GNC CHILD HEALTH NURSING
01/02/2024
Q-1 a) What is Bronchial Asthma? બ્રોન્ક્રીયલ અસ્થમા શું છે?
બ્રોન્કીયલ અસ્થમા એ ક્રોનિક ઇન્ફ્લામેન્ટરી રેસ્પાયરેટરી ડિસઓર્ડર છે. જેમાં એરવે એ અમુક સ્ટીમ્યુલાઇ પ્રત્યે રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક એ હાઇપર રિસ્પોન્સીવનેસ બને છે તેને કારણે એરવે એ ઇન્ફલેમ્ડ અને નેરોવીંગ બને છે તેમજ મ્યુકસ પ્રોડક્શન ને કારણે એરવે એ કોનદ્ટ્રીક્ટ તથા તેમા ઓબસ્ટ્રક્શન જોવા મળે છે.
અસ્થમા એ રીવર્સીબલ હોય છે. અમુક પ્રકાર ના ઇટીયોલોજીકલ ફેક્ટર ને કારણે એરવે હાઇપર રિસ્પોન્સીવનેસ બને છે.
આથી એરવે માં ઇન્ફ્લામેશન જોવા મળે છે.જેના કારણે મ્યુકસનું હાઇપરસિક્રીશન, એરવે મસલ્સમાં કોન્ટ્રાકશન અને બ્રોન્કિયલ મેમ્બ્રેનમાં સ્વેલિંગ જોવા મળે છે.
જેના કારણે એરવે નેરોવિંગ બને છે. જેથી કફ, ચેસ્ટ ટાઇટનેસ, શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ અને વ્હીઝિંગ સાઉન્ડ જોવા મળે છે.
b) Write down causes and clinical manifestations of Bronchial Asthma. બ્રોન્ક્રીયલ અસ્થમા થવાના કારણો, ચિહ્નો અને લક્ષણો લખો.
બ્રોન્કીયલ અસ્થમા ના કારણ જણાવો
જીનેટીક ફેક્ટર,
ફેમિલી હિસ્ટ્રી,
રેસ્પાયરેટરી ઇન્ફેક્શન
એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટર : એક્સપોઝર ટુ એલર્જન, એર પોલ્યુઅન્ટ (ડસ્ટ, કેમિકલ)
ઓક્યુપેશનલ ફેક્ટર,
હાઇપરરિએક્ટિવ એરવે
અમુક પ્રકારના ઇરિટન્ટ મટીરીયલ્સ નું ઇન્હાલેશન કરવાના કારણે,જેમ કે સિગારેટ સ્મોકિંગ, શોપ, તથા પરફ્યુમ ની સ્ટ્રોંગ ઓર્ડર ના કારણે.
રેસ્પીરેટ્રી ટ્રેક ઇન્ફેક્શન થવાના કારણે.
બ્રોન્કિયલ અસ્થમા ના લક્ષણો તથા ચિન્હો જણાવો
ડિસ્પનીયા,
વ્હિઝીંગ,
કફિંગ વીથ ઓર વિધાઉટ એક્સપેકટોરેશન ઓફ સ્પુટમ,
ક્રોનિક કફિંગ થવુ,
સોર્ટનેસ ઓફ બ્રીધ,
ટાઇનેસ ફિલીંગ ઇન ચેસ્ટ,
ઇન્ક્રીઝ રેસ્પીરેટરીરેટ,
ચાઇલ્ડ એ પેલ, ઇરિટેબલ,જોવા મડવુ,
ચેસ્ટ પેઇન થવુ,
બ્રીધ સાઉન્ડ એ ડિમીનાઇસ્ડ થવા,
હેડએક થવુ,
મસલ્સ ટ્વીચિંગ થવુ,
કન્ફ્યુઝન થવુ,
કોમા.
c) Write down Nursing management of 4 year old child, who is suffering with Bronchial Asthma. ચાર વર્ષનું બાળક, કે જેને બ્રોન્ક્રીયલ અસ્થમાની તકલીફ છે તેનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.
બ્રોન્કીયલ અસ્થમા ના નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ,
1)Impaired gas exchange related to altered oxygen supply, obstruction of airway
ચાઇલ્ડ ના વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
ચાઇલ્ડ ના રેસ્પાયરેટરી રેટ, રીધમ અને બ્રિધિંગ પેટર્ન અસેસ કરવી.
ચાઇલ્ડ ના બ્રિધ સાઉન્ડ અને ચેસ્ટ મુવમેન્ટ અસેસ કરવી.
પલ્સ ઓક્સીમેટરી અને આર્ટીરીયલ બ્લડ ગેસીસ ની વેલ્યુ મોનિટર કરવી.
ચાઇલ્ડ ને ફાઉલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી અને તેની એક્ટિવિટીને રિસ્ટ્રિક્ટ કરવી.
ચાઇલ્ડ ને ડીપબ્રિથીંગ અને કફિંગ એક્સરસાઇઝ વિશે સમજાવવું અને એન્કરેજ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને પર્સડ લીપ બ્રિધિંગ અને ડાયાફ્રેગ્મેટીક બ્રિથીંગ વિશે નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું.
જો સીક્રીશન પ્રેઝન્ટ હોય તો ચાઇલ્ડ ને કફ એક્સપેકટોરેટ માટે એન્કરેજ કરવું.
જો spo2 લેવલ ઓછું આવતું હોય તો ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ ને નેબ્યુલાઇઝેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
ડોક્ટરે પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી મેડિસિન (બ્રોન્કોડાયલેટર) એડમિનિસ્ટર કરવી.
રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.
2)Ineffective airway clearance related to obstruction from narrowed lumen
ચાઇલ્ડ ના વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
ચાઇલ્ડ ના રેસ્પાયરેટરી રેટ, રીધમ અને બ્રિથીંગ પેટર્ન અસેસ કરવી.
બ્રિથ સાઉન્ડ અને ચેસ્ટ મુવમેન્ટ અસેસ કરવી.
પલ્સ ઓક્સીમેટરી અને આર્ટીરીયલ બ્લડ ગેસીસ ની વેલ્યુ મોનિટર કરવી.
ચાઇલ્ડ ને ફાઉલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી અને તેની એક્ટિવિટીને રિસ્ટ્રિક્ટ કરવી.
ચાઇલ્ડ ને ડીપબ્રિધીંગ અને કફિંગ એક્સરસાઇઝ વિશે સમજાવવું અને એન્કરેજ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને પર્સડ લીપ બ્રિધિંગ અને ડાયાફ્રેગ્મેટીક બ્રિથીંગ વિશે નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું.
જો સીક્રીશન પ્રેઝન્ટ હોય તો ચાઇલ્ડ ને કફ એક્સપેકટોરેટ માટે એન્કરેજ કરવું.
જો spo2 લેવલ ઓછું આવતું હોય તો ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ ને નેબ્યુલાઇઝેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
ડોક્ટરે પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી મેડિસિન (બ્રોન્કોડાયલેટર) એડમિનિસ્ટર કરવી.
રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.
3)Ineffective breathing pattern related to bronchospasm
ચાઇલ્ડ ના વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
ચાઇલ્ડ ની રેસ્પાયરેટરી રેટ, રીધમ અને બ્રિધિંગ પેટર્ન અસેસ કરવી.
બ્રિધ સાઉન્ડ અને ચેસ્ટ મુવમેન્ટ અસેસ કરવી.
પલ્સ ઓક્સીમેટ્રી અને આર્ટીરીયલ બ્લડ ગેસીસ ની વેલ્યુ મોનિટર કરવી.
ચાઇલ્ડ ને ફાઉલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી અને તેની એક્ટિવિટીને રિસ્ટ્રિક્ટ કરવી.
ચાઇલ્ડ ને ડીપબ્રિથીંગ અને કફિંગ એક્સરસાઇઝ વિશે સમજાવવું અને એન્કરેજ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને પર્સડ લીપ બ્રિથીંગ અને ડાયાફ્રેગ્મેટીક બ્રિથીંગ વિશે નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું.
જો સીક્રીશન પ્રેઝન્ટ હોય તો ચાઇલ્ડ ને કફ એક્સપેકટોરેટ માટે એન્કરેજ કરવું.
જો spo2 લેવલ ઓછું આવતું હોય તો ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ ને નેબ્યુલાઇઝેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
ડોક્ટરે પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી મેડિસિન (બ્રોન્કોડાયલેટર) એડમિનિસ્ટર કરવી.
રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેઇન્ટેન કરવા.
4)Anxiety related to disease condition, hospitalization
ચાઇલ્ડ ની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
ચાઇલ્ડ ને સાઇકોલોજીકલ નીડ પર ધ્યાન આપવું અને ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ની વાત ધ્યાનથી સાંભળવી.
ચાઇલ્ડ ને તેની ફીલિંગ, ડીસકંફર્ટ અને એન્ઝાઈટી એક્સપ્રેસ કરવા માટે એન્કરેજ કરવું.
ચાઇલ્ડ ના બધા ડાઉટ્સ અને ક્વેરી સોલ્વ કરવા.
ચાઇલ્ડ ને તેની કન્ડિશન અને ટ્રીટમેન્ટ વિશે નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું જેથી તેની એન્ઝાઇટી દૂર થાય અને ચાઇલ્ડ એ કોન્ફિડન્ટ બને.
ચાઇલ્ડ ને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
ચાઇલ્ડ ને માઇન્ડ ડાયવર્ઝનલ થેરાપી અને રીક્રીએશનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
5) Activity intolerance related to fatigue, dyspnea
ચાઇલ્ડ ની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
ચાઇલ્ડ ની એક્ટિવિટી લેવલ ચેક કરવી.
ચાઇલ્ડ ને શરૂઆતમાં બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
ત્યારબાદ ધીમે ધીમે ચાઇલ્ડ ને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ માટે એન્કરેજ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને તેની એક્ટિવિટી માટે આસિસ્ટ કરવું.
એક્ટિવિટીની વચ્ચે ચાઇલ્ડ ને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
ચાઇલ્ડ ને એક્ટિવિટી દરમિયાન કોઇપણ પ્રકારની બ્રિધિંગ ડીફીકલ્ટી જોવા મળે છે કે નહીં તે ચેક કરવું.
જો બ્રિધિંગ ડીફીકલ્ટી જણાય તો ચાઇલ્ડ ની એક્ટિવિટીને સ્ટોપ કરવી અને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
OR
A) What is Nephrotic Syndrome? નેફોટીકસિન્ડ્રોમ શું છે?
નેફ્રોટીક સિન્ડ્રોમ એ બે શબ્દો ભેગા મળી ને બને છે.
નેફ્રોન મીનિંગ કિડની નુ બેઝીક સ્ટ્રકચર.
સિન્ડ્રોમ મિનિંગ ગ્રુપ ઓફ સિમ્ટોમ્સ.
ચિલ્ડ્રન્સ મા નેફ્રોટિક સિન્ડ્રોમ એ એક કિડની ડિસઓર્ડર છે જેમાં ગ્લોમેરુલાઇ કે જે કિડનીનું ફિલ્ટરિંગ યુનિટ છે તે ડેમેજ થવાના કારણે અથવા ગ્લોમેરુલાઇ ની પરમીએબિલીટી ઇન્ક્રીઝ થવાના કારણે બોડી માંથી યુરિન દ્વારા પ્રોટીન નું એક્સક્રીસન થાય છે જેમાં મેઇન્લી આલબ્યુમીન એ બોડીમાંથી એક્સક્રીટ થાય છે.
આ યુરીન દ્વારા બોડી માંથી પ્રોટીન નું એક્સક્રીશન થવાના કારણે બ્લડમાં પ્રોટીનનું અમાઉન્ટ ડીક્રીઝ થાય છે જેના કારણે એડીમાં (સ્વેલિંગ) પર્ટિક્યુલરલી આઇસ ની અરાઉન્ડ મા, એન્કલ તથા એબડોમન મા એડિમા ની કન્ડિશન થાય છે. જેના કારણે બ્લડ માં લિપિડ અને કોલેસ્ટ્રોલ લેવલ પણ ઇન્ક્રીઝ થાય છે.
નેફ્રોટીક સીમટોમ્સ એ સિમટોમ્સ નું કલેક્શન છે કે જે મુખ્યત્વે કિડની માં રહેલી ગ્લોમેરુલાઇ (glomeruli) ડેમેજ થવાના કારણે જોવા મળે છે.
નેફ્રોટીક સિન્ડ્રોમ મા મુખ્યત્વે ચાર સિમ્ટોમ્સ જોવા મળે છે.
1) યુરીન માં હાય લેવલનું પ્રોટીન બોડી માથી એક્સક્રીસન થવું ( પ્રોટીનયુરિયા).
2) બ્લડમાં પ્રોટીન નું અમાઉન્ટ ડિક્રિઝ થવું. ( હાઇપો આઇલ્બ્યુનેમિયા).
3) બ્લડ માં લિપિડનું અમાઉન્ટ ઇન્ક્રીઝ થવું ( હાઇપર લિપિડેમિયા).
4) બોડી પાર્ટમાં સ્વેલિંગ આવવુ ( એડીમાં).
નેફ્રોટીક સિન્ડ્રોમમાં આ ચાર મેઇન સિમ્ટોમ્સ જોવા મળે છે.નેફ્રોટીક સિન્ડ્રોમ એ ગમે તે એજ ના વ્યક્તિને અફેક્ટ કરે છે.
બાળકોમાં મુખ્યત્વે 1 થી 7 વર્ષના ચાઇલ્ડ મા વધારે પ્રમાણ મા જોવા મળે છે.
B) Write down causes and clinical manifestations of Nephrotic Syndrome. નેફોટીક સિન્ડ્રોમ થવાના કારણો, ચિહ્નો અને લક્ષણો લખો.
નેફ્રોટીક સિન્ડ્રોમ ના કારણ
ગ્લોમેરુલર ડીસીઝ ના કારણે,
હેરિડીટરી કન્ડિશન ના કારણે,
અમુક પ્રકારની ડિસીઝ જેમ કે કોલેજન વાસ્ક્યુલર ડિસઓર્ડર, કિડની ની સ્મોલ બ્લડ વેસેલ્સ ડેમેજ થવાના કારણે,
અમુક પ્રકાર ની ડીસીઝ કન્ડિશનના કારણે મુખ્યત્વે ચિલ્ડ્રન માં વધુ જોવા મળે છે
એબનોર્મલ કિડની ફંક્શનના કારણે,
ડાયાબિટીક કિડની ડીઝીઝ ના કારણે,
અમુક પ્રકારના ઇન્ફેક્શનના કારણે,
મેડીકેશનના કારણે,
ફોકલ સેગ્મેન્ટલ ગ્લોમેરુલો સ્કલેરોસીસ ( FSGS),
સ્કેટડૅ સ્કેરીંગ ઓફ ગ્લોમેરુલાઇ,
મેમ્બરેનિયસ નેફ્રોપથી,
હાર્ટ ફેઇલ્યોરના કારણે, અમુક પ્રકારના ડિસીઝ થવાના કારણે જેમકે હિપેટાઇટિસ બી, હિપેટાઇટિસ સી ,મેલેરીયા વગેરે.
