Fluid and electrolyte Acid-Base imbalance and its management

• what is fluid and electrolyte imbalance ( ફ્લુઈડ એન્ડ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ઇમબેલેન્સ શુ છે?)

બોડી માંથી ફ્લુઇડ અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટનું એક્સેસિવ અમાઉન્ટ એ સ્કીનમાં ડાયાફોરેસીસ (Diaphorresis-પરસેવ) થવાના કારણે અથવા burns થવાના કારણે વગેરે

ઘણા કારણે ફ્લુઇડ અને ઇલેક્ટ્રોલાઈટ નું ઇમબેલેન્સ બોડીમાં ઉદ્ભવે છે.

Fluid ઇમ્બેલન્સમાં બોડીમાં fluid નુ લેવલ મા Abnormalality હોય છે.

મુખ્યત્વે વૃદ્ધ લોકોમાં fluid રિલેટેડ કોમ્પ્લીકેશન એ વધુ પડતા જોવા મળે છે .

તેમાં એક્સેસિવ અમાઉન્ટ માં ડીહાઇડ્રેશન or fluid overload એ વૃદ્ધોમાં જોવા મળે છે.

Fluid volume imbalance એ હાઇપોવોલેમિયા (Hypovolemia), hypervolemia (Hypervolemia) ના કારણે જોવા મળે છે.

કોઈપણ ડીહાઇડ્રેશન થવામાં ટ્રોમા એ એક મુખ્ય કારણ છે કારણ કે ટ્રોમા થવાના કારણે બોડી માંથી એક્સેસિવ અમાઉન્ટ મા fluid loss થાય છે અને તેના કારણે ડીહાઇડ્રેશનની કન્ડિશન ઉત્પન્ન થાય છે.

અને ડીહાઇડ્રેશન થવાનું બીજું મુખ્ય કારણ એ બોડી માંથી એક્સેસિવ અમાઉન્ટમાં પરસેવો વળવો તેના કારણે પણ બોડી માંથી ફ્લુઇડ એ ઓછું થાય છે.

કંટીન્યુઅસ dehydration ના કારણે બ્લડ વોલ્યુમ ઓછું થાય છે, તથા વિનશ રિટર્ન (venus return) પણ ઓછું થાય છે અને તેના કારણે હાઇપો ટેન્શનની કન્ડિશન ઉત્પન્ન થાય છે.

બોડી fluid ની નોર્મલ osmolarity 300 mol/liter (મોલ પ્રતિ લિટર) હોય છે.

જો કોઈ સોલ્યુશનની ઓસ્મોલારીટી એ બોડી ફ્લુઇડની( 300 mol/liter) ઓસ્મોલારીટી જેટલી જ હોય તો તેને આઇસોટોનિક( isotonic fluid) ફ્લુઇડ કહેવામાં આવે છે.

( isotonic solutions:=osmolarity is equal to 300 mol/liter)

જો કોઈ ફ્લુઇડની ઓસ્મોલારીટી એ બોડી ફ્લૂઈડ ઓસ્મોલારીટી કરતા વધુ હોય તો તેને હાઇપર ટોનિક સોલ્યુશન( hyper tonic solution ) કહેવામાં આવે છે.

( hypertonic solutions:=osmolarity is greater than 300 mol/ liter).

જો કોઈ ફ્લુઇડની ઓષ્મોલારીટીની body fluid કરતા ઓછી હોયતો તેને હાઈપોટોનિક

( hypotonic solutions) સોલ્યુશન કહેવામાં આવે છે.

( hypotonic solutions:=
osmolarity is less than 300 mol/liter)

1)explain the fluid volume deficit ( hypervolemia) ( હાયપો વોલેમિયા અથવા ફ્લ્યુડ વોલ્યુમ ડેફીશીટ ને વર્ણવો).

2) explain Etiology, Clinical manifestation, and diagnostic evaluation of hypervolemia. (હાઇપોવોલેમિયાના કારણો, તેના સાઇન અને સિમટોમ્સ તથા ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન વર્ણવો.)

3) explain the management of hypo volemia. (હાઈપો વોલેમિયા નુ મેનેજમેન્ટ લખો.)

• 1) explain the fluid volume deficit:= જ્યારે બોડીમાંથી ખૂબ વધુ પ્રમાણમાં fluid લોસ થાય છે ત્યારે બોડી મા ડીહાઇડ્રેશનની કન્ડિશન ઉત્પન્ન થાય છે.

