તારીખ: 25/02/2019

પ્રશ્ન-૧ નીચેના પ્રશ્નોના જવાબ લખો!

🔸(અ) એન્ટી નેટલ કેર એટલે શું? 03

• Ante Natal Care એન્ટીનેટલ કેર એટલે શું ?
• માતાની પ્રેગન્નસી દરમ્યાન લેવામાં આવતી કાળજીને એન્ટીનેટલ કેર કહેવાય છે.
• આ કાળજી સગર્ભાવસ્થાની જાણ થાય ત્યારથી શરૂ કરીને લેબર સુધી લેવામાં આવે છે.
• સામાન્ય રીતે આ સારવાર સગર્ભાવસ્થા પહેલા શરૂ થાય છે. અને આખા સગર્ભાવસ્થાના સમય દરમિયાન આ સારવાર ચાલુ રહે છે.
• એન્ટિનેટર કેર (antenatal care) એટલે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પ્રદાન કરવામાં આવતા આરોગ્ય સેવા અને સલાહસુચના. આ સુવિધાઓમાં ગર્ભવતી મહિલાના આરોગ્ય પર ધ્યાન આપવું, ગર્ભનાં વિકાસનું નિરીક્ષણ કરવું, પુષ્ટિ આપવું, જરૂરી પરીક્ષણો કરવું અને સંભવિત આરોગ્ય સમસ્યાઓનું નિદાન અને ઉપચાર કરવો સામેલ છે. એન્ટિનેટર કેર માતા અને બાળકના આરોગ્ય અને સુખાકારીને સુનિશ્ચિત કરે છે.

🔸(બ ) એન્ટી નેટલ કેરના ( ANC) હેતુઓ લખો. 04

♦ હેતુઓ :

• પોષણ અંગેનું જ્ઞાન આપવા માટે
• જોખમી માતા ને ઓળખી વહેલાસર સારવાર આપવા માટે
• રોગોમાં શું શું કાળજી લેવી જોઈએ તે જાણવા માટે
• શારિરીક તૈયારી માટે
• માનસીક તૈયારી માટે
• એમ.એમ.આર. ઘટાડવા માટે
• આઈ.એમ.આર. ઘટાડવા માટે
• સેઈફ ડીલેવરી (સલામત સુવાવવડ) કરાવવા માટે
• તંદુરસ્ત બાળકને જન્મ આપવા માટે

ડિલિવરી બાદ બેબી કેર માટે

એન્ટિનેટલ કેર (antenatal care) ના હેતુઓમાં શામેલ છે:

1. માતા અને બાળકના આરોગ્યનું નિરીક્ષણ: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન માતા અને ભ્રૂણના આરોગ્ય પર નજર રાખવી.
2. ગર્ભાવસ્થાની જટિલતાઓનું નિદાન: સંભવિત આરોગ્ય સમસ્યાઓ અને જટિલતાઓનું નિદાન અને ઉપચાર કરવો.
3. સુસ્ત અને સુખદ ગર્ભાવસ્થા: માતાને યોગ્ય આહાર, વ્યાયામ અને જીવનશૈલીની સલાહ આપવી.
4. પોસ્ટનેટલ કાળ માટે તૈયારી: પ્રસૂતિ અને ત્યારબાદના સમય માટે માતાને તૈયાર કરવી.
5. જરૂરી પ્રતિરોધક ટીકાઓ: ટીકાકરણ દ્વારા માતા અને ભ્રૂણને રોગોથી સુરક્ષિત કરવી.
6. શિક્ષણ અને માર્ગદર્શન: માતાને પ્રસૂતિ અને બાળકની કાળજી અંગે માહિતી આપવી.
7. માનસિક આરોગ્ય: માતાના માનસિક આરોગ્યનું ધ્યાન રાખવું અને જરૂરી સહાયતા પ્રદાન કરવી.

🔸(ક) એન્ટી નેટલની વહેલી નોંધણીની અગત્યતા જણાવો. 05

એન્ટિનેટલ કેરની વહેલી નોંધણીની અગત્યતા નીચે મુજબ છે:

1. પ્રારંભિક આરોગ્ય ચકાસણી: વહેલી નોંધણીમાં માતાના સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ અને ભ્રૂણના વિકાસની પ્રારંભિક ચકાસણી કરવામાં આવે છે. આથી આઈરન અને ફોલિક એસિડ જેવી આવશ્યક પોષણની પૂર્તિ કરવી સરળ બને છે.
2. જટિલતાઓની વહેલી ઓળખ: ગર્ભાવસ્થાની શરૂઆતમાં જ આરોગ્ય સમસ્યાઓ અથવા જોખમો જેવા કે ઊંચું બ્લડ પ્રેશર, ડાયાબિટીસ, વગેરેનું નિદાન કરી શકાય છે, અને સમયસર ઉપચાર કરવામાં આવી શકે છે.
3. પ્રસૂતિની તૈયારી: ગર્ભાવસ્થાના શરૂઆતના જ મહિનામાં પ્રસૂતિ માટેનું આયોજન અને તૈયારી શરૂ થાય છે, જેથી મુશ્કેલીઓ ઓછી થાય છે.
4. જરૂરી પરીક્ષણો: પ્રારંભિક ચકાસણીઓ દ્વારા જરૂરી લેબોરેટરી પરીક્ષણો, જેમ કે બ્લડ ટેસ્ટ અને અલ્ટ્રાસાઉન્ડ, કરી શકાય છે, જે ભ્રૂણના સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવામાં મદદરૂપ થાય છે.
5. આહાર અને જીવનશૈલી માર્ગદર્શન: માતાને આરોગ્યપ્રદ આહાર અને યોગ્ય જીવનશૈલી માટે સલાહ મળી શકે છે, જે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન આરોગ્યમય રહેવામાં મદદરૂપ થાય છે.
6. માનસિક સમર્થન: વહેલી નોંધણી માતાને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન માનસિક સમર્થન અને માર્ગદર્શન પૂરું પાડે છે, જેથી તણાવ અને ચિંતા ઘટાડવામાં મદદ થાય છે.
7. રોગપ્રતિકારક ટીકાઓ: જરૂરી રસીકરણની વ્યવસ્થા વહેલા કરી શકાય છે, જે માતા અને ભ્રૂણને રોગોથી સુરક્ષિત રાખે છે.

વહેલી નોંધણીથી આરોગ્ય સંબંધિત રિઝલ્ટ્સ સુધરવામાં આવે છે અને માતા તથા ભ્રૂણની સુખાકારીમાં વધારો થાય છે.

🔸 અથવા 🔸

🔸(અ) નોર્મલ લેબર એટલે શું? 03

→વર્ટેક્ષ પ્રેઝન્ટેશન હોય

→ સીંગલ ફીટસ હોય

→ મેચ્યોર ફીટસ(૩૭ અઠવાડીયા થી ૪૨ અઠવાડીયા)

→ બર્ચ કેનાલ મારફતે બર્થ થતો હોય

→સમય ૩ કલાક કરતા ઓછો અને ૧૮ કલાક કરતા વધુ ન હોય

→ તમામ કંટેઈન એક સાથે બહાર આવતુ હોય

→ માતા અને બાળકમાં કોઈપણ કોમ્પલીકેશન ન હોય

નોર્મલ લેબર (Normal labor) એ એપ્રાકૃતિક વિના જટિલતાઓ અને વિના મહત્વના તબીબી હસ્તક્ષેપ વિના સ્વાભાવિક રીતે થતી પ્રસૂતિની પ્રક્રિયા છે. તેમાં નીચેના તબક્કાઓ શામેલ છે:

1. પ્રારંભિક તબક્કો (Latent Phase): આ તબક્કો ગર્ભાશયના મોં (cervix) ના ધીરે ધીરે વિશાળ થવાના અને નરમ થવાના પ્રક્રિયાની શરૂઆત છે. આ તબક્કો કે તરંગીઓ (contractions) શરૂ થાય છે, જે સામાન્ય રીતે અનિયમિત અને નરમ હોય છે.
2. સક્રિય તબક્કો (Active Phase): આ તબક્કો દરમિયાન ગર્ભાશયનું મોં 4 થી 10 સેમી સુધી વિશાળ થાય છે, અને તરંગીઓ વધુ મજબૂત અને નિયમિત થતી જાય છે.
3. પ્રસૂતિ તબક્કો (Delivery Phase): આ તબક્કામાં ગર્ભાશયનું મોં સંપૂર્ણ રીતે 10 સેમી સુધી વિશાળ થઈ જાય છે, અને સ્ત્રી બાળકને ધકેલીને બહાર કાઢે છે.
4. પ્લેસેન્ટલ તબક્કો (Placental Phase): બાળકના જન્મ પછી પ્લેસેન્ટા (નાળ) ની ડિલિવરી થાય છે.

🔸(બ) નોર્મલ લેબરની પ્રક્રિયા બરાબર આગળ વધે છે કે કેમ તે કઈ રીતે ઓળખશો? 04

નોર્મલ લેબર ની પ્રક્રિયા બરાબર આગળ વધી રહી છે કે કેમ તે ઓળખવા માટે નીચેના સૂચકાંકો પર ધ્યાન આપવું જરૂરી છે:

1.તારંગીઓ (Contractions):

• તરંગીઓના સમયગાળો ઓછો થાય છે (દરેક 5-10 મિનિટે).
• તરંગીઓ વધુ મજબૂત અને લાંબી હોય છે (30-70 સેકંડ).
• તરંગીઓ નિયમિત અને ધારદાર હોય છે.

