Common nursing diagnosis and care of cardiovascular disorder

Acute pain related to myocardial ischemia / reduce coronary blood flow as evidence by facial expressions

રિલીવ પેઇન (પેઇન રિલીવ કરવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• પેઇન લેવલ અસેસ કરવું.
• પેઇનનું લોકેશન, ડયુરેશન, ઇન્ટેન્સિટી, ટાઇમિંગ વગેરે નોટ કરવું.
• પેઇનને ટ્રિગર કરતા અને રિલીવિંગ કરતા ફેકટર અસેસ કરવા.
• પેશન્ટને ફાઉલર અથવા સેમિફાઉલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.જેથી લંગ સારી રીતે એક્સપાન્ડ થઇ શકે.
• પેશન્ટની માઇન્ડ ડાયવર્ઝનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી. જેથી પેશન્ટનું ધ્યાન પેઇન પરથી ડાયવર્ટ થાય.
• પેશન્ટને રિલેક્સેશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડોક્ટરે પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી મેડિસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસિનની સાઇડ ઇફેક્ટ અને ઇફેક્ટિવનેસ માટે અસેસ કરવું.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Decrease cardiac output related to decrease cardiac contractility / reduced preload afterload contractility / decrease coronary blood flow as evidence by increase heart rate

મેન્ટેનિંગ કાર્ડિયાક આઉટપુટ / ઇમ્પ્રુવ કાર્ડિયાક આઉટપુટ

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• કાર્ડિયોવાસ્કયુલર સ્ટેટસ મોનીટર કરવું.
• ECG પેટર્ન મોનિટર કરવી.
• હાર્ટ સાઉન્ડ અને રિધમ અસ્કલટેટ કરવા.
• પેરીફેરલ પલ્સ અસેસ કરવી.
• હિમોડાયનેમિક પેરામીટર મોનીટર કરવા.
• ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવો.
• યુરિન આઉટપુટ દર એક કલાકે મોનીટર કરવું.
• પેશન્ટને ફાઉલર પોઝિશન અથવા હાઇફાઉલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ આઇ.વી.ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.
• ડોક્ટર એ પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસીન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસિનની સાઇડઇફેક્ટ અને ઇફેક્ટિવનેસ માટે અસેસ કરવું.
• રેકોર્ડ રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Ineffective cardiac tissue perfusion / impaired tissue perfusion related to reduce coronary blood flow as evidence by decrease cardiac output, increase heart rate

પ્રમોટિંગ એડીકવેટ ટિસ્યુ પરફ્યુઝન / ઇમ્પ્રુવ કાર્ડિયાક ટિસ્યુ પરફયુઝન

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• પેશન્ટની સ્કિનને કુલ, મોઇસ્ટ સાઇનોસીસ માટે અસેસ કરવી.
• ફ્લુઇડ વોલ્યુમ સ્ટેટસ અસેસ કરવું.
• સ્કીન ટેમ્પરેચર, પેરિફરલ પલ્સ, કેપિલરી રિફીલ ચેક કરવું. જેની મદદથી ટિસ્યુ પરફયુઝન પ્રેઝન્ટ છે કે નહીં તે જાણી શકાય.
• પેશન્ટને બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ઓક્સિજન થેરાપી એડમિનિસ્ટર કરવી.
• જરૂર જણાય તો મિકેનિકલ વેન્ટીલેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• ફ્લુઇડ રિસકસીટેશન પ્રોવાઇડ પર કરવું.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસીન એડમીનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસીનની સાઇડ ઇફેક્ટ અને ઇફેકટીવનેસ માટે મોનીટર કરવું.
• રેકોર્ડ રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Impaired gas exchange related to chest surgery / interruption in blood flow to the pulmonary alveoli as evidance by dyspnea, cynosis

ઇમ્પ્રુવ ગેસ એક્સચેન્જ

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• રેસ્પાયરેટરી રેટ, રિધમ, આર્ટરીયલ બ્લડ ગેસ, ટાઇડલ વોલ્યુમ, પિક ઇન્સપાયરેટરી પ્રેશર, એક્સટ્યુબેશન પેરામીટર મોનીટર કરવા.
• સ્કીન, મ્યુક્સ મેમ્બ્રેઇન, નેઇલ બેડને સાઇનોસીસ માટે અસેસ કરવું.
• બ્રિથ સાઉન્ડ અસ્કલટેટ કરવા.
• પેશન્ટને સેમી ફાઉલર અથવા ફાઉલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• જ્યાં સુધી પેશન્ટ હિમોડાયનેમિકલી સ્ટેબલ ના થાય ત્યાં સુધી એક્ટિવિટીને રિસ્ટ્રીક કરવી.
• પેશન્ટને ડીપ બ્રિથિંગ એક્સરસાઇઝ વિશે નોલેજ આપવું.
• પેશન્ટને સપ્લીમેન્ટલ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવો.
• ડોક્ટર એ પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસિન એડમીનિસ્ટર કરવી.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Ineffective thermoregulation related to infection as evidance by increase body temperature

મેન્ટેન બોડી ટેમ્પરેચર (બોડી ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઈટલ સાઈન મોનિટર કરવા.
• દર બે થી ચાર કલાકે ટેમ્પરેચર મોનિટર કરવું.
• પેશન્ટ ના રૂમનું ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને કોલ્ડ એપ્લિકેશન પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટની ઠંડી લાગે તો કોલ્ડ એપ્લિકેશન અવોઇડ કરવી અને બ્લેન્કેટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• એડીકવેટ હાઇડ્રેશન મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને ઓરલી ફલુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું તેમજ આઇવી ફ્લુઇડ એડમિનિસ્ટર કરવું.
• ડોક્ટરના પ્રિસ્ક્રિપ્શન મુજબ એન્ટિપાઇરેટિક અને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Anxiety related to disease condition, uncertain prognosis, hospitilization as evidence by verbalization, restlessness, agitation

રીડયુસ એન્ઝાઈટી (એન્ઝાઈટી દૂર કરવી)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• એન્ઝાયટી માટેના સાઇન જેમકે રેસ્ટલેસનેસ, સ્લીપલેસનેસ માટે અસેસ કરવું.
• પેશન્ટની સાઇકોલોજીકલ નીડ પર ધ્યાન આપવું અને પેશન્ટની વાત ધ્યાનથી સાંભળવી.
• પેશન્ટને તેની ફીલિંગ, ડીસકંફર્ટ અને એન્ઝાઈટી એક્સપ્રેસ કરવા માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટના બધા ડાઉટ અને ક્વેરી સોલ્વ કરવા.
• પેશન્ટને તેની કન્ડિશન અને ટ્રીટમેન્ટ વિશે નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું જેથી તેની એન્ઝાઈટી દૂર થાય અને પેશન્ટ કોન્ફિડન્ટ બને.
• પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ આપવો.
• પેશન્ટને માઈન્ડ ડાયવર્ઝનલ થેરાપી અને રીક્રીએશનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• એન્ટિએન્ઝાયટી એજન્ટ એડમિનિસ્ટર કરવું. Activity intolerance related to fatigue,

dyspnea as evidance by shortness of breath, abnormal heart rate

ઇન્હાસ એક્ટિવિટી લેવલ (એક્ટિવિટી લેવલ વધારવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• પેશન્ટની એક્ટિવિટી લેવલ ચેક કરવું.
• પેશન્ટને શરૂઆતમાં બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ત્યારબાદ ધીરે ધીરે પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટને તેની એક્ટિવિટી માટે આસિસ્ટ કરવું.
• 2 એક્ટિવિટીની વચ્ચે પેશન્ટને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને એક્ટિવિટી દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારની બ્રિથિંગ ડીફીકલ્ટી, પાલ્પીટેશન જોવા મળે છે કે નહીં તે ચેક કરવું.
• જો પ્રેઝન્ટ હોય તો પેશન્ટની એક્ટિવિટીને સ્ટોપ કરવી અને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને હેવી સામાન લિફ્ટ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
• હાર્ટને સ્ટ્રેઇન પડે તેવા કામ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.

Knowledge deficit related to disease condition and it’s prognosis as evidance by communication with patient, patient questioning about him/her condition

ઇમ્પ્રુવ નોલેજ લેવલ (નોલેજ લેવલ ઇમ્પ્રુવ કરવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• પેસન્ટનું ડીસીઝ કન્ડિશન અને તેની ટ્રીટમેન્ટ પ્રત્યેનું નોલેજ અસેસ કરવું.
• પેશન્ટને ડીસીઝ કન્ડિશન અને તેના પ્રોગનોસીસ વિશે નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટ સમજી શકે તેવી લેંગ્વેજમાં નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટના ડાઉટ અને કવેરીને સોલ્વ કરવા.
• 
  Explain coronary artery disease (એક્સપ્લેન કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસ)
• કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસને ‘એથરોસ્ક્લેરોટિક હાર્ટ ડીઝીસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસ એ હાર્ટ ડીઝીસનો કોમન ટાઇપ છે. જેમાં હાર્ટને બ્લડ સપ્લાય કરતી કોરોનરી આર્ટરીના ઇનર મોસ્ટ લેયરમાં પ્લેક (એથેરોમા) ડેવલપ થાય છે એટલે કે પ્લેક ડીપોઝીટ થાય છે.
• જેને કારણે કોરોનરી આર્ટરી એ નેરોવિંગ બને છે અને છેવટે તેમાં બ્લોકેજ જોવા મળે છે.
• જેના પરિણામે કોરોનરી બ્લડ ફ્લોમાં ઘટાડો જોવા મળે છે જેથી હાર્ટને પૂરતા પ્રમાણમાં બ્લડ સપ્લાય અને ઓક્સિજન સપ્લાય મળતું નથી એટલે કે માયોકાર્ડિયાલ ઇસ્ચેમિયા જોવા મળે છે અને અંતે હાર્ટ એટેક જેવી કન્ડિશન જોવા મળે છે.
• 
  Define angina pectoris (ડીફાઇન એન્જાયના પેક્ટોરિસ)
• એન્જાયનાને ‘ઇસ્ચેમિક ચેસ્ટ પેઇન’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• એન્જાયના પેક્ટોરિસ એ ‘ચેસ્ટ પેઇન’ તેમજ કોરોનરી હાર્ટ ડીઝીસને કારણે જોવા મળતા ‘ડીસકમ્ફર્ટ’ માટે ઉપયોગમાં લેવાતો મેડિકલ ટર્મ છે.
• એન્જાયના એ કોઇ ડીઝીસ નથી પણ તે કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસમાં જોવા મળતું એક સિમ્પ્ટમ્સ છે.
• કોરોનરી આર્ટરીમાં પ્લેક ડિપોઝિટ થવાને કારણે તે નેરોવિંગ બને છે જેને કારણે હાર્ટ મસલ્સમાં પૂરતા પ્રમાણમાં બ્લડ અને ઓક્સિજન પહોંચતું નથી અને તેને કારણે ચેસ્ટ પેઇન જોવા મળે છે.

Write types of angina pectoris (રાઇટ ટાઇપ ઓફ એન્જાયના પેક્ટોરિસ)

✓ સ્ટેબલ (ક્લાસિક) એન્જાયના : સ્ટેબલ એન્જાયનામાં જ્યારે એક્સર્શન, એક્સરસાઇઝ અથવા સ્ટ્રેસવાળી કોઇ એક્ટિવિટી કરવામાં આવે ત્યારે ચેસ્ટમાં પેઇન જોવા મળે છે. આ પેઇનને રેસ્ટ તેમજ મેડીકેશન દ્વારા રીલીવ કરી શકાય છે.

✓ અનસ્ટેબલ એન્જાયના : અનસ્ટેબલ એન્જાયના એ લેસ કોમન અને મોસ્ટ સિવીયર ટાઇપ છે. જેમાં રેસ્ટ અથવા મીનીમલ એક્સર્શન દરમિયાન ચેસ્ટમાં પેઇન જોવા મળે છે. આથી તેને રેસ્ટ અને મેડીકેશન દ્વારા રીલીવ કરી શકાતું નથી. આ એક હાર્ટ એટેક માટેનું ઇમ્પેન્ડિગ સાઇન છે.

✓ વેરીઅન્ટ એન્જાયના : વેરીઅન્ટ એન્જાયના કે જેને ‘પ્રિન્સમેટલ’ અને ‘વાસોસ્પાસટીક એન્જાયના’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે જેમાં કોરોનરી આર્ટરીમાં સ્પાસમ થવાને કારણે ચેસ્ટ પેઇન જોવા મળે છે. આ પેઇન રેસ્ટના સમયગાળા દરમિયાન જોવા મળે છે અને આ પેઇન એ મીડનાઇટ તેમજ અર્લી મોર્નિંગના સમય દરમિયાન જોવા મળે છે.

✓ રીફ્રેકટરી એન્જાયના : રીફ્રેકટરી એન્જાયના એ એન્જાયનાનું સિવીયર અને પર્સિસન્ટ ફોર્મ છે જેમાં મેડીકેશન, લાઇફ સ્ટાઇલ ચેન્જીસ, એન્જીયોપ્લાસ્ટી અને બાયપાસ સર્જરી કરાવ્યા બાદ પણ ચેસ્ટ પેઇન જોવા મળે છે. જેથી ટ્રીટમેન્ટ માટે એન્હાન્સ એક્સટર્નલ કાઉન્ટર પલ્સેશન(EECP), સ્પાઇનલ કોર્ડ સ્ટીમ્યુલેશન, હાર્ટ ટ્રાન્સપ્લાનટેશન કરવામાં આવે છે.

✓ સાઇલન્ટ ઇસ્ચેમિયા : સાઇલન્ટ ઇસ્ચેમિયામાં પેશન્ટને પેઇન ફીલ થતું નથી એટલે કે સબજેકટીવ ડેટા એબ્શન્સ હોય છે. પરંતુ ECG, એક્સરસાઇઝ સ્ટ્રેસ ટેસ્ટ, હોલ્ટર મોનિટરિંગની મદદથી તેને ડિટરમાઇન્ડ કરી શકાય છે.

Write causes of angina pectoris (રાઇટ કોસ ઓફ એન્જાયના પેક્ટોરિસ)

• ડીપોઝીશન ઓફ પ્લેક ઇન કોરોનરી આર્ટરી
• કોરોનરી આર્ટરી સ્પાસમ
• આર્ટરીયલ એમ્બોલિઝમ
• નેરોવિંગ ઓફ હાર્ટ વાલ્વ (એઓટિક સ્ટેનોસિસ)
• હાયપરટ્રોફિક કાર્ડિયોમાયોપેથી
• સિવીયર એનીમિયા

Write sign and symptoms seen in angina pectoris (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન એન્જાયના પેક્ટોરિસ)

• ચેસ્ટ પેઇન
• આ પેઇન દરમિયાન પ્રેશર, ટાઇટનેસ, સ્ક્વિઝિંગ, હેવીનેસ, બર્નિંગ જેવું ફેલ્ટ થાય.
• આ પેઇન એ નેક, જો, શોલ્ડર આર્મ અને બેકના ભાગે રેડીએટ થતું જોવા મળે છે.
• ડિસકમ્ફર્ટ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• ફટીગ
• વીકનેસ
• સ્વેટિંગ
• નોઝીયા
• વોમિટીંગ
• Write diagnostic evaluation of angina pectoris (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ એન્જાયના પેક્ટોરિસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ (ECG/EKG)
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• કોરોનરી એન્જીયોગ્રાફી
• એક્સરસાઇઝ સ્ટ્રેસ ટેસ્ટ
• બ્લડ ટેસ્ટ – કોલેસ્ટેરોલ લેવલ, ટ્રોપોનિન, ક્રીએટીન કાઇનેસ (CK-MB), માયોગ્લોબીન

Write medical management of angina pectoris (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ એન્જાયના પેકટોરિસ)

• ઓક્સિજન થેરાપી : નેઝલ કેન્યુલા અથવા માસ્ક થ્રુ ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટર કરવો. જેથી હાર્ટ મસલ્સને ઓક્સિજન મળી રહે.
• વાસોડાયલેટર : વાસોડાયલેટર ડ્રગ તરીકે નાઇટ્રોગ્લિસરિન ડ્રગ ઉપયોગ કરવો. જે બ્લડ વેસેલ્સને ડાયલેટ કરે છે જેથી બ્લડ ફલો ઇમ્પ્રુવ થઇ શકે. (એન્જાયનાને નાઇટ્રોગ્લિસરિન દ્વારા રિલીવ કરી શકાય છે આથી નાઇટ્રોગ્લિસરિન એ ચોઇસ ઓફ ડ્રગ છે)
• એન્ટીપ્લેટલેટ : એન્ટીપ્લેટલેટ ડ્રગ એ બ્લડને થિન કરે છે અને બ્લડ ક્લોટને પ્રિવેન્ટ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે એસ્પિરિન.
• બીટા બ્લોકર : હાર્ટ વર્ક લોડને રીડયુસ કરવા માટે બીટા બ્લોકર પ્રોવાઇડ કરવી. જે હાર્ટ રેટને સ્લો કરે છે અને બ્લડ પ્રેશરને ડીક્રીઝ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે પ્રોપેનોલોલ, એટેનોલોલ
• કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર : કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર એ હાર્ટ મસલ્સમાં કેલ્શિયમની એન્ટ્રીને બ્લોક કરે છે જેથી મસલ્સ એ રિલેક્સ થાય છે અને આર્ટરીને વાઇડ થવામાં અને બ્લડ પ્રેશરને લો કરવામાં હેલ્પ કરે છે. દા.ત. એમ્લોડીપિન, નિફેડીપિન
• ACE ઇનહીબિટર : ACE ઇનહીબિટર એ એન્જીયોટેન્સિન I ને એન્જીયોટેન્સિન II માં કન્વર્ટ થતા પ્રિવેન્ટ કરે છે તેમજ ડાયયુરેસિસ, વાસોડાયલેશનને પ્રમોટ કરે છે અને હાર્ટનું વર્કલોડ ઘટાડે કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે ઇનાલાપ્રિલ, કેપ્ટોપ્રિલ
• સ્ટેટીન : સ્ટેટીન એ કોલેસ્ટેરોલનું લેવલ ડીક્રીઝ કરે છે અને આર્ટરીમાં પ્લેક બિલ્ડઅપ થવાના રિસ્કને રીડયુસ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે એટોર્વાસ્ટેટિન.

Write surgical management of angina pectoris (રાઇટ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ એન્જાયના પેક્ટોરિસ)

✓ Coronary artery bypass grafting (CABG) (કોરોનરી આર્ટરી બાયપાસ ગ્રાફ્ટિંગ)

CABG માં નેરો અથવા બ્લોક થયેલ કોરોનરી આર્ટરી માટે ન્યુ રૂટ ક્રિએટ કરવામાં આવે છે અથવા તેને બાયપાસ કરવામાં આવે છે. જેમાં બોડીના કોઇપણ પાર્ટમાંથી હેલ્ધી બ્લડ વેસેલ્સને હાર્વેસ્ટેડ કરવામાં આવે છે જેમકે ચેસ્ટ, લેગ, આર્મ અને આ હાર્વેસ્ટેડ બ્લડ વેસલ્સને કોરોનરી આર્ટરી સાથે અટેચ કરવામાં આવે છે અને બ્લોક થયેલ પાર્ટને બાયપાસ કરવામાં આવે છે અને નોર્મલ બલ્ડફલોને રીસ્ટોર કરવામાં આવે છે. CABG મુખ્યત્વે મલ્ટીપલ કોરોનરી આર્ટરી બ્લોકેજ કન્ડિશનમાં પ્રિફર કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત જ્યારે મેડિકેશન અને એન્જીયોપ્લાસ્ટી ફેઇલ જાય ત્યારે CABG કરવામાં આવે છે.

✓ Percutaneous transluminal coronary angioplasty (PTCA) (પર્ક્યુટેનિયસ ટ્રાન્સલ્યુમિનલ કોરોનરી એન્જીયોપ્લાસ્ટી)

PTCA એ મિનિમલ ઇન્વેસિવ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ નેરો તેમજ બ્લોક થયેલી કોરોનરી આર્ટરીને ઓપન કરવા માટે થાય છે. જેમાં કેથેટર સાથે અટેચ કરેલ બલૂનને નેરોવિંગ આર્ટરીમાં ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ બલૂનને ઇન્ફલેટ કરવામાં આવે છે જેથી આર્ટરી એ વાઇડ થાય છે અને પ્લેક એ આર્ટરીની વોલ સાથે ફ્લેટ થઈ જાય છે અને તેથી કોરોનરી બ્લડ ફ્લો ઇમ્પ્રુવ થાય છે.

✓ Atherectomy (એથેરેક્ટોમી) એથેરેક્ટોમી એ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ આર્ટરીમાં ડિપોઝિટ થયેલ પ્લેકને રીમુવ કરવા માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં સ્મોલ કટિંગ ડિવાઇસ, બ્લેડ, લેસર અથવા ડ્રીલને કેથેટર સાથે અટેચ કરીને આર્ટરીને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેની મદદથી પ્લેકને કટ કરવામાં આવે છે અને પ્લેકને રીમુવ કરવામાં આવે છે જેથી કોરોનરી બ્લડ ફલોમાં વધારો થાય છે. એથેરેક્ટોમીમાં ડાયરેક્શનલ, રોટેશનલ, લેસર જેવી મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

✓ Coronary stent (કોરોનરી સ્ટેન્ટ) કોરોનરી સ્ટેન્ટ એ સ્મોલ મેશ લાઇક ટ્યુબ છે અથવા આર્ટીફિસિયલ સપોર્ટ ડીવાઇસ છે જે મેટલ અથવા પોલીમરનું બનેલું હોય છે. જેમાં સ્ટેન્ટમે બલુન કેથેટર સાથે નેરો અથવા બ્લોક થયેલી કોરોનરી આર્ટરીમાં ઇનસેટ કરવામાં આવે છે અને તેને કરેકટ પોઝિશન પર પ્લેસ કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ બલૂનને ઇન્ફ્લેટ કરવામાં આવે છે અને સ્ટેન્ટને એક્સાપન્ડ કરવામાં આવે છે. સ્ટેન્ટ એક્સાપન્ડ થય ગયા બાદ બલૂનને ડીફ્લેટ કરવામાં આવે છે અને તેને રીમૂવ કરવામાં આવે છે અને સ્ટેન્ટને પરમેનન્ટલી પ્લેસ કરવામાં આવે છે જેથી કોરોનરી આર્ટરીને ઓપન રાખી શકાય.

✓ Transmyocardial laser revascularization (TMR) (ટ્રાન્સ માયોકાર્ડિયલ લેસર રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન)

ટ્રાન્સ માયોકાર્ડિયલ લેસર રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન એ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ એડવાન્સ કોરોનરી આર્ટરીને કારણે થતા સિવીયર એન્જાયનાને રીલીવ કરવા માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં સ્પેશિયલ CO2 લેઝરનો ઉપયોગ કરીને હાર્ટ મસલ્સમાં સ્મોલ ચેનલ ક્રિએટ કરવામાં આવે છે જેને કારણે હાર્ટમાં બ્લડ ફલો ઇન્ક્રીઝ થાય છે. હાલના સમયમાં આ મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો નથી.

Define coronary atherosclerosis (ડીફાઇન કોરોનરી એથરોસ્ક્લેરોસિસ)

• કોરોનરી એથરોસ્ક્લેરોસિસ એ કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસની એક કન્ડીશન છે. જેમાં કોરોનરી આર્ટરીની અંદર પ્લેક બિલ્ડઅપ થાય છે.
• કોરોનરી એથરોસ્ક્લેરોસિસમાં કોરોનરી આર્ટરીની અંદર એબ્નોર્મલ લિપિડ અને ફેટી ટિસ્યુ બિલ્ડઅપ થાય છે. જેને ‘એથરોમા’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને આ કન્ડિશનને ‘એથરોસ્ક્લેરોસિસ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• જેને કારણે આર્ટરી એ નેરોવિંગ બને છે અને થીક બને છે અને તેના કારણે બ્લોડફલોમાં રીસ્ટ્રીક્સન જોવા મળે છે.

Write causes and risk factor of Coronary atherosclerosis (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ કોરોનરી એથરોસ્ક્લેરોસિસ)

મોડીફાયેબલ રિસ્ક ફેક્ટર :

• હાઇ કોલેસ્ટેરોલ લેવલ
• હાઇબ્લડપ્રેશર
• સ્મોકિંગ
• ડાયાબિટીસ
• ઓબેસિટી
• ફિઝિકલ ઇનએક્ટિવિટી
• સ્ટ્રેસ
• અનહેલ્થી ડાયટ

નોન મોડીફાયેબલ રિસ્ક ફેક્ટર :

• એજ
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી ઓફ કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસ
• જેન્ડર
• રેસ
• Write sign and symptoms of coronary atherosclerosis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ કોરોનરી એથરોસ્ક્લેરોસિસ)
• ચેસ્ટ પેઇન (એન્જાયના)
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• ફટીગ
• એરિધેમિયા
• ઇનએડીકવેટ કાર્ડિયાક આઉટપુટ
• ડાયાફરેસિસ
• Write diagnostic evaluation of coronary atherosclerosis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ કોરોનરી એથરોસ્ક્લેરોસિસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• એક્સરસાઇઝ સ્ટ્રેસ ટેસ્ટ
• કોરોનરી એન્જીયોગ્રાફી
• કોરોનરી કેલ્શિયમ સ્કેન
• એક્સરસાઇઝ થેલીયમ ટેસ્ટ
• PET scan

Write medical management of coronary atherosclerosis (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ કોરોનરી એથરોસ્ક્લેરોસિસ)

• ઓક્સિજન થેરાપી : નેઝલ કેન્યુલા અથવા માસ્ક થ્રુ ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટર કરવો. જેથી હાર્ટ મસલ્સને ઓક્સિજન મળી રહે.
• વાસોડાયલેટર : વાસોડાયલેટર ડ્રગ તરીકે નાઇટ્રોગ્લિસરિન ડ્રગ ઉપયોગ કરવો. જે બ્લડ વેસેલ્સને ડાયલેટ કરે છે જેથી બ્લડ ફલો ઇમ્પ્રુવ થઇ શકે.
• એન્ટીપ્લેટલેટ : એન્ટીપ્લેટલેટ ડ્રગ એ બ્લડને થિન કરે છે અને બ્લડ ક્લોટને પ્રિવેન્ટ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે એસ્પિરિન.
• બીટા બ્લોકર : હાર્ટ વર્ક લોડને રીડયુસ કરવા માટે બીટા બ્લોકર પ્રોવાઇડ કરવી. જે હાર્ટ રેટને સ્લો કરે છે અને બ્લડ પ્રેશરને ડીક્રીઝ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે પ્રોપેનોલોલ, એટેનોલોલ
• કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર : કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર એ હાર્ટ મસલ્સમાં કેલ્શિયમની એન્ટ્રીને બ્લોક કરે છે જેથી મસલ્સ એ રિલેક્સ થાય છે અને આર્ટરીને વાઇડ થવામાં અને બ્લડ પ્રેશરને લો કરવામાં હેલ્પ કરે છે.
• ACE ઇનહીબિટર : ACE ઇનહીબિટર એ એન્જીયોટેન્સિન I ને એન્જીયોટેન્સિન II માં કન્વર્ટ થતા પ્રિવેન્ટ કરે છે તેમજ ડાયયુરેસિસ, વાસોડાયલેશનને પ્રમોટ કરે છે અને હાર્ટનું વર્કલોડ ઘટાડે કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે ઇનાલાપ્રિલ, કેપ્ટોપ્રિલ
• સ્ટેટીન : સ્ટેટીન એ કોલેસ્ટેરોલનું લેવલ ડીક્રીઝ કરે છે અને આર્ટરીમાં પ્લેક બિલ્ડઅપ થવાના રિસ્કને રીડયુસ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે એટોર્વાસ્ટેટિન.

Write surgical management of coronary atherosclerosis (રાઇટ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ કોરોનરી એથરોસ્ક્લેરોસિસ)

✓ Coronary artery bypass grafting (CABG) (કોરોનરી આર્ટરી બાયપાસ ગ્રાફ્ટિંગ)

CABG એ એક પ્રકારની સર્જીકલ પ્રોસીજર છે જેનો ઉપયોગ કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસને ટ્રીટ કરવા માટે થાય છે. જેમાં નેરો અથવા બ્લોક થયેલ કોરોનરી આર્ટરી માટે ન્યુ રૂટ ક્રિએટ કરવામાં આવે છે અથવા તેને બાયપાસ કરવામાં આવે છે. જેમાં બોડીના કોઇપણ પાર્ટમાંથી હેલ્ધી બ્લડ વેસેલ્સને હાર્વેસ્ટેડ કરવામાં આવે છે જેમકે ચેસ્ટ, લેગ, આર્મ અને આ હાર્વેસ્ટેડ બ્લડ વેસલ્સને કોરોનરી આર્ટરી સાથે અટેચ કરવામાં આવે છે અને બ્લોક થયેલ પાર્ટને બાયપાસ કરવામાં આવે છે અને નોર્મલ બલ્ડફલોને રીસ્ટોર કરવામાં આવે છે. CABG મુખ્યત્વે મલ્ટીપલ કોરોનરી આર્ટરી બ્લોકેજ કન્ડિશનમાં પ્રિફર કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત જ્યારે મેડિકેશન અને એન્જીયોપ્લાસ્ટી ફેઇલ જાય ત્યારે CABG કરવામાં આવે છે.

✓ Percutaneous transluminal coronary angioplasty (PTCA) (પર્ક્યુટેનિયસ ટ્રાન્સલ્યુમિનલ કોરોનરી એન્જીયોપ્લાસ્ટી)

PTCA એ મિનિમલ ઇન્વેસિવ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ નેરો તેમજ બ્લોક થયેલી કોરોનરી આર્ટરીને ઓપન કરવા માટે થાય છે. જેમાં કેથેટર સાથે અટેચ કરેલ બલૂનને નેરોવિંગ આર્ટરીમાં ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ બલૂનને ઇન્ફલેટ કરવામાં આવે છે જેથી આર્ટરી એ વાઇડ થાય છે અને પ્લેક એ આર્ટરીની વોલ સાથે ફ્લેટ થઈ જાય છે અને તેથી કોરોનરી બ્લડ ફ્લો ઇમ્પ્રુવ થાય છે.

✓ Atherectomy (એથેરેક્ટોમી)

એથેરેક્ટોમી એ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ આર્ટરીમાં ડિપોઝિટ થયેલ પ્લેકને રીમુવ કરવા માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં સ્મોલ કટિંગ ડિવાઇસ, બ્લેડ, લેસર અથવા ડ્રીલને કેથેટર સાથે અટેચ કરીને આર્ટરીને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેની મદદથી પ્લેકને કટ કરવામાં આવે છે અને પ્લેકને રીમુવ કરવામાં આવે છે જેથી કોરોનરી બ્લડ ફલોમાં વધારો થાય છે. એથેરેક્ટોમીમાં ડાયરેક્શનલ, રોટેશનલ, લેસર જેવી મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

✓ Coronary stent (કોરોનરી સ્ટેન્ટ)

કોરોનરી સ્ટેન્ટ એ સ્મોલ મેશ લાઇક ટ્યુબ છે અથવા આર્ટીફિસિયલ સપોર્ટ ડીવાઇસ છે જે મેટલ અથવા પોલીમરનું બનેલું હોય છે. જેમાં સ્ટેન્ટમે બલુન કેથેટર સાથે નેરો અથવા બ્લોક થયેલી કોરોનરી આર્ટરીમાં ઇનસેટ કરવામાં આવે છે અને તેને કરેકટ પોઝિશન પર પ્લેસ કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ બલૂનને ઇન્ફ્લેટ કરવામાં આવે છે અને સ્ટેન્ટને એક્સાપન્ડ કરવામાં આવે છે. સ્ટેન્ટ એક્સાપન્ડ થય ગયા બાદ બલૂનને ડીફ્લેટ કરવામાં આવે છે અને તેને રીમૂવ કરવામાં આવે છે અને સ્ટેન્ટને પરમેનન્ટલી પ્લેસ કરવામાં આવે છે જેથી કોરોનરી આર્ટરીને ઓપન રાખી શકાય.

✓ Transmyocardial laser revascularization (TMR) (ટ્રાન્સ માયોકાર્ડિયલ લેસર રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન)

ટ્રાન્સ માયોકાર્ડિયલ લેસર રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન એ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ એડવાન્સ કોરોનરી આર્ટરીને કારણે થતા સિવીયર એન્જાયનાને રીલીવ કરવા માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં સ્પેશિયલ CO2 લેઝરનો ઉપયોગ કરીને હાર્ટ મસલ્સમાં સ્મોલ ચેનલ ક્રિએટ કરવામાં આવે છે જેને કારણે હાર્ટમાં બ્લડ ફલો ઇન્ક્રીઝ થાય છે. હાલના સમયમાં આ મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો નથી.

✓ Endarterectomy (એન્ડાર્ટરેક્ટોમી) : એન્ડાર્ટરેક્ટોમી એ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેમાં આર્ટરીની અંદર થયેલા પ્લેકને રીમુવ કરવામાં આવે છે. આ પ્રોસિજર મુખ્યત્વે કેરોટીડ આર્ટરીમાં થયેલા બ્લોકેજને દૂર કરવા માટે કરવામાં આવે છે.

Define myocardial infarction (ડીફાઇન માયોકાર્ડિયલ ઇન્ફ્રાકશન)

• માયોકાર્ડિયલ ઇન્ફ્રાકશનને ‘હાર્ટ એટેક’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• માયોકાર્ડિયલ ઇન્ફ્રાકશન એ સિરિયસ મેડિકલ ઇમરજન્સી છે જેમાં હાર્ટ મસલ્સને મળતો બ્લડફલો બ્લોક થય જવાને કારણે માયોકાર્ડિયાલ ટિસ્યુ એ પરમેનન્ટલી ડેમેજ અને ડિસ્ટ્રોય થઇ જાય છે અને નેક્રોસીસ જોવા મળે છે.

Write causes and risk factor of myocardial infarction (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ માયોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શન)

Causes (કોસ) :

• કોરોનરી એથરોસ્ક્લેરોસિસ
• પ્લેક રફચર
• કોરોનરી આર્ટરી સ્પાસમ
• કોરોનરી આર્ટરી ડીસેકશન
• એમબોલિઝમ

Risk factor (રિસ્ક ફેક્ટર) :

રિસ્ક ફેક્ટરમાં નોન મોડીફાયેબલ અને મોડીફાયેબલ રિસ્ક ફેક્ટરનો સમાવેશ થાય છે.

✓ નોન મોડીફાયેબલ રિસ્ક ફેક્ટર :

નોન મોડીફાયેબલ રિસ્ક ફેક્ટરને આપડે કન્ટ્રોલ કરી શકતા નથી, તેમજ આ રિસ્ક ફેક્ટરને એક્સરસાઇઝ, લાઇફ સ્ટાઇલ મોડિફીકેશન કે મેડિકેશન દ્વારા પણ કન્ટ્રોલ કરી શકતા નથી.

• એજ
• જેન્ડર (મેન આર ૩ ટાઇમ મોર પ્રોન ટુ ફિમેલ)
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી
• રેસ (આફ્રિકન અમેરિકન હેસ હાઇર ઇનસીડન્સ ઓફ હાર્ટ ડીઝીસ)

✓ મોડીફાયેબલ રિસ્ક ફેક્ટર :

મોડીફાયેબલ અથવા કન્ટ્રોલડ રિસ્ક ફેક્ટરને આપડે કન્ટ્રોલ કરી શકીએ છીએ. જે નીચે મુજબ છે :

• સ્મોકિંગ
• હાઇ બ્લડ પ્રેશર
• હાઇ કોલેસ્ટેરોલ લેવલ
• ડાયાબિટીસ
• ઓબેસીટી
• ફિઝિકલ ઇનએક્ટિવિટી
• અનહેલ્થી ડાયટ
• સ્ટ્રેસ
• ટાઇપ A પર્સનાલિટી
• લેક ઓફ ઇસ્ટ્રોજન ઇન વૂમન
• એલીવેટેડ સિરમ હિમોસિસ્ટીન

Explain pathophysiology of myocardial infarction (એક્સપ્લેન પેથોફિઝયોલોજી of માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફ્રાક્શન)

મેઇન આર્ટરીની વોલમાં કોલેસ્ટેરોલ ડિપોઝિટ થાય છે.
|
આ ડિપોઝિટ થયેલ કોલેસ્ટેરોલ એ અલ્ટિમેટલી આર્ટરીની વોલ પર પ્લેકનું ફોર્મેશન કરે છે. જેને એથરોસ્ક્લેરોટિક પ્લેક તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. (આ એથરોસ્ક્લેરોટિક પ્લેકનું ફોર્મેશન લાંબા સમયથી થતું હોય છે એટલે કે તેને ઇસ્ટાબ્લિશ થતા ઘણા બધા વર્ષો નીકળી જાય છે.
|
ઘણીવાર આ પ્લેક રફચર થાય છે જે બ્લડ ક્લોટિંગ પ્રોસેસને એક્ટીવેટ કરે છે. જેને કારણે પ્લેટલેટ એક્ટીવેટ થાય છે અને ફાયબ્રીન ડિપોઝિટ થાય છે અને તેને કારણે કોરોનરી આર્ટરીમાં થ્રોમ્બસનું ફોર્મેશન થાય છે.
|
આ થ્રોમ્બસ એ કોરોનરી આર્ટરીને કમ્પ્લીટલી બ્લોક કરે છે અને માયોકાર્ડિયમના બ્લડ ફલોને રીસ્ટ્રિક્ટ કરે છે.
|
જેને કારણે માયોકાર્ડિયાલ સેલ અને ટિસ્યુ પરમેનન્ટલી ડેમેજ થાય છે અને ST સેગમેન્ટમાં એલીવેશન જોવા મળે છે અને માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફ્રાકશન જેવી કન્ડીશન જોવા મળે છે.

Degree of damage (ડિગ્રી ઓફ ડેમેજ)

• ઝોન ઓફ ઇસ્ચેમિયા : આ ઝોન અથવા રિજીયનમાં હાર્ટ મસલ્સને ઓક્સિજીનેટેડ બ્લડ સપ્લાય પહોંચતું નથી અને તેને કારણે ઇસ્ચેમિયા જોવા મળે છે. જેમાં મસલ્સમાં ઇન્જરી અથવા ડેમેજ જોવા મળતું નથી.
• ઝોન ઓફ ઇન્જરી : આ ઝોનમાં મસલ્સમાં ઇન્જરી જોવા મળે છે. મસલ્સ એ ઇન્ફલેમડ અને ડેમેજ થાય છે. આ ડેમેજ રિવર્સીબલ હોય છે જેને એડીકવેટ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરી અને રિસ્ટોર કરી શકાય છે.
• ઝોન ઓફ નેક્રોસિસ : આ ઝોનમાં ઓક્સિજન સપ્લાય કટ ઓફ થવાને કારણે હાર્ટ મસલ્સ એ પરમેનન્ટલી અને ઇરરિવર્સીબલ ડેમેજ થાય છે અને નેક્રોસિસ જોવા મળે છે.
  
• Write classification of myocardial infarction (રાઇટ ક્લાસિફિકેશન ઓફ માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન)

✓ ક્લિનિકલ ક્લાસિફિકેશન ઓફ ડિફરન્ટ ટાઇપ્સ ઓફ માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન :

ટાઇપ – 1 : સ્પોનટેનિયસ માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન જોવા મળે છે. જે પ્લેક ઇરોશન, રફચર, ફિસરિંગને કારણે જોવા મળતા ઇસ્ચેમિયાને કારણે જોવા મળે છે.

ટાઇપ – 2 : સેકન્ડરી ઇસ્ચેમિયાને કારણે માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન જોવા મળે છે. જે ઓક્સિજન ડિમાન્ડ અને સપ્લાય વચ્ચે ઇમબેલેન્સ જોવાને કારણે જોવા મળે છે. આ ઇમબેલેન્સ એ કોરોનરી આર્ટરી સ્પાસમ, કોરોનરી એમ્બોલિઝમ, એનીમિયાને કારણે જોવા મળે છે.

ટાઇપ – 3 : સડન અનએક્સપેક્ટડ કાર્ડિયાક ડેથને કારણે માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન જોવા મળે છે. જેમ કે કાર્ડિયાક અરેસ્ટ

ટાઇપ – 4 : પ્રાઇમરી પર્ક્યુટેનીયસ ઇન્ટરવેશનને કારણે માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન જોવા મળે છે.

ટાઇપ – 5 : માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન એ કાર્ડિયાક સર્જરીને કારણે જોવા મળે છે. જેમકે કોરોનરી આર્ટરી બાયપાસ સર્જરી

આ ઉપરાંત માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શનને એનાટોમિક સ્ટ્રક્ચર, ડાયગ્નોસ્ટિક મેથડ અને લોકેશનના આધારે ક્લાસિફાઇ કરવામાં આવેલ છે :

✓ એકોર્ડિંગ ટુ ધ લેયરસ ઓફ ધ હાર્ટ મસલ્સ ઇન્વોલડ :

• Transmural infarction (ટ્રાન્સમ્યુરલ ઇન્ફાર્ક્શન) :

ટ્રાન્સમ્યુરલ ઇન્ફાર્ક્શનમાં મેજોર કોરોનરી આર્ટરી અફેક્ટ થયેલ હોય છે અને આર્ટરીમાં કમ્પ્લીટ ઓકલશન જોવા મળે છે અને તેમાં ECG માં ST સેગમેન્ટ એલીવેટ થયેલું જોવા મળે છે (STEMI)

• Subendocardial infarction (સબએન્ડોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શન) :

સબએન્ડોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શનમાં લેફ્ટ વેન્ટ્રીકલ, વેન્ટ્રીક્યુલર સેપ્ટમ અથવા પેપિલરી મસલ્સની સબએન્ડોકાર્ડિયલ વોલનો સ્મોલ એરીયા અફેકટ થયેલ હોય છે અને તેમાં ST સેગમેન્ટ ડિપ્રેશ થયેલ હોય છે. (NSTEMI)

✓ એકોર્ડિંગ ટુ ધ પ્રેઝન્સ ઓર એબ્સન્સ ઓફ ST સેગમેન્ટ એલીવેશન :

• ST – સેગમેન્ટ એલીવેશન માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન (STEMI) :

આ ટાઇપમાં ECG પર પર્સિસન્ટ ST-સેગમેન્ટમાં એલીવેશન જોવા મળે છે. જે કોરોનરી આર્ટરીનું કમ્પ્લીટ ઓક્લ્શન ઇન્ડિકેટ કરે છે. આથી ઇમિડીયેટ રિપરફ્યુઝન થેરાપીની જરૂર પડે છે. જેમ કે થ્રોમ્બોલાયટીક ડ્રગ, પરકયુટેનિયસ કોરોનરી ઇન્ટરવેશન.

• નોન ST – સેગમેન્ટ એલીવેશન માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન (NSTEMI) :

આ ટાઇપમાં ECG પર પર્સિસન્ટ ST-સેગમેન્ટમાં એલીવેશન જોવા મળતું નથી પરંતુ માયોકાર્ડિયાલ ઇન્જરીના બીજા સાઇન પ્રેઝન્ટ હોય છે જેમ કે કાર્ડિયાક બાયોમાર્કરમાં એલીવેશન જોવા મળવું . NSTEMI ના મેનેજમેન્ટ માટે ઇન્વેસિવ પ્રોસિજરનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેમકે કોરોનરી એન્જીયોપ્લાસ્ટી, રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન.

✓ એકોર્ડિંગ ટુ ધ લોકેશન ઓફ માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન :

• લેફટ વેન્ટ્રીક્યુલર ઇન્ફાર્ક્શન :

લેફટ વેન્ટ્રીક્યુલર ઇન્ફાર્ક્શનમાં લેફટ વેન્ટ્રીક્લ અફેકટ થાય છે. એટલે કે તેમાં લેફટ વેન્ટ્રીક્લનો બ્લડ ફલો બ્લોક થાય છે.

• રાઇટ વેન્ટ્રીક્યુલર ઇન્ફાર્ક્શન :

રાઇટ વેન્ટ્રીક્યુલર ઇન્ફાર્ક્શનમાં હાર્ટ એટેકમાં રાઇટ વેન્ટ્રીક્લ અફેક્ટ થાય છે.

Write sign and symptoms seen in myocardial infarction (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન માયોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શન)

• ચેસ્ટ પેઇન ઓર ડિસકમ્ફર્ટ
• પેઇન મે રેડીએટ ટુ આર્મ, જો, નેક, શોલ્ડર, બેક
• પેઇન ઇસ સબસ્ટરનલ, સિવીયર એન્ડ ડિફયુસ
• ફિલિંગ ઓફ હેવીનેસ, સ્ક્વીઝીંગ
• પેઇન ઇસ નોટ રિલીવ બાય રેસ્ટ એન્ડ મેડીકેશન
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• ડાયાફોરેસીસ (એક્સકેસિવ સ્વેટિંગ)
• કુલ, કલામી એન્ડ મોઇસ્ટ સ્કીન
• ડીક્રીઝ કાર્ડિયાક કોન્ટ્રાકટીલીટી
• ડીક્રીઝ કાર્ડિયાક આઉટપુટ
• નોઝીયા એન્ડ વોમિટીંગ
• રેસ્ટલેસનેસ
• ડીઝીનેસ
• લાઇટહેડનેસ
• ફેન્ટિંગ
• કન્ફ્યુશન
• ડીસઓરિયનટેશન
• ફીવર

Write diagnostic evaluation of myocardial infarction (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ માયોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શન)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ (ST સેગમેન્ટ એલીવેશન)
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• કોરોનરી એન્જીયોગ્રાફી
• બ્લડ ટેસ્ટ (કાર્ડિયાક બાયોમાર્કર)
• કાર્ડિયાક MRI એન્ડ CT સ્કેન
• સ્ટ્રેસ ટેસ્ટ
• હોલ્ટર મોનિટરિંગ
• કોરોનરી કેલ્શિયમ સ્કેન
  

Write medical management of myocardial infarction માયોકાર્ડિયલ (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ માયોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શન)

• ઓક્સિજન થેરાપી : નેઝલ કેન્યુલા અથવા માસ્ક થ્રુ ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટર કરવો. જેથી હાર્ટ મસલ્સને ઓક્સિજન મળી રહે.
• થ્રોમ્બોલાયટિક થેરાપી : બ્લડ કલોટને ડીસસોલ્વ કરવા અને બ્રેકડાઉન કરવા માટે થ્રોમ્બોલાયટિક ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો. દા.ત. સ્ટ્રેપ્ટોકાઇનેઝ, યુરોકાઇનેઝ
• એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ ડ્રગ : બ્લડ ક્લોટના ફોર્મેશનને પ્રિવેન્ટ કરવા અને બ્લડને થીન કરવા માટે એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો. દા.ત. હિપેરીન, વારફારીન
• વાસોડાયલેટર : વાસોડાયલેટર ડ્રગ તરીકે નાઇટ્રોગ્લિસરિન ડ્રગ ઉપયોગ કરવો. જે બ્લડ વેસેલ્સને ડાયલેટ કરે છે જેથી બ્લડ ફલો ઇમ્પ્રુવ થઇ શકે.
• એન્ટીપ્લેટલેટ : એન્ટીપ્લેટલેટ ડ્રગ એ બ્લડને થિન કરે છે અને બ્લડ ક્લોટને પ્રિવેન્ટ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે એસ્પિરિન.
• બીટા બ્લોકર : હાર્ટ વર્ક લોડને રીડયુસ કરવા માટે બીટા બ્લોકર પ્રોવાઇડ કરવી. જે હાર્ટ રેટને સ્લો કરે છે અને બ્લડ પ્રેશરને ડીક્રીઝ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે પ્રોપેનોલોલ, એટેનોલોલ
• કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર : કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર એ હાર્ટ મસલ્સમાં કેલ્શિયમની એન્ટ્રીને બ્લોક કરે છે જેથી મસલ્સ એ રિલેક્સ થાય છે અને આર્ટરીને વાઇડ થવામાં અને બ્લડ પ્રેશરને લો કરવામાં હેલ્પ કરે છે.
• ACE ઇનહીબિટર : ACE ઇનહીબિટર એ એન્જીયોટેન્સિન I ને એન્જીયોટેન્સિન II માં કન્વર્ટ થતા પ્રિવેન્ટ કરે છે તેમજ ડાયયુરેસિસ, વાસોડાયલેશનને પ્રમોટ કરે છે અને હાર્ટનું વર્કલોડ ઘટાડે કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે ઇનાલાપ્રિલ, કેપ્ટોપ્રિલ
• સ્ટેટીન : સ્ટેટીન એ કોલેસ્ટેરોલનું લેવલ ડીક્રીઝ કરે છે અને આર્ટરીમાં પ્લેક બિલ્ડઅપ થવાના રિસ્કને રીડયુસ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે એટોર્વાસ્ટેટિન.
• પેઇન રિલીર્વસ : સિવીયર પેઇન થતું હોવાને કારણે પેઇન રિલીવ કરવા માટે ઓપોઇડ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

Write surgical management of angina pectoris (રાઇટ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ એન્જાયના પેક્ટોરિસ)

• કોરોનરી આર્ટરી બાયપાસ ગ્રાફ્ટિંગ
• પર્ક્યુટેનિયસ ટ્રાન્સલ્યુમિનલ કોરોનરી એન્જીયોપ્લાસ્ટી
• કોરોનરી સ્ટેન્ટ
• એથેરેક્ટોમી
• ટ્રાન્સ માયોકાર્ડિયલ લેસર રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન
  
• Coronary artery bypass grafting (CABG) (કોરોનરી આર્ટરી બાયપાસ ગ્રાફ્ટિંગ)

CABG એ એક પ્રકારની સર્જીકલ પ્રોસીજર છે જેનો ઉપયોગ કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસને ટ્રીટ કરવા માટે થાય છે. જેમાં નેરો અથવા બ્લોક થયેલ કોરોનરી આર્ટરી માટે ન્યુ રૂટ ક્રિએટ કરવામાં આવે છે અથવા તેને બાયપાસ કરવામાં આવે છે. જેમાં બોડીના કોઇપણ પાર્ટમાંથી હેલ્ધી બ્લડ વેસેલ્સને હાર્વેસ્ટેડ કરવામાં આવે છે જેમકે ચેસ્ટ, લેગ, આર્મ અને આ હાર્વેસ્ટેડ બ્લડ વેસલ્સને કોરોનરી આર્ટરી સાથે અટેચ કરવામાં આવે છે અને બ્લોક થયેલ પાર્ટને બાયપાસ કરવામાં આવે છે અને નોર્મલ બલ્ડફલોને રીસ્ટોર કરવામાં આવે છે. CABG મુખ્યત્વે મલ્ટીપલ કોરોનરી આર્ટરી બ્લોકેજ કન્ડિશનમાં પ્રિફર કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત જ્યારે મેડિકેશન અને એન્જીયોપ્લાસ્ટી ફેઇલ જાય ત્યારે CABG કરવામાં આવે છે.

Coronary stent (કોરોનરી સ્ટેન્ટ)

કોરોનરી સ્ટેન્ટ એ સ્મોલ મેશ લાઇક ટ્યુબ છે અથવા આર્ટીફિસિયલ સપોર્ટ ડીવાઇસ છે જે મેટલ અથવા પોલીમરનું બનેલું હોય છે. જેમાં સ્ટેન્ટમે બલુન કેથેટર સાથે નેરો અથવા બ્લોક થયેલી કોરોનરી આર્ટરીમાં ઇનસેટ કરવામાં આવે છે અને તેને કરેકટ પોઝિશન પર પ્લેસ કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ બલૂનને ઇન્ફ્લેટ કરવામાં આવે છે અને સ્ટેન્ટને એક્સાપન્ડ કરવામાં આવે છે. સ્ટેન્ટ એક્સાપન્ડ થય ગયા બાદ બલૂનને ડીફ્લેટ કરવામાં આવે છે અને તેને રીમૂવ કરવામાં આવે છે અને સ્ટેન્ટને પરમેનન્ટલી પ્લેસ કરવામાં આવે છે જેથી કોરોનરી આર્ટરીને ઓપન રાખી શકાય.

