેપ્ટ લાવવા માટે ટ્રાય કરે છે. હેલ્થ પ્રોબ્લેમ્સ સાથે ડીલ કરવા માટે નવા નવા રસ્તાઓ શોધે છે. નર્સિંગ મા બેટર હેલ્થ કેર ફેસિલિટીઝ આપવા માટે કંટીન્યુઅસ રિસર્ચ તરીકેની ભૂમિકા ભજવે છે.

Q-3 Write short answer (Any Two) (4) 2×6=12

a. Write growth & development up to infant. ઈનફન્ટ સુધીનો ગ્રોથ અને ડેવલોપમેન્ટ લખો.

વ્યાખ્યા (Definition):
Growth (ગ્રોથ) એટલે શરીરના કદ, વજન અને અવયવોના માપમાં થઈ રહેલી ઔપચારિક વધઘટ અને Development (ડેવલોપમેન્ટ) એટલે પેશન્ટના કાર્યશક્તિ, બુદ્ધિ, સંવેદના અને વ્યવહારની સતત અને ક્રમશઃ વિકસતી પ્રક્રિયા. બંને પેદા થયા પછી શારીરિક તેમજ મેન્ટલ હેલ્થ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.

1) ન્યુનાટલ પીરિયડ (Neonatal period) – જન્મ પછીના 28 દિવસ

શારીરિક વૃદ્ધિ (Physical Growth):

• સરેરાશ વજન: 2.5 થી 3.5 કિગ્રા
• લંબાઈ: લગભગ 50 સે.મી
• માથાનું વ્યાસ (Head circumference): ~35 સે.મી
• છાતીનું વ્યાસ (Chest circumference): ~33 સે.મી
• દૈનિક વજન ઘટાડો થાય છે (10% સુધી), જે પછી 10થી 14 દિવસમાં પાછું આવે છે.

ફીઝિયોલોજીકલ ડેવલોપમેન્ટ (Physiological Development):

• શ્વસન દર (Respiratory rate): 40-60/min
• હ્રદય દર (Heart rate): 120-160/min
• શારીરિક તાપમાન અનિયમિત હોય શકે છે.
• શ્વસન અનિયમિત હોય છે અને મુખ્યત્વે છાતી દ્વારા શ્વાસ લેવામાં આવે છે.

રિફ્લેક્સ (Reflexes):

• Moro reflex (મોરો રિફ્લેક્સ)
• Rooting reflex (રૂટિંગ રિફ્લેક્સ)
• Grasp reflex (ગ્રેસ્પ રિફ્લેક્સ)
• Sucking reflex (સકિંગ રિફ્લેક્સ)
  આ રિફ્લેક્સ પેશન્ટના નર્વસ સિસ્ટમની પરિપૂર્ણતા દર્શાવે છે.

2) ઈન્ફન્ટ પીરિયડ (Infancy period) – 1 મહિનો થી 1 વર્ષ સુધી

વજન અને લંબાઈ (Weight and Length):

• 5 મહિનાએ જન્મ વજનનું બમણું થાય છે.
• 1 વર્ષની વયે વજન ત્રિગુણું થાય છે (~9-10 કિગ્રા).
• લંબાઈ 1 વર્ષની વયે ~75 સે.મી સુધી પહોંચે છે.

માથા અને છાતીના વ્યાસમાં ફેરફાર:

• Head circumference (માથાનું વ્યાસ) ~47 સે.મી
• Fontanelle (ફોન્ટેનેલ) અનિયમિત રીતે બંધ થતી જાય છે
• anterior fontanelle 12-18 મહિનાએ બંધ થાય છે

મોટર વિકાસ (Motor Development):

• 3 મહિને માથું જમાવે છે
• 5-6 મહિને સહારે બેસે છે
• 7-8 મહિને રેંગવાનું શરૂ કરે છે
• 9-10 મહિને ઊભા રહેવાનો પ્રયત્ન કરે છે
• 12 મહિને પગે પગ મૂકે છે

દાંતનો વિકાસ (Teething):

• 6 મહિનાની આસપાસ પ્રથમ દાંત આવે છે – lower central incisors
• 1 વર્ષની અંદર 6 થી 8 દાંતો આવી જાય છે

સેન્સોરી અને કોન્ગ્નીટીવ વિકાસ (Sensory and Cognitive Development):

• અવાજ ઓળખે છે, ઉદ્ભવતી વસ્તુઓ પર ધ્યાન આપે છે
• 6 મહિને માતા અને અજાણી વ્યક્તિ વચ્ચે ભેદ કરે છે
• 9-10 મહિને એકાદ શબ્દ ઉચ્ચારે છે (mama, dada)
• ખાવાનું અલગ ઓળખે છે, ચમચીથી ખાવાનો પ્રયાસ કરે છે

સોશિયલ અને ઇમોશનલ વિકાસ (Social and Emotional Development):

• સ્મિત આપે છે અને અવાજ સાથે પ્રતિસાદ આપે છે
• વ્યક્તિગત જોડાણો વિકસે છે
• વિયોજન ચિંતાઓ (separation anxiety) વિકસે છે
• મનોવિજ્ઞાનિક સુરક્ષા માટે માતા–પિતા મહત્વપૂર્ણ હોય છે

ઈનફન્ટ સુધીનો ગ્રોથ અને ડેવલોપમેન્ટ એ પેશન્ટના સંપૂર્ણ આરોગ્ય માટે પાયાની ભૂમિકા ભજવે છે. તેમાં શારીરિક, બુદ્ધિગમ્ય, ભાવનાત્મક અને સામાજિક તમામ ક્ષેત્રોનો સમાવેશ થાય છે. પીડિયાટ્રિક નર્સ તરીકે દરેક પગથિયાની સમજૂતી અને અસામાન્યતાની ઓળખ અત્યંત આવશ્યક છે

b. Describe Therapeutic environment, in Pediatric Ward. પીડીયાટ્રીક વોર્ડની અંદરનું થેરાપ્યુટીક એન્વાયરમેન્ટ સમજાવો.

મીનીન્ગ એન્ડ ઇમ્પોર્ટન્સ (Meaning and Importance):

Therapeutic Environment એ એવું એન્વાયરમેન્ટ છે, જે પીડિયાટ્રિક પેશન્ટના શારીરિક, માનસિક અને ભાવનાત્મક હેલ્થ ને પોઝિટિવ રીતે ઇન્ફ્લુઅન્સ કરે છે. હોસ્પિટલના તણાવભર્યા વાતાવરણમાં બાળક માટે સલામત અને આરામદાયક વાતાવરણ પ્રોડ્યુસ કરવું એ નર્સિંગ ટીમની મુખ્ય જવાબદારી છે. થેરાપ્યુટીક એન્વાયરમેન્ટ બાળકોના ડેવલોપમેન્ટલ માઇલસ્ટોન, રિકવરી અને ઈમોશનલ સ્વસ્થતા માટે નમ્ર આધાર પૂરું પાડે છે.

1) ફિઝિકલ સેફટી એન્ડ હાઇજીન (Physical Safety and Hygiene):

પીડીયાટ્રિક વોર્ડમાં infection control માટે aseptic technique અનિવાર્ય છે. તમામ પેશન્ટને cross-infection થી બચાવવા માટે હેન્ડ હાઇજીન, સ્ટેરાઈલ સાધનો, અને નિયમિત ડીસિન્ફેક્શન જરૂરી છે. ફ્લોર non-slippery હોવો જોઈએ અને શાર્પ ઓબ્જેક્ટ્સ બાળકોની પહોંચી બહાર રાખવા જોઈએ.

2) મનોરંજક વાતાવરણ (Pleasant and Stimulating Environment):

વાર્ડમાં colorful walls, cartoon images, child-sized furniture, અને interactive toys પેશન્ટને હળવાશ આપે છે. આ વાતાવરણ બાળકમાં hospital anxiety ઘટાડે છે અને તેના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપે છે. લાઈટિંગ નરમ હોવી જોઈએ જેથી નૈસર્ગિક શાંતિનો અનુભવ થાય.

3) માતા-પિતા ની હાજરી (Parental Presence):

Parental involvement બાળક માટે મનોવિજ્ઞાનિક આશ્વાસન રૂપ હોય છે. માતા–પિતા સાથે રહેવા દેવું બાળકના માટે સુરક્ષા અને વિશ્વાસ વધારવામાં મદદરૂપ થાય છે. માતા-પિતાની હાજરીથી બાળક સહજ રીતે સારવાર સ્વીકારી શકે છે.

4) મમતાવાળું નર્સિંગ સ્ટાફ (Compassionate Nursing Staff):

નર્સિંગ સ્ટાફનું empathetic અને child-centered વર્તન પેશન્ટ માટે થેરાપ્યુટીક વાતાવરણનું પાયાનું તત્વ છે. પેશન્ટના લેવલે વાતચીત કરવી, રમત રમતાં ચેકઅપ કરવું અને સહાનુભૂતિપૂર્વક વર્તવું જરૂરી છે.