નેફ્રોટીક સિન્ડ્રોમ વાળા ચાઇલ્ડ લક્ષણો તથા ચિન્હો
સ્વેલિંગ થવું.
ચાઇલ્ડ માં વેટ ગેઇન થવો.
સ્વેલિંગ એ મુખ્યત્વે આઈ સોકેટ ની લાઇનિંગ પર તથા આઇ ની અરાઉન્ડમાં જોવા મળે છે( પેરીઓરબીટલ એડીમાં).
સ્વેલિંગ એ મુખ્યત્વે લાંબા સમય થી બેસવા અથવા ઉભા રહેવાના કારણે પગમાં તથા એન્કલ માં જોવા મળે છે.
ફેસ એ પફીનેશ થવું.
પ્રોટીન્યુરિયા.
હાઇપોઆલબ્યુનેમીયા.
હાઇપરકોલેસ્ટ્ર્રેમીયા.
ડાયરિયા .
વોમીટીંગ .
એનોરેક્ઝીયા.
લીવર એનલાર્જમેન્ટ થવું.
બ્લડ પ્રેશર ઇન્ક્રીઝ થવું.
એનિમિયા.
રેસ્પિટરી ટ્રેક, પેરીટોનિયમ તથા સ્કીન નું ઇન્ફેક્શન થવું.
સ્કીન એ પેલ થવી.
સ્કેલેટલ મસલ્સ વાસ્ટીંગ થવા.
ઘણી વખત વોલ બોડીમાં પણ સ્વેલિંગ જોવા મળે છે જેને એનાસારકા ( Anasarka) કહેવામાં આવે છે.
એસાઇટીસ,
પીટીંગ એડિમા,
ઓલીગોરીયા (યુરીન આઉટપુટ ડીક્રીઝ થવું).
વેઇટ ગેઇન થવું.
હિમેચુરિયા ( યુરીન મા બ્લડ આવવુ.)
રેસ્પીરેટરી ડિસ્ટ્રેઝ થવુ.
બ્લડ પ્રેશર ઇન્ક્રીઝ થવું.
કિડની ફેઈલ્યોર થવી.
બોડીમાં કોલેસ્ટ્રોલ લેવલ ઇન્ક્રીઝ થવુ.
થાક લાગવો.
બોડીમાં એક્યુમ્યુલેશન થવું
ઈમીડિએટલી ઇન્ફેક્શન થવું.
ભૂખ ન લાગવી.
થાક લાગવો.
c) Write down Nursing management of 6 year old child, who is suffering with Nephrotic Syndrome. છ વર્ષનું બાળક, કે જેને નેફોટીક સિન્ડ્રોમની તકલીફ છે તેનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લખો.
નેફ્રોટિકસિન્ડ્રોમ વાળા ચાઇલ્ડ નું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ
ચાઇલ્ડ નુ પ્રોપરલી એસેસમેન્ટ કરવું.
ચાઇલ્ડ ના વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
ચાઇલ્ડ નું ફ્લુઇડ બેલેન્સ મોનિટર કરવું.
ચાઇલ્ડ નો રેગ્યુલરલી વેઇટ મોનિટર કરવો.
ચાઇલ્ડ નો ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મોનિટર કરવો.
જો ચાઇલ્ડ ને એડીમા ની કન્ડિશન હોય તો એક્સ્ટ્રીમેટીસ ને એલિવેટ કરવી.
જો ચાઇલ્ડ ને એડીમાની કન્ડિશન હોય તો ડાયયુરેટિક મેડિસિન તથા ફ્લુઇડ લેવલ મોનિટર કરવું.
ચાઇલ્ડ નું ન્યુટ્રીશનલ સ્ટેટસ કંટીન્યુઅસ મેઇન્ટેન રાખવું.
ચાઇલ્ડ ને પ્રોટીન,સોલ્ટ અવોઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને તેની ડીસીઝ કન્ડિશન,તેના કારણો ,તેને લક્ષણો અને ચિન્હો તથા ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન વિશે કમ્પલીટ માહિતી પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને ઇન્ફેક્શન થી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પર્સનલ હાયજીન મેઇન્ટેન કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને ઇમોશનલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ સાથે પ્રોપરલી ઇન્ટર પર્સનલ રિલેશનશિપ (IPR) મેઇન્ટેન રાખવા.
ચાઇલ્ડ થતા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને કમ્પલીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
ચાઇલ્ડ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ના બધા જ ડાઉટ્સ ક્લિયર કરવા.
ચાઇલ્ડ ને જુદી જુદી પ્લે એક્ટિવિટીસમાં પાર્ટિસિપેટ કરવા માટે એન્કરેજ કરવું.
ચાઇલ્ડ ના ફ્રિક્વંટલી વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ એ કેટલા અમાઉન્ટમાં ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરે અથવા કેટલા અમાઉન્ટ માં ચાઇલ્ડ ને ઇન્ટ્રા વિનસ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે તેનું કંટીન્યુઅસલી મોનિટરિંગ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને ન્યુટ્રિશિયસ ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવો.
ચાઇલ્ડ ને સ્મોલ ફ્રિકવન્ટ ફીડિંગ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
ચાઇલ્ડ ને સોડિયમ રીસ્ટ્રીટેડ ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવા માટે તેના પેરેન્ટ્સ ને એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવુ.
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી સપ્લીમેન્ટરી વિટામીન તથા આયર્ન પ્રોવાઇડ કરવું.
ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને એડવાઇઝ આપવી કે રેગ્યુલરલી ફોલોઅપ લેવું.
Q-2 A) Define Hydrocephalus. Write down post-operative nursing management of the child who is undergone for the ventricular peritoneal shunt surgery. હાઈડ્રોસેફેલસની વ્યાખ્યા લખો. વેન્ટ્રીકયુલર પેરીટોનીયલ શંટ સર્જરી થયેલ બાળકની પોસ્ટ ઓપરેટીવ નર્સિંગ સારવાર લખો.
હાઇડ્રોસેફેલસ એ એક ગ્રીક વર્ડ છે .કે જેમા હાઇડ્રૉ મીનિંગ “વોટર” એન્ડ સેફેલસ મીનિંગ “હેડ” હાઇડ્રોસેફેલસ એ એક એબનોર્મલ કન્ડિશન છે કે જેમાં સેરેબ્રો સ્પાઇનલ ફ્લુઇડ નુ વેન્ટ્રીક્યુલર સિસ્ટમ તથા સબએરેક્નોઇડ સ્પેસ માં એબનોર્મલ એક્યુમ્યુલેશન થાય છે.તેના કારણે સ્કલ ની ઇન સાઇડ મા પ્રેસર ઇન્ક્રીઝ થાય છે.
આ હાઇડ્રોસેફેલસ ની કન્ડિશન એ સામાન્ય રીતે SCF પથવે મા ઓબ્સટ્રકસન થવાના કારણે સેરેબ્રોસ્પાઇનલ ફ્લુઇડ નુ પ્રોડક્શન તથા એબ્ઝોબસન માં ઇમબેલેન્સ થવાના કારણે જોવા મળે છે. તેના કારણે સેરેબ્રલ વેન્ટ્રીક્લ્સ નુ ડાયલેટેશન થાય, હેડ નુ એનલાર્જમેન્ટ થાય ,કોગ્નિટિવ ઇમ્પેરમેન્ટ,સિઝર તથા બીજી ન્યુરોલોજીકલ પ્રોબ્લેમ્સ જોવા મળે છે.
વેન્ટ્રીક્યુલો પેરીટોનિયલ શન્ટ
આ પ્રોસીઝર માં શન્ટ કેથેટર ના એક પાર્ટ ને બ્રેઇન માં લેટરલ વેન્ટ્રીક્લ્સ ના એન્ટીરિયર પાટૅ મા ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે જ્યારે શન્ટ નો બીજો એન્ડ એ પેરીટોનિયલ કેવીટી ના સ્કિન ની અંદર માં ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે. અને સેરેબ્રોસ્પાઇનલ ફ્લુઇડ ના પથવે ને વેન્ટ્રીક્લ્સ માંથી પેરીટોનિયલ કેવીટી મા ડાઇવર્ટ કરવામાં આવે છે.
પોસ્ટ ઓપરેટિંવ મેનેજમેન્ટ
ચાઇલ્ડ ની સર્જરી થયા બાદ તેને કંટીન્યુઅસલી તથા ક્લોઝલી મોનિટરિંગ કરવું.
ચાઇલ્ડના વાઇટલ સાઇન દર પંદર થી વીસ મિનિટે ફ્રીકવન્ટલી મોનિટરિંગ કરવા.
ચાઇલ્ડ ના ન્યુરોલોજીકલ સ્ટેટસ ને પ્રોપરલી મોનિટરિંગ કરવું.
ચાઇલ્ડ ની જો બોડી ટેમ્પરેચર માં અલ્ટ્રેશન હોય તો તેનું ફ્રિકવંટલી મોનિટરિંગ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને નોન ઓપરેટિવ સાઇટ પર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી જેના કારણે શન્ટ પર પ્રેશર આવતુ પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.
સર્જરી થયા પછી સામાન્ય રીતે ચાઇલ્ડ ને 24 કલાક સુધી બેડ પર ફ્લેટ પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ ના ફોટાનેલ્સ ને અસેસ કરવા જો ડિપ્રેશ્ડ હોય તો ઇમિએટલી નોટિસ્ડ કરવું.
જો ચાઇલ્ડ ને પેઇન થતું હોય તો તેને રિલીવ કરવા માટે એનાલજેસીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ ને સર્જરી પછી કોઇપણ કોમ્પ્લીકેશન છે કે નહીં તે અસે કરવું.
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવુ તથા તેનું હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ મેઇન્ટેન રાખવું. ચાઇલ્ડ ના ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ ને કંટીન્યુઅસલી મોનિટર કરવા. તથા ચાઇલ્ડ નું ઇલેક્ટ્રોલાઇટ લેવલ કંટીન્યુઅસલી મેઇન્ટેન રાખવુ.
ચાઇલ્ડ ને સર્જીકલ સાઇડ પ્રોપરલી એસેપ્ટીક ટેક્નિક મેઇન્ટેન રાખી ડ્રેસીંગ પ્રોવાઇડ કરવું.
ચાઇલ્ડ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને પ્રોપરલી સપોર્ટ તથા એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવુ.
b) Explain the principles of growth and development. વૃધ્ધિ અને વિકાસના સિધ્ધાંતો સમજાવો.
ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ એકબીજા સાથે ક્લોઝલી જોડાયેલા છે. બાળકમા ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એકસાથે પેરેલલ જોવા મળે છે અને કંટીન્યુઅસ ચાલતા રહે છે.
ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ બંને શબ્દો એકબીજાના બદલે વાપરીએ છીએ. પરંતુ બંને શબ્દો એક સરખા નથી. બંનેના મતલબ અલગ અલગ છે. બંને એકબીજાના બદલે વાપરી શકાતા નથી આપણે સરળતા ખાતર બંને શબ્દોનો એકસાથે ઉપયોગ કરીએ છીએ.
બાળકમા ગ્રોથ અને ડેવલપમેન્ટ ની કેરેક્ટરિસ્ટિક્સ અને પ્રિન્સિપલ્સ સમજવા ખૂબ જ જરૂરી છે, જે નીચે મુજબ આપેલા છે.
ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ કંટીન્યુઅસ પ્રોસેસ છે. દરેક બાળકો માટે યુનિક જોવા મળે છે. તેની સાથે સાથે તે ઈન્ડિવિજ્યુલ ડિફરન્સીસ ની પેટર્ન પણ ફોલો કરે છે.
દરેક બાળકોમા ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ની પેટર્ન એ તેના સ્ટેજ મુજબ જોવા મળે છે. તેને અનુમાન કરી શકાય છે. બધા જ બાળકો માટે સ્ટેજ મુજબ સરખી જ જોવા મળે છે પરંતુ તે સ્ટેજ અચીવ કરવાના સમય અલગ અલગ હોઈ શકે છે. દા. ત. દરેક બાળક બેસતા શીખે છે, બોલતા શીખે છે પરંતુ બધા બાળકોમા આ ફંક્શન અચીવ કરવા માટેનો સમય અલગ અલગ હોય છે.
ગ્રોથ મા દરેક ઓર્ગેન્સની સાઈઝ મા અને શેપ મા વધારો થવો અને તેમા કો-ઓર્ડિનેશન જોવા મળે છે.
ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ સેફેલોકોડલ (Cephalo-caudal) એટલે કે હેડ થી ટેઈલ તરફ અને પ્રોકઝીમોડિસ્ટલ (Proximo-distal) એટલે કે મિડલાઈન અને સેન્ટર તરફથી પેરીફરી તરફ આ પ્રિન્સિપલ્સ મુજબ જોવા મળે છે.
ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ સિમ્પલ ટુ કોમ્પલેક્ષ (Simple to Complex) છે. જેમા શરૂઆતમા માસ મુવમેન્ટ અને એક્ટિવિટી એ સિમ્પલ પેટર્ન મા જોવા મળે છે. સમય જતા તે સ્પેસિફિક એક્શન અને રિસ્પોન્સમા એટલે કે કોમ્પ્લેક્સ કાર્ય તરીકે જોવા મળે છે.
ડેવલપમેન્ટ એ મુખ્યત્વે સ્ટીમ્યુલેશનના કારણે જોવા મળે છે. આમા બાળક ને જેમ જેમ સ્ટીમ્યુલેશન આપવામા આવે તેમ તેમ તેનુ ડેવલપમેન્ટ વધારે સારુ જોવા મળે છે.
ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ હેરિડિટરિ તથા એનવાયરમેન્ટ જેવા ઘણા ફેક્ટર્સ પર ઇન્ટરડીપેન્ડેન્ટ હોય છે.
સોસાયટી નુ ઇનફ્લુઅન્સ એ બાળકના ગ્રોથ અને ડેવલપમેન્ટ પર ખાસ જોવા મળે છે. ડેવલપમેન્ટ એ કલ્ચરલ આસ્પેકટ પર પણ આધારિત હોય છે.
ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટમા ફિઝિકલ, મેન્ટલ, સોશિયલ, ઈમોશનલ એક્ટીવીટી એ પોઝિટિવ કો-રીલેશન મા જોવા મળે છે અને તે બધા ફેક્ટર એકબીજા સાથે જોડાયેલા હોય છે.
ગ્રોથ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એ અમુક સમયે fast અમુક સમયે slow અને અમુક સમયે stable પણ જોવા મળે છે.
OR
a) Define Tracheo esophageal fistula and esophageal atresia. Write down post-operative nursing management of child who is undergone for the Tracheo esophageal fistula ligation. ટ્રેકીઓ ઈસોફેજીઅલ ફીસ્યુલા અને ઈસોફેજીયલ એટ્રેસીયાની વ્યાખ્યા લખો. ટ્રેકીઓ ઈસોફેજીઅલ ફીસ્યુલા લીગેશન થયેલ બાળકની પોસ્ટ ઓપરેટીવ નર્સિંગ સારવાર લખો.
ઇસોફેજીયલ એટ્રેસિયા
ઇસોફેજીયલ એટ્રેસિયા એ ઇસોફેગસ ની એક કંજીનાઇટલ એનોમાલિસ છે. કે જેમાં ઇસોફેગસ એ પ્રોપરલી ડેવલોપ થતું નથી.
