યુનિટ – 5

ડાયજેસ્ટિવ પ્રોબ્લેમ

એનોરેક્ષીયા

ડેફીનેશન

• એનોરેક્ષીયા એક એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં વ્યક્તિને ભૂખ લાગતી નથી કે વ્યક્તિને ખોરાક પ્રત્યે અરુચી ઉત્પન્ન થાય છે.

કોઝિસ

• જોનડીસ
• લીવર ડિસીઝ
• ગેસ્ટ્રોએન્ટ્રાઇટિસ
• સ્ટોમેટાઈટીસ
• ફેરિન્ઝાઈટીસ
• કોલાઈટીસ
• ટાઈફોઈડ
• કોલેરા
• ડિસેન્ટ્રી
• કોન્સ્ટીપેશન
• ઈનડાયજેશન
• હાઇટસ હર્નિયા
• ડાયજેસ્ટિવ જ્યુસમાં ખામીને કારણે
• કોઈ ઓર્ગેનિક ડીસીસના કારણે જેવા કે મલેરીયા, ફાયલેરીયા, એન્કેફેલાયટીસ વગેરે

સાઇન એન્ડ સીમટમ્સ

• ભુખ ન લાગે
• હાઈપર એસીડીટી
• છાતીમાં બળતરા
• નોસીયા અને વોમીટીંગ
• ઈન્ટેસ્ટાઈનલ ગેસ
• એપીગેસ્ટ્રીક રીજીયનમાં પેઈન જોવા મળે
• ખોરાક પ્રત્યે અરૂચી જોવા મળે
• બેચેની
• લાંબા સમય સુધી ચાલે તો માલન્યુટ્રીશન જોવા મળે.

એનોરેક્ષિયાની સારવારમાં એ.એન.એમ./હેલ્થ વર્કરનો રોલ

• જે કારણથી એનોરેક્ષિયા થયું હોય તે શોધવું અને તેની સારવાર આપવી.
• દર્દીને પુરતો આરામ અને ઉંઘ આપવી.
• તણાવથી દુર રહેવા દર્દીને સમજાવું.
• તીખો,તળેલો અને મરી મસાલાવાળો ખોરાક ન લેવા કહેવું.
• ફળો અને શાકભાજી વધારે લેવા સમજાવું.
• દીનચર્યા વ્યવસ્થિત રાખવી.
• હળવી કસરત અને યોગા કરવા કહેવું.
• જરૂર પડેતો દર્દીને રીફર કરવુ.
• કબજીયાતહોય તો તેની સારવારકરવી.

એબ્ડોમીનલ ડિસ્ટેન્સન

ડેફીનેશન

• ઇન્ટેસ્ટાઇનમાં ગેસ અથવા વેસ્ટ પ્રોડક્ટ ભરાવાથી ઉત્પન્ન થતી કન્ડિશનને ડિસ્ટેન્સન કહેવામાં આવે છે.

કોઝીસ

• ઇન્ટેસ્ટીનલ ઓબસ્ટ્રકશન
• ઇન્ટેસ્ટાઇનમાં ગ્રોથ કે ટ્યુમર હોય
• ઇન્ટેસ્ટીનલ પેરાસાઈટ્સ (વર્મ્સ)
• ક્રોનિક કોન્સ્ટીપેશન
• પેપ્ટીક પર્ફોરેશન
• પેરિટોનાઈટીસ
• એબ્ડોમીનલ કોલિક
• ક્રોનિક ડિસફેશીઆ

સાઇન એન્ડ સીમટમ્સ

• દર્દી નું પેટ ફુલેલું જોવા મળે
• દર્દીને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડે
• પરક્શન કરતા સ્પેશીયલ પ્રકારનો અવાજ આવે
• એબ્ડોમેનમાં જો ફ્લુઇડ ભરાઈ ગયેલ હોય તો દર્દીને સાઈડ લાઈન પોઝિશનમાં સુવડાવતા ફ્લુઈડ એક બાજુ આવી જાય છે.
• પાલ્પેશનથી એબ્ડોમેન હાર્ડ લાગે છે.
• નોસીયા, વોમીટીંગ બેચેની અને ચીડીયાપણું
• ખોરાક કે પ્રવાહી લેવામાં તકલીફ
• ઘણી વખત વોમીટીંગમાં ઇન્ટેસ્ટીનલ પેરાસાઈટ્સ કે ફીકલ (સ્ટુલ ) મટીરીયલ બહાર આવે છે.

