▶️ભૂંડું : ખરાબ

હવારે : સવારે

તળે : નીચ

છાંય : છાંયડો

પરશ : સ્પર્શ

પરભાતિ : પ્રભાતિયા

ગોઝારી : હત્યારી

સમે : સમયે

ખાજ : ખોરાક

થિયો : થયો

લવારો : બબડાટ

બોન : બહેન

ધોખો : ફરિયાદ

તળ : તળિયું

કેની : કોઈની

લાગ : તક,મોકો

ઉજાશે : અજવાળે

ધરવ : તૃપ્તિ

જડે : મળે

વાતું : વાતો

કળજગ : કળયુગ

▶️દહાડો: દિવસ

સમણું: સ્વપ્નું

અઢેલીને:અડીને

મઈનો: મહિનો

પા’ણો: પથ્થર

રાખસી : રાખતો

મે’ણું: મહેણું,મર્મવચન

ઈથોનો : તેનો

ભૈસાબ: ભાઈસાહેબ

સાપ્પાવાનું : છાપવાનું

કુટાવું: અથડાવું

ઓળો: છાંયો, પડછાયો

હેંડો : ચાલો

ચાંલ્લો : ચાંદલો

કાખ:કેડ

ચલેશ : ચાલે છે

ખાટવું : લાભ થવો

લપૂડું : લપલપયું

કોરું: સૂકું

નચંત : નચિંત

▶️વચાર્ય : વિચાર

અગાડી : આગળ

અણબોટ : શુદ્ધ

આપડે : આપણે

મોર્ય : આગળ

આબોકાર : આવકાર

અટાણે : અત્યારે

અંગારા : દેવતા

અડાણી : રકાબી

નરાતાર : નર્યુ

અડાયું : છાણું

આથર : પાથરણું

અચંબો : આશ્ચર્ય

ઈમા : એમા

આભલું : આકાશ

આયાં : અહીં

આયું : આવ્યું

આલો : આપો

અતારે : અત્યારે

હટાણું : ખરીદી

▶️વાવડો : વાયરો

ગેસાળી : ધૂળ

ચંત્યા : ચિંતા

હામ : હિંમત

વાવડ : સંદેશો

પાસલો : જાળ

ઊની:ગરમ

સંધાય : બધા

પત : આબરૂ

તાનમાં : ગેલમાં

પાશ : રંગ

પનારો : સાથ

લૂગડાં : કપડાં

ગાફેલ : અસાવધ

ઓમ : આ રીતે

રાંધણિયું : રસોડું

નવેણ : રસોડું

ડોળી : ફળ

કમકમા : ધ્રુજારી

નો રહ : ના રહે

▶️બોચી : ગરદન

રાખ્ખસ : રાક્ષસ

તળ : તળિયું

મજિયારું : સહિયારું

કુટેવ : ખરાબ લત

સાંતી : હળ

બોન : બહેન

ઠોલવું : તોડી ખાવું

ધમારવું : સ્નાન કરવું

ઓથ : સહારો, આશરો

નર્ખુ : નીરખું,જોઉં

જડિત : જડેલું

મડા : મડદું

આળિયો : બખોલ , ગોખલો

બાધ : મનાઈ /પ્રતિબંધ

ખડૂકો : ધોધ

શયતાન : બદમાશ

ઓસાણ :સ્મૃતિ/ યાદ

રમણા : ઉજવો

વાર : વિલંબ

રૂદે : હદયમાં

▶️બાપડા : બિચારા

જગન : યજ્ઞ

વાંઢો : કુંવારો

આવરદા : આયુષ્ય

રમમાણ : તલ્લીન

નઠારું : ખરાબ

પોગળ : પોકળ

ફાચર : વિઘ્ન

જોસ્સો : જુસ્સો

ઝાંઝરિયા : આભૂષણ

તાનમાં : ગેલમાં

ધધૂડો : ધોધ

જેઠ : જે

એકલડો : એકલો, જાતે જ

ઓમ : આ રીતે

કૂથલી : નિંદા

ચલેશ : ચાલે છે

તેહ : તે

પિયારું : પારકું

વાસ : વસવાટ

ઝોળી : ઝૂલતી થેલી

કુણ : કોણ

ચેટલાં : કેટલાં

પિછાણ : ઓળખાણ

તાણ : ત્યારે

તીરથ : તીર્થ

હટાણું : ખરીદી

મોર : આગળ

▶️વાંહે : પાછળ

નવાણું : જળાશય

ભેરુ : મિત્ર

હડફ : એકાએક

કાં: કેમ , કેવી રિતે

ઓલીપા : પેલી બાજુ

આણીપા : આ બાજુ

ખોરડું : ઝૂંપડું

ભળકડે : સવારે

પિયારુ : પ્યારકુ , પ્યારું

માલેક: માલિક

ફોડ : સ્પષ્ટતા

રિડિયો: રાડ

મગતરુ : મચ્છર

મુલક : મુલ્ક,પ્રદેશ

પડતપે: તડકામાં

ઘડો : ઘટ

મનેખ: માણસ

ખટ : છ

રશની: દર્શનની

ટહાણ : પહાણ , પાષાણ

ઝાઝા: પુષ્કળ.