2.ગર્ભાશયના મોંનું વિશાળ થવું (Cervical Dilation):

• ગર્ભાશયનું મોં ધીમે ધીમે વિશાળ થવું જોઈએ, આ પ્રક્રિયા આક્રમક રીતે આગળ વધે તો શ્રેષ્ઠ છે.
• એક્ટિવ ફેઝમાં, દર કલાકે લગભગ 1 સેમી મોંનું વિશાળ થવું સામાન્ય ગણાય છે.

3.ગર્ભાશયના મોંનું પાતળી થવું (Effacement):

• ગર્ભાશયનું મોં નરમ અને પાતળું થવું જોઈએ.
• આ પણ સ્ત્રીને ગર્ભાશયના મોંના કુલ પ્રતિશત પાતળું થવાના રૂપમાં દેખાય છે (0% થી 100%).

4.બાળકની સ્થિતિ અને પ્રવર્તિ (Fetal Descent and Positioning):

• બાળકના મસ્તકનો ગર્ભાશયમાં નીચે તરફ જવાની ગતિ ધ્યાનમાં લેવાય છે.
• બાળકની પોઝિશન ગર્ભાશયમાં મસ્તક નીચે અને ચહેરો પાછળ તરફ હોવી જોઈએ.

5.પાણીની થેલી ફાટવી (Rupture of Membranes):

• અમિયોટિક થેલી (water bag) ફાટી જાય છે, જેને “પાણી તૂટવું” કહેવામાં આવે છે.
• આ સામાન્ય રીતે લેબરના છેલ્લા તબક્કામાં થાય છે.

6.માતાનો જવાબ (Maternal Response):

• માતા લેબરના દૌરાન આરામથી અને સારી રીતે સહન કરે છે.
• માતાને બિનઆરોગ્યમય લક્ષણો, જેમ કે અત્યંત દુખાવા, તીવ્ર રક્તસ્ત્રાવ, અથવા ઝાડા, ન હોવા જોઈએ.

આ પરિબળો ધ્યાનમાં રાખવાથી તે ઓળખવામાં મદદ મળે છે કે નોર્મલ લેબર યોગ્ય રીતે આગળ વધી રહ્યું છે કે કેમ.

🔸(ક) નોર્મલ લેબરના પ્રથમ તબક્કાનું મેનેજમેન્ટ લખો. 05

જયારે લેબરમાં માતા ડીલેવરી માટે દાખલ થવા આવે ત્યારે તેમની નીચે મુજબની કેર લેવી અત્યંત જરૂરી છે અથવા તો આપણે કહી શકીએ કે માતા જયારે આવે ત્યારે પોતે એકટીવ ફેઈઝમાં દાખલ થાય છે અને આપણે લેબરના

પ્રથમ તબકકામાં આપવામાં આવતી સારવાર આપવાની જરૂર પડે છે.

લેબરના પ્રથમ તબકકાનું મેનેજમેન્ટ નીચે મુજબ છે.

• 1)Admission એડમીશન
• 2) Psychological Support સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ
• 3) History હિસ્ટ્રી: જનરલ, ઓબસટ્રેટીક)
• ૪) Examination એકઝામીનેશન
• ૫) Partograph પાર્ટોગ્રાફ
• ૬) Observation ઓબ્ઝર્વેશન
• 7) F.H.S. ફીટલ હાર્ટ સાઉન્ડ
• 8) Skin Preperation સ્કીન પ્રિ
• 9) Bladder & Bowel બ્લાડર અને બોવેલ કેર
• ૧૦) Enema એનીમા
• ৭৭) Fluid & Diet ફલ્યુઈડ અને ડાયેટ
• ૧૨)Medicine મેડીસીન
• 13) Position & Exercise પોઝિશન અને એક્સરસાઇઝ
• 14) Preperation of Mother & Midwife પ્રીપરેશન માતા અને મીડવાઈફ

૧)Admission એડમીશન

• માતને વોર્મલી વેલકમ કરવું..
• મમતાકાર્ડની ચકાસણી કરવી .
• ઈ. ડી.ડી.ની તપાસ કરવી!
• જરૂરી તમામ કાગળો તપાસી અને ઈન્ડોર રજીસ્ટરમાં નોંધ લેવી.

2) Psychological Support સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ

• માતાને લેબરરૂમની વીઝીટ કરાવવી.
• માતાને અન્ય લેબર થઈ ગયેલ માતાની સાથે મુલાકાત કરાવવી.

3) History હિસ્ટ્રી: જનરલ, ઓબસ્ટ્રેટીકલ)

• મમતાકાર્ડમાં જણાવ્યા મુજબ તમામ હીસ્ટ્રી લેવી તથા જોવી.
• પેઈન, કોન્ટ્રાકશન,શો, મેમ્બ્રેન રપ્ચર વગેરની તપાસ કરવી.
• કોઈ ઓન્સ્ટ્રેકટીક હીસ્ટ્રી હોય તો તે જોવી.
• કોઈપણ જાતની અન્ય બીમારી હોય તો તપાસ કરવી.

4)Examination એકઝામીનેશન:

• જનરલ એકઝામીનેશન કરવી જેમા…. ટી.પી.આર., બી.પી., એફ.એચ.એસ.. ઈડીમા વગેરે જોવું.
• સ્પેશીયલ એકઝામીનેશન કરવી જેમાં…. પાલ્પેશન, સોનોગ્રાફી અને પી.વી. એકઝામીનેશન કરવી.

૫) Partograph પાર્ટોગ્રાફ

• શરૂઆતથી જ પાર્ટોગ્રાફમાં તમામ માહીતી ભરવી.
• જરૂરી એવા તમામ પ્લોટીંગ કરવા

૬) Observation ઓબ્ઝર્વેશન

• પુરેપુરા શરીરનું ઓબઝર્વેશન કરવું.
• જો માતા થાકેલી જણાય તો આઈ.વી.ફ્લ્યુઈડ આપવા

૭) F.H.S.એફ.એચ.એસ.

• દર અડધી કલાકે એફ.એચ.એસ. લઈ પાર્ટોગ્રાફમાં નોંધ કરવી.
• જો એફ.એચ.એસ. ૧૨૦ કરતા ઓછા કે ૧૬૦ કરતા વધારે હોય તો તાત્કાલીક સારવાર કરવી.

૮) Skin Preperation સ્કીન પ્રિપરેશન(શેવીંગ)

• દરેક તપાસ પહેલા બ્લાડર એમ્પટી કરવા માટેની સલાહ આપવી.
• જરૂર જણાયતો એનીમા આપવી
• જરૂર જણાયતો કેથેટરાઈઝેશન કરવું. —

૧૦) Enema એનીમા

• સેકન્ડ સ્ટેજ ઓફ લેબરમાં સ્ટૂલ પાસ ન થઈ જાય તે માટે એનીમા આપવો.

૧૧) Fluid & Diet ફલ્યુઈડ અને ડાયેટ

• લેબરના પ્રથમ તબકકામાં હળવો ખોરાક લેવાની સલાહ આપવી.
• જરૂર જણાયતો ગરમ પીણા આપવા

12) Medicine મેડીસીન

• જરૂરી તમામ મેડીસીન આપવી.
• જો ટી.ડી. ન લીધેલ હોય તો ઈન્જે. ટી.ડી. ૦.૫ એમ.એલ. હાથ પર આપવું.

13) Position & Exercise પોઝીશન અને એકસરસાઈઝ

• માતાને લેટરલ પોઝીશનમાં સુવાની સલાહ આપવી.
• હળવી કસરતમાં હલનચલન ચાલુ રાખવા સમજાવવું
• ભીંતના ટેકે કે પલંગના ટેકે ઉભા રહેવા સમજાવવુ.

14)Preperation of Mother & Midwife પ્રીપરેશન માતા અને મીડવાઇફરી

માતા mother:

• હોસ્પિટલના કપડા પહેરાવવા
• માનસિક રીતે તૈયાર કરવી
• મમતાસખીન સાથે રાખવી

ANM (એ.એન.એમ.):

• તમામ પ્રકારની ટ્રે તૈયાર કરવી.
• લેબર ટેબલ તૈયાર કરવું
• લેબરરૂમનું વાતાવરણ વોર્મ કરવુ.

પ્રશ્ના ર. નીચેના પ્રશ્નોના જવાબ લખો.

🔸(અ) PPH એટલે શું? તેને અટકાવવા માટે ANMનો રોલ લખો. 08

Post Partum Hemorrhage (P.P.H) પોસ્ટ પાર્ટમ હેમરેજ

વ્યાખ્યા : બેબીના જન્મબાદ અને પોસ્ટનેટલ પીરીએડ સુધીમાં માતાને વજાયનલ બ્લીડીંગ થાય જેના કારણે માતાની જનરલ સ્થિતિ બગડે અને આ બ્લડ ૫૦૦ એમ.એલ. કરતા વધે હોય તો તેને પોસ્ટ પાર્ટમ હેમરેજ કહેવાય છે.

પ્રકારો :

૧) Primary P.P.H. પ્રાઈમરી પી.પી.એચ. :

• બેબીના જન્મબાદ ૨૪ કલાકમાં થાય તેને…
• મોટાભાગે બે કલાકમાં જ જોવા મળે છે.

2) Secondary P.P.H.

• બેબીના જન્મબાદ ૨૪ કલાક બાદ થી શરૂ કરી ને પરપ્પુરમ પીરીએડ સુધી ના સમયગાળા માં થાય તેને..