ડિસ્ટેન્સનની સારવારમાં એ.એન.એમ./હેલ્થ વર્કરનો રોલ

• દર્દી ને મોઢે થી કંઈ આપવું નહિ.
• દર્દીની એબ્ડોમીનલ ગર્થ લેવી જેનાથી દર્દીની કન્ડિશનનો ખ્યાલ આવે છે કે તેના ડિસ્ટેન્સનમાં વધારો થયો કે ઘટાડો.
• કેટલુ કન્ટેન્ટ બહાર આવે છે તેની નોંધ રાખવી.
• ઇનપુટ આઉટપુટ ચાર્જ રાખવો.
• ઇન્ટ્રાવેનસ ફ્લૂઈડ આપવુ
• દર્દીના વાઈટલ સાઇન લેવા અને નોંધ કરવી
• ડિસ્પેનિઆ ઓછું કરવા ફોલર્સ બેડ આપવી.
• સારું વેન્ટીલેશન પૂરું પાડવું.
• સાયકોલોજીલ સ્પોર્ટ આપવો
• દર્દીને રીફર કરવું.

કોન્સ્ટીપેશન

ડેફીનેશન

• સ્ટુલ પાસ કરવામાં ઢીલ થાય, ઓછે વખત થાય, અને સ્ટૂલ પાસ કરવામાં તકલીફ થાય તેને કોન્સ્ટીપેશન કહેવામાં આવે છે.

કોઝીસ

1. એક્યુટ

• એકાએક આંતરડામાં થતા અવરોધ
• ઇન્ટેસ્ટાઇનનું એકબીજામાં જતુ રહેવું.
• ઇન્ટેસ્ટાઇનમાં ઇન્ફ્લામેશન
• એક્યુટ એપેન્ડાઈસીટીસ
• સલ્ફાઈન્જિટિસ
• પેપ્ટિક અલ્સર
• પેરીટોનીટીસ
• ડાયજેસ્ટિવ જ્યુસિસનું ઓછું ઉત્પાદન થવું
• સેપ્ટીસેમીયા

2. ક્રોનિક

• ખોટી હેબિટ્સ
• પબ્લિક ટોયલેટ નો ઉપયોગ ન કરવો
• પ્રવાહીનુ પ્રમાણ ઓછું લેવું.જેના લીધે વેસ્ટ પ્રોડક્ટમાં રહેલું પ્રવાહી શોષાઈ જાય છે અને સ્ટુલ હાર્ડ બનેછે.
• ફેબ્રાઇલ કન્ડિશન
• કોલોનનું કેન્સર
• એક્સરસાઇઝનો અભાવ
• મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર
• હાયપોકેલેમિયા
• લેડ પોઇઝનિંગ
• કેટલીક દવાઓ જેવી કે મેસ્કીન, પેથેડીન, ડાયઝેપામ

એનાલ કેનાલની કન્ડિશન જેવી કે

• પાઈલ્સ
• વાર્ટ્સ
• ફિસર
• ફિસ્ટલા
• સ્ટ્રીક્ચર

સાઈન એન્ડ સીમટમ્સ

• કોન્સ્ટિપેશનના લક્ષણો દરેક વ્યક્તીમા એક સરખાં હોતા નથી અમુક વ્યક્તીઓ અઠવાડીયામાં 2-3 વખત લેટ્રીન જાયછે અને તેને કોઈ જાતના લક્ષણો જણાતા નથી. જ્યારે અમુક વ્યક્તીઓ થોડા સમયમા સ્કુલ પાસ કરવામા અનિયમીત હોય તો તેને પ્રોબ્લેમ થાય છે અને કોન્સ્ટીપેશનના લક્ષણો જોવા મળેછે.

લક્ષણો

• સ્ટુલ પાસ કરવામાં તકલીફ
• લોઅર એબ્ડોમીનલ પેઈન
• બેચેની
• હેડેક
• પેટનું ફુલી જવું
• નોસીયા – વોમીટીંગ
• ભુખ ઓછી લાગવી
• સ્ટોમેટાઈટીસ
• છારીવાળી જીભ
• ડાયજેસ્ટિવ ડિસ્ટર્બન્સ

ટ્રીટમેન્ટ & કેર/રોલ ઓફ એ.એન.એમ.