5) પ્લે થેરાપી અને શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિઓ (Play Therapy and Educational Activities):

Play therapy પેશન્ટના ટેન્શન, ડર અને અલગાવની ભાવનાઓ ઘટાડે છે. કાર્ડબોર્ડ ગેમ્સ, પઝલ્સ, રંગોળી, વાર્તાઓ, અને શૈક્ષણિક રમકડાં તેમને engage રાખે છે. આ પ્રવૃત્તિઓ cognitive development તેમજ emotional expression માટે ખૂબ જ ઉપયોગી છે.

6) ધ્વનિ અને પ્રકાશ નિયંત્રણ (Noise and Light Control):

પીડિયાટ્રિક પેશન્ટની ઈચ્છાને અનુરૂપ noise-free એન્વાયરમેન્ટ રાખવું જોઇએ. ઓછી લાઇટ, હળવી ધ્વનિ અને પર્યાપ્ત આરામ માટેનો સમય રાખવો. અઘોષિત અવાજ બાળકના શારીરિક રિકવરીમાં વિક્ષેપ કરે છે.

7) પ્રાઇવસી અને ઇન્ડીવીડ્યુઅલાઇઝ કેર (Privacy and Individualized Care):

દરેક પેશન્ટ માટે privacy જાળવવી એ થેરાપ્યુટીક એન્વાયરમેન્ટનું અભિન્ન અંગ છે. વ્યક્તિગત પેશન્ટની જરૂરિયાતો મુજબ શારીરિક, માનસિક અને સામાજિક સપોર્ટ પૂરો પાડવો જોઇએ. બેડ એરેન્જમેન્ટ પણ પર્સનલ સ્પેસના ધોરણે હોવો જોઈએ.

8) સપોર્ટીવ સર્વીસીસ (Supportive Services):

વાર્ડમાં child psychologist, dietitian, counselor, અને physiotherapist જેવી multidisciplinary સેવાઓ થેરાપ્યુટીક વાતાવરણની ગુણવત્તા વધારે છે. બાળકો માટે લાગણીશીલ, શૈક્ષણિક અને શારીરિક સહાય આવશ્યક હોય છે.

9) પેરેન્ટલ એજ્યુકેશન (Parental Education)
માતા-પિતાને health education આપવી, જેવી કે પેશન્ટની સ્થિતિ, દવાઓ, હોમ કેર અને ઈમ્યુનાઈઝેશન વિશે, જેથી તેઓ સારવારમાં સહયોગ આપી શકે. આ સંબંધ નર્સ અને પેશન્ટ ફેમિલી વચ્ચે વિશ્વાસ ઊભો કરે છે.

કનક્લુઝન (Conclusion):

પીડીયાટ્રિક પેશન્ટ માટે થેરાપ્યુટીક એન્વાયરમેન્ટ એ શારીરિક જ નહીં પણ ભાવનાત્મક આરોગ્ય માટે પણ આવશ્યક છે. એક સુવ્યવસ્થિત, મમતાવાળું અને બાળકમૈત્રી વાતાવરણ બાળકોમાં રિકવરી, વિકાસ અને આત્મવિશ્વાસ વધારવા માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. દરેક નર્સે આ વાતાવરણ સર્જવા માટે સંવેદનશીલ અને જવાબદાર અભિગમ અપનાવવો જોઈએ.

c. Write difference between Cyanotic and Acyanotic condition.સાયનોટીક અને એસાઇનોટીક કન્ડિશન વચ્ચેનો તફાવત લખો

સાયનોટીક અને એસાઇનોટીક કન્ડિશન વચ્ચેનો તફાવત (Difference between Cyanotic and Acyanotic Condition)

introduction :
જન્મજાત હ્રદય વિકારો (Congenital Heart Defects) મુખ્યત્વે બે પ્રકારના હોય છે: Cyanotic Condition અને Acyanotic Condition. બંને કન્ડિશન પેશન્ટના કાર્ડિયાક ફિલ્ડમાં blood ના ફ્લો અને ઓક્સિજનેશનના સ્તર પ્રમાણે જુદી પડે છે. મુખ્ય તફાવત પેશન્ટના રક્તમાં ઓક્સિજનના પ્રમાણ અને તેના કારણે ત્વચા પર જોવા મળતા નિલા રંગ (cyanosis) પર આધાર રાખે છે.

Cyanotic Condition (સાયનોટીક કન્ડિશન):

સાયનોટીક કન્ડિશન એવી સ્થિતિ છે જેમાં પેશન્ટના હ્રદયની અંદર ડી-ઓક્સિજનેટેડ બ્લડ (deoxygenated blood) શુદ્ધ બ્લડ સાથે મિક્સ થાય છે અને શરીરના વિવિધ ભાગોમાં ઓક્સિજન ઘટેલું બ્લડ પહોંચે છે. તેના કારણે પેશન્ટના હોઠો, નખ અને ત્વચા પર નિલો પળછટ દેખાઈ આવે છે જેને cyanosis કહેવામાં આવે છે.

આ સ્થિતિમાં સામાન્ય રીતે Right to Left Shunt જોવા મળે છે, જેમાં હ્રદયના જમણા ભાગમાંથી ડી-ઓક્સિજનેટેડ બ્લડ સીધું ડાબા ભાગમાં જઈ શરિરમાર્ગે પંપ થાય છે.

ઉદાહરણ તરીકે:
Tetralogy of Fallot, Transposition of Great Arteries, Tricuspid Atresia, Total Anomalous Pulmonary Venous Return, વગેરે.

લક્ષણો:

• ત્વચા, હોઠો અને નખો નિલા દેખાય છે (cyanosis)
• ઓક્સિજન સેચ્યુરેશન 85% થી ઓછી હોય છે
• પેશન્ટ ઝડપથી થાકી જાય છે
• શ્વસન તીવ્રતામાં વધારો થાય છે
• ગ્રોથ ડિલે (growth delay) જોવા મળે છે

Acyanotic Condition (એસાઇનોટીક કન્ડિશન):

એસાઇનોટીક કન્ડિશનમાં પેશન્ટના હ્રદયમાં અસામાન્ય બ્લડ ફ્લો હોય છે પરંતુ રક્તના ઓક્સિજનેશન પર કોઈ સીધી અસર થતી નથી. એટલે કે, પેશન્ટના શરીરમાં ઓક્સિજનેટેડ બ્લડ જ પ્રવાહિત થાય છે અને cyanosis જોવા મળતું નથી.

આ સ્થિતિમાં સામાન્ય રીતે Left to Right Shunt જોવા મળે છે, જેમાં ડાબા ભાગમાંથી ઓક્સિજનેટેડ બ્લડ જમણા ભાગ તરફ વળે છે અને પલ્મનરી સર્ક્યુલેશનમાં ફરી જાય છે.

ઉદાહરણ તરીકે:
Atrial Septal Defect, Ventricular Septal Defect, Patent Ductus Arteriosus, Atrioventricular Canal Defect, વગેરે.

લક્ષણો:

• ત્વચામાં કોઈ નિલો પળછટ દેખાતો નથી
• ઓક્સિજન સેચ્યુરેશન સામાન્ય (≥ 95%) હોય છે
• પેશન્ટની શ્વસન તકલીફ ઓછી હોય છે
• પલ્મનરી કન્ઝેશ્ન અને હાર્ટ ફેલ્યુરના લક્ષણો જોવા મળે છે
• ક્યારેક ઘસઘસાટ અને ગળાનો અવાજ (murmur) સુનાતો હોય છે

Cyanotic અને Acyanotic Cardiac Conditions વચ્ચેનો મુખ્ય તફાવત એ છે કે Cyanotic માં પેશન્ટના શરીરમાં ઓક્સિજન ઘટેલું બ્લડ પ્રસરે છે અને તેથી cyanosis થાય છે, જ્યારે Acyanotic માં ઓક્સિજનેટેડ બ્લડ હોવા છતાં હ્રદયની અંદર શાંત વિકાર હોય છે. બંને પ્રકારની કન્ડિશન પીડિયાટ્રિક પેશન્ટ માટે ગંભીર હોય શકે છે અને તાત્કાલિક મેડિકલ અને સર્જિકલ ઇન્ટરવેન્શનની જરૂર હોય છે. નર્સ તરીકે આ તફાવતને સમજી પેશન્ટને યોગ્ય નિરીક્ષણ અને સંભાળ આપવી એ ખૂબ જ જરૂરી જવાબદારી છે.

d. Define low birth weight baby and describe Nursing Management of low birth weight baby. લો બર્થ બેબીની વ્યાખ્યા આપી અને લો બર્થ બેબીનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ વર્ણવો.