ઇસોફેજીયલ એટ્રેસિયા એ ઇસોફેગસ ની એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં એમ્બ્રીઓનીક ડેવલોપમેન્ટ સમય દરમિયાન ઇસોફેગસ નુ ફેરિંગ્સ થી સ્ટમક સુધી કંટીન્યુઅસ પેસેજ નું ફોર્મેશન એ ફેઇલ્યોર થાય છે. એટલે કે એક અથવા એક કરતાં વધારે જગ્યા પર ઇસોફેગસ એ ક્લોઝડ થાય અથવા ઇસોફેગસ નો પાર્ટ જ એબસન્ટ હોય છે. તેના કારણે ઇસોફેગસ ની ડીશકંટીન્યુટી થાય છે અને તેની વચ્ચે ગેપ નું ફોર્મેશન થાય છે અને તેના કારણે ફૂડ તથા લિક્વિડ એ માઉથ થી સ્ટમક સુધી પહોંચી શકતું નથી.
ટ્રેકિયો ઇસોફેજીયલ ફિસ્ટયુલા ( TEF )
ટ્રેકિયોઇસોફેજીયલ ફિસ્યુલા એટલે કે ઇસોફેગસ (એવી ટ્યુબ કે જે ફૂડને માઉથમાંથી સ્ટમક માં પાસ કરવા માટે જવાબદાર હોય છે.) તથા ટ્રેકિયા ( એવી ટ્યુબ કે જે એર ને લંગ્સ સુધી પહોંચાડે તથા લંગ્સ માંથી એર ને લેવા માટે વર્ક કરે) વચ્ચે એબનોર્મલ કોમ્યુનિકેશન હોય છે.
ટ્રેકિયોઇસોફેજીયલ ફિસ્ટયુલા એ એક કંજીનાઇટલ એનોમાલિસ છે કે જેમા ઇસોફેગસ તથા ટ્રેકિયા વચ્ચે એએબનોર્મલ કોમ્યુનિકેશન/કનેક્શન થાય છે.
આ પ્રકાર નો કંજીનાઇટલ ડીશઓર્ડર છે કે જે સામાન્ય રીતે પ્રીમેચ્યોર ચાઇલ્ડ, લો બર્થ વેઇટ તથા જે મધર ને પોલીહાઇડ્રોએમ્નિઓસ ની કન્ડિશન હોય તેવા ચાઇલ્ડ મા વધારે પ્રમાણમાં TEF ની કન્ડિશન જોવા મળે છે.
જે ચાઇલ્ડ ને આ ટ્રેકિયોઇસોફેજીયલ ફિસ્ટ્યુલા ની કન્ડિશન હોય તેવા ચાઇલ્ડ માં કંજીનાઇટલ હાર્ટ ડીસીઝ તથા ગેસ્ટેરો ઇન્ટેસ્ટાઇનલ( GI ) એનોમાલિસ પણ જોવા મળે છે.
ટ્રેક્યો ઇસોફેજીયલ ફિસ્ટયુલા નુ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ
ટ્રેકિયોઇસોફેજીયલ ફિસ્ટયુલા ધરાવતા ચાઇલ્ડ ને એનાસ્ટોમોસીસ કરી સર્જીકલી કરેક્શન કરવું જે સામાન્ય રીતે અપર બ્લાઇન્ડ પાઉચ તથા લોવર બ્લાઇન્ડ પાઉચ ના ડિસ્ટન્સ , ડિફેક્ટનો ટાઇપ ,નીયોનેટ ની કન્ડિશન, તેના વેઇટ અને ડિફેક્ટ ની સિવ્યારીટી પર આધાર રાખે છે.
સૌથી પહેલા ગેસટ્રોસ્ટોમી પરફોર્મ કરવી જેના કારણે એસ્પિરેશન થતું પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.
જો અપર બ્લાઇન્ડ પાઉચ અને લોવર બ્લાઇન્ડ પાઉચ વચ્ચે 2.5 સેન્ટીમીટર કરતા ઓછું ડિસ્ટન્સ હોય તો ટ્રેકિયોસ્ટોમી પરફોર્મ કરી ટ્રેક્યો ઇસોફેજીયલ ફિસ્ટયુલાનું ડિવિઝન કરી અને તેનું લાઇગેશન કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ ઇસોફેગસ ના અપર સેગમેન્ટ અને લોવર સેગમેન્ટ વચ્ચે એનાસ્ટોમોસીસ પરફોર્મ કરવામાં આવે છે.
જો બે પાઉચ વચ્ચે ડિસ્ટન્સ એ વધારે હોય તથા ચાઇલ્ડ ની કન્ડિશન પુઅર હોય તેવી કન્ડિશનમાં બે સ્ટેજ માં પ્રોસિઝર પરફોર્મ કરવામાં આવે છે.
સ્ટેજ 1 := આ સ્ટેજ માં ઇસોફેજીયલ ફિસ્ટયુલા ને લાઇગેટ કરી ગેસટ્રોસ્ટોમી પરફોર્મ કરવામાં આવે છે.
સ્ટેજ 2 := આ સ્ટેજ માં 18 મંથના એજ સમયે કોલોન સેગમેન્ટ નો યુઝ કરી ડિસ્ટન્સ ને કમ્પ્લીટ કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ ઇસોફેગોસ્ટોમી અને ગેસ્ટ્રોસ્ટોમીને ક્લોઝડ કરવામાં આવે છે.
પોસ્ટ ઓપરેટિવ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ
ચાઇલ્ડ ના એરવે ને પ્રોપરલી પેટન્ટ રાખવું.
પ્રોપરલી સક્ષનીંગ પરફોર્મ કરવું.
થોરાસિક ડ્રેઇનેજ ને મોનિટરિંગ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી ઓક્સિજન સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
ચાઇલ્ડ ના વાઇટલ સાઇન પ્રોપરલી મોનિટર કરવા.
ચાઇલ્ડને પ્રોપરલી ઇન્ટરવિનસ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી એલ્બો રિસ્ટ્રેઇન પ્રોવાઇડ કરવું.
જો ચાઇલ્ડ ને પેઇન થતું હોય તો પ્રોપરલી એનાલજેસીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઈલ્ડ ને પ્રોપરલી કમ્ફર્ટ મેઝર્સ પ્રોવાઇડ કરવા.
ચેસ્ટટ્યુબ ડ્રેઇનેજ ને જરૂરી પ્રિકોશન રાખી કંટીન્યુઅસલી મોનિટર કરવા.
ચાઇલ્ડ ને ઇન્ફેક્શન થી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એસેપ્ટિક ટેકનીક મેન્ટેઇન રાખી પ્રોપરલી ડ્રેસિંગ પ્રોવાઇડ કરવું તથા ચાઇલ્ડ ની હાઇજીનીક અને ક્લિનલીનેસ પ્રોપરલી મેઇન્ટેઇન રાખવી.
ચાઇલ્ડ ને ઇન્ફેક્શનથી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પ્રોપરલી એન્ટિબાયોટિક મેડીકેશન કરવી.
ચાઇલ્ડ ની કંડીશન ને કંટીન્યુઅસલી મોનિટરિંગ કરવું.
ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ તથા તેના ફેમિલીમેમ્બર્સ ને ચાઇલ્ડ ની પ્રોપરલી કેર કરવા માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
b) Explain the role of child health nurse for hospitalized child. હોસ્પિટલની અંદર દાખલ થયેલ બાળકની સારવારમાં ચાઈલ્ડ હેલ્થ નર્સનો રોલ સમજાવો.
જ્યારે પણ ચાઇલ્ડ એ હોસ્પિટલાઈઝડ થાય ત્યારે ચાઇલ્ડ તથા તેના ફેમિલી નુ સ્ટ્રેસ લેવલ ઇન્ક્રીઝ થાય છે. તેથી નર્સ એ ચાઇલ્ડ તથા તેના પેરેન્ટ્સ નો સ્ટ્રેસ રિલીવ કરવા માટે એક અગત્યનો રોલ પ્લે કરે છે.
પેરેન્ટ્સ તથા તેના ચિલ્ડ્રન માટે નર્સ એ એક હેલ્પીંગ પીપલ તરીકે વર્ક કરે છે
કારણ કે , નર્સ એ કમ્ફર્ટ , સ્ટ્રેન્થ તથા નોલેજ ના સોર્સ
તરીકે વર્ક કરે છે.
નર્સ એ ચિલ્ડ્રન તથા તેના પેરેન્સ સાથે પોઝિટિવ રિલેશનશિપ ને ફોમૅ કરવા માટે પૂરતા પ્રમાણમાં કોન્ફિડન્ટ ડેવલોપ કરવો પડે છે.
એક પીડીઆટ્રિક નર્સ તરીકે ચિલ્ડ્રન તથા તેના પેરેન્ટ્સ ની પ્રોબ્લેમ્સ ને હેન્ડલ કરવા માટે નર્સ એ તેની ફીલિંગ્સ વિશે Aware હોય છે. નર્સ એ ચાઇલ્ડ તથા તેના પેરેન્ટ્સ ની એન્ઝાઇટી માટેનું કારણ જાણવા માટે તેની complaints એ patiently સાંભળે છે.
એવા પેરેન્ટ્સ કે જે ચાઇલ્ડ ની કેર કરતા હોય છે તેવા પેરેન્ટ્સ ને નર્સ એ સિમ્પથી તથા ગાઇડેન્સ પ્રોવાઇડ કરે છે.
નર્સ એ ચિલ્ડ્રન તથા તેના પેરેન્ટ્સને હોસ્પિટલમાં લેસ Anxious તથા more secure અને calm ફીલ થાય તેવા પ્રકારે હેલ્પ કરે છે.
નર્સ એ નીચે પ્રમાણેની કેર પ્રોવાઇડ કરે છે :=
1) ફેમિલી :=
નર્સ એ હોસ્પિટલમાં થતી પ્રોસિઝર માં ચિલ્ડ્રન સાથે તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને પણ રહેવા માટે પરમિશન પ્રોવાઈડ કરે છે તથા ચાઈલ્ડ ને ફેમીલી સેન્ટર કેર પ્રોવાઇડ કરે છે.
2) In Neonate ( birth થી 28 દિવસનું ચાઈલ્ડ)
નીયોનેટ ની કેર કરતી સમયે નર્સ એ રૂમિંગ-ઇન કોન્સેપ્ટ ને અપ્લાય કરીને ચાઇલ્ડ ની care મા તેના પેરેન્ટ્સ નુ પણ Active ઇન્વોલ્વમેન્ટ કરે છે. તથા ચાઇલ્ડ નુ તેના પેરેન્ટ્સ સાથે કંટીન્યુઅલ કોન્ટેક્ટ પ્રોવાઇડ કરે છે.
3) in infants ( 28 દિવસથી લઈ એક વર્ષનું ચાઇલ્ડ)
માતાને તેની responsibility ને balance કરવા અને confident અને competence સાથે સેપરેશન ને રિડયુસ માટે એન્કરેજ કરે છે.
ઇન્ફન્ટ ને પ્રોપરલી અટેન્શન પ્રોવાઇડ કરી તથા લિમિટેડ પર્સન દ્વારા ઇન્ફન્ટ ને પ્રોપરલી હેન્ડલ કરી તેની બેઝિક નીડ ને ફુલફીલ કરવા માટેની કોશિશ કરવામાં આવે છે.
જ્યારે પણ નર્સ એ ચાઇલ્ડ પર કોઇપણ મેડિકલ પ્રોસિઝર કરતી હોય ત્યારે ચાઈલ્ડ ની કેરમાં તેના પેરેન્ટ્સને Allow કરે છે જેથી ચાઇલ્ડ એ સેપ્રેશન એન્ઝાઈટીગ ફીલ ના કરે.
Infants નુ ટેન્શન તથા loneliness ને રિલીવ કરવા માટે નર્સ એ તેને Toys પ્રોવાઇડ કરે છે.
4 ) in toddler ( એક થી ત્રણ વર્ષનું ચાઇલ્ડ)
ટોડલર માટે નર્સ એ રૂમિંગ ઇન પ્રોવાઇડ કરે છે.
નર્સ એ ચાઈલ્ડ ની ફીલિંગ્સ ને વ્યક્ત કરવા માટે અનલિમિટેડ વીઝીટીંગ અવર્સ પ્રોવાઇડ કરે છે.
જો હોસ્પિટલાઈઝ્ડ સમયે ચાઈલ્ડ એ નર્સ સામે એંગર થાય તો નર્સ એ ચાઇલ્ડ ને કોઈપણ પ્રકારની પનિશમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરતી નથી .
નર્સ એ ચાઇલ્ડ ના હોમ રૂટિન ને કંટીન્યુ કરી શકે તે માટેની કોશિશ કરતી હોય છે જેમ કે સ્લીપિંગ, ઈટીંગ, બાથિંગ etc.
નર્સ એ જ્યારે પણ પોસિબલ હોય ત્યારે તેની child ની ચોઇસ પ્રોવાઇડ કરે છે તથા ચાઇલ્ડ ના ફેમિલીયર toys પણ પ્રોવાઇડ કરે છે.
ચાઇલ્ડ ને રિક્રિએશન તથા play કરવા માટે એડીક્યુએટ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરે છે.
નર્સ એ ચાઈલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ તરફ નું અન્ડરસ્ટેન્ડિંગ તથા રિલેશનશિપ જાળવી રાખે છે.
ચાઇલ્ડ ની કન્ડિશનના આધારે નર્સ એ child ને પ્લે માટે તથા ફિઝિકલ એક્ટિવિટી માટે Allow કરે છે.
5) for preschool child ( ત્રણ થી છ વર્ષનું ચાઇલ્ડ )
પ્રી સ્કૂલ ચાઈલ્ડ માં નર્સ એ ચાઈલ્ડ ના કોઈપણ મેડિકલ પ્રોસિઝર સમયે તેના પેરેન્ટ્સ ને Allow કરીને ચિલ્ડ્રન માં સેપરેશન એન્ઝાઇટી મીનીમાઇઝ કરે છે.
નર્સ એ રૂમિંગ-ઇન એપ્રોચ ને મેઇન્ટેન કરે છે.
નર્સ એ ચાઇલ્ડ નું possible હોય તેટલું હોસ્પિટલ Stay એ short થાય તે માટેના પ્રયાસ કરે છે.
નર્સ એ ચાઈલ્ડ ને લવ તથા કેર પ્રોવાઇડ કરીને સ્ટ્રેસ ફુલ સિચ્યુએશન માંથી રીલીવ કરવાની કોશિશ કરે છે.
નર્સ એ ચાઇલ્ડ ના લેવલ ઓફ અન્ડરસ્ટેન્ડિંગ મુજબ પ્રોસિજર ને પ્રોપર્લી એક્સપ્લેઇન કરે છે તથા તેની પ્રાઇવસી ને પણ મેઇન્ટેન રાખે છે.
ચાઇલ્ડ ને તેની ફીલિંગ્સ ને verbalize કરવા માટે ઓપોરર્ચ્યુનિટી પ્રોવાઇડ કરે છે.
નર્સ કે ચાઇલ્ડ ને લવ પ્રોવાઇડ કરે છે જેના કારણે ચાઇલ્ડ એ હોસ્પિટલાઈઝેશનના કારણે થતું Separation એક્સેપ્ટ કરી શકે.