નોર્મલ વ્યક્તિ માટે તેની સાઈન એ છે કે વ્યક્તિને ખૂબ તરસ લાગે છે.

જો કોઈ વ્યક્તિ પોતાની જાતે ફ્યુડ લઈ શકવામાં સક્ષમ હોય નહીં તો તેને antiduretic hormone activate થાયછે તેના કારણે બોડીમાં ઓસ્મોટિક પ્રેશર અને એક્સ્ટ્રા સેલ્યુલર ફ્યુઈડ રેગ્યુલેટ થાય છે.

ડીહાઇડ્રેશનની કન્ડિશન ત્યારે ઉત્પન્ન થાય છે જ્યારે બોડીમાં પૂરતા પ્રમાણમાં fluid નુ amount હોતું નથી.

આમાં જેટલા પ્રમાણમાં બોડી માંથી ફ્લુડ એ એક્સક્રીટ થાય છે તેટલા જ અમાઉન્ટ intake ન કરવામાં આવે તો તેના કારણે બોડી માં ડીહાઈડ્રેશન અથવા હાઇપોવોલેમિયા ની કન્ડિશન ઉત્પન્ન થાય છે.

etiology/cause( ડિહાઇડ્રેશન થવા માટેના કારણો)

સૌથી મુખ્ય કારણ એ બોડી માંથી વધુ પ્રમાણમાં fluid એ excrete થવુ.

લાંબા સમયથી નીલ પર ઓરલ( Nill per oral:=NPO) રહેવું.

ઇન્ટર્નલ બ્લેડિંગ અથવા હેમરેજ.

ખૂબ પરસેવો વળવો.

એકટોપીક પ્રેગ્નન્સી( ectopic pregnancy),

કોઈપણ ડાઈયુરેટીક થેરાપી લેવાના કારણે.

કોઈપણ વુંડમાંથી drainage કરવાના કારણે.

ડાયરિયા,

ગેસ્ટેરોઈન્ટેસ્ટાઇનલ

suctioning,

વોમીટીંગ,

ગળવામાં તકલીફ હોય તો,

સિસ્ટેમિક ઇન્ફેક્શન,

renal failure ,

ફીવર,

ડાયાબિટીક એસિડોસિસ,,

burns,

ફ્રિકવન્ટ એનિમા,

ઇલિયોસ્ટોમી( ileum મા ઓપનિંગ),

ક્રોનીક ઇલનેસ,

cecostomy,

ફ્લુઇડનું ઓછા પ્રમાણમાં ઇન્ટેક કરવું.

ડાયાબિટીસ

ઇનસીપીડસ.

અમુક પ્રકારની મેડિસિન,

એકસીડન્ટ or ટ્રોમા ,

cirrhosis of liver,

explain clinical manifestation/sign and symptoms ( લક્ષણો અને ચિન્હો લખો) .

ખુબ તરસ લાગવી,

વજન ઓછો થવો,

rapid, weak pulse,

બ્લડ પ્રેશર ઓછું થવું,

decrease tear formation,

dry skin,

dry mucous membrane,

poor skin turgur,

increase body temperature,

યુરીન આઉટપુટ ઓછું થવું,

ડીહાઈડ્રેશન,

dark urin,

કબજિયાત થવું,

ડ્રાય માઉથ,

મેન્ટલ સ્ટેટસમાં ચેન્જીસ આવવા,

નબળાઈ આવવી,

sunken eye balls,

restlessness,

dry eyes,

decrease jugular venous pressure.

diagnostic evaluation

history tacking and physical examination.

election of blood uria nitrogen ( BUN)level,

increase hematocrit level.

increase the specific gravity of urin greater than 1.030.

medical management

ડીહાઇડ્રેશન વાળા પેશન્ટની મેઇન પ્રાયોરિટી તેની બોડીમાં fluid એરિપ્લેસ કરવું

તેથી પેશન્ટને ઇન્ટ્રા વિનસ fluid પ્રોવાઇડ કરવું.