લો બર્થ વેઇટ એટલે કે જે ચાઇલ્ડ નો બર્થ સમયે વેઇટ એ 2500 gm કરતા પણ ઓછો હોય તો આ કન્ડિશન ને લો બર્થ-વેઇટ બેબી (LBW) કહેવામાં આવે છે.
જેમાં, વેરી લો બર્થ વેઇટ બેબી એટલે કે જે ચાઇલ્ડ નો વેઇટ એ 1500 ગ્રામ અથવા તેના કરતાં પણ ઓછો હોય તો તેને વેરી લો બર્થ વેઇટ બેબી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
જ્યારે, એક્સટ્રીમ લો બર્થ વેઇટ બેબી એટલે કે જે ઇન્ફન્ટ નો બર્થ વેઇટ એ 1000 ગ્રામ કરતા પણ ઓછો હોય તો આ કન્ડિશન ને એક્સટ્રીમ લો બર્થ વેઇટ બેબી કહેવામાં આવે છે.

નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ (Nursing Management):

ઇમ્યુનાઈઝેશન શેડ્યૂલ અનુસાર રસી આપવી.

થર્મલ પ્રોટેક્શન:

બાળકને incubator કે radiant warmerમાં રાખવું.

હાઈપોથર્મિયા ટાળવા માટે Kangaroo Mother Care અપનાવવી.

ન્યુટ્રિશનલ સપોર્ટ:

Breast feeding માટે પ્રોત્સાહન આપવું.

જો બાળક સ્તનપાન ન કરી શકે તો nasogastric feeding કરવી.

નિયમિત રીતે વજન ચેક કરવું.

ઇન્ફેક્શન પ્રિવેન્શન:

સ્ટેરાઇલ તકનીક અપનાવવી.

ફ્રિક્વન્ટ હેન્ડવોશિંગ કરાવવું.

Respiratory Management:

Apnea monitoring કરવી.

ઓક્સિજન થેરાપી આપવી જો જરૂરી હોય.

CPAP કે mechanical ventilation જરૂર પડે તો.

Skin Care:

ત્વચા નાજુક હોવાથી નિયમિત ત્વચાની દેખભાળ રાખવી.

Hypothermia અને dehydration અટકાવવી.

પેરેન્ટલ એજ્યુકેશન:

માતા–પિતાને ઘરેજ દેખભાળ માટે તાલીમ આપવી.

Q-4 Write short note (Any Three)3x 4 = 12

a. Advantages of Breastfeeding-બ્રેસ્ટફીડીન્ગ ના એડવાન્ટેજ.

• બ્રેસ્ટ ફીડીંગ થી મધર અને બેબી મા સાયકોલીજિકલ બોન્ડ ડેવલપ થાય છે.
• બેબી માટે હ્યુમન મિલ્ક એ બોડી ના ટેમ્પરેચર ની જરૂરિયાત મુજબ જ અવેલેબલ હોય છે.
• મિલ્ક એ ફ્રેશ અને સ્ટ્રરાઈલ અને ર્ફ્રી ફ્રોમ કંટામીનેશન હોય છે જે ડાયરેક્ટ બેબીના માઉથમાં આવે છે.
• રેડીલી અવેલેબલ હોય છે હ્યુમન મિલ્ક એ આઈડિયલ હોય છે .
• બ્રેસ્ટ મિલ્ક એ સેફ અને પ્રોટેકટીવ ફૂડ હોય છે ,
  ઈનફન્ટ માટે પરફેક્ટ ફૂડ હોય છે .
• બાળક માટે પહેલા છ મન્થ માટે ટોટલ ન્યુટ્રીયંટ ની જરૂરિયાત પૂરી કરે છે .
• બાળકના બ્રેન ગ્રોથ માટે ખૂબ જ જરૂરી હોય છે કારણ કે બ્રિસ્ટ મિલ્કમાં વધારે પ્રમાણમાં લેકટોઝ અને ગેલેક્ટોઝ હોય છે .
• બ્રેસ્ટ મિલ્કમાં વિટામીન, મિનરલ્સ ,ઇલેક્ટ્રોલાઇટ અને વોટર હોય છે જે ઇન્ફન્ટ ના ઇન્ટેસ્ટાઇનલ સિસ્ટમના મેચ્યુ રેશન માટે ખૂબ જ જરૂરી છે.
• બ્રેસ્ટ મિલ્ક એવી ફેસીલીટી પ્રોવાઇડ કરે કે જેમાં કેલ્શિયમનું એબ્ઝસોપ્શન વધે છે જેથી બેબી ના બોન નો ગ્રોથ સારો થાય છે.
• બ્રેસ્ટ મિલ્ક સરળતાથી ડાઈજેસ્ટેડ હોય છે.
• બ્રીસ્ટ મિલ્ક થી બેબી માં જરૂર હોય તે બધા જ જરૂરી ન્યુટ્રીયંટ ધરાવે છે .
• બ્રિસ્ટ મિલ્ક બેબી ને ઇન્ફેક્શનથી તથા ડેફિશિયનસી થી પ્રોટેક્ટ કરે છે .
  બ્રિસ્ટ મિલ્ક પહેલેથી જ પ્રિપેર હોય છે .
  બ્રીસ્ટ ફીડિંગ એ ફેમિલી પ્લાનિંગ ની મેથડ છે, બ્રીસ્ટ ફીડિંગ એ નેચરલ કોન્ટ્રાસેપ્શન છે જે ડેવલપિંગ કન્ટ્રી માટે મેજર ઇફેક્ટ પોપ્યુલેશન પર કરે છે .
• તે બાળકોને ડાયરિયા થી પ્રિવેન્ટ કરે છે તથા તેની લેગ્ઝેટીવ એક્શન પણ હોય છે .
• બ્રેસ્ટ ફેડિંગ ની કોઈ ડેન્જર એલર્જીક અસર થતી નથી.
• બ્રેસ્ટ ફીડિંગ થી ટાઈમ અને મની એન્ડ એનર્જી બચાવી શકાય છે.
• બ્રેસ્ટ ફીડિંગ મધર એન્ડ ચાઈલ્ડ ના હેલ્ધી રિલેશનશિપ બનાવવામાં મદદ કરે છે.
• કન્સેપશન ના ચાન્સ લેકટેશન દરમિયાન ઓછા થઈ જાય છે.
• બેસ્ટ ફીડીંગ ઇન્વોલ્યુશન ઓફ યુટરસ કરવામાં મદદ કરે છે (એટલે કે ગર્ભાશયને પ્રિ પ્રેગનેન્ટ સ્ટેટમા લાવવામા).
• બ્રીસ્ટ ફીડિંગ ના કારણે સૌર બટક્ષ ,ગેસ્ટ્રો ઇન્ટેસ્ટાઈનલ ઇન્ફેક્શન અને એકટોપીક એક્ઝેમા ના ચાન્સ ઓછા થઈ જાય છે ,
  તથા સ્કરવી અને રીકેટસ ના ચાન્સ પણ ઓછા થઈ જાય છે .
• બ્રેસ્ટ ફીડીંગ ને કારણે બ્રેસ્ટ કેન્સરના ચાન્સ ઓછા થાય છે.
• બ્રિસ્ટ મિલ્કમાં આઈજીએ (IgA) અને આઈજીએમ(IgM) મેક્રોફેસ, લીમફોસાઈટ, લાઇસોજોમ વગેરે ધરાવે છે જેને કારણે બેબી માં ડાયરીયા એન્ડ એક્યુટ રેસ્પાયરેટરી ઇન્ફેક્શન ને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે.
  તથા મેલેરીયા અને વાયરલ અને બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન સામે પ્રિવેન્ટ કરે છે .
• બ્રિસ્ટ મિલ્ક પ્રોટેક્ટ કન્વર્ઝન , હાઈપોકેલ્શિયમ ,ટીટેની ,ડેફીિશિયન્સી ઓફ વિટામીન ઈ અને ઝીંક.
• એક્સક્લુઝિવ બ્રિસ્ટ ફીડીંગ થી ચાઈલ્ડ માં માલન્યુટ્રીશન પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે.
• બ્રીસ્ટ ફીડિંગ થી બાળક ની ઇન્ટેલિજન્સીમાં વધારો થાય છે, તથા બાળકને સિક્યુરિટી ફિલ થાય છે (ઇન્ફન્ટ એન્ડ મધર બોન્ડને કારણે)
• બાળકમાં ઇલનેસના ચાન્સ ઓછા થઈ જાય છે .
• બ્રીસ્ટ ફીડિંગ થી પોસ્ટ પાર્ટમ હેમરેજ (જેમાં ડીલેવરી પછી જનાઈટલ ટ્રેકમાંથી વધારે પ્રમાણમાં બ્લેડિંગ થાય છે) ના ચાન્સ ઓછા થાય છે.
• ઓવેરિયન કેન્સરના પણ ચાન્સ ઓછા થાય છે .
• પ્રેગનેન્સી દરમિયાન જે વધારાનું ફેટ મધર માં સ્ટોર થયું હોય છે તેને ઓછું કરવામાં હેલ્પ કરે છે.

b. Importance of play in children – બાળકોમાં રમતનું મહત્વ.