Role of ANM

• ૧) માતા તથા રીલેટીવને માનસીક સ્પોર્ટ આપવો.
• ૨) ટીમ વર્કથી કામ લેવુ જેમા.. આશા, ટ્રેઈન દાયણ, આંગણવાડી વર્કર બધાની મદદ લેવી.
• ૩) જનરલ કંડીશન જોવી અને વાયટલ સાઈન લેવા
• ૪) રૂમનું વાતાવરણ હૂફાળુ રાખવુ
• ૫) ઈન્ટ્રવેનસ ફલ્યુઈડ ચાલુ કરવા
• ૬) ઈન્જે.ઓક્સીટોસીન ૧૦ યુનીટ આપવુ.
• ૭) જરૂર જણાય તો ઈન્જે. મેથારજીન આપવુ.
• ૮) ટેબ મેઝોપ્રિસ્ટોલ ૬૦૦ મીલીગ્રામ આપવી.
• ૯) સારવારનો રેકોર્ડ બરાબર કરવો__
• ૧૦) હળવેકથી ફંડલ મસાજ આપવો.
• ૧૧) કેથેટરાઈઝેશન કરવુ.
• ૧૩) પ્લાસન્ટા અને મેમ્બ્રેન પુરેપુરી નીકળી ગયેલ છે તેની ખાત્રી કરવી.
• ૧૪) યુટરસ કેવીટી ફૂલ જણાયતો હળવેક થી દબાણ આપી બ્લડ કલોટસ બહાર કાઢવા
• ૧૫) હેડ લો પોઝીશન આપવી.
• ૧૬) માતાને સમયસર રીફર કરવી.
• ૧૭) બ્લડ ડોનરની વ્યવસ્થા કરવા સમજણ આપવી.
• ૧૮) માતાને રીફર કરવા માટેની તૈયારી કરવી જેમાં…

♦ સંદર્ભ કાર્ડ (રીફર ચીઠી)

• વાહનની વ્યવસ્થા
• નાણાની વ્યવસ્થા
• રીફર કરવાનું છે ત્યાંની સગવડતા જોવી.
• ડોકટરની હાજરી
• દવાઓ મળી રહેશે કે નહી તે જોવુ
• ફોલો અપ

• ૧૯) જરૂર પડેતો દર્દીની સાથે જવુ.
• ૨૦) રેફરલ સેન્ટરમાં અગાઉથી જ જાણ કરી દેવી.

🔸(બ) HIV વાળી માતાને પ્રેગ્નેનસી છે. તો તેનું શું કાઉન્સિલીંગ કરશો? 04

HIV-positive માતા માટે પ્રેગ્નન્સી દરમ્યાન કાઉન્સિલિંગ ખુબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. કાઉન્સિલિંગમાં નીચેના મુદ્દાઓ આવરી લેવાય છે:

1. એન્ટિ-રેટ્રોવાયરલ થેરાપી (ART):ART થી સારવાર લેવી જરૂરી છે, જેથી માતા અને બચ્ચા બંને સ્વસ્થ રહી શકે. ART ઉપચાર સાથે બાળકોમાં HIV નું સંક્રમણ અટકાવી શકાય છે.
2. નિયમિત ડોક્ટર વિઝીટ:પ્રેગ્નન્સી દરમ્યાન નિયમિત વિઝિટ્સ કરવી ખુબ જ જરૂરી છે જેથી તમારા સ્વાસ્થ્ય અને બચ્ચા ના વિકાસ પર નજર રાખી શકાય.
3. વપરાશનો સચોટ ઉપયોગ:પ્રેગ્નન્સી દરમ્યાન ART દવાઓ નિયમિત રીતે લેવા માટે કાઉન્સિલિંગ આપવું જોઈએ.
4. સિજેરિયન ડિલિવરી:ડોક્ટર જરૂરિયાત મુજબ સિજેરિયન ડિલિવરીના વિકલ્પ પર વિચાર કરી શકે છે, ખાસ કરીને જો વાઇરલ લોડ વધારે હોય.
5. સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ:પ્રેગ્નન્સી દરમિયાન માનસિક આરોગ્યનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. મદદ માટે કાઉન્સેલર અથવા સપોર્ટ ગ્રુપનો સંપર્ક કરો.
6. બ્રેસ્ટફીડિંગ:HIV-સંક્રમિત માતાઓ માટે સ્તનપાન કરતા સમયે ખાસ ધ્યાને લેવા જોઈએ કે તે ART ઉપચાર હેઠળ છે અને ડોક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
7. પોષણ:સ્વસ્થ આહાર લેવું જરૂરી છે જેથી તમારી ઇમ્યુન સિસ્ટમ મજબૂત રહે.
8. જાતીય વ્યવહાર:પ્રેગ્નન્સી દરમ્યાન અને પછી પણ સંક્રમણના જોખમને ઘટાડવા માટે સેક્સ દરમિયાન કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરવો.

આ બધી જ બાબતો વિશે વાત કરવી અને યોગ્ય માર્ગદર્શન આપવું જરૂરી છે જેથી HIV વાળી માતા અને બચ્ચા સ્વસ્થ રહી શકે.

🔸 “અથવા 🔸

🔸(અ) પોસ્ટનેટલ પીરીયડ દરમિયાન માતામાં કેવી સામાન્ય તકલીફ જોવા મળે છે? તેની સારવાર શું કરશો? 08

પોસ્ટનેટલ પિરિયડ દરમિયાન સામાન્ય રીતે માતાઓમાં જોવા મળતી તકલીફો અને તેની સંભાળ માટેના ઉપાયો નીચે મુજબ છે:

1.થાક અને ઉર્જાની ઉણપ:

• ઉપચાર: આરામ કરો, પોષક તત્ત્વોથી ભરપૂર આહાર લો, અને પર્યાપ્ત પ્રવાહી પીવો. પૂરતો આરામ અને સહાય માટે પરિવારના સભ્યોની મદદ લો.

2.સ્તનપાનના સંબંધી સમસ્યાઓ:

• ઉપચાર: યોગ્ય સ્તનપાન ટેક્નીક શીખો, સ્તનની નઝાકત અથવા ઘા માટે ગરમ પાણીથી કોમ્પ્રેસ કરો, અને લેક્ટેશન કન્સલ્ટન્ટની મદદ લો.

3.બ્લીડિંગ:

• ઉપચાર: થોડું બ્લીડિંગ સામાન્ય છે, પણ ભારે બ્લીડિંગ હોય તો તરત જ ડોક્ટરને સંપર્ક કરો. ડોક્ટર જરૂરી દવાઓ આપી શકે છે.

4.ઇન્ફેક્શન (યુટેરિન, યુરિનરી ટ્રેક્ટ, અથવા સેક્શન ઘા):

• ઉપચાર: તાવ, દુખાવો, અથવા દુર્ગંધયુક્ત પ્રવાહી જણાય તો તરત ડોક્ટરને બતાવો. એન્ટિબાયોટિક્સની જરૂર પડી શકે છે.

5.મુત્રતંત્ર સંબંધી તકલીફો:

• ઉપચાર: પૂરતું પાણી પીવું, અને જો કંઈ તકલીફ થાય તો ડોક્ટરની સલાહ લેવા.

6.કબજિયાત:

• ઉપચાર: ફાઇબરયુક્ત આહાર, પૂરતું પાણી પીવું, અને વિયાયામ કરવો. જરૂર પડે તો ડોક્ટરની સલાહ મુજબ લૅક્સેટિવ લેવાં.

7.ડિપ્રેશન અને ઉદાસીનતા:

• ઉપચાર: મનોવિજ્ઞાનિક થેરાપી, સપોર્ટ ગ્રુપ, અને કેટલાક કિસ્સાઓમાં ડોક્ટરની સલાહ મુજબ દવાઓ.

8.જાયંટ વર્સન અને પીડા: (ઇપિસીયોટમી અથવા સીઝેરિયન પછી)

• ઉપચાર: ગરમ પાણીનો કોમ્પ્રેસ, પીડાનાશક દવાઓ, અને ડોક્ટર દ્વારા કરવામાં આવેલા સત્તાની ચકાસણી.

9.સ્વાસ્થ્ય સંબંધી સમસ્યાઓ:

• ઉપચાર: વિટામિન અને મિનરલ્સના પૂરક, પૂરો આરામ, અને દિનચર્યા અનુસાર નિયમિત મોનિટરિંગ.

10.સામાન્ય મબલીખો:

• ઉપચાર: ડોક્ટરના સૂચનો અનુસરવું, અને વિઝિટ્સ માટે ગર્ભાવસ્થા અને શિશુ સંભાળ નિષ્ણાતનો સંપર્ક કરવો.

આટલી બધી તકલીફોમાં ડોક્ટરની સલાહ અને યોગ્ય સારવાર ખૂબ જ મહત્વની છે. જો કોઈ પણ તકલીફ વધારે થાય અથવા અવારનવાર દેખાય તો તરત જ હેલ્થકેર પ્રોફેશનલને સંપર્ક કરો.

🔸(બ) ટોક્ષેમીયા ઑફ પ્રેગ્નેનસીના ચિન્હો અને લક્ષણો જણાવો. 04

ટોક્ષેમીયા ઑફ પ્રેગ્નન્સી (અથવા પ્રિ-એકલેમ્પસિયા) એક ગંભીર સાવધાની હોવું જરૂરી છે જે ગર્ભાવસ્થાની ત્રીજી ત્રિમાસિકમાં પ્રગટ થતી છે. આ સંજોગમાં, મૉમ અને શિશુ બંને માટે આરોગ્ય માટે ગંભીર ખતરો સર્જી શકે છે.