જો પેશન્ટને કોઈપણ પ્રકારનો ઇંજરી અથવા ટ્રોમાં થયો હોય અને વધુ પ્રમાણમાં fluid loss થતું હોય તો તેના બ્લડ લોસ થતું હોય તે જગ્યા પર પ્રેશર એપ્લાય કરવું જેથી એક્સેસીવ અમાઉન્ટમાં બ્લડ લોસ થતું પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

પેશન્ટને આઇસોટોનીક ફ્લ્યુડ કરવું.( ex:= ringer lactate, 0.9% normal saline).

nursing management

assessment

પેશન્ટને કોઈપણ પ્રકારના ડીહાઈડ્રેશનના સાઈન અને સિમ્પટોમસ છે કે નહીં તે અશેસ કરવું.

પેશન્ટની સ્કીન ઇન્ટીગ્રિટી એસેસ કરવી.

પેશન્ટનો દરરોજ વજન ચેક કરવો.

પેશન્ટ નું ઇન્ટેક આઉટપુટ દર આઠ કલાકે કરવું.

પેશન્ટના વાઈટલ સાઈન અશેસ કરવા.

પેશન્ટની mucous membrane અસેસ કરવી.

પેશન્ટના પલ્સ અને ટેમ્પરેચર એ અસેસ કરવા.

Nursing diagnosis

1) fluid volume deficit related to fluid loss or inadequate fluid intake.

2) decrease cardiac output related to insufficient blood volume.

3)Impaired oral mucous membrane related to inadequate oral secretion.

4)ineffective tissue percussion related to insufficient blood volume.

5)constipation related to decrease body fluid.

nursing interventions

પેશન્ટ ના vital સાઈન ચેક કરવા.

પેશન્ટને વધુ પડતું ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટ નું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચેક કરવું.

જો પેશન્ટ એ orally fluid લઈ શકતું હોય તો તેને ઓરલી ફ્લુઇડ પ્રોવાઈડ કરવું.

પેશન્ટને થોડી થોડી વારે fluid લેવા માટે કહેવું.

જો પેશન્ટ એ ઓરલી ફ્લુડ ઇન્ટેક ન કરી શકતું હોય તો તેને પેરેન્ટરલ રૂટ દ્વારા ફ્લ્યુડ પ્રોવાઈડ કરવું.

પેશન્ટને ringer lactate, 0.9 નોર્મલ સલાઈન અને ડેકસ્ટ્રોસ 5% વગેરે જેવું fluid પ્રોવાઈડ કરવું.

જો patient ને ડીહાઇડ્રેશન એ સીવીયર ડાયરિયા ના કારણે હોય તો પેશન્ટને એન્ટિડાયરિયલ મેડિસિન પ્રોવાઈડ કરવી.

જો પેશન્ટને dehydration એ વોમિટિંગના કારણે ડીહાઈડ્રેશન હોય તો તેને એન્ટી એમિટીક મેડિસિન કરવી.

જો પેશન્ટને કોઈપણ પ્રકારનું ઇન્ફેક્શન હોય તો તેને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટનું કોન્સીયસનેસ લેવલ ચેક કરવું જેમ કે એન્ઝાઈટી ,રેસ્ટલેસલેસ, કન્ફ્યુઝન વગેરે.

પેશન્ટની સ્કીન ઇન્ટીગ્રિટી ચેક કરવી.

પેશન્ટનેદર બે કલાકે પોઝિશન ચેન્જ કરવી.

જો પેશન્ટને માઈલ્ડ અમાઉન્ટમાં ડિહાઇડ્રેશન હોય તો તેને ઘરે જ ટ્રીટમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરી ડીહાઈડ્રેશન દૂર કરી શકાય છે.

જો પેશન્ટને સીવીયર અમાઉન્ટમાં ડીહાઇડ્રેશન હોય તો તેને તાત્કાલિક હોસ્પિટલાઈઝેશન કરવાની જરૂર પડે છે.

complications

જો ડીહાઇડ્રેશન ને તાત્કાલિક ટ્રીટ કરવામાં ન આવે તો બોડીમાં blood અમાઉન્ટ એ ઓછું થઈ શકે છે અને તેના કારણે બોડીના મેઇન ઓર્ગન ના ફંકશન પણ અલ્ટર થઈ શકે છે.