Atherectomy (એથેરેક્ટોમી)

એથેરેક્ટોમી એ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ આર્ટરીમાં ડિપોઝિટ થયેલ પ્લેકને રીમુવ કરવા માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં સ્મોલ કટિંગ ડિવાઇસ, બ્લેડ, લેસર અથવા ડ્રીલને કેથેટર સાથે અટેચ કરીને આર્ટરીને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેની મદદથી પ્લેકને કટ કરવામાં આવે છે અને પ્લેકને રીમુવ કરવામાં આવે છે જેથી કોરોનરી બ્લડ ફલોમાં વધારો થાય છે. એથેરેક્ટોમીમાં ડાયરેક્શનલ, રોટેશનલ, લેસર જેવી મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

Transmyocardial laser revascularization (TMR) (ટ્રાન્સ માયોકાર્ડિયલ લેસર રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન)

ટ્રાન્સ માયોકાર્ડિયલ લેસર રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન એ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ એડવાન્સ કોરોનરી આર્ટરીને કારણે થતા સિવીયર એન્જાયનાને રીલીવ કરવા માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં સ્પેશિયલ CO2 લેઝરનો ઉપયોગ કરીને હાર્ટ મસલ્સમાં સ્મોલ ચેનલ ક્રિએટ કરવામાં આવે છે જેને કારણે હાર્ટમાં બ્લડ ફલો ઇન્ક્રીઝ થાય છે. હાલના સમયમાં આ મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો નથી.

Atherectomy (એથેરેક્ટોમી)

એથેરેક્ટોમી એ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ આર્ટરીમાં ડિપોઝિટ થયેલ પ્લેકને રીમુવ કરવા માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં સ્મોલ કટિંગ ડિવાઇસ, બ્લેડ, લેસર અથવા ડ્રીલને કેથેટર સાથે અટેચ કરીને આર્ટરીને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેની મદદથી પ્લેકને કટ કરવામાં આવે છે અને પ્લેકને રીમુવ કરવામાં આવે છે જેથી કોરોનરી બ્લડ ફલોમાં વધારો થાય છે. એથેરેક્ટોમીમાં ડાયરેક્શનલ, રોટેશનલ, લેસર જેવી મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

Write nursing management of myocardial infarction (રાઇટ મેનેજમેન્ટ નર્સિંગ ઓફ માયોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્કશન)

Acute pain related to myocardial ischemia / reduce coronary blood flow as evidence by facial expressions

રિલીવ પેઇન (પેઇન રિલીવ કરવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• પેઇન લેવલ અસેસ કરવું.
• પેઇનનું લોકેશન, ડયુરેશન, ઇન્ટેન્સિટી, ટાઇમિંગ વગેરે નોટ કરવું.
• પેઇનને ટ્રિગર કરતા અને રિલીવિંગ કરતા ફેકટર અસેસ કરવા.
• પેશન્ટને ફાઉલર અથવા સેમિફાઉલર પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી.જેથી લંગ સારી રીતે એક્સપાન્ડ થઇ શકે.
• પેશન્ટની માઇન્ડ ડાયવર્ઝનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી. જેથી પેશન્ટનું ધ્યાન પેઇન પરથી ડાયવર્ટ થાય.
• પેશન્ટને રિલેક્સેશન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડોક્ટરે પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી મેડિસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસિનની સાઇડ ઇફેક્ટ અને ઇફેક્ટિવનેસ માટે અસેસ કરવું.
• એકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Decrease cardiac output related to decrease cardiac contractility / reduced preload afterload contractility / decrease coronary blood flow as evidence by increase heart rate

મેન્ટેનિંગ કાર્ડિયાક આઉટપુટ / ઇમ્પ્રુવ કાર્ડિયાક આઉટપુટ

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• કાર્ડિયોવાસ્કયુલર સ્ટેટસ મોનીટર કરવું.
• ECG પેટર્ન મોનિટર કરવી.
• હાર્ટ સાઉન્ડ અને રિધમ અસ્કલટેટ કરવા.
• પેરીફેરલ પલ્સ અસેસ કરવી.
• હિમોડાયનેમિક પેરામીટર મોનીટર કરવા.
• ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવો.
• યુરિન આઉટપુટ દર એક કલાકે મોનીટર કરવું.
• પેશન્ટને ફાઉલર પોઝિશન અથવા હાઇફાઉલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ આઇ.વી. ફ્લીડ પ્રોવાઇડ કરવું.
• ડોક્ટર એ પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસીન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસિનની સાઇડઇફેક્ટ અને ઇફેક્ટિવનેસ માટે અસેસ કરવું.
• રેકોર્ડ રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Ineffective cardiac tissue perfusion / impaired tissue perfusion related to reduce coronary blood flow as evidence by decrease cardiac output, increase heart rate

પ્રમોટિંગ એડીકવેટ ટિસ્યુ પરફ્યુઝન / ઇમ્પ્રુવ કાર્ડિયાક ટિસ્યુ પરફયુઝન

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• પેશન્ટની સ્કિનને કુલ, મોઇસ્ટ સાઇનોસીસ માટે અસેસ કરવી.
• ફ્લુઇડ વોલ્યુમ સ્ટેટસ અસેસ કરવું.
• સ્કીન ટેમ્પરેચર, પેરિફરલ પલ્સ, કેપિલરી રિફીલ ચેક કરવું. જેની મદદથી ટિસ્યુ પરફયુઝન પ્રેઝન્ટ છે કે નહીં તે જાણી શકાય.
• પેશન્ટને બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ઓક્સિજન થેરાપી એડમિનિસ્ટર કરવી.
• જરૂર જણાય તો મિકેનિકલ વેન્ટીલેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• ફ્લુઇડ રિસકસીટેશન પ્રોવાઇડ પર કરવું.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસીન એડમીનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસીનની સાઇડ ઇફેક્ટ અને ઇફેકટીવનેસ માટે મોનીટર કરવું.
• રેકોર્ડ રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Impaired gas exchange related to chest surgery / interruption in blood flow to the pulmonary alveoli as evidance by dyspnea, cynosis

ઇમ્પ્રુવ ગેસ એક્સચેન્જ

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• રેસ્પાયરેટરી રેટ, રિધમ, આર્ટરીયલ બ્લડ ગેસ, ટાઇડલ વોલ્યુમ, પિક ઇન્સપાયરેટરી પ્રેશર, એક્સટ્યુબેશન પેરામીટર મોનીટર કરવા.
• સ્કીન, મ્યુક્સ મેમ્બ્રેઇન, નેઇલ બેડને સાઇનોસીસ માટે અસેસ કરવું.
• બ્રિથ સાઉન્ડ અસ્કલટેટ કરવા.
• પેશન્ટને સેમી ફાઉલર અથવા ફાઉલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• જ્યાં સુધી પેશન્ટ હિમોડાયનેમિકલી સ્ટેબલ ના થાય ત્યાં સુધી એક્ટિવિટીને રિસ્ટ્રીક કરવી.
• પેશન્ટને ડીપ બ્રિથિંગ એક્સરસાઇઝ વિશે નોલેજ આપવું.
• પેશન્ટને સપ્લીમેન્ટલ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવો.
• ડોક્ટર એ પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસિન એડમીનિસ્ટર કરવી.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Anxiety related to disease condition, uncertain prognosis, hospitilization as evidence by verbalization, restlessness, agitation

રીડયુસ એન્ઝાઈટી (એન્ઝાઈટી દૂર કરવી)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• એન્ઝાયટી માટેના સાઇન જેમકે રેસ્ટલેસનેસ, સ્લીપલેસનેસ માટે અસેસ કરવું.
• પેશન્ટની સાઇકોલોજીકલ નીડ પર ધ્યાન આપવું અને પેશન્ટની વાત ધ્યાનથી સાંભળવી.
• પેશન્ટને તેની ફીલિંગ, ડીસકંફર્ટ અને એન્ઝાઈટી એક્સપ્રેસ કરવા માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટના બધા ડાઉટ અને ક્વેરી સોલ્વ કરવા.
• પેશન્ટને તેની કન્ડિશન અને ટ્રીટમેન્ટ વિશે નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું જેથી તેની એન્ઝાઈટી દૂર થાય અને પેશન્ટ કોન્ફિડન્ટ બને.
• પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ આપવો.
• પેશન્ટને માઈન્ડ ડાયવર્ઝનલ થેરાપી અને રીક્રીએશનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• એન્ટિએન્ઝાયટી એજન્ટ એડમિનિસ્ટર કરવું. Activity intolerance related to fatigue, dyspnea as evidance by shortness of breath, abnormal heart rate

ઇન્હાસ એક્ટિવિટી લેવલ (એક્ટિવિટી લેવલ વધારવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• પેશન્ટની એક્ટિવિટી લેવલ ચેક કરવું.
• પેશન્ટને શરૂઆતમાં બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ત્યારબાદ ધીરે ધીરે પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટને તેની એક્ટિવિટી માટે આસિસ્ટ કરવું.
• 2 એક્ટિવિટીની વચ્ચે પેશન્ટને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને એક્ટિવિટી દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારની બ્રિથિંગ ડીફીકલ્ટી, પાલ્પીટેશન જોવા મળે છે કે નહીં તે ચેક કરવું.
• જો પ્રેઝન્ટ હોય તો પેશન્ટની એક્ટિવિટીને સ્ટોપ કરવી અને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને હેવી સામાન લિફ્ટ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
• હાર્ટને સ્ટ્રેઇન પડે તેવા કામ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
  
• Valvular heart disease (વાલ્વ્યુલર હાર્ટ ડીઝીસ)
• વાલ્વ્યુલર હાર્ટ ડીઝીસમાં હાર્ટમાં આવેલ વાલ્વમાં એબ્નોર્માલીટી અથવા ડિસફંકશન જોવા મળે છે.
• હાર્ટ એ માત્ર એક જ ડાયરેક્શનમાં બ્લડ ફલો કરે છે. જેના માટે હાર્ટમાં આવેલ વાલ્વ જવાબદાર છે. કારણ કે વાલ્વ એ બ્લડના બેક ફલોને પ્રિવેન્ટ કરે છે.
• આ વાલ્વ એ ઓપન અને ક્લોસ થતા રહે છે જેને કારણે હાર્ટ એ એક ડાયરેક્શનમાં બ્લડ ફલો કરી શકે.
• આ વાલ્વમાં લીફ્લેટ, કસ્પસ આવેલ હોય છે જેના દ્વારા વાલ્વ એ ક્લોસ થતા હોય છે.
• વાલ્વમાં મુખ્યત્વે બે પ્રકારનાં પ્રોબ્લેમ જોવા મળે છે : સ્ટેનોસીસ અને રિગરજીટેશન
• સ્ટેનોસીસમાં લીફ્લેટ એ પ્રોપરલી વાઇડ ઓપન થતી નથી એટલે કે વાલ્વ એ નેરોવિંગ બને છે. જેને કારણે વાલ્વ થ્રુ સ્મોલ અમાઉન્ટમાં બ્લડ ફલો થાય છે.
• રિગરજીટેશનમાં વાલ્વ એ પ્રોપરલી ક્લોઝ થતા નથી જેના કારણે સ્મોલ અમાઉન્ટમાં બ્લડનું બેકવર્ડ લીકેજ થાય છે. જેને ઇનસફિસિયન્સી અથવા ઇન્કમપેટન્સ તરિકે ઓળખવામાં આવે છે.
  
• Define mitral stenosis (ડીફાઇન મિટ્રલ સ્ટેનોસિસ)

મિટ્રલ સ્ટેનોસિસ એ વાલ્વ્યુલર હાર્ટ ડીઝીસનું ફોર્મ છે. જેમાં મિટ્રલ વાલ્વનું ઓપનિંગ અથવા ઓરિફિસ એ નેરોવિંગ થયેલું જોવા મળે છે. જે લેફટ એટ્રીયમમાંથી લેફટ વેન્ટ્રિકલમાંના બ્લડ ફ્લોને રીસ્ટ્રીક્ટ કરે છે. જેને કારણે લેફટ એટ્રીયમમાં બ્લડ કલેક્ટ થાય છે.

Write causes of mitral stenosis (રાઇટ કોસ ઓફ મિટ્રલ સ્ટેનોસિસ)

• રહેમેટિક ફીવર
• કન્જીનેટાલ હાર્ટ ડીફેકટ (જે મિટ્રલ વાલ્વને અફેક્ટ કરતું હોય)
• ઇન્ફેક્ટીવ એન્ડોકાર્ડાયટિસ
• ઓટોઇમ્યુન ડીઝીસ (SLE)
• એજ રિલેટેડ ડીજનરેશન
• કેલ્સિફિકેશન ઓફ મિટ્રલ વાલ્વ Write sign and symptoms seen in mitral stenosis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન મિટ્રલ સ્ટેનોસિસ)
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ (આફ્ટર એક્સરસાઇઝ એન્ડ એટ નાઇટ ટાઇમ)
• ઓર્થોપ્નીયા
• ફટીગ એન્ડ વિકનેસ
• હાર્ટ પાલ્પીટેશન
• ઇરરેગયુલર હાર્ટ બીટ
• ચેસ્ટ પેઇન
• સ્વેલિંગ ઇન એન્કલ એન્ડ ફીટ
• કફ
• ફ્રીક્વન્ટલી રેસ્પાયરેટરી ઇન્ફેક્શન
• લાઉડ, રમ્બલીંગ હાર્ટ મરમર Write diagnostic evaluation of mitral stenosis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન ઓફ મિટ્રલ સ્ટેનોસિસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• કાર્ડિયાક કેથેટેરાઇઝેશન
• ચેસ્ટ એક્સ રે
• MRI એન્ડ CT સ્કેન Write medical management of mitral stenosis (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ મિટ્રલ સ્ટેનોસિસ)
• ડાયયુરેટિકસ : પલમોનરી કન્જેશન અને ફ્લુઇડ ઓવર લોડને રિડયુસ કરવા માટે ડાયયુરેટિકસ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
• બીટા બ્લોકર / કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર : હાર્ટ રેટને કન્ટ્રોલ કરવા તેમજ ડિસ્પ્નીયા અને પાલ્પીટેશન જેવા સિમ્પ્ટમ્સને રિલીવ કરવા માટે બીટા બ્લોકર તેમજ કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકરનો ઉપયોગ કરવો.
• એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ : બ્લડ કલોટ તેમજ થ્રોમ્બોએમ્બોલિઝમને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેમજ બ્લડને થીન કરવા માટે એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• એન્ટીએરિધેમિક મેડીસિન : રિધમને કન્ટ્રોલ કરવા માટે એન્ટીએરિધેમિક મેડીસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.

Write surgical management of mitral stenosis (રાઇટ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ મિટ્રલ સ્ટેનોસિસ)

Repair of valve (રિપેર ઓફ વાલ્વ)

વાલ્વના સર્જીકલ રિપેરને ‘ ‘Commissurotomy (કમિશોરોટોમી)’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જેમાં ફ્યુસડ થયેલ લીફ્લેટને સેપરેટ કરવામાં આવે છે. આ લીફ્લેટ જ્યાં મળે છે તેને commissures તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. કમિશોરોટોમી બે મેથડ દ્વારા કરવામાં આવે છે.

I) ઓપન કમિશોરોટોમી : આ મેથડને ટ્રેડિશનલ મેથડ તરીકે ગણવામાં આવે છે. જેમાં ઓપન હાર્ટ સર્જરી દ્વારા ફ્યુસડ થયેલા લીફ્લેટને ડાયરેક્ટલી સેપરેટ કરવામાં આવે છે.

II) ક્લોસ કમિશોરોટોમી : ક્લોસ કમિશોરોટોમી મેથડનો ઉપયોગ હાલમાં કરવામાં આવતો નથી. જેમાં સર્જન એ હાર્ટ પર સ્મોલ ઇન્સિઝન મૂકે છે અને તેના થ્રુ સ્પેશિયલી ડિઝાઇનેટેડ ડિવાઇસ ને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેના થ્રુ વાલ્વને ડાયલેટ કરવામાં આવે છે એટલે કે લીફ્લેટને સેપરેટ કરવામાં આવે છે.

Ballon valvuloplasty (વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી)

વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટીને ‘પરકયુટેનિયસ બલૂન વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી એ મિનિમલ ઇન્વેસિવ પ્રોસીજર છે જેનો ઉપયોગ જેનો ઉપયોગ હાર્ટ વાલ્વ ડીઝીસના મેનેજમેન્ટ માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં કેથેટરની ટીપ સાથે લગાવેલ ડીફ્લેટ બલુનને મુખ્યત્વે ગ્રોઇન એરિયામાં આવેલી બ્લડ વેસેલ્સ થ્રુ ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેને હાર્ટ વાલ્v સુધી ગાઇડ કરવામાં આવે છે અને ત્યાં બલુનને પ્લેસ કરી ઇનફ્લેટ કરવામાં આવે છે. જેથી નેરો અથવા સ્ટેનોસિસ થયેલા વાલ્વને વાઇડ કરવામાં આવે છે અને વાલ્વના ઓપનિંગને એનલાર્જ કરવામાં આવે છે. જેથી બ્લડ ફ્લોને ઇમ્પ્રુવ કરી શકાય.

Valve replacement (વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ)

વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ એ એક સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ સિવીયર વાલ્વ્યુલર સ્ટેનોસિસના મેનેજમેન્ટ માટે થાય છે. જેમાં ડેમેજ થયેલા હાર્ટ વાલ્વને સર્જીકલી રીમુવ કરવામાં આવે છે અને તેને મેકેનિકલ અથવા બાયોલોજીકલ (બાયોપ્રોસ્થેટિક) વાલ્વ વડે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે. મેકેનિકલ વાલ્વ એ ટાઇટેનિયમ, કાર્બન અને તેના જેવા બીજા મટીરીયલમાંથી બનાવવામાં આવે છે જે બોડી સાથે ઇન્ટરેક્ટ કરતું નથી. આ ઉપરાંત બ્લડ ક્લોટને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેની સાથે લાઈફલોંગ બ્લડ થીનર આપવામાં આવે છે. જ્યારે બાયોલોજીકલ વાલ્વ એ એનિમલ ટિસ્યુમાંથી (પોર્સિન, બોવાઇન) બનાવવામાં આવે છે જેમ કે પિગ માંથી લેવામાં આવતા વાલ્વ ટિસ્યુ. બાયોલોજીકલ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટમાં લાઇફ લોંગ બ્લડ થીનર આપવામાં આવતી નથી.

Define arotic stenosis (ડીફાઇન એઓર્ટિક સ્ટેનોસિસ)

એઓર્ટિક સ્ટેનોસિસ એ વાલ્વ્યુલર હાર્ટ ડીઝીસનું ફોર્મ છે. જેમાં એઓર્ટિક વાલ્વનું ઓપનિંગ અથવા ઓરિફિસ એ નેરોવિંગ થયેલું જોવા મળે છે જે હાર્ટમાંથી એઓટાના બ્લડફલોને રીસ્ટ્રીકટ કરે છે.

Write causes of arotic stenosis (રાઇટ કોસ ઓફ એઓર્ટિક સ્ટેનોસિસ)

• કેલ્સિફિકેશન ઓફ એઓર્ટિક વાલ્વ
• કન્જીનેટાલ હાર્ટ ડીફેકટ
• રહેમેટિક ફીવર
• એન્ડોકાર્ડાયટીસ
• ડીજનરેટીવ ચેન્જીસ
• હાઇપરટેન્શન
• હાયપરકોલેસ્ટરોલેમિયા
• મર્ફન સિન્ડ્રોમ
• એન્કાયલોઝિંગ સ્પોન્ડિલાયટિસ

Write sign and symptoms seen in arotic stenosis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન એઓર્ટિક સ્ટેનોસિસ)

• ચેસ્ટ પેઇન
• ફેન્ટીંગ, ડીઝીનેસ
• ફટીગ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ (એક્સર્શન- પરિશ્રમ)
• હાર્ટ પાલ્પીટેશન
• ઇરરેગ્યુલર હાર્ટ બીટ
• રેપિડ પલ્સ

Write diagnostic evaluation of arotic stenosis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન ઓફ એઓર્ટિક સ્ટેનોસિસ)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• કાર્ડિયાક કેથેટેરાઇઝેશન
• ચેસ્ટ એક્સ રે
• MRI એન્ડ CT સ્કેન Write medical management of arotic stenosis (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ એઓર્ટિક સ્ટેનોસિસ)
• ડાયયુરેટિકસ : પલ્મોનરી કન્જેશન અને ફ્લુઇડ ઓવર લોડને રિડયુસ કરવા માટે ડાયયુરેટિકસ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
• બીટા બ્લોકર / કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર : હાર્ટ રેટને કન્ટ્રોલ કરવા તેમજ ડિસ્પ્નીયા અને પાલ્પીટેશન જેવા સિમ્પ્ટમ્સને રિલીવ કરવા માટે બીટા બ્લોકર તેમજ કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકરનો ઉપયોગ કરવો.
• એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ : બ્લડ કલોટ તેમજ થ્રોમ્બોએમ્બોલિઝમને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેમજ બ્લડને થીન કરવા માટે એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• એન્ટીએરિધેમિક મેડીસિન : રિધમને કન્ટ્રોલ કરવા માટે એન્ટીએરિધેમિક મેડીસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.

Write surgical management of arotic stenosis (રાઇટ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ એઓર્ટિક સ્ટેનોસિસ)

• વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી
• એઓર્ટિક વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ
• ટ્રાન્સકેથેટર એઓર્ટિક વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ

Ballon valvuloplasty (વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી)

વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટીને ‘પરકયુટેનિયસ બલૂન વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી એ મિનિમલ ઇન્વેસિવ પ્રોસીજર છે જેનો ઉપયોગ જેનો ઉપયોગ હાર્ટ વાલ્વ ડીઝીસના મેનેજમેન્ટ માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં કેથેટરની ટીપ સાથે લગાવેલ ડીફ્લેટ બલુનને મુખ્યત્વે ગ્રોઇન એરિયામાં આવેલી બ્લડ વેસેલ્સ થ્રુ ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેને હાર્ટ વાલ્v સુધી ગાઇડ કરવામાં આવે છે અને ત્યાં બલુનને પ્લેસ કરી ઇનફ્લેટ કરવામાં આવે છે. જેથી નેરો અથવા સ્ટેનોસિસ થયેલા વાલ્વને વાઇડ કરવામાં આવે છે અને વાલ્વના ઓપનિંગને એનલાર્જ કરવામાં આવે છે. જેથી બ્લડ ફ્લોને ઇમ્પ્રુવ કરી શકાય.

Aortic valve replacement (એઓર્ટિક વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ)

વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ એ એક સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ સિવીયર વાલ્વ્યુલર સ્ટેનોસિસના મેનેજમેન્ટ માટે થાય છે. જેમાં ચેસ્ટ પર લાર્જ ઈન્સીઝન મૂકી ડેમેજ થયેલા હાર્ટ વાલ્વને સર્જીકલી રીમુવ કરવામાં આવે છે અને તેને મેકેનિકલ અથવા બાયોલોજીકલ (બાયોપ્રોસ્થેટિક) વાલ્વ વડે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે. એટલે કે ઓપન હાર્ટ સર્જરી કરવામાં આવે છે. મેકેનિકલ વાલ્વ એ ટાઇટેનિયમ, કાર્બન અને તેના જેવા બીજા મટીરીયલમાંથી બનાવવામાં આવે છે જે બોડી સાથે ઇન્ટરેક્ટ કરતું નથી. આ ઉપરાંત બ્લડ ક્લોટને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેની સાથે લાઈફલોંગ બ્લડ થીનર આપવામાં આવે છે. જ્યારે બાયોલોજીકલ વાલ્વ એ એનિમલ ટિસ્યુમાંથી (પોર્સિન, બોવાઇન) બનાવવામાં આવે છે જેમ કે પિગ માંથી લેવામાં આવતા વાલ્વ ટિસ્યુ. બાયોલોજીકલ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટમાં લાઇફ લોંગ બ્લડ થીનર આપવામાં આવતી નથી.

Transcatheter arotic valve replacement (ટ્રાન્સકેથેટર એઓર્ટિક વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ)

આ એક મિનિમલ ઇનવેસિવ પ્રોસિજર છે. જેમાં ગ્રોઇન એરિયામાં આવેલ ફિમોરલ આર્ટરીમાંથી કેથેટર ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેને ડેમેજ વાલ્વ સુધી પ્લેસ કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ કેથેટરની મદદથી નવા વાલ્વને ડેમેજ થયેલા વાલ્વની જગ્યાએ પ્લેસ કરવામાં આવે છે તે નવા વાલ્વને એક્સ્પાન્ડ કરવામાં આવે છે અને જુના વાલ્વની લીફ્લેટને પુસ કરવામાં આવે છે અને આ નવા વાલ્વ દ્વારા ડેમેજ થયેલા વાલ્વના ફંકશન કરવામાં આવે છે.

Define tricuspid stenosis (ડીફાઇન ટ્રાયકસપીડ સ્ટેનોસિસ)

ટ્રાયકસપીડ સ્ટેનોસિસ એ વાલ્વ્યુલર કન્ડીશન છે.જેમાં ટ્રાયકસપીડ વાલ્વ એ નેરોવિંગ બને છે.જેથી રાઇટ એટ્રીયમમાંથી રાઇટ વેન્ટ્રિકલમાંનો બ્લડફલો રીસ્ટ્રીકટ થાય છે.

Write causes of tricuspid stenosis (રાઇટ કોસ ઓફ ટ્રાયકસપીડ સ્ટેનોસિસ)

• રહેમેટીક હાર્ટ ડીઝીસ
• કન્જીનેટાલ હાર્ટ ડીફેકટ
• કાર્સિનોઇડ સિન્ડ્રોમ
• ઇનફેકટીવ એન્ડોકાર્ડાયટીસ
• એજ રીલેટેડ ચેન્જીસ
• સિસ્ટેમિક લ્યુપસ એરિથેમેટસ
• કેલ્શિફિકેશન ઓફ વાલ્વ

Write sign and symptoms seen in tricuspid stenosis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન ટ્રાયકસપીડ સ્ટેનોસિસ)

• એબ્ડોમીનલ સ્વેલિંગ (એસાયટીસ)
• લીવર એનલાર્જમેન્ટ (હીપેટોમેગાલી)
• જ્યુગ્યુલર વેઇન ડિસટેનશન
• એન્કલ ઇડીમા
• ડાયસ્ટોલિક મરમર
• ઓપનિંગ સ્નેપ
• સાયનોસિસ
• ફટીગ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• પાલ્પીટેશન

Write diagnostic evaluation of tricuspid stenosis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન ઓફ ટ્રાયકસપીડ સ્ટેનોસિસ)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• કાર્ડિયાક કેથેટેરાઇઝેશન
• ચેસ્ટ એક્સ રે
• MRI એન્ડ CT સ્કેન Write medical management of tricuspid stenosis (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ ટ્રાયકસપીડ સ્ટેનોસિસ)
• ડાયયુરેટિકસ : ફ્લુઇડ ઓવર લોડ અને રાઇટ સાઇડ હાર્ટ ફેલિયરના સિમ્પ્ટમ્સને રિડયુસ કરવા માટે ડાયયુરેટિકસ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
• બીટા બ્લોકર / કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર : હાર્ટ રેટને કન્ટ્રોલ કરવા તેમજ ડિસ્પ્નીયા અને પાલ્પીટેશન જેવા સિમ્પ્ટમ્સને રિલીવ કરવા માટે બીટા બ્લોકર તેમજ કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકરનો ઉપયોગ કરવો.
• એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ : બ્લડ કલોટ તેમજ થ્રોમ્બોએમ્બોલિઝમને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેમજ બ્લડને થીન કરવા માટે એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• એન્ટીએરિધેમિક મેડીસિન : રિધમને કન્ટ્રોલ કરવા માટે એન્ટીએરિધેમિક મેડીસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• એન્ટિબાયોટિક્સ : બેકટેરિયલ ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક્સ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.

Write surgical management of tricuspid stenosis (રાઇટ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ ટ્રાયકસપીડ સ્ટેનોસિસ)

Repair of valve (રિપેર ઓફ વાલ્વ)

વાલ્વના સર્જીકલ રિપેરને ‘ ‘Commissurotomy (કમિશોરોટોમી)’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જેમાં ફ્યુસડ થયેલ લીફ્લેટને સેપરેટ કરવામાં આવે છે. આ લીફ્લેટ જ્યાં મળે છે તેને commissures તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. કમિશોરોટોમી બે મેથડ દ્વારા કરવામાં આવે છે.

I) ઓપન કમિશોરોટોમી : આ મેથડને ટ્રેડિશનલ મેથડ તરીકે ગણવામાં આવે છે. જેમાં ઓપન હાર્ટ સર્જરી દ્વારા ફ્યુસડ થયેલા લીફ્લેટને ડાયરેક્ટલી સેપરેટ કરવામાં આવે છે.

II) ક્લોસ કમિશોરોટોમી : ક્લોસ કમિશોરોટોમી મેથડનો ઉપયોગ હાલમાં કરવામાં આવતો નથી. જેમાં સર્જન એ હાર્ટ પર સ્મોલ ઇન્સિઝન મૂકે છે અને તેના થ્રુ સ્પેશિયલી ડિઝાઇનેટેડ ડિવાઇસ ને ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેના થ્રુ વાલ્વને ડાયલેટ કરવામાં આવે છે એટલે કે લીફ્લેટને સેપરેટ કરવામાં આવે છે.

De vega annuloplasty (ડે વેગા એન્યુલોપ્લાસ્ટી)

ડે વેગા એન્યુલોપ્લાસ્ટી એ સર્જીકલ મેથડ છે જેનો ઉપયોગ ટ્રાયકસપિડ સ્ટેનોસિસ અને રિગરજીટેશનને મેનેજ કરવા માટે થાય છે. જેમાં ટ્રાયકસપિડ એન્યુલની સાઇઝ રિડયુસ કરે છે અને તેમાં રિંગ લાઇક સ્ટ્રકચરને પ્લેસ કરવામાં આવે છે જે વાલ્વની લીફ્લેટને સપોર્ટ આપે છે.

Tricuspid valve replacement (ટ્રાયકસપિડ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ)

ટ્રાયકસપિડ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ એ એક સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ સિવીયર વાલ્વ્યુલર સ્ટેનોસિસના મેનેજમેન્ટ માટે થાય છે. જેમાં ચેસ્ટ પર લાર્જ ઈન્સીઝન મૂકી ડેમેજ થયેલા હાર્ટ વાલ્વને સર્જીકલી રીમુવ કરવામાં આવે છે અને તેને મેકેનિકલ અથવા બાયોલોજીકલ (બાયોપ્રોસ્થેટિક) વાલ્વ વડે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે. એટલે કે ઓપન હાર્ટ સર્જરી કરવામાં આવે છે. મેકેનિકલ વાલ્વ એ ટાઇટેનિયમ, કાર્બન અને તેના જેવા બીજા મટીરીયલમાંથી બનાવવામાં આવે છે જે બોડી સાથે ઇન્ટરેક્ટ કરતું નથી. આ ઉપરાંત બ્લડ ક્લોટને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેની સાથે લાઈફલોંગ બ્લડ થીનર આપવામાં આવે છે. જ્યારે બાયોલોજીકલ વાલ્વ એ એનિમલ ટિસ્યુમાંથી (પોર્સિન, બોવાઇન) બનાવવામાં આવે છે જેમ કે પિગ માંથી લેવામાં આવતા વાલ્વ ટિસ્યુ. બાયોલોજીકલ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટમાં લાઇફ લોંગ બ્લડ થીનર આપવામાં આવતી નથી.
Define pulmonary valve stenosis (ડીફાઇન પલ્મોનરી વાલ્વ સ્ટેનોસિસ)

પલ્મોનરી વાલ્વ સ્ટેનોસિસમાં પલ્મોનરી વાલ્વ એ નેરોવિંગ જોવા મળે છે. જે રાઇટ વેન્ટ્રિકલ માંથી પલ્મોનરી આર્ટરીના બ્લડ ફ્લોને અવરોધે છે.

Write causes of pulmonary valve stenosis (રાઇટ કોસ ઓફ પલ્મોનરી વાલ્વ સ્ટેનોસિસ)

• કન્જીનેટલ હાર્ટ ડીઝીસ / ડીફેકટ (નુનન સિન્ડ્રોમ, ટેટ્રાલોજી ઓફ ફેલોટ)
• રુમેટિક ફીવર
• કારસીનોઇડ સિન્ડ્રોમ
• એન્ડોકાર્ડાયટિસ
• ડીજનરેટિવ ચેન્જીસ

Write sign and symptoms seen in pulmonary valve stenosis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન પલ્મોનરી સ્ટેનોસિસ)

• હાર્ટ મરમર (ફર્સ્ટ ઇન્ડિકેશન)
• એકર્શનલ ડિસપ્નીયા (શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ)
• ફટીગ
• ચેસ્ટ પેઇન
• પાલ્પીટેશન
• સિનકોપ
• ડિઝીનેસ
• સાયનોસિસ
• રાઇટ વેન્ટ્રીક્યુલર હાઇપરટ્રોફી
• રેપિડ એન્ડ ઇરરેગ્યુલર પલ્સ
• સ્વેલિંગ ઇન લેગ એન્ડ એબ્ડોમેન
• હિપેટોમેગાલી

Write diagnostic evaluation of pulmonary valve stenosis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુશન ઓફ પલ્મોનરી વાલ્વ સ્ટેનોસિસ)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• કાર્ડિયાક કેથેટેરાઇઝેશન
• ચેસ્ટ એક્સ રે
• MRI એન્ડ CT સ્કેન Write medical management of pulmonary valve stenosis (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ પલ્મોનરી વાલ્વ સ્ટેનોસિસ)
• ડાયયુરેટિકસ : ફ્લુઇડ ઓવર લોડને રિડયુસ કરવા માટે ડાયયુરેટિકસ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
• બીટા બ્લોકર / કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર : હાર્ટ રેટને કન્ટ્રોલ કરવા તેમજ ડિસ્પ્નીયા અને પાલ્પીટેશન જેવા સિમ્પ્ટમ્સને રિલીવ કરવા માટે બીટા બ્લોકર તેમજ કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકરનો ઉપયોગ કરવો.
• એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ : બ્લડ કલોટ તેમજ થ્રોમ્બોએમ્બોલિઝમને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેમજ બ્લડને થીન કરવા માટે એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• એન્ટીએરિધેમિક મેડીસિન : રિધમને કન્ટ્રોલ કરવા માટે એન્ટીએરિધેમિક મેડીસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• પ્રોસ્ટાગ્લેન્ડિન E1 : જો નિઓનેટમાં પલ્મોનરી વાલ્વ સ્ટેનોસિસ પ્રેઝન્ટ હોય તો તેવા કેસમાં પ્રોસ્ટાગ્લેન્ડિન E1 એડમિનિસ્ટર કરવું જે ડકટલ પેટેન્સી મેન્ટેન કરે છે અને પલ્મોનરી બ્લડ ફ્લોને એડીકવેટ કરે છે.
• એન્ટીબાયોટિક્સ : બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટીબાયોટિક્સ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.

Write surgical management of pulmonary valve stenosis (રાઇટ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ પલ્મોનરી વાલ્વ સ્ટેનોસિસ)

Pulmonary valve repair (પલ્મોનરી વાલ્વ રિપેર)

પલ્મોનરી વાલ્વ રિપેરમાં ચેસ્ટ પર ઇનસિઝન મૂકવામાં આવે છે અને પલ્મોનરી વાલ્વને વાઇડ કરવામાં આવે છે જેથી બ્લડ ફલોને ઇમ્પ્રુવ કરી શકાય.

Patch angioplasty (પેચ એન્જીયોપ્લાસ્ટી)

પેચ એન્જીયોપ્લાસ્ટીમાં પેચ કે જે સિન્થેટિક મટીરીયલ અથવા પેશન્ટના પેરિકાર્ડિયમમાંથી બનાવવામાં આવેલ હોય છે જેનો ઉપયોગ પલ્મોનરી આર્ટરી અથવા રાઇટ વેન્ટ્રીક્યુલર આઉટ ફ્લોના નેરો સેક્શનને વાઇડ કરવા માટે થાય છે.

Ballon valvuloplasty (વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી)

વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટીને ‘પરકયુટેનિયસ બલૂન વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. વાલ્વ્યુલોપ્લાસ્ટી એ મિનિમલ ઇન્વેસિવ પ્રોસીજર છે જેનો ઉપયોગ જેનો ઉપયોગ હાર્ટ વાલ્વ ડીઝીસના મેનેજમેન્ટ માટે થાય છે. આ પ્રોસિજરમાં કેથેટરની ટીપ સાથે લગાવેલ ડીફ્લેટ બલુનને મુખ્યત્વે ગ્રોઇન એરિયામાં આવેલી બ્લડ વેસેલ્સ થ્રુ ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને તેને હાર્ટ વાલ્વ સુધી ગાઇડ કરવામાં આવે છે અને ત્યાં બલુનને પ્લેસ કરી ઇનફ્લેટ કરવામાં આવે છે. જેથી નેરો અથવા સ્ટેનોસિસ થયેલા વાલ્વને વાઇડ કરવામાં આવે છે અને વાલ્વના ઓપનિંગને એનલાર્જ કરવામાં આવે છે. જેથી બ્લડ ફ્લોને ઇમ્પ્રુવ કરી શકાય.

Pulmonary valve replacement (પલ્મોનરી વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ)

વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટ એ એક સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેનો ઉપયોગ સિવીયર વાલ્વ્યુલર સ્ટેનોસિસના મેનેજમેન્ટ માટે થાય છે. જેમાં ચેસ્ટ પર લાર્જ ઈન્સીઝન મૂકી ડેમેજ થયેલા હાર્ટ વાલ્વને સર્જીકલી રીમુવ કરવામાં આવે છે અને તેને મેકેનિકલ અથવા બાયોલોજીકલ (બાયોપ્રોસ્થેટિક) વાલ્વ વડે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે. એટલે કે ઓપન હાર્ટ સર્જરી કરવામાં આવે છે. મેકેનિકલ વાલ્વ એ ટાઇટેનિયમ, કાર્બન અને તેના જેવા બીજા મટીરીયલમાંથી બનાવવામાં આવે છે જે બોડી સાથે ઇન્ટરેક્ટ કરતું નથી. આ ઉપરાંત બ્લડ ક્લોટને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે તેની સાથે લાઈફલોંગ બ્લડ થીનર આપવામાં આવે છે. જ્યારે બાયોલોજીકલ વાલ્વ એ એનિમલ ટિસ્યુમાંથી (પોર્સિન, બોવાઇન) બનાવવામાં આવે છે જેમ કે પિગ માંથી લેવામાં આવતા વાલ્વ ટિસ્યુ. બાયોલોજીકલ વાલ્વ રિપ્લેસમેન્ટમાં લાઇફ લોંગ બ્લડ થીનર આપવામાં આવતી નથી.

Inflammation and infections

Define pericarditis (ડીફાઇન પેરીકાર્ડાયટિસ)

પેરીકાર્ડિયમના ઇન્ફ્લામેશનને પેરીકાર્ડાયટિસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. પેરીકાર્ડિયમ એ હાર્ટનું આઉટર મોસ્ટ લેયર છે જે થીન સેક લાઇક મેમ્બ્રેન જેવું સ્ટ્રક્ટચર ધરાવે છે.

Write classification of pericarditis (રાઇટ ક્લાસિફિકેશન ઓફ પેરીકાર્ડાયટિસ)

પેરીકાર્ડાયટિસને ઇન્ફ્લામેટરી એક્સયુડેટની કમ્પોઝિશનના આધારે નીચે મુજબ ક્લાસિફાઇ કરવામાં આવેલ છે :

• પેરિકાર્ડિયાલ ઇફ્યુશન : પેરિકાર્ડિયાલ ઇફ્યુશનમાં પેરિકાર્ડિયાલ સેકમાં ફ્લુઇડ એક્યુમિલેટ થાય છે જેને કારણે ચેસ્ટ પેઇન, ડિસપ્નીયા, મફલ્ડ હાર્ટ સાઉન્ડ જોવા મળે છે.
• કોન્સ્ટ્રીક્ટીવ પેરીકાર્ડાયટિસ : કોન્સ્ટ્રીક્ટીવ પેરીકાર્ડાયટિસમાં ક્રોનિક ઇન્ફ્લામેશન કારણે પેરીકાર્ડિયમમાં ફાયબ્રસ થિકનીંગ અને કેલ્શિફિકેશન જોવા મળે છે. જેને કારણે હાર્ટ ફંકશસ રિસ્ટ્રિક્ટ જોવા મળે છે અને તેને કારણે હાર્ટ ફેલિયરના સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે. Write causes of pericarditis (રાઇટ કોસ ઓફ પેરીકાર્ડાયટિસ)
• આઇડિયોપેથિક : પેરીકાર્ડાયટિસ થવા માટેનો એકઝેટ કોસ અનનોન છે
• ઇન્ફેક્શન : બેક્ટેરિયલ વાયરલ અથવા ફંગલ ઇન્ફેક્શન કારણે પેરીકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે.
• ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર : રહેમેટોઇડ આર્થરાઇટીસ, સિસ્ટેમેટિક લ્યુપસ એરીથેમેટોસસ, સ્ક્લેરોડર્મા જેવી ઓટોઇમ્યુન કન્ડિશનને કારણે પેરીકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે.
• ટ્રોમા : ચેસ્ટમાં બ્લન્ટ અથવા પેનીટ્રેટ ટ્રોમા થવાને કારણે પેરીકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે.
• કેન્સર : કેન્સર એ પેરીકાર્ડિયમમાં મેટાસ્ટેટીસ થવાને કારણે પેરીકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે.
• મેડીકેશન : અમુક મેડિસિન જેમ કે પેનિસિલિન, ફેનિટોઇન, પ્રોકેનામાઇડને કારણે ડ્રગ ઇન્ડયુસ પેરીકાર્ડાયટિસ જોવા મળે છે.
• રેડીએશન થેરાપી : રેડીએશન થેરાપીના સાઇડ ઈફેક્ટ તરીકે પેરીકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે.

Write sign and symptoms seen in pericarditis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન પેરીકાર્ડાયટીસ)

• શાર્પ એન્ડ સ્ટેબ્બિંગ ચેસ્ટ પેઇન (જે લેફટ સોલ્ડર અને નેક તરફ રેડીએટ થાય છે)
• વર્સન વેન લાઇંગ ડાઉન એન્ડ ટેક ડીપ બ્રિથ (લાઇંગ ડાઉન પોઝિશન તેમજ ડીપ બ્રિથિંગ વખતે ચેસ્ટ પેઇનમાં વધારો જોવા મળે)
• ફીવર
• કફ
• ડીફીકલ્ટી ઇન બ્રિથિંગ (ડિસપ્નિયા)
• વીકનેસ એન્ડ ફટીગ
• સ્વેલિંગ ઇન લેગ, ફીટ એન્ડ એબ્ડોમેન Write diagnostic evaluation of pericarditis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ પેરીકાર્ડાયટીસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• લેબોરેટરી ટેસ્ટ (બ્લડ સેલ કાઉન્ટ, સી રિએક્ટિવ પ્રોટીન, એરિથ્રોસાઇટસ સેડિમેન્ટેશન રેટ)
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• ચેસ્ટ એક્સ રે
• કાર્ડિયાક MRI એન્ડ CT scan
• પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસિસ
• Write medical management of pericarditis (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ પેરીકાર્ડાયટીસ)
• પેરીકાર્ડાયટીસના મેનેજમેન્ટ માટે મેડીકેશન તેમજ સપોટિવ કેરનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• નોન સ્ટીરોઇડલ એન્ટીઇન્ફલામેટરી ડ્રગ : ઇન્ફલામેશનને રીડયુઝ કરવા તેમજ ચેસ્ટ પેઇનને રીલીવ કરવા માટે નોન સ્ટીરોઇડલ એન્ટીઇન્ફલામેટરી ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો જેમ કે આઇબુપ્રોફેન, નેપ્રોક્સેન, એસ્પિરિન
• કોલચીસિન : કોલચીસિનને NSAID સાથે પ્રિસ્ક્રાઇબ કરવામાં આવે છે જે રીકરંટ એપિસોડને પ્રિવેન્ટ કરે છે તેમજ ઇન્ફ્લામેશનને રીડ્યુસ કરે છે. (કોલચીસિન એ એન્ટી ગાઉટ એજન્ટ છે)
• કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ : NSAID અને કોલચીસિન મેડિસન એ કોન્ટ્રાઇન્ડીકેટેડ હોય અથવા ઇનઇફેક્ટિવ હોય ત્યારે કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
• એનાલજેસિક : પેઇન રિલીવ કરવા માટે એનાલજેસિક ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• એન્ટીપાયરેટિક : ફીવર દૂર કરવા માટે એન્ટીપાયરેટિક ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસીસ : પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુશન અને કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ વાળા કેસમાં પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસીસ પરફોર્મ કરવામાં આવે છે જેમાં પેરીકાર્ડિયમમાં રહેલા વધારાના ફ્લુઇડને રિમુવ કરવામાં આવે છે.
• પેરીકાર્ડિયાક્ટોમી : ક્રોનિક અથવા રિકરંટ પેરીકાર્ડાયટીસ વાળી કન્ડિશનમાં પેરીકાર્ડિયાક્ટોમી પરફોર્મ કરવામાં આવે છે. જેમાં પેરીકાર્ડિયામના પાર્ટ અથવા એન્ટાયર પેરીકાર્ડિયામને સર્જીકલી રીમુવ કરવામાં આવે છે. Write nursing management of pericarditis (રાઇટ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ પેરીકાર્ડાયટીસ)

Hyperthermia related to infection as evidance by increase body temperature મેન્ટેન બોડી ટેમ્પરેચર (બોડી ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઈટલ સાઈન મોનિટર કરવા.
• દર બે થી ચાર કલાકે ટેમ્પરેચર મોનિટર કરવું.
• પેશન્ટ ના રૂમનું ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને કોલ્ડ એપ્લિકેશન પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટની ઠંડી લાગે તો કોલ્ડ એપ્લિકેશન અવોઇડ કરવી અને બ્લેન્કેટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• એડીકવેટ હાઇડ્રેશન મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને ઓરલી ફલુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું તેમજ આઇવી ફ્લુઇડ એડમિનિસ્ટર કરવું.
• ડોક્ટરના પ્રિસ્ક્રિપ્શન મુજબ એન્ટિપાઇરેટિક અને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Anxiety related to disease condition, uncertain prognosis, hospitilization as evidence by verbalization, restlessness, agitation

રીડયુસ એન્ઝાઈટી (એન્ઝાઈટી દૂર કરવી)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• એન્ઝાયટી માટેના સાઇન જેમકે રેસ્ટલેસનેસ, સ્લીપલેસનેસ માટે અસેસ કરવું.
• પેશન્ટની સાઇકોલોજીકલ નીડ પર ધ્યાન આપવું અને પેશન્ટની વાત ધ્યાનથી સાંભળવી.
• પેશન્ટને તેની ફીલિંગ, ડીસકંફર્ટ અને એન્ઝાઈટી એક્સપ્રેસ કરવા માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટના બધા ડાઉટ અને ક્વેરી સોલ્વ કરવા.
• પેશન્ટને તેની કન્ડિશન અને ટ્રીટમેન્ટ વિશે નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું જેથી તેની એન્ઝાઈટી દૂર થાય અને પેશન્ટ કોન્ફિડન્ટ બને.
• પેશન્ટને સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ આપવો.
• પેશન્ટને માઈન્ડ ડાયવર્ઝનલ થેરાપી અને રીક્રીએશનલ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• એન્ટિએન્ઝાયટી એજન્ટ એડમિનિસ્ટર કરવું. Activity intolerance related to fatigue,
• dyspnea as evidance by shortness of breath, abnormal heart rate

ઇન્હાસ એક્ટિવિટી લેવલ (એક્ટિવિટી લેવલ વધારવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• પેશન્ટની એક્ટિવિટી લેવલ ચેક કરવું.
• પેશન્ટને શરૂઆતમાં બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ત્યારબાદ ધીરે ધીરે પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટને તેની એક્ટિવિટી માટે આસિસ્ટ કરવું.
• 2 એક્ટિવિટીની વચ્ચે પેશન્ટને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને એક્ટિવિટી દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારની બ્રિથિંગ ડીફીકલ્ટી, પાલ્પીટેશન જોવા મળે છે કે નહીં તે ચેક કરવું.
• જો પ્રેઝન્ટ હોય તો પેશન્ટની એક્ટિવિટીને સ્ટોપ કરવી અને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને હેવી સામાન લિફ્ટ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
• હાર્ટને સ્ટ્રેઇન પડે તેવા કામ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
  Define myocarditis (ડીફાઇન માયોકાર્ડાયટિસ)
• માયોકાર્ડિયમ અથવા હાર્ટ મસલ્સના ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશનને માયોકાર્ડાયટિસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જે હાર્ટનું મિડલ લેયર છે.
• માયોકાર્ડિયમ ઇન્ફ્લામેશન થવાને કારણે હાર્ટ એ ઇન્ફ્લેમડ બને છે જેથી હાર્ટ એ સારી રીતે પમ્પ કરી શકતું નથી. Write causes of myocarditis (રાઇટ કોસ ઓફ માયોકાર્ડાયટિસ)

માયોકાર્ડાયટિસ મુખ્યત્વે વાયરલ ઇન્ફેક્શનને કારણે જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત તે બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન, ફંગલ ઇન્ફેક્શન, પેરાસાઇટ ઇન્ફેક્શન અને ઓટોઇમ્યુન ડીસઓર્ડર અને અમુક મેડિસિનને કારણે થાય છે.

• વાયરલ ઇન્ફેક્શન : કોમન વાયરસ જેવા કે એડીનોવાયરસ, કોક્સસેકીવાયરસ, ઈન્ફલ્યુએન્ઝા, એન્ટ્રોવાયરસ, હર્પીસ સિમ્પ્લેક્સ વાયરસને કારણે માયોકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે.
• બેક્ટેરીયલ ઇન્ફેક્શન : સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ, સ્ટેફાયલોકોકસ, ટ્યુબરક્યુલોસિસ, ગોનોકોકલ ઇન્ફેકશનને કારણે માયોકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે.
• ફંગલ ઇન્ફેક્શન : એસ્પરજિલસ, કેન્ડીડા, હિસ્ટોપ્લાઝ્મા જેવી ફંગીના કારણે માયોકાર્ડાયટિસ જેવા મળી શકે છે.
• પેરાસાઇટ ઇન્ફેક્શન : ટ્રાયપેનોસોમા ક્રુઝી, ટોક્સોપ્લાઝ્મા જેવા પેરાસાઇટના ઇન્ફેક્શનને કારણે માયોકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે.
• ઓટોઇમ્યુન ડીસઓર્ડર : ઓટોઇમ્યુન ડીસઓર્ડર જેમકે લ્યુપસ, રુમેટોઇડ આર્થરાયટિસ, સાર્કોઇડોસિસ અને વેજેનરસ ગ્રાન્યુલોમેટોસિસ જેવી કન્ડીશનને કારણે હાર્ટ મસલ્સમાં ઇન્ફ્લામેશન જોવા મળે છે.
• સરટેન મેડીકેશન : અમુક મેડિસીન જેમકે કૅન્સરની ટ્રીટમેન્ટ માટે યુઝ થતી ડ્રગ, ઇમ્યુનોસપ્રેશન જેવી મેડિસીનનો ઉપયોગ કરવાને કારણે માયોકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે.
• ટોક્ષિક સબસ્ટન્સ : ટોક્ષિક સબસ્ટન્સના એક્સપોઝરમાં આવવાને કારણે પણ માયોકાર્ડાયટિસ થઇ શકે છે. જેમકે હેવી મેટલસ

Write sign & symptoms seen in myocarditis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન માયોકાર્ડાયટીસ)

માયોકાર્ડાયટીસમાં વેરિયસ પ્રકારના સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે.

• ચેસ્ટ પેઇન
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• એરિધેમિયા
• રેપિડ હાર્ટ બીટ
• પાલ્પીટેશન
• ફટીગ
• ફીવર
• હેડએક
• સ્વેલિંગ ઇન લેગ, એન્કલ, ફીટ
• હાર્ટ ફેલિયર Write diagnostic evaluation of myocarditis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ માયોકાર્ડાયટીસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્સામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• ચેસ્ટ x-ray
• કાર્ડિયાક MRI
• એન્ડોમાયોકાર્ડિયલ બાયોપ્સી
• બ્લડ ટેસ્ટ (કાર્ડિયાક એન્ઝાઇમ, બ્લડ કલ્ચર) Write management of myocarditis (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ માયોકાર્ડાયટીસ)

✓ હાર્ટ ફેલિયર મેનેજમેન્ટ : જો હાર્ટ ફેલિયર પ્રેઝન્ટ હોય તો તેના મેનેજમેન્ટ માટે નીચે મુજબની મેડીકેશનનો ઉપયોગ કરવો.

• ACE ઇન્હીબીટર : આફ્ટર લોડ રિડયુસ કરવા માટે ACE ઇન્હીબીટર ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
• બીટા બ્લોકર : હાર્ટ રેટ કન્ટ્રોલ કરવા અને માયોકાર્ડિયાલ ઓક્સિજન ડિમાન્ડને રિડ્યુસ કરવા માટે બીટા બ્લોકર ગ્રુપની મેડિસિન પ્રોવાઈડ કરવી.
• ડાયયુરેટિકસ : ફ્લુઇડ ઓવર લોડને મેનેજ કરવા માટે ડાયયુરેટિકસ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.