ચિન્હો અને લક્ષણો:

હાઇ બ્લડ પ્રેશર:

• સામાન્ય રીતે, સિસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર 140 મિ.મી. Hg અથવા વધારે, અને ડાયસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર 90 મિ.મી. Hg અથવા વધારે છે.

પ્રોટીનુરિયા:

• મૂત્રમાં પ્રોટીનની હાજરી, જેને મૂત્રપરીક્ષણ દ્વારા નિર્ધારિત કરવામાં આવે છે.

એડેમા (ફૂલો):

• હાથે, પગ પર, અને માથા પર અઘડાવા અને ફૂલણું.

હેડેઝ:

• માથાના દુખાવા જે સામાન્ય દવાઓથી ઠીક થતું નથી.

ઝલકતી આંખો અને વિઝન ચેન્જસ:

• દ્રષ્ટિ પર ઝલક, ધુમ્મસ, અથવા અસ્થિરતા.

ઉલ્ટી અને મિચલાવ:

• અતિશય ઉલ્ટી, મિચલાવ કે પેટમાં દુખાવો.

સ્વાસ્થ્યમાં ફેરફાર:

• થાક અને મોંસ પોષણમાં તફાવત.

પેટના ઉપરના ભાગમાં દુખાવા:

• મુખ્યત્વે જમણું પેટ.

નોંધ: ટોક્ષેમીયા માટે લક્ષણો વ્યક્તિગત હોઈ શકે છે, અને જો ઉપરના લક્ષણો ઓળખવામાં આવે તો તરત જ તબીબી સારવાર માટે સંપર્ક કરવો જોઈએ. ટોક્ષેમીયા ગંભીર તબકકાનું નિર્દેશ આપી શકે છે, અને આને યોગ્ય રીતે મેનેજ કરવું અગત્યનું છે.ર્શન અને સારવાર માટે ડોક્ટરની સલાહ અનિવાર્ય છે.

પ્રશ્ન-૩ નીચેના પ્રશ્નોના જવાબ લખો. (કોઈ પણ બે) (2×6=12)

🔸(અ) સગર્ભા અવસ્થા દરમિયાન જોવા મળતા જોખમી પરીબળોનું લિસ્ટ બનાવી તેમાં ANMનો રોલ લખો.

સગર્ભાવસ્થાના જોખમી પરિબળો અને ANM (ઓક્ઝીલિયરી નર્સ મિડવાઇફ) ની ભૂમિકા:

જોખમી પરિબળો:

1.ઉચ્ચ રક્તચાપ (હાઇપરટેન્શન):

• ANM નો રોલ: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન મમ્મીના બ્લડ પ્રેશરનું નિયમિત મોનિટરિંગ, ઊંચા બ્લડ પ્રેશરનાં લક્ષણો માટે ચકાસણી, અને ડોક્ટરની સલાહ મુજબ વિધેય કરવા.

2.ડાયાબિટીસ:

• ANM નો રોલ: બ્લડ શુગર લેવલનું નિયમિત મોનિટરિંગ, ગર્ભાવસ્થા ડાયાબિટીસ માટે ટ્રેઈનિંગ, અને મમ્મીને યોગ્ય આહાર અને જીવનશૈલી સલાહ આપવી.

3.પ્રિ-એકલેમ્પસિયા:

• ANM નો રોલ: પ્રિ-એકલેમ્પસિયાનાં લક્ષણોનું ચકાસણું (જેમ કે બ્લડ પ્રેશર, મૂત્રમાં પ્રોટીન, સોજો), અને ડોક્ટરની સલાહ પ્રમાણે ઉપચાર માટે માર્ગદર્શન.

4.અનિમિયા:

• ANM નો રોલ: હિમોગ્લોબિન લેવલનું ચકાસણું, આયર્ન અને ફોલિક એસિડ પૂરક દવાઓની સલાહ આપવી, અને પોષક આહાર માટે માર્ગદર્શન.

5.મલન્યુટ્રિશન:

• ANM નો રોલ: મમ્મીને પોષણની મહત્વતા સમજાવવી, પોષક આહાર માટે માર્ગદર્શન, અને સરકારની પોષણ યોજનાઓનો લાભ અપાવવા.

6.પહેલાંની પ્રિ-ટર્મ લેબર:

• ANM નો રોલ: પૂર્વેના પ્રિ-ટર્મ લેબર ઇતિહાસ ધરાવતી મમ્મીઓ માટે નિયમિત ચકાસણી, લેબર લક્ષણોની જાણકારી આપવી, અને પ્રિ-મેચ્યોર લેબર રોકવા માટેની સલાહ.

7.કમજોર ઇમ્યુન સિસ્ટમ:

• ANM નો રોલ: જંતુઓ અને ચેપથી બચવા માટેની સાવધાની આપવી, જરૂરી રસી આપવી, અને સ્વચ્છતા માટે માર્ગદર્શન.

8.માતાના ઉંમર (18 વર્ષથી ઓછી કે 35 વર્ષથી વધુ):

• ANM નો રોલ: યુવા અથવા વૃદ્ધ મમ્મીઓ માટે વિશેષ ચકાસણીઓ અને માર્ગદર્શન, અને રિઝ્ક ફેક્ટર્સ માટે ખાસ ધ્યાન.

9.મલ્ટિપલ ગર્ભાવસ્થા (જેમ કે જુડવા બાળકો):

• ANM નો રોલ: મમ્મી અને બચ્ચાંઓ માટે વધુ ધ્યાન, વધારાની ચકાસણીઓ, અને નિયમિત વિઝિટ્સ.

10.અતિરિક્ત તંદુરસ્તિ સમસ્યાઓ:

• ANM નો રોલ: હાર્ટ ડિઝીઝ, કિડની સમસ્યાઓ અથવા અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ ધરાવતી મમ્મીઓ માટે ખાસ કાળજી અને માર્ગદર્શન.

ANM ની મુખ્ય ભૂમિકા:

• પ્રાથમિક સારવાર: જો કોઈ તકલીફ જણાય તો પ્રાથમિક સારવાર અને જરૂરી દવાઓ પૂરી પાડવી.
• જાહેરાત: મમ્મીને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન યોગ્ય આહાર, આરામ, અને સ્વાસ્થ્ય માટે માર્ગદર્શન આપવું.
• મેડિકલ સપોર્ટ: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન આપાત્કાળ માટે મમ્મીને મેડિકલ સહાયતા પૂરી પાડવી અને પ્રતિક્રિયા આપવી.
• પ્રસૂતિની તૈયારી: મમ્મીને સેફ ડિલિવરી માટે તૈયારી અને જરૂરી પગલાં માટે માર્ગદર્શન આપવું.
• ફોલો-અપ: ગર્ભાવસ્થા પછીના સમયમાં પણ મમ્મી અને બચ્ચાના સ્વાસ્થ્ય માટે ફોલો-અપ વિઝિટ્સ અને સમર્પિત કાળજી.

🔸(બ) એબોર્સન એટલે શું? થ્રેટર્ન એબોર્સન વિશે લખો.

• એબોર્શન (ગર્ભપાત) શું છે? :એબોર્શન એટલે ગર્ભાવસ્થાના 20 અઠવાડિયા પહેલાં ગર્ભનું સંપૂર્ણ અથવા અપૂર્ણ નુકસાન થવું. તે સ્વતઃસ્ફૂર્ત (સ્વાભાવિક) અથવા ઇચ્છિત હોઈ શકે છે. સ્વાભાવિક ગર્ભપાતને “મિસકેરેજ” પણ કહેવામાં આવે છે.

• એબોર્સન (Abortion) એ ગર્ભાવસ્થાની અવધિ દરમિયાન ગર્ભસ્રાવને સૂચવે છે, જે ગર્ભાશયમાંથી ગર્ભસૂત્રનો નિરાકરણ અથવા મિશ્રણને અંતે લાવતું છે. એબોર્સન ની વિવિધ પ્રકારો હોય શકે છે, જેમ કે કુદરતી (સ્પોન્ટેનિયસ) અને મેડિકલ (આરોગ્યસાહ્ય) એબોર્સન.

થ્રેટર્ન એબોર્સન (Threatened Abortion):

• થ્રેટર્ન એબોર્સન એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં ગર્ભાવસ્થા સાથે સંકળાયેલા જોખમો હોવા છતાં, ગર્ભસ્રાવ હજુ પકડી શકાતો નથી. તે ગર્ભસ્રાવના લક્ષણો સાથે પ્રગટ થઈ શકે છે, પરંતુ તેનો નક્કી નિર્ણય એબોર્સન થવાની છે કે નહીં, તે મોકળો નથી.

થ્રેટર્ન એબોર્સનના લક્ષણો:

• વજાયનલ બ્લીડિંગ: થોડીક માત્રામાં અથવા હળવી રીતે રક્તવહાવનું કારણ હોઈ શકે છે.
• પેટમાં દુખાવો: જાંભડા કે પેટમાં દુખાવાની લાગણી. સામાન્ય રીતે, દુખાવો પીડાશી ન હોય તેવું લાગે છે.
• પેચ અને સ્નાયુ દુખાવા: સામાન્ય રીતે, પેટે હળવો સંકોચ અને દુખાવો અનુભવાવા મળી શકે છે.