નર્સ એ ચાઇલ્ડને સેલ્ફ કેર તથા પર્સનલ હાઈજીન માટે એન્કરેજ કરે છે.
નર્સ એ ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ એક્સપ્લાનેશન પ્રોવાઇડ કરી તેનો ફિઅર દૂર કરવા માટેની કોશિશ કરે છે.
નર્સ એ ચાઇલ્ડ માં નેગેટીવ રીએનફોર્સમેન્ટ કરતી નથી .
6) For School children ( છ થી 12 વર્ષનું ચાઈલ્ડ. )
નર્સ એ ચાઇલ્ડ ના ઇલેક્ટીવ હોસ્પિટલાઈઝેશન માટે પેરેન્ટ્સ ની હેલ્પ કરે છે.
નર્સ એ કોઈપણ મેડિકલ પ્રોસિજર સમયે ચાઇલ્ડ ના રાઇટ ઓફ પ્રાઇવસી ની રિસ્પેક્ટ કરે છે.
નર્સ એ ચાઇલ્ડ ની પ્રોબ્લમને સોલ્વ કરવા માટે હેલ્પ કરે છે.
નર્સ એ જ્યારે કોઈપણ પેઇનફૂલ તથા ઇન્વેસિવ પ્રોસિજર કરે ત્યારે ટ્રીટમેન્ટ rooms નો યુઝ કરે છે.
નર્સ એ ચાઈલ્ડ ની ઉપર કરવામાં આવતી પ્રોસિજર અને તેના બેનિફિટ ને એક્સપ્લેઇન કરે છે જેથી ચાઇલ્ડ એ પ્રોસિઝર સમયે પ્રોપરલી કોઓપરેટ કરી શકે.
નર્સ એ જ્યારે ચાઇલ્ડ ની કન્ડિશન સારી થાય ત્યારે તેને self કેર માટે, પ્લે માટે તથા સ્કૂલવર્ક ને કંટીન્યુ કરવા માટે encourage કરે છે.
નર્સ એ ચાઇલ્ડ ને તેની પર્સનલ હાઇજીન મેઇન્ટેન કરવા માટે એન્કરેજ કરે છે.
નર્સ કે ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને એન્ઝાઇટી વાળા સિચ્યુએશન માં કોપઅપ કરવા માટે કહે છે.
નર્સ એ ચાઇલ્ડ ની કેરમાં તેના પેરેન્ટ્સ એ પ્રોપરલી પાર્ટીશીપેટ થાય તે માટે એન્કરેજ કરે કરે છે.
નર્સ એ ચાઇલ્ડ ને તેના સીબલીંગ્સ તથા ફ્રેન્ડ્સ સાથે મળવા માટે Allow કરે છે.
7) for Adolescence ( 12 થી 18 વર્ષ )
નર્સ એ એડોલ્ર્સન્ટ ને પ્લાન્ડ હોસ્પિટલાઈઝેશન માટે પ્રિપેર કરવા માટે પેરેન્ટ્સ ની હેલ્પ કરે છે.
નર્સ એ ઇલનેશ ની તથા હોસ્પિટલાઇઝેશન ની અસર અને
કયા પ્રકારનું મિસકન્સેપશન પ્રેઝન્ટ છે તે ઍસેસ કરે છે.નર્સ એ એડલ્ટ ની હોસ્પિટલમાં એડમિશન થાય ત્યારે હોસ્પિટલના સ્ટાફ ,હોસ્પિટલ રૂટિન, તથા હોસ્પિટલમાં કયા પ્રકારની ફેસિલિટી અવેઇલેબલ છે તે ઓરિએન્ટેશન કરાવે છે.
નર્સિંસ એ એડલ્ટની ઇલનેસ વિશેની કમ્પ્લીટ હિસ્ટ્રી જેમકે તેની હેબિટ, રિક્રેશન, તથા હોબીસ વગેરે વિશે હિસ્ટ્રી લેવામાં આવે છે.
નર્સ એ એડોલ્ર્સન્ટ ની પ્રાઇવસી ની રિસ્પેક્ટ કરે છે. તથા જે ફૂડ પ્રેફરન્સ હોય તેને ડાયટ પ્લાનમાં ઇન્વોલ્વ કરાવે છે.
નર્સ એ કોઈપણ મેડિકલ પ્રોસિજર કરતા પહેલા પ્રોપરલી પ્રોસીજર એક્સપ્લેઇન કરે છે તથા એડોલ્ર્સન્ટ અને તેના પેરેન્ટ્સનું કોર્પોરેશન ગેઇન કરે છે.
નર્સ એ એડલ્ટને પ્રોપરલી રિક્રેશન માટે તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ અને ફ્રેન્ડ્સ સાથે ઇન્ટરેક્શન કરવા માટે ઓપર્ચ્યુનિટી પ્રોવાઇડ કરે છે.
નર્સ એ એડોલ્સન્ટ ને ગાઈડ કરે છે કે તે તેના હેલ્થનું પ્રમોશન કરે તથા તે તેની ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી ને રીસ્ટોર કરી શકે.
આમ નર્સ એ હોસ્પિટલાઈઝડ ચાઇલ્ડ
ની હેલ્થ પ્રમોશન માં તથા તેની એક્ટિવિટી
ની રીસ્ટોર કરી શકે તે માટે ગાઈડ કરે છે. આમ,
નર્સ માટે એ અગત્યનું છે કે હોસ્પિટલ મા એડમીટ
થયેલા ચાઇલ્ડ, તેના પેરેન્ટ્સ ,અને તેના ફેમિલી મેમ્બર્સની
જરૂરિયાતને ઓળખી અને તેને પ્રોપરલી રિસ્પોન્સ
પ્રોવાઇડ કરે છે.
Q-3 Write short answer (any two) ટૂંકમાં જવાબ લખો. (કોઈપણ બે ) 6+6-12
a) Define the term pediatrics and write the role of pediatric nurse in child care. પીડીયાટ્રીકની વ્યાખ્યા લખો અને બાળકની સારવારમાં પીડીયાટ્રીક નર્સનો રોલ લખો.
PEDIATRIC.
આ એક ગ્રીકવર્ડ છે જેમા Pedia એટલે કે બાળક Itrike એટલે કે ટ્રીટમેન્ટ અને Ics એટલે કે એક સાયન્સ ની બ્રાન્ચ.
આમ પીડિયાટ્રિક એ એક મેડિકલ સાયન્સ ની બ્રાન્ચ છે. જેમા કન્સેપ્શન થી એડોલેશન્સ એઈજ સુધીના બાળકો ની તંદુરસ્તી સમયે કે માંદગી દરમિયાન પ્રિવેન્ટીવ, પ્રોમોટીવ, ક્યુરેટિવ અને રિહેબીલિટેટીવ કેર પ્રોવાઈડ કરતી મેડિકલ સાયન્સ ની બ્રાન્ચ એટલે પીડીયાટ્રીક.
PEDIATRIC NURSING.
પીડીયાટ્રીક નર્સિંગ એ નર્સિંગની એક બ્રાન્ચ છે. જે CONCEPTION થી એડોલેશન્સ એઈજ સુધીના બાળકોમા હોલીસ્ટિક નર્સિંગ કેર પ્રોવાઇડ કરે છે. જેનો મુખ્ય ધ્યેય એ બાળકોનુ ગ્રોથ અને ડેવલપમેન્ટ યોગ્ય રહે અને બાળકનો ફિઝિકલ, મેન્ટલ અને સોશિયલ વેલબીઇંગ ડેવલપમેન્ટ માટેનો છે. પીડીયાટ્રીક નર્સિંગ મા પ્રિવેન્ટીવ, પ્રોમોટીવ, ક્યુરેટિવ અને રીહેબીલીટેટીવ નર્સિંગ કેર આ ગ્રુપના દરેક બાળકોમા આપવામા આવે છે.
મેડિસિનના ફિલ્ડમા ચેન્જ આવવાથી અને ટેકનિકલ એડવાન્સમેન્ટ આવવાના લીધે ચાઇલ્ડ હેલ્થ કેર મા નવી નવી ડિમાન્ડ પૂરી કરવા માટે પીડીયાટ્રીક નર્સ ના રોલ મા પણ ખૂબ ચેન્જીસ જોવા મળ્યા છે.
પીડીયાટ્રીક નર્સનો રોલ કેર ના દરેક આસ્પેકટ મા સ્પેશ્યલાઈઝ બન્યો છે. બાળક હેલ્ધી હોય કે બીમાર હોય તેના દરેક સ્ટેજ મા નર્સ દ્વારા કોમ્પ્રિહેન્સિવ એપ્રોચ દ્વારા તમામ કેર પ્રોવાઇડ કરવામા આવે છે.
અલગ અલગ ઇન્સ્ટિટયૂટમા નર્સ નો રોલ ચેન્જ થાય છે, પણ તેની બેઝિક રિસ્પોન્સિબિલિટી અને રોલ દરેક જગ્યાએ સરખો હોય છે.
પીડીયાટ્રીક નર્સ એ પીડીયાટ્રીક મા સ્પેશિયલાઇઝ ટ્રેનીંગ મેળવેલી હોય છે. તેના ડીટેઈલ રોલ ને નીચે મુજબ ક્લાસીફાઈ કરવામા આવે છે.
CARE GIVER.
પીડીયાટ્રીક નર્સ દ્વારા દરેક સેટ અપ મા પ્રિવેન્ટીવ, પ્રોમોટીવ, ક્યુરેટિવ અને રીહેબીલીટેટીવ કેર બાળકને આપવામા આવે છે. આ કેર એ બાળકની નીડ ના આધારે પ્લાન કરવામા આવે છે. તેમા થેરાપ્યુટિક નીડ, કમ્ફર્ટ, સેફટી અને પર્સનલ હાઈજીને લગતી તમામ નિડ નો સમાવેશ કરવામા આવે છે.
HEALTH EDUCATOR.
પીડીયાટ્રીક નર્સ દ્વારા બાળકના પેરેન્ટ્સ અને ફેમિલી મેમ્બર ને ચાઈલ્ડ કેર ને લગતા તમામ બાબતો પર ઇન્સિડેન્સીયલ અને પ્લાન હેલ્થ ટીચિંગ આપવામા આવે છે. જેથી બાળક ને યોગ્ય કેર આપી શકાય.
ADVOCATIVE ROLE.
પીડીયાટ્રીક નર્સ ચાઈલ્ડ હેલ્થ કેર ના સાયન્ટિફિક પ્રિન્સિપલ્સ નો ઉપયોગ કરીને બાળકને ક્વોલીટી કેર મળી રહે તેવા પ્રયત્નો કરે છે. બાળકને તેની કેરમા મેક્સિમમ બેનિફિટ અપાવવા માટે કાર્ય કરે છે.
MANAGER.
બાળકની દરેક કેર ફુલ ફિલ કરવા માટે નર્સ એ મેનેજર ઓફ પીડીયાટ્રીક કેર યુનિટ તરીકે કાર્ય કરે છે અને તેની દરેક કેર પ્રોપરલી ઓર્ગેનાઈઝ કરવામા મદદ કરે છે.
TEAM LEADER.
પીડીયાટ્રીક નર્સ એ તેના યુનિટમા ટીમ લીડર તરીકે કાર્ય કરે છે અને દરેક સ્ટાફ અને સબ ઓર્ડીનેટ વચ્ચે પ્રોપર કોમ્યુનિકેશન કરી દરેકને કેરમા સાથે રાખી બેટર કેર આપવા માટે લીડ કરે છે. દરેક વચ્ચે રિસ્પોન્સિબિલિટીને ડિસ્ટ્રીબ્યુટ કરે છે.
NURSE AS A RECREATIONIST.
બાળકને તેના હોસ્પિટલ ના એડજસ્ટમેન્ટ પ્રોસિજરમા તથા હોસ્પિટલાઇઝેશન દરમિયાન તેના સ્ટ્રેસને મોડીફાઇ કરવા માટે અલગ અલગ પ્રકારની રીક્રિએશનલ એક્ટિવિટી પ્લાન કરે છે અને બાળકના બિહેવિયરને મોડીફાઇ કરવામા મદદ કરે છે.
NURSE AS A COUNSELOR.
બાળકની ક્રિટિકલ કેરના ડિસિઝન વખતે તથા પેરેન્ટ્સમા કોઈ પણ પ્રોબ્લેમ સોલ્વિંગ એપ્રોચ વખતે તેને ડિસિઝન લેવા માટે કાઉન્સેલિંગ કરે છે અને ગાઈડન્સ પ્રોવાઈડ કરે છે.
SOCIAL WORKER.
બાળક અને તેના ફેમિલી મેમ્બર ને લગતા સોશિયલ પ્રોબ્લેમ અને એકજેસ્ટમેન્ટ માટે તે સ્પેશિયલ વેલ્ફેર એજન્સીસ તથા જરૂરી સોશિયલ સપોર્ટ આપવા માટે કાર્ય કરે છે.
NURSE AS A RESEARCHER.
નર્સ પીડીયાટ્રીક યુનિટમા તેની ક્લિનિકલ પ્રેક્ટિસ દરમિયાન અલગ અલગ પ્રકારના રિસર્ચ કંડક્ટ કરે છે અને નવા કન્સેપ્ટ લાવવા માટે ટ્રાય કરે છે. હેલ્થ પ્રોબ્લેમ્સ સાથે ડીલ કરવા માટે નવા નવા રસ્તાઓ શોધે છે. નર્સિંગ મા બેટર હેલ્થ કેર ફેસિલિટીઝ આપવા માટે કંટીન્યુઅસ રિસર્ચ તરીકેની ભૂમિકા ભજવે છે.
b) What is measles disease? Write down etiology, mode of transmission, clinical features and management of measles. ઓરી રોગ શું છે? ઓરી થવાના કારણો, તે કેવી રીતે ફેલાય છે, તેના ચિહ્નો તથા લક્ષણો અને તેની સારવાર લખો.
મિસલ્સ ( ઓરી )એ હાઇલી કોન્ટાજીયસ તથા વાઇરલ ઇન્ફેક્શિયસ ડિસીઝ છે મુખ્યત્વે મીઝલ્સ વાયરસ દ્વારા થાય છે કે જે મુખ્યત્વે ચિલ્ડ્રન્સ માં જોવા મળે છે.
મીઝલ્સ માં સામાન્ય રીતે બોડીમાં ફિવર, અપર રેસ્પીરેટરી ટ્રેક મા કેટરરલ સિમ્ટોમ્સ, તથા બોડી ના નેક, ફેસ, ટ્રંક, આમૅ, તથા લેગ્સ મા મેક્યુલોપેપ્યુલર રેસીસ જોવા મળે છે.
આમા,મિસલ્સ એ સામાન્ય રીતે ત્રણ વર્ષ થી નીચેના ચિલ્ડ્રન્સ માં તથા મુખ્યત્વે માલનરીઝ્ડ ચિલ્ડ્રન માં વધારે પ્રમાણમાં જોવા મળે છે.
