mynursingapp.in

F.Y.- PHCN – CD – UNIT – 3 CARE IN COMMUNICABLE DISEASE (upload in app))

યુનિટ – 3

કેર ઇન કોમ્યુનિકેબલ ડીસીજ

ચેપી પેશન્ટની સારવાર ( ઘર અને હોસ્પિટલમા)

1) રેસ્ટ એન્ડ કમ્ફર્ટ (આરામ)

  • માંદગીને કારણે પેશન્ટને નબળાઈ અને અશક્તિ લાગે છે. તેથી પેશન્ટ માટે આરામ ખુબ
    જ જરૂરી છે.
  • પેશન્ટને પુરતો આરામ આપવો.
  • પેશન્ટને આરામદાયક પોઝીસન આપવી.
  • પથારીવશ પેશન્ટની સ્થિતિ વારંવાર બદલતા રહેવું, જેથી બેડસોર અટકાવી શકાય.
  • પેશન્ટની પથારી એકદમ સ્વચ્છ રાખવી.
  • પેશન્ટને પુરતી ઉંઘ મળી રહે તે જોવું.
  • પેશન્ટના મુલાકતીઓને ફક્ત મુલાકાતના નક્કી કરેલ સમયે જ મળવા દેવા.
  • વાતાવરણ સુઘડ અને શાંત રાખવું.
  • પેશન્ટને માનસિક સાંત્વના પુરી પાડવી.

2) લિક્વીડ (પ્રવાહી)

  • વધુ પ્રવાહીથી દવાની અસર સારી થાય છે.
  • પેશન્ટને વધુ પ્રમાણમાં પ્રવાહી આપવું.
  • જાળા,તાવ વગેરે વખતે વધારે પ્રમાણમાં (દરરોજ બે લિટર) પ્રવાહી આપવું.
  • પેશન્ટને ઉકાળેલ પાણી, નાળિયેર પાણી, દાળનું પાણી, દુધ, વેજીટેબલ સુપ, મીટ સુપ વગેરે આપી શકાય.
  • જો પેશન્ટ વધુ પ્રવાહી લેવાની ના કહે તો થોડું થોડું પ્રવાહી થોડા થોડા સમયના અંતરે આપવું.

3) ડાયટ અથવા ફુડ (ખોરાક)

  • પેશન્ટને પુરતા પ્રમાણમાં પ્રોટીન સભર ખોરાક આપવો.
  • પેશન્ટને પ્રવાહી ખોરાક વધુ આપવો જેથી પચવામાં સરળતા રહે.
  • પેશન્ટને તેની રુચી મુજબનો ખોરાક આપવો. જેથી તે વધુ પ્રમાણમાં ખોરાક લઇ શકે.
  • પેશન્ટને મરી-મસાલાવાળો કે તળેલો ખોરાક ન આપવો.
  • પેશન્ટને રેસાવાળો ખોરાક આપવો જેથી કબજીયાત અટકાવી શકાય.
  • પેશન્ટને ખીર, કાંજી, રાબ, ભાત, મોળું દહી, મોળી દાળ વગેરે આપી શકાય.
  • પેશન્ટના રોગ પ્રમાણે ખોરાકમાં કાળજી રાખવી જેમ કે ડાયાબિટિશના પેશન્ટને ગળપણ વગરનો, હાયપરટેન્શનના પેશન્ટને મીઠા વગરનો કે ઓછા નમકવાળો,હૃદયરોગ વખતે ઓછી ચરબીવાળો ખોરાક આપવો.
  • પેશન્ટ માંસાહારી હોય તો ઇંડા, માછલી વગેરે આપી શકાય.
  • પેશન્ટને જમવાના સમયે વાતાવરણ એકદમ શાંત અને સુઘડ રાખવુ જેથી તે સારી રીતે જમી શકે.
  • પેશન્ટને ખોરાકને બરોબર ચાવીને જમવા સમજાવવું.
  • ખોરાક સાથે પુરતા પ્રમાણમાં પ્રવાહી આપવુ. જે ખોરાકના પાચનમાં મદદરૂપ થાય.
  • સાંજના સમયે હળવો અને પચવામાં સરળ રહે તેવો ખોરાક આપવો.
  • ખોરાક સારી રીતે પચી શકે તે માટે પેશન્ટને સાંજે જમ્યા પછી થોડું હરવા ફરવા પ્રોત્સાહીત કરવું.

4) મેડિસીન & ટ્રીટમેન્ટ (દવા અને સારવાર)

  • ડોક્ટરની સલાહ મુજબની દવાઓ આપવી.
  • દરેક દવાઓ સમયસર જ આપવી.
  • આપેલ દવાની યોગ્ય નોંધ રાખવી.
  • પેશન્ટને દવામાં જાતે ફેરફાર ન કરવા સમજાવવું.
  • દવાની અસર અને આડઅસર નોંધવી.
  • દવા પુરતા પાણી સાથે આપવી.
  • દવા ભુખ્યા પેટ કે જમીને લેવાની હોય તેમ આપવી.
  • ઇજેક્શન એસેપ્ટીક ટેક્નિકથી ડિસ્પોજેબલ સીરીંજથી જ આપવું.