થ્રેટર્ન એબોર્સનનું મેનેજમેન્ટ:

• વિશ્રામ:ગુલાબી પ્લાય અને સંપૂર્ણ આરામ શક્ય છે.
• મેડિકલ મોનિટરિંગ:ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તે મોનિટર કરવા માટે ચકાસણી કરવી.
• હોર્મોનલ સારવાર: જો જરૂરી હોય તો, ડૉક્ટર પીડા અને બ્લીડિંગ નિયંત્રણ માટે હોર્મોનલ સારવાર આપવી.
• એલ્ટ્રાસાઉન્ડ: ગર્ભાશયની સ્થિતિ અને ગર્ભસૂત્રની સ્થિતિની ચકાસણી માટે એલ્ટ્રાસાઉન્ડ કરવું.
• જાહેર આરોગ્ય માર્ગદર્શન: જાતીય આરોગ્ય અને મેડિકલ સૂચનાઓ માટે સલાહ આપવી.
• જરૂરી રાખવા:
• જો પ્રગતિશીલ લક્ષણો જણાય કે ગર્ભસ્રાવની શક્યતા વધુ હોય, તો મેડિકલ પ્રોફેશનલ સાથે વધારાની તપાસ કરવી.

🔸(ક) પ્લેસન્ટાના કાર્યો લખો.

Functions of Placenta (પ્લાસન્ટાના કાર્યો)

પ્લાસન્ટોના કાર્યો નીચે મુજબ છે.

• ૧) ન્યુટ્રીટીવ
• ૨) ગ્લાયકોજનીક
• ૩) રેસ્પીરેટરી
• ૪) એકસ્ક્રીટરી
• ૫) એન્ડોક્રાઈન
• ૬) એન્ટી ઈન્ફેકટીવ અથવા ઈનએકટીવ

૧) ન્યુટ્રીટીવ :

• ફીટસના શરીરના બંધારણ માટે જરૂરી એમાઈનો એસીડ પુરા પાડે છે.
• ફીટસના વૃધ્ધિ અને વિકાસ માટે ગ્લુકોઝ પુરો પાટે છે.
• ફીટસના બોનના વિકાસ માટે કેલ્શિયમ અને ફોસ્ફરસ પુરા પાડે છે.

• પ્રવાહી,ઈલેક્ટ્રોલાઈટ,હિમોગ્લોબીન અને

૨) ગ્લાયકોજનીક

• ફીટસનું લીવર બરાબર વિકસીત ન થાય ત્યા સુધી ગ્લુકોઝનું ગ્લાયકોજનમાં રૂપાંતર કરે છે.
• જયારે જરૂર પડે ત્યારે ફરી ગ્લાયકોજનનું ગ્લુકોઝમાં રૂપાંતર કરે છે.

૩) રેસ્પીરેટરી

• ફીટસ જયારે યુટરસમાં હોય ત્યારે રેસ્પીરેટરી સીસ્ટીમ ચાલુ હોતી નથી.
• ફીટસ ડીફયુઝનની ક્રિયાથી લોહીમાના હીમોગ્લોબીનમાં રહેલો ઓકિસજન લઈ કાર્બન ડાયોકસાઈડ બહાર કાઢે છે.

૪) એકસ્ટ્રીટરી

• ફીટસના શરીરમાં કોઈ ખાસ પ્રકારનો કચરો ઉત્પન્ન થતો નથી
• ફીટસ શરીરના કોષો મારફતે કે યુરીન મારફતે નીકળતો કચરો પ્લાસન્ટા મારફતે બહાર આવે છે.

૫) એન્ડોકાઈન

• પ્લાસન્ટામાં હયુમન કોરીઓનીક ગોનેડો ટ્રોપીક હોર્મોન ઉત્પન થાય છે.
• આ ઉપરાત ઈસ્ટ્રોજન અને પ્રોજેસ્ટેરોન ઉત્પન થાય છે.

૬) એન્ટી ઈન્ફેકટીવ અથવા ઈનએકટીવ :

• નકામા પદાર્થો તથા માઈક્રોઓર્ગેનીઝમને ફીટસ સુધી જતા અટકાવે છે.
• માતાને લાગેલ ઈન્ફેકશન પ્લાસન્ટા દ્રારા આગળ વધતુ અટકે છે.
• અપવાદરૂપ રૂબેલા ઈન્ફેકશન જે પ્લાસન્ટામાંથી પણ દાખલ થઈ શકે છે.
• જો માતાને રૂબેલા ઈન્ફેકશન હોય તો બાળકન કાડીયાક ર્ડીફેકટ,જુવેનાઈલ કેટરેટ(જન્મજાત મોતીયો) અને ડેફનેશ જેવી બીમારી જોવા મળે છે.
  મોફીન અને એનાલજેસીક દવાઓ પણ જો છેલ્લા અઠવાડીયામાં આપવામાં આવે તો તે ફીટસ પર અસર કરે છે. અને જન્મબાદ ફીટસનું રેસ્પીરેટરી સેન્ટર ડીપ્રેસ થાય છે.જેના લીધે બાળક બરાબર શ્વાસ લઈ શકતુ નથી
• ટેટ્રાસાયક્લીન જેવી દવાઓ પણ ફીટસ ઉપર અસર કરે છે.

🔸(ડ) નવજાત શિશુમાં હાયપોથર્મીયા અટકાવવા માટે ANM તરીકે શું પગલાં લેશો?

નવજાત શિશુમાં હાયપોથર્મીયા (શરીરનું તાપમાન ખૂબ ઓછું થવું) અટકાવવા માટે ANM (ઓક્ઝીલિયરી નર્સ મિડવાઇફ) તરીકે લીધા જતા પગલાં:

1. શિશુનો તાપમાન જાળવવું:

• તાપમાન ને જાળવી રાખવી: નવજાત શિશુને જન્મ બાદ તરત જ સૂકા અને ગરમ કપડાંમાં લપેટવું.
• સ્કિન-ટુ-સ્કિન કોન્ટેક્ટ: માતા અને શિશુનો તાપમાન જાળવવા માટે શિશુને માતાના છાતી પર મૂકવું.
• હીટિંગ ઉપકરણોનો ઉપયોગ: જો જરૂરી હોય તો હીટર અથવા ઓટો મૂલ્યનિશ્ચિત ગર્ભાશયનો ઉપયોગ.

2. ગરમ અને સુરક્ષિત વાતાવરણ:

• રૂમનું તાપમાન જાળવવું: રૂમનું તાપમાન 25-28°C વચ્ચે રાખવું.
• રોકડું અને ચોખ્ખું વાતાવરણ: શિશુને વાવેતર કરતા પહેલા અને પછી ચોખ્ખા કપડાંમાં લપેટવું.

3. શિશુને યોગ્ય કપડાં પહેરાવવી:

• મલમલના કપડાં: શિશુને મલમલના કપડાં અને ટોપી પહેરાવવી.
• ફૂલાંવતા કપડાં: ઠંડીના સમયમાં વધારાના ગરમ કપડાં.

4. શિશુને થોરાયવું નહીં:

• નવજાતની તપાસ: શિશુના બેડ ઉપર તરત જ ન પહેરાવવી.
• વર્મિંગ માટે અનુકૂળ જગ્યા: બેડ અથવા પ્લેટફોર્મ ગરમ અને નરમ રાખવું.

5. શિશુના આરોગ્ય પર નજર:

• નિયમિત ચકાસણી: શિશુના તાપમાન અને સામાન્ય આરોગ્યની નિયમિત ચકાસણી કરવી.
• લક્ષણોની ઓળખ: હાયપોથર્મીયાના લક્ષણો જેમ કે ઠંડું સ્કિન, નબળાઈ, અને બ્રેડીકાર્ડિયા માટે ધ્યાન રાખવું.

6. માતાને માર્ગદર્શન:

• આવશ્યકતાઓ સમજાવવી: માતાને નવજાત શિશુના તાપમાન જાળવવા અને સ્કિન-ટુ-સ્કિન કોન્ટેક્ટ માટે માર્ગદર્શન આપવું.
• સ્તનપાન: નિયમિત સ્તનપાન માટે પ્રોત્સાહિત કરવું, જે શિશુને ગરમી પ્રદાન કરે છે.

7. સાંજ અને રાત્રી દરમિયાન વિશેષ ધ્યાન:

• વિજ્ઞાનાત્મક ઉપકરણો: રાત્રીના સમયે હીટિંગ ઉપકરણો અને ગરમ બેડનો ઉપયોગ.
• હેરાચફેરા ટાળવું: ઠંડીના સમયે બહાર કાઢવામાં ખાસ સાવચેતી રાખવી.

8. અતિરિક્ત સેવાઓ:

• ફોલો-અપ: શિશુના ફોલો-અપ વિઝિટ્સ માટે યોગ્ય સમયગાળા માટેનું પ્લાનિંગ.
• આકસ્મિક સંભાળ: જો શિશુ હાયપોથર્મીયાના લક્ષણો દર્શાવે તો તાત્કાલિક ડોક્ટરની સલાહ.

પ્રશ્ન-૪ ટૂંક નોંધ લખો. (કોઈ પણ ત્રણ) (3×4=12)

🔸(અ) લોકીયા

લોકીયા એ પ્રસુતિ પછીનો સ્નાયુઓમાંથી બહાર આવેલ રક્ત અને પેદા થયેલ અન્ય દ્રાવ્યનો મિશ્રણ છે. લોકીયા દ્રાવ્ય, સામાન્ય રીતે ત્રણથી ચાર સપ્તાહ સુધી ચાલે છે અને આ ગર્ભાવસ્થા પછી શારીરિક પુનઃસુસ્થાપનનો ભાગ છે.