જેમકે બ્રેઇન, કિડની ,હાર્ટ આ ઓર્ગન એ પ્રોપર રીતના ફંક્શન કરી શકતા નથી.

prevention

ડીહાઇડ્રેશનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પેશન્ટને પ્રોપર રીતના fluid intake કરવા માટે કહેવું,

અને જે પેશન્ટ એ હાઈસ્ક હોય જેમ કે ઇન્ફન્ટમાં એ હાઇ રિસ્ટમાં હોય તો તેને વધારે અમાઉન્ટ મા fluid લેવા માટે.

patient education

પેશન્ટ અને તેમના ફેમિલી મેમ્બર્સને ડીહાઇડ્રેશનના સાઈન અને સિમ્પટોમસ વિશે હેલ્થ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને એડીક્યુએટ અમાઉન્ટ fluid ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને હેલ્થ એજ્યુકેશન પ્રોવાઈડ કરવું કે ફ્રિકવન્ટ અમાઉન્ટ મા ફ્લૂઈડ ઇંટેક કરવું.

પેશન્ટને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું કે જ્યારે કોઈ એક્સેસિવ hard વર્ક કરતા હોય ત્યારે વચ્ચે વચ્ચે થોડું થોડું fluid intake કરવું જેથી ડિહાઇડ્રેશનની કન્ડિશનમાંથી પ્રિવેન્ટ થઈ શકાય.

• Define hypervolemia ( હાઈ પરવોલેમિયા ને વ્યાખ્યાયિત કરો)

2) explain Etiology, Clinical manifestation, and diagnostic evaluation of hypervolemia. (હાઈપરવોલેમિયાના કારણો,તેના ક્લિનિકલ મેનિફેસ્ટેશન ,અને ડાયગ્નોસ્ટિક ટેસ્ટ વર્ણવો.)

3) explain the management of hypervolemia. હાઇપર વોલેમીયાનુ મેનેજમેન્ટ લખો.

INTRODUCTION

Hypervolemia ને ફ્લુઇડ ઓવરલોડ અથવા તો તેની ઓવરહાઈડ્રેશન કહેવામાં આવે છે.

આ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં બોડીમાં ઘણા બધા અમાઉન્ટ મા fluid નુ કલેક્શન થાય છે.

ઘણા બધા લોકોને fluid overload ના કારણે ઘણા બધા પ્રમાણમાં fluid એ body મા રહે છે અને તેના કારણે ઇલેક્ટ્રોલાઇટ અને red blood cell એ dilute થઈ જાય છે.

હાઇપર વોલેમિયા ની કન્ડિશન ત્યારે ઉત્પન્ન થાય છે જ્યારે બોડીમાં સોડિયમનું પ્રમાણ તથા વોટરનું પ્રમા…
electrolyte balance

ઇલેક્ટ્રોલાઇટ એ એવા charge હોય છે .

કે જેની પાસે પોઝિટિવ( +) અથવા નેગેટિવ( -) ચાર્જ હોય છે અને તે ઇલેક્ટ્રીક ઇમ્પલસીસ એ કન્ડક્ટ કરે છે.

વધારામાં કહીએ તો બોડી ફ્લુઇડ અને વોટરમાં એવા સોલીડ સબસ્ટન્સ આવેલા હોય છે કે જે body fluid and blood માં ડીઝોલ્વલ થય અને solutes બનાવે છે.

Some solutes એ electrolyte and some solutes એ non electrolyte હોય છે.

ઇલેક્ટ્રોલાઇટ એ એવું કેમિકલ છે જે વોટરમાં ડીઝોલ્વલ થાય અને ઇલેક્ટ્રિસિટી કંડક્ટ કરે છે.

તેમાંથી અમુક ઇન્ટરાસેલ્યલર અને અમુક એક્સ્ટ્રાસેલ્યુલર હોય છે.

Electrolyte એ ( millieqivevallent/liter)meq/liter and Millieqivevalents/dl મા mesure કરવામાં આવે છે.

there are two type of electrolyte

• 1)cation( તેમાં ઈલેક્ટ્રીક ચાર્જ પોઝિટિવ હોય છે +) ,
• 2)anion( તેમાં ઈલેક્ટ્રીક ચાર્જ નેગેટિવ હોય છે -) .

અને તે વોટરમાં ડીઝોલ્વ થયેલા હોય છે.

Cation ( positive charge electrolyte)are sodium,
Potassium,
Magnesium,
And hydrogen ion.

Anion ( negative charge) cloride,
Bicarbonate,
Phosphate,
Sulphate,
And protien ion.

Na+ એક્સ્ટ્રા સેલ્યુલર fluid માં હોય છે.

K+ એ ઇન્ટ્રા સેલ્યુલર ફ્યુડમાં હોય છે.