▶️વાલેશરી : વ્હાલું.

મકર : નહિ તો.

બૂતાં : તાકાત, શક્તિ.

બવ : બહુ.

વવ : વહુ.

રખોપું : રક્ષણ.

નોતરું : આમંત્રણ.

પુનઈ : પુણ્ય.

આવરો : આવક.

નીમ : નિયમ.

નમાયું : મા વિનાનું.

પલ્લો : અંતર, છેટું.

ઊઘલવું : વિદાય.

રમમાણ : તલ્લીન.

વાવડી : વાયરો, પવન.

નભરમું : અશુભ.

પાશ : અસર.

વડેરાં : વડીલો.

અભેમાન : અભિમાન.

પરભારું : બારોબાર.

જશન : ઉત્સવ.

ખડકી : બારણું.

બૂતાં : તાકાત, શક્તિ.

કમાડ : નકુચો.

સેબ : સાહેબ.

માલીપા : અંદર.

કાજગરો : કામગરો.

બેપડી : ઘંટી.

▶️જથરવથર : અસ્તવ્યસ્ત

છોડી : છોકરી

ધંઘોળ :શોધવું

હાહુ : સાસુ

છૈયું : છોકરું

છેક : પર્વત

જંતર : વાંજિત્ર

ચૈતર : ચૈત્ર

હાપ : સાપ

ઘીરે : ઘરે

ચોપાડ : ઓશરી

ગળ : ગોળ

ગોજ : પાપ

ચૌટું : બજાર

ચૂધડો : કંજૂસ

ચ્યારનો : ક્યાર નો

ગોધો : આખલો

ગોઠિયણ : સખી

છાક : નશો

ચેહ : ચિતા

▶️નમનતાઈ : નમ્રતા.

ઝકોર : મોજમજા, આનંદ.

ખલાં : ખિસકોલાં.

કો: કોઈ

ભાગિયું : ભાગીદાર

ખડબો : ઉંચાઈવાળો ભાગ.

છેક : અંત

બચ્ચું : બાળક

ઠામ : સ્થાન

ઠેબે : ઠોકરે

કંટરાટી : કોન્ટ્રાક્ટર

નેન : નયન

ગોખું સુ : ગોખું છું.

જુહાર : નમસ્કાર, વંદન, પ્રણામ.

ખુરામણ : વિશ્વાસઘાત, દગો.

લચ્છમન : લક્ષ્મણ

ડગ : પગ

ફર્ક : તફાવત

પ્રાક્રમી : પરાક્રમી.

જાટલીમેન : જેન્ટલમેન.

મુલંક : પ્રદેશ

જૂતી : ખાસડું

ખાબકવું : ત્રાટકવું

કરિયાં : કર્યા

કરડાકી : કટાક્ષ

લગન : લગની

મુડદું : મડદુ, શબ

વેળા : સમય

ઝાઝા : પુષ્કળ

સાખે : સાક્ષીએ

કને : પાસે

રવરવતું : ચચરતું

છીપવું : સંતોષાવું

ભોંય : તળિયું

ભાગ : ભાગ્ય

ભાય : ભાઈ

પેઠે : જેમ

ફાંટ : ખોબો

▶️પોર : પ્રહર

લૂઢકવું : ગબડવું

સમાણું : સરખું

સાખે : સાક્ષીએ

દીઠું : જોયું

બાઈ: સ્ત્રી

ગલઢેરાં : ઘરડાં

બરડો :પીઠ

જનમી : જન્મી

પાંગળું : પંગુ

લાંક : મરોડ

રાસ : મેળ

તીરથ : તીર્થ

ગરવાઈ : ગોરવ

ધૂમ : ધૂમાડો

અજુગતું : અયોગ્ય

કુણ : કોણ

તિરમલ : નિમળ

છાક : નશો

રખોપું : રક્ષણ

સરગ : સ્વર્ગ

વખ : વિષ, ઝેર

મેજબાન : યજમાન

અચિરજ : અચરજ

વારી : ક્રમ, વારો

▶️ભઠ્ઠ : ધિક્કાર

કમ્મખો : કમખો, કાપડું

ઉથાપવું : ઉલ્લંઘવું

પુરેટી : ઘાસનો નાનો પૂળો

અભાગણી : અભાગિની

તોર : મિજાજ, અહંકાર

કોથલી : થેલી

પુત્તર : પુત્ર

ઉલાળિયો : આગળિયો

ધ્રો : ધરો (વનસ્પતિ)