✓ એન્ટીએરિધેમિક ડ્રગ : એરિધેમિયાને કન્ટ્રોલ કરવા માટે એન્ટીએરિધેમિક ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.

✓ ઇમ્યુનોસ્પ્રેસિવ થેરાપી : ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડરને કારણે માયોકાર્ડાયટિસ થયેલ હોય તો ઇમ્યુનીટીને સપ્રેસ કરવા માટે ઇમ્યુનોસ્પ્રેસિવ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.

✓ એન્ટીવાયરલ થેરાપી : જો માયોકાર્ડાયટિસ એ વાયરલ ઇન્ફેક્શનને કારણે થયેલ હોય તો તેને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટીવાયરલ ડ્રગ એડમિનિસ્ટર કરવી.

✓ એન્ટીબાયોટીકસ થેરાપી : જો માયોકાર્ડાયટિસ એ બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનને કારણે થયેલ હોય તો તેને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટીબાયોટીકસ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.

• ઓક્સિજન થેરાપી : જરૂર જણાય તો સપ્લીમેન્ટલ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવો. Write

nursing management of myocarditis (રાઇટ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ માયોકાર્ડાયટિસ)

✓ મેન્ટેન બોડી ટેમ્પરેચર (બોડી ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઈટલ સાઈન મોનિટર કરવા.
• દર બે થી ચાર કલાકે ટેમ્પરેચર મોનિટર કરવું.
• પેશન્ટ ના રૂમનું ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને કોલ્ડ એપ્લિકેશન પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટની ઠંડી લાગે તો કોલ્ડ એપ્લિકેશન અવોઇડ કરવી અને બ્લેન્કેટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• એડીકવેટ હાઇડ્રેશન મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને ઓરલી ફલુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું તેમજ આઇવી ફ્લુઇડ એડમિનિસ્ટર કરવું.
• ડોક્ટરના પ્રિસ્ક્રિપ્શન મુજબ એન્ટિપાઇરેટિક અને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

✓ મેન્ટેનિંગ કાર્ડિયાક આઉટપુટ / ઇમ્પ્રુવ કાર્ડિયાક આઉટપુટ

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• કાર્ડિયોવાસ્કયુલર સ્ટેટસ મોનીટર કરવું.
• ECG પેટર્ન મોનિટર કરવી.
• હિમોડાયનેમિક પેરામીટર મોનીટર કરવા.
• ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવો.
• પેશન્ટને ફાઉલર પોઝિશન અથવા હાઇફાઉલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ આઇ.વી. ફ્લીડ પ્રોવાઇડ કરવું.
• ડોક્ટર એ પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસીન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસિનની સાઇડઇફેક્ટ અને ઇફેક્ટિવનેસ માટે અસેસ કરવું.
• રેકોર્ડ રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

✓ ઇન્હાસ એક્ટિવિટી લેવલ (એક્ટિવિટી લેવલ વધારવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• પેશન્ટની એક્ટિવિટી લેવલ ચેક કરવું.
• પેશન્ટને શરૂઆતમાં બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ત્યારબાદ ધીરે ધીરે પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટને તેની એક્ટિવિટી માટે આસિસ્ટ કરવું.
• 2 એક્ટિવિટીની વચ્ચે પેશન્ટને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને એક્ટિવિટી દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારની બ્રિથિંગ ડીફીકલ્ટી, પાલ્પીટેશન જોવા મળે છે કે નહીં તે ચેક કરવું.
• જો પ્રેઝન્ટ હોય તો પેશન્ટની એક્ટિવિટીને સ્ટોપ કરવી અને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને હેવી સામાન લિફ્ટ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
• હાર્ટને સ્ટ્રેઇન પડે તેવા કામ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
  Define endocarditis (ડીફાઇન એન્ડોકાર્ડાયટિસ)
• એન્ડોકાર્ડિયમના ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશનને એન્ડોકાર્ડાયટિસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જે હાર્ટનું સૌથી ઇનર મોસ્ટ લેયર છે.
• હાર્ટ ચેમ્બર અને હાર્ટ વાલ્વની ઇનર લાઇનિંગના ઇન્ફેક્શનને એન્ડોકાર્ડાયટિસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• જે મુખ્યત્વે બેક્ટેરિયલ, વાયરલ અથવા ફંગલ ઇન્ફેક્શનને કારણે જોવા મળે છે.
• એન્ડોકાર્ડાયટિસમાં મુખ્યત્વે હાર્ટ વાલ્વ ડેમેજ થાય છે. (મેઇનલી મિટ્રલ વાલ્વ)
• Write causes of endocarditis (રાઇટ કોસ ઓફ એન્ડોકાર્ડાયટિસ)
• બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન (સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ, સ્ટેફાયલોકોકસ, એન્ટેરોકોકસ)
• ફંગલ ઇન્ફેક્શન (કેન્ડીડા, એસ્પરજીલસ)
• નોન બેક્ટેરિયલ થ્રોમ્બોટિક એન્ડોકાર્ડાયટિસ
• ઓટોઇમ્યુન ડીઝીસ
• ટ્રોમા એન્ડ ઇન્જરી
• ડેન્ટલ, યુરોલોજીક ઓર ગાયનેકોલોજીક સર્જરી, કોલોનોસ્કોપી
• ઇમ્યુનોસ્પ્રેશન
• પ્રિએક્સિસ્ટિંગ હાર્ટ કન્ડીશન
• Write sign and symptoms of endocarditis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ એન્ડોકાર્ડાયટિસ)
• ફીવર
• ચિલ્સ
• ફટિગ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• ચેસ્ટ પેઇન
• નાઇટ સ્વેટ
• હાર્ટ મરમર
• વેઇટ લોસ
• મસલ્સ એન્ડ જોઇન્ટ પેઇન
• સ્વેલીંગ ઇન ફિટ, લેગ, એબ્ડોમેન

સ્પેસિફિક સાઇન :

• પેટેચિયા (સ્મોલ રેડ એન્ડ પર્પલ સ્પોટ ઓન સ્કીન)
• ઓસ્લર નોડ – osler’s node (પેઇનફુલ રેઇસડ રેડ ઓર પર્પલ સબકયુટેનિયસ લિઝન ઇન ફિંગર એન્ડ ટોસ)
• જાનવે લિઝન – janeway lesion : પેઇન લેસ, ફ્લેટ રેડ સ્પોટ ઓન ધ પાલ્મ એન્ડ સોલ
• સ્પીલન્ટર હેમરેજ – splinter haemorrhage : સ્મોલ, રેડ એન્ડ બ્રાઉન સ્ટ્રીક અન્ડર ધ નેઇલ
• રોથ સ્પોટ – roth spot : (રટાઇનલ હેમરેજ વિથ પેલ સેન્ટર ) Write diagnostic evaluation of endocarditis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ એન્ડોકાર્ડાયટિસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• બ્લડ કલ્ચર
• ઇન્ફ્લામેટરી માર્કર (CRP, ESR)
• સિરોલોજીકલ ટેસ્ટ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રાફી
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રાફી
• ન્યુક્લિયર મેડિસિન ટેસ્ટ
• કાર્ડિયાક કેથેટેરાઇઝેશન
• Write management of endocarditis (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ એન્ડોકાર્ડાયટિસ)

✓ એન્ટિબાયોટિક્સ થેરાપી :

• એમપેરિક (પ્રયોગમૂલક) એન્ટિબાયોટિક્સ : જ્યાં સુધી બ્લડ કલ્ચરનું રિપોર્ટના આવે ત્યાં સુધી બ્રોડસ્પેકટ્રમ એન્ટિબાયોટિક પ્રોવાઈડ કરવી.
• ટાર્ગેટડ એન્ટિબાયોટિક્સ : બ્લડ કલ્ચરનો રિપોર્ટ આવ્યા બાદ ટાર્ગેટ એન્ટિબાયોટિક એડમિનિસ્ટર કરવી. એટલે કે સ્પેસિફિક ઓર્ગેનિઝમ પ્રત્યે સ્પેસિફિક એન્ટિબાયોટિક એડમિનિસ્ટર કરવી. આ એન્ટિબાયોટિકનો કોર્સ 4 થી 6 વિક સુધી કંટીન્યુ કરવો.
• સ્ટેફાયલોકોકસ ઓરિયસ : સ્ટેફાયલોકોકસ ઓરિયસ બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન વાળા કેસમાં નેફસિલિન અથવા ઓક્સાસિલિન તેમજ વેન્કોમાયસીન અથવા ડેપ્ટોમાયસીન આપવી.
• સ્ટ્રેપટોકોકાઇ : સ્ટ્રેપટોકોકાઇ બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન વાળા કેસમાં પેનિસિલિન અથવા સેફટ્રીયાક્ઝોન આપવી. પેનિસિલિન રેજીસ્ટન્સ વાળા કેસમાં વેન્કોમાયસીન પ્રોવાઈડ કરવી.
• એન્ટેરકોકાઇ : એન્ટેરકોકાઇ બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન વાળા કેસમાં જેન્ટામાયસિન સાથે એમ્પીસીલીન અથવા વેન્કોમાયસીન કોમ્બિનેશનમાં આપવી.

✓ સર્જીકલ ઇન્ટરવેન્શન :

• વાલ્વ ડિસ્ફંકશનને કારણે હાર્ટ ફેલિયર થયેલ હોય, અનકંટ્રોલડ ઇન્ફેક્શન, એબ્સેસ ફોર્મેશન જેવા કેસમાં સર્જીકલ ઇન્ટરવેશન કરવામાં આવે છે.
• જેમાં મુખ્યત્વે વાલ્વ રીપેર અથવા વાલ્વ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન કરવામાં આવે છે.

Write nursing management of endocarditis (રાઇટ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ એન્ડોકાર્ડાયટિસ)

✓ મેન્ટેન બોડી ટેમ્પરેચર (બોડી ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઈટલ સાઈન મોનિટર કરવા.
• દર બે થી ચાર કલાકે ટેમ્પરેચર મોનિટર કરવું.
• પેશન્ટ ના રૂમનું ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને કોલ્ડ એપ્લિકેશન પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટની ઠંડી લાગે તો કોલ્ડ એપ્લિકેશન અવોઇડ કરવી અને બ્લેન્કેટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• એડીકવેટ હાઇડ્રેશન મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને ઓરલી ફલુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું તેમજ આઇવી ફ્લુઇડ એડમિનિસ્ટર કરવું.
• ડોક્ટરના પ્રિસ્ક્રિપ્શન મુજબ એન્ટિપાઇરેટિક અને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

✓ મેન્ટેનિંગ કાર્ડિયાક આઉટપુટ / ઇમ્પ્રુવ કાર્ડિયાક આઉટપુટ

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• કાર્ડિયોવાસ્કયુલર સ્ટેટસ મોનીટર કરવું.
• ECG પેટર્ન મોનિટર કરવી.
• હિમોડાયનેમિક પેરામીટર મોનીટર કરવા.
• ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવો.
• પેશન્ટને ફાઉલર પોઝિશન અથવા હાઇફાઉલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ આઇ.વી. ફ્લીડ પ્રોવાઇડ કરવું.
• ડોક્ટર એ પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસીન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસિનની સાઇડઇફેક્ટ અને ઇફેક્ટિવનેસ માટે અસેસ કરવું.
• રેકોર્ડ રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

✓ ઇન્હાસ એક્ટિવિટી લેવલ (એક્ટિવિટી લેવલ વધારવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• પેશન્ટની એક્ટિવિટી લેવલ ચેક કરવું.
• પેશન્ટને શરૂઆતમાં બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ત્યારબાદ ધીરે ધીરે પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટને તેની એક્ટિવિટી માટે આસિસ્ટ કરવું.
• 2 એક્ટિવિટીની વચ્ચે પેશન્ટને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને એક્ટિવિટી દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારની બ્રિથિંગ ડીફીકલ્ટી, પાલ્પીટેશન જોવા મળે છે કે નહીં તે ચેક કરવું.
• જો પ્રેઝન્ટ હોય તો પેશન્ટની એક્ટિવિટીને સ્ટોપ કરવી અને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને હેવી સામાન લિફ્ટ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
• હાર્ટને સ્ટ્રેઇન પડે તેવા કામ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
  Define rheumatic fever (ડીફાઇન રુમેટિક ફીવર)
• રુમેટિક ફીવર એ ઇન્ફ્લામેટરી ડિસઓર્ડર છે જે ગ્રુપ A સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ બેક્ટેરિયાને કારણે થયેલ સ્ટ્રેપ થ્રોટ ઇન્ફેકશન તેમજ સ્કારલેટ ફીવરના મિસમેનેજમેન્ટ તેમજ કોમ્પ્લિકેશન સ્વરૂપે જોવા મળે છે. જે મુખ્યત્વે 5 થી 15 વર્ષની ઉંમર ધરાવતા બાળકોમાં વધારે જોવા મળે છે તેમજ એડલ્ટમાં પણ જોવા મળે છે. જે હાર્ટ, બ્લડ વેસેલ્સ, જોઇન્ટ, સ્કીન અને બ્રેઇનને અફેકટ કરે છે.
• રુમેટિક ફીવરના કોમ્પ્લિકેશન તરીકે રુમેટિક હાર્ટ ડીઝીસ જોવા મળે છે.
• Write causes of rheumatic fever (રાઇટ કોસ ઓફ રુમેટિક ફીવર)
• રુમેટિક ફીવર એ ગ્રુપ A સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ બેક્ટેરિયાને પાણી કારણે થયેલ સ્ટ્રેપ થ્રોટ ઇન્ફેક્શન તેમજ સ્કારલેટ ફીવરના મિસમેનેજમેન્ટ તેમજ કોમ્પ્લિકેશનને કારણે થાય છે.
• રુમેટિક ફીવર થવા માટેના રિસ્ક ફેકટર નીચે મુજબ છે :
• એજ : 5-15 વર્ષની ઉંમર ધરાવતા બાળકોમાં વધારે જોવા મળે છે.
• જીનેટિક પ્રેડીપોઝિશન
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી
• પૂર લિવિંગ કન્ડિશન
• પ્રિવિયસ એપિસોડ ઓફ રુમેટિક ફીવર
• ઇમ્યુનોસ્પ્રેસડ પેશન્ટ
• Write sign & symptoms seen in rheumatic fever (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન રુમેટિક ફીવર)
• રુમેટિક ફીવરના સિમ્પ્ટમ્સ એ સ્ટ્રેપ થ્રોટ ઇન્ફેક્શન લાગ્યાના એક થી ચાર વિકની અંદર જોવા મળે છે.
• ડકેટ જોન્સ દ્વારા રુમેટિક ફીવરને ડાયગ્નોસ કરવા માટેના અમુક ક્રાઇટેરિયા આપેલ છે. જે રુમેટિક ફીવરના ડાયગ્નોસીસ કરવા માટે ઉપયોગી છે. જેમ કે મેઝર ક્રાઇટેરિયાના બે સિમ્પ્ટમ્સ પ્રેઝન્ટ હોય તો તેને રુમેટિક ફીવર તરીકે ડાયગ્નોસીસ કરી શકાય છે અથવા મેઝર ક્રાઇટેરિયાના એક સિમ્પ્ટમ્સ અને માઇનર ક્રાઇટેરિયાના બે સિમ્પ્ટમ્સ પ્રેઝન્ટ હોય અને સાથે સ્ટ્રેપ થ્રોટ ઇન્ફેક્શનની હિસ્ટ્રી પ્રેઝન્ટ હોય તો તેને પણ રુમેટિક ફીવર તરીકે ડાયગ્નોસીસ કરી શકાય છે. મેજર અને માઇનર ક્રાઇટેરિયા નીચે મુજબ છે.

✓ મેજર ક્રાઇટેરિયા :

મેજર ક્રાઇટેરિયા માટે ‘CASES’ નેનોમિકનો ઉપયોગી છે.
C : કાર્ડાયટિસ
A : આર્થરાઇટિસ
S : સબક્યુટેનીયસ નોડ્યુલ્સ (એસોફ બોડી)
E : ઇરીથેમા મારજીનેમ (સ્કીન રેસ)
S : સિડેનહામ કોરિયા (રેપિડ જર્કી મુવમેન્ટ)

✓ માઇનર ક્રાઇટેરિયા :

માઇનર ક્રાઇટેરિયા માટે ‘FRAPP’ નેનોમિકનો ઉપયોગી છે.
F : ફીવર
R : રેઇસડ ESR/CRP
A : આર્થ્રાલ્જીઆ (જોઇન્ટ પેઇન)
P : પ્રોલંગ PR ઇન્ટર્વલ
P : પ્રિવિયસ એપિસોડ ઓફ રુમેટિક ફીવર

Write diagnostic evaluation of rheumatic fever (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ રુમેટિક ફીવર)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિક્લ એક્ઝામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• લેબોરેટરી ટેસ્ટ
• એરિથ્રોસાઇટ સેડિમેન્ટેશન રેટ
• C-રિએક્ટિવ પ્રોટીન
• ASO ટાઇટ્રે અથવા એન્ટિસ્ટ્રેપ્ટોલાયસિન ઓ
• થ્રોટ સ્વેબ
• Write management of rheumatic fever (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ રુમેટિક ફીવર)
• એન્ટિબાયોટિક્સ ડ્રગ : ગ્રુપ A સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ બેક્ટેરિયા દ્વારા થયેલ ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી. ઉદાહરણ તરીકે પેનિસિલિન, એરિથ્રોમાયસીન
• એન્ટિઇન્ફ્લામેટરી મેડીકેશન : ઇન્ફલામેશનને રીડયુસ કરવા અને પેઇન રિલીવ કરવા માટે એન્ટિઇન્ફ્લામેટરી મેડિસીન પ્રોવાઇડ કરવી. જેમકે આઇબુપ્રોફેન, ડાયક્લોફેનાક
• કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ : સિવીયર ઇન્ફલામેશન વાળી કન્ડિશનમાં કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી. જેમકે પ્રેડનીસોલોન
• Write complication of rheumatic fever (રાઇટ કોમ્પ્લિકેશન ઓફ રુમેટિક ફીવર)
• રુમેટિક હાર્ટ ડીઝીસ
• હાર્ટ ફેલિયર
• વાલ્વ સ્ટેનોસિસ
• વાલ્વ રિગર્જિટેશન
• એરિધેમિયા
• માયોકાર્ડાયટિસ
• જોઇન્ટ પ્રોબ્લેમ

Write nursing management of rheumatic fever (રાઇટ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ રુમેટિક ફીવર)

✓ મેન્ટેન બોડી ટેમ્પરેચર (બોડી ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઈટલ સાઈન મોનિટર કરવા.
• દર બે થી ચાર કલાકે ટેમ્પરેચર મોનિટર કરવું.
• પેશન્ટ ના રૂમનું ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને કોલ્ડ એપ્લિકેશન પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટની ઠંડી લાગે તો કોલ્ડ એપ્લિકેશન અવોઇડ કરવી અને બ્લેન્કેટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• એડીકવેટ હાઇડ્રેશન મેન્ટેન કરવું.
• પેશન્ટને ઓરલી ફલુઇડ ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું તેમજ આઇવી ફ્લુઇડ એડમિનિસ્ટર કરવું.
• ડોક્ટરના પ્રિસ્ક્રિપ્શન મુજબ એન્ટિપાઇરેટિક અને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

✓ મેન્ટેનિંગ કાર્ડિયાક આઉટપુટ / ઇમ્પ્રુવ કાર્ડિયાક આઉટપુટ

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• કાર્ડિયોવાસ્કયુલર સ્ટેટસ મોનીટર કરવું.
• ECG પેટર્ન મોનિટર કરવી.
• હિમોડાયનેમિક પેરામીટર મોનીટર કરવા.
• ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવો.
• પેશન્ટને ફાઉલર પોઝિશન અથવા હાઇફાઉલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ આઇ.વી. ફ્લીડ પ્રોવાઇડ કરવું.
• ડોક્ટર એ પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસીન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસિનની સાઇડઇફેક્ટ અને ઇફેક્ટિવનેસ માટે અસેસ કરવું.
• રેકોર્ડ રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

✓ ઇન્હાસ એક્ટિવિટી લેવલ (એક્ટિવિટી લેવલ વધારવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• પેશન્ટની એક્ટિવિટી લેવલ ચેક કરવું.
• પેશન્ટને શરૂઆતમાં બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ત્યારબાદ ધીરે ધીરે પેશન્ટને રેન્જ ઓફ મોશન એક્સરસાઇઝ માટે એન્કરેજ કરવું.
• પેશન્ટને તેની એક્ટિવિટી માટે આસિસ્ટ કરવું.
• 2 એક્ટિવિટીની વચ્ચે પેશન્ટને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને એક્ટિવિટી દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારની બ્રિથિંગ ડીફીકલ્ટી, પાલ્પીટેશન જોવા મળે છે કે નહીં તે ચેક કરવું.
• જો પ્રેઝન્ટ હોય તો પેશન્ટની એક્ટિવિટીને સ્ટોપ કરવી અને રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• પેશન્ટને હેવી સામાન લિફ્ટ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
• હાર્ટને સ્ટ્રેઇન પડે તેવા કામ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
  Define heart block (ડીફાઇન હાર્ટ બ્લોક)
• હાર્ટ બ્લોક એ એરિધેમિયાનો એક ટાઇપ છે જે હાર્ટની ઇલેક્ટ્રીકલ સિસ્ટમને અફેક્ટ કરે છે.
• જેમાં હાર્ટ બીટને રેગ્યુલેટ કરતા સિગ્નલમાં ડિસરપ્શન જોવા મળે છે. એટલે કે હાર્ટ મસલ્સના કોન્ટ્રાકશનને સ્ટીમ્યુલેટ કરતા ઇલેક્ટ્રિકલ સિગ્નલમાં ડિસરપ્શન અથવા બ્લોકેજ જોવા મળે છે. ટૂંકમાં હાર્ટની ઇલેક્ટ્રિકલ સિસ્ટમ ખોરવાય જાય છે.
• જેને કારણે હાર્ટબીટ એ સ્લો અને ઇરરેગ્યુલર જોવા મળે છે એટલે કે બ્રેડીકાર્ડિયાની કન્ડીશન જોવા મળે છે.

Classification of heart block (ક્લાસિફિકેશન ઓફ હાર્ટ બ્લોક)

✓ બેસેડ ઓન ધ લોકેશન ઓફ હાર્ટ બ્લોક :

હાર્ટ ઇલેક્ટ્રિકલ કન્ડકશન સિસ્ટમના બ્લોક થવાના લોકેશનના આધારે હાર્ટ બ્લોકને નીચે મુજબ કલાસિફાય કરવામાં આવેલ છે :

I) એટ્રિઓવેન્ટ્રિક્યુલર બ્લોક :

આ ટાઇપમાં એટ્રિઓવેન્ટ્રિક્યુલર નોડ (AV નોડ) તેમજ બંડલ ઓફ હિસમાં બલોકેજ જોવા મળે છે. જે હાર્ટ કંડકશન સિસ્ટમ માટેનું કરીકયુલર જંકશન છે. એટ્રિઓવેન્ટ્રિક્યુલર બ્લોકને તેની સિવીયારીટીને આધારે નીચે મુજબ ક્લાસિફાઈ કરવામાં આવેલ છે :
A) ફર્સ્ટ ડિગ્રી AV બ્લોક
B) સેકન્ડ ડિગ્રી AV બ્લોક
C) થર્ડ ડિગ્રી AV બ્લોક

II) ઇન્ટ્રાવેન્ટ્રિક્યુલર બ્લોક :

ઇન્ટ્રાવેન્ટ્રિક્યુલર બ્લોકમાં હાર્ટના વેન્ટ્રિકલમાં બ્લોક જોવા મળે છે એટલે કે તેમાં હાર્ટના વેન્ટ્રિક્યુલર મસલ્સના ઇલેક્ટ્રિકલ સિગ્નલમાં બ્લોકેજ જોવા મળે છે. ઇન્ટ્રાવેન્ટ્રિક્યુલર બ્લોકમાં બંડલ બ્રાન્ચ બ્લોક અને ફેસિક્યુલર બ્લોકનો સમાવેશ થાય છે.

• બંડલ બ્રાન્ચ બ્લોક : આ ટાઈપમાં બંડલ બ્રાન્ચમાં બ્લોકેજ જોવા મળે છે જે વેન્ટ્રિકલના ડિફરન્ટ પાર્ટમાં સિગ્નલ ટ્રાન્સમિટ કરવા માટે જવાબદાર છે.
• ફેસિક્યુલર બ્લોક (fascicular બ્લોક) : આ ટાઇપમાં બંડલ બ્રાન્ચમાં આવેલ ફેસિકલસમાં બ્લોકેજ જોવા મળે છે. જેમાં મુખ્યત્વે લેફટ એન્ટેરિયર ફેસિકલ અથવા લેફટ પોસ્ટ્રેરિયર ફેસિકલમાં બ્લોકેજ જોવા મળે છે.
• ✓ બેસેડ ઓન ધ સિવીયારીટી ઓફ હાર્ટ બ્લોક :

હાર્ટ બ્લોક એ માઇલ્ડ ટુ સિવીયર ફોર્મમાં જેવા મળે છે આથી તેને તેની સિવીયારિટીને આધારે ત્રણ ટાઇપમાં વેચવામાં આવેલ છે :
1) ફર્સ્ટ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક
2) સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક
3) થર્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક

1) ફર્સ્ટ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક : આ હાર્ટ બ્લોકનો સૌથી માઇલ્ડ ટાઇપ છે જેમાં હાર્ટની ઇલેક્ટ્રિકલ સિસ્ટમ સ્લો બનેલી હોય છે જેથી ઇલેક્ટ્રિકલ સિગ્નલ એ સ્લો પડી જાય છે પરંતુ તેમાં કંડક્શન સિસ્ટમ ધીમે ધીમે ચાલુ હોય છે એટલે કે ઇલેક્ટ્રિકલ સિગ્નલ એ AV નોડ થ્રુ પાસ થય વેન્ટ્રિકલ સુધી પહોંચે છે. ફર્સ્ટ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોકને મેડિસિનથી ટ્રીટ કરવામાં આવે છે.

2) સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક : આ હાર્ટ બ્લોકનો મોડીરેટ ટાઇપ છે જેમાં અમુક ઇલેક્ટ્રિકલ સિગ્નલ એ એટ્રીયામાંથી પાસ થઇ વેન્ટ્રિકલ સુધી પહોંચે છે જ્યારે અમુક ઇલેક્ટ્રિકલ સિગ્નલ એ એટ્રીયાથી વેન્ટ્રિકલ સુધી પહોંચવામાં ફેઇલ જાય છે. સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોકને ફરીથી બે ટાઇપમાં વહેચવામાં આવેલ છે :
i) ટાઇપ 1 સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક
ii) ટાઇપ 2 સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક

i) ટાઇપ 1 સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક : ટાઇપ 1 સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોકને ‘mobitz type 1’ અથવા ‘wenckebach’s AV block’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોકનું લેસ સિવીયર ફોર્મ છે.જેમાં ઇલેક્ટ્રિકલ સિગ્નલ એ સાવ સ્લો થયેલ હોય છે. એટલી બધી સ્લો થવાને કારણે હાર્ટ દ્વારા હાર્ટબીટને સ્કીપ થઇ જાય છે.

ii) ટાઇપ 2 સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક : ટાઇપ 2 સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોકને ‘mobitz type 2’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે આ સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોકનું મોર સિવીયર ફોર્મ છે. જેમાં અમુક ઇલેક્ટ્રિકલ સિગ્નલ એ વેન્ટ્રિકલ સુધી પહોંચતા નથી અને હાર્ટ બીટ એ ઇરરેગ્યુલર અને સ્લો થઇ જાય છે.

3) થર્ડ ડિગ્રી (કમ્પ્લીટ) હાર્ટ બ્લોક : થર્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક કે જેને કમ્પ્લીટ હાર્ટ બ્લોક તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.જે હાર્ટ બ્લોકનું સિવીયર ફોર્મ છે.જેમાં એટ્રિયાથી વેન્ટ્રીકલ સુધી પાસ થતાં ઇલેક્ટ્રિકલ સિગ્નલમાં કમ્પ્લીટ બ્લોકેજ જોવા મળે છે જેને કારણે હાર્ટની પમ્પિંગ કરવાની એબિલિટી ખોરવાય છે. આવા સમયે વેન્ટ્રીકલ પોતાની રીતે ઇમ્પલસીસ જનરેટ કરે છે જેને ફંકશનલ અથવા વેન્ટ્રીક્યુલર એસ્કેપ બીટ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. થર્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોકની ટ્રીટમેન્ટ માટે પેસમેકરનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

Write causes of heart block (રાઇટ કોસ ઓફ હાર્ટ બ્લોક)

• હાર્ટ ડીઝીસ (માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન,કાર્ડિયોમાયોપેથી, કન્જેસટીવ હાર્ટ ફેલિયર)
• કન્જીનેટલ હાર્ટ ડીફેકટ
• ડીજનરટીવ ચેન્જીસ
• મેડીકેશન (બીટા બ્લોકર, કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર, એન્ટીએરિધેમિયા ડ્રગ)
• ઇન્ફેકશન
• ઇન્ફ્લામેટરી કન્ડીશન
• ઇલેક્ટ્રોલાઇટ ઇમબેલેન્સ
• ઓટોઇમ્યુન કન્ડીશન (લ્યુપસ)

Write sign and symptoms seen in heart block (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન હાર્ટ બ્લોક)

• સ્લો હાર્ટ બીટ (બ્રેડીકાર્ડિયા)
• એબ્નોર્મલ હાર્ટ બીટ
• ફટીગ
• ડીઝીનેસ ઓર લાઇટહેડનેસ
• ફેન્ટિગ
• ચેસ્ટ પેઇન
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• પાલપીટેશન
• Write diagnostic evaluation of heart block (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ હાર્ટ બ્લોક)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્સામીનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• હોલ્ટર મોનિટરીંગ
• એક્સરસાઇઝ સ્ટ્રેસ ટેસ્ટ
• ઇલેક્ટ્રોફિઝિયોલોજીક સ્ટડી
• ટિલ્ટ ટેબલ ટેસ્ટ
• બ્લડ ટેસ્ટ (સિરમ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ લેવલ, કાર્ડિયાક બાયોમાર્કર)
• ઇવેન્ટ મોનીટર

Write management of heart block (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ હાર્ટ બ્લોક)

હાર્ટ બ્લોકનું મેનેજમેન્ટ તેના ટાઈપ અને સિવિયારીટી ઉપર આધાર રાખે છે. ફર્સ્ટ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોકમાં કોઈપણ પ્રકારના ટ્રીટમેન્ટની જરૂર રહેતી નથી. સેકન્ડ ડિગ્રી હાર્ડ બ્લોક તેમજ થર્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક માટે નીચે મુજબના ઇન્ટરવેશનની જરૂર પડે છે :

• મેડિકેશન : અમુક કેસિસમાં હાર્ટ રેટને સ્લો કરવા અને ઇલેક્ટ્રિકલ કંડકશનને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે બેટા બ્લોકર અને કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર જેવી મેડિસિન નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• ટેમ્પરરી પેસિંગ : સિમ્પ્ટોમેટિક અથવા સિવીયર હાર્ટ બ્લોક માટે ટેમ્પરરી પેસિંગ એટલે કે ટેમ્પરરી પેસમેકર પ્લેસમેન્ટ એ જરુરી છે. જેમાં એક્સટર્નલ પેસિંગ એટલે કે ટ્રાન્સકયુટેનીયસ પેસિંગ અથવા તો ટેમ્પરરી ઇન્ટર્નલ પેસિંગ કરવામાં આવે છે. જેમાં હાર્ટમાં વેઇન થ્રુ વાયર ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે.
• પરમેનેન્ટ પેસમેકર : પરસિસ્ટન્ટ હાર્ટ બ્લોક માટે પરમેનેન્ટ પેસમેકર પ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે જે હાર્ટ રેટને રેગ્યુલેટ કરે છે અને પ્રોપર ઈલેક્ટ્રિકલ કંડકશન પ્રોવાઇડ કરે છે. પરમેનેન્ટ પેસમેકર એ થર્ડ ડિગ્રી હાર્ટ બ્લોક માટે ચોઇસ ઓફ ટ્રીટમેન્ટ છે.
• કાર્ડિયાક રિસિંક્રોનાઇઝેશન થેરાપી (CRT) : હાર્ટ બ્લોક એ હાર્ટ ફેલિયર સાથે સંકળાયેલ હોય ત્યારે તેવા કેસમાં CRT પ્રિફર કરવામાં આવે છે. જેમાં સ્પેશિયલ ટાઈપના પેસમેકરને ઈમ્પ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે જે હાર્ટ વેન્ટ્રીકલના કોન્ટ્રાક્ટરને કોર્ડીનેટ કરે છે અને પંપિંગ ફંક્શન ઇમ્પ્રુવ કરે છે.
• લાઇફ સ્ટાઇલ મોડિફિકેશન : હેલ્ધી લાઈફ સ્ટાઈલ એડોપ્ટ કરવી. રેગ્યુલર એક્સરસાઇઝ કરવી, હાર્ટ હેલ્થી ડાયટ લેવો, સ્મોકિંગ અવોઇડ કરવું, સ્ટ્રેસને મેનેજ કરવો. આ બધા ઇન્ટરવેનશન એ હાર્ટ બ્લોક સાથે સંકળાયેલ કોમ્પ્લિકેશનના રિસ્કને રિડયુસ કરવામાં મદદ કરે છે.
• ટ્રીટમેન્ટ ઓફ અંડરલાયિંગ કોસ : હાર્ટ બ્લોક થવા માટેના કોષને આઈડેન્ટીફાય કરવો અને તેને ટ્રીટ કરવો.
  Complication of heart disease (કોમ્પ્લિકેશન ઓફ હાર્ટ ડીઝીસ)

Define acute heart failure (ડીફાઇન એક્યુટ હાર્ટ ફેલિયર)

એક્યુટ હાર્ટ ફેલિયર એ સિરીયસ કન્ડિશન છે જેમાં હાર્ટ એ સડનલી ઇફેક્ટિવેલી બ્લડ પંપ કરવા માટે અનએબલ થઇ જાય છે. એટલે કે હાર્ટ એ બોડીની નીડ પ્રમાણે પૂરતા પ્રમાણમાં બ્લડ પંપ કરી શકતું નથી. જેથી તાત્કાલિક ટ્રીટમેન્ટની જરૂર પડે છે.

Write causes of acute heart failure (રાઇટ કોસ ઓફ એક્યુટ હાર્ટ ફેલિયર)

• કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસ
• હાઇ બ્લડ પ્રેશર
• કાર્ડિયોમાયોપથી
• હાર્ટ વાલ્વ ડીસઓર્ડર
• એરિધેમિયા
• ઇન્ફેક્શન (માયોકાર્ડાયટિસ, એન્ડોકાર્ડાયટિસ)
• પલ્મોનરી એમબોલિઝમ
• થાઇરોઇડ ડીસઓર્ડર
• ડ્રગ ઓર આલ્કોહોલ એબયુસ
• Write sign & symptoms seen in acute heart failure (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન એક્યુટ હાર્ટ ફેલિયર)
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• રેપિડ ઓર ઇરરેગયુલર હાર્ટબીટ
• ફ્લુઇડ રીટેન્શન
• પલ્મોનરી ઇડીમા
• સ્વેલિંગ ઇન લેગ, એન્કલ, ફીટ
• કફિંગ એન્ડ સ્નીઝિંગ
• પ્રોડક્શન ઓફ ફ્રોથી પિંક સ્ફુટમ
• ફિલિંગ ઓફ સફોકેશન
• ઓર્થોપ્નીયા
• પાલ્પીટેશન
• રીડયુસ એક્સરસાઇઝ ટોલેરન્સ
• પેરોક્સિસ્મલ નોકચ્યુરલ ડિસ્પનિયા
• ડીક્રીઝ યુરીન આઉટપુટ
• સ્વેટિંગ
• ફ્ટીગ
• કન્ફ્યુઝન એન્ડ ઓવર થીંકિંગ

Write diagnostic evaluation of acute heart failure (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ હાર્ટ ફેલિયર)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રો કાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકો કાર્ડિયોગ્રામ
• ચેસ્ટ એક્સ રે
• બ્રેઇન નેટ્રિયુરેટિક પેપ્ટાઇડ ટેસ્ટ
• બ્લડ ટેસ્ટ (સિરમ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ લેવલ , કાર્ડિયાક માર્કર, રીનાલ ફંકશન ટેસ્ટ, C-રિએક્ટિવ પ્રોટીન)
• ABG એનાલાયસિસ
• કાર્ડિયાક કેથેટરાઇઝેશન
• પલ્મોનરી આર્ટરી કેથેટરાઇઝેશન
• પલ્મોનરી ફંકશન ટેસ્ટ

Write management of acute heart failure (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ એક્યુટ હાર્ટ ફેલિયર)

• ઓક્સિજન થેરાપી : ઑક્સિજન લેવલ ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે અને શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથને રિલીવ કરવા માટે ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડાયયુરેટીકસ : ફ્લુઇડ બિલ્ડઅપને રિડયુસ કરવા અને કન્જેશનના સિમ્પ્ટમ્સને રિલીવ કરવા માટે ડાયયુરેટીકસ ડ્રગ જેવી કે લેસિક્સ એડમિનિસ્ટર કરવી.
• વાસોડાયલેટર : કાર્ડિયાક વર્કલોડ રિડયુસ કરવા અને બ્લડ ફલો ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે વાસોડાયલેટર ડ્રગ જેમ કે નાઇટ્રોગ્લિસરિન, નાઇટ્રોપેસાઇડ એડમિનિસ્ટર કરવી.
• આયનોટ્રોપ્સ : સિવીયર કેસિસ કે જેમાં કાર્ડિયાક આઉટપુટ રિડયુસ થયેલ હોય તો તેવા કેસમાં આયનોટ્રોપિક મેડીસિન જેવી કે ડોબ્યુટામાઇન, મિલરીનોન એડમિનિસ્ટર કરવી. જે હાર્ટ ફંકશનને ઇમ્પ્રુવ કરવામાં મદદ કરે છે.
• મેકેનિકલ વેન્ટિલેશન : સિવીયર કેસિસમાં રેસ્પાયરેટરી ડિસ્ટ્રેસ અને રેસ્પાયરેટરી ફેલિયર જેવી કન્ડીશન પ્રેઝન્ટ હોય ત્યારે બ્રિથિંગને સપોર્ટ કરવા માટે મેકેનિકલ વેન્ટિલેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• કાર્ડિયાક રિસિંક્રોનાઇઝેશન થેરાપી (CRT) અથવા ઇમ્પ્લાન્ટેબલ કાર્ડિયોવર્ટર-ડિફિબ્રિલેટર (ICD) : અમુક સિલેક્ટેડ કેસીસમાં CRT અને ICD જેવા ડિવાઇસનો ઉપયોગ કરવો. જે હાર્ટ ફંકશનને ઇમ્પ્રૂવ કરે છે અને લાઇફ થ્રેટનિંગ એરિધેમિયાને પ્રિવેન્ટ કરે છે.
• રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન : એકયુટ હાર્ટ ફેલિયર એ હાર્ટ એટેક અથવા કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસને કારણે થયેલ હોય તો રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન પ્રોસિજર જેમ કે કોરોનરી આર્ટરી બાયપાસ ગ્રાફટ, પર્ક્યુટેનીયસ કોરોનરી ઇન્ટરવેશન પર્ફોમ કરવી.
• રિસ્ટ્રિક ફ્લુઇડ એન્ડ સોડિયમ : ફ્લુઇડ ઇન્ટેકને લિમિટ કરવો અને ડાયટરી સોડિયમને રીસ્ટ્રીક કરવો. જેથી ફ્લુઇડ ઓવરલોડને રિડયુસ કરી શકાય અને સિમ્પ્ટમ્સને વર્સ થતાં પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.
• ટ્રીટમેન્ટ ઓફ અંડરલાયિંગ કોસ : એકયુટ હાર્ટ ફેલિયર થવા માટેના કોસને આઇડેન્ટીફાય કરી અને તેને ટ્રીટ કરવો. જેમ કે હાર્ટ એટેક, એરિધેમિયા
  Define chronic heart failure (CHF) (ડીફાઇન ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર)
• ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયરને ‘કન્જેસ્ટીવ હાર્ટ ફેલિયર’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• આ એક ક્રોનિક પ્રોગ્રેસિવ કન્ડીશન છે જેમાં હાર્ટ એ બોડીની નીડ પ્રમાણે એડીકવેટલી બ્લડને પંપ કરી શકતું નથી.
• ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયરમાં હાર્ટમાં આવેલ એક અથવા એકથી વધારે ચેમ્બર ફેઇલ થઇ જાય છે એટલે કે આ ચેમ્બર પોતાનું વર્ક કરવા માટે અનએબલ હોય છે.

• Write classification of heart failure (રાઇટ ક્લાસીફિકેશન ઓફ હાર્ટ ફેલિયર)
• ✓ બેસેડ ઓન ઇજેકશન ફ્રેકશન :
• હાર્ટ ફેલિયર વિથ રિડયુસ ઇજેકશન ફ્રેકશન (HFrEF) :

હાર્ટ ફેલિયર વિથ રિડયુસ ઇજેકશન ફ્રેકશનને ‘સિસ્ટોલિક હાર્ટ ફેલિયર’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જેમાં ઇજેકશન ફ્રેકશન એ 40% કરતા ઓછું જોવા મળે છે. હાર્ટ મસલ્સ ઇફેકટીવલી કોન્ટ્રાક્ટ થતા નથી જેના કારણે દરેક બીટ પર બ્લડ પંપ આઉટની થવાની અમાઉન્ટમાં ઘટાડો થાય છે.

• હાર્ટ ફેલિયર વિથ પ્રીસર્વડ ઇજેકશન ફ્રેકશન (HFpEF) :

હાર્ટ ફેલિયર વિથ પ્રીસર્વડ ઇજેકશન ફ્રેકશનને ‘ડાયસ્ટોલિક હાર્ટ ફેલિયર’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જેમાં ઇજેકશન ફ્રેકશન એ 50% અથવા તેનાથી વધારે જોવા મળે છે. જેમાં હાર્ટ મસલ્સ એ પ્રોપરલી કોન્ટ્રાક્ટ થાય છે પરંતુ પ્રોપરલી રીલેક્સ થતું નથી. જેના કારણે હાર્ટ એ એડીકવેટલી ફિલઅપ થતું નથી.

• હાર્ટ ફેલિયર વિથ મિડ રેન્જ ઇજેકશન ફ્રેકશન (HFmrEF) :

HFmrEF માં ઇજેકશન ફ્રેકશન એ 40-49 % ની વચ્ચે જોવા મળે છે.

✓ ક્લાસીફિકેશન બાય ફંકશનલ સ્ટેટસ :

ન્યુયોર્ક હાર્ટ એસોસિયેશન (NYHA) દ્વારા હાર્ટ ફેલિયરનું ફંકશનલ ક્લાસિફિકેશન કરવામાં આવ્યું છે. જેમાં સિમ્પ્ટમ્સની સિવીયારીટી અને ફિઝિકલ એક્ટિવિટીના લિમિટેશનને આધારે ક્લાસિફાય કરવામાં આવેલ છે.

• ક્લાસ ( I ):

ક્લાસ I કેટેગરીમાં પેશન્ટને કોઈપણ પ્રકારના સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળતા નથી. આ કેટેગરીમાં પેશન્ટને ફિઝિકલ એક્ટિવિટીમાં કોઈપણ પ્રકારની લિમિટેશન આપવામાં આવતી નથી. પેશન્ટ દ્વારા ઓર્ડીનરી ફિઝિકલ એક્ટિવિટી કરવા છતા પણ પેશન્ટમાં ફટીગ, પાલ્પીટેશન, શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ જેવી કન્ડિશન જોવા મળતી નથી.

• ક્લાસ (II) :

ક્લાસ II કેટેગરીમાં પેશન્ટને ફિઝિકલ એક્ટિવિટી પર સ્લાઇટ (થોડા પ્રમાણમાં) લિમિટેશન આપવામાં આવે છે. જેમ કે લોંગ ડિસ્ટન્સ વોકિંગ. અમુક ઓર્ડીનરી ફિઝિકલ એક્ટિવિટી ને કારણે ફ્ટીગ, ડીપ્સનિયા, પાલપીટેશન જેવી કન્ડિશન જોવા મળે છે પરંતુ રેસ્ટના સમયે કોઈપણ પ્રકારના સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળતા નથી.

• ક્લાસ (III) :

ક્લાસ III કેટેગરીમાં પેશન્ટને ફિઝિકલ એક્ટિવિટીમાં થોડી ઘણી લિમિટેશન આપવામાં આવે છે. જેમ કે શોર્ટ ડિસ્ટન્સ વોકિંગ આ કેટેગરીમાં રેસ્ટ દરમિયાન જોવા મળે છે જ્યારે ફિઝિકલ એક્ટિવિટી દરમિયાન સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે.

• ક્લાસ (IV) :

ક્લાસ IV કેટેગરીમાં ફિઝિકલ એક્ટિવિટીને લિમિટેશન આપવામાં આવે છે કારણ કે તેમાં રેસ્ટના સમયે પણ હાર્ટ ફેલિયરના સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે અને ફિઝિકલ એક્ટિવિટી પરફોર્મ કરવાને કારણે હાર્ટ ફેલિયરના સિમ્પ્ટમ્સમાં વધારો જોવા મળે છે.

✓ કલાસિફિકેશન બાય ધ સાઇડ ઓફ હાર્ટ અફેકટેડ :

• લેફટ સાઇડેડ હાર્ટ ફેલિયર : લેફટ સાઇડેડ હાર્ટ ફેલિયરમાં લેફટ વેન્ટ્રીકલ એ સિસ્ટેમિક સર્ક્યુલેશનમાં ઇફેકટીવલી બ્લડ પંપ કરવામાં ફેઇલ જાય છે. જેને કારણે લંગમાં ફ્લુઇડ એક્યુમિલેટ થાય છે અને પલ્મોનરી કન્જેશન જેવી કન્ડિશન જોવા મળે છે અને તેને કારણે ડિસ્પનિયા, ઓર્થોપનિયા અને પેરોક્સિસ્મલ નોકચ્યુરનલ ડિસ્પેનિયા જેવા સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે.
• રાઇટ સાઇડેડ હાર્ટ ફેલિયર : રાઇટ સાઇડેડ હાર્ટ ફેલિયરમાં રાઇટ વેન્ટ્રીકલ એ પલ્મોનરી સર્ક્યુલેશનમાં ઇફેક્ટીવલી વેનસ બ્લડ પંપ કરવામાં ફેઇલ જાય છે. જેને કારણે સિસ્ટેમિક વેનસ કન્જેશન જોવા મળે છે અને પેરીફરલ ઇડીમા, એસાયટીસ, હિપેટોમેગાલી અને જુગ્યુલર વેઇન ડિસ્ટેન્સન જેવા સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે.

• બાયવેન્ટ્રિક્યુલર હાર્ટ ફેલિયર : બાયવેન્ટ્રિક્યુલર હાર્ટ ફેલિયરમાં હાર્ટની લેફટ અને રાઇટ સાઇડ બને અફેક્ટ થાય છે અને તેમાં રાઇટ સાઇડેડ હાર્ટ ફેલિયર અને લેફટ સાઇડેડ હાર્ટ ફેલિયર બંનેના કમ્બાઇનમાં સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે.

✓ બેસેડ ઓન ધ ઓનસેટ એન્ડ ડયુરેશન :

• એક્યુટ હાર્ટ ફેલિયર : એક્યુટ હાર્ટ ફેલિયર એ સડનલી ડેવલપ થાય છે અને તે લાઇફ થ્રેટનિંગ છે. જે હાર્ટ એટેક, સિવીયર ડીસરીધેમિયાને કારણે જોવા મળે છે.
• ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર : ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર એ ઓવર ટાઇમ એટલે કે સમય જતાં ડેવલપ થાય છે અને આ એક લોંગ ટર્મ કન્ડીશન છે.

Write causes and risk factors of chronic heart failure (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર)

• કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસ
• હાઇપર ટેન્શન
• વાલવ્યુલર હાર્ટ ડીઝીસ
• કાર્ડિયોમાયોપથી
• કન્જીનેટલ હાર્ટ ડિફેક્ટ / ડીઝીસ
• એરિધેમિયા
• માયોકાર્ડાયટીસ
• ક્રોનિક લંગ્સ ડિઝીસ
• મેટાબોલીક ડિસઓર્ડર
• ટોક્સિક સબ્ટન્સ
• ક્રોનિક કીડની ડીઝીસ
• ક્રોનિક લંગ ડીઝીસ
• ડાયાબિટીસ
• સ્લીપ એપ્નીયા
• એજ
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી
• સ્મોકિંગ
• ફિઝિકલ ઇનએક્ટિવિટી

Write sign and symptoms of chronic heart failure (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર)

ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયરમાં સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સમાં વેરાયટી જોવા મળે છે. ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયરમાં જોવા મળતાં સિમ્પ્ટમ્સ એ હાર્ટનો ક્યો પાર્ટ ફેલિયર થયેલ છે તેના પર આધાર રાખે છે.

✓ લેફટ સાઇડેડ હાર્ટ ફેલિયર :

• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• ઓર્થોપ્નીયા
• પેરોક્સિસ્મલ નોકચ્યુરનલ ડિસ્પનિયા
• કફ
• પલ્મોનરી ઇડીમા
• ક્રેકલ & વ્હિંઝિંગ સાઉન્ડ
• ફટીગ
• વીકનેસ
• એક્સરસાઇઝ ઇનટોલેરન્સ

રાઇટ સાઇડેડ હાર્ટ ફેલિયર :

• પેરીફરલ ઇડીમા
• ઇડીમા ઇન લેગ, એન્કલ એન્ડ ફીટ
• એસાયટિસ (ફ્લુઇડ એક્યુમિલેશન ઇન એબ્ડોમેન)
• રાઇટ ઉપર ક્વાડ્રન્ટ એબ્ડોમિનલ પેઇન
• હિપેટોમેગાલી (એનલાર્જ લીવર)
• જ્યુગ્યુલર વેઇન ડિસટેન્શન
• રેપિડ એન્ડ અનએક્સપ્લેન વેઇટ ગેઇન

જનરલ સિમ્પ્ટમ્સ :

• ઇનક્રીઝ હાર્ટ રેટ (ટેકીકાર્ડિયા)
• નોઝિયા
• વોમિટિંગ
• ડીક્રીઝ એપેટાઇટ
• કન્ફ્યુઝન
• ઈમ્પેરડ થીંકીંગ
• ઓલીગયુરિયા

Write diagnostic evaluation of the chronic heart failure (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• ચેસ્ટ એક્સ-રે
• કાર્ડીયાક કેથેટરાઇઝેશન
• રેડિયોન્યુક્લિડ વેન્ટ્રીક્યુલોગ્રામ
• B ટાઇપ નેટ્રીયુરેટીક પેપ્ટાઈડ (BNP)
• N ટર્મિનલ પ્રો BNP
• એકસરસાઈઝ સ્ટ્રેસ ટેસ્ટ
• કોરોનરી એન્જિયોગ્રાફી
• કાર્ડિયાક MRI
• પલ્મોનરી ફંકશન ટેસ્ટ

Write medical management of chronic heart failure (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર)

• ACE ઇન્હીબીટર : હાર્ટ પરના વર્કલોડને રિડયુસ કરવા માટે ACE ઇન્હીબીટર ગ્રુપની મેડીસિન પ્રોવાઇડ કરવી. Ex. ઇનાલાપ્રિલ, લિસીનોપ્રિલ, કેપ્ટોપ્રિલ
• એન્જીયોટેન્સિન II રિસેપ્ટર બ્લોકર : જે લોકો ACE ઇન્હીબીટરને ટોલેરેટ ના કરી શકતા હોય તેવા કેસમાં એન્જીયોટેન્સિન II રિસેપ્ટર બ્લોકરનો ઉપયોગ કરવો. Ex. લોસાર્ટન, વાસાર્ટન
• બીટા બ્લોકર : હાર્ટ રેટ રિડયુસ કરવા અને માયોકાર્ડિયાલ ઓક્સિજન ડિમાન્ડને રિડયુસ કરવા માટે બીટા બ્લોકર ગ્રુપની ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી. Ex. મેટોપ્રોલોલ,
• ડાયયુરેટિકસ : ફ્લુઇડ ઓવર લોડ અને ફ્લુઇડ રિટેનશનને મેનેજ કરવા માટે લૂપ ડાયયુરેટિકસ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો. Ex. લેસિક્સ, સ્પાઇરોનોલેકટોન
• વાસોડાયલેટર : બ્લડ વેસેલ્સને ડાયલેટ કરવા અને વર્ક લોડને ડીક્રિઝ કરવા માટે વાસોડાયલેટર ગ્રુપની મેડીસિન આપવી. Ex. નાઇટ્રોગ્લિસરીન
• ડિજિટાલિસ : કાર્ડિયાક પંપીંગ સિસ્ટમને ઇમ્પ્રુવ કરવા અને મસલ્સ કોન્ટ્રાકશનને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે ડિજિટાલિસ ગ્રુપની મેદીસિન પ્રોવાઇડ કરવી. Ex. ડિગોકિસન

Write surgical management of chronic heart failure (રાઇટ સર્જીકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર)

• કોરોનરી આર્ટરી બાયપાસ ગ્રાફટિંગ (CABG)
  • CABG નો ઉપયોગ કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસને કારણે જોવા મળતા હાર્ટ ફેલિયરને ટ્રીટ કરવા માટે થાય છે. જેમાં નેરો અથવા બ્લોક થયેલ કોરોનરી આર્ટરી માટે ન્યુ રૂટ ક્રિએટ કરવામાં આવે છે અથવા તેને બાયપાસ કરવામાં આવે છે. જેમાં બોડીના કોઇપણ પાર્ટમાંથી હેલ્ધી બ્લડ વેસેલ્સને હાર્વેસ્ટેડ કરવામાં આવે છે જેમકે ચેસ્ટ, લેગ, આર્મ અને આ હાર્વેસ્ટેડ બ્લડ વેસલ્સને કોરોનરી આર્ટરી સાથે અટેચ કરવામાં આવે છે અને બ્લોક થયેલ પાર્ટને બાયપાસ કરવામાં આવે છે અને નોર્મલ બલ્ડફલોને રીસ્ટોર કરવામાં આવે છે.