બોડી મા ફ્લુઇડ અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ નું પ્રોપર બેલેન્સ હોવું જરૂરી છે.

Acid -base coordination એ muscles regulation, હાર્ટ ફંક્શન,
Fluid absorption and excretion,
Nerve function and concentration વગેરેની મેઇન્ટેન રાખે છે.

define electrolyte imbalance ( ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ઇમબેલેન્સ ની વ્યાખ્યા આપો)

સોડિયમ, પોટેશિયમ અને કેલ્શિયમ , એ nerve impulses ને પાસ થવામાં અગત્યનો રોલ ભજવે છે.

આ બધા માંથી કોઈપણ પદાર્થ માથી કોઈ substance વધે અથવા ઘટે તો તો તેના કારણે મસલ્સ stimulation થાય છે અને તેના કારણે ઇમ્બેલેન્સ ઉદભવે છે.

• sodium imbalance

સોડિયમ ઇમબેલેન્સ ત્યારે થાય છે જ્યારે સોડિયમનું કોન્સન્ટ્રેશન પ્લાઝમા મા બધે અથવા ઘટે છે.

Normal sodium concentration is 135 to 145 meq/liter.

• 1) define sodium deficit ( hyponatremia). હાઇપોનેટ્રેમિયા ને વ્યાખ્યાયિત કરો
• 2) explain Etiology , Clinical manifestation , And sign and symptoms of sodium deficit. (સોડિયમ ડેફીશીટના કારણો ,તેના ક્લિનિકલ મેનિફેસ્ટેશન ,અને ડાયનોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લખો)
• 3) explain the management of hyponatremia. હાયપોનેટ્રેમિયાનું મેનેજમેન્ટ લખો

• 1) definition of hyponatremia.

સોડિયમ એ એક્સ્ટ્રા સેલ્યુલર ઇલેક્ટ્રોલાઇટ છે.

આ વોટર ડીસ્ટ્રીબ્યુશનમાં અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.

સોડિયમ એ મસલ્સ કોન્ટ્રેક્સન તથા nerve impulses ને ટ્રાન્સમિટ થવામાં અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.

સોડિયમ નુ નોર્મલ કોન્સન્ટ્રેશન એ બ્લડમાં 135 થી 145 meq/liter હોય છે.

હાઇપોનેટ્રેમિયા એ એક મેટાબોલિક કન્ડિશન છે કે જેમાં સોડિયમનું લેવલ તે બ્લડમાં નોર્મલ સોડિયમ લેવલ કરતા ઓછું હોય છે.

( in hyponatremia sodium concentration is (less than )<135 meq/liter).

three types of hyponatremia:=

• 1) euvolemic hyponatremia. ( યુવોલેમિક હાઇપોનેટ્રેમિયા).
• 2)hypervolemic hyponatremia ( હાઇપરવોલેમિક હાયપો નેટ્રેમિયા.
• 3) hypovomic hyponatremia ( હાઇપોવોલેમિક હાઇપોનેટ્રેમિયા ).

1)euvomic hyponatremia:=

આમા બોડી નુ વોટર કન્ટેઇન increase થાય છે.

પરંતુ sodium level એ remain constant હોય છે.

અને આ condition એ cronic heath condition, cancer અને અમુક medication ના કારણે થાય છે.

2)hypervolemic hyponatremia. ( હાઈપરવોલેમિક હાયપોનેટ્રેમિઆ)

આમા બોડીમાં અને વોટર અને sodium બંને કન્ટેઇન્ટ increases થાય છે.

પરંતુ water નુ amount વધુ હોય છે.

વધારે પડતુ પાણી એ sodium ને ડાયલ્યૂટ કરે છે.

અને સોડિયમ નુ લેવલ ઓછું કરે છે.

આ મુખ્યત્વે kidney failure, heart failure or liver failure ના કારણે હોય છે.

3) hypovomic hyponatremia. ( હાઈપોવોલેમિક હાયપોનેટ્રેમિઆ)

આમાં body માંથી water અને સોડિયમનું લેવલ એ ઓછું થાય છે.

પરંતુ વોટર કરતાં સોડિયમનું લેવલ વધુ પડતું લોસ થાય છે.

Etiology/cause ( કારણ)

exercise સમયે વધુ પડતું પાણી પીવાના કારણે.

vomiting.

Hormonal imbalance.