લોકીયાની ટુંક નોધ:

લોકીયા (Lochia):

• લોકીયા એ ગર્ભાશયમાંથી બહાર આવેલ રક્ત, સ્ત્રાવ અને ગર્ભાશયના મ્યુકસનું મિશ્રણ છે.

લોકીયાના તબકકા:

• લોકીયા રૂઝા (Lochia Rubra): પ્રથમ 3-4 દિવસોમાં જોવા મળે છે. આ સ્ત્રાવ તાજું લાલ અને ભારે હોય છે.
• લોકીયા સેરા (Lochia Serosa): 4-10 દિવસ પછી, તે ગુલાબી અથવા તામબે રંગનું, ઓછું ભારે હોય છે.
• લોકીયા અલ્બા (Lochia Alba): 10-15 દિવસ પછી, આ સ્ત્રાવ સફેદ, પીળો અથવા પેલો હોય છે અને વધુ સ્નિગ્ધ હોય છે.

લોકીયાના લક્ષણો:

• જાયગા: બેરોજગાર અથવા મ્યુકસ સાથેના સ્વાભાવિક સ્ત્રાવ.
• વેચાણ: તેમ છતાં ખૂણાની સ્થિતિમાં વધારાની ચિંતાને નોંધાવવું જરૂરી છે.

લોકીયાના વ્યવસ્થાપન:

• હાઇજીન: મૌખિક આરોગ્યને જાળવવા માટે નિયમિત રીતે પેડને બદલવું.
• વિશ્રામ: આરામ કરો અને વધુ ભાર ન લાદવો.
• મેડિકલ સલાહ: જો અનિયમિત બ્લીડિંગ, દુખાવો, અથવા ખૂણાના લક્ષણો મળે તો, તાત્કાલિક મેડિકલ સલાહ લેવી.

નિષ્કર્ષ:

લોકીયા એ postpartum પ્રક્રિયાનો સ્વાભાવિક ભાગ છે, જે ગર્ભાશયને પુનઃપ્રાપ્તિ માટે સહાય કરે છે. સામાન્ય રીતે, આદ્રતાને ધ્યાનમાં રાખવું, આરામ અને નિયમિત મેડિકલ ચકાસણી તે નિયંત્રણ માટે મદદરૂપ છે.

🔸(બ) સીફીલીસની પ્રેગ્નેનસી પર થતી અસરો.

સીફિલિસ એ લાઇંગિક સંક્રમિત રોગ (STD) છે, જે Treponema pallidum નામના બેક્ટેરિયા દ્વારા થાય છે. જો ગર્ભવતી સ્ત્રીને સીફિલિસ હોય તો તે તેના અને તેના ગર્ભ માટે ગંભીર અસરો પેદા કરી શકે છે.

સીફિલિસની ગર્ભાવસ્થા પર થતી અસરો:

1.કૉન્જેનિટલ સીફિલિસ:

• સીફિલિસ ગર્ભાવસ્થામાંથી ગર્ભમાં પસાર થઈ શકે છે, જેને કૉન્જેનિટલ સીફિલિસ કહેવાય છે.
• આ કારણે ગર્ભવતી સ્ત્રીના બચ્ચામાં શારીરિક અને માનસિક વિકાસની સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

2.ગર્ભપાત (મિસકેરેજ) અને સ્ટિલબર્થ:

• ગર્ભાવસ્થાના પ્રારંભિક તબક્કામાં ગર્ભપાત થવાની શક્યતા.
• ગર્ભાવસ્થાના અંતિમ તબક્કામાં સ્ટિલબર્થ (મૃત બાળકનો જન્મ) થવાનો જોખમ.

3.પ્રિ-મેચ્યોર લેબર:

• સમય પૂર્વે પ્રસૂતિ થવાનો જોખમ વધે છે, જેનાથી બાળકે પ્રિમેચ્યોરિટીની સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે.

4.લો જન્મ વજન (Low Birth Weight):

• બાળકોનું જન્મ વજન સામાન્ય કરતા ઓછું હોય છે, જેનાથી આરોગ્યની વિવિધ સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

5.જન્મ પછીની સમસ્યાઓ:

• નવજાતમાં ચેપના લક્ષણો જેમ કે સ્કિન રેશ, જંડીસ, લીવર અને સ્પ્લીનમાં સમસ્યાઓ, અને ન્યુરોલોજિકલ સમસ્યાઓ.

સીફિલિસ માટે તપાસ અને સારવાર:

1.પ્રારંભિક સ્ક્રિનિંગ:

• ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન વહેલી તકે સીફિલિસ માટે રક્ત પરીક્ષણ.
• ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પ્રત્યેક ત્રિમાસિકમાં સ્ક્રિનિંગ.

2.એન્ટિબાયોટિક સારવાર:

• પેનિસિલિન એ સીફિલિસની અસરકારક સારવાર છે. ગર્ભવતી સ્ત્રીને ડોક્ટરની સલાહ અનુસાર પેનિસિલિન ઇન્જેક્શન આપવામાં આવે છે.
• સમયસર અને પૂરતી સારવાર કૉન્જેનિટલ સીફિલિસ અને અન્ય જટિલતાઓથી બચાવી શકે છે.

3.નિયમિત ફોલોઅપ:

• ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન નિયમિત ચકાસણી અને ડોક્ટરના નિરીક્ષણ હેઠળ રહેવું.
• જ્યારે બચ્ચું જન્મે ત્યારે પણ કૉન્જેનિટલ સીફિલિસ માટે તેનો ચકાસણી કરવી.

ANM (ઓક્ઝિલિયરી નર્સ મિડવાઇફ) નો રોલ:

1.જાગૃતિ અને શિક્ષણ:

• ગર્ભવતી સ્ત્રીઓને સીફિલિસ અને તેના જોખમો વિશે જાગૃત કરવી.
• પોર્ટેક્ટિવ મેસર્સ, જેમ કે સલામત સેક્સ પ્રેક્ટિસ અને નિયમિત ટેસ્ટિંગ.

2.પ્રારંભિક ચકાસણી:

• સીફિલિસના લક્ષણો માટે પ્રારંભિક ચકાસણી.
• ગર્ભાવસ્થાના પ્રારંભમાં જ સીફિલિસના ટેસ્ટ માટે મમ્મીને પ્રોત્સાહિત કરવું.

3.સારવાર અને અનુસરણી:

• ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પેનિસિલિન અથવા અન્ય દવાઓનું બરાબર પ્રમાણ આપવું.
• માતા ને તેમના તમામ ફોલોઅપ એપોઇન્ટમેન્ટ માટે પ્રોત્સાહિત કરવું.

4.માતાને સહાયતા:

• માતા ને માનસિક અને શારીરિક સહાયતા પૂરી પાડવી.
• માતા ને ARV (Antiretroviral) ઉપચાર અને પોષણસબંધિત સલાહ.

5.જન્મ પછીની સંભાળ:

• નવજાત બચ્ચાનો જન્મ પછી કૉન્જેનિટલ સીફિલિસ માટે ચકાસણી.
• બચ્ચા અને માતા બંને માટે ફોલોઅપ નિરીક્ષણ.

સીફિલિસના જોખમો ગંભીર હોઈ શકે છે, પરંતુ સમયસરની તપાસ અને યોગ્ય સારવાર ગર્ભાવસ્થાના સામાન્ય વિકાસ અને નવજાતના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે.

🔸(ક) ટ્રાયલ લેબર

• ટ્રાયલ લેબર (Trial of Labor) એ પ્રસુતિ પ્રક્રિયાની એક પ્રેક્ટિસ છે જેમાં આવશ્યકતા મુજબ ગર્ભાવસ્થાના બીજા તબકકામાં કે પ્રસુતિથી પહેલા માપદંડોને ધ્યાનમાં રાખીને મનોવિજ્ઞાનિક રીતે labor મેટરને લેવાઈ છે. સામાન્ય રીતે, જ્યારે Cesarean Delivery (C-Section) કરવાની શક્યતા હોય છે, ત્યારે ટ્રાયલ લેબર અપનાવવામાં આવે છે.

ટ્રાયલ લેબરની વ્યાખ્યા:

• ટ્રાયલ લેબર એ પ્રક્રિયા છે જેમાં ઍડમિનિસ્ટ્રેટિવ અને મેડિકલ પ્રાઇન્સિપલ્સને અનુરૂપ ગર્ભાવસ્થાના તબકકાઓ પછી labor મેટરને માન્યતા આપવામાં આવે છે, તેમાં labor પસંદગીની સામગ્રી શોધવા માટે મોકલવામાં આવે છે.

ટ્રાયલ લેબરના હેતુઓ:

1. સ્વાભાવિક પ્રસુતિ માટે તક આપવી: જો નાની કરણીઓ અને ચિંતાઓ હલ કરી શકાય, તો સ્વાભાવિક ડિલિવરી માટે તક આપવી.
2. જથ્થાબંધ C-Section ની જરૂરત ઘટાડવી: જો labor યોગ્ય રીતે આગળ વધે છે, તો Cesarean Delivery (C-Section)ના અવસરને ઘટાડવું.
3. માતા અને બાળકના આરોગ્યને સુખદ બનાવવું: દવાના વિસર્જન અને શિશુના આરોગ્યને લાભ મળે તે માટે labor ની પ્રક્રિયાને સુમેળ કરવો.