ધોકઈણુ : ધોકણું, ધોકો

આંછયે : આંખે

પેખવું : દેખવું, જોવું

કોડ : અરમાન

ઘાંખ : ઝંખના

અમિયેલ : અમૃત

અમોલું : અમૂલ્ય

લૂખું : રુક્ષ

ચંગું : રૂડું, સ્વચ્છ

માડુ : માણસ

ગોરમા : ગૌરમા, પાર્વતી

બેહો : બેસો

બાબ્ભૈ : બાબુભાઈ

અમથી : કારણ વિના

▶️ખેપ : મુસાફર

કુણ : કોણ

ધીસત : ફોજ

અંગારા : દેવતા

ગળ : ગોળ

કોચકી : દોણી

અનભે : નિર્ભય

ક્યમ : કેમ

છાક : નશો

ટાયલાં : શેખી

ધૂમ : ધુમાડો

હૈયું : છોકરું

અગાડી : આગળ

કેની : કોઇની

ગોજ : પાપ

અચંબો : આશ્ચર્ય

નઠારી : અયોગ્ય

પાંસરું : સીધું

જેતર : વાંજિત્ર

જકિત : યુકિત

કૂથલી : નિંદા

ટીખળ : મશ્કરી

નથ : નથી

અટાણે : અત્યારે

પત : આબરૂ

પસાયતો : ચોકિયાત

છેક : પર્વત

કુણું : કોમળ

ઢોલિયો : ખાટલો

તાસીર : સ્વરૂપ

▶️બુઢ્ઢા : વૃદ્ધ

ફર્ક : તફાવત

અપશરા : અપ્સરા

સંધુ : બધુંય

મડદું : શબ

પા : બાજુ

શા’બ : સાહેબ

લૂઢકવું : ગબડવું

આસ્તે: ધીરેથી

મૉર : આગળ

મરને : ભલેને

પરમાણ : પ્રમાણ, માપે

પોક : બૂમ

ઠઠ : ભીડ

નંઈતર : નહીંતર

પો’ર : પ્રહર

વીશવાસ : વિશ્વાસ

અજુગતું : અયોગ્ય

છાનું : ગુપ્ત

પેજ : ઘેંશ

ઠાઠમાઠ : ભભકો

ધધૂડો : ધોધ

▶️જૂતવું : જોડવું

ચવલી : બે આની

બજવું: વાગવું

પટુ : ચાલાક

વા’ ણ : વહાણ

પસલો : ખોબો

મળિયું : મળ્યું

પેંખણું : તમાશો

ઊઘડે : ખૂલે

પ્રાગડવાસે : સવારે

ખોલકો : ગધેડો

ભોંયો : ભોમિયો

ગવાર : ગુવાર

ભોજલું : માંકડું

ગવાળાં : ગ્રામ્ય જનો

ભુવ : ભૂમિ

જોય : જુએ

પોગળી : ગાંસડી

પાખે : સિવાય

પટૂડું : સ્વાર્થી

▶️પ્રાગડ : સવાર

ચેહ : ચિતા

ગર્ત : ખુમારી

તંદ્રા : આળસ, ઘેન

પનોતા : મંગલકારી

દખ્ખણ : દક્ષિણ

દોથો : ખોબો

એખલાસ : દોસ્તી, મૈત્રી

ઈસમ : વિદ્યા, કલા

અહર્નિશ : હંમેશા, કાયમ

અતલ : તળિયું

દ્વિજ : બ્રાહ્મણ

ધૃષ્ટ : બેશરમ, ઉદ્ધત

મત્સર : અદેખાઈ

વિત્ત : અર્થ, પૈસા

પૂઈ : પીઠ, વાંસો

ઓરતો : અભરખો

જુક્તિ : યુક્તિ

શ્રુતિ : કાન, વેદ

હરિત : લીલું

હવડ : અવાવરું

કંથ : પતિ

પરિમિત : અલ્પ, સીમિત

વિચિ : મોજું, તરંગ

ખંભો : સ્તંભ

▶️જોખમાં : સુખમાં, આનંદમાં

પોંચો : પહોંચો, હાથનું કડું

ભેળું : સાથે, જોડે, ભેગું

અગાધ : પુષ્કળ, અતિ ઊંડું

કાજ : કામ, કારણ, પ્રયોજન

તે વેલાઈ ત્રત : તે વેળાએ તુરત

હાક : બૂમ, હાકલ, હોકારો

નોંધારા : આધાર વગરના

વારી : ક્રમ, વારો, તક, વખત

ધીખું : તપું, ધગધગું

જમતાં’ તા : જમતાં હતાં

ઓચરવું : બોલવું, ઉચ્ચરવું

લ્હેવું : લહેવું, મેળવવું