• હાર્ટ વાલ્વ રિપેર ઓર રિપ્લેસમેન્ટ :
  • હાર્ટ ફેલિયર એ વાલ્વ્યુલર ડીઝીસને કારણે જોવા મળતું હોય તો અફેક્ટેડ વાલ્વ રિપેર અથવા રિપ્લેસ કરવા જરૂરી છે.

• લેફટ વેન્ટ્રીક્યુલર આસિસ્ટ ડીવાઇસ (LVAD) ઇમ્પ્લાન્ટેશન :
  • LVAD એ એક પ્રકારનું મેકેનિકલ પંપ છે જે લેફટ વેન્ટ્રીક્લને બ્લડ પંપીંગ કરવામાં આસિસ્ટ કરે છે. જે લોકોમાં હાર્ટ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન કરવામાં આવતું નથી તેવામાં આ પ્રોસિજર કરવામાં આવે છે.

• કાર્ડિયાક રિસિંક્રોનાઇઝેશન થેરાપી (CRT) :
  • CRT ને બીજા ‘બાયવેન્ટ્રિક્યુલર પેસિંગ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ પ્રોસીઝરમાં એક ડિવાઇસ ઈમ્પ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે જે લેફ્ટ અને રાઇટ વેન્ટ્રીકલમાં ઇલેક્ટ્રિકલ ઇમ્પલસીસ સેન્ડ કરે છે અને તેમને કોન્ટ્રાક્ટ થવામાં મદદ કરે છે. જેથી હાર્ટની પંપિંગ એક્શન ઇમ્પ્રુવ કરી શકાય.

• ઇમ્પ્લાન્ટેબલ કાર્ડિયોવર્ટર-ડિફિબ્રિલેટર (ICD) :
  • જે પેશન્ટમાં લાઇફ થ્રેટનિંગ એરિધેમિયા થવાનું રિસ્ક હોય તેવા પેશન્ટમાં ઇમ્પ્લાન્ટેબલ કાર્ડિયોવર્ટર-ડિફિબ્રિલેટર ઇમ્પ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે. આ ડિવાઇસ એ હાર્ટ રીધમને મોનિટર કરે છે તેમજ એરિધેમિયા ડિટેક્ટ થાય ત્યારે ઈલેક્ટ્રિકલ શોક ડિલિવર કરે છે જેથી સડન કાર્ડિયાક ડેથને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

• હાર્ટ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન :
  • હાર્ટ ફેલિયર એ એન્ડ સ્ટેજમાં હોય અને કોઈ પણ પ્રકારની ટ્રીટમેન્ટ ઇફેક્ટીવ ન હોય ત્યારે હાર્ટ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન કરવામાં આવે છે. જેમાં પેશન્ટના હાર્ટને ડોનરના હેલ્થી હાર્ટ વડે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે.

• સર્જિકલ વેન્ટ્રિક્યુલર રીકન્સ્ટ્રક્શન (SVR) :
  • સર્જિકલ વેન્ટ્રિક્યુલર રીકન્સ્ટ્રક્શનમાં લેફટ વેન્ટ્રીકલને રીશેપ આપવામાં આવે છે તેમજ તેની સાઇઝને રિડયુસ કરવામાં આવે છે. જેથી લેફ્ટ વેન્ટ્રીકલના ફંકશનને ઇમ્પ્રૂવ કરી શકાય. આ પ્રોસિજર મુખ્યત્વે પ્રિવિયસ હાર્ટ એટેકને કારણે થયેલ હાર્ટ ફેલિયર માટે કરવામાં આવે છે.

Write nursing management of chronic heart failure (રાઇટ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર)

મેન્ટેનિંગ કાર્ડિયાક આઉટપુટ / ઇમ્પ્રુવ કાર્ડિયાક આઉટપુટ

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• કાર્ડિયોવાસ્કયુલર સ્ટેટસ મોનીટર કરવું.
• ECG પેટર્ન મોનિટર કરવી.
• હાર્ટ સાઉન્ડ અને રિધમ અસ્કલટેટ કરવા.
• પેરીફેરલ પલ્સ અસેસ કરવી.
• હિમોડાયનેમિક પેરામીટર મોનીટર કરવા.
• ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ મેન્ટેન કરવો.
• યુરિન આઉટપુટ દર એક કલાકે મોનીટર કરવું.
• પેશન્ટને ફાઉલર પોઝિશન અથવા હાઇફાઉલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ આઇ.વી. ફ્લીડ પ્રોવાઇડ કરવું.
• ડોક્ટર એ પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસીન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસિનની સાઇડઇફેક્ટ અને ઇફેક્ટિવનેસ માટે અસેસ કરવું.
• રેકોર્ડ રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

ઇમ્પ્રુવ ગેસ એક્સચેન્જ

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• રેસ્પાયરેટરી રેટ, રિધમ, આર્ટરીયલ બ્લડ ગેસ, ટાઇડલ વોલ્યુમ, પિક ઇન્સપાયરેટરી પ્રેશર, એક્સટ્યુબેશન પેરામીટર મોનીટર કરવા.
• સ્કીન, મ્યુક્સ મેમ્બ્રેઇન, નેઇલ બેડને સાઇનોસીસ માટે અસેસ કરવું.
• બ્રિથ સાઉન્ડ અસ્કલટેટ કરવા.
• પેશન્ટને સેમી ફાઉલર અથવા ફાઉલર પોઝિશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• જ્યાં સુધી પેશન્ટ હિમોડાયનેમિકલી સ્ટેબલ ના થાય ત્યાં સુધી એક્ટિવિટીને રિસ્ટ્રીક કરવી.
• પેશન્ટને ડીપ બ્રિથિંગ એક્સરસાઇઝ વિશે નોલેજ આપવું.
• પેશન્ટને સપ્લીમેન્ટલ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવો.
• ડોક્ટર એ પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસિન એડમીનિસ્ટર કરવી.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

પ્રમોટિંગ એડીકવેટ ટિસ્યુ પરફ્યુઝન / ઇમ્પ્રુવ કાર્ડિયાક ટિસ્યુ પરફયુઝન

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• પેશન્ટની સ્કિનને કુલ, મોઇસ્ટ સાઇનોસીસ માટે અસેસ કરવી.
• ફ્લુઇડ વોલ્યુમ સ્ટેટસ અસેસ કરવું.
• સ્કીન ટેમ્પરેચર, પેરિફરલ પલ્સ, કેપિલરી રિફીલ ચેક કરવું. જેની મદદથી ટિસ્યુ પરફયુઝન પ્રેઝન્ટ છે કે નહીં તે જાણી શકાય.
• પેશન્ટને બેડ રેસ્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
• ઓક્સિજન થેરાપી એડમિનિસ્ટર કરવી.
• જરૂર જણાય તો મિકેનિકલ વેન્ટીલેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• ફ્લુઇડ રિસકસીટેશન પ્રોવાઇડ પર કરવું.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલ મેડિસીન એડમીનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસીનની સાઇડ ઇફેક્ટ અને ઇફેકટીવનેસ માટે મોનીટર કરવું.
• રેકોર્ડ રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

ઇમ્પ્રુવ નોલેજ લેવલ (નોલેજ લેવલ ઇમ્પ્રુવ કરવું)

• પેશન્ટની કન્ડિશન અસેસ કરવી.
• પેસન્ટનું ડીસીઝ કન્ડિશન અને તેની ટ્રીટમેન્ટ પ્રત્યેનું નોલેજ અસેસ કરવું.
• પેશન્ટને ડીસીઝ કન્ડિશન અને તેના પ્રોગનોસીસ વિશે નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટ સમજી શકે તેવી લેંગ્વેજમાં નોલેજ પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટના ડાઉટ અને કવેરીને સોલ્વ કરવા.
  Define pericardial effusion (ડીફાઇન પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન)
• પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન એટલે પેરીકાર્ડિયલ સેકમાં ફ્લુઇડ બિલ્ડઅપ થવું.
• પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન એટલે હાર્ટની સરાઉડિંગ આવેલ પેરીકાર્ડિયલ સેકમાં એક્સેસ ફ્લુઇડ એકયુમિલેટ થવું અથવા ટુ મચ ફ્લુઇડ બિલ્ડઆપ થવું.
• પેરીકાર્ડિયલ સેક એ હાર્ટની સરાઉડિંગ આવેલ ડબલ લેયરડ સેક લાઇક સ્ટ્રકચર છે.
• સિવિયર કેસમાં પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝનને કારણે કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ જેવી કન્ડીશન જોવા મળે છે જે એક પ્રકારની મેડીકલ ઇમરજન્સી છે.
• Write causes of pericardial effusion (રાઇટ કોસ ઓફ પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન)
• ઇન્ફેક્શન : પેરીકાર્ડિયમમાં બેક્ટેરિયલ , વાયરલ, ફંગલ ઇન્ફેક્શન થવાને કારણે પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન જેવી કન્ડિશન જોવા મળે છે.
• ઇન્ફ્લામેટરી ડીસઓર્ડર : પેરીકાર્ડિયમમાં ઇન્ફ્લામેશન થવાને કારણે પણ પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન થઇ શકે છે.
• ટ્રોમા : પેરીકાર્ડિયમ બ્લન્ટ તેમજ પેનીટ્રેટિંગ ટ્રોમા થવાને કારણે પેરીકાર્ડિયમ ડેમજ થાય છે અને તેને કારણે ફ્લુઇડ એકયુમિલેટ થઇ શકે છે.
• કેન્સર : કેન્સર એ પેરીકાર્ડિયમમાં સ્પ્રેડ થવાને કારણે પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન જેવી કન્ડીશન અરાઇસ થઇ શકે છે.
• ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર : ઓટોઇમ્યુન કન્ડીશન જેવી કે સિસ્ટમેટિક લ્યુપસ એરિથેમેટસ, રુમેટોઇડ આર્થરાઇટિસને કારણે પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન થઇ શકે છે.
• કિડની ફેલિયર : કિડની ફેલિયરમાં કોમ્પ્લિકેશન તરીકે પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન થઇ શકે છે. કારણે તેને કારણે બોડીમાં ફ્લુઇડ બિલ્ડઅપ થઇ શકે છે.
• રેડીએશન થેરાપી : ચેસ્ટ ટ્યુમરની ટ્રીટમેન્ટ માટે વપરાતી રેડીએશન થેરાપીને કારણે પેરીકાર્ડિયમ ડેમેજ થઇ શકે છે અને તેને કારણે પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન થઇ શકે છે.
• મેડિકેશન : અમુક મેડિસિન જેમ કે હાઇડ્રલેઝિન, પ્રોકેનામાઇડને કારણે પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન થઇ શકે છે.

Write sign & symptoms seen in pericardial effusion (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન)

• શાર્પ એન્ડ સ્ટેબિંગ ચેસ્ટ પેઇન
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• ફ્ટીગ
• પાલ્પીટેશન
• કફ
• એન્ઝાઇટી
• રેસ્ટલેસનેસ
• હાઇપોટેન્શન
• સ્વેલિંગ ઇન લેગસ, એન્કલ, એબ્ડોમેન
• Write diagnostic evaluation of pericardial effusion (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ પેરીકાર્ડિયલ ઇફ્યુઝન)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• ચેસ્ટ એક્સરે
• CT scan
• MRI
• પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસીસ
• બ્લડ ટેસ્ટ

Write management of pericardial effusion (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ પેરીકાર્ડિયાલ ઇફયુઝન)

• મેડીકેશન : ઇન્ફ્લામેશનને રીડયુસ કરવા અને સિમ્પ્ટમ્સને રીલિવ કરવા માટે નોન સ્ટીરોઇડલ એન્ટિઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગ તેમજ કોલચીસિન મેડીસિન પ્રોવાઇડ કરવી. જો ઇન્ફેક્શન પ્રેઝન્ટ હોય તો એન્ટિબાયોટિક ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસિસ : લાર્જ અને સિમ્પ્ટોમેટિક ઇફયુઝન વાળા કેસિસમાં પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસિસ પરર્ફોર્મ કરવામાં આવે છે. જેમાં પેરીકાર્ડિયાલ સેકમાં નીડલ ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને ત્યાં રહેલ ફ્લુઇડને ડ્રેઇન કરવામાં આવે છે.
• પેરીકાર્ડિયલ સ્ક્લેરોસિસ : અમુક કેસિસમાં પેરીકાર્ડિયલ સ્ક્લેરોસિસનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે જેમાં પેરીકાર્ડિયાલ સેકમાં સ્ક્લેરોઝિંગ એજન્ટ (ટેલ્ક અને ડોક્સીસાયક્લીન) ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે છે જે પેરીકાર્ડિયાલ લેયર વચ્ચે એડહેશનને પ્રમોટ કરે છે અને ફ્લુઇડ એક્યુમિલેશનને પ્રિવેન્ટ કરે છે.
• પેરીકાર્ડિયલ વિન્ડો : રીકરંટ ઇફ્યુઝન વાળા કેસિસમાં તેમજ જયારે પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસીસ એ ટ્રીટ કરવા માટે ઇનસફિસયન્ટ હોય ત્યારે પેરીકાર્ડિયલ વિન્ડો પ્રોસિજર પરફોર્મ કરવામાં આવે છે. જેમાં પેરીકાર્ડિયમમાં પરમેનન્ટ ઓપનિંગ ક્રિએટ કરવામાં આવે છે. જેથી ત્યાં રહેલ ફ્લુઇડ એ પ્લુરલ સ્પેસમાં ડ્રેઇન થઇ શકે છે.
• પેરીકાર્ડિયોટોમી : સિવિયર કેસિસમાં પેરીકાર્ડિયોટોમી પરફોર્મ કરવામાં આવે છે જેમાં પેરીકાર્ડિયમ લેયરને રીમુવ કરવામાં આવે છે. (પેરીકાર્ડિયમ વગર હાર્ટ એ એડીકવેટલી ફંકશન કરી શકે છે.)
  Define cardiac tamponade (ડીફાઇન કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ)
• કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ એ પેરીકાર્ડિયાલ ઇફ્યુઝનના કોમ્પ્લિકેશન સ્વરૂપે જોવા મળે છે.
• કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ એ સિરિયસ મેડિકલ કન્ડિશન છે જેમાં પેરીકાર્ડિયાલ સ્પેસમાં ફ્લુઇડ એક્યુમિલેટ થવાને કારણે હાર્ટ પર કમ્પ્રેશન જોવા મળે છે જેને કારણે હાર્ટની પમ્પિંગ સિસ્ટમ અફેક્ટ થાય છે.
• હાર્ટ પર પ્રેશર આવવાને કારણે વેન્ટ્રીકલ એ પ્રોપરલી ફીલઅપ થતા નથી. જેને કારણે કાર્ડિયાક આઉટપુટમાં ઘટાડો થાય છે અને બ્લડપ્રેશર ડ્રોપ થાય છે.

Write pathophysiology of cardiac tamponade (રાઇટ પેથોફિસિયોલોજી ઓફ કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ)

ઇટીયોલોજિકલ ફેક્ટરને કારણે
|
પેરીકાર્ડિયમમાં ફ્લુઇડ એક્યુમિલેટ થાય છે.
|
જે હાર્ટ પર પ્રેશર ક્રિએટ કરે છે.
|
જેને કારણે હાર્ટની એક્સપાન્ડિંગ અને ફિલિંગ થવાની કેપેસિટી રીડયુસ થાય છે.
|
આથી સ્ટોક વોલ્યુમ, વેનસ રિટર્નમાં ઘટાડો જોવા મળે છે તેમજ બ્લપ્રેશરમાં પણ ઘટાડો જોવા મળે છે.
|
કાર્ડિયાક આઉટપૂટમાં ઘટાડો જોવા મળે છે જેને કારણે બોડીના વાઇટલ ઓર્ગનને પૂરતા પ્રમાણમાં બ્લડ પહોંચતું નથી અને છેવટે ડેથ જોવા મળે છે.

Write causes of cardiac tamponade (રાઇટ કોસ ઓફ કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ)

• ટ્રોમા ટુ ધ પેરીકાર્ડિયમ
• પેરીકાર્ડાયટીસ
• કેન્સર
• એઓર્ટિક ડિસેક્શન
• માયોકાર્ડિયાલ રફચર
• આયટ્રોજેનિક કોસ (કાર્ડિયાક કેથેટેરાઇઝેશન, પેસમેકર પ્લેસમેન્ટ)
• કનેકટીવ ટિસ્યુ ડિસઓર્ડર (સિસ્ટેમેટિક લ્યુપસ એરિથેમેટસ, રુમેટોઇડ આર્થરાઇટીસ)
• ડ્રગ ઇન્ડ્યુસ (હાઇડ્રેલજિન, પ્રોકેનામાઇડ, મિનોક્સિડીલ)
• હાઇપોથાઇરોડિઝમ

Write sign and symptoms of cardiac tamponade (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ)

• બેક’ સ ટ્રાયડ : બેક’ સ ટ્રાયડમાં નીચે મુબજના 3 ક્લાસિક સાઇન જોવા મળે છે : લો બ્લડ પ્રેશર, મફલ્ડ હાર્ટ સાઉન્ડ, જ્યુગ્યુલર વેઇન ડિસ્ટેન્શન
• પલ્સીસ પેરાડોક્સસ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ (ડિસપ્નિયા)
• ચેસ્ટ પેઇન
• રેપિડ હાર્ટ બીટ (ટેકીકાર્ડિયા)
• પાલ્પીટેશન
• પલ્મોનરી ઇડીમા
• ડીઝીનેસ
• લાઇટહેડનેસ
• ફેન્ટિંગ
• વિકનેસ
• ફટીગ
• પેરીફરલ ઇડીમા
• રેસ્ટલેસનેસ
• એન્ઝાઇટી

Write diagnostic evaluation of cardiac tamponade (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• ચેસ્ટ એક્સરે
• CT scan
• MRI
• હિમોડાયનેમિક મોનિટરીંગ
• Write management of cardiac tamponade (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ)
• પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસિસ : પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસિસમાં પેરીકાર્ડિયાલ સેકમાં નિડલ ઇન્સર્ટ કરવમાં આવે છે અને ત્યાં રહેલ ફ્લુઇડને ડ્રેઇન કરવામાં આવે છે. જેથી હાર્ટ પરના પ્રેશરને રીડયુસ કરી શકાય.
• પેરીકાર્ડિયલ વિન્ડો : જ્યારે પેરીકાર્ડિયોસેન્ટેસિસ ફેઇલ જાય તથા ફેવરેબલ ન હોય ત્યારે પેરીકાર્ડિયલ વિન્ડો ક્રીએટ કરવામાં આવે છે જેમાં પેરીકાર્ડિયમ પર પરમેનન્ટ ઓપનિંગ કરવામાં આવે છે જેથી ત્યાંથી ફ્લુઇડ ડ્રેઇન થઇ શકે અને હાર્ટ પરનું પ્રેશર રીલિવ થઇ શકે.
• ઇન્ટ્રાવેનસ ફ્લુઇડ એન્ડ મેડીકેશન : કાર્ડિયાક ફંકશન અને બ્લડ પ્રેશરને સપોર્ટ કરવા માટે ઇન્ટ્રાવેનસ ફ્લુઇડ એન્ડ મેડીકેશન એડમિનિસ્ટર કરવા.
• મોનિટરીંગ : કન્ટીન્યુઅસ વાઇટલ સાઇન, ECG અને કાર્ડિયાક આઉટપુટ મોનીટર કરવા.
  Cardiac emergency

Define cardiac arrest (ડીફાઇન કાર્ડિયાક અરેસ્ટ)

• કાર્ડિયાક અરેસ્ટને ‘સડન કાર્ડિયાક અરેસ્ટ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• આ એક મેડિકલ ઇમરજન્સી છે જેમાં હાર્ટ એ સડનલી પોતાનું ફંકશન ગુમાવે છે એટલે કે સડનલી અને અનએક્સપેક્ટેડલી હાર્ટ બીટ સ્ટોપ થઇ જાય છે.
• કાર્ડિયાક અરેસ્ટ મિન્સ સડન એન્ડ અનએક્સપેકટેડ લોસ ઓફ હાર્ટ ફંકશન, બ્રિથિંગ એન્ડ કોન્સિયસનેસ.
• કાર્ડિયાક અરેસ્ટમાં ઇલેક્ટ્રિકલ સિસ્ટમમાં ડિસ્ટર્બન્સ જોવા મળે છે જયારે હાર્ટ એટેકમાં બ્લડફલોમાં ડિસ્ટર્બન્સ જોવા મળે છે.
• જો કાર્ડિયાક અરેસ્ટને સડનલી ટ્રીટ કરવામાં ન આવે તો તેને કારણે ડેથ થઇ શકે છે.

Write causes of cardiac arrest (રાઇટ કોસ ઓફ કાર્ડિયાક અરેસ્ટ)

• હાર્ટ એરિધેમિયા
• કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસ
• કાર્ડિયોમાયોપેથી
• ઇલ્ક્ટ્રોલાઇટ ઇમ્બેલેન્સ
• સ્ટ્રકચરલ હાર્ટ ડીફેકટ
• સિવીયર બ્લડ લોસ
• ડ્રગ ઓવરડોઝ
• પલ્મોનરી એમબોલિઝમ
• હાયપોથર્મિયા
• Write sign and symptoms of cardiac arrest (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ કાર્ડિયાક અરેસ્ટ)
• સડન લોસ ઓફ કોન્સનિયસનેસ
• એબ્સન્સ ઓફ પલ્સ
• નો બ્રિથિંગ
• પેલ ઓર બ્લુઇસ સ્કીન
• ડાયલેટેડ પ્યુપિલ
• નો રિસ્પોન્સ ટુ સ્ટીમ્યુલાઇ
• સડન કોલેપ્સ
• Write diagnostic evaluation of cardiac arrest (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ કાર્ડિયાક અરેસ્ટ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• કોરોનરી એન્જિયોગ્રાફી
• કાર્ડિયાક MRI
• ઇલેક્ટ્રોફિઝિયોલોજી સ્ટડી
• હોલ્ટર મોનિટરિંગ
• કાર્ડિયાક કેથેટેરાઇઝેશન
• બ્લડ ટેસ્ટ (કાર્ડિયાક બાયોમાર્કર, સિરમ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ)

Write management of cardiac arrest (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ કાર્ડિયાક અરેસ્ટ)

કાર્ડિયાક અરેસ્ટ એ મેડિકલ ઇમરજન્સી છે જેથી ઇમીડીએટ ઇન્ટરવેનશનની જરૂર પડે છે જેનો મેઇન એમ નોર્મલ સરકયુલેશન અને નોર્મલ હાર્ટ રિધમને રિસ્ટોર કરવું છે. જો કાર્ડિયાક અરેસ્ટને સડનલી મેનેજ કરવામાં ન આવે તો તેને કારણે ડેથ પણ થઈ શકે છે.

• રિકોગનીશન એન્ડ એક્ટિવેશન ઓફ ઇમરજન્સી રિસ્પોન્સ : કાર્ડિયાક અરેસ્ટને કવીકલી રિકોગનાઇઝ કરવું અને ઇમરજન્સી મેડિકલ સર્વિસ (EMS) ને એક્ટિવેટ કરવી.
• અર્લી CPR : જ્યાં સુધી એમ્બ્યુલન્સ, હેલ્થ અરાઇવલ્સ અને ડિફિબ્રિલેટર અવેલેબલના હોય ત્યાં સુધી એસ અર્લી કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસ્કસિટેશન(CPR) પરફોર્મ કરવું. જે ઇમીડીએટલી બ્લડ ફ્લોને રીસ્ટોર કરવામાં મદદ કરે છે.
• અર્લી ડિફિબ્રિલેશન : જો ઓટોમેટડ એક્સ્ટરનલ ડિફિબ્રિલેટર (AED) અવેલેબલ હોય તો વહેલી તકે તેનો ઉપયોગ કરવો. જે હાર્ટને ઇલેક્ટ્રિકલ શોક ડિલિવર કરે છે અને નોર્મલ હાર્ટ રિધમને રીસ્ટોર કરવામાં મદદ કરે છે.
• એડવાન્સ લાઇફ સપોર્ટ : EMS પ્રોવાઇડર, પેરામેડીકસ અને બીજા ટ્રેઇનડ હેલ્થ કેર પર્સનલ એ એડવાન્સ લાઇફ સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો. જેમકે મેડીસિન એડમિનિસ્ટર કરવી, એડવાન્સ એરવે ઇસ્ટાબ્લિશ કરવું, કાર્ડિયાક રિધમ મોનીટર કરવી.
• પોસ્ટ રિસ્કસિટેશન કેર : સક્સેસ ફુલ રિસ્કસિટેશન બાદ પોસ્ટ રિસ્કસિટેશન કેર પ્રોવાઇડ કરવી. જેમકે ઓક્સિજીનેશન અને વેન્ટિલેશનને ઓપ્ટિમાઇઝ કરવું, બ્લડ પ્રેશર અને પરફ્યુઝન મેન્ટેન કરવું, અન્ડરલાયિંગ કોસને ટ્રીટ કરવો, મેડિસિન અને i.v. ફ્લુઇડ એડમિનિસ્ટર કરવું, ટેમ્પરેચર મેનેજમેન્ટ કરવું, હિમોડાયનેમિક મોનિટરીંગ.
• કોરોનરી રિપરફ્યુઝન : કાર્ડિયાક અરેસ્ટ એ હાર્ટ એટેકને કારણે જોવા મળેલ હોય તો કોરોનરી રિપરફ્યુઝન થેરાપીનો ઉપયોગ કરવો જેમકે પર્ક્યુટેનિયસ કોરોનરી ઇન્ટરવેશન, કોરોનરી બાયપાસ સર્જરી. આ ઉપરાંત કન્જીનેટલ હાર્ટ ડીફેકટને ટ્રીટ કરવા માટે કરેકટીવ હાર્ટ સર્જરીનો ઉપયોગ કરવો.
• હાર્ટ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન : જ્યારે સિવીયર કન્જેસ્ટિવ હાર્ટ ફેલિયર હોય અને તેને કાર્ડિયાક અરેસ્ટ થયેલ હોય તો તેને હાર્ટ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન કરવું.
  Define cardiogenic shock (ડીફાઇન કાર્ડિયોજનિક શોક)
• કાર્ડિયોજનિક શોક એ સિરિયસ કન્ડીશન છે. જેમાં હાર્ટ એ બોડીની નીડ મુજબ એડીકવેટ બ્લડ પમ્પ કરવા માટે એબલ હોતું નથી. જેને કારણે બોડીના વાઇટલ ઓર્ગનને ઇનફ પ્રમાણમાં બ્લડ અને ઓક્સિજન સપ્લાય મળતું નથી.
• જેને કારણે હાઇપોપરફ્યુઝન અને હાઇપોક્સીયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે.
• કાર્ડિયોજનિક શોક એ મુખ્યત્વે એકયુટ માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શનના કોમ્પ્લીકેશન સ્વરૂપે જોવા મળે છે.
• Write causes of cardiogenic shock (રાઇટ કોસ ઓફ કાર્ડિયોજનિક શોક)
• સિવીયર હાર્ટ એટેક (મોસ્ટ કોમન કોસ)
• માયોકાર્ડાયટિસ
• સિવીયર હાર્ટ ફેલિયર
• ડીસરીધેમિયા
• પલ્મોનરી એમબોલિઝમ
• હાર્ટ વાલ્વ ડીસઓર્ડર
• કાર્ડિયાક ટેમ્પોનેડ

Write sign and symptoms seen in cardiogenic shock (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ સીન ઇન કાર્ડિયોજનીક શોક)

• ચેસ્ટ પેઇન
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• હાઇપોટેન્શન
• ટેકીકાર્ડિયા
• કોલ્ડ એન્ડ ક્લામી સ્કીન
• અલ્ટરડ મેન્ટલ સ્ટેટસ
• કન્ફ્યુઝન
• વીક પેરીફેરલ પલ્સ
• ઓલિગયુરિયા
• પલ્મોનરી કન્જેશન
• સાઇનોસિસ
• સ્વેટિંગ
• ડીઝીનેસ
• લાઇટહેડનેસ
• ફેન્ટિંગ

Write diagnostic evaluation of cardiogenic shock (રાઇટ ડાયગ્નોટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ કાર્ડિયોજનીક શોક)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રમ
• ચેસ્ટ એક્સ રે
• હિમોડાયનેમિક મોનિટરીંગ
• ABG એનાલાયસિસ
• લેબોરેટરી ટેસ્ટ (CBC, કાર્ડિયાક બાયોમાર્કર, સિરમ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ લેવલ, રીનાલ ફંકશન ટેસ્ટ)

Write management of cardiogenic shock (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ કાર્ડિયોજનિક શોક)

કાર્ડિયોજનિક શોક એ મેડિકલ ઇમરજન્સી છે જેથી તેની ટ્રીટમેન્ટમાં ઇમરજન્સી મેડીકલ કેર પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે જે નીચે મુજબ છે :

• સૌપ્રથમ પેશન્ટને ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી. જેથી બોડીના વાઇટલ ઓર્ગન સુધી ઑક્સિજનયુકત બ્લડ પહોંચી શકે.
• જો સિરિયસ એરિધેમિયા જેવી કન્ડીશન હોય તો તેના મેનેજમેન્ટ માટે ડીફેબ્રીલેશનનો ઉપયોગ કરવો.
• ત્યારબાદ પેશન્ટને બ્લડ ટ્રાન્સફયુશન તેમજ i.v. ફ્લુઇડ એડમિનિસ્ટર કરવું.

કાર્ડિયોજનિક શોકનું જનરલ મેનેજમેન્ટ નીચે મુજબ છે :

• ઓક્સિજન થેરાપી : પેશન્ટને સપ્લીમેન્ટલ ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવો. જેથી બોડીના વાઇટલ ઓર્ગન સુધી ઓક્સિજનયુક્ત બ્લડ પહોંચી શકે.
• ઇન્ટ્રાવેનસ ફ્લુઇડ : પેશન્ટને એડીકવેટ પ્રમાણમાં આઇવી ફલુઇડ એડમિનિસ્ટર કરવું. કાર્ડિયાકલોડ વધે નહી તેનું ધ્યાન રાખવું.
• વાસોપ્રેસર : મેડિસીન જેવી કે નોરએપીનેફ્રીન, ડોપામાઇનનો ઉપયોગ કરવો જે સિસ્ટેમિક વાસ્ક્યુલર રેસિસ્ટન્સને ઇન્ક્રીઝ કરે છે તેમજ બ્લડ પ્રેશર પણ ઇમ્પ્રુવ કરે છે.
• આઇનોટ્રોપિક એજન્ટ : આઇનોટ્રોપિક એજન્ટ જેમકે ડોબ્યુટામાઇન અથવા મિલરીનોનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જે માયોકાર્ડિયાલ કોન્ટ્રાકટીલીટી અને કાર્ડિયાક આઉટપુટને ઇમ્પ્રુવ કરે છે.
• ડાયયુરેટિકસ : ફ્લુઇડ ઓવરલોડ વાળી કન્ડીશનમાં પ્રિલોડને રીડયુસ કરવા તેમજ પલ્મોનરી કન્જેશનને દુર કરવામાટે લૂપ ડાયયુરેટિકસનો ઉપયોગ કરવો. ઉદાહરણ તરીકે ફ્યુરોસેમાઇડ
• એરિધેમિયા મેનેજમેન્ટ : એરિધેમિયાને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટિએરિધેમિક મેડિકેશન, ઇલેક્ટ્રિકલ કાર્ડિયોવર્ઝન તેમજ બીજી કોઇ મેથડનો ઉપયોગ કરવો.
• મેકેનિકલ સપોર્ટ ડીવાઇસ : ઇન્ટ્રા એઓર્ટિક બલૂન પંપ (IABP) અથવા વેન્ટ્રીક્યુલર આસિસ્ટ ડીવાઇસ (VADs) જેવા મેકેનિકલ સપોર્ટ ડીવાઇસનો ઉપયોગ કરવો. જે હાર્ટના પમ્પિંગ ફંકશનને આસિસ્ટ કરે છે.
• રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન : પર્ક્યુટેનિયસ કોરોનરી ઇન્ટરવેન્શન તેમજ કોરોનરી આર્ટરી બાયપાસ ગ્રાફટ જેવી રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન મેથડનો ઉપયોગ માયોકાર્ડિયાલ ઇન્ફાર્ક્શન અને કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસને ટ્રીટ કરવા માટે કરવો.
• હિમોડાયનેમિક મોનિટરીંગ : વાઇટલ સાઇન, સેન્ટ્રલ વેનસ પ્રેશર, પલ્મોનરી આર્ટરી પ્રેશર અને કાર્ડિયાક આઉટપુટને કંટીન્યુઅસ મોનિટર કરવા.
• ICU કેર : પેશન્ટને સ્પેશિયલાઇઝ યુનિટમાં ક્લોસ મોનીટરીંગ અને ઇન્ટેનસિવ કેર સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.
  Arterial disorder

Define buerger’s disease (ડીફાઇન બર્ગર’સ ડીઝીસ)

બર્ગર’સ ડીઝીસને ‘થ્રોમ્બોએન્જીઆઇટિસ ઓબ્લિટરન્સ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ એક રેર કન્ડીશન છે.જેમાં આર્મ અને લેગમાં આવેલ મીડિયમ અને સ્મોલ સાઇઝની આર્ટરીમાં ઇન્ફલામેશન અને થ્રોમ્બોસિસ જોવા મળે છે જેને કારણે બ્લડ ફ્લો રીડયુસ થયેલ જોવા મળે છે. બર્ગર’સ ડીઝીસ મુખ્યત્વે મેલ સ્મોકરમાં જોવા મળે છે.

Write causes of buerger’s disease (રાઇટ કોસ ઓફ બર્ગર’સ ડીઝીસ)

• બર્ગર’સ ડીઝીસ થવા માટેનો એકઝેકટ કોસ અનનોન છે પરંતુ તે જેનેટિક, ઇમ્યુનોલોજીક અને એન્વાયરમેન્ટલ ફે કોમ્બિનેશનના કારણે જોવા મળે છે. બર્ગર’સ ડીઝીસ થવા માટેના ફેકટર નીચે મુજબ છે :
• સ્મોકિંગ (મોસ્ટ સિગ્નીફિકન્ટ રિસ્ક ફેક્ટર)
• ઇમ્યુન સિસ્ટમ ડિસ્ફંકશન
• જેનેટિક પ્રેડીપોઝીશન
• વાસ્કયુલર એન્ડોથેલીયલ ઇન્જરી
• Write sign and symptoms of buerger’s disease (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ બર્ગર’સ ડીઝીસ)
• પર્સિસટન્ટ પેઇન ઇન આર્મ એન્ડ લેગ
• ક્લોડિકેશન (પેઇન એન્ડ ક્રેમપિંગ ઇન મસલ્સ ઓફ આર્મ એન્ડ લેગ)
• કોલ્ડનેસ, નમ્બનેસ એન્ડ ટિંગલીંગ સેન્સેશન ઇન હેન્ડ એન્ડ ફિટ
• બ્લુઇસ એન્ડ રેડ કલર ઓફ સ્કીન
• ડેવલેપમેન્ટ ઓફ અલ્સર એન્ડ સોર
• વીક પલ્સ એટ અફેક્ટેડ એરિયા
• સ્વેલિંગ ઇન હેન્ડસ એન્ડ ફિટ
• રેયનોડ’સ ફીનોમેન
• ગેંગરીન (ઇન સિવીયર કેસ)
• Write diagnostic evaluation of buerger’s disease (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ બર્ગર’સ ડીઝીસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિક્લ એક્ઝામિનેશન
• બ્લડ ટેસ્ટ
• ડોપ્લર અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• એન્જીયોગ્રાફી
• એન્કલ બ્રેકિયલ ઇન્ડેક્સ (ABI)
• બાયોપ્સી
• Write management of buerger’s disease (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ બર્ગર’સ ડીઝીસ)
• સ્મોકિંગ સેશન : બર્ગર’સ ડીઝીસને મેનેજ કરવા માટે સ્મોકિંગ સાવ સ્ટોપ કરી દેવું. ટોબેકોના બધા ફોર્મને અવોઇડ કરવું. સેકન્ડ હેન્ડ સ્મોકર પણ ન રહેવું.
• વાસો ડાયલેટર : બ્લડ વેસેલ્સને ડાયલેટ કરવા માટે વાસો ડાયલેટર ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો. જે બ્લડ ફ્લોને ઇમ્પ્રુવ કરે છે.
• એન્ટીપ્લેટલેટ એજન્ટ : બ્લડ ક્લોટ ફોર્મેશનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટીપ્લેટલેટ એજન્ટનો ઉપયોગ કરવો.
• થ્રોમ્બોલાયટિક ડ્રગ : બ્લડ કલોટને ડિસસોલ્વ કરવા માટે થ્રોમ્બોલાયટિક ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
• આઇલોપ્રોસ્ટ : આઇલોપ્રોસ્ટ એ પ્રોસ્ટાસાયક્લિન એનાલોગ છે. જે બ્લડ વેસેલ્સને ડાયલેટ કરી અને પ્લેટલેટના એગ્રેસનને ઇન્હીબીટ કરી સિમ્પ્ટમ્સને દુર કરે છે.
• પેઇન મેનેજમેન્ટ : પેઇન રિલીવ કરવા માટે એનાલજેસિક, નોન સ્ટીરોઇડલ એન્ટીઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગ અથવા ઓપોઇડનો ઉપયોગ કરવો.
• વુંડ કેર : ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરવા અને હીલિંગને પ્રમોટ કરવા માટે પ્રોપર વુંડ કેર કરવી. ડેડ ટિસ્યુને રીમુવ કરી એડીકવેટ ડ્રેસિંગ એપ્લાય કરવું.
• સિમ્ફેથેક્ટોમી : સિમ્ફેથેક્ટોમીમાં બ્લડ વેસેલ્સને કોન્સ્ટ્રીક કરતી નર્વને કટ કરી દેવામા આવે છે. જેથી બ્લડ ફલોને ઇમ્પ્રુવ કરી શકાય.
• એમ્પ્યુટેશન : સિવીયર કેસમાં જ્યારે ટિસ્યુ એ ડેથ થઇ ગયા હોય ત્યારે અફેક્ટેડ પાર્ટનું એમ્પ્યુટેશન કરવામાં આવે છે. જેથી ગેંગરીન અને ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

Write prevention of buerger’s disease (રાઇટ પ્રિવેન્શન ઓફ બર્ગર’સ ડીઝીસ)

• વધારે પડતાં કોલ્ડ ટેમ્પરેચરમાં આવવનું અવોઇડ કરવું.
• બ્લડ વેસેલ્સને કોનસ્ટ્રીક કરતી ડ્રગને અવોઇડ કરવી.
• સ્મોકિંગ કરવાનું અવોઇડ કરવું.
• લાંબા સમય સુધી એક સિટિંગ અને સ્ટેન્ડિંગ રહેવાનું અવોઇડ કરવું.
• ટાઇટ અને ફિટિંગ કપડાં પહેરવાનું અવોઇડ કરવું.
• કોટન સોકસ અથવા વૂલ સોકસ પહેરવા.
• ટોસ પરની માઇનર સર્જરી અવોઇડ કરવી.
  Define arterial ulcer (ડીફાઇન આર્ટરીયલ અલ્સર)
• આર્ટરીયલ અલ્સરને ‘ઇસ્ચેમિક અલ્સર’ અને ‘આર્ટરીયલ ઇન્સફીસીયન્સી અલ્સર’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• આર્ટરીયલ અલ્સર એ એક પ્રકારનો આર્ટરીયલ ડિસઓર્ડર છે જેમાં ઇનએડીકવેટ બ્લડ સપ્લાયને કારણે સ્કીન પર વુંડ ડેવલપ થાય છે.
• આ અલ્સર મુખ્યત્વે લોવર એક્સટ્રીમીટીસ ડેવલપ થાય છે. પર્ટીક્યુલરલી ફિટ, એન્કલ, લોવર લેગ.
• આર્ટરીયલ અલ્સર એ પેરિફેરલ આર્ટરી ડીઝીસ તેમજ બર્ગર’સ ડીઝીસ સાથે સંકાયેલ છે. કારણ કે તેમાં આર્ટરી એ નેરો અને બ્લોક થયેલી હોય છે જેને કારણે બ્લડ ફળોમાં રીસ્ટ્રીકશન જોવા મળે છે અને અલ્સર ડેવલપ થાય છે.
• Write causes of arterial ulcer (રાઇટ કોસ ઓફ આર્ટરીયલ અલ્સર)
• પેરીફેરલ આર્ટરી ડીઝીસ (મોસ્ટ કોમન કોસ)
• બર્ગર’સ ડીઝીસ
• ડાયાબિટીસ મલાઇટસ
• પેરીફેરલ વાસ્ક્યુલર ડીઝીસ
• એથરોસ્ક્લેરોસિસ
• એટરીઓસ્ક્લેરોસિસ
• સ્મોકિંગ
• હાયપરલિપિડેમિયા
• હાઇપર ટેન્શન
• ટ્રોમા
• એજ
• Write sign and symptoms of arterial ulcer (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ આર્ટરીયલ અલ્સર)
• વુંડ ફાઉન્ડ ઓન લોવર લેગ (સ્પેશ્યિલી ઇન બોની પ્રોમિનન્સ એરિયા – એન્કલ, ટોસ, હિલ)
• અલ્સર લુક લાઇક અ ‘પંચડ આઉટ-punched out’
• અલ્સર કેન અપીઅર પેલ, ડ્રાય ઓર નેક્રોટિક
• સ્કીન અરાઉન્ડ અલ્સર ઇસ ટીપીકલી થિન, શાયની એન્ડ હેરલેસ
• અલ્સર કેન પેનીટ્રેટ ડીપ ઇન્ટુ ધ સ્કીન
• વુંડ ઇસ યેલો, બ્રાઉન, ગ્રે એન્ડ બ્લેક ઇન કલર
• અલ્સર આર વેરી પેઇનફૂલ (પર્ટીકયુલરલી એટ નાઇટ)
• ઇન્ટરમીટેન્ટ ક્લોડિકેશન (ક્રેમ્પિંગ પેઇન ઇન લેગ એન્ડ બટકસ ડયુરિંગ વોકિંગ એન્ડ એક્સરસાઇઝ
• પેરેસ્થેસિયા
• ડીક્રીઝ પલ્સ
• અફેક્ટેડ લિમ્બ ફેલી અ કુલ
• Write diagnostic evaluation of arterial ulcer (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ આર્ટરીયલ અલ્સર)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• એન્કલ બ્રેકિયલ ઇન્ડેક્સ (ABI)
• ડોપ્લર અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• ટો બ્રેકિયલ ઇન્ડેક્સ
• ફોટોપ્લેથિસ્મોગ્રાફી
• ટ્રાન્સક્યુટેનીયસ ઓક્સિજન મેજરમેન્ટ
• ડુપ્લેક્સ અલ્ટ્રાસોનોગ્રાફી
• મેગ્નેટિક રેઝોનન્સ એન્જીયોગ્રાફી
• કોમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી એન્જીયોગ્રાફી
• ડિજિટલ સબટ્રેકશન એન્જીયોગ્રાફી
• Write management of arterial ulcer (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ આર્ટરીયલ અલ્સર)
• મેડિકેશન : બ્લડ ફલોને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે અને કાર્ડિયો વાસ્ક્યુલર રિસ્કને રિડયુસ કરવા માટે એન્ટીપ્લેટલેટ એજન્ટ, સ્ટેટીનનો ઉપયોગ કરવો.
• રિવાસ્ક્યુલરાઇઝેશન : બ્લડ ફ્લોને રિસ્ટોર કરવા માટે એન્જીયોપ્લાસ્ટી, સ્ટેન્ટિંગ, બાયપાસ જેવી સર્જરીનો ઉપયોગ કરવો.
• વુંડ કેર : ડેડ ટિસ્યુ અને નોન વિયાબલ ટિસ્યુને રીમુવ કરવા જેથી ઇન્ફેક્શનના રિસ્ક પ્રિવેન્ટ કરી શકાય અને હીલિંગને પ્રમોટ કરી શકાય. ત્યારબાદ તેના પર નોન ઓકલસીવ, મોસ્ચરાઇઝ રીટેનટીવી ડ્રેસિંગ એપ્લાય કરવું. તેના માટે હાઇડ્રોકોલોઇડ, આલજીનેટસ અથવા ફોમ ડ્રેસિંગનો ઉપયોગ કરવો.
• હાયપરબેરિક ઓક્સિજન થેરાપી : હિલિંગને પ્રમોટ કરવા માટે અને ઇસ્ચેમિક ટિસ્યુને ઓક્સિજન ડિલિવર કરવા માટે હાયપરબેરિક ઓક્સિજન થેરાપીનો ઉપયોગ કરવો. જેમાં રૂમ અથવા ચેમ્બરમાં પ્રેસરાઇઝ ઓક્સીજન રાખવામાં આવે છે અને બ્રિથિંગ કરવાનું કહેવામાં આવે છે.
• નેગેટિવ પ્રેસર વુંડ થેરાપી : નેગેટિવ પ્રેસર વુંડ થેરાપી એ એક્ઝ્યુડેટને રિમૂવ કરવામાં અને લોકલ બ્લડ ફ્લોને ઇન્ક્રીઝ કરવામાં મદદ કરે છે.
• પેઇન મેનેજમેન્ટ : પેઇન રીલીવ કરવા માટે એનાલજેસિક મેડિસિન પ્રોવાઈડ કરવી.
  Define arterioscelrosis (ડીફાઇન આર્ટરીઓસ્ક્લેરોસિસ)
• આર્ટરીઓસ્ક્લેરોસિસને ‘હાર્ડનિંગ ઓફ આર્ટરી’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જેમાં આર્ટરીની અંદર પ્લેક ડીપોઝિટ થાય છે જેને કારણે આર્ટરી એ થીક, સ્ટીફ અને હાર્ડ બની જાય છે.
• એથરોસ્ક્લેરોસિસ એ આર્ટરીઓસ્ક્લેરોસિસનો જ એક ટાઇપ છે.

Write causes and risk factor of arterioscelrosis (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ આર્ટરીઓસ્ક્લેરોસિસ)

• હાઇ બ્લડ પ્રેશર
• હાઇ કોલેસ્ટેરોલ લેવલ
• સ્મોકિંગ
• ડાયાબિટીસ
• ઓબેસિટી
• લેક ઓફ ફિઝિકલ એક્ટિવિટી
• અનહેલ્થી ડાયટ
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી ઓફ હાર્ટ ડીઝીસ
• એજ
• જેન્ડર (મેન આર મોર પ્રોન)
• સ્ટ્રેસ Write sign and symptoms of arterioscelrosis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ આર્ટરીઓસ્ક્લેરોસિસ)
• થિકનિંગ એન્ડ હાર્ડનિંગ ઓફ આર્ટરી
• સ્લો ઓર બ્લોકડ બ્લડ ફ્લો એટ અફેક્ટેડ એરિયા
• ચેસ્ટ પેઇન ઓર ડિસકમ્ફર્ટ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• લેગ પેઇન ઓર ક્રેમ્પિંગ ડયુરિંગ ફિઝિકલ એક્ટિવિટી (ક્લોડિકેશન)
• નમ્બનેસ ઓર વીકનેસ ઇન એક્સટ્રીમીટીસ
• કોલ્ડનેસ ઇન લિંબસ Write diagnostic evaluation of arterioscelrosis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ આર્ટરીઓસ્ક્લેરોસિસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ડોપ્લર અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• એન્જિયોગ્રાફી
• CT scan
• MRI
• ઇલેક્ટ્રો કાર્ડિયોગ્રામ
• સ્ટ્રેસ ટેસ્ટ
• બ્લડ ટેસ્ટ (લિપિડ પ્રોફાઇલ)

Write management of arterioscelrosis (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ આર્ટરીઓસ્ક્લેરોસિસ)

મેડીકેશન :

• કોલેસ્ટેરોલ લોવરિંગ એજન્ટ : કોલેસ્ટેરોલ લોવરિંગ એજન્ટ જેમકે સ્ટેટિન્સ, ફાઇબ્રેટ્સ તેમજ PCSK 9 ઇન્હીબિટર એ LDL કોલેસ્ટેરોલનું લેવલ ડીક્રીઝ કરવામાં મદદ કરે છે અને આર્ટરીમાં પ્લેક ડીપોઝિટ થવાના રિસ્કને રીડયુસ કરે છે.
• બ્લડ પ્રેશર લોવરિંગ મેડીકેશન : હાઇપર ટેન્શનને કન્ટ્રોલ કરવા માટે તેમજ આર્ટરી પરના સ્ટ્રેઇનને રીડયુસ કરવા માટે બ્લડ પ્રેશર લોવરિંગ મેડીકેશનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે જેમ કે બીટા બ્લોકર, કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર, ACE ઇન્હીબિટર
• એન્ટીપ્લેટલેટ ડ્રગ : એન્ટીપ્લેટલેટ ડ્રગ જેવી કે એસ્પિરિન અથવા ક્લોપીડોગ્રેલ એ બ્લડક્લોટના ફોર્મેશનને પ્રિવેન્ટ કરે છે.

સર્જીકલ પ્રોસિજર :

• Coronary stent (કોરોનરી સ્ટેન્ટ)
  • કોરોનરી સ્ટેન્ટ એ સ્મોલ મેશ લાઇક ટ્યુબ છે અથવા આર્ટીફિસિયલ સપોર્ટ ડીવાઇસ છે જે મેટલ અથવા પોલીમરનું બનેલું હોય છે. જેમાં સ્ટેન્ટમે બલુન કેથેટર સાથે નેરો અથવા બ્લોક થયેલી કોરોનરી આર્ટરીમાં ઇનસેટ કરવામાં આવે છે અને તેને કરેકટ પોઝિશન પર પ્લેસ કરવામાં આવે છે ત્યારબાદ બલૂનને ઇન્ફ્લેટ કરવામાં આવે છે અને સ્ટેન્ટને એક્સાપન્ડ કરવામાં આવે છે. સ્ટેન્ટ એક્સાપન્ડ થય ગયા બાદ બલૂનને ડીફ્લેટ કરવામાં આવે છે અને તેને રીમૂવ કરવામાં આવે છે અને સ્ટેન્ટને પરમેનન્ટલી પ્લેસ કરવામાં આવે છે જેથી કોરોનરી આર્ટરીને ઓપન રાખી શકાય.
• Coronary artery bypass grafting (CABG) (કોરોનરી આર્ટરી બાયપાસ ગ્રાફ્ટિંગ)
  • CABG એ એક પ્રકારની સર્જીકલ પ્રોસીજર છે જેનો ઉપયોગ કોરોનરી આર્ટરી ડીઝીસને ટ્રીટ કરવા માટે થાય છે. જેમાં નેરો અથવા બ્લોક થયેલ કોરોનરી આર્ટરી માટે ન્યુ રૂટ ક્રિએટ કરવામાં આવે છે અથવા તેને બાયપાસ કરવામાં આવે છે. જેમાં બોડીના કોઇપણ પાર્ટમાંથી હેલ્ધી બ્લડ વેસેલ્સને હાર્વેસ્ટેડ કરવામાં આવે છે જેમકે ચેસ્ટ, લેગ, આર્મ અને આ હાર્વેસ્ટેડ બ્લડ વેસલ્સને કોરોનરી આર્ટરી સાથે અટેચ કરવામાં આવે છે અને બ્લોક થયેલ પાર્ટને બાયપાસ કરવામાં આવે છે અને નોર્મલ બલ્ડફલોને રીસ્ટોર કરવામાં આવે છે. CABG મુખ્યત્વે મલ્ટીપલ કોરોનરી આર્ટરી બ્લોકેજ કન્ડિશનમાં પ્રિફર કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત જ્યારે મેડિકેશન અને એન્જીયોપ્લાસ્ટી ફેઇલ જાય ત્યારે CABG કરવામાં આવે છે.
• Endarterectomy (એન્ડાર્ટરેક્ટોમી) :
  • એન્ડાર્ટરેક્ટોમી એ સર્જીકલ પ્રોસિજર છે જેમાં આર્ટરીની અંદર થયેલા પ્લેકને રીમુવ કરવામાં આવે છે. આ પ્રોસિજર મુખ્યત્વે કેરોટીડ આર્ટરીમાં થયેલા બ્લોકેજને દૂર કરવા માટે કરવામાં આવે છે.