મીઝલ્સ થવા માટેના કારણ
મિસલ્સ વાઇરસ-a RNA Virous ( પેરામિક્ઝો વાયરસ ગ્રુપ),
ઇન્ફેક્ટેડ પર્સન ના ડ્રોપલેટ્સ ના કોન્ટેક માં આવવાના કારણે,
જે ચાઇલ્ડ એ મિસલ્સ દ્વારા વેક્સિનેટેડ થયેલું ન હોય તે ચાઇલ્ડ ને.
મિસલ્સ ના મોડ ઓફ ટ્રાન્સમિશન
ઇન્કયુબેસન પીરીયડ:= 4-10 days.
ડાયરેક્ટ તથા ઇનડાયરેક્ટ કોન્ટેક્ટ ના કારણે.
ડ્રોપલેટ્સ ઇન્ફેક્શન ના કારણે.
રેસ્પીરેટરી ડ્રોપલેટ્સ ના કારણે.
મીઝલ્સ ના લક્ષણો તથા ચિહ્નો
મિસલ્સના લક્ષણો અને ચિન્હોને ત્રણ પાર્ટ માં ડિવાઇડ કરવામાં આવેલા છે.
1) પ્રોડોમલ( કેટરલ) ઓર પ્રિઇરપ્ટીવ સ્ટેજ,
2)ઇરપ્ટીવ સ્ટેજ,
3)કન્વલ્સન્ટ સ્ટેજ ઓર પોસ્ટમીઝલ સ્ટેજ.
1) પ્રોડોમલ સ્ટેજ( કેટરલ) ઓર પ્રિઇરપ્ટીવ સ્ટેજ,
પ્રોડોમલ સ્ટેજ( કેટરલ) ઓર પ્રિઇરપ્ટીવ સ્ટેજ એ ઇન્ફેક્શન થયા પછીના 10 દિવસ પછી સ્ટાર્ટ થાય છે અને 3 થી 5 દિવસ સુધી જોવા મળે છે.
કોમન કોલ્ડ,
કોરિઝા,
આઇસ એ રેડ થવી,
લેક્રિમેશન, તથા ફોટોફોબીયા,
લિંફએડીનોપથી,
વોમીટીંગ તથા ડાયરિયા,
સ્નિઝિંગ,
નેઝલ ડિસ્ચાર્જ,
ફીવર આવવો,
બ્રેસી કફ થવો,
રની નોઝ થવો,
થાક લાગવો,
સ્નિઝિંગ,
નેઝલ ડિસ્ચાર્જ,
કોપ્લિક સ્પોર્ટ્સ
(આ એક સ્મોલ વાઇટ સ્પોર્ટસ સાથે બ્લુઇસ વાઇટ સેન્ટર હોય છે અને તે સામાન્ય રીતે માઉથ ના ઇનસાઇડ તથા ચિકસ ની ઇનર લાઇનિંગ માં જોવા મળે છે).
2) ઇરપ્ટીવ સ્ટેજ
વોલબોડી માં મેક્યુલોપેપ્યુલરરેસીસ જોવા મળે છે રેસ એ સામાન્ય માઉથ માથી સ્ટાર્ટ થાય ત્યારબાદ બોડી મા ટ્રંક મા, આમૅ , તથા લેગ્સ મા ડાઉનવડૅ થાય છે.
એનોરેક્ઝીયા,
મલેઇસ,
સર્વાઇકલ લિંફએડીનોપથી,
ફીવર આવવો,
3)કન્વલ્સન્ટ સ્ટેજ ઓર પોસ્ટમીઝલ સ્ટેજ.
ફીવર આવવો,
રેસિસ થવા,
ફીવર આવવો,
મિસલ્સ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન
History tacking and physical examination,
શિરોલોજીકલ ટેસ્ટ,
ELISA ટેસ્ટ,
લ્યુકોસાઇટ કાઉન્ટ અસેસમેન્ટ,
રૂટીન બ્લડ એક્ઝામિનેશન,
બ્લડ કલ્ચર,
કોમ્પલીમેન્ટ ફિક્સેસર એન્ટિબોડી ટાઇટર ,
વેક્સિનેશન હિસ્ટ્રી,
મિઝલ્સ નુ મેનેજમેન્ટ
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી સપોર્ટીવ તથા કોમ્પ્રાહેંસીવ કેર પ્રોવાઇડ કરવી.
1)આઇસોલેશન
મિસલ્સ એ હાઇલી ઇન્ફેક્શીયશ તથા કોન્ટાજીયસ ડિસીઝ છે.તેથી તેને સ્પ્રેડ થતુ પ્રિવેન્ટ કરવા માટે જે ચાઇલ્ડ ને મિઝલ્સ થાય તેને પ્રોપરલી આઇસોલેટેડ કરવુ. આઇસોલેશન એ સામાન્ય રીતે રેસીસ અપીયર થયાના 4 દિવસ સુધી કરવામા આવે છે.
2) રેસ્ટ તથા હાઇડ્રેશન
ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ રેસ્ટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ મેઇન્ટેન રાખવા તથા ડિહાઇડ્રેશનની પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એડીક્યુએટ ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
3) ફીવર મેનેજમેન્ટ
ચાઇલ્ડ ના ફેવર ને રિલીવ કરવા માટે ચાઇલ્ડ ને એન્ટીપાયરેટીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
Ex:= Acetaminophen,
Ibuprofen.
4) સિમ્પટોમેટીક મેનેજમેન્ટ
જો ચાઇલ્ડ ને રની નોઝ,કફ,તથા કંજક્ટીવાઇટિસ ની કન્ડિશન હોય તો ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
જો ચાઇલ્ડ ને નેઝલ કન્જેશન થયું હોય તો ચાઇલ્ડ ને નેઝલડ્રોપ ઇન્સ્ટીલેશન કરવા.
5) ન્યુટ્રીશન
ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ ન્યુટ્રીશનલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ પકરવો
6) મોનિટરિંગ ફોર કોમ્પ્લીકેશન્સ
ચાઇલ્ડ ને ક્લોઝલી મોનિટર કરવા કે તેમાં કોઇપણ કોમ્પ્લીકેશન જેમ કે ન્યુમોનિયા, તથા એનસેફેલાઇટિસ છે નહીં તે જોવુ .
ચાઇલ્ડ ને બ્રિધિંગ ડિફીકલ્ટી હોય,ચેસ્ટ પેઇન,
સિવ્યર હેડએક,કન્ફ્યુઝન, સિઝર જેવી કન્ડિશન હોય તો ઇમિડીયેટ મેડીકલ ટ્રીટમેન્ટ લેવી.
7) વિટામીન A સપ્લીમેન્ટ
ચાઇલ્ડ ને જો વિટામીન A ની ડેફિશિયન્સી હોય તો વિટામીન A સપ્લીમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.
8). પ્રિવેન્ટીવ મેઝર્સ
ચાઇલ્ડ ને ઇમ્યુનાઇઝેશન તરીકે મિઝલ્સ વેક્સિન 0.5 ml પ્રોવાઇડ કરવી.
1st dose:=9-12month,
subcutaneously ,right upper arm 0.5 ml
2nd dose:= 16-24 month
subcutaneously ,right upper arm 0.5 ml. ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી કામ તથા કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.
C) What is Marasmus? Write down etiology, classification and management of Marasmus. મરાસ્મસ શું છે? મરાસ્મસ થવાના કારણો, વર્ગીકરણ અને તેની સારવાર લખો.
મરાસ્મસ
મરાસ્મસ વડૅ એ ગ્રીક માંથી આવેલો શબ્દ છે કે જેમા ” marasmos ” એટલે કે વાસ્ટિંગ.
PEM ( Protien Energy Malnutrition) મા મરાસ્મસ એ સિવ્યર કેલરી ની ડેફીસીયન્સી ના કારણે થાય છે,જેના પરિણામે નબળાઇ, મસલ્સ માસ એ લોસ થાય તથા શરીરના ટીસ્યુસ મા વાસ્ટિંગ જોવા મળે અને સબક્યુટેનીયસ ફેટ એ પણ લોસ થાય છે.
મરાસ્મસ ધરાવતા બાળકો સામાન્ય રીતે અત્યંત પાતળા દેખાય છે અને તેનો અપિરિઅન્સ એ
” Starved “ હોય છે.
મરાસ્મસ માં ચાઇલ્ડ ની એજ ના એક્સપેક્ટેડ વેઇટ કરતા તેનો 50% કરતાં પણ વધારે વેઇટ લોસ થાય છે.
મરાસ્મસ થવા માટે ના કારણ
ઇનએટીટ્યુએટ ડાયટ ના કારણે,
ડાયટમાં કેલરી એ ઇનએડીક્યુએટ અમાઉન્ટ માં લેવાના કારણે,
પુઅર ફીડીંગ ના કારણે,
અમુક પ્રકારની મેડિકલ કન્ડિશનના કારણે,
જેમકે ક્રોનિક વોમિટિંગ ના કારણે,
ક્રોનિક ઇન્ફેક્શનના કારણે,
Ex :=સિફીલીસ, ટ્યુબરક્યુલોસિસ, અપર રેસ્પીરેટરી ઇન્ફેક્શન,
અમુક પ્રકાર ના એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટર ના કારણે,
પોવર્ટી ના કારણે,
મરાસ્મસ એ મોસ્ટ કોમનલી ઇન્ફન્ટ માં જોવા મળે છે,
કંજીનાઇટલ ડીઝીઝ ના કારણે જેમ કે ક્લેફટ પેલેટ હાઈડ્રોસેફેલસ,હિસ્પ્રુંગ ડિસીઝ વગેરે,
અમુક પ્રકારના મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર ના કારણે જેમ કે ગેલેકટોસેમિયા.
મરાસ્મસ ના ક્લાસિફિકેશન
મરાસ્મસ ના ગ્રેડ પ્રમાણે ટોટલ 4 ક્લાસિફિકેશન થાય છે.
1) ગ્રેડ-1 :=
આ ગ્રેડમાં એક્ઝિલા તથા ગ્રોઇનએરિયા માંથી ફેટ નો લોસ થાય છે.
2) ગ્રેડ-2 :=
આ ગ્રેડમાં એક્ઝિલા તથા ગ્રોઇનએરિયા માંથી ફેટ નો લોસ થાય છે. સાથે સાથે એબડોમીનલ તથા ગ્લુટીયલ રિજિયન માંથી પણ ફેટ નો લોસ થાય છે.
3) ગ્રેડ-3 :=
આ ગ્રેડમાં એક્ઝિલા તથા ગ્રોઇનએરિયા માંથી ફેટ નો લોસ થાય છે. સાથે સાથે એબડોમીનલ તથા ગ્લુટીયલ રિજિયન માંથી પણ ફેટ નો લોસ થાય છે. સાથે સાથે ચેસ્ટ તથા સ્પાઇન ના ફેટ નુ પણ ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે.
4) ગ્રેડ-4 := આ ગ્રેડમાં પહેલા ત્રણ ગ્રેડનું ઇન્વોલમેન્ટ હોય છે સાથે સાથે બકલપેડ ના ફેટ પણ લોસ થાય છે.
મરાસ્મસ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો
બોડી ટીસ્યુસ મા સિવ્યર વાસ્ટીંગ થવું,
સબક્યુટેનીયસ ફેટ લોસ થવો,
ચાઇલ્ડ એ ખૂબ પાતળું થઇ જવું,
ફેશિયલ ફિચર્સ શંકન થવા,
ચાઇલ્ડ નો ગ્રોથ રિટારડેશન થવો,
ચાઇલ્ડ નું ડેવલપમેન્ટ ડીલે થવું,
ચાઇલ્ડના બટક્સ એબડોમન, થાઇ માંથી સબક્યુટેનિયસ ફેટ લોસ થવું.
ફેસ નુ લુક એ એજેડ જેવું લાગવું.
ચાઇલ્ડ ના ચીકસ માંથી ફેટનો લોસ થવો.
ચાઈલ્ડ એ ઇરીટેબલ થવું.
ચાઇલ્ડ માં સિવ્યર માલન્યુટ્રીશન જોવા મળવું.
ચાઇલ્ડ માં ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ઇમબેલેન્સ થવું.
ચાઇલ્ડ માં ન્યુરોલોજીકલ
સિમ્ટોમ્સ જોવા મળવા,
ચાઇલ્ડ એ લેસ એક્ટિવ થાય છે,
ચાઇલ્ડ ના સ્પ્લિન, ગોનાડ્સ,
તથા લીવર ની સાઇઝ રિડયુસ થવી,
ચાઇલ્ડ ને વિકનેસ, ફટીગ,તથા થાક લાગવો.
ચાઇલ્ડ ના બીહેવ્યર માં ચેન્જીસ જોવા મળવા,
ફિઝિકલ એક્ટિવિટી ડિક્રિઝ થવી,
ચાઇલ્ડ નો એક્સ્ટ્રીમ વેઇટ લોસ થવો,
મરાસ્મસ વાડા ચાઇલ્ડ નું ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન
History taking and physical examination,
X ray,
ચાઇલ્ડ નુ એન્થ્રોપોમેટ્રીક મેઝરમેન્ટ કરવુ,
ચાઇલ્ડ નુ લેબોરેટરી ઇન્વેસ્ટિગેશન કરવું,
કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ,
સીરમ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ તથા સીરમ આલ્બ્યુમન ટેસ્ટ અસેસ કરવું,
ચાઇલ્ડ ની ઇમેજીંગ ટેસ્ટીંગ પ્રોપરલી કરવી,
મરાસ્મસ વાળા ચાઇલ્ડ નુ મેનેજમેન્ટ
ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ ન્યુટ્રીશનલ સપ્લિમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું,
ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ હાઇ કેલેરી વાળું ફીડિંગ પ્રોવાઇડ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને ન્યુટ્રિશિયસ ફૂડ ઇન્ટેક કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
ચાઇલ્ડ નુ એડીક્યુએટ ફ્લુઇડ તથા ઇલેક્ટ્રોલાઇટ લેવલ મેન્ટેઇન કરવું.
ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ આયન સપ્લીમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ નું ડાયટ એ ગ્રેજ્યુઅલી ઇન્ક્રીઝ કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
જો ચાઇલ્ડ ને કોઇપણ ઇન્ફેક્શન થયું હોય તો એડીક્યુએટ એન્ટિબાયોટિક મેડીસીન પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
ચાઇલ્ડ નો વેઇટ ડેઇલી રેકોર્ડિંગ કરવો.
ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ બ્રેસ્ટફીટીંગ પ્રોવાઇડ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
ન્યુટ્રિશિયસ ફૂડ જેમકે ગ્રીન લીફિ વેજીટેબલ , સુપ, બનાના ,પલ્સ ,સીરીયલ્સ મિલ્ક વગેરે પ્રોવાઇડ કરવુ.
ચાઇલ્ડ ને સ્મોલ તથા ટીક્વન્ટ અમાઉન્ટ મા ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવુ.
ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ કામ તથા કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.
Q-4 Write short notes. ટૂંકનોંધ લખો. (કોઈપણ ત્રણ) 12
a) WIFS program – ડબલ્યું આઈ .એફ .એસ .કાર્યક્રમ
ગવર્મેન્ટ ઓફ ઇન્ડિયા ના જે મિનિસ્ટર ઓફ હેલ્થ એન્ડ ફેમેલી વેલફેર છે તેણે વિકલી આયર્ન એન્ડ ફોલિક એસિડ સપ્લિમેન્ટેશન નો પ્રોગ્રામ લોન્ચ કર્યો છે.