અય્યાશી : વિલાસી, એશઆરામી

ભારી : ભારે મહત્ત્વનું

બધું : આખું, સઘળું, સર્વ

મેરામણ : મહેરામણ, સમુદ્ર

લાખે : લાખ, સો હજાર

બોખ્યું : બોખ, બખોલ

રૂંવાં / રૂવું : રૂંવાંડા, રોમ, રુવાંટાં

▶️સોટું : સોટી, લાકડી

ચેલો : શિષ્ય

જાનીવાસો : જાનનો ઉતારો

ખંધાઈ : લુચ્ચાઈ

નિવારણ : દૂર કરવું તે

ગણ્યું ગાંઠ્યુ: થોડુંક

બલા : દુઃખ, મુસીબત, ભૂત

ઢસરડો : વેઠ

પણ : પ્રતિજ્ઞા

ઢંક : કાગડો

નકોરડો : કશું ખાધા વિનાનો

ઓસરવું : પાછું ફરવું.

ભેટિયાં : મળ્યાં,મુલાકાત થવી

પરવાર્યા છે : કામ પૂર્ણ કરી લીધું છે.

વેઠ્યું : સહન કર્યું.

કાજો : કચરો, પૂંજો

કોરમું : દાળનો ભૂકો-ચૂરો

ઠસરી : ડોશી

લાંક : મરોડ (કમરનો મરોડ)

ફૂટડું : સુંદર, રૂપાળું

▶️ઓસાણ : ઓળખણ

ઓહાણ : ખ્યાલ

ઓહાણ : યાદ

ઊઠવેઠ : સેવાચાકરી

કુંવાશી : દીકરી

કહાન : કૃષ્ણ

ખાબકવું : ત્રાટકવું

ખેપ : મુસાફર

ગજવું : ખિસ્સે

ગડાફુ : તમાકુ

ઘંઘોળ : શોધવું

ચકવો : ચક્રવાક

છાક : નશો

જોગું : જેટલું

ટાયલાં : શેખી

ઢીંઢોર : ગારમાટીનું

તૈણ : ત્રણ

થાપોટો : ધબ્બો

દોથો : ખોબો

ધીસત : ફોજ

નભરમું : અશુભ

પરથમ : પ્રથમ

ભરુહો : ભરોસો

રવરવવું : ચચરતું

▶️કરમ : કર્મ

લવાર : લુહાર

મદિર : મદ ચડાવે એવું,માદક.

ખેધ : ઈર્ષા, અણગમો.

ખરસણ : એક વનસ્પતિ

સબદમ (ણ) : જલદી

ખમ્મા : ક્ષેમકુશળ રહો

ચસકેલ : ગાંડપણને વશ થયેલું

ગરેડી : ગરગડી, ખરેડી

કમરખ : એક ખાટું ફળ

પુષ્ટ : પોષાયેલું, જાડું

રૂંવે રૂંવે : રૂંવાડે – રૂવાડે

પચીપચા : પચીસપચાસ

વહે : વહન કરવું

પીમળે : સુગંધ

મસ : પુષ્કળ

ખાટ : ખાટલો, ઢાળિયો

મસમોટું : ખૂબ મોટું

વગવસીલું : લાગવગવાળું

દૂજો : બીજો

▶️ઠામ : સ્થાન, સ્થળ, વાસણ

રેઢિયાળ : નિયંત્રણ વિનાનું

નાદર : અસાધારણ, ઉત્તમ

ઘરેડોમાં : એક સરખા રિવાજોમાં

ચકરાવા લઈ : ગોળગોળ ફરતા રહી.

જાનીવાસો : જાનનો ઉતારો

વખડાં : વિષ, ઝેર

સહુયે : સૌથી વધારે

હથ્થ : હાથ (હસ્ત પરથી)

આનંદ છંદે : આનંદની લતમાં

ગણજશ : ગુણ- યશ (કીર્તિ)

ટહાણ : પહાણ, પાષાણ

ભોપો : બેવકૂફ, મૂર્ખ

વહી રહ્યો તો : પસાર થઈ રહ્યો હતો.

ટીંઢોર : ગારમાટીનું.

ભણે ભાવથી : લાગણીથી વાંચવું

પરવાશ્યે : પરોઢિયે

જલાવવું : સળગાવવું,બાળવું

અંગુલિયામાં : આંગળીમાં

પેક : પક્કું, હોશિયાર

ઠોસ : મજબૂત, દૃઢ

નેઠવું : હઠવું, હારી જવું

વરણ : જાતિ કે જ્ઞાતિ, વર્ણ

ખણે તે પડે : ખોદે તે પડે

પોરો : આરામ

ઠારવું : તૃપ્ત કરવું

▶️ભડકવું : ચમકવું, ઓચિંતા ડરવું.