• જે કારણ હોય તે શોધીને દુર કરવું
• પ્રવાહી વધારે લેવું
• રેસા વાળા ખોરાક વધારે લેવા
• પેપ્ટીક અલ્સરની સારવાર લેવી
• એનાલ કેનાલની જે પણ કંડિશન હોય તેની સારવાર લેવી
• ક્રોનિક ગેસ્ટ્રોઇટેસ્ટાઇન હોય તો તેની સારવાર લેવી
• એબડોમીનલ પેઇન ઓછુ કરવા માટે એન્ટીસ્પાઝમોડીક લેવી
• હળવી કસરતો અને યોગા કરવા જેથી એબ્ડોમીનલ મસલ્સને કસરત મળે
• જરૂર જણાયતો લેક્ઝેટીવ આપવા જે ખાસ કરીને રાત્રે સુતી વખતે આપવા
• લેક્ઝેટીવ ઓરલી તેમજ પરરેકટલ આપી શકાય છે.

હેમરોઇડ્સ

• ડાઇજેસ્ટીવ સીસ્ટમના અંત: ભાગમાં એટલે કે એનસ મા મળ દ્વારમા અને તેની આજુબાજુની આર્ટીસ કે વેસલ ને અસર થવાથી દુ:ખાવો થાય, બ્લીડીંગ થાય અને ખંજવાડ આવ્યા કરે તેને હેમરોઇડ્સ કહે છે.

કારણો

• કબજીયાત થવાથી
• લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવાથી
• ઓછા રેશાવાળા ખોરાક લેવાથી
• જન્મજાત ખોડખાપણ અને પ્રેગનન્સી ના કારણે

ચિન્હો અને લક્ષણો

• સ્ટ્રલ પાસ કરતી વખતે દુખાવો થાય.
• પ્રોક્ટોસ્કોપી કરીને જુએતો એનાલ કેનાલ ની સ્કીન કેક થયેલી જોવા મળે છે.

નોંધ: પ્રોક્ટોસ્કોપી એટલે પ્રોક્ટોસ્કોપ દ્વારા રેક્ટમની એક્ઝામીનેશન

ટ્રીટમેન્ટ

• પેઇન ન થાય એના માટે પેઇનકીલર દવા ડો.ઓર્ડર મુજબ આપવી.
• સ્ટૂલ પાસ કરતી વખતે દુ:ખાવો ન થાય એ માટે જાયલોકેન જેલી લગાવવા કહેવું.
• ખુબ પાણી પીવા કહેવું.
• રેષાવાળો ખોરાક લેવા સમજાવવુ અને કોનસ્ટિપેશન થાય તેવો ખોરાક ન લેવા સમજાવવુ.
• સીટ્સ બાથ વિશે ની સમજણ આપી લેવા સમજાવવું.
• આ પરિસ્થિતિ મા સર્જીકલ ટ્રીટમેન્ટ ની જરૂર જણાય તો રીફર કરવુ.

હર્નિયા

• આ એક એવી કંડિશન છે કે જેમાં એબ્ડોમીનલ વોલમાં કાઇક ખામી હોય કે નબળી પડી ગઇ હોય અને તેમાથી આતરડાનો ભાગ બહાર આવે છે જેને હર્નીયા કહે છે.

ચિહ્નો અને લક્ષણો

• ચામડી પર સોજો જોવા મળે છે.
• જ્યારે વજન ઉપાડવામાં આવે ત્યારે લુપ વધુ બહાર આવે છે.
• દુખાવો જોવા મળે છે.
• વધુ સમય સુધી ચાલુ રહે તો કાયમી લુપ બહાર આવી જાય છે.
• આ મોટા ભાગે કબજીયાત હોય કે ખુબ જ ઉધરસ આવતી હોય અથવા બાળકના જન્મ વખતે પણ થઇ શકે છે જેની સામાન્ય જગ્યા અંબેલીકલ, ગ્રોઇન અને ઓપરેશન કરેલ જગ્યા હોય છે. ગૌઇન અને છે

સારવાર અને સંભાળ

• પગનો ભાગ ઉંચો રાખવો
• જરૂર પડે તો ઓપરેશન કરાવવું
• વધુ પડતી અને ખોટી કશરત ન કરવા સલાહ આપવી.
• વધુ વજન ના ઉંચકવા સલાહ આપવી.
• જરૂર પડયે દર્દી ને સર્જીકલ સારવાર માટે રીફર કરવુ.

પેપ્ટીક અલ્સર

ડેફિનેશન

• ગેસ્ટ્રોઈન્ટેસ્ટીનલ ટ્રેક્ટમાં એસિડ વાળી જગ્યાએ થતા મ્યુકસ મેમ્બ્રેનના અલ્સરને પેપ્ટીક અલ્સર કહે છે.