ઇન્ટ્રોડક્શન ( introduction):
બાળકો માટે પ્લે (Play) એ માત્ર સમય પસાર કરવાનું સાધન નથી, પણ તે શારિરિક, મગજની, સામાજિક અને ભાવનાત્મક વૃદ્ધિ માટે એક નેચરલ થેરાપ્યુટિક માધ્યમ છે. બાળકની ડેવલપમેન્ટલ સ્ટેજ અનુસાર જુદી જુદી પ્રકારની રમતો ફિઝિકલ હેલ્થ, બ્રેઈન સ્ટીમ્યુલેશન (Brain Stimulation), કોમ્યુનિકેશન સ્કિલ્સ (Communication Skills) અને કોગ્નિટિવ ફંક્શન્સ (Cognitive Functions) વિકસાવવામાં મદદરૂપ બને છે. પ્લે એ મેડીકલ, સાઇકોલોજીકલ અને ન્યુરોલોજીકલ હેલ્થ માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે.

બાળકોમાં પ્લેના મુખ્ય ફાયદાઓ (Advantages of Play in Children):

શારિરિક વિકાસ (Physical Development):

પ્લે (Play) દરમિયાન ચાઇલ્ડ ની ગ્રોસ મોટર સ્કિલ્સ (Gross Motor Skills) જેમ કે દોડવું, કૂદવું, ચઢવું વગેરે મજબૂત બને છે. મસ્ક્યુલોસ્કેલેટલ સિસ્ટમ (Musculoskeletal System) મજબૂત થાય છે અને કોઓર્ડિનેશન તથા બેલેન્સ વિકસે છે.

સેન્સરી ડેવલોપમેન્ટ (Sensory Development):

વિવિધ રમતો પેશન્ટના હ્યુમન સેન્સેસ (Human Senses) જેવી કે વિઝ્યુલ (Visual), ઓડિટોરી (Auditory), ટૅકટાઇલ (Tactile) વગેરેને સિમ્યુલેટ કરે છે, જેના કારણે પર્સેપ્શન અને સેન્સરી ઇન્ટિગ્રેશન (Sensory Integration) સુધરે છે.

કોગ્નિટિવ ડેવલોપમેન્ટ (Cognitive Development):

પ્લે દરમિયાન પેશન્ટને અવલોકન, સ્મૃતિ, ફોકસ, સમસ્યા હલ કરવી અને નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા વિકસે છે. ક્રિએટિવ થિંકિંગ (Creative Thinking) અને ઇમેજિનેશન (Imagination) પણ વધુ સક્રિય બને છે.

સોસીયલ ડેવલોપમેન્ટ (Social Development):

ગ્રુપ પ્લે (Group Play) દ્વારા પેશન્ટમાં સહકાર, સંવાદિતા, શેરીંગ અને ફેરપ્લે જેવી ઇન્ટરસ્પરસનલ સ્કિલ્સ (Interpersonal Skills) વિકસે છે. સોસિયલ રોલ પ્લેંગ (Social Role Playing) દ્વારા સામાજિક માળખું સમજવામાં આવે છે.

ઇમોશનલ ડેવલોપમેન્ટ (Emotional Development):

પ્લે પેશન્ટને પોતાનાં ભાવનાઓ વ્યક્ત કરવા, ફ્રસ્ટ્રેશન રિલીઝ કરવા અને સ્ટ્રેસ રિડક્શન માટે સહાય કરે છે. તેનાથી ઇમોશનલ રીઝિલિયન્સ (Emotional Resilience) અને સેલ્ફ-એસ્ટીમ (Self-esteem) વધે છે.

લૅન્ગ્વેજ ડેવલપમેન્ટ (Language Development):

રમતો દરમિયાન પેશન્ટ નવા શબ્દો શીખે છે, વર્બલ કમ્યુનિકેશન (Verbal Communication) પ્રેક્ટિસ થાય છે અને લૅન્ગ્વેજ ફ્લૂએન્સી (Language Fluency) વિકસે છે.

પર્સનાલિટી ડેવલપમેન્ટ (Personality Development):

પ્લે દ્વારા પેશન્ટમાં સેલ્ફ-એક્સપ્રેશન, લીડરશિપ (Leadership), કૉન્ફિડેન્સ (Confidence) અને એડજસ્ટમેન્ટ એબિલિટી (Adjustment Ability) જેવી પર્સનલ કોશિશો વિકસે છે.

હેલ્થ મેન્ટેનન્સ (Health Maintenance):

ફિઝિકલ એક્ટિવિટીથી પેશન્ટમાં ઓબેસિટી, ડાયાબિટીસ જેવી નોન-કમ્યુનિકેબલ ડીસિઝ (Non-communicable Diseases) સામે પ્રોટેક્શન મળે છે. પ્લે કોર્ડિયોવેસ્ક્યુલર હેલ્થ (Cardiovascular Health) ને પણ બૂસ્ટ કરે છે.

બીહેવિયર મોડ્યુલેશન (Behavioral Modulation):

પ્લે થકી પેશન્ટમાં ડિસિપ્લિન, રૂલ્સ ફોલો કરવા અને ફ્રસ્ટ્રેશન ટોલરન્સ વિકસે છે, જે લેટર લાઈફમાં પણ મદદરૂપ થાય છે.

થેરાપ્યુટિક વેલ્યુ (Therapeutic Value):

અન્ય પેશન્ટ જેમ કે ઓટિઝમ (Autism), ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder), અને ડેવલપમેન્ટલ ડિલે (Developmental Delay) ધરાવતા પેશન્ટ માટે પ્લે એક ઇફેક્ટિવ થેરાપી તરીકે કાર્ય કરે છે.

પ્લે (Play) એ બાળક માટે માત્ર મનોરંજન નથી, પણ એક સર્વાંગી વિકાસનું સ્ત્રોત છે. પીડિયાટ્રિક નર્સિંગમાં પ્લે થેરાપી (Play Therapy) એ પેશન્ટની પોઝિટિવ હેલ્થ માટે અનિવાર્ય ઘટક છે. પ્લે દ્વારા બાળક શારીરિક, માનસિક અને ભાવનાત્મક રીતે સુસજ્જ બને છે અને તેનું જીવન વધુ સ્વસ્થ અને સુખદ બની શકે છે.

c. Juvenile delinquency – જુવેનાઈલ ડેલીક્વન્સી.

જુવેનાઇલ ડેલીક્વેન્સી એ સોસાયટીની એક ખૂબ મોસ્ટ કોમન પ્રોબ્લેમ છે.’જુવેનાઇલ’ મિન્સ ચાઇલ્ડહુડ તથા ‘ડિલીક્વન્સી’ મિન્સ એન્ટિશોશિયલ બિહેવ્યર અથવા ક્રીમીનલ બિહેવિયર

જુવેનાઇલ ડેલીક્વન્સી એ એક પ્રકારની ક્રિમિનલ એક્ટ છે કે જે સામાન્ય રીતે ચિલ્ડ્રન્સ તથા ટીનેજર્સ કે જે 18 યર્સ થી નીચેના હોય તેવા ચિલ્ડ્રન્સ દ્વારા કરવામાં આવે છે. જુવેનાઇલ ડેલીક્વન્સી એ ચાઇલ્ડ દ્વારા કરવામાં આવતી ઇલ્લીગલ અથવા એન્ટિસોસિયલ રિપીટેટીવ બિહેવ્યર છે કે જે સામાન્ય રીતે 18 વર્ષ થી ઓછી ઉમર ના ઇન્ડીવિઝ્યુઅલ દ્વારા કરવામા આવે છે. આ જુવેનાઇલ ડેલીક્વન્સી મા પ્રમાણમાં નાના ગુનાઓ જેવા કે તોડફોડ, દુકાન ચોરીથી લઇને હુમલો, ડ્રગના ગુનાઓ અને મિલકતના ગુનાઓ સહિત વધુ સિરીયસ ગુનાઓ સુધીની હોય શકે છે.આ જુવેનાઇલ ડેલીક્વન્સી બિહેવિયર માં ખોટું બોલવું ,ચોરી કરવી, ઘરમાંથી ચોરી કરવી, સ્કુલમાંથી ભાગી જવું, ઘરેથી ભાગી જવું ,કોઇ નું કહેવું માનવું નહીં ,ઝઘડા કરવા, લૂંટફાટ કરવી, સેક્સ્યુઅલ એસોલ્ટ વગેરે નું ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે.