સંહરીએ : પૂરું કરીએ.

ધસકો / ધાસકો : ધ્રાસકો, ફાળ.

નેઠવું : હઠવું, હારી જવું.

રૂડી પેર : સરસ રીતે.

ટિખળ : મજાક, મશ્કરી, તોફાન.

સુધે મારગ : સીધે મારગ.

ઠોસ : મજબૂત, દૃઢ.

વેણ્ય / વેણ / વણ : કપાસનો છોડ.

જેહુ : ધૂળ, રજ.

ભાઠું : રેતીવાળો નદીતટ.

પડણ : નમસ્કાર.

કરબડી / વખર : રાંપડી.

વતુ : હજામત.

અદકેરું (અદકું) : અત્યંત, વધારે, અધિક.

મગજમેટ : ગાંડો, પાગલ.

કાવડું : ધૂર્ત, ઠગારું.

વનેર/વનેરુ : રખડેલ, જંગલી.

પેક : પક્કું, હોશિયાર.

ખમાતો : સહન થતો

▶️વિકલપ : વિકલ્પ

મેલ્યાં : મૂક્યાં

હરખ : હર્ષ

દૂઝવું : ઝરવું

સમાણું : સરખું

વા’લો : વહાલો

ગોપીઉં : ગોપીઓ

ભાળે : જુએ

વટે : પસાર કરે

અજુગતું : અયોગ્ય

વીશવાસ : વિશ્વાસ

જડાવવું : સજ્જડ

પેઠી : પ્રવેશી

વિપદ : વિપત્તિ

વચનું : વચનો

ઉતારણ : ઉતારવું

આણવું : લાવવું

નોધારી : નિરાધાર

ઠાઠમાઠ : વૈભવ

ગોજ : પાપ

▶️ભરમાંડ : બ્રહ્માંડ

પૂરણ : પૂર્ણ

રમમાણ : તલ્લીન

ધૂમ : ધૂમાડો

એકલડો : એકલો, જાતે જ

આફૂડું : એની મેળે

કને : પાસે

હિમારી : તમારી

લગન : લગની

મુલક : પ્રદેશ

ભો : ભય

કહેચ : કહે

કરમ : કર્મ

દીઠું : જોયું

આળ : આરોપ

ઓચ્છવ : ઉત્સવ

લાંક : મરોડ

ધોખો : ગુસ્સો

આલવું : આપવું

આઘે : દૂર

▶️ઢસરડો : વેઠ

ઢંક : કાગડો

લાંક : મરોડ (કમરનો મરોડ)

ચૂડ : આંટી, પકડ

નયણાંની : આંખોની

વેઠ્યું : સહન કર્યુ

બોડારોડા : સાવ બોડું, મૂંડેલા

બગદાટી : ધબધબાટી

ઓસરવું : પાછું ફરવું

પણ : પ્રતિજ્ઞા

ધખ્યા : ગુસ્સે થયા

હોધું : શોધું

નિવારણ : દૂર કરવું તે

ચેવો : કેવો

નેહાળ : નિશાળ

સોટું : સોટી, લાકડી

કોરમું : દાળનો ભૂકો-ચૂરો

હુતુતુતુ: કબડ્ડી

ઝળુંબવું : ઝૂકવું

ભેટિયાં : મળ્યાં,મુલાકાત થવી

▶️ઘરેડોમાં : એક સરખા રિવાજોમાં

ભાંડુ વિજોગ: પરિવારનો ત્યાગ

અંગુલિયામાં : આંગળીમાં

ચકરાવા લઈ : ગોળગોળ ફરતા રહી

આયખું / આય : જીવતર, આવરદા

સહુયે : સૌથી વધારે

વટ : રોફ, ટેક, આબરૂ

હાંજા : શરીરના સાંધા, હિંમત, શક્તિ

ઠારવુ: તૃપ્ત કરવું

ખણે તે પડે : ખોદે તે પડે

ભાય : ભાઈ

દાતાર : દાન આપનાર

કઢિયેલ : કઢાયેલ, ખૂબ ઉકાળેલું

વરણ : જાતિ કે જ્ઞાતિ, વર્ણ

નાદર : અસાધારણ, ઉત્તમ

લેખે લાગવું : ઉપયોગમાં આવવું

જાનીવાસો : જાનનો ઉતારો

એકલ બાંયે : એકલે હાથે

હથ્થ : હાથ (હસ્ત પરથી)