ટાઈપ્સ

• ગેસ્ટ્રીક અલ્સર
• ડુઓડીનલ અલ્સર
• ઈસોફેજીઅલ અલ્સર
• એનાસ્ટોમેટીક અલ્સર

કોઝીસ

1) હેરીડીટરી : (વારસાગત)

• જે વ્યક્તિના સગા સબંધીમાં પેપ્ટીક અલ્સર હોય તેવા લોકોને પેપ્ટીક અલ્સર થવાની શક્યતા ત્રણ ગણી વધારે હોય છે. દા.ત. આવા લોકોમાં જીન્સ મારફતે એસિડ સિક્રેશન વધું ઉત્પન્ન થવાનું જોખમ આવે છે.

2) ઈટીંગ હેબિટ

• ખાવા ની ટેવો જેવી કે
• ઝડપી અને અધકચરુ ખાવું
• અનિયમીત રીતે ખાવાની ટેવ
• મરી મસાલાવાળા તીખા અને તળેલા ખોરાક ખાવા
• પ્રવાહીનું પ્રમાણ ઓછું હોય
• ફાસ્ટ ફુડ ખાવા વગેરે

3) સ્ટ્રેસ (તનાવ)

• લાગણી ભર્યા તણાવ
• ખુબજ પ્રમાણમાં ચિંતા

ડિપ્રેશન

• આ બધા કારણોથી ગેસ્ટ્રીક જ્યુસના સિક્રિસનમાં વધારો થાય છેકે મ્યુકસ મેમ્બ્રેનમાં ઇરીટેશન થાય છે અને લાંબા સમયના ઇરીટેશન કારણે અલ્સર ડેવલપ થાય છે.

4) હેબીટ્સ

• સ્મોકિંગ અને આલ્કોહોલીઝમ જેવી હેબીટ્સના કારણે પેપ્ટીક અલ્સર થઇ શકે છે .

5) ડ્રગ્સ

• કેટલીક દવાઓ જેવી કે એસ્પીરીન જેવી દવાના લીધે પેપ્ટીક અલ્સર થઇ શકે છે.

સાઈન એન્ડ સીમટમ્સ

1) પેઈન

• પેપ્ટીક અલ્સરમાં (આતરડામાં યાદું ) ચોક્કસ પ્રકારનું પઇન હોય છે.ગેસ્ટ્રીક અલ્સર માં ખોરાક લીધા પછી ૧૦ થી ૧૫ મીનીટમાં પેઇન થવાની શરૂઆત છે જ્યારે ડિયોડિનલ અલ્સરમાં ખોરાક લીધા બાદ ૨ થી ૩ કલાકે પેઇન થાય છે.
• ગેસ્ટ્રીક અલ્સરમાં એપીગેસ્ટ્રીક રીજીયનમાં ડાબી બાજુએ પેઇન થાય છે જ્યારે પેપ્ટીક અલ્સરમાં રાઇટ હાયપોકોડ્રિયાક રીજીયન બાજુ પેઇન થાય છે. પેઇનની જગ્યાએ ટેન્ડરનેસ હોય છે. જે મહિના ઓ સુધી પણ રહે છે. અને ફરી – ફરી ને થયા રાખે છે.

2) નોઝીયા

• ખોરાક લીધા પછી નોસીયા વોમીટીંગ થાય છે. ઘણી વખત સ્ટમકમાં રહેલા બધુ જ કંટેન બહાર આવી જાય છે અને આના કારણે પેઇનમાં રાહત થાય છે.

3) હિમેટેનેસીસ

• આમા લાંબા સમય સુધી અલ્સરના કારણે વોમીટિંગમાં બ્લડ આવે છે. આ ગેસ્ટ્રીક અલ્સરના કારણે હોય શકે છે.

4) એનેમિયા

• પેશન્ટ બરાબર ખોરાક ન લઇ શકતા હોવાથી વિટામીન બીનું બરાબર એબ્સોર્પશન ( શોષણ) ન થવાથી અને હેમરેજના કારણે દર્દીને એનીમીયા થઇ શકે છે.

5) કોન્સ્ટીપેસન

• દર્દીને પેઇનના કારણે દર્દી પ્રમાણમાં ઓછું પ્રવાહી લે કે હલકો ખોરાક ખાય અને રેસાવાળા ખોરાક લેતો નથી તેના કારણે કોન્સ્ટીપેશન થઇ શકે છે.