✓ લાઇફ સ્ટાઇલ મોડીફીકેશન :

• હેલ્થી ડાયટ એડોપ્ટ કરવો. જેમકે ફ્રૂટ, વેજીટેબલ, ગ્રેઇન, પ્રોટીન.
• સેચ્યુરેટેડ ફેટ, કોલેસ્ટેરોલ, સોડીયમ, સુગર વાળો ડાયટ અવોઇડ કરવો.
• રેગ્યુલર ફિઝિકલ એક્ટિવિટી કરવી. એક્સરસાઇઝ, વોકિંગ, રનિંગ જેવી ફિઝિકલ એક્ટિવિટી કરવી.
• સ્મોકિંગ સેસશન કરવું.
• હેલ્થી વેઇટ મેન્ટેન કરવો.
  Define aneurysm (ડીફાઇન એન્યુરિઝમ)
• એન્યુરિઝમને ‘એન્યુરિઝમલ ડાયલેટેશન’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• બ્લડ વેસેલ્સની વોલમાં આવેલ વીક પોઇન્ટ પર લોકલાઇઝ બલજીંગ, બલુનિંગ અથવા સેક લાઇક સ્ટ્રકચર જોવા મળે છે જેને ‘એન્યુરિઝમ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• એન્યુરિઝમ એ આર્ટરીની બધી સાઇઝમાં જોવા મળે છે.
• એન્યુરિઝમ મુખ્યત્વે એરોટા જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત તે બ્રેઇન, હાર્ટ, ઇન્ટેસટાઇન, સ્પ્લીનના પાછળના ભાગમાં બ્લડ સપ્લાય કરતી આર્ટરી પણ જોવા મળે છે.
• એન્યુરિઝમ રફચર થવાને કારણે ઇન્ટર્નલ બ્લિડિંગ અને સ્ટ્રોક જેવી કન્ડિશન જોવા મળે છે જે એક ફેટાલ કન્ડીશન છે.
• Write classification of aneurysm (રાઇટ ક્લાસિફિકેશન ઓફ એન્યુરિઝમ) એન્યુરિઝમને તેના લોકેશન, શેપ અને તેની પેથોલોજીને આધારે નીચે મુજબ ક્લાસિફાય કરવામાં આવેલ છે :

ક્લાસિફિકેશન બાય લોકેશન :

• સેરેબ્રલ એન્યુરિઝમ / ઇન્ટ્રાક્રેનિયલ એન્યુરિઝમ :
  • બ્રેઇનમાં આવેલ આર્ટરીમાં જોવા મળતા એન્યુરિઝમને ‘સેરેબ્રલ એન્યુરિઝમ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. સેરેબ્રલ એન્યુરિઝમને ‘બેરી એન્યુરિઝમ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. કારણ કે તેની સાઇઝ સ્મોલ બેરી જેવડી હોય છે. સેરેબ્રલ એન્યુરિઝમ રફચર થવાને કારણે સ્ટ્રોક જેવી કન્ડીશન જોવા મળે છે.
• એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ :
  • એરોટામાં જોવા મળતા એન્યુરિઝમને ‘એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ એ મોસ્ટ કોમન જોવા મળે છે. એઓર્ટિક એન્યુરિઝમના બે ટાઇપ પડે છે :
• I) થોરાસિક એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ
• II) એબ્ડોમિનલ એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ

I) થોરાસિક એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ : થોરાસિક એરિયા એટલે કે ચેસ્ટમાં આવેલ એરોટામાં જોવા મળતા એન્યુરિઝમને થોરાસિક એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

II) એબ્ડોમિનલ એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ : એબ્ડોમેનમાં આવેલ એરોટાના જોવા મળતા એન્યુરિઝમને ‘એબ્ડોમિનલ એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

• પેરિફરલ એન્યુરિઝમ :
  • પેરિફરલ એન્યુરિઝમમાં એરોટા અને સેરેબ્રલ આર્ટરી સિવાયની બીજી આર્ટરીમાં એન્યુરિઝમ જોવા મળે છે. જેમ કે લેગ અને સ્પ્લીનમાં આવેલ આર્ટરી. પેરિફરલ એન્યુરિઝમ મુખ્યત્વે પોપ્લીટીયલ આર્ટરી, ફિમોરલ આર્ટરી, કેરોટિડ આર્ટરી.

ક્લાસિફિકેશન બાય શેપ :

• સેક્યુલર એન્યુરિઝમ :
  • સેક્યુલર એન્યુરિઝમમાં આર્ટરીની એક બાજુ આઉટ પાઉચિંગ અથવા સેક લાઇક બલ્જીંગ જોવા મળે છે. સેક્યુલર એન્યુરિઝમ મુખ્યત્વે સેરેબ્રલ આર્ટરીમાં જોવા મળે છે.
• ફ્યુસિફોર્મ એન્યુરિઝમ :
  • ફ્યુસિફોર્મ એન્યુરિઝમમાં સ્પિન્ડલ શેપનું ડાયલેટેશન જોવા મળે છે એટલે કે આર્ટરીની એન્ટાયર સરકમફેરન્સ ઇન્વોલ્વ થાય છે. ફ્યુસિફોર્મ એન્યુરિઝમ મુખ્યત્વે એરોટા અને લાર્જ આર્ટરીમાં જોવા મળે છે.
• ડિસેક્ટીંગ એન્યુરિઝમ :
  • આર્ટરીની વોલની અંદરના લેયરમાં ટીઅર થવાને કારણે આર્ટરીના લેયરમાં બ્લડ ક્લેક્ટ થાય છે અને તેના કારણે આર્ટરીયલ વોલના લેયર એકબીજાથી સેપરેટ થઈ જાય છે. ડિસેક્ટીંગ એન્યુરિઝમ એ એઓર્ટિક ડિસેક્શન સાથે સંકળાયેલ છે.

ક્લાસિફિકેશન બાય પેથોલોજી :

• ટ્રુ એન્યુરિઝમ :
  • ટ્રુ એન્યુરિઝમમાં આર્ટરિયલ વોલના બધા જ લેયર (ઇનટીમા, મિડીયા અને એડવેન્ટિઆ) ઇનવોલ્વ થયેલા હોય છે. ટ્રુ એન્યુરિઝમમાં સેક્યુલર અને ફ્યુસિફોર્મ એન્યુરિઝમનો સમાવેશ થાય છે.
• ફોલ્સ એન્યુરિઝમ :
  • ફોલ્સ એન્યુરિઝમને સ્યુડો એન્યુરિઝમ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જેમાં બ્લડ એ આર્ટરિયલ વોલની બહારની બાજુ કલેક્ટ થાય છે પરંતુ તે તેની આજુબાજુ આવેલ ટિસ્યુથી કનેકટેડ હોય છે. ફોલ્સ એન્યુરિઝમ એ ટ્રોમા અથવા સર્જીકલ પ્રોસિજરને કારણે જોવા મળે છે.

Write causes and risk factor of aneurysm (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ એન્યુરિઝમ)

• એથરોસ્ક્લેરોસિસ
• હાઇ બ્લડપ્રેશર
• ટ્રોમા એન્ડ ઇન્જરી
• જેનેટિક ફેક્ટર
• કન્જીનેટલ ડીફેક્ટ
• ઇન્ફેક્શન ઓફ બ્લડ વેસેલ્સ
• ઇન્ફ્લામેશન
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી
• સ્મોકિંગ
• યુઝ ઓફ સરટેન ડ્રગ – કોકેઇન

Write sign and symptoms of aneurysm (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ એન્યુરિઝમ)

એન્યુરિઝમમાં જોવા મળતા સાઇન અને સિમ્પ્ટમ્સ એ એન્યુરિઝમના લોકેશન પર આધાર રાખે છે.

સેરેબ્રલ એન્યુરિઝમ :

સેરેબ્રલ એન્યુરિઝમ એ સ્મોલ હોય ત્યારે કોઇ પણ પ્રકારના સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળતા નથી. સેરેબ્રલ એન્યુરિઝમ રફચર થવાને કારણે નીચે મુજબના સાઇન અને સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે :

• સડન એન્ડ સિવીયર હેડએક (વર્સ્ટ હેડએક ઓફ વનસ લાઇફ)
• નોઝિયા એન્ડ વોમિટીંગ
• સ્ટીફ નેક
• બ્લર ઓર ડબલ વિઝન
• સેન્સીટીવીટી ટુ લાઇટ
• સિઝર
• લોસ ઓફ કોનસિયસનેસ
• દ્રુપીંગ ઓફ આઇલીડ
• કન્ફ્યુઝન
• ડીફીકલ્ટી ઇન સ્પીકિંગ

થોરાસિક એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ :

• ચેસ્ટ પેઇન (ટીપીકલી ઇન બેક એન્ડ સાઇડ)
• કફીંગ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• હોર્સનેસ
• ડિફિકલ્ટી ઇન સ્વેલોવિંગ

એબ્ડોમિનલ એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ :

• ડીપ કોન્સ્ટન્ટ પેઇન ઇન એબ્ડોમેન ઓર ઓન ધ સાઇડ અને બેક ઓફ એબ્ડોમેન
• પલ્સેટિંગ ફીલ નીયર ધ નેવલ (નાભિ)
  એબ્ડોમિનલ એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ રફચર થવાને કારણે નીચે મુજબના સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે :
• સિવીયર પેઇન ઇન એબ્ડોમેન એન્ડ બેક
• નોઝિયા
• વોમિટીંગ
• સ્વેટી સ્કીન
• રેપિડ હાર્ટ રેટ વેન સ્ટેન્ડિંગ
• ઇન્ટર્નલ બ્લિડિંગ

પેરિફરલ એન્યુરિઝમ :

• પેઇન એન્ડ સ્વેલિંગ ઇન લિમ્બ
• પલ્સેટિંગ લંપ ઇન એરિયા ઓફ એન્યુરિઝમ
• કોલ્ડ ફિટ, ટોસ ઓર ફિંગર

જનરલ સિમ્પ્ટમ્સ :

• સડન એન્ડ ઇનટેન્સ પેઇન
• ડ્રોપ ઇન બ્લડ પ્રેશર
• શોક
• લોસ ઓફ કોનસીયસનેસ

Write diagnostic evaluation of aneurysm (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ એન્યુરિઝમ)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• એક્સરે
• CT scan
• MRI
• એન્જીયોગ્રામ
• અલ્ટ્રા સાઉન્ડ
• Write management of aneurysm (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ એન્યુરિઝમ)
• મેડીકેશન :

બ્લડ પ્રેશરને કંટ્રોલ કરવા અને બ્લડને વેસેલ્સને રિલેક્સ કરવા માટે બીટા બ્લોકર અને કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકરનો ઉપયોગ કરીને.

• એન્ડોવાસ્ક્યુલર રિપેર :
  • એન્ડોવાસ્ક્યુલર રિપેરમાં એન્યુરિઝમને રીમુવ કરવામાં આવતું નથી પરંતુ તેમાં સ્ટેન્ટ ગ્રાફટને પ્લેસ કરી અને આર્ટરીને સ્ટ્રેન્ધેન કરવામાં આવે છે. આ પ્રોસિજરમાં ગ્રોઇન એરિયામાંથી બ્લડ વેસેલ્સમાં કેથેટર ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને ઇમેજિંગ ટેકનીકની મદદથી તેને એન્યુરિઝમની સાઇટ સુધી ગાઇડ કરવામાં આવે છે અને ત્યાં સ્ટેન્ટ ગ્રાફટને પ્લેસ કરવામાં આવે છે. જે વીક આર્ટરી વોલને રેન્ફોર્સ કરે છે અને એન્યુરિઝમથી દુર બ્લડ ફલોને ડાયવર્ટ કરે છે જેથી એન્યુરિઝમ રફ્ચર થવાના રિસ્કને ઘટાડી શકાય છે.
• ઓપન સર્જીકલ રિપેર :
  • ઓપન સર્જીકલ રિપેર એ ટ્રેડિશનલ અને એન્યુરિઝમને ટ્રીટ કરવા માટે વપરાતી મોસ્ટ કોમન સર્જરી છે. જેમાં એન્યુરિઝમની સાઇટ પર સ્કીન અને મસલ્સ પર ઇન્સીઝન મૂકવામાં આવે છે અને એન્યુરિઝમને ડાયરેક્ટલી એક્સેસ કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ આર્ટરીના વીક સેક્શન અથવા પોર્શનને રીમુવ કરવામાં આવે છે અને આર્ટરીના બને છેડાને ડેક્રોન અથવા ટેફલોન જેવા આર્ટિફિશિયલ ગ્રાફ્ટ મટીરીયલ વડે સ્ટ્રીચ કરવામાં આવે છે એટલે કે રીસેક્શન અને ગ્રાફટિંગ કરવામાં આવે છે.
• એન્ડોવાસ્ક્યુલર કોઇલિંગ :
  • આ એક મિનિમલ ઇન્વેસિવ પ્રોસિજર છે જેમાં આર્ટરીમાં કેથેટર ઇન્સર્ટ કરવામાં આવે છે અને એન્યુરિઝમની સાઇટ સુધી કેથેટરને પહોચાડવામાં આવે છે અને ત્યાં એન્યુરિઝમની સાઇટ પર કોઇલને પ્લેસ કરવામાં આવે છે અને ક્લોટિંગને ઇન્ડયુસ કરવામાં આવે છે અને એન્યુરિઝમને સીલ કરવામાં આવે છે.
• 👍
• Define raynaud’s disease (ડીફાઇન રેઇનોડ’સ ડીઝીસ)
• રેઇનોડ’સ ડીઝીસને ‘રેઇનોડ ફીનોમેન’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• જેમાં ફિંગર અને ટોસમાં આવેલી સ્મોલ બ્લડ વેસેલ્સ કોન્સ્ટ્રીઇક્ટ થઇ જાય છે.
• આ બ્લડ વેસેલ્સ કોલ્ડ ટેમ્પરેચરના કોન્ટેક્ટમાં આવવાના કારણે અથવા તો સ્ટ્રેસના કારણે કોન્સ્ટ્રીઇક્ટ થયેલી જોવા મળે છે.
• બલ્ડ વેસેલ્સ કોન્સ્ટ્રીઇક્ટ થવાને કારણે અફેક્ટેડ એરિયામાં બ્લડ ફલો રિસ્ટ્રીઇક્ટ થઇ જાય છે.

Types of raynaud’s disease (ટાઇપ ઓફ રેઇનોડ ડીઝીસ)

રેઇનોડ ડીઝીસને નીચે મુજબ બે ટાઇપમાં વેચવામાં આવેલ છે :
1) પ્રાઇમરી રેઇનોડ
2) સેકન્ડરી રેઇનોડ

1) પ્રાઇમરી રેઇનોડ : પ્રાઇમરી રેઇનોડને ‘રેઇનોડ ડીઝીસ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ ટાઇપ એ કોઇપણ અંડરલાયિંગ કોસ વગર જોવા મળે છે. એટલે કે રેઇનોડ ડીઝીસ થવા માટે કોઇ કોસ જવાબદાર નથી.

2) સેકન્ડરી રેઇનોડ : સેકન્ડરી રેઇનોડને ‘રેઇનોડ ફિનોમેન’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ ટાઇપ એ કોઇ અંડરલાયિંગ કોસને કારણે જોવા મળે છે જેમ કે ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર, કનેક્ટિવ ટિસ્યુ ડિસઓર્ડર, યુઝ ઓફ સરટેન મેડિસન.

Write sign and symptoms of raynaud’s disease (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ રેઇનોડ ડીઝીસ)

એપિસોડ એ થોડી મિનિટથી રઇને કલાકો સુધી જોવા મળે છે. આ એટેક એ ડેઇલી અથવા વીકલી પણ જોવા મળે છે.

• નમ્બનેસ ઓર ટિંગ્લીંગ સેન્સેશન ઇન ફિંગર એન્ડ ટોસ
• બર્નિંગ સેન્સેશન
• પેરેસ્થેસિયા
• કોલ્ડ ઇન ફિંગર એન્ડ ટોસ
• કલર ચેન્જીસ ઇન અફેક્ટેડ ફિંગર એન્ડ ટોસ (જેમાં સૌપ્રથમ બ્લડ ફલો રીડયુસ થવાને કરે અફેકટેડ એરિયા એ વ્હાઇટ કલરનો જોવા મળે છે ત્યારબાદ ઑક્સિજન લેવલ ઘટવાને કારણે તે એરિયા બ્લૂ કલરનો જોવા મળે છે અને લાસ્ટમાં બ્લડ ફલો રિટર્ન થવાને કારણે તે એરિયા રેડ કલરનો બને છે)
• Write diagnostic evaluation of raynaud’s disease (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ રેઇનોડ ડીઝીસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• નેઇલફોલ્ડ કેપિલરોસ્કોપી
• કોલ્ડ સ્ટિમયુલેશન ટેસ્ટ
• બ્લડ ટેસ્ટ (ESR, એન્ટીન્યૂક્લિયર એન્ટીબોડી)
• એન્જીયોગ્રાફી
• ડોપ્લર અલ્ટ્રાસાઉન્ડ

Write management of raynaud’s disease (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ રેઇનોડ ડીઝીસ)

લાઇફ સ્ટાઇલ મોડીફિકકેશન :

• કીપ વાર્મ : કોલ્ડ એન્વાયરમેન્ટમાં બોડી ટેમ્પરેચર મેન્ટેન કરવા માટે ગ્લવ્સ, શોકસ, હેટ અને લેયરસ વાળા ડ્રેસનો ઉપયોગ કરવો.
• અવોઇડ ટ્રિગરસ : કોલ્ડ ટેમ્પરેચર, ઇમોશનલ સ્ટ્રેસ કે જે રેયનોડ ડીઝીસને ટ્રીગર કરે છે તેવા ટ્રિગરસને મિનીમાઇઝ કરવા.
• પ્રેકટાઇસ સ્ટ્રેસ મેનજમેન્ટ ટેકનિક : રિલેકશેશન ટેકનિક જેમ કે ડીપ બ્રિથીંગ એક્સરસાઇઝ, મેડીટેશન, યોગા વગેરેની પ્રેક્ટિસ કરવી જે સ્ટ્રેસ રીલિવ કરવામાં મદદ કરે છે.
• લિમિટ કેફેઇન એન્ડ નિકોટીન : કેફેઇન અને નિકોટીનનું કન્ઝ્યુપશન અવોઇડ કરવું. કારણકે તે બ્લડ વેસેલ્સને કોનસ્ટ્રીક કરે છે.

✓ મેડીકેશન :

• વાસોડાયલેટર : વાસોડાયલેટર ડ્રગ એ ડાયરેકટ આર્ટરીની વોલ પર આવેલા મસલ્સ પર વર્ક કરે છે. તે ત્યાંના મસલ્સને રીલેક્સ કરે છે અને આર્ટરીને ડાયલેટ કરે છે. જેથી બ્લડ દ્વારા આર્ટરીની વોલ પર લાગતા પ્રેશરને રીડયુસ કરી શકાય. દા.ત. નાઇટ્રોગ્લિસરિન, હાઇડ્રેલઝિન, મિનોક્સિડીલ
• કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકર : CCBs એ હાર્ટ અને બ્લડ વેસેલ્સમાં આવેલ સેલ/મસલ્સમાં કેલ્શિયમની એન્ટ્રી બ્લોક કરે છે અને બ્લડ વેસેલ્સને રિલેક્સ કરવામાં મદદ કરે છે. જેથી બ્લડપ્રેશરમાં ઘટાડો જોવા મળે છે. દા.ત. એમલોડીપિન, નિફેડિપિન
• આલ્ફા બ્લોકર : આલ્ફા બ્લોકર એ આલ્ફા એડરેનેરજીક રિસેપ્ટરને બ્લોક કરે છે જે બ્લડવેસેલ્સમાં આવેલ સ્મૂથ મસલ્સને રિલેક્સ કરે છે. જેથી બ્લડ વેસેલ્સ ડાયલેટ થાય છે અને બ્લડ પ્રેશર ડિક્રીઝ થાય છે. દા.ત. ડોક્સાઝોસિન, પ્રાઝોસિન
• પેન્ટોક્સિફેલીન : પેન્ટોક્સિફેલીન એ ઝેન્થાઈન ડેરિવેટિવ છે જે બ્લડ વેસેલ્સ થ્રુ બ્લડ ફલોમાં વધારો કરે છે અને રેડ બ્લડ સેલને કોનસ્ટ્રીક બ્લડ વેસેલ્સ થ્રુ પાસ કરવામાં મદદ કરે છે.

બાયોફીડબેક થેરાપી : બાયોફીડબેક થેરાપી એ એપિસોડની સિવીયારીટી અને ફ્રિકવન્સી ડીક્રીઝ કરવામાં મદદ કરે છે. જેમાં બોડી ટેમ્પરેચર અને બ્લડ ફ્લોને રીલેકશેશન ટેકનિક અને ટેમ્પરેચર સેન્સરના ફીડબેક થ્રુ કેવી રીતે કન્ટ્રોલ કરવું તે શીખવાડે છે.

અવોઇડન્સ ઓફ વાસોકોન્સ્ટ્રીક્ટીવ સબ્ટન્સ : અમુક મેડીકેશન અને સબ્ટન્સ જેવા કે ડીકન્જેસ્ટન્ટ, બ્લડ વેસેલ્સને નેરોવિંગ કરતી મેડીસીન ને અવોઇડ કરવી.

પ્રોટેક્શન ફ્રોમ ઇન્જરી : રેયનોડ ડીઝીસ દરમિયાન ફિંગર અને ટોસમાં ઇન્જરી ના થાય તે માટે જરૂરી પ્રિકોશનસ લેવા.
Define hypertension (ડીફાઇન હાઇપરટેન્શન)

• હાઇપરટેન્શન મીન્સ હાઇ બ્લડ પ્રેશર.
• હાઇપરટેન્શન એ કોમન કન્ડીશન છે જેમાં બ્લડનું આર્ટરીની વોલ અગેઇન્ટસ જોવા મળતું પ્રેશર એ કોન્સિસટન્ટલી હાઇ જોવા મળે છે.
• જ્યારે સિસ્ટોલિક બ્લડપ્રેશર 140 mmHg કરતા વધારે અને ડાયેસ્ટોલિક બ્લડપ્રેશર 90 mmHg કરતા વધારે જોવા મળતું હોય તો તેને હાઇપરટેન્શન તરિકે ઓળખવામાં આવે છે.
• ટૂંકમાં હાઇપરટેન્શન મીન્સ બ્લડપ્રેશર 140/90 mmHg કરતા વધારે હોવું. Write types of hypertension (રાઇટ ટાઇપ્સ ઓફ હાઇપરટેન્શન)

હાઇપરટેન્શનને મુખ્યત્વે બે ટાઈપમાં વહેંચવામાં આવેલ છે :
1) પ્રાઇમરી હાઇપરટેન્શન
2) સેકન્ડરી હાઇપરટેન્શન

1) પ્રાઇમરી હાઇપરટેન્શન : પ્રાઇમરી હાઇપરટેન્શનને ‘એસેન્સિયલ હાઇપર ટેન્શન’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ હાઇપરટેન્શનનો મોસ્ટ કોમન ટાઇપ છે જે ગમે ત્યારે ડેવલપ થઇ શકે છે. પ્રાઇમરી હાઇપરટેન્શન થવા માટેનો એકઝેટ કોસ અનનોન છે પરંતુ અમુક ફેક્ટરને કારણે હાઇપરટેન્શન જોવા મળે છે. જેમકે એજ, અનહેલ્થી ડાયટ, લેક ઓફ ફિઝિકલ એક્ટિવિટી, ઓવર વેઇટ, ઓબેસીટી, સ્મોકિંગ, આલ્કોહોલ કન્ઝ્યુપશન, સ્ટ્રેસ, ફેમિલી હિસ્ટ્રી, ડાયાબિટીસ, મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર

2) સેકન્ડરી હાઇપરટેન્શન : સેકન્ડરી હાઇપરટેન્શન એ સડનલી અને કોઈ અન્ડરલાયિંગ કન્ડિશનને કારણે જોવા મળે છે. જેમકે કિડની ડીઝીસ, એડ્રીનાલ ગ્લેન્ડ ટ્યુમર, થાઇરોઇડ પ્રોબ્લેમ (કુસિંગ સીન્ડ્રોમ), પ્રેગ્નન્સી, યુઝ ઓફ ઓરલ કોન્ટ્રાસેપ્ટિવ પિલ,
Write sign and symptoms of hypertension (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ હાઇપરટેન્શન)

હાઇપરટેન્શનને ‘સાઇલન્ટ કિલર’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે કારણ કે તે જ્યાં સુધી સિવીયર લેવલ સુધી ના પહોંચે ત્યાં સુધી કોઈ પણ નોટિસેબલ સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળતાં નથી. આમ છતાં પણ અમુક વાર લોકોને નીચે મુજબના સિમ્પ્ટમ્સનો અનુભવ થાય છે :

• હેડએક
• ડીઝીનેસ ઓર લાઇટહેડનેસ
• એબ્નોર્મલ હાર્ટ રિધમ
• નોઝ બ્લીડ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• ચેસ્ટ પેઇન
• નોઝિયા, વોમિટીંગ
• બ્લર ઓર ડબલ વિઝન
• બઝિંગ ઇન ઇયર
• કન્ફ્યુઝન
• ફટિગ
• Write diagnostic evaluation of hypertension (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ હાઇપરટેન્શન)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• બ્લડ ટેસ્ટ (કિડની ફંક્શન ટેસ્ટ, સિરમ ઇલેક્ટ્રોલાઇટ લેવલ, લિપિડ પ્રોફાઇલ)
• યુરિન એનાલાયસિસ
• ઇલેક્ટ્રોકાર્ડિયોગ્રામ
• એમ્બ્યુલેટરી બ્લડ પ્રેશર મોનિટરિંગ
• ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ
• Write management of hypertension (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ હાઇપરટેન્શન)

હાઇપરટેન્શન એ લાઇફ લોંગ ડીઝીસ છે આથી તેને દૂર કરી શકાતું નથી પરંતુ તેને કંટ્રોલ કરી શકાય છે.

લાઈફ સ્ટાઈલ મોડીફીકેશન :

• હેલ્થી ડાયટ : હેલ્થી ડાયટનું ઇન્ટેક કરવો જેમકે ફ્રૂટ, વેજીટેબલ્સ, ગ્રેઇન, પ્રોટીન. અનહેલ્થી ડાયટ લેવાનો અવોઈડ કરવો જેમ કે ડેરી પ્રોડક્ટ, સેચ્યુરેટેડ ફેટ, સોડિયમ એન્ડ સુગર આઈટમ,
• રેગ્યુલર એક્સરસાઇઝ : બોડીને હેલ્થી અને એક્ટિવેટ રાખવા માટે રેગ્યુલર એક્સરસાઇઝ કરવી જેથી વેઇટ પણ કંટ્રોલમાં રહે.
• વેઇટ મેનેજમેન્ટ : ઓવર વેઇટ અને ઓબેસિટી ધરાવતા લોકોએ વેઇટ મેનેજમેન્ટ કરવો. કારણકે ઓબેસિટી એ ઘણા ડીઝીસ માટેનું રિસ્ક ફેક્ટર છે.
• લિમિટ આલ્કોહોલ : આલ્કોહોલ કન્ઝ્યુપશન લોકોએ આલ્કોહોલ ડ્રિન્કિંગમાં લિમિટ રાખવી. બને ત્યાં સુધી આલ્કોહોલ ડ્રીંક કરવાનું અવોઈડ કરવું.
• કવાઇટ સ્મોકિંગ : સ્મોકિંગને કારણે બ્લડપ્રેશર વધે છે તેમજ બ્લડ વેસલ્સ ડેમેજ થાય છે આથી સ્મોકિંગ બંધ કરવું જોઈએ.
• સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ : સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ માટે રિલેક્સેશન થેરાપીનો ઉપયોગ કરવો જેમકે ડીપ બ્રિથિંગ, મેડીટેશન, યોગા
• મોનીટર બ્લડ પ્રેશર : રેગ્યુલર બ્લડ પ્રેસર ચેક કરાવવું અને તેનું રીડિંગ રેકોર્ડ કરવું.

મેડીકેશન

• ખાલી લાઇફ સ્ટાઇલ ચેન્જીસ એ બ્લડપ્રેશરને કંટ્રોલ કરવા માટે ઇનફ નથી. આથી બ્લડપ્રેશરને કંટ્રોલ કરવા માટે એન્ટીહાયપરટેન્સિવ મેડિસિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• એન્ટીહાયપરટેન્સિવ મેડિસિન ઘણા બધા ગ્રુપની જોવા મળે છે. આથી મેડિસિનની ચોઈસ એ પેશન્ટની એજ, કરંટ મેડિકલ કન્ડિશન, ઇથનીસિટી અને પોટેન્શિયલ સાઇડ ઇફેક્ટ પર રહેલી છે.
• બીટા બ્લોકરસ : બીટા બ્લોકરસ એ હાર્ટ પરની એડ્રેનાલિન ઇફેક્ટને બ્લોક કરે છે. જેને કારણે હાર્ટ રેટ અને કાર્ડિયાક આઉટપુટમાં ઘટાડો જોવા મળે છે અને સાથે બ્લડપ્રેશરમાં પણ ઘટાડો થાય છે. દા.ત. એટેનોલોલ, પ્રોપેનોલોલ
• કેલ્શિયમ ચેનલ બ્લોકરસ (CCBs) : CCBs એ હાર્ટ અને બ્લડ વેસેલ્સમાં આવેલ સેલ/મસલ્સમાં કેલ્શિયમની એન્ટ્રી બ્લોક કરે છે અને બ્લડ વેસેલ્સને રિલેક્સ કરવામાં મદદ કરે છે. જેથી બ્લડપ્રેશરમાં ઘટાડો જોવા મળે છે. દા.ત. એમલોડીપિન, નિફેડિપિન
• આલ્ફા બ્લોકર : આલ્ફા બ્લોકર એ આલ્ફા એડરેનેરજીક રિસેપ્ટરને બ્લોક કરે છે જે બ્લડવેસેલ્સમાં આવેલ સ્મૂથ મસલ્સને રિલેક્સ કરે છે. જેથી બ્લડ વેસેલ્સ ડાયલેટ થાય છે અને બ્લડ પ્રેશર ડિક્રીઝ થાય છે. દા.ત. ડોક્સાઝોસિન, પ્રાઝોસિન
• સેન્ટ્રલ આલ્ફા એગોનિસ્ટ : સેન્ટ્રલ આલ્ફા એગોનિસ્ટ એ સિમ્પેથેટીક નર્વસ સિસ્ટમની એક્ટિવિટીને ડીક્રીઝ કરે છે અને હાર્ટ રેટ અને બ્લડ પ્રેશર ડીક્રીઝ કરે છે. દા.ત. ક્લોનિડાઇન, મિથાઈલડોપા
• ACE ઇન્હીબિટરસ : ACE ઇન્હીબિટરસ એ એન્જીયોટેન્સિન I ને એન્જીયોટેન્સિન II માં થતા કનવર્ઝનને બ્લોક કરે છે, જેથી બ્લડ વેસેલ્સ એ નેરો થતી નથી અને બ્લડપ્રેશરમાં ઘટાડો કરે છે. દા.ત. ઇનાલાપ્રિલ, લિસિનોપ્રિલ
• એન્જીયોટેન્સિન II રીસેપ્ટર બ્લોકર (ARBS2) : ARBS2 એ એન્જીયોટેન્સિન II ની બ્લડ વેસેલસ પરની ઈફેક્ટને બ્લોક કરે છે અને વાસોડાયલેશન કરે છે. જેથી બ્લડપ્રેશરમાં ઘટાડો થાય છે. દા.ત. લોસાર્ટન, ઓલ્મેસાર્ટન
• ડાયરેક્ટ રેનીન ઇન્હીબિટરસ (DRIs) : DRIs એ રેનીનની એક્શનને બ્લોક કરે છે. જે એન્જીયોટેન્સિન II નું પ્રોડક્શન ઘટાડે છે. આ એન્જીયોટેન્સિન II એ બ્લડ વેસેલ્સને કોનસ્ટ્રીક કરે છે અને બ્લડપ્રેશર વધારે છે. આથી એન્જીયોટેન્સિન II નું પ્રોડક્શન ઘટવાને કારણે બ્લડ વેસેલ્સ કોનસ્ટ્રીક થતી નથી અને બ્લડપ્રેશરમાં ઘટાડો જોવા મળે છે.
• ડાયયુરેટિકસ : ડાયયુરેટિકસ ડ્રગ એ બોડીમાં આવેલ વધારાના સોડિયમ અને વોટરને એલીમીનેટ કરવામાં મદદ કરે છે તેમજ બ્લડ વોલ્યુમને રીડયુસ કરે છે જેથી બ્લડ પ્રેશરમાં ઘટાડો થાય છે. દા.ત. લૂપ ડાયુરેટીકસ (ફ્યુરોસેમાઇડ), થિયાઝાઇડ ડાયુરેટીકસ (હાઇડ્રોક્લોરોથિયાઝાઇડ)
• વાસોડાયલેટર : વાસોડાયલેટર ડ્રગ એ ડાયરેકટ આર્ટરીની વોલ પર આવેલા મસલ્સ પર વર્ક કરે છે. તે ત્યાંના મસલ્સને રીલેક્સ કરે છે અને આર્ટરીને ડાયલેટ કરે છે. જેથી બ્લડ દ્વારા આર્ટરીની વોલ પર લાગતા પ્રેશરને રીડયુસ કરી શકાય. દા.ત. નાઇટ્રોગ્લિસરિન, હાઇડ્રેલઝિન, મિનોક્સિડીલ
• Write complication of hypertension (રાઇટ કોમ્પ્લિકેશન ઓફ હાઇપરટેન્શન)

અનકન્ટ્રોલડ હાઇ બ્લડ પ્રેશરને કારણે નીચે મુજબના કોમ્પ્લિકેશન જોવા મળે છે :

• હાર્ટ એટેક
• હાર્ટ ફેલિયર
• સ્ટ્રોક
• એરિધેમિયા
• એન્યુરિઝમ
• પેરીફરલ આર્ટરી ડીઝીસ
• કિડની ડેમેજ
• આઈ ડેમેજ
• મેટાબોલીક સિન્ડ્રોમ
  Venous disorder

Define deep vein thrombosis – DVT (ડીફાઇન ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ)

• ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસને ‘વેનસ થ્રોમ્બોસિસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• જેમાં એક અથવા એકથી વધારે ડીપ વેઇનમાં બ્લડ ક્લોટનું (થ્રોમ્બસ) ફોર્મેશન જોવા મળે છે.
• ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસને મુખ્યત્વે લેગમાં જોવા મળે છે.
• ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ એ બ્લડ ફલો સ્લો થવાને કારણે અથવા સર્કયુલેશન ઇમપેર થવાને કારણે જોવા મળે છે.
• આ એક સિરિયસ કન્ડીશન છે જો તેને એસ અર્લી ટ્રીટ કરવામાં ના આવે તો તે ક્લોટ બ્લડસ્ટ્રીમ થ્રુ ટ્રાવેલ કરે છે અને લંગ સુધી પહોંચે છે અને લાઇફ થ્રેટનિંગ કન્ડીશન પલ્મોનરી એમબોલિઝમ જોવા મળે છે.
• Write causes and risk factor of deep vein thrombosis (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ)
• ઇમમોબીલાયઝેશન
• સિટિંગ ફોર લોંગ પિરિયડ
• ઇન્જરી ઓર સર્જરી ટુ વેઇન
• હાયપરકોગ્યુલેબલ સ્ટેટ
• પ્રેગ્નન્સી
• ઓલ્ડ એજ
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી ઓફ બ્લડ ક્લોટિંગ ડીસઓર્ડર
• કેન્સર
• સ્મોકિંગ
• ઓબેસિટી
• બર્થ કંટ્રોલ પિલ
• હોર્મોનલ થેરાપી
• Write sign and symptoms of deep vein thrombosis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ)
• સ્વેલિંગ ઇન અફેક્ટેડ લેગ
• પેઇન ઓર ટેન્ડરનેસ (જે મુખ્યત્વે કાલ્ફમાં જોવા મળે છે.)
• ફીલ લાઇક અ ક્રેમપિંગ ઓર સોરનેસ
• રેડ એન્ડ ડિસકલરેશન ઓફ સ્કીન
• વાર્મથ ઓવર ધ અફેક્ટેડ એરિયા
• સ્વેલોન વેઇન
• લેગ ફટીગ ઓર હેવીનેસ
• ડિફિકલ્ટી ઇન વોકિંગ
• Write diagnostic evaluation of deep vein thrombosis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• વેનોગ્રાફિ
• MRI
• બ્લડ ટેસ્ટ (D-dimer)

Write management of deep vein thrombosis (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ)

• એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ થેરાપી : બ્લડને પાતળું કરવા માટે તેમજ નવા કલોટના ફોર્મેશનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ થેરાપીનો ઉપયોગ કરવો.
• થ્રોમ્બોલાયટીક થેરાપી : ક્લોટને ડિસ્સોલ્વ કરવા તેમજ તેને બ્રેક ડાઉન કરવા માટે થ્રોમ્બોલાયટીક થેરાપીનો ઉપયોગ કરવો.
• કમ્પ્રેશન થેરાપી : કમ્પ્રેશન થેરાપીમાં ઇલાસ્ટિક કમ્પ્રેસિવ સ્ટોકિંગનો ઉપયોગ કરવો જે સ્વેલિંગ અને ડિસકમ્ફર્ટને દુર દૂર કરે છે અને પોસ્ટ થ્રોમ્બોટિક સિન્ડ્રોમને પ્રિન્વેટ કરવામાં મદદ કરે છે.
• એલીવેશન : અફેકટેડ લિમ્બને હાર્ટ લેવલ સુધી એલિવેટ કરવો. જે સ્વેલિંગને રીડયુસ કરે છે વેનસ રિટર્નને ઇમ્પ્રુવ કરે છે.
• ઇન્ફેરિયર વેના કાવા ફિલ્ટર : જ્યારે એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ થેરાપી ઇનઇફેક્ટિવ અથવા કોન્ટ્રાઇન્ડિકેટ હોય ત્યારે રેર કેસમાં ઇન્ફેરિયર વેના કાવા ફિલ્ટર પ્લેસ કરવામાં આવે છે. જેમાં થ્રોમ્બસ એ ફિલ્ટરમાં ટ્રેપ થઇ જાય છે થ્રોમ્બસને લંગ સુધી પહોંચતા અટકાવે છે આથી પલ્મોનરી એમ્બોલિઝમ જેવી કન્ડિશનને પ્રિવેન્ટ કરી શકાય છે.
• બાયપાસ સર્જરી : પેલવિસ અને એબ્ડોમેનમાં આવેલી વેઇન એ બ્લોક થયેલી હોય ત્યારે તેને રિમૂવ કરવા માટે સર્જરીની જરૂર પડે છે. આ માટે ડોક્ટર એ વેઇન બાયપાસ કરે છે. આ ઉપરાંત ઘણીવાર એન્જીયોપ્લાસ્ટી પણ પરફોર્મ કરવામાં આવે છે.

Write prevention of deep vein thrombosis (રાઇટ પ્રિવેન્શન ઓફ ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ)

ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસના પ્રિવેન્શન માટે નીચે મુજબના પગલાઓ લેવામાં આવે છે :

• હંમેશા એક્ટિવ રહેવું.
• લાંબા સમય સુધી ઇમમોબીલાઇઝ રહેવાનું અવોઇડ કરવું.
• લાંબા સમય સુધી સિટિંગ પોઝિશનમાં રહેવું નહિ.
• હેલ્થી વેઇટ મેન્ટેન કરવો.
• સ્મોકિંગ અવોઇડ કરવું.
• ટ્રાવેલિંગ દરમિયાન કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગ વિયર કરવા.
  Define venous insufficiency (ડીફાઇન વેનસ ઇનસફીસિઇન્સી)
• વેનસ ઇનસફીસિઇન્સી એ વેનસ ડિસઓર્ડર છે. જેમાં વેઇનને લેગથી હાર્ટ તરફ બ્લડ રિટર્ન કરવામાં ડિફિકલ્ટી જોવા મળે છે.
• વેનસ ઇનસફીસિઇન્સીમાં લેગ વેઇન્સમાં હાર્ટ તરફના બેકઅપ બ્લડ ફ્લોમાં ડિફિકલ્ટી જોવા મળે છે.
• વેનસ ઇનસફીસિઇન્સીમાં વેઇનમાં આવેલ વાલ્વ ડેમેજ થયેલા હોય છે જેને કારણે બ્લડના બેકફલોમાં ડિફિકલ્ટી જોવા મળે છે.
• Write causes and risk factors of venous insufficiency (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ વેનસ ઇનસફીસિઇન્સી)
• એજ
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી
• ઓબેસિટી
• પ્રેગ્નન્સી
• સિટિંગ એન્ડ સ્ટેન્ડિંગ ફોર લોંગ પીરીયડ
• ટાઇટ ક્લોથ
• ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ
• વેરિકોસ વેઇન
• સ્મોકિંગ
• કેન્સર
• ઇન્જરી ટુ લેગ
• સેડેન્ટરી લાઇફ સ્ટાઇલ
• સરટેન મેડીકેશન

Write sign and symptoms of venous insufficiency (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ વેનસ ઇન્સફીસીયન્સી)

• વેરીકોસ વેઇન
• લેગ પેઇન
• સ્વેલિંગ ઇન એન્કલ એન્ડ લોવર લેગ
• સેન્સેશન ઓફ હેવીનેસ એન્ડ ટાયરડનેસ
• સ્કીન અલ્સર
• બ્રાઉનીસ એન્ડ રેડીસ કલર ઓફ સ્કીન.
• પિગમેન્ટેશન ચેન્જીસ ઇન સ્કીન
• ઇચિંગ ઓર બર્નિંગ
• રેસ્ટલેસ લેગ
• સ્કીન અરાઉન્ડ એન્કલ મે બીકમ થીકનિંગ એન્ડ હાર્ડનિંગ
• Write diagnostic evaluation of venous insufficiency (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ વેનસ ઇન્સફીસીયન્સી)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ડુપ્લેક્સ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• વેનોગ્રાફી
• ફોટોપ્લેથિસ્મોગ્રાફી (PPG)
• વેનસ પ્રેશર મેજરમેન્ટ
• CT scan
• MRI

Write management of venous insufficiency (રાઈટ મેનેજમેન્ટ ઓફ વેનસ ઇન્સફીસીયન્સી)

• લેગ એલીવેશન : લાયિંગ ડાઉન વખતે લેગને હાર્ટ લેવલ સુધી એલીવેટ કરવા. સૂતી વખતે લેગની નીચે તકિયા રાખવા. જેથી વેનસ રિટર્ન ઇઝીલી થઇ શકે.
• કમ્પ્રેશન થેરાપી : કમ્પ્રેશન થેરાપી તરીકે ઇલાસ્ટિક સ્ટોકીંગનો ઉપયોગ કરવો જે એન્કલ અને લોવર લેગ પર પ્રેસર અપ્લાય કરે છે જેથી વેનસ બ્લડ ફલો ઇમ્પ્રુવ થાય છે અને સ્વેલિંગમાં ઘટાડો જોવા મળે છે.
• મેડીકેશન : જો વેનસ ઇનસફીસીયન્સી બ્લડ કલોટને કારણે જોવા મળતી હોય તો તેની ટ્રીટમેન્ટ માટે એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ અને બ્લડ થીનર મેડીસીનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જે બ્લડ ક્લોટના ફોર્મેશનને પ્રિવેન્ટ કરે છે અને બ્લડને પાતળું કરે છે.
• વેઇન એબ્લેશન : વેઇન એબ્લેશન એ મિનિમલ ઇન્વેસિવ પ્રોસિજર છે જેમાં હિટ (રેડિયો ફ્રીક્વન્સી અથવા લેઝર એનર્જી) અથવા કેમિકલનો ઉપયોગ કરીને વેરીકોસ વેઇન અને ઇનકમ્પેન્ટન્ટ વેઇનને ક્લોસ કરવામાં આવે છે. આ પ્રોસિજર એ સર્ક્યુલેશન ઇમ્પ્રૂવ કરે છે અને પેઇન, સ્વેલિંગ, ડિસ્કમ્ફર્ટ જેવા સાઇન રીલિવ કરે છે.
• સ્ક્લેરોથેરાપી : સ્ક્લેરોથેરાપી એ વેનસ ઇન્સફીસીયન્સી માટે ઉપયોગમાં લેવાતી કોમન ટ્રીટમેન્ટ છે. જેનો ઉપયોગ સ્મોલ વેઇન માટે કરવામાં આવે છે.આ પ્રોસિજરમાં સ્પેશિયલ સોલ્યુશન (સ્ક્લેરોસન્ટ) ને ડાયરેક્ટલી અફેક્ટેડ વેઇનમાં ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે છે. જેથી કોલેપ્સ થઇ જાય છે અને ઝાંખી પડી જાય છે. સમય જતાં આવે બોડી દ્વારા એબસોર્બ કરી લેવામાં આવે છે જેથી પેઇન અને સ્વેલિંગ જેવા સિમ્પ્ટમ્સ દૂર થાય છે.

લાઇફ સ્ટાઇલ ચેન્જીસ :

• હંમેશા એક્ટિવ રહેવું.
• લાંબા સમય સુધી ઇમમોબીલાઇઝ રહેવાનું અવોઇડ કરવું.
• ડેઇલી વોકીંગ કરવું. કારણ કે તેનાથી સર્ક્યુલેશન ઇમ્પ્રૂવ થાય છે.
• લાંબા સમય સુધી સિટિંગ પોઝિશનમાં રહેવું નહિ.
• હેલ્થી વેઇટ મેન્ટેન કરવો.
• સ્મોકિંગ અવોઇડ કરવું.
• ટ્રાવેલિંગ દરમિયાન કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગ વિયર કરવા.
  Define venous ulcer (ડીફાઇન વેનસ અલ્સર)
• વેનસ અલ્સરને ‘સ્ટેસીસ અલ્સર’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• લેગમાં પુર સર્કયુલેશન કારણે વુંડ જોવા મળે છે જેને વેનસ અલ્સર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• વેનસ ઇન્સફીસીયન્સીને કારણે લેગ અને એન્કલમાં ઓપન સોર જોવા મળે છે જેને વેનસ અલ્સર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• આ વુંડ એ સ્લોલી હીલ થાય છે.
• Write causes and risk factor of venous ulcer (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ વેનસ અલ્સર)
• વેનસ ઇન્સફીસીયન્સ
• ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ
• વેરીકોસ વેઇન
• ડાયાબિટીસ
• હાઇપર ટેન્શન
• ઓટોઇમ્યુન ડીસઓર્ડર
• ઇન્ફેક્શન
• લિમ્ફેડીમા
• સ્મોકિંગ
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી
• પ્રેગ્નન્સી
• પ્રિવિયસ લેગ સર્જરી
• Write diagnostic evaluation of raynaud’s disease (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ રેઇનોડ ડીઝીસ)
• ઓપન વુંડ
• પેઇન ઇન વુંડ
• સ્વેલિંગ એટ અફેકટેડ લેગ, એન્કલ, ફૂટ
• ઇચિંગ
• રેડીસ એન્ડ બ્રાઉનીસ કલર ઓફ સ્કીન
• ડ્રાય એન્ડ સ્કેલી સ્કીન
• વાર્મ એટ અફેકટેડ એરિયા
• વિપિંગ ઓર ઉઝિંગ ફ્રોમ વુંડ
• Write diagnostic evaluation of venous ulcer (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ વેનસ અલ્સર)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ડુપ્લેક્સ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• એન્કલ બ્રેકીયલ ઇન્ડેક્સ (ABI)
• વેનોગ્રાફી
• બ્લડ ટેસ્ટ
• ટિસ્યુ કલ્ચર
• બાયોપ્સી
• Write management of venous ulcer (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ વેનસ અલ્સર)

વેનસ અલ્સરના મેનેજમેન્ટ માટેનો મુખ્ય એમ વુંડ હીલિંગને પ્રમોટ કરવું, ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરવું અને વેનસ ઇન્સફીસીયન્સી માટેના કોસને ટ્રીટ કરવો છે.

• કમ્પ્રેશન થેરાપી : કમ્પ્રેશન થેરાપી માટે તરીકે ઇલાસ્ટિક સ્ટોકિંગનો ઉપયોગ કરવો. જે એન્કલ અને લેગ પર પ્રેશર એપ્લાય કરે છે જેથી વેનસ બ્લડ ફલો ઇમ્પ્રુવ થાય છે.
• વુંડ કેર : વેનસ અલ્સરના મેનેજમેન્ટમાં પ્રોપર વુંડ કેર જરૂરી છે. વુંડને માઇલ્ડ વોટર અને સોપ વડે ક્લીન કરવું અને ડેડ ટિસ્યુને રીમુવ કરવા અને તેની પર વેટ ડ્રેસિંગ એપ્લાય કરવું. જે વુંડ હીલિંગને પ્રમોટ કરે છે.
• એલીવેશન : અફેકટેડ લેગને હાર્ટ લેવલ સુધી એલીવેટ કરવો જે બ્લડ ફલો ઇમ્પ્રુવ કરે છે અને સ્વેલિંગ રીડયુસ કરે છે.
• એક્સરસાઇઝ : રેગ્યુલર લો ઇમ્પેક્ટ એક્સરસાઇઝ કરવી. જેમ કે વોકિંગ, સ્વિમિંગ. આ એક્સરસાઇઝ એ સર્ક્યુલેશનને ઇમ્પ્રુવ કરવામાં મદદ કરે છે.
• મેડીકેશન : પેઇન રિલીવ કરવા, ઇન્ફ્લામેશન રીડ્યુસ કરવા માટે નોન સ્ટેરોઇડલ એન્ટીઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો. જેમકે આઇબુપ્રોફેન. ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક્સ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
• ટ્રીટમેન્ટ ઓફ અંડરલાયિંગ વેનસ ઇન્સફીસીયન્સી : વેનસ ઇન્સફીસીયન્સી માટેનો કોસ આઇડેન્ટીફાય કરી તેને મેનેજમેન્ટ કરવું. જેના માટે એન્ડોવેનસ એબ્લેશન , સ્ક્લેરોથેરાપીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

લાઇફ સ્ટાઇલ ચેન્જીસ :

• હંમેશા એક્ટિવ રહેવું.
• લાંબા સમય સુધી ઇમમોબીલાઇઝ રહેવાનું અવોઇડ કરવું.
• ડેઇલી વોકીંગ કરવું. કારણ કે તેનાથી સર્ક્યુલેશન ઇમ્પ્રૂવ થાય છે.
• લાંબા સમય સુધી સિટિંગ પોઝિશનમાં રહેવું નહિ.
• હેલ્થી વેઇટ મેન્ટેન કરવો.
• સ્મોકિંગ અવોઇડ કરવું.
• ટ્રાવેલિંગ દરમિયાન કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગ વિયર કરવા.
  Define vericose vein (ડીફાઇન વેરીકોસ વેઇન)
• વેરીકોસ વેઇનમાં વેઇન એ એનલાર્જ, ટ્વિસ્ટેડ અને સ્વેલોન થયેલી જોવા મળે છે. જે મુખ્યત્વે બ્લૂ અથવા ડાર્ક પર્પલ કલરની જોવા મળે છે.
• જે મોટાભાગે લેગ અને ફિટના ભાગે જોવા મળે છે.
• વેરીકોસ વેઇન એ બ્લડ ફલો ઓબસ્ટ્રક્ટ થવાને કારણે જોવા મળે છે.
• Write causes and risk factor of varicose vein (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ વેરીકોસ વેઇન)
• જેનેટિક
• એજ
• જેન્ડર (વુમન આર મોર લાઇકલી ટુ ડેવલપ વેરીકોસ વેઇન)
• પ્રેગ્નન્સી
• ઓબેસિટી
• પ્રોલોંગ સ્ટેન્ડિંગ ઓર સિટિંગ
• ફિઝિકલ ઇનએક્ટિવિટી
• હોર્મોનલ ચેન્જીસ
• કોન્સ્ટિપેશન Write sign and symptoms of vericose vein (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ વેરીકોસ વેઇન)
• વિસિબલ બલજિંગ વેઇન
• વેઇન ધેટ એપિયર ટ્વિસ્ટેડ ઓર રોપ લાઇક
• પેઇન ઇન લેગ (સ્પેશ્યલી આફ્ટર સ્ટેન્ડિંગ ઓર સિટિંગ ફોર અ લોંગ પિરિયડ)
• સ્વેલિંગ ઇન લેગ, ફિટ એન્કલ
• હેવીનેસ ઓર ટાયરડનેસ ઇન લેગ
• ઇચિંગ અરાઉન્ડ વેઇન
• ક્રેમ્પિંગ ઓર મસલ્સ સ્પાસમ ઇન લેગ
• ડીસકલરેશન ઓફ સ્કીન
• Write diagnostic evaluation of varicose vein (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ વેરીકોસ વેઇન)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ડુપ્લેક્સ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• વેનોગ્રાફી
• CT વેનોગ્રાફી
• Write management of varicose vein (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ વેરીકોસ વેઇન)
• કમ્પ્રેશન થેરાપી : કમ્પ્રેશન થેરાપી માટે ઇલાસ્ટિક સ્ટોકિંગનો ઉપયોગ કરવો. જે એન્કલ અને લેગ પર પ્રેશર એપ્લાય કરે છે જેથી વેનસ બ્લડ ફલો ઇમ્પ્રુવ થઈ શકે.
• મેડીકેશન : વેરીકોઝ વેઇનને ટ્રીટ કરવા માટેની કોઈ પર્ટિક્યુલર મેડિસિન નથી પરંતુ સિમ્પ્ટોમેટીક મેનેજ માટે મેડિકેશનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેમકે પેઇન રીલીવ કરવા અને ઇન્ફલામેશન રીડયુઝ કરવા માટે એન્ટીઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

મિનિમલ ઇનવેસિવ થેરાપી :

• સ્કેલેરોથેરાપી : સ્કેલેરોથેરાપીમાં વેરીકોઝ વેઇનમાં સોલ્યુશન ઇન્જેકટ કરવામાં આવે છે જેથી તે વેઇન કોલેપ્સ અને ફેડ થઈ જાય.
• લેસર થેરાપી : લેસર થેરાપીમાં સ્ટ્રોંગ લેઝર બીમને વેરીકોઝ વેઇન પર પાડવામાં આવે છે જેથી તે વેઇન ફેડ અને ડિસઅપિયર થઈ જાય.
• એન્ડોવેનસ એબલેશન થેરાપી : એન્ડોવેનસ એબલેશન થેરાપીમાં લેઝર એનર્જી અથવા રેડિયો ફ્રિકવન્સીનો ઉપયોગ કરીને વેરીકોઝ વેઇનને ક્લોઝ કરવામાં આવે છે.
• ઇલેક્ટ્રોડેસિકેશન : ઇલેક્ટ્રોડેસિકેશનમાં ઈલેક્ટ્રીક કરંટનો ઉપયોગ કરીને વેસેલ્સના વોલની ઇનર લાઇનિંગને ડિસ્ટ્રોય કરવામાં આવે છે.
• માઈક્રોફ્લેબકટોમી : માઈક્રોફ્લેબકટોમીમાં ઈનસીઝન મૂકીને વેરિકોઝ વેઇનને હૂક વડે રીમુવ કરવામાં આવે છે.