ડાઇરીયા.

( થાઇરોડ નું અમાઉન્ટ ઓછું થવાના કારણે )

hypothyroidism.

syndrome of inappropriate antiduretic hormone ( SIADH).

g.i. billiary drainage.

વધુ પડતી તરસ લાગવાના કારણે.

nothing by mouth ( NPO).

lithium therapy .

diuretic.

certain medicine like diuretic, anti depression, pain medication.

chronic or severe dehydration.

a low sodium. High water diet.

cirrhosis of liver.

kidney failure.

kidney disease.

congestive heart failure( કંજેસ્ટિવ હાર્ટ ફેલ્યોર).

burns.

age.

જો કોઈ વ્યક્તિ એ લો સોડિયમ વાળું ડાયટ લેતા હોય તો તેને hyponatremia થઈ શકે.

એક્સરસાઇઝ સમયે વધુ પડતું પાણી પીવાના કારણે.

climate.

clinical manifestation ( સાઇન અને સિમટોમ્સ)

માથું દુખવું,

muscles weakness.

થાક લાગવો.

Restlessness.

irritation.

ઇન્ટરેસ્ટ ઓછો થવો.

મસલ્સ ટિવચિંગ અને વિકનેસ થવી.

tachycardia ( increase heart rate moe than 100 beats/min).

nausea.

vomiting.

abdominal cramps.

urin output ઓછું થવું.

postural hypotension.

ભૂખ ન લાગવી.

mental confusion.

delirium.

coma.

shock.

કન્ફ્યુઝન.

આચકી આવવી.

coma .

cellular Swelling with cerebral oedema leading to headache.

Diagnostic evaluation

history tacking and physical examination.

serum electrolyte level ex:=sodium, Potassium, chloride.

serum sodium <135meq/liter.

decrease urin specific gravity.

decrease serum osmolarity.

urin sodium >100meq/24 hours.

medical management

અમુક હાઇપો નેટ્રેમિયાની કન્ડિશનમાં કેન્સર એ કારણ હોય છે.

તો તેને દૂર કરવા માટે રેડીએશન, કીમોથેરાપી, અને સર્જરી પ્રોવાઈડ કરવી.

જેથી સોડિયમ imbalance ને કરેક્ટ કરી શકાય.

જો થોડા પ્રમાણમાં hyponatremia ની કન્ડિશન હોય તો તેને ડાયટ, લાઇફ સ્ટાઇલ ,અને મેડીકેશન દ્વારા ટ્રીટ કરી શકાય છે.

જો સીવીયર હાયપોનેટ્રેમિયા ની કન્ડિશન હોય તો ટ્રીટમેન્ટમાં પેશન્ટને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ અને ફલ્યુઇડ એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવા.

પેશન્ટને સોલ્યુશન જેમકે 0.9% normal saline fluid એ એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.

ઇન્ટરા ક્રેનીઅલ સ્વેલિંગ ને ઓછું કરવા માટે સ્ટીરોઈડ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટનું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચેક કરવું અને દરરોજ વજન ચેક કરવો.

જો પેશન્ટ એ લેથારજી હોય તો તેને સપ્લીમેન્ટરી ઓક્સિજન provide કરવું.

પેશન્ટ ને જરૂરિયાત પ્રમાણે આઈવી ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.

nursing management

પેશન્ટની કન્ડિશનનું કારણ એ જાણવા માટે પેશન્ટની પ્રોપર હેલ્થ હિસ્ટ્રી લેવી.

પેશન્ટને સોડિયમ રીચ ફૂડ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું કે ડાયટમાં સોડિયમ rich fluid include કરવા.

જો patient નુ સોડિયમ લેવલ એ 12 meq/liter in 24 hour ઇન્ક્રીઝ થતું ના હોય તો પેશન્ટને

રીંગર લેકટેટ અને આઇસોટોનિક સોલ્યુશન intra venously એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવા.

પેશન્ટનો દર 24 કલાકે ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેઇન્ટેન કરવો.

પેશન્ટનો દરરોજ વજન ચેક કરવો.

પેશન્ટને હાઇપર ટોનિક નોર્મલ saline એ એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.

જો પેશન્ટને એ fluid રિસ્ટ્રિક્શન હોય તો પેશન્ટને ઓછા પ્રમાણમાં ફ્લુઇડ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટનું કન્સીયસનેસ લેવલ ચેક કરવું.