6) એપેટાઈટ એન્ડ વેઇટ

• આમાં દર્દીને ભુખ ઓછી લાગે છે. ગેસ્ટ્રીક અલ્સરમાં વેઇટ ઓછુ થઇ જાય છે જ્યારે ડિયોડીનમ અલ્સરમાં વજનમાં વધારો થાય છે.

7) વધારાના સાઇન અને સીમ્પ્ટશન જેવા કે

• હાર્ટમાં બળતરા
• ખાધેલુ બહાર આવે છે.
• મોટા મોટા ઓડકાર
• એપીગેસ્ટ્રીક રીજીયનમાં ડીસ્ટેન્શન હોય તેવું લાગ્યા રાખે

8 )ડીસ્ફેસીયા

• પેપ્ટીક અલ્સરના કારણે ખોરાકનું પુરતા પ્રમાણમાં પાચન થતુ નથી.

9) પર્ફોરેશન (કાણું થવું)

• આમાં લાંબા સમય સુધી અલ્સર રહેવાના કારણે પરફોરેસનને કારણે કન્ટેટ પેરીટોનીયલ કેવીટીમાં આવી જાય છે. જેનાથી ડીસ્ટેનશન થાય છે અને તેના લક્ષણો જોવા મળે છે.

ટ્રીટમેન્ટ એન્ડ કેર / રોલ ઓફ એ.એન.એમ.

ડાયટ

• પેપ્ટીક અલ્સર માં દર્દી ની સારવાર અને સંભાળમાં ડાયેટ અગત્ય નો ભાગ ભજવે છે.
• ડાયેટમાં મિલ્ક વધારે આપવું
• બ્લેન્ડ ડાયેટ આપવો આ પ્રકારના ડાયેટમાં મરી- મસાલા, તીખાશ કે તળેલું હોતું નથી આ પ્રકારનો ડાયેટ દર્દીને પચવામાં સરળતા રહે છે અને અલ્સરમાં પેઇન કરતો નથી.
• પુરતા પ્રમાણમાં ન્યુટ્રીશન મળી રહે તેવો ડાયેટ આપવો
• લીકવીડ વધારે આપવું
• ખોરાક થોડી-થોડી વારે થોડી થોડી માત્રામાં આપવો જોઇએ જેના કારણથી સ્ટમકમાં વધારે ભરાવો ન થાય અને પેઇન અટકાવી શકાય
• દર્દીને ફાસ્ટ ( ઉપવાસ) ન કરવાની સલાહ આપવી

આલ્કોહોલ

• સ્મોકિંગ તરત બંધ કરવા

એન્ટાસીડ

• સ્ટમકમાં રહેલા HCL ને મંદ કરવા માટે એન્ટાસીડ આપવા જોઇએ .
• જો તે ભુખ્યા પેટે આપવામાં આવે તો ૨૦ થી ૪૦ મીનીટ સુધી કાર્ય કરે છે.
• અને જો તે જમ્યા પછી ૧ થી ૩ કલાક આપવામં આવે તો લાંબા સમય સુધી અસર રહે છે.

રીમુવ સ્ટ્રેસ

• દર્દીને સ્ટ્રેસ ઓછું થાય તેવા પ્રયત્નો કરવા
• તેનો સ્ટ્રેસ થવાના કારણો શોધીને તે મુજબ કંડિશન માં સાઇક્રીયાટી પાસે રીફર કરવું
• બાકીની ટ્રીટમેન્ટ સીમ્પ્ટોમેટિક કરવી

ડીસ્ફેસીયા

• ડીસ્ફેસીયા એ એક સામાન્ય કંડિશન છે. જેમાં ખોરક અને પ્રવાહી ગળે ઉતારવામાં તકલીફ પડે છે.

કોઝીસ

1) કોમન કોઝીસ

• ખરાબ દાંત અથવા દાંત ન હોવાના લીધે અપુરતા ચાવવું
• ઉતાવળે ખાવું
• ખાવામાં
• અનિયમીતતા
• એન્ઝાઈટી
• કોન્સ્ટીપેશન

૨) ખામીવાળો ખોરાક

• ન પચી શકે તેવો ખોરાક
• વધારે પડતો રાંધેલો ખોરાક
• ફાસ્ટ ફૂડ
• ખુબ મરી મસલાવાળો ખોરાક
• ઉત્તેજીત પીણાંઓ જેવાં કે ચા – કોફી, આલ્કોહોલ તૈયાર પીણા.