બલા : દુઃખ, મુસીબત, ભૂત

જલાવવું : સળગાવવું,બાળવું

▶️હેવાન : ઢોર, ઢોર જેવું

લોચ : આંસું

ભરિયાં : ભર્યા

ડોબો : અક્કલ વગરનો

કમરખ : એક ખાટું ફળ

લેલિહ : સાપ

રાજિયો : રાજા

અવં લ્યાં લ્યાં : હવે લ્યો લ્યો

ચસકેલ : ગાંડપણને વશ થયેલું

રઈશ : રહીશ

લોહશંકુ : ખીલો

સા’બ : સાહેબ

રે’શે : રહેશે

ફાયા : ફાવ્યા

ખપૂકલી : ઝૂંપડી

ગુજારવું : વિતાડવું

લહેજત : મજા

ઢબૂકવું : વાગવું

સબદમ (ણ) : જલદી

હાલ્લો : સાલ્લો, સાડલો

▶️વટે : ઓળંગે, પસાર કરે

ના’તાં’તાં : નહાતાં હતાં

મજમ : સહિયારું, મજિયારું

ઠાલું : ખાલી, નકામું, ખુલ્લું, નાહક, ફોગટ

કૂથલી : નિંદા, વગોવણી

વરત : ઉખાણું, સમસ્યા, કૂવામાં કોશ ખેંચવાનો દોર

છૂટકો : છૂટકારો, મુક્તિ

કોટિ કોટિ : કરોડો કરોડો

હલચો : નુકસાન, ઘસારો

ભારી : ભારે મહત્ત્વનું

ઓડવું : હોડકું, ખાળવું, રોકવું, સામે ધરવું

મેરામણ : મહેરામણ, સમુદ્ર

કહેણ : કહેરાવવું તે, સંદેશો, હુકમ, વેણ, વચન

પોંચો : પહોંચો, હાથનું કડું

કોર્ય : કોર, બાજુ, તરફ

અગાધ : પુષ્કળ, અતિ ઊંડું

લાડો : વર, લાડકવાયો છોકરો

તે વેલાઈ ત્રત : તે વેળાએ તુરત

ભાઠો : ઢેખાળો, પથરો

ઊજમ : હોંશ, ઉમંગ, ઉદ્યમ

▶️ખપેડો : ઉપરનું છાપરું

ફોરાં : વરસાદના છાટા

હરમાન : હનુમાનજી

લ્હોય/લ્હોવી : લૂછે, લૂછવી

ખડુ : અનુભવી, હોશિયાર, ચાલાક, વયોવૃદ્ધ, અપંગ

વાણલાં / વહાણું : વહાણાં, પ્રભાત

ગાંયજો : વાળંદ, નાઈ, હજામ, મોરની ચાંદલા વગરની મોટી પીંછી

ગાણું : ગીત

ભેળો : સાથે

સઘળા : બધા

કાય : કાયા

ઓરે : નજીક

લાડી : કોમળ કન્યા, નવી પરણેલી વહુ, નવવધૂ

બેલી : ધણી, મુરબ્બી, સહાયતા કરનાર, માલિક

આડ : પ્રતિબંધ, હરકત, આડશ, ભીંત, પડદો

અધગાળે : વચ્ચે

કબંધ : ધડ

આકૂર : શક્તિ, તાકાત, સ્ફૂર્તિ, ચેતના

પાધરું : આડુંઅવળું નહિ પણ સીધું, અનુકૂલ

ગંડેરી : છોલેલી શેરડીના કકડા

▶️ગરિયો : ભમરડો

મળિયું : મળ્યું

ઉ : હું

ગવંડર : ગવર્નર

ઊઘડે : ખૂલે

ગાડર : ઘેટું, મેઢું

અડોઅડ : પાસ પાસે

જવારણ : મેળવણ

ત્યાં લગ : ત્યાં સુધી

જેણા : ધીરજ

કેથે : ક્યાં

ખમાણું : ખમાયું

ઘૂડ : ઘુવડ

ભણવું : બોલવું

જૂતવું : જોડવું

સારથ : વય, ઉમર

તાવવું : કસોટી કરવી

હેવા : આદત, ટેવ

ઝાપટી જવું : ખાઈ જવું

ગાવડી : ગાય

બજવું : વાગવું

તદા : ત્યારે

વા’ણ : વહાણ

વિલસે : શોભે

▶️મેશ : કાજળ

દેઈ :દેહ

ગરેડી : ગરગડી, ખરેડી

વસ્તર : વસ્ત્ર, કાપડ

કિયે વેરીડે : કયા દુશ્મને

અરજણ : અર્જુન

ડુંગરડે : ડુંગર ઉપર

વાશે : વહાવશે, વગાડશે

વડેરું : વડીલ, મોટું, વડ