Etiology/ cause of the Juvenile Deliquency (જુવેનાઇલ ડેલીક્વન્સી થવા માટેના કારણ):

• ફેમેલી ડાયનેમિક્સ ના કારણે જેમ કે,
• હેરેડીટરી,
• ક્રમોઝોમલ ડિફેક્ટ ના કારણે
• પેરેન્ટ્રલ કોન્ફ્લિક્ટ ના કારણે,
• ડેથ થવાના કારણે,
• એબ્યુસ,
• ચાઇલ્ડ ને નિગ્લેક્ટ કરવાના કારણે,
• પેરેન્ટ્રલ સુપરવિઝન ઓછા પ્રમાણમાં હોવાના કારણે,
• પેરેન્ટ ચાઇલ્ડ રિલેશનશિપ પુઅર હોવાના કારણે,
• પિઅર ગ્રુપ ઇન્ફલુએન્સ
• ના કારણે જેમ કે,
• પિઅર પ્રેશર ના કારણે,
• ડેલિક્વન્ટ પિયર ગ્રુપ ના ઇન્ફલુએન્સ ના કારણે,
• સોસિયોઇકોનોમિક ફેક્ટર ના કારણે જેમ કે,
• લો શોસિયો ઇકોનોમિક કન્ડિશનના કારણે,
• લો ઇન્કમ ના કારણે,
• પોવર્ટી ના કારણે,
• અનએમ્પ્લોયમેન્ટ ના કારણે,
• ઇનએડીક્યુએટ હાઉસિંગ કન્ડિશન ના કારણે,
• લેક ઓફ એજ્યુકેશન ના કારણે,
• કોમ્યુનીટી એન્વાયરમેન્ટ ના કારણે જેમ કે,
• ડ્રગ્સ ની અવેઇલીબીટી હોવાના કારણે,
• ક્રિમીનલ નેબરહુડ ના કારણે,
• સ્કૂલ તથા કોલેજ માં અનસેટીસ્ફેક્ટરી કન્ડિશન હોવાના કારણે જેમ કે,
• રિક્રિએશનલ ફેસીલીટી ઇનએડીક્યુએટ પ્રમાણમાં હોવાના કારણે,
• ટીચર સ્ટુડન્ટ રિલેશનશિપ ઇમપ્રોપર હોવાના કારણે,
• એકેડેમિક ફેઇલ્યોર ના કારણે,
• સબસ્ટન એબ્યુસ જેમ કે,
• આલ્કોહોલ ના કારણે,
• ડ્રગ્સ લેવાના કારણે,

Clinical manifestation/ sign and symptoms of the Juvenile Deliquency (જુવેનાઇલ ડેલીક્વન્સી થવા માટેના લક્ષણો તથા ચિન્હો)

1) બિહેવ્યરલ પ્રોબ્લેમ જોવા મળવા
જેમ કે,
ચોરી કરવી,
તોડફોડ કરવી,
આલ્કોહોલ એબીયુઝ થવું,
મારા મારી કરવી તથા હુમલો કરવો,
ગુંડાગીરી,
નુકસાની કરવી,

2) સ્કૂલ ડીફીકલ્ટીઝ
એકેડેમિક સ્ટ્રગલિંગ કરવુ,
સ્ફુલ પર્ફોમન્સ પુઅર થવું,
સ્કૂલમાંથી ભાગી જવું,
સ્કૂલમાં ઇનડિસિપ્લિન થી રહેવું,
શિક્ષક તથા મિત્રો વચ્ચે કોન્ફ્લિક્ટ થવું.

3) પિઅર રિલેશનશિપ
પિઅર રિજેક્શન કરવુ,
સોશિયલી આઇસોલેસન થવું,
પિયર ગ્રુપ સાથે રિલેશનશિપ ફોર્મ કરવામાં ડિફિકલ્ટી થવી,

4) ફેમિલી કોન્ફ્લિકટ
પેરેન્સ ચાઇલ્ડ રિલેશનશિપ ઇમ્પેઇરડ થવા,
પેરેન્ટલ સુપરવિઝન ઓછું મળવું,
પેરેન્ટ્રલ સપોર્ટ ઓછો મળવો,

5) ઈમોશનલ ડિસ્ટર્બન્સ
ડિપ્રેશન ,
એન્ઝાઇટી,
એંગર,
ઇંપલસીવ બિહેવિયર,

6) સબસ્ટન્સ એબ્યુસ
આલ્કોહોલનો યુઝ કરવો,
ડ્રગ્સ નો યુઝ કરવો,

7) લીગલ ઈસ્યુસ

ક્રિમિનલ એક્ટિવિટીસમાં ઇન્વોલ્વ થવું.

Diagnostic evaluation of the Juvenile Deliquency(જુવેનાઇલ ડેલીક્વન્સી થવા માટેના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન):

લીગલ હિસ્ટ્રી,
ફેમિલી અસેસમેન્ટ ,
સોશિયલ તથા ઇન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટર અશેસમેન્ટ,
સાઇકોલોજીકલ અસેસમેન્ટ ,
સબસ્ટન્સ એબ્યુસ અસેસમેન્ટ,
એજ્યુકેશનલ અસેસમેન્ટ,

management of the Juvenile Deliquency (જુવેનાઇલ ડેલીક્વન્સી થવા માટેના મેનેજમેન્ટ):

• ચાઇલ્ડ ને ડેલીક્વન્સી કરતા પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પ્રોપરલી એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• કોઇપણ ઇલ્લીગલ એક્ટિવિટી કરતું પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેના વિરુદ્ધ અર્લી ઇન્ટરવેશન લેવા.
• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી કોગ્નિટિવ બિહેવ્યરલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• ચાઇલ્ડના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને એડવાઈઝ આપવી કે ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી લવ તથા અફેક્શન પ્રોવાઇડ કરવું.
• ચાઇલ્ડના સ્કૂલ તથા કોલેજ નું એટમોસ્ફિયર ફેમિલીયર હોવું જોઇએ જેથી ચાઇલ્ડ ને ઇલ્લીગલ એક્ટીવીટી કરવા માંથી પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.
• ચાઇલ્ડ ના ટીચર્સ ને તેના સ્ટુડન્ટ સાથે પ્રોપરલી કામ તથા કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• ચાઇલ્ડને હેલ્થી ફેમિલી એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• ચાઇલ્ડ ને ફેમિલી માંથી પ્રોપર લવ તથા અફેક્શન પ્રોવાઇડ કરવા માટે તેના પેરેન્ટ્સ અને કેરગીવર ને એડવાઇઝ આપવી.
• ચાઇલ્ડ ની બેઝિક નીડ ને ફુલફીલ કરવા માટે તેના પેરેન્ટ્સ ને એડવાઇઝ આપવી.
• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી એજ્યુકેશન ઓપર્ચ્યુનિટી પ્રોવાઇડ કરવી.
• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી એક્સરસાઇઝ , સ્પોર્ટ્સ, તથા રિક્રિએશનલ એક્ટિવિટી કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી કાઉન્સેલિંગ તથા ગાઇડન્સ પ્રોવાઇડ કરવી.
• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપર્લી કામ અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.
• ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ
  પ્રોવાઇડ કરવો.
• ચાઇલ્ડ ને સોશિયલ તથા એન્ટી સોશિયલ બીહેવીયર તથા લિગલ અને ઇલલીગલ બિહેવ્યર વિશે કમ્પ્લીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

d. Difference between Pathological Jaundice and Physiological Jaundice-પેથોલોજીકલ જોન્ડીસ અને ફીજીયોલોજીકલ જોન્ડીસ વચ્ચેનો તફાવત લખો.

ઇન્ટ્રોડક્શન (Introduction):
જૉન્ડિસ (Jaundice) એ પેશન્ટના બ્લડમાં બિલિરુબિન (Bilirubin)નું લેવલ વધવાથી થતી કન્ડિશન છે જેમાં સ્કિન અને સ્ક્લેરા પીળા દેખાય છે. ન્યુબોર્ન પેશન્ટમાં ખાસ કરીને જૉન્ડિસ ખૂબ સામાન્ય છે. આ

બે પ્રકારના હોય છે — Physiological Jaundice અને Pathological Jaundice. બંને વચ્ચેના તફાવતો પેશન્ટના નિદાન અને ટ્રીટમેન્ટ માટે ખૂબ મહત્વપૂર્ણ છે.

1.ડેફીનેશન (Definition):

Physiological Jaundice (ફિઝિયોલોજીકલ જૉન્ડિસ):
આ સામાન્ય પ્રકારનો ન્યુબોર્ન જૉન્ડિસ છે, જે લિવરના અપૂર્ણ વિકાસના કારણે થતો હોય છે. આ કોઇપણ અંડરલાયિંગ ડિસિઝ સાથે જોડાયેલો નથી અને સામાન્ય રીતે ખતરનાક નથી.

Pathological Jaundice (પેથોલોજીકલ જૉન્ડિસ):
આ એ પ્રકારનો જૉન્ડિસ છે જે ન્યુબોર્નમાં જન્મના પ્રથમ 24 કલાકમાં જ દેખાય છે અને જે કોઈ સિવ્યર પેથોલોજીકલ કન્ડિશન નું સૂચક હોય છે. આ પેશન્ટ માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે અને તરત સારવારની જરૂર પડે છે.