3) ઓર્ગેનિક ડીસીસ

• ઓર્ગેનીક ડીઝીઝ જેવા કે
• ગેસ્ટ્રોએન્ટરાઇટિસ
• ગેસ્ટ્રાઈટીસ
• ગેસ્ટ્રીક અલ્સર
• હેટસ હર્નિયા (સારણ ગાંઠ)
• આમાં સ્ટમકનો ઉપરનો છેડો ઉપર આવી જાય છે.
• લીવર અને ગોલબ્લેડરના ડીસીઝ જેવા કે હીપેટાઇટીસ
• ક્રોનિક હાર્ટ ડીઝીઝ

સાઇન & સીમટમ્સ

• આના સાઇન & સીમટમ્સ મુખ્ય ત્રણ ભાગમાં વહેચવા માં આવે છે.

1)પાયરોસીસ

• આમાં પાણી જેવું પ્રવાહી સ્ટમકમાંથી મોંમા આવે છે જે મોટા ભાગે ખટાશવાળું હોય છે આવી કંડિશનને પાયરોસીસ કહેવામાં આવે છે.

2) હાર્ટ બર્ન્સ

• આમાં પાંસળીઓની વચ્ચેથી પાછળના ભાગે હાર્ટની આજુબાજુ બર્નીંગ પેઇન થાય છે. આ પેઇન ખાસ કરીને સ્ટમકમાં રહેલા પદાર્થ ઇસોફેગસમાં આવી જવાને કારણે થાય છે. બનીંગ થવાનું મુખ્ય કારણ HCL હોય છે.

૩) ગેસ

• ખોરાકનું પુરતા પ્રમાણમાં પાચન ન થવાના કારણે ઇન્સ્ટેસ્ટાઇનમાં વધારે પડતો ગેસ ઉત્પન્ન થાય છે. જેના કારણે ઘણીવખત પેટ ફુલી જાય છે.

બીજા લક્ષણો જેવા કે

• નોસિયા – વોમેટીંગ
• પેટમાં દુ:ખાવો
• બેચેની

રાઈલ્સ ટ્યુબ ઈન્સેર્શન (ગેસ્ટ્રીક લેવેજ એન્ડ ગેવેજ)

• ટ્યુબને નાક વડે દાખલ કરી ઈસોફેગસ થઈ સ્ટમક સુધી દાખલ કરવામાં આવે છે.

હેતુઓ

• પોઈઝનને દુર કરવા માટે
• નોસીયા અને વોમીંટીંગ દુર કરવા માટે
• સ્ટમક ઓપરેશન પહેલા સ્ટમક સારી રીતે ક્લીન કરવા માટે
• ઓપરેશન પછી સ્ટમકને ખાલી રાખવા માટે
• થ્રોટ, પ્રેલેસીસ, સાયક્રેટીકી વગેરે વખતે દર્દીને ફુડ આપવા માટે
• ગેસ્ટ્રીક કન્ફેકઈન્ટ નુ લેબોરેટરી સ્ટડી કરવા માટે સ્પેસીમેન લેવા માટે

ટાઈપ્સ ઓફ ટ્યુબ

લેવીને ટ્યુબ

• સાઈઝ 12 થી 18
• તેમાં નીચેના છેડે ટીપ થી 3 ઈંચ દુર 4 હોલ હોય છે. તે રબ્બર કે પ્લાસ્ટીકની હોય છે.
• નીચેનો છેડો વજનદાર હોય છે. તેને છેડે અંદરના ભાગે મર્ક્યુરી હોય છે. આ વધુ વપરાય છે.

રેસસ ટ્યુબ

• તેમાં લાર્જ પર્ફોરેટેડ ઓપનિંગ ટીપ તરફ હોય છે.

લાર્જ સ્ટમક ટ્યુબ

• તેમાં છેડે અને ટીપ પાસે લાર્જ હોલ હોય છે. ફૂડ પોઈઝનિંગ વખતે વપરાય છે.

મિલર અબોટ ટ્યુબ

• તેમાં ટ્યુબર ના છેડે ઈન્ફલે બલુન હોય છે. ઉપરાંત હેરીસ ટ્યુબ, જોનસ્ટોન ટ્યુબ વગેરે પ્રકાર છે.

કેન્ટર ટ્યુબ

• તેમાં ટ્યુબર ના છેડે બલુન હોય છે.