✓ સર્જીકલ ઇન્ટરવેશન :

• વેઇન સ્ટ્રીપિંગ એન્ડ લાઇગેશન : આ પ્રોસિજરમાં સ્મોલ ઇન્સિજન મૂકીને વેઇનના અફેકટેડ એરીયાને કટ કરવામાં આવે છે અને રીમુવ કરવામાં આવે છે અને અને વેઇનના છેડાને ટાયિંગ કરવામાં આવે છે.
• એમ્બ્યુલેટરી ફ્લેબકટોમી : એમ્બ્યુલેટરી ફ્લેબકટોમીમાં લોકલ એનેસ્થેસિયાનો ઉપયોગ કરી સ્કીનમાં નાના પંચર કરીને સ્મોલ વેરીકોઝ વેઇનને રીમુવ કરવામાં આવે છે.

✓ લાઇફ સ્ટાઇલ મોડીફિકેશન :

• રેગ્યુલર મેનરમાં એક્સરસાઇઝ કરવી જેથી બ્લડ સર્ક્યુલેશનને ઇમ્પ્રુવ કરી શકાય.
• પેશન્ટને ડેઇલી વોકિંગ કરવા માટે કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને લાંબા સમય સુધી ઉપર તેમજ બેસવાની ના કહેવી.
• પેશન્ટને હેલ્ધી વેઇટ મેન્ટેન કરવા માટે કહેવું જેથી વેઇન પરના પ્રેશરને અવોઈડ કરી શકાય.
• પેશન્ટના લેગને હાર્ટ લેવલ સુધી એલીવેટ કરવા માટે કહેવું. જેથી વેનસ રિટર્નમાં સરળતા રહે તેમજ સ્વેલિંગને રીડયુઝ કરી શકાય.
• પેશન્ટને સ્મોકિંગ કરવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.

Write nursing management of varicose vein (રાઈટ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ વેરિકોસ વેઇન)

• પેશન્ટને લાઇફ સ્ટાઇલ મોડીફીકેશન કરવા કહેવું.
• પેશન્ટને હેલ્થી વેઇટ મેન્ટેન કરવો.
• પેશન્ટને રેગ્યુલર એક્સરસાઇઝ કરવા માટે કહેવું.
• પેશન્ટને હાઈ ફાઇબર અને લો સોલ્ટ ડાયટ ઇનટેક કરવા કરવા.
• પેશન્ટને લાંબા સમય સુધી ઉભવા અને બેસવાની ના પાડવી.
• પેશન્ટની એડવાઈઝ આપવી કે લેગને એલિવેટ કરવો.
• પેશન્ટને ટાઇટ કપડાં પહેરવાની મનાઈ કરવી.
  Define cellulitis (ડીફાઇન સેલ્યુલાઇટિસ)
• સેલ્યુલાઇટિસ એ કોમન અને સીરિયસ બેક્ટેરિયલ સ્કીન ઇન્ફેક્શન છે.
• જેમાં સ્કિન અને સબક્યુટેનિયસ ટીશ્યુમાં ઇન્ફેક્શન જોવા મળે છે.
• સેલ્યુલાઇટિસ થવા માટે સ્ટેફાયલોકોકસ અને સ્ટેપટોકોકાય નામના બેક્ટેરિયા જવાબદાર છે.
• સેલ્યુલાઇટિસ મોટાભાગે લોવર લેગમાં જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત ફેસ, આર્મ અને બીજા એરિયામાં પણ જોવા મળે છે.
• જો સેલ્યુલાઇટિસને ટ્રીટ કરવામાં ન આવે તો ઇન્ફેક્શન બ્લડ અને લિમ્ફનોડ સુધી સ્પ્રેડ થાય છે અને લાઈફ થ્રેટનિંગ કન્ડિશન જોવા મળે છે.

Write causes and risk factors of cellulitis (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ સેલ્યુલાઇટિસ)

સેલ્યુલાઇટિસ એ સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ અને સ્ટેફાયલોકોકસ નામના બેક્ટેરિયાને કારણે જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત સેલ્યુલાઇટિસ થવા માટે નીચે મુજબના ફેક્ટર જવાબદાર છે :

• હિસ્ટ્રી ઓફ પેરીફેરલ વાસ્ક્યુલર ડીઝીસ
• ક્રેક ઓર પેલિંગ સ્કીન
• બ્રેક ઇન સ્કીન ઓર ઇન્જરી ટુ ધ સ્કીન
• વીક ઇમ્યુન સિસ્ટમ
• યુઝ ઓફ કોર્ટીકોસ્ટેરોઈડ
• સ્કીન અલ્સર
• ઇન્સેક્ટ બાઇટ એન્ડ સ્ટિંગ બાઇટ
• Write sign & symptoms seen in Cellulitis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સીમટમ્સ સીન ઇન સેલ્યુલાઇટિસ)
• અફેક્ટેડ એરીયામાં રેડનેસ અને સ્વેલિંગ જોવા મળે છે.
• ઈનફેક્ટેડ એરિયા હોટ અને ટેન્ડર જોવા મળે છે.
• ઈનફેક્ટેડ એરિયામાં સ્પોટ અને બ્લિસ્ટર જોવા મળે છે.
• લિમ્ફનોડમાં સ્વેલિંગ જોવા મળે છે.
• ફીવર, ચિલ્સ અને ફટીગ પણ જોવા મળે છે.
• હેડએક
• મસલ્સએક
• Write diagnosis of Cellulitis (રાઇટ ડાયગ્નોસીસ ઓફ સેલ્યુલાઇટિસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• બ્લડ કાઉન્ટ
• કલ્ચર અને સેનસીટીવીટી ટેસ્ટ
• સી-રીએક્ટિવ પ્રોટીન
• Write medical management of Cellulitis (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ સેલ્યુલાઇટિસ)
• બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા સિસ્ટેમિક એન્ટિબાયોટિકનો (પેનિસિલિન, એરિથ્રોમાયસીન) ઉપયોગ કરવો.
• અફેકટેડ એરીયા પર ટોપિકલ મેડિસિન એપ્લાય કરવી.
• વાર્મ મોઈસ્ટ કમ્પ્રેશન પ્રોવાઈડ કરવું.
• એન્ટિસેપ્ટિક સોલ્યુશન ઈનફેક્ટેડ એરિયાને ક્લીન કરવું.
• પેઈન રીલીવ કરવા એનાલજેસીક મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• ફીવર દૂર કરવા એન્ટિપાયરેટીક ડ્રગ આપવી.
• Write ursing management of Cellulitis (રાઇટ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ સેલ્યુલાઇટિસ)
• વાઈટલ સાઇન અસેસ કરવાં.
• ઇન્ફેક્ટેડ એરિયાને ટેન્ડરનેસ અને સ્વેલિંગ માટે ચેક કરવું.
• સ્કીનને ડ્રાય અને ક્લીન રાખવી.
• સેલ્યુલાઇટિસ વાળા પાર્ટને ઇમમોબિલાઈઝ અને એલીવેટ કરવો.
• દર બે કલાકે પેશન્ટની પોઝિશન ચેન્જ કરવી.
• ઈન્ફેક્ટેડ એરિયાને એન્ટીસેપ્ટિક સોલ્યુશન વડે ક્લીન કરવું અને ત્યારબાદ ટોપિકલ મેડિસિન એપ્લાય કરવી.
• પેશન્ટને એડવાઈઝ આપવી કે પ્રોપર હાઈજીન મેન્ટેન કરવી.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઈબ કરેલી મેડિસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.
  Lymphatic disorder

Define lymphangitis (ડીફાઇન લિમ્ફેન્જાઇટિસ)

• લિમ્ફેટિક વેસેલ્સના ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફ્લામેશનને ‘લિમ્ફેન્જાઇટિસ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જે લિમ્ફેટિક સિસ્ટમનો એક પાર્ટ છે. જે બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કોમ્પ્લીકેશન તરીકે જોવા મળે છે.
• Write causes of lymphangitis (રાઇટ કોસ ઓફ લિમ્ફેન્જાઇટિસ)
  • લિમ્ફેન્જાઇટિસ મુખ્યત્વે બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનને કારણે જોવા મળે છે. લિમ્ફેન્જાઇટિસ થવા માટે સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ અને સ્ટેફાયલોકોકસ નામના બેક્ટેરિયા જવાબદાર છે. આ ઉપરાંત લિમ્ફેન્જાઇટિસ થવા માટે નીચે મુજબના કોસ અને રિસ્ક ફેકટર જવાબદાર છે.
• સ્કીન ઇન્ફેકશન (સેલ્યુલાઇટિસ, ઇમ્પેટીગો)
• સ્કીન વુંડ એન્ડ ઇન્જરી (એબ્રેશન, સર્જીકલ ઇન્સિઝન)
• ઈન્સેક્ટ બાઇટ
• વીક ઇમ્યુન સિસ્ટમ
• લિમ્ફેટીક ડિસઓર્ડર
• ક્રોનિક યુઝ ઓફ કોર્ટીકોસ્ટેરોઈડ
• Write sign and symptoms of lymphangitis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ લિમ્ફેન્જાઇટિસ)
• રેડ લાઇન ઓર સ્ટ્રીક્સ (એક્સટેન્ડિંગ ફ્રોમ ધ સાઇટ ઓફ વુંડ એન્ડ ઇન્ફેક્શન ટોવર્ડ ધ નિયરબાય લિમ્ફ નોડ)
• સ્વેલિંગ એન્ડ ઇન્ફ્લામેશન ઇન અફેક્ટેડ લિમ્ફેટિક વેસલ્સ
• અફેક્ટેડ એરિયા ફીલ વાર્મ એન્ડ ટેન્ડર
• પેઇન ઓર ડિસકમ્ફર્ટ ઇન અફેક્ટેડ એરિયા
• ફીવર
• ચિલ્સ
• હેડએક
• મસલ્સ એક
• એનલાર્જ લિમ્ફનોડ
• Write diagnostic evaluation of lymphangitis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ લિમ્ફેન્જાઇટિસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• બ્લડ ટેસ્ટ (CBC)
• કલ્ચર એન્ડ સેનસીટીવીટી ટેસ્ટ
• CT scan
• MRI
• અલ્ટ્રા સાઉન્ડ Write medical management of lymphangitis (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ લિમ્ફેન્જાઇટિસ)
• એન્ટિબાયોટિક્સ : બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક્સ ડ્રગ એડમિનિસ્ટર કરવી.
• પેઇન રિલીવર્સ : પેઇન રીલિવ કરવા માટે એનાલજેસીક અથવા નોન સ્ટીરોઇડલ એન્ટીઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગ એડમિનિસ્ટર કરવી.
• એન્ટિપાયરેટિક ડ્રગ : ફીવર દૂર કરવા માટે એન્ટિપાયરેટિક ડ્રગ પ્રોવાઈડ કરવી.
• વાર્મ કમ્પ્રેસિસ : ઇન્ફ્લામેશનને રીડયુસ કરવા માટે અને પેઇનને રીલીવ કરવા માટે વાર્મ મોઇસ્ટ કમ્પ્રેસન એપ્લાય કરવું.
• અફેકટેડ લેગને એલિવેટ કરવો.
• એબસેસ પ્રેઝન્ટ હોય તો તેવા કેસમાં સર્જીકલ ઇન્ટરવેન્શન કરવું.
  Define lymphadenitis (ડીફાઇન લિમ્ફેડેનાયટીસ)

લિમ્ફનોડના ઇન્ફેક્શન અને ઇન્ફલામેશનને ‘લિમ્ફેડેનાયટીસ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

Write causes of lymphadenitis (રાઇટ કોસ ઓફ લિમ્ફેડેનાયટીસ)

• બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન (સ્ટેફાયલોકોકસ ઓરિયસ, સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ પાયોજન્સ, માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ)
• વાયરલ ઇન્ફેક્શન (એપ્સટેઇન બાર વાયરસ, સાયટોમેગાલોવાયરસ, હર્પીસ સિમ્પ્લેક્સ વાયરસ)
• ફંગલ ઇન્ફેક્શન (હિસ્ટોપ્લાઝ્મા કેપ્સ્યુલેટમ, ક્રિપ્ટોકોકસ નિયોફોર્મન્સ, કેન્ડીડા)
• પેરાસાઈટીક ઇન્ફેક્શન (ટોક્સોપ્લાઝ્મા ગોન્ડી, લીશમેનિયા સ્પેસિસ)
• કેટ સ્ક્રેચ ડીઝીસ (બાર્ટોનેલા)
• ઓટો ઇમ્યુન ડિસઓર્ડર (SLE, RA)
• કેન્સર (લિમ્ફોમા, લ્યુકેમિયા)
• મેડિકેશન (ફેનિટોઈન, એલોપ્યુરીનોલ)
• Write sign and symptoms of lymphadenitis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ લિમ્ફેડેનાયટીસ)
• સ્વેલોન લિમ્ફનોડ
• એનલાર્જ એન્ડ ટેન્ડર લિમ્ફનોડ
• પેઇન ઓર ટેન્ડરનેસ
• રેડનેસ એન્ડ વાર્મથ
• ફીવર
• ફ્ટીગ એન્ડ મલેઇસ
• પસ ઓર ડ્રેનેજ
• Write diagnostic evaluation of lymphadenitis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ લિમ્ફેડેનાયટીસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• બ્લડ ટેસ્ટ (CBC)
• કલ્ચર એન્ડ સેન્સીટીવિટી ટેસ્ટ
• અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• CT scan
• MRI
• બાયોપ્સી
• Write management of lymphadenitis (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ લિમ્ફેડેનાયટીસ)
• એન્ટિબાયોટિક્સ :
  • બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક્સ ડ્રગ એડમિનિસ્ટર કરવી.
• એન્ટિવાયરલ :
  • વાયરલ ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટિવાયરલ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• એન્ટિફંગલ :
  • ફંગલ ઇન્ફેકસનને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટિફંગલ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેઇન રિલીવર્સ :
  • પેઇન રીલિવ કરવા માટે એનાલજેસીક અથવા નોન સ્ટીરોઇડલ એન્ટીઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગ એડમિનિસ્ટર કરવી.
• એન્ટિપાયરેટિક ડ્રગ :
  • ફીવર દૂર કરવા માટે એન્ટિપાયરેટિક ડ્રગ પ્રોવાઈડ કરવી.
• વાર્મ કમ્પ્રેસિસ :
  • ઇન્ફ્લામેશનને રીડયુસ કરવા માટે અને પેઇનને રીલીવ કરવા માટે વાર્મ મોઇસ્ટ કમ્પ્રેસન એપ્લાય કરવું.
• અફેકટેડ લેગને એલિવેટ કરવો.
• એબસેસ પ્રેઝન્ટ હોય તો તેવા કેસમાં સર્જીકલ ઇન્ટરવેન્શન ઇનસિઝન એન્ડ ડ્રેનેજ કરવું.
  Define lymphedema (ડીફાઇન લિમ્ફેડીમા)
• લિમ્ફેડીમાને ‘લિમ્ફેટિક ઓબ્સ્ટ્રક્શન’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• લિમ્ફેટિક સિસ્ટમમાં બ્લોકેજ થવાને કારણે ટિસ્યુમાં ફ્લુઇડ બિલ્ડ અપ થાય છે અને તેને કારણે સ્વેલિંગ જોવા મળે છે. જેને લિમ્ફેડીમા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• સ્વેલિંગ મુખ્યત્વે આર્મ અને લેગમાં જોવા મળે છે.

Write type of lymphedema (રાઇટ ટાઇપ ઓફ લિમ્ફેડીમા) લિમ્ફેડીમાના મુખ્યત્વે બે ટાઈપ પડે છે :
1) પ્રાઇમરી લિમ્ફેડીમા
2) સેકન્ડરી લિમ્ફેડીમા

1) પ્રાઇમરી લિમ્ફેડીમા : લિમ્ફેટીક સિસ્ટમમાં કન્જીનેટાલ એબ્નોર્મલીટી અથવા માલફોર્મેશન હોવાને કારણે પ્રાઇમરી લિમ્ફેડીમા જોવા મળે છે. પ્રાઇમરી લિમ્ફેડીમા એ ઘણીવાર બર્થ સમયે પ્રેઝન્ટ હોય છે અથવા તો પ્યુબર્ટી અથવા એડલ્ટહૂડ દરમિયાન ડેવલપ થાય છે. જેમ કે

• milroy’s dissease (મિલરોય ડીઝીસ)
• meige’s disease (મેઇજ ડીઝીસ)

2) સેકન્ડરી લિમ્ફેડીમા : સેકન્ડરી લિમ્ફેડીમા એ મોસ્ટ કોમન જોવા મળે છે જે લિમ્ફેટીક સિસ્ટમમાં (લિમ્ફ નોડ, લિમ્ફેટીક વેસેલ્સ) ડેમેજ થવાને કારણે જોવા મળે છે. લિમ્ફેટીક સિસ્ટમ ડેમેજ થવાના કારણો :

• સર્જરી
• રેડીએશન થેરાપી
• ઇન્ફેક્શન
• ટ્રોમા
• કેન્સર
• ઓબેસિટી
• Write sign and symptoms of lymphedema (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ લિમ્ફેડીમા)
• સ્વેલિંગ ઇન વન ઓર મોર લિમ્બસ (ટીપિકલી ઇન આર્મ એન્ડ લેગ)
• ફિલિંગ ઓફ હેવીનેસ એન્ડ ટાઇટનેસ ઇન અફેકટેડ લિમ્બ
• રિસ્ટ્રિક્ટેડ રેન્જ ઓફ મોશન ઇન અફેકટેડ લિમ્બ
• પેઇન એન્ડ ડિસકમ્ફર્ટ ઇન અફેકટેડ લિમ્બ
• થીકનીંગ ઓર હાર્ડનિંગ ઓફ સ્કીન
• પ્રેસન્સ ઓફ પિટિંગ ઇડીમા
• Write diagnostic evaluation of lymphedema (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ લિમ્ફેડીમા)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• લિમ્ફોસિન્ટિગ્રાફી
• અલ્ટ્રા સાઉન્ડ
• CT scan
• MRI
• Write management of lymphedema (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ લિમ્ફેડીમા)
• કમ્પ્રેશન થેરાપી :
  • કમ્પ્રેશન ગારમેન્ટસ વીયર કરવા તેમજ બેન્ડેજનો ઉપયોગ કરવો. જે સ્વેલિંગ રીડયુઝ કરવામાં મદદ કરે છે તેમજ લિમ્ફેટિક ડ્રેનેજને ઇમ્પ્રુવ કરે છે. આ ઉપરાંત કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• ન્યુમેટીક કમ્પ્રેશન :
  • ન્યુમેટીક કમ્પ્રેશનમાં અફેટેડ આર્મ અથવા લેગમાં સ્લીવ વોર્ન કરવામાં આવે છે અને તેને પંપ સાથે કનેક્ટ કરવામાં આવે છે જે સ્લીવ ને ઇન્ટરમિન્ટેન્ટલી ઈન્ફલેન્ટ કરે છે જેથી આર્મ અને લેગ પર પ્રેસર આવે છે જેથી લિમ્ફ ફ્લુઇડ મૂવ થઈ શકે.
• મેન્યુઅલ લિમ્ફેટિક ડ્રેનેજ (MLD) :
  • આ સ્પેશિયલાઈઝ મસાજની ટેક્નિક છે જે લિમ્ફ ફલોને સ્ટીમ્યુલેટ કરવામાં મદદ કરે છે જેથી લિમ્ફ એ આર્મ અને લેગમાંથી આઉટ થઇ શકે અને સ્વેલિંગ રીડયુસ થઇ શકે.
• એક્સરસાઇઝ :
  • લિમ્ફેટિક ડ્રેનેજને પ્રમોટ કરવા તેમજ મસલ્સ ફંકશનને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે જેન્ટલ એક્સરસાઇઝ પરફોર્મ કરવી.
• કમ્પ્લીટ ડીકન્જેસ્ટીવ થેરાપી (CDT) :
  • આ એક કોમ્પ્રેહેન્સિવ એપ્રોચ છે જેમાં કમ્પ્રેશન થેરાપી, મેન્યુઅલ લિમ્ફેટિક ડ્રેનેજ, એક્સરસાઇઝ અને સ્કીન કેરનો કોમ્બિનેશનમાં ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• સર્જીકલ ઇન્ટરવેન્શન :
  • અમુક કેસીસમાં સર્જીકલ ઇન્ટરવેન્શન જેમકે લિમ્ફેટિક બાયપાસ, લિમ્ફ નોડ ટ્રાન્સફેન્ટેશન જેવી પ્રોસિજર કરવામાં આવે છે જેથી લિમ્ફેટિક ડ્રેનેજને ઇમ્પ્રૂવ કરી શકાય.
• સ્કીન કેર :
  • સ્કીનને ક્લીન અને મોસ્ચરાઈઝ રાખવી તેમજ તેને ઇન્જરીથી પ્રોટેકટ કરવી. જેથી ઇન્ફેક્શનને પ્રિન્વેટ કરી શકાય.
    Define elephantiasis (ડીફાઇન એલિફન્ટાસીસ)
• એલિફન્ટાસીસને ‘લિમ્ફેટિક ફાઈલેરિયાસિસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જેને આપણી ભાષામાં ‘હાથીપગો’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• એલિફન્ટાસીસ એ ટ્રોપિકલ પેરાસાયટીક ઇન્ફેક્શન છે જેમાં સ્કીન અને અન્ડરલાયિંગ ટિસ્યુમાં સિવીયર સ્વેલિંગ જોવા મળે છે અને સ્કીન થીક થઇ જાય છે તેમજ અફેકટેડ પાર્ટનું ગ્રોસ એનલાર્જર્મેન્ટ જોવા મળે છે.
• જેમાં મુખ્યત્વે લિમ્બ અને જનાયટલ એરિયા અફેકટ થાય છે.
• એલિફન્ટાસીસમાં લિમ્ફેટિક સિસ્ટમમાં ઓબ્સ્ટ્રકશન થવાને કારણે લિમ્ફ એકયુમિલેટ થાય છે અને સ્વેલિંગ જોવા મળે છે.

Write causes of elephantiasis (રાઇટ કોસ ઓફ એલિફન્ટાસીસ) એલિફન્ટાસીસ એ ‘વુચેરિયા બેન્ક્રોફ્ટિ’ (wuchereria bancrofti) નામના પેરાસાઇટ (વોર્મ) દ્વારા થાય છે. આ પેરાસાઇટ એ ફીમેલ મોસ્કીટોના બાઇટ દ્વારા ટ્રાન્સમિટેડ થાય છે. ઈન્ફેક્ટેડ ફીમેલ મોસ્કીટો એ પર્સનને બાઈટ કરે છે જેથી વુચેરિયા બેન્ક્રોફ્ટિના લારવા બ્લડ સ્ટ્રીમમાં એન્ટર થાય છે અને આ લારવા રિપ્રોડ્યુસ થઈ અને લિમ્ફેટિક સિસ્ટમમાં એન્ટર થાય છે અને તેને ઇન્ફેક્ટેડ કરે છે જેને કારણે લિમ્ફેટિક સિસ્ટમમાં બ્લોકેજ જોવા મળે છે અને લિમ્ફ એકયુમિલેટ થાય છે અને અફેક્ટેડ એરિયામાં સ્વેલિંગ જોવા મળે છે અને તે એરીયા એનલાર્જ જોવા મળે છે.

Write sign and symptoms of elephantiasis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ એલિફન્ટાસીસ)

• એક્સટ્રીમલી સ્વેલિંગ એન્ડ થીકનિંગ ઓફ સ્કીન (મેઇન સાઇન)
• સ્વેલિંગ ઇન લિમ્બ એન્ડ જનાઇટલ એરિયા
• ફીવર
• પેઇન એન્ડ ડિસકમ્ફર્ટ
• લિમ્ફનોડ એનલાર્જ
• સ્વેલિંગ ઇન લીવર એન્ડ સ્પ્લીન
• Write diagnostic evaluation of elephantiasis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ એલિફન્ટાસીસ)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• બ્લડ ટેસ્ટ
• અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• Write management of elephantiasis (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ એલિફન્ટાસીસ)
• મેડિકેશન :
  • એન્ટિપેરાસાયટીક્સ ડ્રગ જેવી કે ડાયઇથાઇલકાર્બામાઝિન અથવા આલ્બેન્ડાઝોલ પ્રોવાઈડ કરવી. જે પેરાસાઇટને કિલ કરે છે. સેકન્ડરી બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક્સ ડ્રગ પ્રોવાઈડ કરવી.
• હાઈજીન :
  • ગુડ હાઈજીન મેન્ટેન કરવી. પ્રોપર વુંડ કેર અને સ્કીન કેર કરવી. અફેકટેડ એરિયાને રેગ્યુલર વોશ કરવો અને તેને મોસ્ચરાઇઝ રાખવો.
• કમ્પ્રેશન થેરાપી :
  • કમ્પ્રેશન બેન્ડેજ અથવા ગારમેન્ટસનો ઉપયોગ કરવો. જે સ્વેલિંગને રીડયુસ કરે છે અને લિમ્ફેટિક ડ્રેનેજને ઈમ્પ્રુવ કરે છે.
• એક્સરસાઇઝ અને ફિઝિકલ થેરાપી :
  • લિમ્ફેટિક ફલોને ઇમ્પ્રુવ કરવા અને સ્વેલિંગને રીડયુસ કરવા માટે એક્સરસાઇઝ અને ફિઝિકલ થેરાપી પરફોર્મ કરવી.
• સર્જીકલ ઇન્ટરવેશન :
  • સિવીયર કેસીસમાં જ્યારે બીજી ટ્રીટમેન્ટ ફેઇલ જાય ત્યારે એક્સેસ ટિસ્યુ અને ફ્લુઇડને રીમુવ કરવા માટે સર્જીકલ પ્રોસિજર કરવામાં આવે છે.
• રીકન્સ્ટ્રકટિવ સર્જરી :
  • જો મેલ જનાયટલ એરીયા (પેનિસ અને સ્કોર્ટમ) અફેક્ટ થયેલ હોય તો રીકન્સ્ટ્રકટિવ સર્જરી પરફોર્મ કરવી.
    Define anemia (ડીફાઇન એનીમિયા)
• એનીમિયા એ મોસ્ટ કોમન જોવા મળતો બ્લડ ડિસઓર્ડર છે જેમાં રેડ બ્લડ સેલ અથવા હિમોગ્લોબિનનું લો લેવલ જોવા મળે છે.
• ફિમેલમાં હિમોગ્લોબીન લેવલ 12 gm કરતા ઓછું હોય જ્યારે મેલમાં 13.5 gm કરતા ઓછું હોય ત્યારે તેને એનિમિયાની કન્ડિશનમાં કન્સિડર કરી શકાય.
• હિમોગ્લોબિન એ ઓક્સિજન કેરી કરે છે અને વોલ બોડીને ઓક્સિજીનેટેડ બ્લડ સપ્લાય કરે છે.
• એનીમિયાની કન્ડિશનમાં હિમોગ્લોબિનનું લેવલ ઘટે છે જેના કારણે બોડીને પૂરતા પ્રમાણમાં ઓક્સિજનયુકત બ્લડ સપ્લાય થતું નથી અને તેને કારણે ફટીગ, વીકનેસ, શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ જેવા સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે.

Write classification of anemia (રાઇટ ક્લાસિફિકેશન ઓફ એનીમિયા)

એનીમિયાને તેના મોર્ફોલોજી, અન્ડરલાયિંગ મેકેનિઝમ અને ઇટીયોલોજીને આધારે નીચે મુજબ ક્લાસીફાઈ કરવામાં આવેલ છે :

બેસેડ ઓન મોર્ફોલોજી :

• માઈક્રોસાઇટીક એનિમિયા :
  • માઈક્રોસાઇટીક એનિમિયામાં રેડ બ્લડ સેલ એ તેની નોર્મલ સાઈઝ કરતા સ્મોલ એટલે કે માઈક્રો જોવા મળે છે. જેમાં આયર્ન ડેફિસીયનસી એનિમિયા અને થેલેસેમિયાનો સમાવેશ થાય છે.
• નોર્મોસાયટીક એનિમિયા :
  • નોર્મોસાયટીક એનિમિયામાં રેડ બ્લડ સેલ એ નોર્મલ સાઈઝના જોવા મળે છે પરંતુ તેની સંખ્યા ઓછી જોવા મળે છે એટલે કે તે ઇન્સફીશીયન્ટ હોય છે. જેમાં એપ્લાસ્ટિક એનિમિયા, હિમોલાયટિક એનિમિયાનો સમાવેશ થાય છે.
• મેક્રોસાઇટીક એનિમિયા :
  • મેક્રોસાઇટીક એનિમિયામાં રેડ બ્લડ સેલ એ પોતાની નોર્મલ સાઇઝ કરતા લાર્જર (મેક્રો) જોવા મળે છે. જેમાં વિટામિન B12 ડેફિસીયનસી એનિમિયા, ફોલેટ ડેફિસીયનસી એનિમિયાનો સમાવેશ થાય છે.

બેસેડ ઓન અન્ડરલાયિંગ મેકેનિઝમ :

• હાઈપોપ્રોલીફેરેટિવ એનીમિયા :
  • હાઈપોપ્રોલીફેરેટિવ એનીમિયામાં રેડ બ્લડ સેલના પ્રોડક્શનમાં ઘટાડો જોવા મળે છે તેમજ રેડ બ્લડ સેલનું ડિફેક્ટીવ પ્રોડક્શન જોવા મળે છે. જેને કારણે RBC ની સંખ્યામાં ઘટાડો જોવા મળે છે. જેમાં આયર્ન ડેફીસીયનસી એનિમિયા, વિટામિન B12 ડેફીસીયનસી એનિમિયા, ફોલેટ ડેફીસીયનસી એનિમિયા, એપ્લાસ્ટીક એનિમિયાનો સમાવેશ થાય છે.
• હેમ્રેજિક એનિમિયા :
  • હેમ્રેજિક એનિમિયા એ બ્લડ લોસ થવાને કારણે જોવા મળે છે. જેમાં બ્લડ લોસ થવાને કારણે RBC ની સંખ્યામાં ઘટાડો જોવા મળે છે. જેમાં એક્યુટ હેમરેજીક એનીમિયા અને ક્રોનિક હેમરેજીક એનીમિયાનો સમાવેશ થાય છે.
• હિમોલાઇટિક એનિમિયા :
  • રેડ બ્લડ સેલના ડિસ્ટ્રિક્શનમાં વધારો થવાને કારણે હિમોલાઇટિક એનિમિયા જોવા મળે છે. જેમાં RBC એ અર્લી ડીસ્ટ્રોય પામે છે. જેમાં ઇન્હેરીટેડ હિમોલાઇટિક એનિમિયા (સિકલ સેલ એનિમિયા, થેલેસેમિયા, હેરિડેટરી સ્ફેરોસાયટોસિસ) અને એકર્વાઇડ હિમોલાઇટિક એનિમિયાની (ઓટો ઇમ્યુન હિમોલાઇટિક એનિમિયા, ડ્રગ ઇનડ્યુસ હિમોલાઇટિક એનિમિયા, ઇન્ફેક્શન-મલેરિયા) કન્ડીશન જોવા મળે છે.

Write types of anemia (રાઇટ ટાઇપ ઓફ એનીમિયા)

• આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા
• વિટામીન ડેફિશિયન્સી એનીમિયા
• હિમોલાયટીક એનીમિયા
• એપ્લાસ્ટિક એનીમિયા
• સિકલ સેલ એનીમિયા
  Define iron deficiency anemia (ડીફાઇન આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા)
• આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા એ એનીમિયાનો મોસ્ટ કોમન ટાઈપ છે. જેમાં હિમોગ્લોબીન પ્રોડ્યુસ કરવા માટે બોડીના પૂરતા પ્રમાણમાં આયર્ન હોતું નથી એટલે કે આયર્નનું લો લેવલ જોવા મળે છે.
• જેને કારણે હિમોગ્લોબીન અને રેડ બ્લડ સેલ બનતા નથી આથી હિમોગ્લોબીન અને રેડ બ્લડ સેલનું લેવલ લો જોવા મળે છે અને એનીમિયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે.
• હિમોગ્લોબીનના સિન્થેસીસ માટે આયર્ન એ ખૂબ જ અગત્યનું છે. તેમજ તે ઓક્સિજન કેરિંગ માટે પણ જરૂરી છે. કારણે કે ઓક્સિજન એ હિમોગ્લોબિનમાં આવેલ આયર્ન સાથે બાઇન્ડ થાય છે. Write causes of iron deficiency anemia (રાઇટ કોસ ઓફ આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા)

આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા એ ઇન્એડીકવેટ આયર્ન સપ્લાયને કારણે જોવા મળે છે. આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા થવા માટે નીચે મુજબના કોસ જવાબદાર છે :

• ઇન્એડીકવેટ ડાયટરી ઇન્ટેક (લેસ ઇન્ટેક ઓફ આયર્ન રિચ ફૂડ)
• ક્રોનિક બ્લડ લોસ
• માલએબ્સોરપ્શન
• ઇનક્રીઝ આયર્ન રિક્વાયરમેન્ટ
• ક્રોનિક ડીઝીસ (ક્રોનિક કિડની ડીઝીસ, ક્રોનિક હાર્ટ ફેલિયર)
• જેનેટિક ડિસઓર્ડર (હિમોક્રોમેટોસિસ)
• Write sign and symptoms of iron deficiency anemia (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા)

આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયામાં નોર્મલ એનીમિયામાં જોવા મળતા સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે :

• ડીક્રીઝ હિમોગ્લોબીન લેવલ
• ડીક્રીઝ સિરમ આયર્ન લેવલ
• ફટીગ
• વિકનેસ
• પેલ સ્કીન કલર
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• હેડએક એન્ડ ડીઝીનેસ
• કોલ્ડ હેન્ડ એન્ડ ફિટ
• બ્રિટલ નેઇલ
• પાયકા
• સોરનેસ ઓર સ્વેલિંગ ઓફ ટંગ
• રેસ્ટલેસ લેગ સિન્ડ્રોમ
• ઇન્ક્રીઝ હાર્ટ રેટ
• Write diagnostic evaluation of iron deficiency anemia (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• સિરમ આયર્ન સ્ટડી (સિરમ આયર્ન લેવલ, ટોટલ આયર્ન બાયડિંગ કેપેસિટી (TIBC)
• સિરમ ફેરેટીન ટેસ્ટ
• ફિકલ ઓક્લટ બ્લડ ટેસ્ટ
• ફિકલ ઇમ્યુનોકેમિકલ ટેસ્ટ
• સિરમ ટ્રાન્સફેરીન
• પેરીફરલ બ્લડ સ્મિયર
• Write management of iron deficiency anemia (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા)
• આઇડેન્ટીફાઇ એન્ડ ટ્રીટ અન્ડરલાઇન કોસ : આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા થવા માટેના કોસને આઈડેન્ટી ફાઈ કરવો અને તેને ટ્રીટ કરવો.
• આયર્ન સપ્લીમેન્ટેશન : ઓરલ આયર્ન સપ્લીમેન્ટેશન એ આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયાની ફર્સ્ટ લાઇન ટ્રીટમેન્ટ છે. ફેરસ સલ્ફેટ, ફેરસ ગ્લુકોનેટ અને ફેરસ ફયુમેરેટ એ કોમનલી પ્રિસ્ક્રાઇબ કરવામાં આવતા આયર્નના ઓરલ ફોર્મ છે. આયર્ન સપ્લીમેન્ટેશનને એમ્પ્ટી સ્ટમક અથવા તો વિટામીન C સાથે લેવામાં આવે છે. જેનાથી આયર્નનું એબ્સોર્પશન વધારે થાય છે. આયર્ન સપ્લીમેન્ટેશન સાથે મિલ્ક તથા એન્ટાસિડ લેવાનું અવોઇડ કરવામાં આવે છે. કારણ કે તે આયર્નનું એબ્સોર્પશનમાં ઇન્ટરફિયર કરે છે.
• ઇન્ટ્રાવિનસ આયર્ન થેરાપી : ઓરલ આયર્ન સપ્લીમેન્ટેશન ઇનઇફેક્ટિવ (જેમ કે માલએબ્સોર્પશન) હોય ત્યારે ઇન્ટ્રાવિનસ આયર્ન થેરાપીમાં આપવામાં આવે છે. જેમાં આયર્નને ડાયરેક્ટલી બ્લડસ્ટ્રીમમાં ડીલીવર કરવામાં આવે છે.
• ડાયટરી મોડીફીકેશન : પેશન્ટને આયર્ન રીચ ફૂડ કન્ઝ્યુપશન કરવા કહેવું. જેમ કે રેડ મીટ, ફિશ, એગ બિન્સ, પોલ્ટ્રી (મરઘા), લેન્ટિલ્સ, ટોફુ, સ્પીનાક (પાલક)
• બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન : જો આયર્ન ડેફિસિયન્સી એનીમિયા એ બ્લડ લોસને કારણે થયેલ હોય તો તેવા કેસમાં બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન કરવામાં આવે છે.
  Define pernicious anemia (ડીફાઇન પરનીસિયસ એનિમિયા)
• પરનીસિયસ એનિમિયાને ‘એડિશનસ એનિમિયા’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• પરનીસિયસ એનિમિયા એ વિટામીન B12 ડેફીસીયન્સી એનિમિયાનો એક ટાઇપ છે. જેમાં બોડી એ ગેસ્ટ્રો ઇન્ટેસટીનલ ટ્રેકમાંથી વિટામીન B12 નું એબ્સોપર્શન કરવામાં ફેઇલ જાય છે.
• વિટામીન B12 એ RBC ના પ્રોપર ડેવલોપમેન્ટ માટે જરુરી છે. આથી વિટામીન B12 ની ડેફીસીયન્સીને કારણે RBC એ પ્રોપર ડેવલોપ થતા નથી અને તેના કારણે RBC ની સંખ્યામાં ઘટાડો જોવા મળે છે અને એનિમિયાની કન્ડીશન જોવા મળે છે. Write causes of pernicious anemia (રાઇટ કોસ ઓફ પરનીસિયસ એનિમિયા)
• પરનીસિયસ એનિમિયા મુખ્યત્વે બોડીની વિટામિન B12 એબ્સોર્બ કરવાની ઇનએબિલીટી કારણે જોવા મળે છે.
• જે મુખ્યત્વે સ્ટમક દ્વારા પ્રોડ્યુસ કરવામાં આવતા ઇન્ટ્રિન્સ્ટિક ફેકટરની ડેફીસીયન્સીને કારણે જોવા મળે છે.
• આ ઇન્ટ્રિન્સ્ટિક ફેકટર એ સ્મોલ ઇન્ટેસટાઇનમાં વિટામીન B12 ના એબ્સોર્બપશન માટે અનિવાર્ય છે.
• પરનીસિયસ એનિમિયા થવા માટેના કોસ નીચે મુજબ છે :
• ઓટોઇમ્યુન ગેસ્ટ્રાઇટિસ
• જેનેટિક ફેક્ટર
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી
• ગેસ્ટ્રોઇન્ટેસટિનલ ડીઝીસ એન્ડ સર્જરી (ક્રોહન ડીઝીસ, સેલિયાક ડીઝીસ)
• પુર ઇન્ટેક ઓફ વિટામીન B12 રિચ ડાયટ
• ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર (ઓટોઇમ્યુન થાઇરોઇડ ડીઝીસ, એડિસન ડીઝીસ, ગ્રેવસ ડીઝીસ, માયેસ્થેનિયા ગ્રેવિસ, ટાઈપ 1 ડાયાબિટીસ)
• Write sign and symptoms of pernicious anemia (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ પરનીસિયસ એનિમિયા)
• ફટીગ
• વિકનેસ
• પેલ સ્કીન કલર
• કોલ્ડ એન્ડ કલામી સ્કીન
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• પાલપીટેશન
• ગ્લોસાયટિસ
• લોસ ઓફ એપેટાઇટ
• વેઇટ લોસ
• ડાયેરિયા
• પેરેસ્થેસિયા
• ગેઇટ એબ્નોર્માલિટી
• મસલ્સ વિકનેસ
• મૂડ ચેન્જીસ
• કન્ફ્યુઝન
• મેમરી લોસ
• ડિપ્રેશન
• એટેક્સિયા
• જોન્ડિસ
• બ્રિટલ નેઇલ
• એનગ્યુલર ચેલાયટીસ
• Write diagnostic evaluation of pernicious anemia (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ પરનીસિયસ એનિમિયા)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• પેરીફરલ બ્લડ સ્મીઅર
• સિરમ વિટામીન B12 લેવલ
• સિરમ મિથાઇલમાલોનિક એસિડ (MMA)
• હોમોસિસ્ટીન લેવલ
• ઇન્ટ્રિસિક ફેક્ટર એન્ટીબોડી
• પેરિએટલ સેલ એન્ટિબોડીઝ (PCA)
• ગેસ્ટ્રીન લેવલ
• શિલિંગ ટેસ્ટ
• બોનમેરો એક્ઝામિનેશન
• Write management of pernicious anemia (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ પરનીસિયસ એનિમિયા)

વિટામીન B12 રીપ્લેસમેન્ટ થેરાપી :

• વિટામીન B12 ઇન્જેક્શન : વિટામીન B12 ની ડેફીસીયન્સીને કરેક્ટ કરવા માટે વિટામીન B12 ના ઇન્જેક્શન આપવા. શરૂઆતમાં એક થી બે વિક સુધી ડેઇલી 1000 માઇક્રોગ્રામના ઇન્જેક્શન ઇન્ટ્રામસ્ક્યુલર એડમિનિસ્ટર કરવા. ત્યારબાદ દર મહિને વિટામિન B12 ના ઇન્જેક્શન આપવા. ઓરલ સપ્લીમેન્ટ :
  • જે લોકોને વિટામિન B12 ના ઇન્જેક્શન પ્રિફર કરવામાં આવતા નથી તેવા લોકોમાં હાઇ ડોઝ વિટામિન B12 ની ટેબલેટ આપવામાં આવે છે. જેમાં 1000-2000 માઇક્રોગ્રામ ટેબલેટ ડેઇલી માટે પ્રિફર કરવામાં આવે છે.
• નેઝલ સ્પ્રે : ઘણીવાર ઇન્જેક્શન ની સાથે નેઝલ સ્પ્રે પ્રિસ્ક્રાઈબ કરવામાં આવે છે.
• ડાયેટરી ઇન્ટેક : પેશન્ટને વિટામીન B12 રિચ ડાયટ ઇન્ટેક કરવા કહેવું. જેમ કે મીટ, લીવર, ગ્રીન લીફી વેજીટેબલ, સાયટ્રસ ફૂડ, બેરીસ
• ટ્રીટ અન્ડરલાયિંગ કન્ડીશન : પરનીસિયસ એનીમિયા થવા માટેના કોસને આઇડેન્ટીફાય કરવો અને ટ્રીટ કરવો.
• 
  Define hemolytic anemia (ડીફાઇન હિમોલાયટીક એનિમિયા)

હિમોલાયટીક એનિમિયા એ એનીમિયાનો એક ટાઇપ છે જેમાં રેડ બ્લડ સેલ એ તેના લાઇફ સ્પાન કરતા અર્લી ડીસ્ટ્રોય થઈ જાય છે જેને કારણે RBC ની શોર્ટેજ જોવા મળે છે.

Write types of hemolytic anemia (રાઇટ ટુ ટાઇપ ઓફ હિમોલાયટીક એનિમિયા)

1) ઇન્સ્ટ્રિન્ટ્રિક (ઇનહેરીરટેડ) હિમોલાયટિક એનીમિયા : ઇનહેરીરટેડ હિમોલાયટિક એનીમિયામાં રેડ બ્લડ સેલમાં ઇનહેરીરટેડ ડિફેક્ટ જોવા મળે છે એટલે કે RBC ના પ્રોડક્શનને કંટ્રોલ કરતા જીનમાં ડીફેક્ટ જોવા મળે છે અને આ ડિફેક્ટીવ જીનને કારણે RBC એ અર્લી બ્રેકડાઉન થાય છે અને એનીમિયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે. ઇનહેરીરટેડ હિમોલાયટિક એનીમિયામાં નીચે મુજબના કોસનો સમાવેશ થાય છે.

• હેરીડેટરી સ્ફેરોસાયટોસિસ : સ્ફેરોસાયટોસિસમાં રેડ બ્લડ સેલમાં મેમ્બ્રેન પ્રોટીનમાં ડીફેકટ જોવા મળે છે જેને કારણે RBC આ બોલ શેપના જોવા મળે છે અને તે અર્લી ડિસ્ટ્રોય થાય છે.
• હેરીડેટરી એલિપ્ટોસાયટોસિસ : એલિપ્ટોસાયટોસિસમાં સેલ મેમ્બ્રેનના પ્રોબ્લેમ જોવા મળે છે. જેના RBC એ એલિપ્ટિકલ (લંબગોળ) એટલે કે ઓવેલ શેપના જોવા મળે છે અને આ RBC નો લાઇફ સ્પાન શોર્ટ હોય છે.
• G6PD ડેફીસીયન્સી (ગ્લુકોઝ 6 ફોસ્ફેટ ડિહાઈડ્રોજેનેઝ ડેફીસીયન્સી) : G6PD ડેફીસીયન્સીમાં RBC માં ગ્લુકોઝ 6 ફોસ્ફેટ ડિહાઈડ્રોજેનેઝ નામના એન્ઝાયમની ડેફીસીયન્સી જોવા મળે છે. આ એન્ઝાયમની ડેફીસીયન્સીને કારણે રેડ બ્લડ સેલ એ કોઇપણ સબ્ટન્સના કોન્ટેક્ટમાં આવતા ડેમેજ થાય છે અને ડાય થઇ જાય છે.
• પાયરુવેટ કાઇનેઝ ડેફીસીયન્સી : આ એક મેટાબોલીક ડિફેક્ટ છે જેમાં પાયરુવેટ કાઇનેઝ એન્ઝાયમની ડેફીસીયન્સી જોવા મળે છે. જેને કારણે રેડ બ્લડ સેલમાં ATP નું પ્રોડક્શન ઘટી જાય છે જેના કારણે RBC એ ઇઝીલી બ્રેકડાઉન થાય છે.
• સિકલ સેલ ડીઝીસ : સિકલ સેલ ડીઝીસમાં હિમોગ્લોબીન જીનમાં મ્યુટેશન જોવા મળે છે જેને કારણે એબ્ mનોર્મલ હિમોગ્લોબીનનું (HBs) પ્રોડક્શન જોવા મળે છે અને તેને કારણે RBC એ સિકલ શેપના જોવા મળે છે અને RBC એ વહેલા ડીસ્ટ્રોય એટલે કે ડાય થાય છે.
• થેલેસેમિયા : થેલેસેમિયા એ ઇનહેરિટેડ બ્લડ ડિસઓર્ડર છે. જેમાં હિમોગ્લોબીન બનવા માટેની ગ્લોબીન ચેઇન એબ્સન્ટ હોય છે જેને કારણે હિમોગ્લોબિનના પ્રોડક્શનમાં ઘટાડો થાય છે અને તેના કારણે RBC નું લેવલ ઘટે છે.

2) એક્સ્ટ્રિન્ટ્રિક (એકર્વાયડ) હિમોલાયટિક એનીમિયા : એક્સ્ટ્રિન્ટ્રિક હિમોલાયટિક એનીમિયામાં એક્સ્ટરનલ ફેકટરને (જેનેટિક ફેક્ટર સિવાયના) કારણે રેડ બ્લડ સેલ એ અર્લી ડિસ્ટ્રોય થઇ જાય છે અને એનીમિયાની કન્ડીશન જોવા મળે છે. એક્સ્ટ્રિન્ટ્રિક હિમોલાયટિક એનીમિયા નીચે મુજબના કારણો સર જોવા મળે છે.