પેશન્ટ એ કન્ફ્યુઝન ,લેથારજી સ્ટેટ માં છે કે નહીં તે જોવું.

પેશન્ટ એ ટાઈમ, પ્લેસ અને પર્સન સાથે ઓરિએન્ટેડ છે કે નહીં તે assess કરવું.

patient નુ deep tendon reflexes, muscles tone and strength assess કરવુ.

prevention

જે કન્ડિશનના કારણે સોડિયમનું લેવલ ઓછું થયું હોય તે કન્ડિશનને અર્લી ટ્રીટ કરવી.

જે વ્યક્તિએ ડાયયુટીક મેડિસિન લેતા હોય તે વ્યક્તિને ડાઈયુરેટીક મેડિસિન લેવા માટેના adverse સાઈન અને સિમ્પટોમસ ex:= hyponatremia માટે અવેઇર કરવા.

જે વ્યક્તિ એ વધુ પડતી એક્સરસાઇઝ કરતા હોય તે વ્યક્તિને જરૂરિયાત પ્રમાણે જ પાણી પીવું જોઈએ કે જે સ્વેટિંગ દ્વારા બોડી માંથી ઓછું થયું હોય અને એક અવરમાં એક લીટર કરતાં વધુ પાણી ન પીવું જોઈએ.

પેશન્ટની સોડિયમ રીચ ફૂડ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટ ને પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી પીવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને કહેવું કે તે પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી પીએ પરંતુ fluid overload ન થાય તેનું ધ્યાન રાખે.

અને સોડિયમ રિપ્લેસમેન્ટ diet એ patient ને લેવા માટે કહેવું.

• 1) define sodium excess ( hypernatremia) હાઇપર નેટ્રેમિયા ને વ્યાખ્યાયિત કરો.
• 2) explain Etiology, Clinical manifestation, And diagnostic evaluation of hypernatremia. હાઇપરનેટ્રેમિયા ના કારણો , તેના સાઈન અને સીમટોમ્સ , તથા ડાયનોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન લખો.
• 3) explain the management of hypernatremia. હાઈપર નેટ્રરેમિયાનું મેનેજમેન્ટ લખો.

• 1) definition of hypernatremia:=

હાઇપોનેટ્રેમિયા તે ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ઇમ્બેલન્સ છે .

કે જેમાં સોડિયમનું અમાઉન્ટ એ બ્લડમાં વધી જાય છે.

જ્યારે આપણી બોડીમાં fluid નુ અમાઉન્ટ ઓછા પ્રમાણમાં હોય અને જો salt એ વધુ પ્રમાણમાં હોય ,

અને જો રીનલ ફંક્શન ઓછું હોય તો બોડીમાં સોડિયમનું અમાઉન્ટ વધી જાય છે.

The normal sodium level in body is 135 to 145 meq/liter.

જો બોડીમાં સોડિયમ નું વેલ્યુએ નોર્મલ વેલ્યુ કરતા વધી જાય તો તેને હાઇપર નેટ્રીમીયા કહેવામાં આવે છે.

( in hypernatremia the level of sodium is (more than )>145 meq/liter).

Etiology/ cause( કારણ)

બોડી માંથી fluid એ લોસ થવાના કારણે,

vomiting,

diarrhea,

sweating,

high fever,

dehydration,

પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી ન પીવાને કારણે,

અમુક પ્રકારની દવાઓ જેમકે steroids, licorice and certain blood pressure lowering drugs,

અમુક પ્રકારની

એન્ડોક્રાઈન ડીઝીઝના કારણે જેમ કે ડાયાબિટીસ અને આલ્ડોસ્ટેરોનિઝમ,

વધુ પડતું સોલ્ટ ઇન્ટેક કરવાના કારણે.

hyperventilaton.

સોડિયમ બાય કાર્બોનેટ ના વધુ પડતો ઉપયોગ કરવાના કારણે.

uncontrolled diabetes.

હેવી એક્સરસાઇઝ કરવાના કારણે.

renal dysphagia.

obstructive uropathy.

osmotic diuretic.

clinical manifestation/sign and symptoms( લક્ષણો અને ચિન્હો)

તરસ લાગવી.

mucous મેમ્બરેન ડ્રાય અને સ્ટિકિ થવી.

restlessness and agitation.

યુરીન આઉટપુટ ઓછું થવું.