આર્ટીકલ્સ

• બાઉલ ઓફ આઈસ વોટર
• લુબ્રિકન્ટ- વેસલીન ઓર ગ્લિસરીન ઓર મિનરલ ઓઇલ ઓર લિક્વિડ પેરાફીન
• માઉથ વોશ ઇન બાઉલ ઓર ગ્લાસ
• 50 સીસી સીરીંજ
• સ્લેબ ઓફ સોલો સ્ટીક
• કિડની ટ્રે
• ઈમેસીસ બેસીન
• મેકિન ટોસ/ડ્રો સીટ
• અધેસીવ ટેપ & સ્ટીકર
• જગ ઓફ લિક્વિડ ફૂડ
• જગ ઓફ સોલ્યુસન ઓફ ઈરીગેશન(300ml ઈચ ટાઈમ) (રેવેજ વોસઆઉટ ઓફ સ્ટમક લિક્વિડ)
• પિન્ટ મેજર/બબકેટ
• સ્ક્રીન
• બેક રેસ્ટ
• માઉથ ગોજ
• ટેસ્ટ ટ્યુબ (સ્પેસીમેન લેવાનું હોય)

પ્રોસિજર

• દર્દીને પ્રોસિજરની જાણ કરી
• દર્દીની બેડ પાસે પડદો ગોઠવવો
• દરેક આર્ટીકલ્સ તૈયાર કરી બેડ પાસે લઈ જવા
• દર્દીને આરામદાયક પોઝીશન આપવી(સીટીંગ પોઝીશન)
• સન અથવા દર્દી સીધુ બેસી ન શકે તો આપવી અને હેડને સહેજ આગળ નમાવવુ
• નેક એક્સ્ટેન્ડેડ પોસીઝન આપવી. પરંતુ 3 થી 4 ઈંચ ટ્યુબ દાખલ કર્યા બાદ નેકને ફ્લેક્સ કરવી
• ચશ્મા કોન્ટેક લેન્સ દુર કરવા
• હેન્ડ વોસ કરવું
• નોસ્ટ્રીલ્સ ને કોટન સોબ કે સ્વોબ સ્ટીક વડે ક્લીન કરવા અને વાપરેલ મટીરીયલ્સને કીડની ટ્રે માં નાખવુ
• દર્દીની ચેસ્ટ પર મેકિંગ ટોસ અને ડ્રો સીટ પાથરવા
• ટ્યુબને કેટલી અંદર જવા દેવી તેનુ માપ નક્કી કરો આશરે 45 હો અંદર જવા દેવામાં આવે છે. (ચિલ્ડ્રન માટે રૂટ ઓફ નોઝથી ફીક્ષી સ્ટ્રેનમ સુધી)
• દર્દીની બાજુ તરફ સહેજ પાછળ ઉભા રહેવુ
• ટ્યુબ લુબ્રિકેટ કરો
• ટ્યુબને નાક દ્વારા ધીમે ધીમે અંદર જવા દો. શરૂઆતમાં નેકને એક્સ્ટેન્ડ રાખો (એક સ્ટ્રેન્ડ)
• 3 થી 4 ઈંચ થયા પછી નેકને ક્લેક્સ કરો
• દર્દીને ટ્યુબને ગળે ઉતારવા સેલો અને ઉંડા શ્વાસ લેવા કહેવુ
• ટ્યુબને રેડીકલી અને સ્મુથલી અંદર જવા દો
• નક્કી કરેલ મેકિંગ સુધી પહોંચે એટલે અટકી જવુ
• ટ્યુબને ઈન્ડને ગ્લાસમાં બોળી અથવા ટ્યુબર વડે એસ્પીરેટ (એસ્પીરીટ પાછુ ખેંચવુ) કરી ટ્યુબ અંદર સ્ટમક સુધી પુરી પહોંચેલ છે. તેની ખાતરી કરો
• ટ્યુબ સ્ટીકિંગ પ્લાસ્ટરની પટી વડે નાક પાસે તેમજ કપાળ પર ફિક્સ કરો
• જો સ્પેસીમેન લેવાનુ હોય સીરીંજ વડે એસ્પીરેટ કરી ટેસ્ટ ટ્યુબમાં લઈ જવુ
• જો લેવેજ આપવાનો હોય (વોસ આઉટ) કરવાનો હોય તો યોગ્ય સોલ્યુશન વડે ઈરીગેશન કરો
• જો લિક્વિડ ફૂડ આપવાનુ હોય તો યોગ્ય માત્રામાં આપવુ
• જો ટ્યુબ કાઢી નાખવાની હોય તો કાઢતી વખતે બહારના એન્ડને પલ્સ કે કલમ્પસ વડે બંધ કરો જેથી ફ્લુઈડને લેયર પર પડનુ અટકાવી શકાય
• ટ્યુબને બહાર કાઢ્યા બાદ હિસ્ટેરીયાને દુર કરો
• મેસીનટોસ ની નોંધ કરો
• પ્રોસિજરની નોંધ કરો.
• દરેક આર્ટીકલ્સને ક્લિપ કરી યોગ્ય જગ્યાએ મુકો.