ટ્રાયલ લેબર દરમિયાન ધ્યાનમાં લેવાની બાબતો:

1. મેડિકલ મૂલ્યાંકન: માતાની અને શિશુની આરોગ્ય સ્થિતિનું મેડિકલ મૂલ્યાંકન. માતા અને શિશુની આરોગ્ય સ્થિતિને પહોંચી વળવા માટે મેડિકલ ડેટા સંગ્રહ કરવું.
2. લેબરની મોનિટરિંગ: ઘડિયાળ પર નિયમિત મોનિટરિંગ, જેમ કે હૃદયસ્પંદન, મેટર્નલ કન્ડીશન, અને labor ની પ્રગતિ.
3. લેબરની પદ્ધતિ: જુદા જુદા લેબર પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ, જેમ કે પેઈન મેનેજમેન્ટ અને અન્ય ટેકનિકલ સાધનો, labor ની અસરકારકતા વધારવા માટે.
4. પરિસ્થિતિનું આયોજન: લેબરના પ્રગતિ પર આધાર રાખીને સીએસ (Cesarean Section) માટે અનુકૂળ આયોજન.

ટ્રાયલ લેબર માટે યોગ્ય નામ:

1. અંદરન વાળું મેટર્નલ લેબર: labor નું અવલોકન અને મેટર્નલ તપાસ માટે જરૂરી તપાસ.
2. એફ્ફેક્ટિવ labor: labor ની પ્રગતિને ઓળખવા માટે જરૂરિયાત મુજબ મોનિટરિંગ.

અન્ય મહત્વપૂર્ણ બાબતો:

• લેબર માટે યોગ્ય નક્કી: labor ના આરંભ પછી, જો labor યોગ્ય રીતે આગળ વધે છે તો સિવિલન માટે તદ્દન થવું.
• મેડિકલ સેવાઓ ઉપલબ્ધ રાખવી: labor દરમિયાન આરોગ્યસામાન્ય જોખમો અને તાત્કાલિક સેવાઓ ઉપલબ્ધ રાખવી.

નિષ્કર્ષ:
ટ્રાયલ લેબર એ પ્રસુતિ પ્રક્રિયાની એક વ્યૂહાત્મક પદ્ધતિ છે, જે labor ની સ્થિતિ, મેડિકલ તપાસ અને મોનિટરિંગ દ્વારા, સ્વાભાવિક ડિલિવરી માટે શક્યતા ધરાવતી છે. આ પ્રક્રિયા labor ના દરેક તબકકાની સારી રીતે કાબૂ રાખવા માટે અને Cesarean Delivery ની જરૂરિયાતને ઓછું કરવા માટે મદદરૂપ છે.

🔸(ડ) ઓક્સીટોસીન ડ્રગ્સ

ઓક્સીટોસીન ડ્રગ્સ: ટુંક નોધ

• વર્ગ: ઓક્સીટોસીન એક પીટ્યુટેરી હોર્મોન છે જે labor પ્રેરણ અને પ્લેસન્ટા વિસર્જન માટે ઉપયોગ થાય છે.

ઉપયોગ:

• લેબર પ્રેરણ (Induction of Labor): labor શરૂ કરવા માટે કે labor ને મજબૂત બનાવવું.
• લેબરનું વધારું (Augmentation of Labor): laborના સંકોચનો સક્રિય કરવા માટે.
• પ્લેસન્ટા વિસર્જન (Placental Delivery): labor પછી પ્લેસન્ટાને સરળતાથી વિસર્જિત કરવા માટે.
• હિમોરેજ પ્રિવેંશન (Hemorrhage Prevention): labor પછી લોહીની વહાવવાની શક્યતાઓને ઘટાડવા માટે.
• પ્રકાર: સામાન્ય રીતે IV ઇન્ફ્યુઝન અથવા IM ઇન્જેક્શન દ્વારા આપવામાં આવે છે.

લાભ:

• labor ને પ્રેરિત કરે છે અને વધુ કાર્યક્ષમ બનાવે છે.
• laborના સમયને ઘટાડી શકે છે.
• પ્લેસન્ટાની સરળ વિસર્જન અને હિમોરેજને ઘટાડે છે.

જોખમ:

• હિપનોટેનશન (Hypotension): ઓક્સીટોસીનના વધારાની માત્રા માઠા બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા કરી શકે છે.
• યૂટેરાઇન ઓવરસ્ટિમ્યુલેશન (Uterine Overstimulation): laborના સંકોચનો અતિશય વધારી શકે છે.
• એલર્જિક રિએક્શન: કેટલીક વ્યક્તિઓમાં અસામાન્ય પ્રતિક્રિયાઓ થતી છે.
• મોનિટરિંગ: મેટર્નલ અને ફેટલ હેલ્થને નિયમિત રીતે મોનિટર કરવું.

નિષ્કર્ષ: ઓક્સીટોસીન labor અને પ્રસુતિ પ્રક્રિયામાં મદદરૂપ છે, પરંતુ યોગ્ય ડોઝ અને મોનિટરિંગ જરૂરી છે.

🔸(ઈ) સ્ત્રીમાં વંધ્યત્વ થવાના કારણો લખો,

સ્ત્રીમાં વંધ્યત્વ (Infertility) થવાના વિવિધ કારણો હોઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે, આ કારણો હાર્મોનલ, શારીરિક, કે અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓને કારણે થવામાં આવે છે. મુખ્ય કારણો નીચે પ્રમાણે છે:

1. ઓવ્યુલેશનની સમસ્યાઓ (Ovulation Disorders): હોર્મોનલ અસંતુલન કે પોલિસિસ્ટિક ઓવરી સિન્ડ્રોમ (PCOS) જેવી સ્થિતિઓ ઓવ્યુલેશનને પ્રભાવિત કરી શકે છે.
2. ફલોપિયન ટ્યુબના અવરોધ (Blocked Fallopian Tubes): ફલોપિયન ટ્યુબમાં અવરોધ થવાથી અંડા અને સ્પર્મનો મેળાપ થવામાં મુશ્કેલી પડી શકે છે. આનો મુખ્ય કારણ ઇન્ફેકશન, પેલ્વિક ઇન્ફ્લેમેટરી ડિઝીઝ (PID), અથવા તફડા (Scar Tissue) હોઈ શકે છે.
3. એન્ડોમીટ્રીઓસિસ (Endometriosis): એન્ડોમીટ્રીઓસિસ એ એવી સ્થિતિ છે જ્યાં એન્ડોમીટ્રિયલ ટિશ્યુ જઠરડાની બહાર વિકસે છે, જે ગર્ભાશયમાં ગર્ભધારણની પ્રક્રિયા પ્રભાવિત કરે છે.
4. ગર્ભાશયની સમસ્યાઓ (Uterine Issues): ગર્ભાશયના તફડા, ફાઈબ્રોઇડ, અથવા પૉલિપ્સ જેવાં અવરોધો ગર્ભાશયમાં અંડણું ગોઠવાવવાની ક્ષમતા પર અસર કરી શકે છે.
5. ગર્ભાશયના મોઢા (Cervical Issues): ગર્ભાશયના મોઢા સાથે સંકળાયેલા સમસ્યાઓ, જેમ કે ગર્ભાશયના મોઢામાં એસિડિટી વધારે હોવું કે મ્યુકસની ગુણવત્તા ખરાબ હોવું, પણ સ્પર્મના પસાર થવામાં અવરોધકારક બની શકે છે.
6. આયુવર્ધિ (Age-related infertility): ઉંમર વધવાથી સ્ત્રીઓની ફર્ટિલિટી ઘટી જાય છે. 35 વર્ષની ઉંમર પછી ફર્ટિલિટી ઘટવા લાગે છે, અને 40 વર્ષની ઉંમર પછી તે વધુ પ્રમાણમાં ઘટે છે.
7. હોર્મોનલ અસંતુલન (Hormonal Imbalance): હાઈપોથીરોઇડિઝમ, પ્રોલેક્ટિનનો વધારે સ્તર, અથવા અન્યો હોર્મોનલ રોગો વંધ્યત્વમાં યોગદાન આપી શકે છે.
8. જીવાણુ અને વાયરસ ઈન્ફેક્શન (Infections): ગર્ભાશય, ફલોપિયન ટ્યુબ, કે ગર્ભાશયના મોઢાના ઈન્ફેક્શન, જેમ કે ક્લામીડિયા અને ગોનોરિયા, વંધ્યત્વનું કારણ બની શકે છે.
9. લાઈફસ્ટાઇલ સંબંધિત કારણો (Lifestyle Factors): ધુમ્રપાન, મદિરાપાન, માદક પદાર્થોનો સેવન, કમી કે વધારે વજન, અને માનસિક તણાવ પણ વંધ્યત્વનું કારણ બની શકે છે.
10. જણેતા સંબંધિત અસામાન્યતા (Genetic Abnormalities): કેટલાક જિનેટિક વિકારો કે ક્રોમોઝોમલ અસામાન્યતાઓ ગર્ભાવસ્થા થવામાં સમસ્યાઓ ઉભી કરી શકે છે.

આ કારણો વિમર્શના આધારે અલગ અલગ સ્ત્રીઓમાં જુદી જુદી અસરકારક હોઈ શકે છે.