• ઓટોઇમ્યુન હિમોલાયટિક એનીમિયા : ઓટોઇમ્યુન હિમોલાયટિક એનીમિયામાં ઇમ્યુન સિસ્ટમ દ્વારા એન્ટીબોડી પ્રોડ્યુસ કરવામાં આવે છે જે રેડ બ્લડ સેલ પર એટેક કરે છે અને રેડ બ્લડ સેલ ડિસ્ટ્રોય થઇ જાય છે.
• એલોઇમ્યુન હિમોલાયટિક એનીમિયા : એલોઇમ્યુન હિમોલાયટિક એનીમિયામાં કોઇ બીજા પર્સનના એન્ટીબોડી દ્વારા રેડ બ્લડ સેલ પર એટેક કરવામાં આવે છે જેમકે બ્લડ ટ્રાન્સફયુશનના રીએકશનને કારણે
• ડ્રગ ઇન્ડયુસ હિમોલાયટિક એનીમિયા : અમુક મેડિસીનને કારણે હિમોલાયસિસ જોવા મળે છે. જેમાં આ મેડિસીન દ્વારા ઇમ્યુન સિસ્ટમને ટ્રિગર કરવામાં આવે છે જેને કારણે તે રેડ બ્લડ સેલ પર એટેક કરે છે અથવા ડાયરેક્ટ ટોક્સીસીટીને કારણે પણ આવું જોવા મળે છે.
• માઇક્રોએન્જિયોપેથિક હિમોલાયટિક એનીમિયા (MAHA) : MAHA માં રેડ બ્લડ સેલ એ ડેમેજ થયેલ સ્મોલ બ્લડ વેસેલ્સમાંથી પાસ થાય છે ત્યારે તેમાં મેકેનિકલ ડિસ્ટ્રકશન જોવા મળે છે અને રેડ બ્લડ સેલમાં ઘટાડો જોવા મળે છે. થ્રોમ્બોટિક થ્રોમ્બોસાયટોપેનિક પરપ્યુરા, હિમોલાયટીક યુરેમિક સિન્ડ્રોમ, ડિસેમિનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશન જેવી કન્ડીશનમાં માઇક્રોએન્જિયોપેથિક હિમોલાયટિક એનીમિયા જોવા મળે છે.
• ઇન્ફેક્શન : અમુક ઇન્ફેક્શન જેમ કે મેલેરિયા, ક્લોસ્ટ્રિડિયમ પરફ્રિન્જન્સને કારણે હિમોલાયસિસની કન્ડીશન જોવા મળે છે.
• મેકેનિકલ ડિસ્ટ્રકશન : ફિઝિકલ ફેક્ટર જેમ કે આર્ટીફિશીયલ હાર્ટ વાલ્વ, એક્સ્ટ્રાકોર્પલ સર્કયુલેશનને (હિમોડાયાલિસિસ) કારણે RBC માં ડિસ્ટ્રકશન જોવા મળે છે.
• Write sign and symptoms of hemolytic anemia (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ હિમોલાયટીક એનિમિયા)
• ફટીગ એન્ડ વિકનેસ
• પેલર સ્કીન
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• રેપિડ હાર્ટ બીટ
• હેડએક
• કોલ્ડ સ્કીન
• જોન્ડિસ
• ડાર્ક યુરીન
• સ્પ્લીનોમેગાલી
• ગોલ સ્ટોન
• એબ્ડોમિનલ પેઇન
• લેગ અલ્સર
• Write diagnostic evaluation of hemolytic anemia (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ હિમોલાયટીક એનિમિયા)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• પેરીફરલ બ્લડ સ્મીઅર
• રેટિક્યુલોસાઇટ્સ કાઉન્ટ
• હિમોગ્લોબિન ઇલેક્ટ્રોફોરેસિસ
• ડાયરેક્ટ ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલીન ટેસ્ટ / કોમ્બ્સ ટેસ્ટ
• ઇનડાયરેક્ટ ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલીન ટેસ્ટ
• હિપેટોગ્લોબિન, બિલીરૂબીન એન્ડ લીવર ફંકશન ટેસ્ટ
• G6PD એસે (ગ્લુકોઝ 6 ફોસ્ફેટ ડિહાઈડ્રોજેનેઝ)
• ઓસ્મોટિક ફ્રેજીલીટી ટેસ્ટ
• પેરોક્સિસ્મલ નોકચ્યુરલ હિમોગ્લોબિન્યુરિયા (PNH)
• બોનમેરો એસ્પિરેટ એન્ડ બાયોપ્સી
• Write management of hemolytic anemia (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ હિમોલાયટીક એનિમિયા)
• બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુશન : સિવીયર હિમોલાયટીક એનીમિયા વાળા પેશન્ટમાં બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુશન કરવામાં આવે છે. જેમાં પેશન્ટને ઇન્ટ્રાવિનસ બ્લડ એડમિનિસ્ટર કરવામાં આવે છે.
• આયર્ન એન્ડ ફોલીક એસિડ સપ્લીમેન્ટેશન : પેશન્ટને આયર્ન અને ફોલીક એસિડ સપ્લીમેન્ટેશન પ્રોવાઈડ કરવી. જે ઇરિથ્રોપોએસિસને સપોર્ટ કરે છે તેમજ રેડ બ્લડ સેલના પ્રોડક્શનમાં મદદ કરે છે.
• ઇરિથ્રોપોએસિસ સ્ટીમ્યુલેટિંગ એજન્ટ : અમુક ક્રોનિક કેસમાં ઇરિથ્રોપોએસિસ સ્ટીમ્યુલેટિંગ એજન્ટ પ્રોવાઈડ કરવામાં આવે છે જે રેડ બ્લડ સેલના પ્રોડક્શનને સ્ટીમ્યુલેટ કરે છે.
• સ્પ્લીનેકટોમી : સ્પ્લીનોમેગાલી અને ડેમેજ થયેલા સ્પ્લીનમાં સ્પ્લીનેકટોમી કરવામાં આવે છે એટલે કે સ્પ્લીનને રીમુવ કરવામાં આવે છે.
• બોનમેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન : ડેમેજ થયેલા સ્ટેમ સેલ અથવા બોનમેરો હેલ્થી સ્ટેમ સેલ અથવા બોનમેરો વડે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે.

~ ઓટોઇમ્યુન હિમોલાયટિક એનીમિયા વાળા કેસમાં નીચે મુજબ મેનેજમેન્ટ કરવામાં આવે છે :

• સ્ટ્રીરોઇડ : ઓટોઇમ્યુન હિમોલાયટિક એનીમિયાના મેનેજમેન્ટ માટે ફર્સ્ટ લાઇન ટ્રીટમેન્ટ – સ્ટ્રીરોઇડનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેમ કે પ્રેડનીસોલોન.
• ઇમ્યુનોસ્પ્રેસન્ટ : જ્યારે કોર્ટિકોસ્ટ્રીરોઇડ એ ઇનઇફેક્ટિવ હોય ત્યારે ઇમ્યુનોસ્પ્રેસન્ટ ડ્રગ જેવી કે રિટુક્સિમેબનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• પ્લાઝમાફરેસિસ : બ્લડમાંથી વધારાના એન્ટીબોડીને રિમુવ કરવા માટે પ્લાઝમાફરેસિસનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ પ્રોસિજરમાં બોડીમાંથી બ્લડ રીમુવ કરવામાં આવે છે અને બ્લડમાંથી પ્લાઝમાને સેપરેટ કરી અને પ્લાઝમાને રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે અને બ્લડને ફરીથી બોડીમા એન્ટર કરવામાં આવે છે.
• ટ્રીટ અન્ડર લાઇન કોસ : હિમોલાયટિક એનીમિયા માટેના કોસને આઇડેન્ટિફાઈ કરવો અને તેને ટ્રીટ કરવો.
  Define aplastic anemia (ડીફાઇન એપ્લાસ્ટિક એનિમિયા)

એપ્લાસ્ટિક એનિમિયા એ રેર પરંતુ સીરિયસ કન્ડિશન છે જેમાં બધા ટાઈપના બ્લડ સેલની ડેફિસિયન્સી જોવા મળે છે એટલે કે રેડ બ્લડ સેલ, વ્હાઇટ બ્લડ સેલ અને પ્લેટલેટનું લો લેવલ જોવા મળે છે.

• એપ્લાસ્ટિક એનિમિયામાં બોનમેરો એ એડીકવેટ પ્રમાણમાં સેલ પ્રોડ્યુસ કરવામાં ફેઇલ જાય છે. કારણ કે બોનમેરોના સ્ટેમ સેક ડેમેજ થયેલ હોય છે.
• Write causes of aplastic anemia (રાઇટ કોસ ઓફ એપ્લાસ્ટિક એનિમિયા)
• આઇડિયોપેથિક
• ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર
• એક્સપોઝર ટુ ટોક્સિન (પેસ્ટીસાઈડ, બેન્ઝીન, સમ મેડીકેશન)
• વાયરલ ઇન્ફેક્શન (હીપેટાઇટિસ, સાયટોમેગાલોવાયરસ, એપ્સટીન બાર વાયરસ, HIV)
• ઇનહેરીટેડ ડિસઓર્ડર (ફેન્કોની એનિમિયા, ડિસ્કેરાટોસીસ કન્જાયટા, ડાયમંડ બ્લેકફેન એનિમિયા જેવી કન્ડિશન ને કારણે સ્ટેમ સેલ ડેમેજ થાય છે અને એપ્લાસ્ટિક એનિમિયા જોવા મળે છે)
• રેડીએશન એન્ડ કિમોથેરાપી
• પ્રેગ્નન્સી
• Write sign and symptoms of aplastic anemia (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ એપ્લાસ્ટિક એનિમિયા)
• લો લેવલ ઓફ રેડ બ્લડ સેલ, વ્હાઇટ બ્લડ સેલ એન્ડ પ્લેટલેટ
• ફટીગ
• વિકનેસ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• પેલ સ્કીન કલર
• ફ્રિક્વન્ટ ઇન્ફેક્શન
• ઇઝી બ્રુઇસિંગ એન્ડ બિલ્ડીંગ
• પેટેચિયા (સ્મોલ રેડ એન્ડ પર્પલ સ્પોટ)
• નોઝ બ્લીડ, ગમ બ્લીડ
• રેપિડ ઓર ઇર રેગ્યુલર હાર્ટ બીટ (ટેકીકાર્ડિયા)
• હેડએક
• ડીઝીનેસ
• લાઇટહેડનેસ
• એનલાર્જ સ્પ્લીન
• Write diagnostic evaluation of aplastic anemia (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ એપ્લાસ્ટિક એનિમિયા)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• પેરીફરલ બ્લડ સ્મિયર
• બોનમેરો એસ્પીરેશન
• બોનમેરો બાયોપ્સી
• સાઇટોજીનેટિક ટેસ્ટીંગ
• ઇમ્યુનોલોજીકલ સ્ટડી
• એક્સ રે
• CT scan
• બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન : એનિમિયાને કરેક્ટ કરવા માટે બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન તેમજ પ્લેટલેટ ટ્રાન્સફયુઝન કરવું. વારંવાર બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન કરવાને કારણે આયર્ન ઓવરલોડ જેવા કોમ્પ્લિકેશન થઈ શકે છે.
• બોનમેરો ઓર સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન : સિવીયર એપ્લાસ્ટિક એનિમિયા ધરાવતા યંગ પેશન્ટમાં બોનમેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન અથવા સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન કરવું. જેમાં ડિસ્ફંકશનલ બોનમેરો અથવા ડેમેજ સ્ટેમ સેલને હેલ્થી ડોનર સેલ સાથે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે તેથી નોર્મલ સેલ પ્રોડક્શનને રિસ્ટોર કરી શકાય.
• ઇમ્યુનોસપ્રેસીવ થેરાપી : મોડીરેટ ટુ સિવીયર એપ્લાસ્ટિક એનિમિયા ધરાવતા લોકોને ઇમ્યુનોસપ્રેસીવ થેરાપી આપવામાં આવે છે. જે ઇમ્યુનિટીને સપ્રેસ કરે છે જેથી ઇમ્યુનિટી દ્વારા બોનમેરો પર કરવામાં આવતા એટેકને સપ્રેસ કરી શકાય. ઇમ્યુનોસપ્રેસીવ થેરાપી તરીકે સાયક્લોસ્પોરીન, એન્ટિ થાઇમોસાઇટ ગ્લોબ્યુલિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• બોનમેરો સ્ટીમ્યુલેટ મેડિસિન : બોનમેરોને સ્ટીમ્યુલેટ કરવા માટે હોર્મોનલ સપ્લીમેન્ટ પ્રોવાઈડ કરવી. જેમ કે એરિથ્રોપોએટિન, કોલોની સ્ટીમ્યુલેટિંગ ફેક્ટર
• એન્ટિબાયોટિક્સ : ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા અને પ્રિન્વેટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક્સ ડ્રગ એડમિનિસ્ટર કરવી.
  Define sickle cell anemia (ડીફાઇન સિકલ સેલ એનિમિયા)
• સિકલ સેલ એનિમિયાને ‘સિકલ સેલ ડીઝીસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• સિકલ સેલ એનિમિયા એ ઇન્હેરીટેડ બ્લડ ડિસઓર્ડર છે. જેમાં રેડ બ્લડ સેલ એ સિકલ શેપના જોવા મળે છે એટલે કે તે દાતરડાં અથવા તો અર્ધચંદ્રાકાર શેપના જોવા મળે છે.
• આ સિકલ શેપના રેડ બ્લડ સેલ એ બ્લડ વેસેલ્સમાં સ્ટીક થઈ જાય છે અને બ્લડ વેસેલ્સને બ્લોક કરે છે.
• સિકલ સેલ એનિમિયામાં એબ્નોર્મલ હિમોગ્લોબીન પ્રોડક્શન જોવા મળે છે. જેને હિમોગ્લોબીન S તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• આ હિમોગ્લોબીન એ બોડી ટીસ્યુને ઓક્સિજન ડિલિવર કર્યા બાદ એકબીજા સાથે સ્ટીક થઈ જાય છે અને કલમ્પ બનાવે છે.
• આ કલમ્પને કારણે રેડ બ્લડ સેલ એ સ્ટીફ બને છે અને તેનો શેપ સિકલ જેવો જોવા મળે છે અને આ સિકલ શેપના રેડ બ્લડ સેલ એ બ્લડ વેસેલ્સમાં સ્ટીક થઇ જાય છે અને બ્લડ વેસેલ્સને બ્લોક કરે છે.
• Write causes of sickle cell anemia (રાઇટ કોસ ઓફ સિકલ સેલ એનિમિયા)
• સિકલ સેલ એનિમિયા એ ઇન્હેરીટેડ ડિસઓર્ડર છે. આથી જ્યારે બંને પેરેન્ટ્સમાંથી એક એક એટલે કે ટોટલ બે સિકલ સેલ જીનની કોપી ઇનહેરિટેડ થાય ત્યારે સિકલ સેલ એનિમિયાની કન્ડીશન જોવા મળે છે.
• જો વ્યક્તિમાં સિકલ સેલ જીનની એક જ કોપી પ્રેઝન્ટ હોય તો તેને સિકલ સેલ એનિમિયાની કન્ડીશન જોવા મળતી નથી. પરંતુ આવા લોકો તેના ચિલ્ડ્રનમાં સિકલ સેલ જીનને પાસ કરે છે.
• આમ સિકલ સેલ એનિમિયા થવા માટે બંને પેરેન્ટ્સમાંથી એક એક સિકલ સેલ જીન કોપી હેરીટેડ થવી જરૂરી છે.
• જો બંને પેરેન્ટ્સમાં એક નોર્મલ જીન હોય અને એક એબ્નોર્મલ જીન હોય ત્યારે તેના બાળકોમાં બંને નોર્મલ જીન ઇનહેરિટેડ થવાના 25% ચાન્સીસ, એક નોર્મલ અને એક એબ્નોર્મલ જીન ઇનહેરિટેડ થવાના 50% ચાન્સીસ અને બને એબ્નોર્મલ જીન ઇનહેરિટેડ થવાના 25% ચાન્સીસ જોવા મળે છે.

Write sign and symptoms of sickle cell anemia (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ સિકલ સેલ એનિમિયા)

• ક્રોનિક એનીમિયા : સિકલ શેપના રેડ બ્લડ સેલ એ રેપિડલી બ્રેકડાઉન થાય છે જેથી એનિમિયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે. જેને કારણે ફટીગ, વિકનેસ જોવા મળે છે.
• એપિસોડસ ઓફ પેઇન : વારંવાર જોવા મળતા પેઇન એપિસોડસને ‘સિકલ સેલ ક્રાયસીસ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. સિકલ રેડ બ્લડ સેલને કારણે બ્લડ ફલોમાં બ્લોકેજ જોવા મળે છે જેને કારણે સિવીયર પેઇન જોવા મળે છે. આ ક્રાયસીસ મુખ્યત્વે ચેસ્ટ, એબ્ડોમેન અને જોઇન્ટમાં જોવા મળે છે.
• સ્વેલિંગ ઓફ હેન્ડ એન્ડ ફિટ (ડેક્ટીલાઇટિસ) : હેન્ડ એન્ડ ફિટમાં પેઇનફુલ સ્વેલિંગ જોવા મળે છે. જે ઇનફેન્ટ અને યંગ ચિલ્ડ્રનમાં જોવા મળતું ફર્સ્ટ સાઇન છે.
• ડીલેય ગ્રોથ એન્ડ ડેવલેપમેન્ટ : સિકલ સેલ એનિમિયા ધરાવતાં બાળકોમાં ગ્રોથ અને ડેવલેપમેન્ટ ડીલેય જોવા મળે છે.
• જોન્ડિસ : રેડ બ્લડ સેલનું બ્રેક ડાઉન વધી જવાને કારણે બોડીમાં બિલીરૂબિનની લેવલ વધી જાય છે જેને કારણે સ્કીન, સ્ક્લેરા, મ્યુકસ મેમ્બ્રેન યેલો કલરના દેખાય છે.
• વિઝન પ્રોબ્લેમ : આઇમાં આવેલી બ્લડ વેસલ્સ ડેમેજ થાય છે જેના કારણે વિઝન ઇસ્યુ જોવા મળે છે.
• એક્યુટ ચેસ્ટ સિન્ડ્રોમ : સિકલ સેલ એનીમિયાની કન્ડીશનમાં એક્યુટ ચેસ્ટ સિન્ડ્રોમ જોવા મળે છે. જેમાં ચેસ્ટ પેઇન, બ્રિથિંગ ડીફિકલ્ટી, ફીવર, વિસીબલ લંગ ઇનફિલ્ટ્રેટ જેવી કન્ડિશન જોવા મળે છે.
• સ્ટ્રોક : બ્રેઇનમાં બ્લડ ફલો બ્લોકેજ થવાને કારણે સ્ટ્રોકની કન્ડીશન જોવા મળે છે.
• પ્રિયાપિઝમ (priapism) : પેઇનફુલ પ્રોલોંગ ઇરેકશન જોવા મળે છે.
• લેગ અલ્સર : લેગ પર ક્રોનિક, નોન હીલિંગ સોર જોવા મળે છે.
• ઓર્ગન ડેમેજ : વારંવાર બ્લડ ફલો બ્લોકેજ થવાને કારણે સ્પ્લીન, લીવર, કિડની અને હાર્ટ જેવા ઓર્ગન ડેમેજ થાય છે.

Write diagnostic evaluation of sickle cell anemia (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ સિકલ સેલ એનિમિયા)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• પેરીફરલ બ્લડ સ્મીઅર
• હિમોગ્લોબિન ઇલેક્ટ્રોફોરેસિસ
• રેટિક્યુલોસાઇટ્સ
• બિલીરૂબિન લેવલ
• સિરમ આયર્ન લેવલ
• જેનેટિક ટેસ્ટિંગ
• Write management of sickle cell anemia (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ સિકલ સેલ એનિમિયા)
• હાઇડ્રોક્સ્યુરિયા : હાઇડ્રોક્સ્યુરિયા એ ફીટલ હિમોગ્લોબીનના પ્રોડક્શનને સ્ટીમ્યુલેટ કરે છે અને પેઇન એપિસોડની ફ્રિકવન્સી અને એક્યુટ ચેસ્ટ સિન્ડ્રોમને રીડયુસ કરવામાં મદદ કરે છે.
• પેઇન મેનેજમેન્ટ : પેઇન એપિસોડને કંટ્રોલ કરવા માટે નોન સ્ટેરોઇડલ એન્ટીઇન્ફલામેટરી ડ્રગ અને ઓપોઇડ ડ્રગસનો ઉપયોગ કરવો.
• બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન : સિવીયર એનીમિયા, એકયુટ ચેસ્ટ સિન્ડ્રોમ અને સ્ટ્રોક વાળી કન્ડીશનમાં બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન કરવું.
• બોન મેરો ટ્રાન્સપ્લાનટેશન : સિકલ સેલ એનિમિયાને પોટેન્શિયલી કયોર કરવા માટે બોન મેરો ટ્રાન્સપ્લાનટેશન કરવામાં આવે છે. જેમાં ફોલ્ટી બોનમેરોને હેલ્ધી ડોનરના બોનમેરો વડે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે.
• એન્ટિબાયોટિક્સ : સિકલ સેલ એનિમિયા ધરાવતા બાળકમાં ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પ્રોફાઇલેકટીકલી પેનિસિલિન આપવી. કારણ કે આવા બાળકોમાં સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ ન્યુમોનિયા બેક્ટેરિયાને કારણે ઇન્ફેક્શન જોવા મળે છે.
  Define thalasemia (ડીફાઇન થેલેસેમીયા)
• થેલેસેમિયા એ ઇનહેરીટેડ બ્લડ ડિસઓર્ડર છે.જેને ઇનહેરીટેડ ‘હિમોલાયટીક એનિમિયા’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જેમાં હિમોગ્લોબીનના સિન્થેસિસમાં ઘટાડો જોવા મળે છે
• આમાં મુખ્યત્વે મેસેન્જર આર એન એ (mRNA) કે જે હિમોગ્લોબિનની પોલિપેપ્ટાઇડ ચેઇનનું સિન્થેસિસ કરે છે તેમાં ડિફેક્ટ અથવા એબ્નોર્માલીટી જોવા મળે છે.
• અલગ અલગ પ્રકારના થેલેસેમિયામાં પોલીપેપ્ટાઈડની અલગ અલગ ચેઇનમાં ડિફેક્ટ હોય છે. જેમાં આલ્ફા બીટા અને ગામા ચેઇનનો સમાવેશ થાય છે.
• આ પોલીપેપ્ટાઇડ ચેઇનમાં ડિફેક્ટ આવવાને કારણે યોગ્ય માત્રામાં હિમોગ્લોબિનનું સિન્થેસિસ થતું નથી જેને થેલેસેમિયા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• RBC માં ડિફેક્ટિવ હિમોગ્લોબીન ગોઠવવાને કારણે હાયપોક્રોમિક માઈક્રોસાઇટીક એનિમિયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે.

1) આલ્ફા થેલેસેમિયા
2) બીટા થેલેસેમિયા

1) આલ્ફા થેલેસેમિયા :

આલ્ફા થેલેસેમિયામાં હિમોગ્લોબીનની આલ્ફા ચેઇનમાં મિસીંગ અથવા મ્યુટેશન આલ્ફા ગલોબિન જીન જોવા મળે છે અને તેને કારણે થેલેસેમિયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે.

I) સાઇલેન્ટ કેરિયર : આમાં એક આલ્ફા ગ્લોબીન જીન એ મિસીંગ અથવા મ્યુટેટેડ હોય છે અને વેરી માઇલ્ડ એનિમીયા જોવા મળે છે અને કોઇ પણ પ્રકારના સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળતાં નથી.

II) આલ્ફા થેલેસેમીયા ટ્રેઇટ (માઇનર) : આ ટાઇપમાં બે આલ્ફા ગ્લોબીન જીન એ મિસીંગ અથવા મ્યુટેટેડ હોય છે અને તેના કારણે માઇલ્ડ એનિમીયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે તથા માઇલ્ડ સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે જેમ કે ફટીગ ઓર પેલ સ્કિન.

III) હિમોગ્લોબીન H ડિસીઝ : આમાં ત્રણ આલ્ફા ગ્લોબીન જીન એ મિસિંગ તથા મ્યુટેટેડ થયેલા હોય છે. તેના કારણે મોડરેટ થી સિવીયર એનીમીયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે તેમજ અન્ય કોમ્પ્લિકેશન (બોન ડિફોરમિટી, સ્પલીનોમેગાલી) જોવા મળે છે.

IV) આલ્ફા થેલેસેમીયા મેઝર (હાઇડ્રોપ્સ ફેટાલીસ) : આ ટાઇપમાં બધા જ એટલે કે ચારેય આલ્ફા ગ્લોબીન જીન એ મિસિંગ તથા સિવ્યરલી મ્યુટેટેડ થયેલા હોય છે. તેના કારણે સિવ્યર એનિમીયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે અને બર્થ પછી ટૂંક સમયમાં જ ડેથ થઇ જાય છે.

2) બીટા થેલેસેમિયા : બીટા થેલેસેમિયામાં હિમોગ્લોબીનની બીટા ચેઇનમાં મિસીંગ મ્યુટેટેડ બીટા ગ્લોબિન જીન જોવા મળે છે. બીટા થેલેસેમિયાને નીચે મુજબના ટાઈપમાં ડિવાઇડ કરવામાં આવેલ છે :

I) બીટા થેલેસેમિયા માઇનર
II) બીટા થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા
III) બીટા થેલેસેમિયા મેજર

I) બીટા થેલેસેમિયા માઇનર (ટ્રેઇટ) : થેલેસેમિયા માઇનર, જેને થેલેસેમિયા ટ્રેઇટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે થેલેસેમિયાનું સૌથી માઇલ્ડેસ્ટ ફોર્મ છે. જ્યારે પેરેન્ટ્સ પાસેથી માત્ર એક મ્યુટેટેડ બીટા ગ્લોબિન જીન ઇનહેરીટેડ થયું હોય ત્યારે થેલેસેમિયા માઇનર જોવા મળે છે. થેલેસેમિયા માઇનર ધરાવતા ચાઇલ્ડમાં સામાન્ય રીતે કોઇ સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળતાં નથી. તેઓમાં અથવા તેઓમાં માઇલ્ડ એનિમિયાના સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળતા હોય છે. થેલેસેમિયા માઇનર ધરાવતાં લોકોમાં સામાન્ય રીતે હિમોગ્લોબિનનું લેવલ એ નોર્મલ કરતાં થોડું ઓછું હોય છે, પરંતુ તેમને સામાન્ય રીતે ટ્રીટમેન્ટની જરૂર રહેતી નથી. આ થેલેસેમિયા માઇનર ધરાવતા લોકો એ કેરિયર તરીકે વર્તે છે એટલે કે તેના બાળકોમાં મ્યુટેટેડ બીટા ગ્લોબિન જીન એ ઇનહેરીટેડ થાય છે.

II) બીટા થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા : થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા એ થેલેસેમિયાનું ઇન્ટરમીડિયેટ ફોર્મ છે જે થેલેસેમિયા મેજર કરતાં ઓછું સિવીયર હોય છે પરંતુ થેલેસેમિયા માઇનોર કરતાં વધુ સિવીયર હોય છે. થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા ધરાવતા ચાઇલ્ડમાં બે મ્યુટેડ બીટા ગ્લોબિન જીન હોય છે, પરંતુ સિવીયારીટીની ડિગ્રી જુદી જુદી હોય છે. સિમ્પ્ટમ્સ એ માઇલ્ડ થી મોડરેટ એનિમિયાની રેન્જમાં જોવા મળે છે. કેટલાક ચાઇલ્ડનમાં સિમ્પ્ટમ્સને મેનેજ કરવા માટે બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝનની પણ જરૂર પડે છે. થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા ધરાવતા ચાઇલ્ડમાં સિમ્પ્ટમ્સની સિવ્યારિટી પ્રમાણે ટ્રીટમેન્ટની જરૂરિયાત ચેન્જ થાય છે. થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા ધરાવતા ચાઇલ્ડમાં બોન ડિફોરમિટી સ્પલીનોમેગાલી અને ગોલ સ્ટોન જેવા કોમ્પ્લીકેશન જોવા મળે છે. પરંતુ થેલેસેમિયા મેજરની સરખામણીમાં આ સામાન્ય રીતે ઓછા સિવ્યર હોય છે.

III) બીટા થેલેસેમિયા મેજર (કુલીસ એનિમિયા) : થેલેસેમિયા મેજર થેલેસેમિયાનું સૌથી સિવ્યર ફોર્મ છે. જ્યારે બે મ્યુટેડ બીટા ગ્લોબિન જીન એ ઇહેરીટેડ થયેલ હોય ત્યારે થેલેસેમિયા મેજર જોવા મળે છે. બન્ને માતાપિતામાંથી એક. આ બીટા ગ્લોબિન ચેઇન એ સિગ્નીફિકન્ટ રિડક્શન અથવા એબસન્ટ માં પરિણમે છે, જે સિવ્યર એનિમિયા ની કન્ડિશન થાય છે. આથી ચાઇલ્ડને સર્વાઇવ કરવા માટે બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝનની જરૂર પડે છે. થેલેસેમિયા મેજર ધરાવતાં બાળકોમાં ગ્રોથ રીટાર્ડેશન, સ્કેલેટલ ડીફોરમીટી, હિપેટોસ્પ્લીનોમેગાલી જેવી કન્ડીશન જોવા મળે છે.

Explain the sign and symptoms of the thalassemia (એક્સપ્લેન સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ થેલેસેમીયા)

થેલેસેમીયામાં જોવા મળતા સાઇન અને સિમ્પ્ટમ્સ એ થેલેસેમિયાના ટાઇપ અને સિવીયારીટી પર આધાર રાખે છે.

✓ માઇલ્ડ થેલેસેમિયા :

• માઇલ્ડ એનીમિયા
• ફટીગ ઓર વિકનેસ
• એસિમ્પ્ટોમેટિક

✓ મોડીરેટ ટુ સિવીયર થેલેસેમિયા :

• ફટીગ એન્ડ વિકનેસ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• પેલ ઓર યેલો સ્કીન (જોન્ડીસ)
• ફેશિયલ બોન ડીફોરમીટી
• સ્લો ગ્રોથ એન્ડ ડીલેયડ પ્યુબર્ટી
• ડાર્ક યુરીન
• એબ્ડોમીનલ સ્વેલિંગ (ડયુ ટુ સ્પ્લીનોમેગાલી, હિપેટોમેગાલી)
• ગોલ સ્ટોન
• હાર્ટ પાલપીટેશન
• હાર્ટ પ્રોબ્લેમ (ડયુ ટુ ઓવર લોડ ઓફ આયર્ન)

Explain the diagnostic evaluation of the thalassemia (એક્સપ્લેન ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ થેલેસેમીયા)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ ટેસ્ટ
• હિમોગ્લોબીન ઇલેક્ટ્રોફોરેસીસ
• હાઇ પર્ફોમન્સ લિક્વિડ ક્રોમેટોગ્રાફી
• પેરીફેરલ બ્લડ સ્મિયર
• રેટિક્યુલોસાઇટ્સ કાઉન્ટ
• મીન કોર્પસ્ક્યુલર વોલ્યુમ (MCV)
• મીન કોર્પસ્ક્યુલર હિમોગ્લોબીન (MCH)
• આયર્ન સ્ટડીઝ (સિરમ આયર્ન એન્ડ ફેરીટીન, ટોટલ આયર્ન બાઇડિંગ કેપેસિટી
• જીનેટીક ટેસ્ટીંગ (DNA એનાલાયસિસ)
• બોન મેરો એક્ઝામિનેશન

એડિશનલ ટેસ્ટ :

• લીવર ફંકશન ટેસ્ટ
• સિરમ બિલીરુબીન ટેસ્ટ
• બોન મેરો સ્ટડીઝ
• અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• MRI

Explain management of the thalassemia (એક્સપ્લેન મેનેજમેન્ટ ઓફ થેલેસેમીયા).

• રેગ્યુલર બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન : સિવિયર થેલેસેમિયા (પર્ટીક્યુલરલી બીટા મેજર થેલેસેમિયા) વાળા પેશન્ટમાં રેગ્યુલર બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝનની જરૂરિયાત રહે છે આથી આવા પેશન્ટમાં રેગ્યુલર બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન કરવામાં આવે છે જેથી હિમોગ્લોબિન લેવલને મેન્ટેન કરી શકાય.
• આયર્ન ચીલેશન થેરાપી : વારંવાર બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન કરવાને કારણે આયર્ન ઓવરલોડ થઈ શકે છે અને તેને કારણે ઓર્ગન ડેમેજ થઈ શકે છે. આયર્ન ઓવરલોડને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે આયર્ન ચીલેશન થેરાપીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જે બોડીમાંથી વધારાના આર્યનને રીમુવ કરવામાં મદદ કરે છે. જેમકે ડિફેરોક્સામાઇન, ડેફરીપ્રોન, ડેફરાસિરોક્સ.
• ફોલિક એસિડ સપ્લીમેન્ટસ : રેડ બ્લડ સેલના પ્રોડક્શન માટે ફોલિક એસિડ એ જરૂરી છે આથી પેશન્ટને ફોલિક એસિડની સપ્લિમેન્ટેશન પ્રોવાઇડ કરવી. જેથી RBCs નું પ્રોડક્શન વધારી શકાય.
• સ્પ્લીનેકટોમી : સ્પ્લીનોમેગાલી વાળા અમુક કેસીસમાં રેડ બ્લડ સેલનું ડિસ્ટ્રિક્શન વધારે જોવા મળે છે આથી આવા કેસમાં સ્પ્લીનેકટોમી કરવામાં આવે છે.
• બોન મેરો ઓર સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન : થેલેસેમિયાને પોટેન્શિયલ ક્યોર કરવા માટેનું આ એક ઓપ્શન છે. જેમાં પેશન્ટના બોનમેરોને હેલ્ધી ડોનર વ્યક્તિના બોનમેરો સાથે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે.
• જીન થેરાપી : થેલેસેમિયાના જેનેટિક ડિફેક્ટને કરેક્ટ કરવા માટે જીન થેરાપી ડેવલપ કરવા માટેના એક્સપેરિમેન્ટ ચાલુ છે. જેનો હેતુ અફેક્ટેડ જીનની ફંકશનલ કોપી બનાવી અને તેને બોડીમાં અફેકટેડ જીનની જગ્યાએ રિપ્લેસ કરવાનો છે.
• હાઇડ્રોક્સ્યુરિયા : આ મેડીકેશન એ ફીટલ હિમોગ્લોબીનના પ્રોડક્શનને સ્ટીમ્યુલેટ કરે છે. જે ડિફેક્ટિવ એડર્ટ હિમોગ્લોબીને કમ્પેનસેટ કરે છે.
  Define polycythemia (ડીફાઇન પોલિસાયથેમિયા)
• પોલિસાયથેમિયાને ‘એરિથ્રોસાઇટોસિસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• પોલિસાયથેમિયા મીન્સ બ્લડમાં રેડ બ્લડ સેલનું લેવલ ઇન્ક્રીઝ થવું.
• રેડ બ્લડ સેલમાં વધારો થવાને કારણે હિમોગ્લોબીન અને હિમેટોક્રિટનું લેવલ પણ વધારે જોવા મળે છે.
• જેમાં ફિમેલમાં હિમોગ્લોબીનનું લેવલ 16.5 gm કરતાં વધારે અને મેલમાં હિમોગ્લોબીનનું લેવલ 18.5 gm કરતાં વધારે જોવા મળે છે.
• તેમજ ફીમેલમાં હિમેટોક્રિટનું લેવલ 48% કરતા વધારે અને મેલમાં હિમેટોક્રિટનું લેવલ 52% કરતા વધારે જોવા મળે છે.
• બ્લડમાં રેડ બ્લડ સેલનું લેવલ ઇન્ક્રીઝ થવાને કારણે બ્લડ એ થીકર (જાડું) બને છે જેને કારણે બ્લડ ક્લોટ, હાર્ટ એટેક, સ્ટ્રોક જેવી કન્ડીશન જોવા મળે છે.
• Write causes and risks factor of polycythemia (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ પોલિસાયથેમિયા)
• જેનેટિક ફેક્ટર
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી
• ક્રોનિક હાયપોક્સિયા
• એરિથ્રોપોએટિન પ્રોડયુસિંગ ટયુમર
• કિડની ડીઝીસ
• ક્રોનિક લંગ ડીઝીસ
• હાઇ અલટીટ્યુડ
• સ્મોકિંગ
• યુઝ ઓફ સરટેન મેડીકેશન (એનાબોલીક સ્ટીરોઈડ)

Write types of polycythemia (રાઇટ ટાઇપ ઓફ પોલિસાયથેમિયા)

પોલિસાયથેમિયાના મુખ્યત્વે બે ટાઈપ પડે છે જે નીચે મુજબ છે :

1) પ્રાઇમરી પોલિસાયથેમિયા : પ્રાઇમરી પોલિસાયથેમિયાને ‘પોલિસાયથેમિયા વેરા’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ એક રેર બ્લડ ડિસઓર્ડર છે જેમાં JAK2 જીનમાં મ્યુટેશન હોવાને કારણે બોનમેરો એ લાર્જ પ્રમાણમાં RBC નું પ્રોડક્શન કરે છે અને તેને કારણે બ્લડમાં RBC નું લેવલ વધે છે. આ એક માયલોપ્રોલિફેરેટિવ ડિસઓર્ડરનો એક ટાઇપ છે જે બોનમેરોમાં સેલના એબ્નોર્મલ ગ્રોથ સાથે સંકળાયેલ છે.

2) સેકન્ડરી પોલિસાયથેમિયા : સેકન્ડરી પોલિસાયથેમિયા એ કોઇ અન્ડરલાયિંગ કન્ડીશન અથવા તો એક્સ્ટરનલ ફેકટરને કારણે RBC નું લાર્જ અમાઉન્ટમાં પ્રોડકશન જોવા મળે છે. સેકન્ડરી પોલિસાયથેમિયામાં એરિથ્રોપોએટિનનું લેવલ વધારે જોવા મળે છે અને તે RBC ના પ્રોડકશનને સ્ટીમ્યુલેટ કરે છે.

Write sign and symptoms of polycythemia (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ પોલિસાયથેમિયા)

• ફટીગ
• હેડએક
• ડીઝીનેસ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• બલ્ર વિઝન
• રડી કમ્પ્લેક્સન (રેડ ઓર ફ્લશ ફેસ)
• એંગોર્જ રટાઇનલ વેઇન
• ઇચિંગ (આફ્ટર વાર્મ શોવર ઓર બાથ – પોસ્ટ બાથ પ્રુરાયટિસ)
• હાઇપર ટેન્શન
• બ્લડ કલોટ ફોર્મેશન
• ફુલnes ઓર પેઇન ઇન લેફટ અપર એબ્ડોમેન
• Write diagnostic evaluation of polycythemia (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ પોલિસાયથેમિયા)
• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• પેરિફરલ બ્લડ સ્મીઅર
• સિરમ એરિથ્રોપોએટિન લેવલ
• ABG એનાલાયસિસ
• JAK2 મ્યુટેશન ટેસ્ટિંગ
• બોનમેરો એસ્પીરેશન એન્ડ બાયોપ્સી
• એરિથ્રોપોએટિન સ્ટીમ્યુલેશન ટેસ્ટ
• રેડ સેલ માસ મેજરમેન્ટ
• અલ્ટ્રાસાઉન્ડ
• CT scan Write management of polycythemia (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ પોલિસાયથેમિયા)
• ફ્લેબોટોમી :
  • ફ્લેબોટોમી એ પોલિસાયથેમિયાની વેરાના મેનેજમેન્ટ માટેની ચોઇસ ઓફ ટ્રીટમેન્ટ છે. જેમાં બોડીમાંથી વેઇન થ્રુ બ્લડને (અમુક માત્રામાં) વિથડ્રોલ કરવામાં આવે છે. જેથી હિમેટોક્રિટનું લેવલ ડીક્રીઝ કરી શકાય. (ફિમેલમાં < 42%, મેલમાં < 45%) આ પ્રોસિજર એ વિકલી અથવા બાઇવિકલી કરવામાં આવે છે.
• હાઇડ્રોક્સ્યુરિયા :
  • હાઇડ્રોક્સ્યુરિયા એ બોન મેરોની રેડ બ્લડ સેલ પ્રોડ્યુસ કરવાની એબિલિટીને સપ્રેસ કરે છે.
• ઇન્ટરફેરોન આલ્ફા :
  • યંગ પેશન્ટ તેમજ પ્રેગ્નેન્ટ પેશન્ટમાં હાઇડ્રોક્સ્યુરિયાની સાથે અલ્ટરનેટમાં ઇન્ટરફેરોન આલ્ફાનો ઉપયોગ કરવો. જે ઈમ્યુન સિસ્ટમને સ્ટીમ્યુલેટ કરે છે જેથી તે રેડ બ્લડ સેલના ઓવરપ્રોડક્શન સામે ફાઈટ કરી શકે.
• એસ્પિરિન :
  • બ્લડ કલોટના રિસ્કને રિડયુસ કરવા માટે એસ્પિરિન લો ડોઝ પ્રોવાઇડ કરવો.
• JAK2 ઇન્હીબીટર :
  • હાઇડ્રોક્સ્યુરિયા ઇનઇફેક્ટિવ હોય અથવા તેને ટોલરેટ ન કરી શકાતી હોય તેવા કેસમાં JAK2 ઇન્હીબીટરનો ઉપયોગ કરવો. જેમકે રુક્સોલિટીનિબ
• એન્ટીહિસ્ટામાઇન :
  • ઇચિંગને દૂર કરવા માટે એન્ટીહિસ્ટામાઇન ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
• ઓક્સિજન થેરાપી :
  • ક્રોનિક લંગ ડીઝીસ અને સ્લીપ એપ્નીયા વાળા કેસમાં હાયપોક્સિયાને મેનેજ કરવા માટે ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• ટ્રીટ અન્ડરલાયિંગ કોસ :
  • સેકન્ડરી પોલિસાયથેમિયા થવા માટેના કોસને આઇડેન્ટીફાય કરવો તેમજ તેને ટ્રીટ કરવો. જેમકે એરિથ્રોપોએટિન પ્રોડયુસિંગ ટ્યુમરને કારણે પોલિસાયથેમિયાની કન્ડીશન જોવા મળતી હોય તો તે ટ્યુમરને સર્જીકલી રીમુવ કરવી.

Define leukopenia (ડીફાઇન લ્યુકોપેનિયા)

• લ્યુકોપેનિયા મીન્સ લો લેવલ ઓફ વ્હાઇટ બ્લડ સેલ ઇન બ્લડ
• ડીક્રીઝ ઇન ધ નંબર ઓફ લ્યુકોસાઇટ Write causes of leukopenia (રાઇટ કોસ ઓફ લ્યુકોપેનિયા)
• ઇડિયોપેથિક
• બોનમેરો ડિસઓર્ડર
• લ્યુકેમિયા
• એપ્લાસ્ટિક એનીમિયા
• માયેલોડીપ્લાસ્ટિક સિન્ડ્રોમ
• ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર (સિસ્ટેમિક લ્યુપસ એરીથેમેટસ, રહેમોટોઇડ આર્થરાઇટિસ)
• મેડિકેશન (કિમોથેરાપી એજન્ટ, એન્ટિબાયોટિક, એન્ટીસાયકોટિક)
• રેડીએશન થેરાપી
• ન્યુટ્રીશનલ ડેફિસીયન્સી
• કન્જીનેટાલ ડિસઓર્ડર (કોસ્ટમેન સિન્ડ્રોમ – kostmann syndrome)

Write sign and symptoms of leukopenia (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ લ્યુકોપેનિયા)

• ફ્રિકવન્ટ ઇન્ફેક્શન
• ફીવર
• ચિલ્સ
• માઉથ સોર
• સોર થ્રોટ
• ફટીગ
• સ્વેલોન લિમ્ફ નોડ
• જીન્જીવાયટીસ
• સ્કીન લિઝન
• હેડએક
• મસલ્સએક
• સ્વેટિંગ

Write diagnostic evaluation of leukopenia (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ લ્યુકોપેનિયા)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• પેરીફરલ બ્લડ સ્મીઅર
• બોનમેરો એસ્પિરેશન એન્ડ બાયોપ્સી
• ઇન્ફેક્શન સ્ક્રીનીંગ
• બ્લડ કલ્ચર
• ઓટોઇમ્યૂન માર્કર

Write management of leukopenia (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ લ્યુકોપેનિયા)

• ગ્રોથ ફેકટર :

વ્હાઇટ બ્લડ સેલના પ્રોડક્શનને સ્ટીમ્યુલેટ કરવા માટે ગ્રોથ ફેકટરનો ઉપયોગ કરવો. જેમ કે કોલોની સ્ટીમ્યુલેટિંગ ફેક્ટર, ગ્રેન્યુલોસાઈટ મેક્રોફેજ કોલોની સ્ટીમ્યુલેટિંગ ફેક્ટરનો ઉપયોગ કરવો.

• બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન :

સિવીયર લ્યુકોપેનિયા વાળા કેસમાં લ્યુકોસાઈટ રિચ બ્લડ પ્રોડક્ટ ટ્રાન્સફ્યુઝન કરવી.

• એન્ટીબાયોટિક્સ :

ઇન્ફેક્શનની પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટીબાયોટિક્સ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.

• બોનમેરો એન્ડ સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન :

સિવિયર કેસ કે જેમાં બોનમેરો ફેલિયર હોય અથવા તો કેન્સર હોય તેવા કેસમાં સ્ટેમ સેલ અથવા બોનમેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન કરવામાં આવે છે.

• ટ્રીટ અન્ડરલાયિંગ કોસ :

લ્યુકોપેનિય માટે જવાબદાર કોસને ટ્રીટ કરવો.

Write nursing management of leukopenia (રાઇટ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ લ્યુકોપેનિયા)

• પેશન્ટના વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા.
• પેશન્ટના વ્હાઇટ બ્લડ સેલ રેગ્યુલર મોનિટર કરવા.
• પેશન્ટ સાથે ડીલ કરતી વખતે એસેપ્ટિક ટેકનિકનો યુઝ કરવો.
• પેશન્ટને આઇસોલેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને ઇન્ફેક્શન માટેના કોઈપણ પ્રકારના સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે કે નહી તે અસેસ કરવું.
• પેશન્ટને સેલ્ફ કેર એક્ટિવિટી માટે એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• સેકન્ડરી ઇન્ફેક્શનની પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક એડમિનિસ્ટર કરવી.
• ડોક્ટર દ્વારા પ્રિસ્ક્રાઈબ કરવામાં આવેલી મેડિસિન એડમિનિસ્ટર કરવી.
• મેડિસિનની સાઇડ ઇફેક્ટ અને ઇફેક્ટિવનેસ માટે મોનિટર કરવું.
• રેકોર્ડ અને રિપોર્ટ મેન્ટેન કરવા.

Define leukocytosis (ડીફાઇન લ્યુકોસાઇટોસિસ)

• લ્યુકોસાઇટોસિસ મીન્સ ઇન્ક્રીઝ નંબર ઓફ વ્હાઇટ બ્લડ સેલ (લ્યુકોસાઈટ્સ)
• લ્યુકોસાઇટોસિસ મીન્સ હાઇ લેવલ ઓફ વ્હાઇટ બ્લડ સેલ ઇન બ્લડ
• વ્હાઇટ બ્લડ સેલ એ બ્લડ સેલનો એક ટાઇપ છે. વ્હાઇટ બ્લડ સેલ એ ઇમ્યુન સિસ્ટમનો એક પાર્ટ છે જે બોડીને ઇન્ફેક્શન સામે ફાઇટ કરવામાં મદદ કરે છે.
• જ્યારે બોડીમાં કોઇપણ પ્રકારનું ઇન્ફેક્શન પ્રેઝન્ટ હોય ત્યારે WBCs નું લેવલ વધારે જોવા મળે છે.

Write causes of leukocytosis (રાઇટ કોસ ઓફ લ્યુકોસાઇટોસિસ)

• ઇન્ફેક્શન
• ઇન્ફ્લામેશન
• સ્ટ્રેસ (ફિઝિકલ એન્ડ ઇમોશનલ સ્ટ્રેસ)
• લ્યુકેમિયા
• એલર્જીક રીએકશન
• મેડિકેશન (કોર્ટીકોસ્ટેરોઈડ)

Write sign and symptoms of leukocytosis (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ લ્યુકોસાઇટોસિસ)

WBCs નું લેવેલ મુખ્યત્વે ઇન્ફેક્શન લાગે ત્યારે વધે છે આથી લ્યુકોસાઇટોસિસમાં ઇન્ફેક્શનમાં જેવા સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે તેવા સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે.

• ફીવર
• ચિલ્સ
• ફટીગ
• વીકનેસ
• કફ
• સોર થ્રોટ
• જોઇન્ટ પેઇન
• હેડએક
• એબ્ડોમિનલ
• પુર એપેટાઇટ
• વેઇટ લોસ

Write diagnostic evaluation of leukocytosis (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ લ્યુકોસાઇટોસિસ)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• ડિફરેન્સીયલ કાઉન્ટ
• પેરીફરલ બ્લડ સ્મીઅર
• બોનમેરો બાયોપ્સી
• ફલો સાઇટોમેટ્રી

Write management of leukocytosis (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ લ્યુકોસાઇટોસિસ)

લ્યુકોસાઇટોસિસ માટે કોઈ સ્પેસિફિક ટ્રીટમેન્ટ નથી. WBCs પોતાની રીતે જ નોર્મલ લેવલમાં આવી જાય છે. પરંતુ લ્યુકોસાઇટોસિસના માટે જવાબદાર કોસને ટ્રીટ કરવો.

• આઇડેન્ટીફાય અન્ડરલાયિંગ કોસ : લ્યુકોસાઇટોસિસના થવા માટેના કોસને આઇડેન્ટીફાય કરવો અને તેને ટ્રીટ કરવો.
• સિમ્પ્ટોમેટિક મેનેજમેન્ટ : ફીવર, હેડએક, ચીલ્સ, પેઇન જેવા સિમ્પ્ટમ્સનું મેનેજમેન્ટ કરવું.
• ઇન કેસ ઓફ ઇન્ફેક્શન : બેક્ટેરિયલ, ફંગલ, પેરાસાઇટિક ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટિબાયોટિક્સ, એન્ટીફંગલ અને એન્ટીપેરાસાઇટિક ડ્રગ આપવી.
• ઇન્ફલમામેટરી એન્ડ ઓટોઇમ્યુન કન્ડીશન : ઇન્ફલમામેટરી અને ઓટોઇમ્યુન વાળી કન્ડીશનમાં NSAID, કોર્ટીકોસ્ટેરોઈડ અને ઇમ્યુનોસપ્રેસિવ ડ્રગ પ્રોવાઇડ કરવી.
• ઇન કેસ ઓફ એલર્જીક રીએકશન : એલર્જીક રીએકશનને કારણે લ્યુકોસાઇટોસિસ જોવા મળતું હોય તો એલર્જીક રીએકશનને મેનેજ કરવા માટે એન્ટીહિસ્ટામાઇન અને કોર્ટીકોસ્ટેરોઈડ ડ્રગ આપવી.
• ઇન કેસ ઓફ બ્લડ કેન્સર : બ્લડ કેન્સરને મેનેજ કરવા માટે કીમોથેરાપી, રેડીએશન થેરાપી અને ટાર્ગેટ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
  

Define Leukemia (ડીફાઇન લ્યુકેમીયા)

• લ્યુકેમિયાને બ્લડ કેન્સર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• લ્યુકેમિયા એ ગ્રીક વર્ડ leukos (લ્યુકોસ) અને aima (એમિયા) પરથી ઉતરી આવેલ છે જેમાં લ્યુકોસનો અર્થ વ્હાઇટ અને એમિયાનો અર્થ બ્લડ થાય છે.
• બ્લડ ફોર્મિંગ ટિસ્યુ (સ્પોન્જી લાઇક ટિસ્યુ છે કે જ્યાં બ્લડ સેલ બને છે) અને બોનમેરોના કેન્સરને લ્યુકેમિયા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• જેમાં પરસિસ્ટન્ટ તથા અનકંટ્રોલ્ડ, ઇમમેચ્યોર અને એબનોર્મલ WBC નું પ્રોડક્શન જોવા મળે છે.
• જેને કારણે નોર્મલ બ્લડ પ્રોડક્શન માટે સ્પેસ રહેતી નથી. એટલે કે રેડ બ્લડ સેલ, વ્હાઇટ બ્લડ સેલ અને પ્લેટલેટના પ્રોડક્શનમાં ઘટાડો જોવા મળે છે.
• લ્યુકેમિયા એ ચાઇલ્ડહુડમાં થતો મેઝર નીઓપ્લાસ્ટિક ડિઝીસ છે.

Write classification of the leukemia (રાઇટ ક્લાસિફિકેશન ઓફ લ્યુકેમિયા)

1) એક્યુટ લ્યુકેમિયા
2) ક્રોનિક લ્યુકેમિયા

1) એક્યુટ લ્યુકેમિયા :

• એક્યુટ લ્યુકેમિયા એ ચિલ્ડ્રનમાં જોવા મળતો મોસ્ટ કોમન ટાઇપ છે. જેમાં ઇમમેચ્યોર વાઇટ બ્લડ સેલ્સનું રેપિડ્લી પ્રોડક્શન થાય છે અને તેમાં ઇમિડીયેટ ટ્રીટમેન્ટની જરૂર પડે છે.
• એક્યુટ લ્યુકેમિયાના નીચે મુજબ બે ટાઇપ પડે છે :

a) એક્યુટ લિમ્ફોસાયટિક લ્યુકેમિયા
b)એક્યુટ માયેલોઇડ લ્યુકેમિયા

a) એક્યુટ લિમ્ફોસાયટિક લ્યુકેમિયા :

એક્યુટ લિમ્ફોસાયટિક લ્યુકેમિયા લિમ્ફોઇડ સેલ અફેક્ટ થાય છે. જે ક્વિકલી પ્રોગેસ થાય છે. એક્યુટ લિમ્ફોસાયટિક લ્યુકેમિયા એ યંગર ચિલ્ડ્રનમાં વધારે જોવા મળે છે.

b) એક્યુટ માયેલોઇડ લ્યુકેમિયા :

એક્યુટ માયેલોઇડ લ્યુકેમિયામાં માયેલોઇડ સેલ અફેકટ થાય છે. જે રેપિડલી પ્રોગેસ થાય છે.