પુષ્ટ : પોષાયેલું, જાડું

પચીપચા : પચીસપચાસ

પોગશું : પહોંચશું

પોહાય : પોસાય

પિયુ : પતિ

પીંડાર : આહીર, ભરવાડ

બચકી : નાની પોટલી

પડો : મોટું પડીકું

પાડરું : ભેંસનું બચ્ચું

પેંજાર : પગરખું

કંડિયો : કરંડિયો

કે’વાય : કહેવાય

▶️ડિનર : રાત્રિનું ભોજન

વામણું : નીચા કદનું, ઠીગણું

શિરછત્ર : માથાનું છત્ર

ગુર્જર : ગુજરાત

અમીરાત : સમૃદ્ધિ, વૈભવ

કિડની : મૂત્રપિંડ

સરનાઈટ : ઉમરાવનો ખિતાબ

આનુષંગિક : ને લગતું

કૃપાલ : કૃપા કરનાર, ભગવાન

ડાયાબિટીસ : મધુપ્રમેહ

પ્રોટ્રેટ : ચિત્ર, છબી, તસવીર

લેટ / લેઇટ : મોડો

કુસુમસજ્જ : ફૂલથી સજાવેલું

એરકન્ડિશન : વાતાનુકુલિત

બાઉર્નાકયુલર : દૂરબીન

આજાર : માંદુ, બીમાર, ઉપદ્રવ

નિર્વાહ : ગુજારો

પ્રશાન્ત : ખૂબ શાન્ત

પ્રવ્રાજક : સંન્યાસી, સાધુ

સાત્વિક : સત્ત્વગુણવાળું

પલવવું : રાજી કરવું, રીઝવવું

▶️ડોળી : દંભી

દે’જ : દહેજ

ઘો : દો

મેળે : જાતે

શીળો : શીતળ, ઠંડક

હોવે : હા

જરાક : લગીર

શેહ : પ્રભાવ, છાપ

છો : ભલે

શલોક : શ્લોક

પોહાતા : પહોંચ્યા

જળશે : બળશે

ભાયગ : ભાગ્ય

ગોવાળ : ગોપાલ

કોરું: સૂકું

સુખિયો : સુખી

પરગટ : પ્રગટ

વહેણ :વહન

જોસ્સો : જુસ્સો

ત્યહાં / ત્યાંહે : ત્યાં

▶️હંદેહો : સંદેશો

આવડ : આવડત

ઊંડેરું: ઊંડું

ધાજો : દોડજો

તાકોડી : નિશાનબાજ

ટેસડો : મજા

રળનારો : કમાનારો

પોઢવું : સૂઈ જવું

હાટ : બજાર

રે : રહે

હૈયે : હૃદયે

વેણ : વચન, બોલ

સમંદર : સમુદ્ર, સાગર

લેખું/લેખાં : હિસાબ, ગણતરી

વહેરું : માથાબંધણું

દરસે : દેખાય

વે’લેરા : વહેલા

તવ : ત્યારે, તારું, તમારું

આછેરો : થોડો

પરખાય : ઓળખાય

લે’રખી : પવનની લહેર

હને/તુને : તને

જુદ્ધ : યુદ્ધ

સંધા : બધા

ફાંટ : પોટકું, પોટલી

મેડિયું : મેડીઓ

નેહાકા : નિઃસાસા

મ્હોટે : મોટે

⏩કામઢા : ઉદ્યમી, મહેનતુ

લોહવાટ : ચિંતા

નિહાળવું : જોવું

કુણ : કોણ

ભાળ્યું : જોયું

આણેલા : લાવેલા

બડાબૂટ કામ : અપાર કામ

ગવરી : ગાય

કનેથી : પાસેથી

અઢેલવું : ટેકો દેવો

લપાવું : છુપાવું

ધાવું : દોડવું

ભાંડરડા : નાના ભાઈ-બહેન

હિમે : હિમાલયે

નવલખ : નવલાખ

સરો : સર, સરોવર

પોંખવું : વધાવવું

દૂધડાં : દૂધ

ટંટાખોર : ઝઘડાળું

સોગન : સોગંદ, કસમ

➡️ધરિયો : ધારણ કર્યા

હેડ/હેડય : જેલ, કેદ

મોખ : અનુકૂળતા

બરકો : બૂમ, ઘાંટો

ગોચરી : ભિક્ષા

ગદરો : ગારો, કાદવ

પોસાવું : પરવડવું

પૂંપરો : દીકરો

ઠાપોટ : ટપલી

પોઢણ : શયન

ત્રંબાળું : તરભાણું

સોણું : સ્વપ્ન

ધાઈ આવ્યાં : દોડી આવ્યાં