2.દેખાવનો સમય (Onset Time):

Physiological Jaundice:
સામાન્ય રીતે જન્મ પછીના 24 થી 72 કલાક વચ્ચે જોવા મળે છે.

Pathological Jaundice:
જન્મના પ્રથમ 24 કલાકમાં જ દેખાય છે.

3.બિલિરુબિન લેવલ (Bilirubin Level):

Physiological Jaundice:
બિલિરુબિન લેવલ એ સામાન્ય રીતે ≤ 12 mg/dl રહે છે.

Pathological Jaundice:
બિલિરુબિન સ્તર ≥ 15 mg/dl થઇ શકે છે અથવા દર કલાકે ≥ 0.5 mg/dl ઝડપથી વધે છે.

4.કારણો (Causes):

Physiological Jaundice:
લિવરનું ઇમેચ્યોરિટી, વધારાની રેડ બ્લડ સેલ હેમોલિસિસ (Hemolysis), સ્લો બિલિરુબિન મેટાબોલિઝમ (Metabolism).

Pathological Jaundice:
Rh incompatibility, ABO incompatibility, Neonatal sepsis, Hemolytic anemia, G6PD deficiency, Congenital infections.

5.સિમ્પટોમ્સ (Symptoms):

Physiological Jaundice:
નરમ સ્કિન પિગમેન્ટેશન, પેશન્ટ સામાન્ય રીતે હેલ્ધી રહે છે.

Pathological Jaundice:
લક્ષણો જેવી કે કન્ટિન્યુઅસ રેડિંગ, ખાવામાં અસક્ષમતા, ઊંઘ વધી જવી, સ્ટુપર (Stupor) અને ક્યારેક સીઝર (Seizure).

6.કોમ્પ્લીકેશન્સ (Complications):

Physiological Jaundice:
જટિલતાઓ સામાન્ય રીતે ન જોવા મળે, Kernicterus થવાનું રિસ્ક ખૂબ ઓછું.

Pathological Jaundice:
Kernicterus, Brain damage, Hearing loss, Developmental delay જેવી ગંભીર જટિલતાઓ શક્ય.

7.ટ્રીટમેન્ટ (Treatment):

Physiological Jaundice:
ઓબ્ઝર્વેશન, બ્રેસ્ટફીડિંગ વધારે કરવું. કોઇ ખાસ ઇન્ટર્વેન્શનની જરૂર નથી.

Pathological Jaundice:
તરત ફોટોથેરાપી (Phototherapy), Exchange transfusion, Intensive medical care આપવી પડે છે.

8.ડ્યુરેશન (Duration):

Physiological Jaundice:
અંદાજે 5 થી 7 દિવસમાં પોતેથી જ ઠીક થઈ જાય છે.

Pathological Jaundice:
વધુ લાંબી અવધિ માટે રહે શકે છે અને યોગ્ય ટ્રીટમેન્ટ ન મળે તો પેશન્ટની સ્થિતિ વિકટ બની શકે છે.

9.ક્લિનિકલ મેનેજમેન્ટમાં તફાવત (Clinical Management Difference):

કનક્લુઝન (Conclusion):
Physiological Jaundice એ સામાન્ય, આપમેળે ઠીક થતી અને ઓછી જટિલતા ધરાવતી કન્ડિશન છે, જયારે Pathological Jaundice એ એક સિવ્યર અને હાઇ રિસ્ક કન્ડીશન છે જેને સમયસર ઓળખીને ઇમીડીયેટ મેડિકલ ઇન્ટરવેન્શન આપવી જરૂરી છે. નર્સિંગ વ્યાવસાયિક તરીકે, પેશન્ટનું નજીકથી મોનિટરિંગ, લક્ષણોનું નોંધાવવું અને ડોક્ટર સાથે મળીને યોગ્ય મેનેજમેન્ટ આપવી એ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

e Menstrual Hygiene -મેન્સ્ટ્રુઅલ હાઇજીન

Menstrual hygiene :

1) મેન્સ્ટ્રુઅલ હાઈજીન માં જ્યારે કોઈ ગર્લ દર મહિને 12 થી 16 વર્ષ પછી દર મહિને મેન્સ્ટ્રુઅલ પિરિયડમાં આવે ત્યારે કેવા પ્રકારની સ્વચ્છતા રાખવી જરૂરી છે તેને મેન્સ્ટ્રુવલ હાયજીન કહે છે.
2) જ્યારે કોઈ ગર્લ એ સ્કૂલમાં જતી હોય ત્યારે જ તેને વિન્સ્ટ્રુઅલ સાયકલ વિશે પૂરેપૂરી માહિતી હોવી જરૂરી છે.
3) જ્યારે પિરિયડ્સ સ્ટાર્ટ થાય ત્યારે સેનેટરી પેડનું યુઝ કરવું જોઈએ.
4) સેનેટરી પેડ ની દર છ થી સાત કલાકમાં બદલવું જોઈએ.
5) જ્યારે પિરિયડ્સ સ્ટાર્ટ થાય ત્યારે દિવસમાં એક થી બે વખત સ્નાન કરવું જોઈએ.
6) પિરિયડ સમયે પૂરતો આરામ લેવો જોઈએ.
7) પિરિયડ્સ સમય દરમિયાન વધારે પડતું પાણી પીવું જોઈએ.
8) આયન અને વિટામીન સી યુક્ત ભોજન લેવું જોઈએ.
9) સેનેટરી પેડ નું ઉપયોગ કર્યા પહેલા અને ઉપયોગ કર્યા પછી બરોબર રીતે હેન્ડ વોશ કરવા જોઈએ.
10) સેનીટરી પેડને વારંવાર ચેન્જ કરવું જોઈએ.
11) વપરાયેલા પેડને કાપડ માં કે કાગળમાં વીંટી પછી તેને ડસ્ટબીનમાં નાખવું જોઈએ.
12) પેડ યુઝ કર્યા પછી હેન્ડ વોશ પ્રોપર રીતના કરવા જોઈએ.
13) પિરિયડ્સ સમયે ચોખાઈ રાખવી ખૂબ જરૂરી છે.
14) પિરિયડ સમય દરમિયાન દિવસમાં એક થી બે વખત નહાવું જોઈએ અને બરોબર સ્વચ્છ કપડા પહેરવા જોઈએ.
15) ટોયલેટ અને યુરીનેશન બાદ પ્રાઇવેટ પાર્ટ્સને પ્રોપર રીતે વોટર દ્વારા વોશ કરવા જોઈએ.
16) હંમેશા કોટનના અંડર ગારમેન્ટ નો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
17) ભીના અંડર ગારમેન્ટ નો ઉપયોગ ન કરવો જોઈએ.
18) જ્યારે સેનેટરી પેડનું ઉપયોગ થયા બાદ તેને બરોબર રીતે કવર કરી ડસ્ટ બીન માં નાખવું જોઈએ.
19) જો સેનેટરી પેડનું ઉપયોગ ન કરતા હોય અને ઘરનું કલોથ ઉપયોગ કરતા હોઈએ તો તેને વારંવાર ચેન્જ કરવો.
20) ક્લોથ ને શોપ અને વોટર થી ક્લીન કરવો.
21) ત્યારબાદ તેને સૂર્યપ્રકાશમાં બરોબર તપાવવું.
22) તે પછી જ એ ક્લોથનો ઉપયોગ કરવો.
23) જ્યારે જમવા બેસે ત્યારે હાથ બરોબર સાબુ પાણીથી સાફ કરવા.
આ પ્રમાણે પ્રોપર રીતે પિરિયડ દરમિયાન hygiene રાખવી જોઈએ.

Q-5 Define the following (Any Six) વ્યાવા આપો (કોઈ પણ છ):

1.Ambiguous Genitalia -એમ્બીગ્યુઅસ જીનાઇટેલીયા

એમ્બીગીયસ જીનાઇટેલીયા ને ઇન્ટર સેક્સયુઆલીટી ડિસઓર્ડર તથા ડિસઓર્ડર ઓફ સેક્સ્યુઅલ ડેવલોપમેન્ટ ( DSD ) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.આ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં ચાઇલ્ડ ના જીનાઇટલ એરિયા એ જન્મ સમયે મેલ કે ફિમેલ હોવાનું ક્લિયરલી અપિરિઅન્સ થતુ નથી.આમાં જુદા જુદા પ્રકાર ની એનાટોમીકલ વેરિયેસન્સ નુ ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે, જેમાં જીનાઇટલ એરિયા નુ ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે જેમાં ચાઇલ્ડ મા બર્થ સમયે મેલ તથા ફિમેલ બંને જાતિના લક્ષણો હોય શકે છે અથવા તે સામાન્ય રિતે મેલ અથવા ફિમેલ નુ ચોક્કસ રિતે ડિફ્રરન્સિયેશન કરી શકાતુ નથી.