2) ક્રોનિક લ્યુકેમિયા :

ક્રોનિક લ્યુકેમિયા મોસ્ટ કોમનલી ઓલ્ડર પીપલમાં જોવા મળે છે. જેમાં વાઇટ બ્લડ સેલ્સ નું સ્લોલી પ્રોડક્શન થાય છે એટલે કે તે મહિનાથી વર્ષો સુધી ડેવલપ થવાનો ટાઇમ લે છે.ક્રોનિક લ્યુકેમિયામાં ઇમિડીયેટ ટ્રીટમેન્ટની જરૂર રહેતી નથી.

• ક્રોનિક લ્યુકેમિયાના પણ નીચે મુજબ બે ટાઇપ પડે છે :

a) ક્રોનિક લિમ્ફોસાયટીક લ્યુકેમિયા
b) ક્રોનિક માયેલોઇડ લ્યુકેમિયા

a) ક્રોનિક લિમ્ફોસાયટીક લ્યુકેમિયા :

ક્રોનિક લિમ્ફોસાયટીક લ્યુકેમિયામાં લિમ્ફોઇડ સેલ અફેક્ટ થાય છે. જે સ્લોલી ડેવલપ થાય છે. ક્રોનિક લિમ્ફોસાયટીક લ્યુકેમિયા એ એડલ્ટ તેમજ ઓલ્ડ એજમાં વધારે જોવા મળે છે.

b) ક્રોનિક માયેલોઇડ લ્યુકેમિયા :

ક્રોનિક માયેલોઇડ લ્યુકેમિયામાં માયેલોઇડ સેલ અફેકટ થાય છે. જે સ્લોલી પ્રોગેસ થાય છે.

Write cause and risk factor of the leukemia (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ લ્યુકેમીયા)

• જીનેટીક ફેક્ટર
• ક્રોમોઝોમલ એબનોર્માલીટીસ
• ફેમિલી હિસ્ટ્રી
• જીનેટીક ડિસઓર્ડર (ડાઉન સિન્ડ્રોમ)
• એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટર
• એક્સપોઝર ટુ કેમિકલ
• એક્સપોઝર ટુ રેડીએશન
• સ્મોકિંગ
• પ્રિવયસ કેન્સર ટ્રીટમેન્ટ
• બ્લડ ડિસઓર્ડર
• વાયરલ ઇન્ફેક્શન

Write sign and symptoms of the leukemia (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ લ્યુકેમીયા)

• ફટીગ
• વિકનેસ
• ફ્રિક્વન્ટ ઇન્ફેક્શન
• ફીવર
• ચિલ્સ
• ઇઝી બ્લિડિંગ એન્ડ બ્રુઇસિંગ
• નોઝ બ્લીડ
• બ્લિડિંગ ફ્રોમ ગમ્સ
• પેલ સ્કીન
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ
• સ્વેલોન લિમ્ફ નોડ
• એનલાર્જ લીવર ઓર સ્પ્લીન
• બોન ઓર જોઇન્ટ પેઇન
• નાઇટ સ્વેટ
• વેઇટ લોસ
• કન્ફ્યુઝન
• બેલેન્સ પ્રોબ્લેમ

Write diagnostic evaluation of leukemia (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન લ્યુકેમીયા)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• પેરીફેરલ બ્લડ સ્મીઅર
• બાયોકેમિકલ ટેસ્ટ
• બોનમેરો એસ્પીરેશન એન્ડ બાયોપ્સી
• કેરીયોટાઇપિંગ
• ફ્લોરોસેન્સ ઇન સિટુ હાયબ્રિડીઝેશન
• ફલો સાયટોમેટ્રી
• ઇમ્યુનોહિસ્ટોકેમિસ્ટ્રી
• ચેસ્ટ એક્સ રે
• CT scan
• MRI

Write management of leukemia (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ લ્યુકેમિયા)

• કિમોથેરાપી : કિમોથેરાપી એ લ્યુકેમિયા માટેની પ્રાઇમરી ટ્રીટમેન્ટ છે. જેમાં એબ્નોર્મલ સેલને કીલ કરે તેવું કેમિકલ હોય છે. જે ટેબલેટ અથવા ઇન્જેક્ટેબલ ફોર્મમાં અવાઇલેબલ હોય છે.
• ટાર્ગેટ થેરાપી : ટાર્ગેટ થેરાપીમાં અમુક સ્પેસિફિક ડ્રગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે જે સ્પેસિફિક જેનેટિક મ્યુટેશન અથવા એબ્નોર્માલીટીને ટાર્ગેટ કરે છે. જેમ કે ટાયરોસિન કાઇનેઝ ઇન્હીબીટર
• રેડીએશન થેરાપી : રેડીએશન થેરાપીમાં એક્સ રે અથવા અમુક સ્પેસિફિક હાઇ એનર્જેટીક બીમનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જે એબ્નોર્મલ કેન્સરયસ સેલને ડેમેજ કરે છે અને તેના ગ્રોથને અટકાવે છે. રેડીએશન થેરાપીનો ઉપયોગ સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ પહેલા પણ કરવામાં આવે છે.
• સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન : સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન અથવા બોનમેરો સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશનમાં અનહેલ્થી બોનમેરોને હેલ્થી બોનમેરો વડે રિપ્લેસ કરવામાં આવે છે. જેમાં ઓટોલોગસ (પેશન્ટ આઉન સેલ) અથવા એલોજેનિક મેથડનો (ડોનર સેલ) ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• ઇમ્યુનોથેરાપી : ઇમ્યુનોથેરાપી એ કેન્સર માટેની એક ટ્રીટમેન્ટ છે. જે બોડીની ઇમ્યુન સિસ્ટમને કેન્સર સામે ફાઇટ કરવામાં મદદ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે મોનોકલોનલ એન્ટીબોડી, CAR-T સેલ થેરાપી, ઇમ્યુન ચેકપોઇન્ટ ઇન્હીબીટર
  

Define multiple myeloma (ડીફાઇન મલ્ટીપલ માયેલોમા)

• મલ્ટીપલ માયેલોમાને ‘કાલ્હેર ડીઝીસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• મલ્ટીપલ માયેલોમા એ બ્લડ કેન્સરનો એક ટાઈપ છે જેમાં પ્લાઝ્મા સેલમાં મેલીગનન્સી જોવા મળે છે એટલે કે પ્લાઝમા સેલનું કેન્સર જોવા મળે છે.
• પ્લાઝમા સેલ એ વ્હાઇટ બ્લડ સેલનો એક ટાઇપ છે જે બોનમેરોમાં જોવા મળે છે.
• મલ્ટીપલ માયેલોમા પ્લાઝ્મા સેલ એ કેન્સરિયસ બને છે અને મલ્ટિપ્લાય થાય છે અને બોન, ઇમ્યુન સિસ્ટમ, કિડની અને રેડ બ્લડ સેલને ડેમેજ કરે છે.

Write causes of multiple myeloma (રાઇટ કોસ ઓફ મલ્ટીપલ માયેલોમા)

મલ્ટીપલ માયેલોમા થવા માટેનો એકઝેટ કોસ અનનોન છે પરંતુ તે જિનેટિક, એન્વાયરમેન્ટલ અને લાઇફ સ્ટાઇલ ફેકટર ના કારણે જોવા મળે છે.

• ક્રોમોઝોમલ એબ્નોર્માલિટી
• એક્સપોઝર ટુ રેડીએશન
• એક્સપોઝર ટુ કેમિકલ
• વાયરલ ઇન્ફેક્શન
• ઇમ્યુન સિસ્ટમ ડિસ્ફંકશન

Write sign and symptoms of multiple myeloma (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ મલ્ટીપલ માયેલોમા)

મલ્ટીપલ માયલોમા માં સાઇન અને સિમ્પ્ટમ્સમાં વેરાયટી જોવા મળે છે. જેમાં મુખ્યત્વે ‘CRAB’ સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે. એટલે કે કેલ્શિયમ એલીવેશન, રિનાલ ઇમપેરમેન્ટ, એનીમિયા અને બોન લિઝન જોવા મળે છે.

• બોન પેઇન : મોસ્ટ કોમનલી બેક, રિબ્સ, હિપ્સના ભાગમાં પેઇન જોવા મળે છે.
• ઓસ્ટેઓલાયટિક લિઝન : બોનમાં લિઝન જોવા મળે તેમજ બોન એ ફ્રેજાઇલ બને છે અને બોન ડિસ્ટ્રક્શન અને ફ્રેકચર પણ જોવા મળે છે.
• હાઇપરકેલસેમિયા : બ્લડમાં કેલ્શિયમનું લેવલ વધે છે જેને કારણે નોઝિયા, વોમીટિંગ, કોન્સ્ટીપેશન, ફ્રિકવન્ટ યુરિનેશન, મસલ્સ વીકનેસ, ઇનક્રીઝ થર્સ્ટ, કન્ફ્યુઝન અને કોમા જેવા સિમ્પ્ટમ્સ જોવા મળે છે.
• રિનાલ ઇમ્પેરમેન્ટ : મોનોકલોનલ પ્રોટીનનું લેવલ વધવાને કારણે કિડની ડેમેજ થાય છે.
• એનીમિયા : બોનમેરોનું ફંકશન સપ્રેસ થવાને કારણે રેડ બ્લડ સેલ, વ્હાઇટ બ્લડ સેલ અને પ્લેટલેટ કાઉન્ટમાં ધટાડો જોવા મળે છે અને એનીમિયાની કન્ડીશન જોવા મળે છે. જેને કારણે ફટિગ, વીકનેસ, પેલર, શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ જોવા મળે છે.
• ફ્રિકવન્ટ ઇન્ફેક્શન : ફ્રિકવન્ટ ઇન્ફેક્શન જેમ કે ન્યુમોનિયા, યુરીનરી ટ્રેક ઇન્ફેક્શન, સાઇનસ ઇન્ફેક્શન જોવા મળે છે.
• ન્યુરોલોજીકલ સિમ્પ્ટમ્સ : સ્પાઇનલ કોર્ડ કમ્પ્રેશન અને પેરીફરલ ન્યુરોપેથી જોવા મળે. હેન્ડ અને ફિટમાં પેઇન, ટિંગલિંગ સેનસેશન અને નમ્બનેસ જોવા મળે.
• હાઇપરવિસ્કોસીટી સિન્ડ્રોમ : બ્લડમાં M પ્રોટીનનું લેવલ વધવાને કારણે બ્લડની વિસ્કોસીટીમાં વધારો થાય છે જેના કારણે હેડએક, બ્લર વિઝન, ડિઝીનેસ અને કનફ્યુઝન જોવા મળે છે.
• ક્રાયોગ્લોબ્યુલિનમિયા : એબ્નોર્મલ પ્રોટીન કે જેને ક્રાયોગ્લોબ્યુલિન કહે છે જે કોલ્ડ ટેમ્પરેચરના કોન્ટેકમાં આવતા એકબીજા સાથે ક્લમ્પ થઇ જાય છે અને તેને વાર્મ ટેમ્પરેચરના કોન્ટેકમાં આવતા ડિસસોલ્વ થઈ જાય છે.
• બ્લિડિંગ એન્ડ કલોટિંગ ઇસ્યુ : કટ્સમાંથી પ્રોલોંગ બ્લિડિંગ, નોઝ બ્લીડ તેમજ બ્રુઇઝિંગ જોવા મળે.

Write diagnostic evaluation of multiple myeloma (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ મલ્ટીપલ માયેલોમા)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ (CBC)
• સીરમ પ્રોટીન ઇલેક્ટ્રોફોરેસિસ (SPEP)
• યુરીન એનાલાયસિસ એન્ડ યુરીન ઇલેક્ટ્રોફોરેસિસ
• ઇમ્યુનોફિકસેશન ઇલેક્ટ્રોફોરેસિસ
• એક્સ રે
• CT scan
• MRI
• PET scan
• બોનમેરો એસ્પીરેશન એન્ડ બાયોપ્સી
• ફલો સાયટોમેટ્રી એન્ડ સાયટોજેનેટિકસ

Write management of multiple myeloma (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ મલ્ટીપલ માયેલોમા)

• કિમોથેરાપી :

માયેલોમાને સેલને રિડયુસ કરવા માટે કિમોથેરાપીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે જેમાં બોર્ટેઝોમિબ, લેનાલિડોમાઇડ અને ડેક્સામિથાસોનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

• ટાર્ગેટ થેરાપી :

ટાર્ગેટ થેરાપીમાં માયેલોમાના સેલના ગ્રોથને ઇન્હીબીટ કરવા માટે તેના પ્રોટીનને ટાર્ગેટ કરવામાં આવે છે. જેથી માયેલોમા સેલના ગ્રોથને અટકાવી શકાય.

• ઇમ્યુનોથેરાપી :

ઇમ્યુન સિસ્ટમને રિકોગ્નાઇઝ કરવા તેમજ માયેલોમા સેલને ડિસ્ટ્રોય કરવા માટે ઇમ્યુનો થેરાપીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. Ex. daratumumab, elotuzumab

• સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ :

બોન મેરોના ફંકશનને રીસ્ટોર કરવા માટે સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે અને તેની સાથે કિમોથેરાપીનો હાઇ ડોઝ આપવામાં આવે છે.

• રેડીએશન થેરાપી :

લોકલાઇઝ માયેલોમા ટ્યુમરને ટાર્ગેટ કરવા તેમજ બોન પેઇન રિલીવ કરવા અને સ્પાઇનલ કોર્ડ કમ્પ્રેશનને મેનેજ કરવા માટે રેડીએશન થેરાપી આપવામાં આવે છે.

• કોર્ટીકોસ્ટેરોઈડ :

ઇન્ફ્લામેશનને રિડયુસ કરવા માટે કોર્ટીકોસ્ટેરોઈડ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેમ કે ડેક્સામિથાસોન, પ્રેડનિસોલોન

• બાયફોસ્ફોનેટ :

બોનને સ્ટ્રેનથ કરવા, બોન પેઇનને રિલીવ કરવા માટે અને બોન ફ્રેકચરના રિસ્કને રિડ્યુસ કરવા માટે બાયફોસ્ફોનેટ પ્રોવાઇડ કરવી. Ex. ઝોલેડ્રોનિક એસિડ, પામીડ્રોનેટ

• એન્ટીબાયોટિક્સ :

ઇન્ફેક્શનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટીબાયોટિક્સ ડ્રગનો ઉપયોગ કરવો.
[10:24 pm, 29/5/2024] Team Juhi Sachdev: Bleeding disorder

Define thrombocytopenia (ડીફાઇન થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા)

• થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા મીન્સ લો પ્લેટલેટ કાઉન્ટ.
• બ્લડમાં પ્લેટલેટના લો નંબરને થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• પ્લેટલેટને થ્રોમ્બોસાઇટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. પ્લેટલેટ એ બ્લડ સેલનો એક ટાઇપ છે.
• પ્લેટલેટ એ બ્લડ કલોટિંગ કરવામાં તેમજ બ્લિડિંગ ને કંટ્રોલ કરવામાં અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.

Write causes of thrombocytopenia (રાઇટ કોસ ઓફ થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા)

થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા માટે મુખ્યત્વે ત્રણ કારણ જવાબદાર છે :
✓ ડીક્રીઝ પ્લેટલેટ પ્રોડક્શન
✓ ઇનક્રીઝ પ્લેટલેટ ડિસ્ટ્રિક્શન
✓ પ્લેટલેટ સિકવેસ્ટ્રેશન

✓ ડીક્રીઝ પ્લેટલેટ પ્રોડક્શન :

પ્લેટલેટનું લો પ્રોડક્શન નીચે મુજબના કારણોસર જોવા મળે છે.

• ઍપ્લાસ્ટિક એનિમિયા
• લ્યુકેમિયા
• માયલોડિસ્પ્લાસ્ટિક સિન્ડ્રોમ
• વાયરલ ઇન્ફેક્શન ધેટ અફેક્ટિંગ બોન મેરો (HIV, એપ્સટેઇન બાર વાયરસ, હિપેટાઇટિસ C)
• વિટામીન B12 ડેફીસીયન્સી
• ફોલેટ ડેફીસીયન્સી
• કીમોથેરાપી ડ્રગ્સ
• સરટેન એન્ટિબાયોટિક્સ (લાઇનઝોલિડ)
• રેડીએશન થેરાપી
• આલ્કોહોલ એબયુસ

✓ ઇનક્રીઝ પ્લેટલેટ ડિસ્ટ્રક્શન :

પ્લેટલેટનું ડિસ્ટ્રક્શન નીચે મુજબના કારણોસર વધારે જોવા મળે છે.

• ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા
• ડ્રગ થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા
• સિસ્ટેમેટિક લ્યુપસ એરીથેમેટોસસ
• ડિસેમીનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશન
• થ્રોમ્બોટિક થ્રોમ્બોસાયટોપેનિક પરપ્યુરા
• હિમોલાયટીક યુરેમિક સિન્ડ્રોમ
• સેપ્સિસ
• ડેન્ગ્યુ ફીવર
• HELLP સિન્ડ્રોમ

✓ પ્લેટલેટ સિકવેસ્ટ્રેશન :

સ્પ્લીનોમેગાલી એટલે સ્પ્લીન એનલાર્જ થવાના કારણે તેમાં ઘણી માત્રામાં પ્લેટલેટ ટ્રેપ થય જાય છે સ્પ્લીનોમેગાલી નીચેના કારણોસર જોવા મળે છે.

• સિરોસિસ ઓફ લીવર
• ગૌચર ડીઝીસ
• લિમ્ફોમા

Write sign and symptoms of thrombocytopenia (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા)

• બ્લિડિંગ ઓન ધ સ્કીન
• પેટેચિયા (સ્મોલ, રેડ, પર્પલ સ્પોટ ઓન ધ સ્કીન)
• પરપ્યુરા (લાર્જ પર્પલ, બ્રાઉન સ્પોટ ઓર પેચ ઓન સ્કીન)
• ઇકાયમોસીસ (લાર્જ એરિયા ઓફ બ્રુઇસિસ)
• પ્રોલોંગ બ્લિડિંગ ફ્રોમ કટ્સ એન્ડ માઇનર ઇન્જરી
• નોઝ બ્લીડ
• બ્લિડિંગ ઇન ગમ્સ (જીન્જીવલ બ્લિડિંગ)
• હેવી મેન્સ્ટ્રુઅલ બ્લિડિંગ (મેનોરેજિયા-menorrhagia)
• બ્લડ ઇન યુરીન
• બ્લડ ઇન સ્ટૂલ
• ફટીગ
• વીકનેસ
• હેડએક
• ડીઝીનેસ

Write diagnostic evaluation of thrombocytopenia (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• મેડિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• પેરીફરલ બ્લડ સ્મીઅર
• બોનમેરો એસ્પીરેશન
• બોનમેરો બાયોપ્સી
• રેટિક્યુલોસાઇટ્સ કાઉન્ટ
• • એન્ટીપ્લેટલેટ એન્ટીબોડી ટેસ્ટીંગ
• સીટી સ્કેન
• અલ્ટ્રાસાઉન્ડ (ચેક ધ સાઇઝ ઓફ સ્પ્લીન)
• સિરોલોજિકલ સ્ટડી (ફોર ઇન્ફેક્શન)

Write medical management of thrombocytopenia (રાઇટ મેડિકલ મેનેજમેન્ટ ઓફ થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા)

• બ્લડ / પ્લેટલેટ ટ્રાન્સફયુઝન : સિવિયર થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા વાળી કન્ડીશનમાં પ્લેટલેટ ટ્રાન્સફયુઝન કરવું.
• ટ્રીટ અન્ડરલાયિંગ કોસ : થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા થવા માટેના કોસને આઈડેન્ટીફાય કરવો અને તેને ટ્રીટ કરવો. જેથી પ્લેટલેટનું લેવલ ડીક્રીઝ થતાં પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

Write nursing management of thrombocytopenia (રાઇટ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ થ્રોમ્બોસાયટોપેનિયા)

• પેશન્ટને માઇનર ઇન્જરી તેમજ ટ્રોમાથી પ્રોટેક્ટ કરવું.
• પેશન્ટની સ્કિન કેર વિશે એજ્યુકેશન આપવું.
• સ્કિનને ક્લીન અને મોસ્ચરાઇઝ રાખવી.
• બ્લડિંગ માટેના કોઈપણ સાઇન પ્રેઝન્ટ છે કે નહીં તે ચેક કરતું રહેવું.
• પેશન્ટને કોન્સ્ટીપેશન રહેતું હોય તો લક્ઝેટીવ આપવી.
• પેશન્ટની ઇલેક્ટ્રિકલ રેઝરનો ઉપયોગ કરવા માટે કહેવું.
• ઇન્વેસિવ પ્રોસિજર અવોઇડ કરવી.
• પેશન્ટને NASID ગ્રુપની તેમજ એસ્પિરિન જેવી મેડીકેશન લેવાનું અવોઈડ કરવા કહેવું.
  

Define idiopathic thrombocytopenic purpura (ડીફાઇન ઇડીઓપેથિક થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા)

• ઇડીયોપેથીક થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરાને ‘ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• આ એક ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર છે જેમાં બોડી એ મિસ્ટેકલી એટેક કરે છે અને પ્લેટલેટને ડિસ્ટ્રોય કરે છે.
• આથી આ કન્ડિશનમાં બોડીમાં પ્લેટલેટ કાઉન્ટ એ તેના નોર્મલ લેવલ કરતા બિલો થાય છે એટલે કે લો પ્લેટલેટ કાઉન્ટ જોવા મળ છે.
• પ્લેટલેટ કે જે બ્લડના ક્લોટીંગ થવા માટે તથા બ્લીડિંગને સ્ટોપ કરવા માટેના અગત્યના સેલ્સ છે.
• બોડીમાં પ્લેટલેટ કાઉન્ટ એ લો થવાને કારણે બોડીમાં ઇઝીલી બિલ્ડિંગ તથા બ્રુઇઝીંગ થાય છે અને સ્કિન તથા મ્યુકસ મેમ્બ્રેનમાં સ્પોન્ટેનીયસલી હેમરેજ થાય છે.
• જેના કારણે સ્કિનમાં પેટેચિયા, ઇકાયમોસિસ તથા હિમેટોમા પણ જોવા મળે છે.

Write cause or risk factor of immune thrombocytopenic purpura (રાઇટ કોસ એન્ડ રિસ્ક ફેક્ટર ઓફ ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા)

ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા થવા માટેનો એક્ઝેટ કોસ અનનોન છે. પરંતુ નીચે મુજબના ફેકટરના કારણે ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા થઇ શકે છે

• ઓટોઇમ્યુન રિસ્પોન્સ
• વાયરલ ઇન્ફેક્શન (હિપેટાઇટિસ, HIV)
• જીનેટીક ફેક્ટર
• એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટર
• મેડીકેશન (સલ્ફા, કવીનાઇન, એન્ટીબાયોટીક્સ)
• અધર ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર
• પ્રેગનેન્સી

Write classification of the immune thrombocytopenic purpura (રાઇટ ક્લાસિફિકેશન ઓફ ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા)

ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરાના બે ટાઇપ પડે છે :
1) એક્યુટ ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા
2) ક્રોનિક ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા

1) એક્યુટ ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા,

એક્યુટ ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા મોસ્ટ કોમન ટાઇપ છે જે ચાઇલ્ડહુડમાં મોસ્ટ કોમન્લી જોવા મળે છે. તે સામાન્ય રીતે કોઇપણ વાયરલ ઇન્ફેક્શન થયા બાદ જોવા મળે છે. તે સડનલી ઓનસેટ થાય છે. એક્યુટ ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા એ સેલ્ફ લિમીટીંગ હોય છે એટલે કે તે મન્થની અંદર રિઝોલ્વ થય જાય છે.તેને ટ્રીટ કરવા માટે ટ્રીટમેન્ટની જરૂરિયાત રહેતી નથી. તે પોતાની રિતે જ રિઝોલ્વ થઇ જાય છે.

2)ક્રોનિક ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા

ક્રોનિક ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા એ લોંગ લાસ્ટીંગ ડીઝીસ છે જે એડલ્ટમાં કોમન્લી જોવા મળે છે. ક્રોનિક ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા એ સામાન્ય રિતે 6 મન્થ કરતા પણ વધારે સમય સુધી જોવા મળે છે તેને ટ્રીટ કરવા માટે ટ્રીટમેન્ટની જરૂરિયાત પડે છે.

Write sign and symptoms of the immune thrombocytopenic purpura (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ ઇમ્યુન થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા)

• પેટેચિયા (સ્મોલ રેડ, પર્પલ સ્પોટ ઓન ધ સ્કીન)
• પરપ્યુરા (લાર્જર પર્પલ એન્ડ રેડ બ્રુઇસિસ)
• ઇઝી બ્રુઇઝીંગ
• ઇકાયમોસિસ
• મ્યુકોઝલ બ્લીડિંગ
• નોઝ બ્લીડ
• બ્લિડિંગ ફ્રોમ ધ ગમ્સ
• પ્રોલોંગ બ્લિડિંગ ફ્રોમ કટસ
• બ્લડ ઇન યુરીન (હિમેચૂરિયા)
• બ્લડ ઇન સ્ટૂલ (હિમેટોચેઝીયા, મેલીના)
• હેવી ઓર પ્રોલોંગ મેન્સ્ટ્રુઅલ બ્લિડિંગ
• ઇન્ટ્રાક્રેનીયલ હેમરેજ
• ફટીગ
• વિકનેસ
• શોર્ટનેસ ઓફ બ્રિથ

Write diagnostic evaluation the idiopathic thrombocytopenic purpura (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઇડીઓપેથીક થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક )

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• પેરીફેરલ બ્લડ સ્મિયર
• બોનમેરો સ્ટડીઝ
• બોનમેરો એસ્પીરેશન
• કોએગ્યુલેશન સ્ટડી
• લીવર ફંકશન ટેસ્ટ
• રીનાલ ફંકશન ટેસ્ટ
• ડાયરેક્ટ એન્ટીગ્લોબ્યુલિન ટેસ્ટ
• એન્ટીપ્લેટલેટ એન્ટીબોડી

Write management of idiopathic thrombocytopenic purpura (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ ઇડીઓપેથીક થ્રોમ્બોસાઇટોપેનીક પરપ્યુરા)

• કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ :

કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ એ ITP ના મેનેજમેન્ટ માટેની ચોઇસ ઓફ ટ્રીટમેન્ટ છે જે ઇમ્યુનીટીને સ્પ્રેસ કરે છે અને પ્લેટલેટ કાઉન્ટને ઇનક્રીઝ કરે છે. કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ તરીકે પ્રેડનિસોલોન અને ડેક્સામીથાસોનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

• ઇન્ટ્રાવેનસ ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલિન (IVGI) :

સિવીયર બ્લિડિંગ વાળા કેસમાં તેમજ સર્જરી પહેલા ઇન્ટ્રાવેનસ ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલિન એડમિનિસ્ટર કરવું. IVGI એ બ્લડ કાઉન્ટમાં રેપિડલી વધારો કરે છે.

• એન્ટી D ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલિન : સિવીયર કેસીસમાં તેમજ એક્ટિવ બ્લિડિંગ વાળા કેસમાં રેપિડ રિસ્પોન્સની જરૂરિયાત હોય ત્યારે એન્ટી D ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલિન આપવામાં આવે છે.
• રિટુક્સિમેબ : એન્ટી CD20 મોનોકલોનલ એન્ટીબોડીનો ઉપયોગ B સેલને ડીપ્લેટ કરવા માટે થાય છે. જે પ્લેટલેટ અગેન્સ્ટ થતાં એન્ટીબોડીના પ્રોડક્શનને ઘટાડે છે. આ ઉપરાંત તેની સાથે ઘણીવાર સાઇકલોફોસ્ફામાઇડનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
• થ્રોમ્બોપોએટિન રીસેપ્ટર એન્ટાગોનિસ્ટ : ક્રોનિક ITP વાળા પેશન્ટ કે જે બીજી કોઈ ટ્રીટમેન્ટ સામે રિસ્પોન્સ આપતા નથી તેવા કેસીસમાં થ્રોમ્બોપોએટિન રીસેપ્ટર એન્ટાગોનિસ્ટનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે જે પ્લેટલેટના પ્રોડક્શનને સ્ટીમ્યુલેટ કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે એલ્ટ્રોમ્બોપેગ, રોમીપ્લોસ્ટિમ
  

Define Hemophilia (ડીફાઇન હિમોફિલીયા)

• હિમોફિલીયા એ એ એક ઇનહેરીટેડ બ્લિડીંગ ડિસઓર્ડર છે જેમાં કોએગ્યુલેશન ફેક્ટર્સ(ફેક્ટર 8, 9, એન્ડ 11)ની ડેફીશીયનસીને કારણે બ્લડ એ નોર્મલી કલોટ થતું નથી અને તેને કારણે બ્લિડિંગ જોવા મળે છે.
• બ્લડ ક્લોટ થવા માટે સ્પેસિફિક પ્રોટીનની જરૂર પડે છે આ સ્પેસિફિક પ્રોટીનને કોગ્યુલેશન ફેક્ટર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. હિમોફિલીયામાં આ કોગ્યુલેશન ફેક્ટરની ડેફીશીયનસી જોવા મળે છે. જેને કારણે બ્લડ કલોટિંગ મેકેનિઝમ ખોરવાઇ છે અને બ્લડ એ ક્લોટ થતું નથી. આથી જ્યારે નાની એવી ઇન્જરી અથવા ટ્રોમા જોવા મળે ત્યારે બ્લડ એ ક્લોટ થતું નથી અને બ્લિડિંગ કંટીન્યુઅસ ચાલુ રહે છે.
• હિમોફિલીયા સામાન્ય રીતે મેલમાં વધારે પ્રમાણમાં જોવા મળે છે.

Write types of hemophilia (રાઇટ ટાઇપસ ઓફ હિમોફિલીયા)

હિમોફિલીયાના તેના ડેફીસીટ ક્લોટિંગ ફેક્ટરના આધારે 3 ટાઈપમાં વહેચવામાં આવેલ છે :

1) હિમોફીલીયા A
2) હિમોફીલીયા B
3)હિમોફીલીયા C

1) હિમોફીલીયા A :

હિમોફીલીયા A એ હિમોફીલીયાનો મોસ્ટ કોમન (80%) ટાઈપ છે જેમાં ક્લોટિંગ ફેક્ટર VIII (8) ની ડેફિસીયન્સી જોવા મળે છે.

2) હિમોફીલીયા B

હિમોફીલીયા B ને ‘ક્રિસમસ ડીઝીસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે જેમાં સામાન્ય રિતે ક્લોટિંગ ફેક્ટર IX(9) ડેફિશયન્સી જોવા મળે છે.

3)હિમોફીલીયા C.

હિમોફીલીયા C એ રેર જોવા મળે છે. જે ફેક્ટર XI (11) ની ડેફિસીયન્સીને કારણે થાય છે.

Other types of hemophilia (અધર ટાઇપ ઓફ હિમોફીલિયા)

પેરાહિમોફિલિયા :

પેરાહિમોફિલિયાને ‘owren’s disease’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જે ક્લોટિંગ ફેકટર V (5) ની ડેફિસીયન્સી અથવા ડિસફંકશનને કારણે જોવા મળે છે.

એકર્વાયડ હિમોફીલિયા :

એકર્વાયડ હિમોફીલિયામાં બોડી દ્વારા પ્રોડ્યુસ કરવામાં આવેલ એન્ટીબોડી એ ક્લોટિંગ ફેકટર (મુખ્યત્વે VIII (8) પર એટેક કરે છે અને તેને કારણે હિમોફીલિયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે.

Inheritance pattern hemophilia (ઇનહેરીટન્સ પેટર્ન ઓફ હિમોફીલિયા)

• હિમોફીલિયા માટેના ડિફેક્ટીવ જીન એ X ક્રોમોસોમ પર આવેલા હોય છે. એટલે કે હિમોફીલિયા એ X લિંકડ જેનેટિક ડિસઓર્ડર છે.
• મેલ અને ફિમેલ બંનેમાં ક્રોમોસોમની 23 પેર આવેલી હોય છે. જેમાંથી મેલ અને ફિમેલમાં ક્રોમોસોમની 22 પેર સરખી આવેલ હોય છે. 23 મી પર a બને અલગ અલગ આવેલ હોય છે જેના દ્વારા વ્યક્તિની જેન્ડર નક્કી થાય છે.
• જેમાં ફિમેલમાં બે X ક્રોમોસોમ આવેલ હોય છે જયારે મેલમાં એક X ક્રોમોસોમ અને એક Y ક્રોમોસોમ આવેલ છે.
• મધરમાંથી સનમાં X ક્રોમોસોમ પાસ થાય છે જ્યારે ફાધરમાંથી સનમાં Y ક્રોમોસોમ પાસ છે.
• આથી મધરના બે માંથી એક X ક્રોમોસોમ પર હિમોફીલિયા માટેના ડિફેક્ટીવ જીન આવેલા હોય તો તેના સનમાં હિમોફીલિયા થવામાં ચાન્સીસ 50% જોવા મળે છે કારણ કે સનમાં એક જ X ક્રોમોસોમ આવેલ હોય છે જે મધર તરફથી ઇનહેરીટેડ થાય છે.
• જ્યારે ગર્લમાં બે X ક્રોમોસોમ આવેલા હોવાને કારણે તેનામાં હિમોફીલિયાની કન્ડિશન જોવા મળતા નથી પરતું તે કેરિયર તરીકે વર્તે છે. (કારણ કે તેને મધર તરફથી એક X ક્રોમોસોમ પાસ થાય છે અને ફાધર તરફથી એક X ક્રોમોસોમ પાસ થાય છે અને ફાધર તરફથી મળેલું X ક્રોમોસોમ એ નોર્મલ હોવાને કારણે હિમોફીલિયાની કન્ડિશન જોવા મળતી નથી.
• આથી ગર્લના હિમોફીલિયા કેરીયર થવાના 50% ચાન્સિસ જોવા મળે છે.
• ગર્લમાં રેરલી હિમોફીલિયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે. જયારે ફાધર એ હિમોફીલિયાની કન્ડિશન ધરાવતા હોય અને મધર એ કેરિયર તરીકે હોય ત્યારે ગર્લમાં હિમોફીલિયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે.
• કારણ કે ફાધર તરફથી મળતું એક એબ્નોર્મલ X ક્રોમોસોમ અને મધર તરફથી મળતું બીજું એબ્નોર્મલ X ક્રોમોસોમને કારણે ગર્લમાં હિમોફીલિયાની કન્ડિશન જોવા મળે છે. જો મધર તરફથી નોર્મલ X ક્રોમોસોમ ઇનહેરીટેડ થયેલ હોય તો ગર્લમાં હિમોફીલિયાની કન્ડિશન જોવા મળતી નથી.

Explain sign and symptoms of the hemophilia (એક્સપ્લેન સાઈન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ હિમોફીલિયા)

• એક્સેસિવ બ્લિડીંગ
• મોસ્ટ કોમન બ્લિડીંગ અકર ઇન જોઈન્ટ (ની, એલ્બો જોઇન્ટ આર મોસ્ટ કોમન)-હિમઆર્થ્રોસિસ
• બ્લિડીંગ ફ્રોમ મસલ્સ એન્ડ સોફ્ટ ટીશ્યુ
• બ્લિડીંગ ઇન બ્રેઇન, ગેસ્ટ્રોઇન્ટેસટીનલ ટ્રેક
• બ્લિડીંગ આફ્ટર કટ, ઇન્જરી, ડેન્ટલ પ્રોસિજર, સર્જીકલ પ્રોસિજર
• બ્લીડિંગ આફ્ટર વેક્સિનેશન
• પ્રોલોંગ બ્લિડીંગ ફ્રોમ માઇનર વુંડ
• અનએક્સપ્લેન એન્ડ એક્સેસિવ બ્રુઇસિંગ
• બ્લડ ઇન યુરીન (હિમેટુરિયા)
• બ્લડ ઇન સ્ટુલ (હિમેટોચેઝિયા, મેલીના)
• નોઝ બ્લીડ (એપીસ્ટેક્સિસ)
• ઇન્ટ્રાક્રેનિયલ હેમરેજ
• હેડએક
• વોમીટીંગ વિથ હિમેટેમેસિસ
• ડબલ વિઝન
• લેથારજી
• વીકનેસ
• સ્લર સ્પીચ
• જોઈન્ટ પેઇન, સ્વેલિંગ (ડ્યુ ટુ હિમઆર્થ્રોસિસ)
• ડીક્રીઝ રેન્જ ઓફ મોશન

Explain the Diagnostic evaluation of the hemophilia(એક્સપ્લેન ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ હિમોફિલીયા)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• ક્લોટીંગ ફેક્ટર અસેસમેન્ટ
• કોએગ્યુલેશન સ્ટડી
• પ્રોથ્રોમ્બિન ટાઇમ
• એક્ટિવેટેડ પાર્સિયલ થ્રોમ્બોપ્લાસ્ટિન ટાઇમ
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ
• જીનેટીક ટેસ્ટીંગ (DNA એનાલાયસિસ)
• જીન એનાલાઇસીસ
• કોરિઓનિક વિલસ સેમ્પલિંગ ટેસ્ટ

Explain the management of hemophilia (એક્સપ્લેન મેનેજમેન્ટ ઓફ હિમોફિલીયા)

• રિપ્લેસમેન્ટ થેરાપી :

રિપ્લેસમેન્ટ થેરાપી એ હિમોફીલિયાની મેઇન ટ્રીટમેન્ટ છે.જેમાં કલોટિંગ ફેક્ટરની કોન્સન્ટ્રેટને ડાયરેક્ટ્લી બ્લડસ્ટ્રીમમાં ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે છે. જેથી કલોટિંગ ફેક્ટરની ડેફિસીયન્સીને દુર કરી શકાય. હિમોફીલિયા A માટે કલોટિંગ ફેક્ટર VIII, હિમોફીલિયા B માટે કલોટિંગ ફેક્ટર IX ઇન્જેકટ કરવામાં આવે છે.

• ડેસ્મોપ્રેસિન (DDAVP) :

માઇલ્ડ હિમોફીલિયા A ની ટ્રીટમેન્ટ માટે ડેસ્મોપ્રેસિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ડેસ્મોપ્રેસિન એ મેન મેડ હોર્મોન છે જે બોડી ટિસ્યુમાં સ્ટોર રહેલા ફેક્ટર VIII ને રિલીઝ કરવા માટે સ્ટીમ્યુલેટ કરે છે. ડેસ્મોપ્રેસિનને મુખ્યત્વે ઇન્જેકટેબલ અથવા નેઝલ સ્પ્રે થ્રુ આપવામાં આવે છે.

• એન્ટિફાઈબ્રિનોલાયટીક મેડીસિન :

ફાઇબ્રિનોજનના બ્રેક ડાઉન તેમજ બ્લડ ક્લોટના બ્રેકડાઉનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એન્ટિફાઈબ્રિનોલાયટીક મેડીસિન પ્રોવાઇડ કરવી. જેમ કે ટ્રેનેક્સામિક એસિડ, એમિનોકેપ્રોઇક એસિડ.

• જીન થેરાપી :

હિમોફીલિયાના ડીફેકટીવ જીનને કરેક્ટ કરવા માટે જીન થેરાપીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેના પર હજુ સંશોધન ચાલુ છે.

• અવોઇડ સરટેન મેડીકેશન :

નોન સ્ટીરોઇડલ એન્ટીઇન્ફ્લામેટરી ડ્રગ અને એસ્પિરિનનો ઉપયોગ કરવો નહીં કારણ કે તે બ્લડિંગમાં વધારો કરે છે.

• ફિઝિકલ થેરાપી :

રેગ્યુલર ફિઝિકલ થેરાપી એ મસલ્સ અને જોઈન્ટને સ્ટ્રેનધેન કરે છે.

• વેક્સિનેશન :

પેશન્ટને હિપેટાઇટિસ A અને હિપેટાઇટિસ B ની વેક્સિન લેવડાવી. કારણ કે આવા લોકોમાં ઇન્ફેક્શન લાગવાના ચાન્સ વધી જાય છે.

Acquired coagulation disorder

Define vitamin k deficiency (ડીફાઇન વિટામીન K ડેફીસીયન્સી)

• વિટામીન K એ ફેટ સોલ્યુબલ વિટામીન છે. વિટામીન K એ બ્લડ ક્લોટિંગ ફેકટરના સિન્થેસિસ માટે અગત્યનો રોલ ભજવે છે. જેમ કે પ્રોથ્રોમ્બિન, ફેકટર VII, IX, X. આ બ્લડ ક્લોટિંગ ફેકટર એ ઇન્જરી દરમિયાન બ્લિડિંગને ક્લોટ કરવા માટે જરૂરી છે.
• આ ઉપરાંત વિટામીન K એ બોન મિનરલાઇઝેશન માટે જરુરી પ્રોટીનના પ્રોડક્શન માટે પણ જરૂરી છે.
• આથી જ્યારે વિટામીન K ડેફીસીયન્સી હોય ત્યારે વિટામીન K ડિપેન્ડટ કોએગ્યુલેશન ફેક્ટરનું પ્રોડક્શન થતું નથી તેના કારણે એક્સકેસિવ બ્લિડિંગ અને બ્રુઇઝિંગ જોવા મળે છે.

Write causes of vitamin K deficiency (રાઇટ કોસ ઓફ વિટામીન K ડેફીસીયન્સી)

• પૂર ડાયટરી ઇન્ટેક ઓફ વિટામીન K
• માલએબ્સોર્પશન (સેલિયાક ડીઝીસ, ક્રોહન’સ ડીઝીસ, સિસ્ટિક ફાઇબ્રોસિસ)
• લીવર ડીઝીસ (હીપેટાઇટિસ, સિરોસિસ)
• મેડીકેશન (લોંગ ટર્મ યુઝ ઓફ એન્ટિબાયોટિક્સ, એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ, એન્ટાસિડ)
• ક્રોનિક કિડની ડીઝીસ
• સિવીયર માલન્યુટ્રીશન

Write sign and symptoms of vitamin K deficiency (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ વિટામીન K ડેફીસીયન્સી)

• ઇઝી બ્રુઇસિંગ
• એક્સકેસીવ બ્લિડિંગ
• બ્લિડિંગ ફ્રોમ ગમ્સ
• નોઝ બ્લીડ
• હેવી મેન્સ્ટ્રુઆલ બ્લિડિંગ
• ગેસ્ટ્રોઇન્ટેસ્ટીનલ બ્લિડિંગ
• બ્લડ ઇન યુરીન
• બ્લડ ઇન સ્ટૂલ
• હિમેટોમા

Write diagnostic evaluation of vitamin K deficiency (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ વિટામીન K ડેફીસીયન્સી)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• પ્રોથ્રોમ્બિન ટાઇમ (PT) એન્ડ ઇન્ટરનેશનલ નોર્મલાઈઝ રેશિયો (INR)
• એક્ટિવેટેડ પાર્શિયલ થ્રોમ્બોપ્લાસ્ટિન ટાઇમ (APTT)
• વિટામીન K લેવલ
• લીવર ફંકશન ટેસ્ટ
• કિડની ફંકશન ટેસ્ટ

Write management of of vitamin K deficiency (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ વિટામીન K ડેફીસીયન્સી)

• ઓરલ ઓર ઇન્જેકટેબલ વિટામીન K : પેશન્ટને ઓરલી અથવા ઇન્જેકટેબલ ફોર્મમાં વિટામીન K પ્રોવાઇડ કરવું જેમાં મુખ્યત્વે ફાયટોનાડિયોન (વિટામીન K1) નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ડેફીસીયન્સીની સિવીયારિટીને આધારે ફાયટોનાડિયોન ડોઝ અને રૂટ નક્કી કરવામાં આવે છે.
• માઇલ્ડ ડેફીસીયન્સી : માઇલ્ડ ડેફીસીયન્સી વાળા કેસમાં 1-2 mg પર ડે ઓરલી પ્રોવાઇડ કરવું.
• સિવીયર ડેફીસીયન્સી : સિવીયર ડેફીસીયન્સી વાળા કેસમાં ઇન્ટ્રાવેનસ અથવા ઇન્ટ્રામસ્ક્યુલર 1-10 mg પ્રોવાઇડ કરવું. બ્લિડિંગની સિવીયારીટી અને પેશન્ટની કન્ડિશન પર આધાર રાખે છે કે કેટલું વિટામિન K એડમિનિસ્ટર કરવું.
• ડાયટરી ઇનટેક : પેશન્ટને વિટામિન K રિચ ડાયટ ઇન્ટેક કરવા માટે કહેવું. જેમ કે ગ્રીન લીફી વેજીટેબલ, ફિશ, મીટ, ડેરી પ્રોડકટ
• ટ્રીટ અન્ડરલાઇન કોસ : વિટામિન K ડેફીસીયન્સી માટેના કોસને આઇડેન્ટીફાય કરી તેને ટ્રીટ કરવો. જેમ કે માલએબ્સોપર્શન, ઇન્ટરફીયરીંગ મેડીકેશન.
  

Define disseminated intravascular coagulation (DIC) (ડીફાઇન ડિસેમીનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશન)

• ડિસેમીનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશનને ‘કનઝ્યુમ્પ્ટિવ કોગ્યુલોપથી’ (consumptive coagulopathy) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• ડિસેમીનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશન એ સિરિયસ અને કોમ્પલેક્ષ મેડિકલ કન્ડીશન છે જેમાં થ્રુ આઉટ બોડીમાં બ્લડ કલોટનું ફોર્મેશન જોવા મળે છે જેના કારણે સ્મોલ બ્લડ વેસેલ્સમાં બ્લોકેજ જોવા મળે છે.
• આ કન્ડીશનમાં બોડીની બ્લડ કલોટિંગ મિકેનિઝમ એક્ટિવેટ થાય છે એટલે કે કલોટિંગ કાસ્કેડ એક્ટિવેટ થાય છે. આ એબ્નોર્મલ એક્ટિવેશનને કારણે બોડીના બ્લડ કલોટનું ફોર્મેશન જોવા મળે છે અને તેને કારણે બોડીની સ્મોલ બ્લડ વેસેલ્સમાં બ્લોક થાય છે અને તેના પરિણામે મલ્ટીપલ ઓર્ગન ફેલિયર જોવા મળે છે.

Write causes of disseminated intravascular coagulation (રાઇટ કોસ ઓફ ડિસેમીનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશન)

• બેક્ટેરિયલ, વાયરલ, ફંગલ, પેરાસાઇટીક ઇન્ફેક્શન
• સેપ્સિસ
• ટ્રોમા એન્ડ સિવિયર ઇન્જરી (બર્ન, હેડ ઇન્જરી)
• હિમેટોલોજિક કેન્સર (એક્યુટ પ્રોમાયેલોસાયટીક લ્યુકેમિયા)
• ઓબસ્ટ્રેટિક કોમ્પ્લિકેશન
• પ્લેસેન્ટલ એબરપશન
• એમ્નિઓટિક ફલુઇડ એમબોલિઝમ
• પ્રિક્લેમ્પસિયા અને એક્લેમ્પસિયા
• રીટેઇન ડેડ ફીટસ સિન્ડ્રોમ
• એઓર્ટિક એન્યુરિઝમ
• જાયન્ટ હેમેન્ગીયોમા
• હિમોલાઈટીક રીએક્શન ફ્રોમ બ્લડ ટ્રાન્સફયુસન
• થ્રોમ્બોટિક થ્રોમ્બોસાયટોપેનિક પરપ્યુરા
• સિવિયર લીવર ડિસફંકશન
• ટોકિસન ફ્રોમ બેક્ટેરીયલ ઇન્ફેક્શન (ક્લોસ્ટ્રિડિયમ સ્પેસિસ)
• સ્નેક બાઇટ
• સર્જરી (કાર્ડિયોપલ્મોનરી બાયપાસ)

Write sign and symptoms of disseminated intravascular coagulation (રાઇટ સાઇન એન્ડ સિમ્પ્ટમ્સ ઓફ ડિસેમીનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશન)

• સ્પોનટેનિયસ બ્લિડિંગ ફ્રોમ ગમ્સ, નોઝ એન્ડ સર્જીકલ સાઇટ
• બ્રુઇઝિંગ
• પેટેચિયા (સ્મોલ રેડ સ્પોટ)
• હેવી મેન્સ્ટ્રુઅલ બ્લિડિંગ
• બ્લડ ઇન યુરિન
• બ્લડ ઇન સ્ટૂલ
• બ્લડ ક્લોટ ઇન વેઇન એન્ડ આર્ટરી
• સાયનોસિસ
• કિડની ફેલિયર
• લીવર ડિસફંકશન
• રેસ્પાયરેટરી ડિસટ્રેસ
• હાયપોટેન્શન
• રેપિડ હાર્ટ બીટ
• કન્ફ્યુઝન
• અલ્ટર્ડ મેન્ટલ સ્ટેટસ
• વિકનેસ એન્ડ ફટીગ
• ફીવર
• મલેઇસ

Write diagnostic evaluation of disseminated intravascular coagulation (રાઇટ ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન ઓફ ડિસેમીનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશન)

• હિસ્ટ્રી કલેક્શન
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન
• પ્રોથોમ્બિન ટાઇમ (PT)
• થ્રોમ્બિન ટાઇમ
• એક્ટિવેટેડ પાર્શિયલ થ્રોમ્બોપ્લાસ્ટિન ટાઇમ (APTT)
• પ્લેટલેટ કાઉન્ટ
• ફાઈબ્રિનોજન લેવલ
• D- ડાયમર ટેસ્ટ
• ફિબ્રીન સ્પિલ્ટ પ્રોડક્ટ્સ (FSP)
• શિસ્ટોસાઇટ્સ (schistocytes)

Write management of disseminated intravascular coagulation (રાઇટ મેનેજમેન્ટ ઓફ ડિસેમીનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશન)

DIC નો મુખ્ય એમ બ્લિડિંગને કંટ્રોલ કરવું તેમજ ક્લોટિંગ પ્રોબ્લેમને મેનેજ કરવો છે.

બ્લડ પ્રોડક્ટ રિપ્લેસમેન્ટ :

• પ્લેટલેટ ટ્રાન્સફયુશન : સિગ્નિફિકેટ બ્લિડિંગ વાળા કેસમાં તેમજ લો પ્લેટલેટવાળા કેસમાં પ્લેટલેટ ટ્રાન્સફયુશન કરવું.
• ફ્રેશ ફ્રોઝન પ્લાઝ્મા (FFP) : બ્લડ ક્લોટિંગ ફેક્ટરને રિપ્લેસ કરવા માટે ફ્રેશ ફ્રોઝન પ્લાઝ્માનો ઉપયોગ કરવો.
• ક્રાયોપ્રેસિપીટેટ : જો ફાઈબ્રિનોજનનું લેવલ ઓછું હોય તો તેને રિપ્લેસ કરવા માટે ક્રાયોપ્રેસિપીટેટનો ઉપયોગ કરવો.
• પેકેડ રેડ બ્લડ સેલ (PRBCs) : એડીકવેટ હિમોગ્લોબીન લેવલ અને રેડ બ્લડ સેલનું લેવલ મેન્ટેન કરવા માટે PRBCs નો ઉપયોગ કરવો.
• એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ થેરાપી : થ્રોમ્બોસિસ હોય તેવા કેસમાં તેમજ બ્લિડિંગનું લો રિસ્ક ધરાવતાં પેશન્ટમાં એન્ટીકોએગ્યુલન્ટ થેરાપી જેમ કે હિપેરીનનો ઉપયોગ કરવો.
• એન્ટિફાઈબ્રિનોલાયટીક એજન્ટ : એન્ટિફાઈબ્રિનોલાયટીક એજન્ટ જેમ કે ટ્રેનેક્સામિક એસિડ, એમિનોકેપ્રોઇક એસિડનો ઉપયોગ કરવો. જે ફાયબ્રિનના બ્રેક ડાઉનને પ્રિવેન્ટ કરે છે. (ફાયબ્રિન એ એક પ્રકારનું પ્રોટીન છે જે બ્લડ ક્લોટના ફોર્મેશન માટે જરૂરી છે) થ્રોમ્બોસિસના હાઇ રિસ્ક ધરાવતાં પેશન્ટમાં એન્ટિફાઈબ્રિનોલાયટીક ડ્રગ અવોઇડ કરવી.
• રિકોમ્બિનન્ટ એક્ટિવેટેડ પ્રોટીન C : રિકોમ્બિનન્ટ એક્ટિવેટેડ પ્રોટીન C નો ઉપયોગ સિવીયર સેપ્સિસની સાથે DIC ને ટ્રીટ કરવા માટે થાય છે. રિકોમ્બિનન્ટ એક્ટિવેટેડ પ્રોટીન C એ બ્લડ ક્લોટના ફોર્મેશનને પ્રિવેન્ટ કરે છે અને ઇન્ફ્લામેશનને રીડ્યુસ કરે છે.
• વિટામીન K : વિટામીન K ડેફીસીયન્સી વાળા કેસમાં વિટામીન K એડમિનિસ્ટર કરવું.
• ટ્રીટ અન્ડરલાઇન કોસ : ડિસેમીનેટેડ ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર કોગ્યુલેશન થવા માટેના કોસને આઇડેન્ટીફાય કરવો અને તેને ટ્રીટ કરવો.