ટૂપાવવું : ચૂંટાવવું

ભેખડ : કરાડ

આવ્ય : આવ

પા : બાજુ

પાંજળ : બંધાણ

રાત્ય : રાત, રાત્રિ

ભેંકાર : સૂનકાર

વિલાયત : વિદેશ

ઈગ્રેજી : અંગ્રેજી

ઈને : એને

ઓલીકોર : પેલીબાજુ

સ્હોત : પણ

આતમ : આત્મા

મે’નત : મહેનત

ફાંફડો : દેખાવડો

ત્રાડવું : ગર્જવું

તાજિર : વેપારી

આબોકાર : આવકાર

ગદકું : બહાનું, મિષ

➡️સગપણ : કુટુંબ

આધેડ : પ્રૌઢ

ભાળું : જોઉ

ગાશું : ગાઈશું

માંહેલું : અંદરનું

વંટોળ : વાવાઝોડું

વંઠવું : બગડવું

હૂતું: હતું

ઈ : એ

કીધી : કરી

ફોડ : સ્પષ્ટતા

દુખિયો : દુઃખી

મૂઓ : મર્યો

પાંસરું: સીધું

અપશરા : અપ્સરા

ટાંડી : દીવાસળી

નથ : નથી

ફોર્યુ : ફોરમ, સુગંધ

ભરમ : ભ્રમ

વિવાહ : સગપણ

➡️અછતો : છાનું, ગુપ્ત

સરીખા : સરખા

વહોરવું : ખરીદવું

આવરો : આવક

પરિયટ : ધોબી

થોક : જથો, ઝૂડો

દડિયો : પડિયો

પાવરી : દોણી

મોડી : મરડી

અન : અન્ન

કેહીનું : કોનું

મ્હેર : મહેર, કૃપા

સતવાદિયો : સત્યવાદી

સા કરી : ચા કરી

સાંજુકાં : સાંજની વેળાએ

પોચટ : પોચું

પૂરવતણું : પહેલાનું

અચિરજ : આશ્ચર્ય

અંકોર : અંકુર

જુગજીવન : જગજીવન

સમરું : સ્મરું

➡️ઘેલડિયા મ બોલો : ગાંડપણ ભર્યું ન બોલો

તબક : રકાબી, છીબું, મજલો, માળ, તાસક

મેતરાઈ : મહેતરનું કામ, આગેવાની

બાદલું : બોદું, તકલાદી, નકલી, કસબ ભરેલી ગાંસડી

છાઈ રહે : છવાવું,ઘેરાઇ રહે, ફેલાય રહે, ઘેરાવું, ફેલાવું

ભાલોડાં : તીર કે તેનું પાનું, એક હથિયાર

અઢેલવું : ઢળીને ટેકો લેવો, ટેકો દેવો

જાદવા : યાદવ,યદુનો વંશજ, શ્રીકૃષ્ણ

વિવિશ : વિવશ, પરાધીન, વ્યાકુળ

પત્રી / પત્તું : પત્ર,કાગળ, પત્રિકા, ઝાડ, પક્ષી

ધુતારો : ઠગ, ધૂતીને સ્વાર્થ કાઢી લેનારો માણસ

ચ્યમ સાપતા હસી? : કેમ છાપતા હશે?

ઝુલ્ફાં / જુલ્ફાં : વાળની લટ, વાળનો ગુચ્છો

નેપુર / નેવળી : નૂપુર, ઝાંઝર

આય/આયખું : આયુષ્ય, આવરદા, જીવતર

ત્રાજવડે / ત્રાજવડું : ત્રાજવે, ત્રાજવું

પોતાની વારીમાં : પોતાનો વખત આવે ત્યારે

તોલ : બદલામાં સામે, તુલનામાં

હાડ : હાડકાં, અસ્થિ, હાડકું, બાંધો, કાઠું

➡️મુને : મને

નગ્ર : નગર

કુટેવ : ખરાબ લત

ભંગ : ભાંગ

ભાળવું : જોવું, અવલોકવું

ડોબું : ભેંસ, સાવ બોથડ

ભરમાંડ : બ્રહ્માંડ

દમ : શ્વાસ

વપત : વિપત્તિ, દુઃખ

આપદા : આપત્તિ, ભય

લવારો : બબડાટ, બકવાસ

ચંત્યા : ચિંતા, ફિકર, કનવા

ઓણ : આ સાલ, આ વર્ષે

ઝાલશે : પકડશે

સમું : સમાન, સરખું

અવધ : અયોધ્યા

પૂળકા : ઘાસના પૂળા

બાધ : મનાઈ, પ્રતિબંધ

ઓસાણ : સ્મૃતિ, યાદ

ભેરું : મિત્ર

જેહ : જે

➡️