5) પર્સનલ હાઈજીન (વ્યક્તિગત સ્વચ્છતા)

  • પેશન્ટની સ્કીન, મોં ,દાંત, નખ, વાળ વગેરેની સંભાળ રાખી સ્વચ્છ રાખવા.
  • પેશન્ટની પથારી એકદમ સ્વચ્છ રાખવી.
  • પેશન્ટને જરૂર મુજબ બેડબાથ કે બાથરૂમ બાથ આપવો.
  • પેશન્ટને નિયમિત બેક કેર આપવી.
  • પેશન્ટની માઉથ કેર લેવી તેમજ વારંવાર કોગળા કરવા કહેવું.
  • પેશન્ટને દરરોજ સ્વચ્છ અને ધોયેલા કપડાં પહેરાવવા.
  • પેશન્ટના વાળ સ્વચ્છ રાખવા.
  • પેશન્ટના નખ ટૂંકા અને સ્વચ્છ રાખવા.
  • પેશન્ટના સ્ટુલ, યુરીન, સ્પુટમ, વોમીટ વગેરેનો યોગ્ય નિકાલ કરવો.
  • પેશન્ટ એ વાપરેલ દરેક સાધનોને ડિસઇન્ફેક્ટન્ટ કરી સ્વચ્છ રાખવા.
  • દરેકે દરેક ઓબ્ઝર્વેશન ઓબ્ઝર્વેશનના બેડ઼પાન, યુરીનલ. વાસણ, સ્પુટમ કપ, કાંસકો વગેરે તદ્દન અલગ જ રાખવા.

6) ઓબ્ઝર્વેશન (નિરીક્ષણ)

  • પેશન્ટનું દરરોજ ઝીણવટ પૂર્વક નિરિક્ષણ કરવું.
  • પેશન્ટની સ્થિતિમાં થતા ફેરફારની નોંધ લેવી.
  • પેશન્ટને સારવારથી થતો ફાયદો નોંધવો.
  • પેશન્ટની ચામડીનો કલર જોવો.
  • પેશન્ટની માનસિક સ્થિતીનુ ઓબ્ઝર્વેશન કરવું.
  • જો કાંઇ કોમ્પ્લીકેશન જણાય તો સમયસર ડોક્ટરને જાણ કરવી.
  • પેશન્ટના સ્ટુલ, યુરીનના કલરમાં થતા ફેરફારની નોંધ લેવી.

7) પ્રિવેન્શન ઓફ સ્પ્રેડ ઇન્ફેક્શન(ચેપના ફેલાવવાનો અટકાવ)

  • પેશન્ટનું સ્ટ્રીક્ટ આઈસોલેશન રાખવું.
  • પેશન્ટ એ વાપરેલ દરેક સાધનોને જંતુમુક્ત કરવા.
  • સારવાર વખતે માસ્ક, ગાઉન, ગ્લોવ્ઝ, ચશ્મા, બુટ, વગેરેનો ઉપયોગ કરવો.
  • દરેક પ્રોસીજર પહેલા અને પછી સાબુ- પાણીથી બરાબર હાથ ધોવા.
  • પેશન્ટના સ્ટુલ, યુરીન, સ્પુટમ, વોમીટ વગેરેનો યોગ્ય નિકાલ કરવો.
  • દરેકે દરેક પેશન્ટના બેડપાન, યુરીનલ તેમજ અન્ય સાધનો અલગ અલગ રાખવા.
  • આપણે વાપરતા પેન, બુક કે અન્ય વસ્તુઓ ચેપી ન થાય તે જોવું.

8) સોશિયલ અને સ્પીરીચ્યુઅલ કેર (સામાજિક અને આધ્યાત્મિક સંભાળ)

  • લાંબી બિમારીને કારણે પેશન્ટ લાંબો સમય કામે જઇ શકતું ન હોય સગાઓ તરફથી ઉપેક્ષા થતી જોવા મળે છે.
  • પેશન્ટના સગાને રોગ વિશેની માહીતિ આપી તેમનો સહકાર લેવો.
  • પેશન્ટને પુજા પ્રાર્થના માટે સગવડ આપવી જોઇએ.
  • પેશન્ટને ધાર્મિક પુસ્તકો વાંચવા આપી તેને ધાર્મિક પ્રવૃતિઓ સાથે જોડી રાખવો જોઇએ.
  • પેશન્ટ ધાર્મિક સીરીયલો જોઇ શકે તે માટે વ્યવસ્થા કરવી જોઇએ.
  • પેશન્ટને તેના ધર્મગુરુને મળવા માટેની વ્યવસ્થા કરી તેની ધાર્મિક નિષ્ઠા વધારવી જોઇએ.