આ પ્રોગ્રામ એટલા માટે ચલાવવામાં આવેલો હતો કારણકે એડોલ્ટસન્ટ પોપ્યુલેશન( 10- 19 યર્સ) માં ન્યુટ્રીશનલ એનિમિયાના પ્રિવેલેન્સ તથા તેની સીવ્યારીટી ને રિડ્યુસ કરી શકાય.
જે વિકલી આયર્ન એન્ડ ફોલિક એસિડ સપ્લીમેન્ટેશન પ્રોગ્રામ છે તેમાં એડોલ્ટસન્ટ ગર્લ્સ, સ્કૂલ ગોઇગ ચાઇલ્ડ સાથે જે મેરિડ એડોલ્ટસન્ટ ગર્લ્સ છે તેનુ પણ ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે.
આ પ્રોગ્રામ એ 2012 મા સ્ટાર્ટ થયો હતો.
સાઇલેન્ટ ફિચર્સ ઓફ વિકલી આયર્ન એન્ડ ફોલિક એસિડ સપ્લીમેન્ટેશન પ્રોગ્રામ
ઓબ્જેકટીવ
એડોલ્ટસન્ટ પોપ્યુલેશન માં જે એનીમિયાના પ્રિવેલેન્ટ્સ તથા તેની સિવ્યારીટી ને આયર્ન તથા ફોલિક એસિડ ના સપ્લીમેન્ટેશન દ્વારા એનિમિયાની કન્ડિશનને રીડયુઝ કરવું આ એક મેઇન ઓબ્જેક્ટીવ છે.
ટાર્ગેટ ગ્રુપ
આમાં,
સ્કૂલ ગોઇંગ ગર્લ્સ ,
જે બોયસ એ 6th થી 12th સ્ટાન્ડર્ડ મા હોય તથા
જે મેરિડ એડોલ્ટસન્ટ ગર્લ્સ છે તેનો સમાવેશ થાય છે.
ઇન્ટરવેન્શન
આમા વીકલી આયર્ન ફોલિક એસિડ સપ્લીમેન્ટેશન આપવામા આવે છે.જેમા 100 mg આયર્ન અને 500 mg ફોલિક એસિડ એ વીક મા એક ચોક્કસ દિવસ દરમિયાન આપવામા આવે છે.
આમા, ટાર્ગેટ ગ્રુપ મા સ્કૂલ ગોઇંગ એડોલ્ટસન્ટ ગર્લ્સ, બોયસ કે જે 6th ટૂ 12th સ્ટાન્ડર્ડમાં હોય તથા મેરીડ એડોલ્ટન્ટ ગર્લ્સ હોય તેમાં એનિમિયાની કન્ડિશન ને પ્રિવેન્ટ કરવામાં આવે છે.
જો માઇલ્ડ એનિમિયા ની કન્ડિશન હોય તો આયર્ન ફોલિક એસિડ સપ્લિમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે પરંતુ જો મોડરેટ તથા સિવ્યર એનિમિયા ની કન્ડિશન હોય તો તેવા ચાઇલ્ડ ને એપ્રોપ્રિએટ હેલ્થ ફેસીલીટીસ માં રિફર કરવામાં આવે છે.
આ પ્રોગ્રામ અંતર્ગત વર્ષમાં બે વખત ડીવોર્મિંગ મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરી ચાઇલ્ડ માં વોમૅ ઇપ્ફેસ્ટેશન જેમ કે રાઉન્ડ વોર્મ્સ, હુક વોર્મ્સ નું ઇન્ફેસ્ટેશન થતું પ્રિવેન્ટ કરવામાં આવે છે.
કરન્ટ સ્ટેટસ
આ પ્રોગ્રામ એ બધા જ સ્ટેટ્સમાં ઇમ્પલીમેન્ટ કરવામાં આવે છે.
આ પ્રોગ્રામ અંતર્ગત 11.2 કરોડ બેનિફિશિયરીસ ને કવર કરવામાં આવે છે જેમાંથી ચાર 8.4 કરોડ જેટલા બેનીફીશીયરીઝ એ સ્કૂલ ગોઇંગ ચાઇલ્ડ છે જ્યારે 2.8 કરોડ બેનિફિશિયરીસ એ આઉટ ઓફ સ્કુલ ગોઇંગ બેનીફીસીયરિસ હોય છે.
b) Round warm infestation – રાઉન્ડ વર્મ ઇન્ફેસ્ટેશન
રાઉન્ડ વોર્મ્સ ને “એસ્કેરિસ લુમ્બ્રીકોઇડ્સ/ નેમેટોડ્સ “ તરીકે પણ ઓળખવામા આવે છે.
તે સિલેન્ડ્રીકલ વોર્મ્સ નું એક ગુપ છે જે ફાઇલમ નેમાટોડા સાથે સંબંધિત છે.તેઓ વિશ્વભર ના વિવિધ વસ્તુઓમાં જોવા મળે છે, જેમાં માટી, પાણી અને છોડ અને પ્રાણીઓમાં પરોપજીવી તરીકે જોવા મળે છે.
એસ્કેરિસ લુમ્બ્રીકોઇડ્સ એ ચાઇલ્ડ માં જોવા મળતું એક મોસ્ટ કોમન ઇન્ફેસ્ટેશન છે. ચાઇલ્ડ મા મુખ્યત્વે તે સ્મોલ ઇન્ટરસ્ટાઇન ને અફેક્ટ કરે છે આ એડલ્ટ ફિમેલ રાઉન્ડ વોર્મ્સ એ 20 થી 40 સેન્ટીમીટર નું હોય છે. તથા મેલ વોર્મ્સ એ 12 થી 30 સેન્ટીમીટર નુ હોય છે.
આ રાઉન્ડ વોર્મ્સ ઇન્ફેક્શન એ મુખ્યત્વે ટ્રોપિકલ તથા સબટ્રોપીકલ ક્લાઇમેટ કે જ્યાં એન્વાયરમેન્ટલ સેનિટેશન તથા હાઇજીનીક કન્ડિશન એ પુઅર હોય તેવા વિસ્તારો માં વધારે પડતું જોવા મળે છે.
એક ફીમેલ રાઉન્ડ વોર્મ્સ એ 2,40,000 એગ્સ એ એક દિવસમાં પ્રોડ્યુસ કરે છે.
આ રાઉન્ડ વોર્મ્સ ચાઇલ્ડમાં ઇન્ટરેસ્ટાઇન, લીવર ,લંગ્સ , ટ્રેકિયા , એલ્વિઓલાઇ,
બ્રોન્કિઓલ્સ વગેરે ને ઇફેક્ટ કરે છે.
રાઉન્ડ વોર્મ્સ એ 60 થી 80 દિવસમાં મેચ્યોર થાય છે. તથા તેનું લાઇફ સ્પાન એ 6 થી 12 મહિનાની વચ્ચેનો હોય છે તથા મેક્સિમમ લાઇફ સ્પાન એ 1.5 થી 2 વર્ષ નો હોય છે.
રાઉન્ડ વોમનું ઇન્ફ્રેશટેશન એ મુખ્યત્વે જે આ રાઉન્ડ વોર્મ્સ ઇન્ફેસ્ટેશન એ સેનેટરી ફેસીલીટી ઓછા પ્રમાણમાં હોય તેવા વિસ્તારોમાં એટલે કે ફિકો – ઓરલ રુટ દ્વારા ટ્રાન્સમિટ થાય છે. એટલે કન્ટામીનેટેડ થયેલા ફ્રૂટસ, વેજીટેબલ તથા ફૂડ ના ઇન્જેશન કરવાના કારણે થાય છે.
ચાઇલ્ડ માં રાઉન્ડ વોર્મ્સ ઇન્ફેસ્ટેશન થવા માટેના કારણ
રાઉન્ડવોર્મના ઇન્ફેસ્ટેશન ના ઇટીઓલોજી માં ઘણા પરિબળો નો ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે:
ટ્રાન્સમિશન:
રાઉન્ડવોર્મ્સ એ ડિફરન્ટ રુટ્સ દ્વારા ટ્રાન્સમિટ થઇ શકે છે, જેમાં
કંટામીનેટેડ ફૂડ તથા
કંટામીનેટેડ પાણી નું ઇન્જેશન,
ઇન્ફેક્ટેડ જમીન સાથે સીધા કોન્ટેક્ટમાં આવવાના કારણે,
ઇન્ફેક્ટેડ ઇન્સેક્ટ અથવા પ્રાણી ના કરડવાથી ,
પુઅર સેનિટેશન ના કારણે,
ઓવર ક્રાઉડિંગ,
ઇમ્યુન સિસ્ટમ કોમ્પ્રોમાઇઝડ થવાના કારણે,
એન્વાયરમેન્ટલ કન્ડિશન ના કારણે,
ઇનએડીક્યુએટ હાયજીન પ્રેક્ટિસના કારણે,
ઇન્ફેક્ટેડ એનિમલ્સના ક્લોઝ કોન્ટેક માં આવવાના કારણે,
ચિલ્ડ્રન એ બહાર રમતી સમયે mud નો ઇન્ટેક કરવાના કારણે,
માલન્યુટ્રીશન ના કારણે,
ફુડ એ પ્રોપરલી કુક ન
થવાના કારણે.
રાઉન્ડ વોર્મ્સ ના લક્ષણો તથા ચિન્હો
રાઉન્ડ વોર્મ્સ ના લક્ષણો અને ચિહ્નો માં નીચેના નો સમાવેશ થાય છે:
એબડોમીનલ પેઇન થવું,
એબડોમીનલ ડિસ્ટેસન થવું,
નોઝીયા તથા વોમિટિંગ
ડાયરિયા તથા કોનસ્ટીપેશન થવું,
માલ ન્યુટ્રીશન થવું,
થાક લાગવો,
નબળાઈ આવવી,
સ્ટૂલમાં વોર્મ્સ એ વિઝીબલ થવા,
કફિંગ, વિઝીંગ તથા બીજા રેસ્પીરેટરી સિમ્પટોમ્સ જોવા મળવા,
Loeffler સિન્ડ્રોમ જેમકે તાવ આવવો,
ડિસ્પ્નીયા,કફ ,
વિઝીંગ ,અરટીકેરિયા જોવા મડવા,
ઇરીટેબિલિટી થવી,
એબડોમિનોલ ડીસકમ્ફર્ટ થવું,
ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશિયન્સી થવી,
પુઅર ગ્રોથ થવો,
એનિમિયા જોવા મળવા,
પેરીટોનાઇટીસ થવું,
પેન્ક્રિયેટાઇટીસ થવું,
રાઉન્ડ વોર્મ્સ ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઈવાલ્યુએશન
History taking and physical examination,
સ્ટુલ એક્ઝામિનેશન,
સ્પુટમ એક્ઝામિનેશન,
વોમિટ એક્ઝામિનેશન,
શીરોલોજિકલ ટેસ્ટ,
ઈમેજિંગ ટેસ્ટ,
અલ્ટ્રાસાઉન્ડ,
એબડોમિનલ એક્સ રે,
બ્લડ ઇઓસિનોફિલીયા ટેસ્ટ,
ગેસ્ટેરો ઇન્ટરેસ્ટાઇન ટ્રેક ની કોન્ટ્રાસ્ટ સ્ટડી.
રાઉન્ડ વોર્મ્સ વાળા ચાઇલ્ડ નું મેડિકલ મેનેજમેન્ટ
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપર્લી એન્ટીપેરાસાઇટીક મેડિકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
Ex:=
Albendazole ( 15mg/ kg) 400 mg or
Mebendazole 100 mg દિવસમાં બે વખત ત્રણ દિવસ સુધી.
Levamisole 2.5 mg/ kg સિંગલ ડોઝ.
Pyrantel pamoate 10mg/kg સિંગલ ડોઝ.
રાઉન્ડ વોર્મ્સ ના ઇન્ફેસ્ટેશનને ઇરાડીકેશન કરવા માટેની ideal ડ્રગ Piperazine citrate એ 100 થી 150 mg/ kg એ એક અથવા બે દિવસ સુધી night time સ્લીપ પહેલા સીરપ , ટેબલેટ, તથા ગ્રેન્યુલ્સ ના ફોર્મ માં પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે. આ ડ્રગ એ વોર્મ્સ ને પેરાલાઇસીસ કરે છે તેથી ચાઇલ્ડ એ peperazine medicine ઇન્ટેક કર્યા બાદ એ વિધીન 12 અવર્સ માં સ્ટૂલ પાસ કરે છે.
જો ચાઇલ્ડ ને કોઇપણ ગેસ્ટેરોઇન્ટરેસ્ટાઇન સિમ્પટોમ્સ હોય તો જેમ કે એબડોમીનલ પેઇન, ડાયરિયા, કોન્ટિપેશન, નોઝીયા , વોમીટીંગ હોય તેને પ્રોપરલી મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરી ટ્રીટ કરવા.
ચાઇલ્ડ ને જો રાઉન્ડ વોર્મ્સ ઇનફેસ્ટેશન ના કારણે ન્યુટ્રીશનલ ડેફિશન્સી તથા માલન્યુટ્રીશન ની કન્ડિશન હોય તો ચાઇલ્ડ ને એડીક્યુએટ ન્યુટ્રિશિયસ ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવો.
ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને એડવાઇઝ આપવી કે ચાઇલ્ડ ની હાઇજીનીક કન્ડિશન પ્રોપરલી મેઇન્ટેન રાખવી.
ચાઇલ્ડ ને તથા તેના પેરેન્ટ્સ ને એડવાઇઝ આપવી કે ટોયલેટ ગયા પછી પ્રોપરલી શોપ તથા વોટર દ્વારા હેન્ડ વોશિંગ કરવા.
ચાઇલ્ડ ને એડવાઇઝ આપવી કે કોઈપણ કંટામિનેટેડ ફૂડ તથા વોટર ઇન્ટેક ના કરવું.
ચાઈલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને એડવાઇઝ આપવી કે પ્રોપરલી સેનિટેશન જાળવી રાખવું જેમકે હ્યુમન તથા એનિમલ વેસ્ટ નું પ્રોપરલી ડિસ્પોઝલ કરવું.
પેરેન્ટ્સ ને એડવાઇઝ આપવી કે પ્રોપરલી ક્લીન તથા સેફ વોટર ચાઇલ્ડ ને ડ્રિંક કરવા પ્રોવાઇડ કરવી.
ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટ્સ ને એડવાઇઝ આપવી કે ચાઈલ્ડ ને પ્રોપરલી મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
પેરેન્ટ્સની રેગ્યુલર ફોલોઅપ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
રાઉન્ડ વોર્મ્સ વાળા ચાઈલ્ડ નું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ
ચાઈલ્ડ ને પ્રોપરલી કોમ્પ્રાએંસીવ કેર તથા સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
ચાઈલ્ડ નું પ્રોપરલી એસેસમેન્ટ કરવું.