વજન ઓછો થવો.

નબળાઈ લાગવી.

ટીશ્યુ એ firm થવી.

ડિસઓરિએન્ટેશન થવું.

dilutions and hallucinations.

tachycardia.

કન્ફ્યુઝન તથા પર્સનાલિટી ચેન્જ થવી.

કંસિયસનેસ લેવલ ઓછું થવું.

ભૂખ ન લાગવી.

nausea.

vomiting.

ફલુઇડ અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ઇમબેલેન્સ થવું.

પલમોનરી oedema.

પીટીંગ એડીમાં.

સ્કીન ટર્ગર એબનોર્મલ થવી.

postural hypotension.

શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવી.

Diagnostic evaluation

history tacking and physical examination.

serum electrolyte:=serum sodium level >145meq/liter.

urin sodium <40meq/liter.

high serum osmolarity.

increase urine specific gravity.

management

પેશન્ટને હાઈપોટોનિક ઇલેક્ટ્રોનિક સોલ્યુશન intra venously infusion કરવું.

પેશન્ટની પૂરતા પ્રમાણમાં water intake કરવા માટે કહેવુ.

પેશન્ટને diuretic મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.

પેશન્ટનું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેઇન્ટેન કરવું.

જે પેશન્ટને બોડી માં સોડિયમ લેવલ વધવાની risk હોય તે પેશન્ટનું fluid એ loss થાય અથવા gain થાય તે મોનીટર કરવું.

પેશન્ટનો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેઇન્ટેન કરવો અને તેને assess કરવો.

પેશન્ટને લો સોડિયમ ડાયટ લેવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને કેટલા અમાઉન્ટમાં સરસ લાગે છે તે નોટીસ કરવુ.

પેશન્ટની બોડી નું ટેમ્પરેચર એ elevayed છે કે નહીં તે જોવું

પેશન્ટના વાઈટલ સાઈનમાં અલ્ટ્રેશન આવે છે કે નહીં તે જોવું.

પેશન્ટનો consciousness લેવલ ચેક કરવું.

પેશન્ટને માથું દુખવું , nausea, vomiting તથા પેશન્ટના વાઇટલ સાઇનમાં કોઈપણ પ્રકારના ચેન્જીસ છે કે નહીં તે ચેક કરવું.

પેશન્ટનું ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મોનિટર કરવો તથા સોડિયમનું લેવલ assess કરવું.

જો પેશન્ટની આંચકી આવતી હોય તો તેનો બેડ નીચે રાખવું અને બેડ ઉપર સાઈડ રેલ્સને ઊંચી રાખવી.

જે પેશન્ટને ડાયાબિટીસ incipidus હોય તેને પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી પીવા માટે કહેવું.

પેશન્ટને કહેવુ કે મીઠા વાળું ખાવાનું ,શોલ્ર્ટ ટેબલેટ ,મીઠા વાળું લિક્વિડ અને સ્પોટ ડ્રીંક અવોઈડ કરવા.

સંતની એજ્યુકેશન આપવુ કે એક્સરસાઇઝ સમયે ખૂબ બધું પાણી પીવું.

પેશન્ટને કહેવું કે જ્યારે ડાઈ યુરેટિંગ મેડિસિન લેતા હોય ત્યારે પાણી પૂરતું પ્રમાણમાં પીવું.

પેશન્ટને સોડિયમનું લેવલ ઇન્ક્રીઝ થાય છે કે decrease તે અસેસ કરવું.

જ્યારે ઇન્દ્રા વિનસ ફ્લ્યુડ એ provide કરતા હોય ત્યારે એસેપટીક ટેકનીક મેઇન્ટેન રાખવી.

જે પેશન્ટની ફ્લુ અથવા તો અન કન્ટ્રોલેબલ વોર્મિંટિંગ થતી હોય તેને કેર ફૂલી મોનિટર કરવા.

જે વ્યક્તિને વધુ પ્રમાણમાં વોમિટિંગ થતી હોય તેને તાત્કાલિક હોસ્પિટલમાં એડમિટ કરવા હાઇડ્રેશનની કન્ડિશન અને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.

પેશન્ટ એ ટાઈમ, પ્લેસ અને પર્સન સાથે ઓરિએન્ટેડ છે કે નહીં તે ચેક કરવું.

પેશન્ટને રીએશ્યોરન્સ આપવો.