2.Pyloric Stenosis – પાયલોરીક સ્ટેનોસીસ

પાયલોરિક : સ્ટમક નો પાયલોરીક પાટૅ.
સ્ટેનોસિસ:મિન્સ નેરોવિંગ ઓફ બોડી પાર્ટ.
મિન્સ સ્ટમક ના પાયલોરીક પાટૅ ના મસલ ફાઇબર નું થીકનિંગ થવાના કારણે પાયલોરિક પાટૅ એ નેરોવિંગ થવો.

Pyloric Stenosis (પાયલોરીક સ્ટેનોસીસ) એ એવી અવસ્થાને કહે છે જ્યાં સ્ટમક માં આવેલા pyloric sphincter વિસ્તારની મસલ (muscle) હાઈપર્ટ્રોફાઈ (hypertrophy) થઈ જાય છે, જેને કારણે તે Area સંકોચાઈ (narrow) જાય છે અને પેટમાંથી અન્નના માં જવા માટે અવરોધ ઊભો થાય છે.

3.Juvenile Diabetes- જેવેનાઈલ ડાયાબીટીસ

જુવેનાઇલ ડાયાબીટીસ એ ક્રોનીક મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર છે કે જેમાં કાર્બોહાઇડ્રેટ, પ્રોટીન તથા લિપિડ મેટાબોલિઝમ નુ ઇમ્પેરમેન્ટ થાય છે.
ડાયાબિટીસ એ મેટાબોલિક ડીસઓર્ડર નુ ગ્રુપ છે કે જેમાં ચાઇલ્ડ ના બ્લડનું હાઇ બ્લડ સુગર લેવલ જોવા મળે છે આ મુખ્યત્વે બોડીમાં ઇન્સ્યુલિન સિક્રીશન તથા ઇન્સ્યુલિનના એક્શન મા કોઇ ઇમ્પેયરમેન્ટ હોય તો બોડી માં હાઇ બ્લડ સુગર લેવલ એ જોવા મળે છે.

ડાયાબીટીસ મલાયટસ માં ”3 P” સિન્ડ્રોમ એ મુખ્યત્વે જોવા મળે છે.

1)P:= પોલિયુરીઆ ( ફ્રિકવન્ટ યુરિનેશન := વારંવાર યુરીન પાસ થવું),

2)P:= પોલીડિપ્સિયા ( ઇન્ક્રીઝ થર્સટ := ખુબ તરસ લાગવી),

3)P:=પોલીફેજીયા ( ઈંક્રીજ હંગર := ખૂબ ભુખ લાગવી).

જુવેનાઇલ ડાયાબીટીસ મલાઇટસ એ સામાન્ય રીતે હેરિડીટરી ડિસઓર્ડર છે
આ એવા પ્રકારનું ડાયાબિટીસ મલાઇટસ છે કે જેમાં બોડી માં રહેલા પેન્ક્રીયાટીક બીટા સેલ કે જે ઇન્સ્યુલિનનું પ્રોડક્શન કરવા માટે જવાબદાર હોય તે કોઇ પણ ઓટોઇમ્યુન ડીઝીઝ ના કારણે ડિસ્ટ્રોય થયા હોય તેના કારણે ઇન્સ્યુલિનની ટોટલી ડેફિશન્સી જોવા મળે છે.
આમાં ઇન્સ્યુલિનની ટોટલી ડેફિશન્સી હોવાના કારણે ઇન્સ્યુલિન એ ઇન્જેક્શન દ્વારા લેવામાં આવે છે.
આ પ્રકારનું ડાયાબિટીસ એ મુખ્યત્વે 30 વર્ષની age પહેલા જોવા મળે છે.

4.Thalassemia – થેલેસેમીયા

થેલેસેમિયાએ ગ્રુપ ઓફ હેરિડીટરી હિમોલાઇટીક એનિમિયા છે. જે એક ઓટોઝોમલ રેસેસીવ જીનેટીક ડિસઓર્ડર છે કે જેમાં હિમોગ્લોબીન નું સિન્થેસીસ એ રિડક્શન થાય/ ઇનએડીક્યુએટ અમાઉન્ટ ઓફ પ્રોડક્શન થાય છે.

થેલેસેમિયા એ જીનેટીક બ્લડ ડિસ્ઓર્ડર છે જેમા બોડી મા ઇનફ અમાઉન્ટ મા હિમોગ્લોબીન (પ્રોટીન ઇન રેડ બ્લડ સેલ્સ ધેટ કેરી ઓક્સિજન ઇનટુ ધ બોડી) નુ પ્રોડક્શન થતુ નથી.આમા રેડ બ્લડ સેલ્સ લાર્જ અમાઉન્ટમા ડિસ્ટ્રોય થાય છે જેના કારણે એનિમીયા ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે.

5.Toddler – ટોડલર

Toddler (ટોડલર) એ પીડિયાટ્રિક નો વિકાસાત્મક તબક્કો છે, જે સામાન્ય રીતે 1 વર્ષથી 3 વર્ષની વયના બાળકો માટે વપરાય છે. આ તબક્કો બાળકના શારીરિક, માનસિક, ભાષાકીય અને સામાજિક વિકાસ માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ હોય છે.

ટોડલર પેશન્ટ તેજીથી શીખવાની ક્ષમતા ધરાવે છે અને ચાલવા, બોલવા, અન્વેષણ કરવી જેવી નવી કૌશલતાઓ વિકસાવે છે.

આ તબક્કામાં નોંધપાત્ર growth (ગ્રોથ) અને developmental milestones (ડેવલોપમેન્ટલ માઇલસ્ટોન) જોવા મળે છે.

ટોડલર પીરિયડના મુખ્ય લક્ષણો:

• ચાલવાની શરૂઆત (walking begins)
• ભાષા વિકાસ શરૂ થાય છે (language development)
• આત્મનિર્ભરતા માટે પ્રયાસ (attempt for independence)
• “મારું” ભાવ અને સ્વતંત્રતા માટેની માંગ વધે છે
• ઈમોશનલ અને સોશિયલ વિકાસનું મુખ્ય તબક્કો

6.Failure to Thrive – ફેઇલ્યોર ટુ થ્રાઇવ

ફેઇલ્યોર ટુ થ્રાઇવ એ ખાસ કરીને ઇન્ફન્ટ અને યંગ ચાઈલ્ડ મા જોવા મળે છે. જેમા બાળકનો એક્સપેક્ટેડ ગ્રોથ જોવા મળતો નથી.

ફેઇલ્યોર ટુ થ્રાઇવ એ પુઅર સોસીયો ઇકોનોમિકલ ગ્રુપના બાળકોમા ખાસ જોવા મળતો પ્રોબ્લેમ છે. આ ટર્મિનોલોજી 1915 મા મેન્શન કરવામા આવી હતી તે પછી તેને ઈમોશનલ ડિપ્રાઈવેશન તરીકે પણ ઓળખવામા આવતી હતી.

ફેઇલ્યોર ટુ થ્રાઇવ એ એક ક્રોનિક અને પ્રોગ્રેસિવલી જોવા મળતો ઇનફન્ટ અને ચિલ્ડ્રન નો ડિસઓર્ડર છે. જેમા બાળક તેની ઉંમર મુજબ એક્સપેક્ટેડ વજન ધરાવતો નથી અને તેનુ વજન લોસ થતુ જાય છે. તેની ઉમર મુજબ તેનું વજન નોર્મલ કરતા ઓછુ જોવા મળે છે.

ફેલ્યોર ટુ થ્રાઇવ મા બાળકની લેન્થ કે હાઈટ પર કે તેના ડેવલપમેન્ટના બધા પાસા પર વધારે તકલીફ જોવા મળતી નથી. ખાસ તેનુ વજન તેની ઉંમર મુજબ નોર્મલ જોવા મળતું નથી એ મુખ્ય કેરેક્ટરિસ્ટિક્સ હોય છે.

ફેલ્યોર ટુ થ્રાઇવ ના સાયકોલોજીકલ અને ફિઝિયોલોજીકલ ઘણા કારણો હોય છે તેમજ અમુક એક્સ્ટર્નલ અને ઇન્ટર્નલ ફેક્ટર પણ જવાબદાર હોય છે.

7 Meningitis – મેનીનજાઈટીસ

મેનેન્જીસ: મેનેન્જીસ એ બ્રેઇન તથા સ્પાઇનલ કોર્ડ નું પ્રોટેક્ટીક મેમ્બરેન છે કે જે બ્રેઇન અને સ્પાઇનલ કોર્ડ ને કવર કરે છે. આ મેનેન્જીસ માં ત્રણ અધર 3 લેયર આવેલા હોય છે. 1) ડ્યુરામેટર
( આઉટર મોસ્ટ લેયર) 2) એરાકનોઇડ મેટર ( ઇન્ટરમીડીએટ લેયર) 3)પિયા મેટર (ઇનરમોસ્ટ લેયર)આમ, મેનેન્જિસ ના આ ત્રણ લેયર હોય છે કે જે બ્રેઇન અને સ્પાઇનલ કોર્ડ ને કવર કરી તેને પ્રોટેક્ટ કરવા માટેનું વર્ક કરે છે.