ચાઇલ્ડ તથા તેના પેરેન્ટ્સ ને રાઉન્ડ વોર્મ્સ ઇનફેસ્ટેશન વિશે , તેના કારણો વિશે, તેના લક્ષણો તથા ચિન્હો, અને તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે કમ્પ્લીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી એન્ટિપેરાસાઈટીક મેડીકેશન એડમિનિસ્ટર કરવી તથા તેની કોઈપણ પ્રકારની સાઇડ ઇફેક્ટ છે કે નહીં તે પ્રોપરલી અસેસ કરવુ.
ચાઇલ્ડ ની બીજા કોઈ પણ પ્રકારના ગેસ્ટેરોઇન્ટેસ્ટાઇનલ સિસ્ટમ રિલેટેડ તથા અધર્સ સિમ્પટોમ્સ હોય તો તેનું પ્રોપરલી મેનેજમેન્ટ કરવું.
ચાઇલ્ડ ને પ્રોપરલી ન્યુટ્રિશનલ ફુડ તથા પ્રોપરલી કુક્ડ થયેલુ ફુડ પ્રોવાઇડ કરવુ.
ચાઇલ્ડ તથા તેના પેરેન્ટ્સને પ્રોપરલી ગુડ હાયજીનિક પ્રેક્ટિસ મેઇન્ટેન કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
ચાઇલ્ડ ને તથા તેના પેરેન્ટ્સ ને પ્રોપરલી હેન્ડ હાઇજીન માટે એડવાઈઝ આપવી.
ચાઇલ્ડ તથા પેરેન્ટ્સ ને ઈટિંગ કર્યા પહેલા તથા પછી પ્રોપરલી હેન્ડ વોશિંગ કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
પેરેન્ટ્સ ને એડવાઇઝ આપવી કે તેના ચાઇલ્ડ ને કોઈપણ કંટામીનિયેટેડ ફૂડ તથા કંટામિનેટેડ થયેલું વોટર ડ્રીન્કિંગ કરવા માટે ના પ્રોવાઇડ કરવું.
પેરેન્ટ ને એડવાઈઝ આપવી કે તેના ચાઇલ્ડ ને ક્લીન ડ્રિંકિંગ વોટર તથા પ્રોપર હાઈજિનિક કન્ડિશન મેઇન્ટેન રાખી પ્રીપેર કરેલું ફૂડ ચાઇલ્ડ ને પ્રોવાઇડ કરવું.
ચાઇલ્ડ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને પ્રોપરલી ઈમોશનલ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
પેરેન્ટ્સ ને ઓપન ડીફીકેશન ના કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
પેરેન્ટ્સને એડવાઇઝ આપવી કે કોઈપણ કાચા શાકભાજી તથા ફ્રુટ્સ ને પ્રોપરલી વોટર દ્વારા વોશ કરવા.
પેરેન્ટ્સને એડવાઇઝ આપવી કે તેના ચાઇલ્ડ ના નેઇલ્સ શોર્ટ રાખવા.
c) Day Care Centre – ડે કેર સેન્ટર
ડે કેર સેન્ટર એ એવી પ્લેસ છે કે જ્યાં ચાઇલ્ડ કે જેના બંને પેરેન્ટ્સ એ વર્ક કરતા હોય તેવા ચાઇલ્ડ ને કેર માટે તથા ચાઇલ્ડ ના પ્રોપર્લી ગ્રોથ અને ડેવલોપમેન્ટ થાય તે માટે દિવસ દરમિયાન ડે કેર સેન્ટર માં ચાઇલ્ડ ને રાખવામાં આવે છે. આ ડે કેર સેન્ટર એ મેઇન્લી જે વર્કિંગમધર હોય તેના માટે વધારે પ્રમાણમાં યુઝફૂલ હોય છે.
ડે કેર સેન્ટર એ એક એવી સર્વિસીસ છે જે દિવસ દરમિયાન ચાઇલ્ડ ને કેર પૂરી પાડે છે જ્યારે ચાઇલ્ડ ના માતા-પિતા કામ પર હોય અથવા વ્યવસાય માં હોય. તે સામાન્ય રીતે ઇન્ફન્ટ થી લઇને પ્રિસ્કૂલ ની એજ ના ચાઇલ્ડ ને કેર પ્રોવાઇડ કરે છે.
સર્વિસીસ
સુપરવિઝન એન્ડ કેર ઓફ ચિલ્ડ્રન.
એજ એપ્રોપ્રિએટ એજ્યુકેશન એક્ટીવિટીઝ એન્ડ રમવા નો સમય પ્રોવાઇડ કરવામા આવે છે.
મીલ અને નાસ્તાનો સમય .
આરામ કરવા માટેનો સમય.
બેઝીક હેલ્થ કેર (કેટલાક કેન્દ્રોમાં સ્ટાફ પર નર્સ અથવા મેડિકલ પર્સનલ હોઇ શકે છે).
બીજા ચાઇલ્ડ સાથે સોસિયલાઇઝેશન.
સ્ટાફ ઓફ ધ ડે કેર સેન્ટર
ડાયરેક્ટર/મેનેજર,
ટીચર્સ/કેરગીવર,
આસિસ્ટન્ટ ટીચર્સ,
એડમિનિસ્ટ્રેટીવ સ્ટાફ,
કુક,
મેઇન્ટેઇનન્સ તથા ક્લિનીંગ સ્ટાફ,
સિક્યોરિટી પર્સનલ.
ડે કેર સેન્ટરના પ્રકાર:
ઇન-હોમ ડે કેર:
કોઇના ઘરની બહાર ચલાવવામાં આવે છે, સામાન્ય રીતે ઇન-હોમ ડે કેર મા એક કેર ગીવર દ્વારા જે બાળકોના નાના ગ્રુપ ની કેર કરવામા આવે છે.
ગ્રુપ ડે કેર:
મલ્ટીપલ કેરગીવર સાથે મોટી સુવિધાઓ હોય છે અને મોટી સંખ્યામાં બાળકોની સેવા કરે છે.
પ્રિસ્કૂલ પ્રોગ્રામ:
ઘણીવાર ડે કેર સેન્ટરો સાથે અસોસીએટેડ આ મુખ્યત્વે ચાઇલ્ડ ને એજ્યુકેશન એક્ટીવિટીઝ અને બાળકો ને સ્કૂલ માટે તૈયાર કરવા પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
બેનીફીટ્સ:
પેરેન્ટ્સ ને કામ કરવાની અથવા અન્ય જવાબદારીઓ માં હાજરી આપવા દે છે.
બાળકો માટે સોસિયલાઇઝેશન અને લર્નિંગ ઓપોરચ્યુનીટી પૂરી પાડે છે.
ટ્રેઇન્ડ કેરગીવર સાથે સ્ટ્રકચરલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરે છે.
ડે કેર સેન્ટર એ ખૂબ જ પોપ્યુલારીટી એચીવ કરે છે કારણ કે તે વર્કિંગ પેરેન્ટ્સ માટે ખૂબ જ જરૂરી હોય છે.
વર્કિંગ પેરેન્ટ્સ ના ચાઇલ્ડ નું ગ્રોથ તથા ડેવલોપમેન્ટ એ સેફ એન્વાયરમેન્ટમાં થાય તે માટે.
ડે કેર સેન્ટરમાં ચાઇલ્ડ ને પ્રોપર ફેસીલીટીસ પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે જેમાં ચાઇલ્ડ ના પેરેન્ટસ એ સ્ટ્રેસ ફ્રી રહી શકે.
એક્ટીવિટીઝ
ચાઇલ્ડ માં સોશિયલ સ્કિલ ને બિલ્ડઅપ કરવામાં આવે છે.
ચાઇલ્ડ ને સ્કૂલમાં કેવા પ્રકારે રહેવું તે પણ શીખવવામાં આવે છે.
ચાઇલ્ડ ને ગેમ્સ તથા ફન દ્વારા લર્નિંગ કરાવવામાં આવે છે.
ડે કેર સેન્ટરમાં ચાઇલ્ડ ને ઇન્ડિપેન્ડન્ટ બનાવવામાં આવે છે તથા સેલ્ફ મોટીવેશન પણ કરાવવામાં આવે છે.
સ્ટાફ ટુ ચાઇલ્ડ રેસિયો
એક કેરગીવર માં ચાર ઇન્ફન્ટ ને કેર પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે તથા સેન્ટર બેઝ્ડ કેરમાં એક ગ્રુપમાં આઠ ઇન્ફન્ટ ને જ કેર પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
એક કેરગીવર ની અંડર માં ચાર ટોડલર( 12 થી 24 મંથ)ને કેર પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે. ગ્રુપમાં 12 યંગ ટોડલર થી વધારે ન હોવા જોઇએ તથા તે દર એક ગ્રુપમાં ત્રણ કેર ગીવર હોવા જોઇએ.
ઓલ્ડર ટોડલર( 24 -36 મંથ) હોય તેમાં છ ચાઇલ્ડ સાથે એક કેર ગીવર હોય છે તથા મેક્સિમમ 12 ઓલ્ડર ટોડલર હોય અને એક ગ્રુપમાં બે કેર ગીવર હોય છે.
D) Breast feeding techniques. બ્રેસ્ટ ફીડિંગ ની ટેકનિક સમજાવો.
બ્રેસ્ટ ફીડીંગ માટેની મધર ને લગતી તૈયારીઓ એન્ટીનટલ પિરિયડ દરમિયાન જ શરૂ કરી દેવી જોઈએ. જેમા મધર નુ ન્યુટ્રિશનલ સ્ટેટસ ઈમ્પ્રુવ કરવુ, મધરના બ્રેસ્ટ ની એક્ઝામિનેશન કરવી, વગેરે . જો મધરના બ્રેસ્ટ ના નીપલ ઇન્વર્ટેડ કે ફ્લેટ હોય તો તેને કરેક્ટ કરવા. બ્રેસ્ટ ફીડીંગ ને લગતી ટ્રેનિંગ એન્ટિનેટલ પિરિયડમા જ શરૂ કરી દેવી જોઈએ.
બ્રેસ્ટ ફીડીંગ બાળકને અપાવવા માટે મધર ની ઈચ્છા એ ખૂબ જ અગત્યની બાબત છે. તે સાયકોલોજીકલી બાળકને ફીડીંગ અપાવવા પ્રિપેર હોવી જોઈએ.
મધર ને સમજાવો કે બ્રેસ્ટ ફીડીંગ અપાવતા પહેલા તેને મિલ્ક, જ્યુસ કે પૂરતુ પ્રવાહી લીધેલ હોવુ જોઈએ.
ફીડિંગ અપાવતા પહેલા તેણે તેના હાથ, બ્રેસ્ટ અને નીપલ ના ભાગ ને ક્લીન કરેલ હોવો જોઈએ.
મધર ફિઝિકલી અને ઈમોશનલી રિલેક્સ હોવી જોઈએ અને તે કમ્ફર્ટેબલ પોઝિશનમા હોવી જોઈએ.
બ્રેસ્ટ ફીડીંગ કોઈપણ પોઝીશનમા આપી શકાય છે. મધર અને બાળક એ કમ્ફર્ટેબલ હોવા જરૂરી છે.
સામાન્ય રીતે સીટીંગ પોઝીશન માં બ્રેસ્ટ ફીડીંગ સારી રીતે આપી શકાય છે. જેમા મધર એ બાળકને કમ્પ્લીટ સપોર્ટ આપી અને તેના ખોળામા સુવડાવેલ હોવુ જોઈએ. બાળકના બોડીને કમ્પ્લીટ સપોર્ટ મળવો જોઈએ. બાળકનું હેડ મધરની બ્રેસ્ટ ના સામે આવે તે રીતે ગોઠવેલ હોવુ જોઈએ. બાળકના પગના ભાગને મધર પોતાના એકઝીલા ના ભાગ સાથે ફોલ્ડ કરી શકે છે.
બાળકનુ હેડ મધરના બ્રેસ્ટ ના સામે રાખવુ. મધરના એક હાથથી બાળકના હેડ ને સપોર્ટ મળવો જોઈએ તે રીતે પોઝીશન આપવી.
બાળકના ચીક (ગાલ) ના ભાગને તથા લિપ ના ભાગને મધરના બ્રેસ્ટ ના નીપલ ના ભાગથી ટચ કરી રૂટીન રિફ્લેક્સ સ્ટીમ્યુલેટ કરી અને બેબીને બ્રેસ્ટ ફીડીંગ માટે એનકરેજ કરવુ જોઈએ.
જો બ્રેસ્ટ ફૂલ હોય અથવા બાળકના માઉથમા નીપલ ને યોગ્ય રીતે એરેન્જ કરવા માટે થંબ અને ફર્સ્ટ ફિંગર ની મદદ વડે યુ (U ) શેપમા એરીઓલા નાભાગને પકડી બાળકના મોમા નીપલ ને મૂકવામા આવે છે જેથી બાળક સારી રીતે એટેચ થઈ શકે.
એક બ્રેસ્ટ માથી કમ્પલેટ મિલ્ક ખાલી ન થાય ત્યા સુધી બ્રેસ્ટ ફીડીંગ અપાવવામા આવે છે. ત્યારબાદ અલ્ટરનેટીવ બેસ્ટ નો ફીડીંગ દરમિયાન ઉપયોગ કરવામા આવે છે.
બેસ્ટ ફીડીંગ ના શરૂઆતના સમય દરમિયાન બાળક ફીડિંગ દરમિયાન સૂઈ જઈ શકે છે. જેથી મધર એ બાળકના કાનના પાછળના ભાગે તથા પગના તળિયાના ભાગે ધીમેથી ટચ કરી બાળકને જગાડવુ.
બાળકને ડિમાન્ડ હોય એ મુજબ બ્રેસ્ટ ફીડીંગ આપવુ જોઈએ. સામાન્ય રીતે દિવસ દરમિયાન છ થી આઠ વખત અને રાત્રી દરમિયાન બેથી ત્રણ વખત બેસ્ટ ફીડીંગ આપવુ જોઈએ.
બેસ્ટ ફીડીંગ દરમિયાન બેબી મિલ્કની સાથે એર (air) પણ ગળી જાય છે. જેથી ફીડીંગ અપાઈ ગયા પછી બેબી ને અપ રાઈટ પોઝીશનમા મધરના સોલ્ડર ના ભાગે રાખવુ જોઈએ, જેથી બેબી ના એબડોમીન પર પ્રેશર આવવાના લીધે વધારાની એઈર માઉથ અને નોઝ દ્વારા રીમુવ થાય છે. તેને બેલચિંગ કહેવામા આવે છે. આમ કરવાથી બેબીને એબડોમિનલ કોલિક પેઇન થતુ અટકાવી શકાય છે.
બ્રેસ્ટ ફીડીંગ અપાઈ ગયા પછી મધર એ બાળકને જમણી બાજુએ એબડોમન પર સુવડાવવુ જોઈએ.
પ્રોપર લેચ ઓન માટેની ટેકનીક
બેબી નુ માઉથ પહોળુ ખુલેલુ હોવુ જોઈએ.
તેની ચીન (દાઢી) નો ભાગ મધરના બ્રેસ્ટ ના નીચેના ભાગે ટચ થતો હોવો જોઈએ.
બેબી નો નીચેનો હોઠ એ નીચે ના એરીઓલા ના ભાગે બહારની બાજુએ વળેલો હોવો જોઈએ અને ઉપરનો હોઠ એ નીપલ ને કમ્પ્લીટ કવર કરેલો હોવો જોઈએ.