પોઈન્ટ્સ ટુ બી રિમેમ્બર

• જો ટ્યુબ સહેલાઈથી અંદર ન જાય તો પાછી કાઢી ફરીથી ધીમેથી અંદર જવા દેવી તેમ છતા પણ ન જાય તો ડોક્ટરને જાણ કરવી.
• જો ટ્યુબ ટ્રેકીયા માં જાય તો દર્દી ભાનમાં હોય તો કફીન્ગ કરવા માંડે છે જ્યારે બેભાન દર્દી પેલર થઈ જાય છે.
• પ્રોસિજર દરમ્યાન દર્દીના રેસ્પિરેશન જોવા
• જો ટ્યુબ વધુ સોફ્ટ હોય તો થોડીવાર આઇસ વોટરમાં રાખીને પછી વાપરો
• દર્દી ગળે ઉતારે ત્યારે ટ્યુબને અંદર દાખલ કરો જેથી સરળતાથી દાખલ થાય.

ઇન્ટેસ્ટીનલ ઓબસ્ટ્રકશન

• કોઈ પણ કારણસર આંતરડામાં અવરોધ ઉત્પન્ન થાય તે કંડીશનને ઇન્ટેસ્ટીનલ ઓબસ્ટ્રકશન કહે છે.

કોઝીસ

• કોનીક કોન્સ્ટીપેશન
• ઈન્ટેસ્ટાઈનલ પેરાસાઈટ (રાઉન્ડ વમ્સ )
• ઈન્ટેસ્ટાઈનલ સ્ટ્રીક્ચર જે ખાસ કરીને બે ઈન્ટેસ્ટાઈનલને જોડાવવાના ઓપરેશનમાં થઈ શકે છે.
• ઈન્ટેસ્ટાઈનલ ગ્રોથ
• ઈન્ટુસસેપશન એટલે કે એક આંતરડુ બીજા આંતરડામાં જતું રહે છે.
• ઈગ્વાઈનલ હર્નીયા જેમાં ઈન્ટેસ્ટાઈનલ ઈગ્વાઈનલ કેનાલમાં જતું રહે છે.
• ઈન્ટેસ્ટાઈનલ પેરાલીસીસ

સાઈન એન્ડ સીમટમ્સ

• એબ્ડોમીનલ ડિસ્ટેન્સન
• ગેસ પાસ થાય નહીં
• સ્ટુલ પાસ થાય નહીં
• ઊલ્ટી સાથે દુખાવો
• અન ઈઝીનેસ
• બોવેલ મુવમેન્ટખુબ વધી જાય અથવા ખુબ બંધ થઇ જાય
• વાઇટલ સાઈન એબનોર્મલ જોવા મળે
• વોમીંટીંગમાં કે સ્ટુલમાં વમ્સ બહાર આવે
• રેસ્ટલેશનેસ & ડીપ્સનીયા જોવા મળે

ટ્રીટમેન્ટ & રોલ ઓફ એ.એન.એમ.

• મુખ્ય કારણ શોધી તે મુજબ સારવાર કરવી
• સીમ્પ્ટોમેટીક ટ્રીટમેંટ આપવી
• દર્દીને નીલ બાય માઉથ રાખવું (એન.બી.એમ.)
• દુખાવોઓછુ કરવા માટે હોટ એપ્લીકેશન કરી શકાય
• દર્દી વાયટલ
• દર્દીને ક્યારેય એનીમાં આપવો નહી સિવાય ડો.ઓર્ડર
• સાઇન અડધી કલાકે લેવા
• દર્દીની એ.જી.લેવી
• ફ્લેટસ ટ્યુબ પાસ કરી શકાય
• રાઇલ્સ ટ્યુબ એસ્પીરેશન કરી શકાય
• દર્દીને તાત્કાલિક નજીકની સર્જન અવેલેબલ
• હોય તેવી હોસ્પીટલમાં રીફર કરવું