મેનિંન્જાઇટીસ(Meningitis): બ્રેઇન તથા સ્પાઇનલ કોડ ની સરાઉન્ડીંગ માં આવેલા મેનેન્જિસ લેયર માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થાય તો તે કન્ડિશન ને મેનિન્જાઇટિસ(Meningitis) કહેવામાં આવે છે. આ ઇન્ફેક્શન એ બેક્ટેરિયા વાઇરસ , તથા માઇક્રોઓર્ગેનિઝમ ના કારણે થઈ શકે છે.

8.Hemophilia – હીમોફીલીયા

હિમોફિલીયા એ એ એક ઇનહેરીટેડ બ્લિડીંગ ડિસઓર્ડર છે જે સામાન્ય રીતે પ્લાઝમા કોએગ્યુલેશન ફેક્ટર્સ( ફેક્ટર 8,9,એન્ડ 11) ની ડેફીશીયનસી હોવાના કારણે જોવા મળે છે. તે સામાન્ય રીતે મેલ માં વધારે પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. જેમાં એક્સેસિવ બ્લિડીંગ થાય છે અને બ્લડ ક્લોટિંગ એ પુઅર થાય છે.

Classification of the Hemophillia ( હિમોફિલીયા ના ક્લાસિફિકેશન )

હિમોફિલીયા ના ટોટલ 3 ક્લાસિફિકેશન પડે છે.

1) હિમોફીલીયા A,
2) હિમોફીલીયા B,
3)હિમોફીલીયા C.

1) હિમોફીલીયા A
હિમોફીલીયા A એ ફેક્ટર VII( 8 ) ની ડેફિસીયન્સી થવાના કારણે થાય છે.

2) હિમોફીલીયા B,
હિમોફીલીયા B એ સામાન્ય રિતે ફેક્ટર IX(9) ડેફિશયન્સી થવાના કારણે જોવા મળે છે.

3)હિમોફીલીયા C.
હિમોફીલીયા C એ ફેક્ટર Xi (11)ની ડેફિસીયન્સી થવાના કારણે જોવા મળે છે.

Q-6(A) Fill in the blanks (ખાલી જગ્યાઓ પૂરો ):05

1.Eating Non-catable substances is called as……… નોન ઈટેબલ સબસ્ટેન્સ ખાય તેને……. કહેવાય છે : Answer: Pica

2.The Child labour act was initiated in the year…….. ચાઈલ્ડ લેબર એકટ …….. ની સાલમાં પસાર થયો : Answer: 1986

3. Universal children day celebrated on date……… યુનિવર્સલ ચિલ્ડ્રન ડે…….તરીકે ઉજવવામાં આવેલો હતો. Answer: 20th November

4. The route of worm Infestation is…….વોર્મ ઈન્ફેસ્ટેશન નો રૂટ……… Answer: Feco-oral route

5. I. Y.C.F. Stands for……. આઈ.વાઈ.સી.એફ. એટલે……… Infant and Young child feeding.

(B) State weather following statements are True or False. નીચેના વિધાનો ખરા છે કે ખોટા તે જણાવો.

1.Montoux test is done to diagnose Tuberculosis. ટ્યુબરકયુલોસીસ ડાયગ્નોસ કરવા માટે મોનટોક્સ ટેસ્ટ કરવામાં આવે છે : ➡️ True
🟢 ટ્યુબરક્યૂલોસિસ ડાયગ્નોઝ કરવા માટે મોનટોક્સ ટેસ્ટ કરવામાં આવે છે. (ખરું)

2.Kangaroo mother care is given to promote health and well-being of L.B. W. babies કાંગારૂ મધર કેર એ લો બર્થ વેઈટ બેબીસના હેલ્થ પ્રમોટ અને વેલબીઈગ માટે આપવામાં આવે છે: ➡️ True 🟢 કાંગારૂ મધર કેર લો બર્થ વેઈટ બેબીસના હેલ્થ પ્રમોટ અને વેલબીઈગ માટે આપવામાં આવે છે: (ખરું)

3.Cleft palate is a structural problem.ક્લેફ્ટ પેલેટ એ સ્ટ્રક્ચરલ પ્રોબ્લેમ છે:➡️ True
🟢 ક્લેફ્ટ પેલેટ એ સ્ટ્રક્ચરલ પ્રોબ્લેમ (structural defect) છે. (ખરું)

4.Stuttering and stammering is a behavioral disorder સ્ટટરીંગ અને સ્ટેમરીંગ એ બિહેવીયરલ ડીસઓર્ડર છે:➡️ False
🔴 સ્ટટરીંગ અને સ્ટેમરીંગ એ language development નો disorder છે, બિહેવિયરલ ડિસઓર્ડર નહીં. (ખોટું)

5.Pantavalent vaccine is given into vastus lateralis muscles પેન્ટાવેલેન્ટ વેકસીન વાસ્ટસ લેટરાલીસ મસલ્સમાં આપવામાં આવે છે :➡️ True
🟢 પેન્ટાવેલન્ટ વેક્સીન vastus lateralis muscle માં આપવામાં આવે છે. (ખરું)

(C) Write Multiple Choice Questions.

1) Hypoglycemia in infant occurs if blood glucose level is less than….. ઈનફન્ટમાં હાઈપોગ્લાયસેમીયા ત્યારે થાય જો બ્લડ ગ્લુકોઝ લેવલ આના કરતા ઓછું થાય.

a) 40mg/dl-૪० mg/dl

(c) 80mg/dl-૮omg/dl

(b) 60mg/dl-૬o mg/dl

(d) 100mg/dl-100 mg/dl

✅ Correct Answer: (a) 40 mg/dl – ૪૦ mg/dl
🟢 Infants are considered hypoglycemic when glucose < 40 mg/dl in the first few hours after birth.

2) Commonest cause of Neonatal death in India……ઇન્ડિયામા નીયોનેટલ ડેથ થવાનું કોમન કારણ…..

(a) Prematurity -પ્રીમેચ્યોરીટી

(b) Metabolic Disease – મેટાબોલિક ડીસીઝ

(c) Birth Injury-બર્થ ઇન્જરી

(d) Congenital Malformation-કન્જીનાઇટલ માલફોર્મેશન

✅ Correct Answer: (a) Prematurity – પ્રીમેચ્યુરિટી
🟢 Prematurity (અવધિ પહેલા જન્મ) leads to organ immaturity, especially lungs, causing high neonatal mortality in India.

3) Herniation of abdominal organ into umbilical cord is known as ……. એબડોમીનલ ઓર્ગનનું અમ્બીલીસ કોર્ડમાં into the હર્નીએશન થાય તેને કહેવાય.

(a) Fistula -ફિસ્ટ્યુલા

(b) Ascites – એસાઇટીસ

(c) Omphalocele -ઓમ્ફેલોસીલ

(d) Intussusception -ઇન્ટ્યુસસેપ્શન

✅ Correct Answer: (c) Omphalocele – ઓમ્ફેલોસીલ
🟢 Omphalocele is a congenital defect where intestines/organs protrude into the umbilical cord in a sac.

4) Treatment of choice for severe dehydration in infant is…….ઇન્ફન્ટ મા સિવ્યર ડિહાઇડ્રેશનમા ચોઇસ ઓફ ટ્રીટમેન્ટ…..

(a)Mother milk & Household fluid – મધર મીલ્ક એન્ડ હાઉસહોલ્ડ મીલ્ક

(b) ORS & Antibiotics – ઓ. આર. એસ. અને એન્ટીબાયોટીક

(c) Mother’s milk & Antibiotics – મધરમીલ્ક એન્ડ એન્ટીબાયોટીક

(t) Mother’s milk & ORS – મધરમીલ્ક એન્ડ ORS

✅ Correct Answer: (b) ORS & Antibiotics – ઓ.આર.એસ અને એન્ટીબાયોટિક્સ
🟢 ORS corrects fluid-electrolyte loss; antibiotics are given if infection is the cause of diarrhea.

5) Which of the following is an indication for tonsillectomy? ટોન્સીલેક્ટોમી માટે નીચેનામાંથી કર્યું ઇન્ડીકેશન છે? :

(a) Rheumatic Fever – રહ્યુમેટીક ફીવર

(b) Recurrent upper Respiratory tract invection-રિકરન્ટ અપર રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક

(c) Persistent carrier of Diphtheria Bacilli – પર્સીસ્ટન્ટ કેરીયર ઓફ ડીપ્થેરીયા

(d) C & B સી & બી

✅ Correct Answer: (d) C & B – Persistent diphtheria carrier & Recurrent URTI
🟢 Tonsillectomy is recommended in chronic/recurrent throat infections and persistent diphtheria carriers.