બ્રેસ્ટ ના ઉપરના ભાગના એરીઓલા નો થોડો ભાગ વિઝીબલ હોવો જોઈએ જ્યારે એરીઓલા નો નીચેનો ભાગ વિઝીબલ હોતો નથી. આ રીતે બાળકે ફક્ત નીપલ જ નહી પરંતુ માઉથ દ્વારા કમ્પ્લીટ એરીઓના ભાગને કવર કરેલો હોવો જોઈએ.
Q-5 Define following (any six) નીચેની વ્યાખ્યા લખો. (કોઈપણ છ)12
A) Development – વિકાસ –
ડેવલપમેન્ટ એટલે તે બોડી ના ફિઝિયોલોજીકલ મેચ્યોરેશન અને ફંકશનલ કેપેસિટી મા મેચ્યોરેશન થવાનો પ્રોસેસ છે.
તે પ્રોગ્રેસિવલી બાળકમા તેની સ્કિલ અને કોઈપણ કાર્ય કરવાની કેપેસિટી મા વધારો થાય તેને ડેવલપમેન્ટ કહેવામા આવે છે.
ડેવલપમેન્ટ થવાનુ મુખ્ય કારણ એ નર્વસ સિસ્ટમનુ મેચ્યોરેશન છે. આ બોડીનો કવોલીટેટીવ અસ્પેકટ છે.
ડેવલપમેન્ટ ને મેજર કરવુ થોડુ ડિફિકલ્ટ છે પરંતુ તે બાળકમા ચોક્કસપણે મેઝર કરી શકાય છે.
તેમા ફિઝિયોલોજીકલ, સાયકોલોજીકલ, સોશિયલ, ઇન્ટેલેકચ્યુલ અને ઈમોશનલ ચેન્જીસ દ્વારા અલગ અલગ એક્ટિવિટી મુજબ ડેવલપમેન્ટ મેજર કરવામા આવે છે.
બાળક બોલતા શીખે, ચાલતા શીખે વગેરે ડેવલપમેન્ટ બતાવે છે.
C) Breath holding spell – બ્રીથ હોલ્ડીંગ સ્પેલ
બ્રિધ હોલ્ડિંગ સ્પેલ એ એક કોમન સિચ્યુએશનલ ડિસઓર્ડર છે.
બ્રીધ હોલ્ડિંગ સ્પેલ ને” ઇન્ફન્ટાઇલ સિંકોપ “ પણ કહેવામાં આવે છે.
બ્રીધ હોલ્ડિંગ સ્પેલ એ ઇનવોલ્યુન્ટરી રિફલેકસિવ એપિસોડ્સ તથા સાયકોસોમેટીક ડિસઓર્ડર છે કે જે મુખ્યત્વે યંગ ચિલ્ડ્રન એટલે કે છ મહિનાથી લઇ છ વર્ષ સુધીના ચાઇલ્ડ માં જોવા મળે છે.
બ્રીધ હોલ્ડીંગ સ્પેલ માં ચાઇલ્ડ એ જ્યારે ક્રાઇંગ કરે ત્યારે ઇન્વોલ્યુન્ટરી રીતે થોડા સમય માટે તેનું બ્રિધિંગ એ હોલ્ડ થાય છે. બ્રિધિંગ એ ટેમ્પરરી હોલ્ડ થાય છે અને તેના કારણે ચાઇલ્ડ નુ કંન્સિયસનેસ લોસ થય જાય છે. આ બ્રીધ હોલ્ડિંગ સ્પેલ એ એંગર, ફેસ્ટ્રેશન સમયે જોવા મળે છે.
બ્રીધ હોલ્ડિંગ સ્પેલ સમયે ચાઇલ્ડ નું કંસિયસનેસ એ લોસ થાય,સાયનોસિસ જોવા મળે છે તથા ચાઇલ્ડ મા ટ્વીચિંગ અને ટોનિક – ક્લોનીક મુવમેન્ટ પણ જોવા મળે છે ચાઇલ્ડ એ લિમ્પ , લાઇફલેસ તથા એકદમ પેલ થઇ જાય છે. તથા હાર્ટ રેટ એ સ્લો થઇ જાય છે અને લેરીન્જીયલ સ્પાઝમ જોવા મળે છે તથા આ પ્રકાર નો એટેક એ એક થી બે મિનિટ માટે જોવા મળે છે.
B) Omphalocele – ઓમ્ફેલોસીલ
ઓમ્ફેલોસિલ, કે જેને એક્સોમ્ફાલસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક કંજીનાઇટલ એબડોમિનલ વોલ ની ડિફેક્ટ છે જે ફિટલ ડેવલોપમેન્ટ દરમિયાન થાય છે.
ઓમ્ફાલોસેલ માં, એબડોમન ના ઓર્ગન, જેમ કે ઇન્ટેસ્ટાઇન,લીવર અને સાથે બીજા એબડોમિનલ ઓર્ગન્સ એ અંબેલીકલ કોર્ડ ના બેઝ માથી બોડી ની બહાર પ્રોટ્રુઝન ( હર્નિએટ) થાય છે. ઓમ્ફેલોસિલ એ પેરીટોનિયમ લેયર અને એમ્નિઓટિક મેમ્બરેન ના લેયર થી કવર થયેલી સેક બનાવે છે જે અંબેલીકસ થી હર્નિએશન થય બોડી ની બહાર એ સેક લાઇક સ્ટ્રકચર જોવા મળે છે.
F) Failure to thrive – ફેલ્યોર ટૂ થ્રાઈવ
ફેઇલ્યોર ટુ થ્રાઇવ એ એક ક્રોનિક પોટેન્શિયલ લાઇફ થ્રિએટનીંગ ડિસઓર્ડર છે કે જેમાં ઇન્ફન્ટ તથા ચિલ્ડ્રન એ એડીક્યુએટ વેઇટ એટલે તેની એજ પ્રમાણે વેઇટ ગેઇન થતો નથી તથા વેઇટ એ લોસ થતો જાય છે.
એવા ચાઈલ્ડ માં કે જેમાં ફેઇલ્યોર ટુ થ્રાઇવ ની કન્ડિશન હોય તેમાં ચાઇલ્ડ નો એડીક્યુએટ ગ્રોથ થતો નથી તથા ચાઇલ્ડ નું વેલ્બીંગ પણ ઇમ્પેઇરડ હોય છે.
C) Immunization -રસીકરણ
પ્રિવેન્ટીવ પીડીયાટ્રીક સર્વિસીસમા ઇમ્યુનાઈઝેશન એ ખૂબ અગત્યની સર્વિસ છે. જેનાથી વેક્સિન આપી સ્પેસિફિક ડીસીઝને ની સામે સ્પેસિફિક પ્રોટેકશન ડેવલપ કરવામા આવે છે.
ઇમ્યુનાઈઝેશન થી બાળકો મા ડેન્જરિયસ ઇન્ફેક્શન તરીકે જોવા મળતા ડીઝીઝ જેમકે પોલિયોમાઈલાઈટીસ, ડીપ્થેરિયા, પરટુસીસ, મિજલસ, રૂબેલા, હિપેટાઇટિસ B, ન્યુમોનિયા, વાયરલ ડાયેરીયા વગેરે બાળકોમા મોર્ટાલીટી અને મોર્બીડીટી માટે ખાસ જવાબદાર ડીઝીઝ સામે ઇમ્યુનાઈઝેશનથી સ્પેસિફિક પ્રોટેક્શન મળે છે.
બાળકોમા ઇમ્યુનાઈઝેશન થી સ્પેસિફિક ડીસીઝ પ્રત્યે ઇમ્યુનિટી પ્રોડ્યુસ કરવામા આવે છે, અને સ્પેસિફિક ડીસીઝ કે ઇન્ફેક્શનથી બાળકોને બચાવી શકાય છે.
યુનિવર્સલ ઇમ્યુનાઈઝેશન પ્રોગ્રામ અંતર્ગત નીચે મુજબનુ ઇમ્યુનાઈઝેશન શિડયુલ ફોલો કરવામા આવે છે.
g) Pica-પાઈકા.
પાઇકા એ એક ઈટીંગ ડિસઓર્ડર છે જે એ મુખ્યત્વે લેટીન વડૅ મેગપી માથી આવેલો વર્ડ છે.
” મેગપી ” એટલે ફૂડ સિવાયના અન્ય પદાર્થોના ખાવુ એવુ થાય છે (ઇટેબલ ન હોય તેવી વસ્તુઓ)જેમ કે,ધૂળ, માટી, રેતી, રંગના ટુકડા, દિવાલમાંથી પ્લાસ્ટર, કાપડ, બરફ વગેરે.
પાઇકા એ ચિલ્ડ્રન માં મોસ્ટ કોમનલી જોવા મળતો ઈટીંગ ડિસઓર્ડર છે.
આ કન્ડિશનમાં ચિલ્ડ્રન્સ એ નોન-ન્યુટ્રીટીવ નોન – ઈટિંગ સબસ્ટન્સ નુ કન્ઝપ્શન કરે છે જેમ કે,
ધૂળ, માટી, રેતી, રંગના ટુકડા, દિવાલમાંથી પ્લાસ્ટર, ચોક, વાળ, પેપરસોપ, બરફ, પ્લાસ્ટિક, થ્રેડ, ધાતુની વસ્તુઓ વગેરે. આ નોનઇટેબલ થિન્ગ્સ એ ચાઇલ્ડ જ્યાં સુધી બે વર્ષનું થાય ત્યાં સુધી નોર્મલ કહેવાય છે પરંતુ બે વર્ષ નહીં બાદ તે એક એબનોમૅલ હેબીટ માં કન્વર્ટ થાય છે.
d) Neonatal mortality rate – નીયોનેટલ મૃત્યુ દર
એક વર્ષના સમયગાળામા 1000 લાઈવ બર્થ ની સરખામણીમા જન્મથી 28 દિવસ સુધીના બાળકોના ડેથ ને નિયોનેટલ મોર્ટાલીટી રેટ (NMR) કહેવામા આવે છે. તેના મૃત્યુ ના કારણો માં કૉંજીનેટલ ડિફેક્ટ, રેસ્પીરેટરી કોમ્પલીકેશન તેમજ પ્રિટર્મ એ મુખ્યત્વે હોય છે.
Q-6 (A) Fill in the blanks -ખાલી જગ્યા પૂરો
1.Negri bodies are found in——- disease, નેગ્રી બોડીઝ——-રોગમાં જોવા મળે છે. રેબીઝ (Rabies)
2. Full name of PEM is———– પી.ઈ.એમ નું પુર્ણ નામ——-છે. પ્રોટીન એનર્જી મેલન્યુટ્રિશન (Protein Energy Malnutrition)
3.An average head circumference is measured about——–cm at birth. જન્મ સમયે સરેરાશ માથાનો ઘેરાવો———- સે.મી હોય છે. 33 to 35 cm. 33 થી 35 સેમી
4.Child is placed in——- position in management of drowning. ડુબી ગયેલ બાળકની સારવારમાં બાળકને———- પોજીશનમાં રાખવામાં આવે છે. સુધરેલી સ્થિતિ (recovery position) Supine with head
5.Bluish discoloration of the skin is called ચામડીનો કલર બ્લુઈશ થઈ જાય તે સ્થિતિને ………….કહે છે. સાયનોસિસ (Cyanosis)
(B) True or False – ખરા ખોટા જણાવો.
1.Mid-day meal program is also known as school lunch program. મીડ-ડે મીલ કાર્યક્રમને સ્કૂલ લંચ કાર્યક્રમ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ✅
2.Mid upper arm circumference helps to find out the nutritional condition of the children. મીડ-અપર આર્મ સરકમફરન્સએ બાળકોમાં પોષણનું સ્તર જાણવામાં મદદ કરે છે. ✅
3.Whooping cough is a disease caused by Bordetella Pertussis. વુપીંગ કફ એ બોડર્ડીટેલા પર્ટુસીસ નામના જીવાણુ થી ફેલાતો રોગ છે. ✅
4. Clotting time decreased in hemophilia. હિમોફીલીયામાં બ્લડ કલોટીંગ ટાઈમ ઘટે છે. ✅
5.Patient cannot be aroused in stuper state even with painful stimuli. સ્ટુપરની સ્થિતિમાં દર્દીને પીડાદાયક ઉતેજના આપવા છતાં કોઈ પ્રકારનો જવાબ આપતો નથી. ❌
(C) Multiple Choice Questions નીસેના માંથી સાસો વિકલ્પ લાખો
1 Growth chart is also known as (ગ્રોથ ચાર્ટ આ નામે પણ ઓળખાય છે).
A) Road to Health Chart -રોડ ટુ હેલ્થ ચાર્ટ
c) GCS Score -જી.સી.એસ સ્કોર
b) Ballard Score -બેલાર્ડ સ્કોર
d) APGAR Score – સ્કોરઅપ્ગાર
2.Which of the following is not a component of KMC (નીચે પૈકી કયું વિકલ્પ કે.એમ.સી નો ભાગ નથી).
a) Skin to skin contact ત્વચાથી ત્વચાનો સંપર્ક
c) Excusive breast feeding એકસકલુઝીવ બ્રેસ્ટ ફીડિંગ
b) Supplementary nutrition પુરક પોષણ
d) Early discharge and follow up – વેહલી રજા અને ફોલો અપ
3.Projectile vomiting is a clinical manifestation of which of the following condition? પ્રોજેકટાઈલ વોમીટીંગ એ નીચે પૈકી કઈ બીમારીનું લક્ષણ છે?
a) Pyloric stenosis – પાયલોરિક સ્ટેનોસીસ
c) Imperforated anus – ઇનપરફોરેટેડ એનસ
b) Hernia – હર્નિયા
d) Appendicitis – એપેન્ડીસાઈટીસ
4.Which of the following statement is most appropriate to convince a mother for – immunization of child? નીચે પૈકી કયું વાકય માતા ને તેના બાળકનું રસીકરણ કરાવવા મનાવવા માટે સૌથી શ્રેષ્ઠ છે.
a) Immunization is okay for your baby- ઇમ્યુનાઇઝેશન તમારા બાળક માંટે સારું છે.
b) Vaccines are expensive and you are getting free વેક્સિન એક્સપેનસીવ છે અને તમને ફ્રી આપવામાં આવે છે.
C) Vaccine will prevent the occurrence of that disease in future for which it is meant – જે તે રસી ભવિષ્યમાં જે-તે રોગ સામે રક્ષણ આપે છે
d) Government will take care of all past immunization complications – રસીકરણ બાદની કોઈપણ આડઅસર માટે સરકારશ્રી દ્વારા સંભાળ લેવામાં આવશે
5.Which of the following is preferred site of intramuscular injections in infants ( ૦ થી ૧ વર્ષના બાળકોમાં ઈન્ટ્રા મસ્કયુલર ઈજેકશન આપવા માટેની નીચે પૈકી કઈ જગ્યા પસંદ કરવી જોઈએ?)
a) Tricep muscles – ટ્રાઇસેપ્સ મસલ્સ
c) Deltoid muscles – ડેલ્ટોઇડ મસલ્સ
B) Vastus lateralis muscles – વાસ્ટસ લેટરાલીસ મસલ્સ
d) Gluteal muscles – ગ્લુટીયલ મસલ્સ