પ્રશ્ન-૫ નીચેના શબ્દોના અર્થ સમજાવો (કોઈ પણ છ) (6×2=12)

🔸(૧) ફર્ટીલાઈઝેશન

• ફર્ટીલાઈઝેશન એ જીવવિજ્ઞાનમાં એ પ્રક્રિયા છે, જેમાં પુરુષના શુક્રાણુ (sperm) અને સ્ત્રીના ડિમ્બાણુ (egg) મળીને નવું જીવન (zygote) બનાવે છે. આ પ્રક્રિયા નવા જીવનની શરૂઆતનું પહેલું પગલું છે અને સામાન્ય રીતે આ રીતે થાય છે:

2.ફર્ટીલાઈઝેશન (Fertilization):

• શુક્રાણુ અને ડિમ્બાણુ મળીને સમાન બને છે. આ પ્રક્રિયા સામાન્ય રીતે સ્ત્રીના ફેલોપિયન ટ્યૂબમાં (Fallopian tube) થાય છે.
• શુક્રાણુ ડિમ્બાણુની બહારની મેમ્બ્રેનની અંદર જાય છે અને તેમની વચ્ચેના જીનીટિક સામગ્રી (genetic material) જોડાય છે.

🔸(२) પોલારીટી

• “પોલારિટી” શબ્દનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે બાળકના પોઝિશન અથવા ગર્ભાશયની સ્થિતિ સાથે સંકળાયેલ ટર્મ તરીકે થાય છે. મેડિકલ ટર્મમાં, પોલારિટીનો મતલબ ગર્ભમાં ફિટસ ના બંને ધ્રુવ (polarity of the fetus) સાથે હોય છે, જેમાં ફિટસ નું માથું અને પગનું ભાગ એટલે કે સપાટાનો (cephalic) અને પૂંછાનો (breech) છે.
• વહેલી કે મોડાની ગર્ભાવસ્થામાં ડોક્ટર અથવા મિડવાઇફ ગર્ભાશયની બહારથી હાથ દ્વારા ભ્રૂણના આ પોલારિટીનો અંદાજ કરે છે.

ઉદાહરણ:

• જો ફિટસ નું માથું નીચે અને પગ ઉપર હોય, તો તે Cephalic Presentation કહેવાય.
• જો માથું ઉપર અને પગ નીચે હોય, તો તે Breech Presentation કહેવાય.

આનો ઉપયોગ ગર્ભના સ્થાને અને ડિલિવરીની ગતિવિધિઓમાં સાચી યોજનામાં મદદરૂપ થાય છે.

🔸(3) LBW

• LBW (Low Birth Weight) બેબીનો અર્થ છે એ બેબી જેનો જન્મ સમયે વજન 2.5 કિલોગ્રામ (2500 ગ્રામ) થી ઓછો હોય. સામાન્ય રીતે, એ ન્યૂટ્રીશનલ અને આરોગ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓનો સંકેત હોઈ શકે છે. LBW બાળકના જન્મના આ કારણો ઘણા હોઈ શકે છે, જેમ કે:

પ્રિમેચ્યોર ડિલિવરી (Premature Delivery):

માતાનો અયોગ્ય આહાર (Poor Maternal Nutrition):

LBW બેબીઝને જન્મ પછીના સમયગાળામાં આરોગ્યની વિશેષ કાળજી લેવી પડે છે, કારણ કે તેમને તાપમાન નિયંત્રણ, શ્વાસની સમસ્યાઓ, ઇન્ફેક્શન અને ન્યુટ્રીશન સંબંધિત પડકારોનો સામનો કરવો પડી શકે છે.

🔸(૪) મોન્ટોગોમરી ટ્યૂબરકલ:

મોન્ટોગોમરી ટ્યૂબરકલ (Montgomery Tubercles) એ નાના, ગોળાકાર ઉચ્ચાડ (bumps) છે, જે સ્ત્રીઓની નિપલની આસપાસના ભાગમાં (અરીઓલા) જોવા મળે છે. આ ટ્યૂબરકલ્સ મોન્ટોગોમરી ગ્લાન્ડ્સનું ભાગ હોય છે, જે અરીઓલાની ચામડીની નીચે સ્થિત હોય છે.

મોન્ટોગોમરી ટ્યૂબરકલ્સનાં કાર્યમાં સામેલ છે:

1. લુબ્રિકેશન: આ ટ્યૂબરકલ્સમાંથી તેલ (sebaceous secretions) નીકળે છે, જેનાથી નિપલ અને અરીઓલા નરમ રહે છે અને સ્તનપાન કરાવતી મહિલાઓમાં ત્વચા સૂકાઈ જવાને રોકવામાં મદદ કરે છે.
2. બેક્ટેરિયાને રોકવા: તેલમાં એવા ઘટકો હોય છે, જે ત્વચાને બેક્ટેરિયાથી સુરક્ષિત રાખે છે, ખાસ કરીને સ્તનપાન દરમિયાન.
3. ગર્ભાવસ્થામાં આકાર બદલવો: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, મોન્ટોગોમરી ટ્યૂબરકલ્સ વધુ સ્પષ્ટ બનતી હોય છે, અને તે સ્તનપાનની તૈયારી માટે શરીરની સ્વાભાવિક પ્રક્રિયાનો ભાગ છે.

મોન્ટોગોમરી ટ્યૂબરકલ્સ સામાન્ય અને સ્વસ્થ ફીચર છે અને ખાસ કરીને ગર્ભાવસ્થા કે સ્તનપાન દરમિયાન વધુ નોંધપાત્ર બને છે.

🔸(૫) પ્લેસન્ટા પ્રીવીયા

• પ્લેસેન્ટા પ્રીવીયા (Placenta Previa) એ એક ગર્ભાશયની સ્થિતિ છે, જેમાં પ્લેસેન્ટા ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ગર્ભાશયના નીચલા ભાગમાં સ્થિત થાય છે અને ગર્ભાશયના મોઢા (સર્વિક્સ)ને ઢાંકી દે છે, είτε ભાગરૂપે, અથવા સંપૂર્ણપણે. આ સ્થિતિ સામાન્ય રીતે ગર્ભાવસ્થાના બીજા કે ત્રીજા ત્રિમાસિકમાં જાણી શકાય છે.

🔸(૬) ઓપર ક્યુલમ

🔸(૭) મીનોપોઝ :

• મોનોપોઝ એ એ અવસ્થા છે જ્યારે સ્ત્રીના માસિક ચક્ર (મેનસ્ટ્રુઅલ સાયકલ) સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ જાય છે અને તે ફરી માસિક અવસ્થામાં ન રહે. સામાન્ય રીતે, મોનોપોઝ 45 થી 55 વર્ષની ઉંમરે થાય છે, પરંતુ તે વહેલા કે મોડા પણ થઈ શકે છે. મોનોપોઝ પહેલાં એક અવસ્થા આવે છે જેને પેરિમોનોપોઝ કહેવામાં આવે છે, જેમાં હોર્મોનના સ્તરોમાં બદલાવ શરૂ થાય છે અને જેનાથી માસિક ચક્ર અનિયમિત થવા લાગે છે. મોનોપોઝ પછી સ્ત્રીનું પ્રજનન ક્ષમતા સમાપ્ત થઈ જાય છે.

🔸(૮) રેસ્ટીટ્યુશન

પ્રશ્ન-૬ (અ) ખાલી જગ્યા પૂરો 05

(૧) ફીટલ સ્કલમાં સૌથી મોટા ડાયામીટરનું નામ ……. છે. “મેટ્રોપરિયેટલ ડાયામીટર” (Mentoparietal Diameter)

(૨) અમ્બેલીકલ કોર્ડની નોર્મલ લંબાઈ ……. cm હોય છે. 55 થી 60 સેન્ટીમિટર (cm)

(3) ………નો ચેપ લાગવાથી ઓરલ થ્રુસ થાય છે. કાન્ડિડાયસિસ

(૪) સગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ગોનોરીયાનું ઇન્ફેક્શન લાગવાથી…………તકલીફ બાળકોમાં જોવા મળે છે. નવજાત શિશુમાં ગોનોરિયાલ કોનક્ટિવાઇટિસ (Gonococcal Conjunctivitis) અથવા ગોનોરિયાલ સેપ્સિસ (Gonococcal Sepsis)

(૫) ફર્ટીલાઇઝેશન થયા બાદ ………. દિવસે ઇમ્પ્લાનટેશન થાય છે. 6 થી 10

(બ) પૂર્ણ રૂપ લખો 05

৭) MMR (Measles, Mumps, and Rubella)

(2) PROM Premature Rupture of Membranes.

(3) RVF Rectovaginal Fistula:

(4) MTP (Medical Termination of Pregnancy)

(5) HAART (Highly Active Antiretroviral Therapy)

(ક) નીચેના વિધાનો ખરાં છે કે ખોટાં તે જણાવો. 05

(૧) ૨૦ અઠવાડિયાની પ્રેગનન્સી ફન્ડલ ફન્ડલ હાઇટ અમ્બેલીકલના લેવલ પર હોય છે. ✅

(૨) Milk ના ઈજેક્સન માટે Oxylocin હોર્મોન જવાબદાર છે. ✅

(૩) ટોકોલાઇટ એજન્ટ તરીકે MgSO4 ડ્રગનો ઉપયોગ થાય છે. ✅

(૪) પ્લેસન્ટાએ ગર્ભસ્થ શિશુની જીવાદોરી છે. ✅

(૫) માતા મરણનું એક કારણ PPH છે ✅

💥☺☺☺ALL THE BEST ☺☺☺💥💪

નોંધ :-MCQ ANSWER APP ની યુનિક પેટર્ન માં બંને ભાષા માં આગળ paper solution /click here ની નીચે આપેલા છે. ” અ ” પર ક્લિક કરવાથી ભાષા ચેન્જ થશે.

IF ANY QUERY OR QUESTION,REVIEW-KINDLY WATSAPP US No. – 84859 76407