9) રિહેબીલીટેશન (પુનઃવસન)

  • પેશન્ટને લાંબા સમયની બીમારીના કારણે તેમજ અમુક રોગો (દા.ત. લેપ્રસી) માં ખોડખાંપણ રહી જાય છે.
  • પેશન્ટની સારવારમાં પુરૂ ધ્યાન આપી શક્ય તેટલી ખોડખાપણ અટકાવવી.
  • પેશન્ટ સાજો થાયા બાદ તેના કામે જઇ શકે તે માટે મદદરૂપ થવુ.
  • જરૂર લાગે તો પેશન્ટને કામે રાખનાર વ્યક્તિનો સંપર્ક કરવો.
  • સરકારી તેમજ સામાજીક સંસ્થાઓ દ્વારા પેશન્ટને આર્થિક સહાય મળે તેવા પ્રયત્ન કરવા.

1. યુનિવર્સલ / સ્ટાન્ડર્ડ પ્રીકોસન

  • સાર્વત્રિક સાવચેતી એ મેડિકલ ગ્લોવ્સ, ગોગલ્સ અને ચહેરાના શીલ્ડ દ્વારા, દર્દીઓના બોડી ફ્લુઇડ સાથેના સંપર્કને ટાળવાની પ્રેક્ટિસનો સમાવેશ કરવામાં આવે છે. આ પ્રથા 1985-88 માં વ્યાપકપણે રજૂ કરવામાં આવી હતી. તમામ આરોગ્ય સેટિંગ્સમાં હવે વ્યક્તિગત રક્ષણાત્મક ઉપકરણો (personal protective equipments)નો ઉપયોગ કરવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે.

2. ટ્રાન્સમિશન-આધારિત સાવચેતી

  • સંક્રમણ આધારિત સાવચેતી એ વધારાની ચેપ નિયંત્રણની સાવચેતી છે. યુનિવર્સલ પ્રીકોસન ઉપરાંત ચેપગ્રસ્ત એજન્ટોના ચેપથી બચવા માટે વધારાના પગલાં લેવામાં આવે છે.

ટ્રાન્સમિશન-આધારિત સાવચેતી ત્રણ પ્રકારના છે.

કોન્ટેક્ટ પ્રિકોશન (સંપર્ક સાવચેતી)

  • કોન્ટેક્ટ પ્રિકોશન એ સંક્રામક એજન્ટોના સંક્રમણને રોકવા માટે બનાવાયેલ છે. જેમાં રોગચાળાના અગત્યના સુક્ષ્મસજીવોનો સમાવેશ થાય છે, જે દર્દી અથવા દર્દીના વાતાવરણ સાથે પ્રત્યક્ષ અથવા પરોક્ષ સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે.

ડ્રોપલેટ પ્રિકોશન

  • ર મેમ્બ્રેન સંપર્ક દ્વારા ફેલાતા પેથોજેન્સના ટ્રાન્સમિશનને રોકવા માટે છે.

એર બોર્ન પ્રિકોશન

  • એર બોર્ન પ્રિકોશન એ એવા ચેપી એજન્ટોના સંક્રમણને અટકાવે છે્ જે હવામાં છૂટી ગયા બાદ લાંબા અંતર સુધી ચેપી રહે છે. દા.ત. રુબિઓલા વાયરસ (ઓરી), વેરીસેલા વાયરસ (ચિકનપોક્સ), ટ્યુબરક્યુલોસિસ, વગેરે.

આઇસોલેશન

  • આઇસોલેશનનો હેતુ જનરલ પબ્લિકને ચેપથી બચાવાવાનો છે. આઇસોલેશન એ ચેપગ્રસ્ત બીમાર વ્યક્તીને તંદુરસ્ત વ્યાકતીથી અલગ કરવાની પ્રકીયા છે.

તેના પ્રકાર નીચે મુજબ છે.

  • સ્ટ્રીક્ટ આઇસોલેશન તેનો ઉપયોગ હવામાં ફેલાતા રોગો અને સંપર્ક દ્વારા ફેલાતા રોગો માટે થાય છે. ચેપી રોગોના ફેલાવાને રોકવા માટે દર્દીઓને એકાંતમાં રાખવું આવશ્યક છે. જેમને સખ્તાઇથી અલગ રાખવા માટે તેઓને ખાસ રૂમમાં રાખવામાં આવે છે.
  • કોન્ટેક્ટ આઇસોલેશનનો ઉપયોગ ખુલ્લા ઘા સાથે સંપર્ક દ્વારા ફેલાતા રોગોને અટકાવવા માટે થાય છે. અહીં દર્દી સાથે સંપર્ક સાધતા આરોગ્ય કર્મીએ ગ્લોવ્સ પહેરવા જરૂરી છે. અને કેટલાક કિસ્સાઓમાં એપ્રન પણ પહેરવું જોઈએ.
  • રેસ્પીરેટરી આઇસોલેશનનો ઉપયોગ ડ્રોપલેટ ઇન્ફેક્શનથી ફેલાતા રોગો માટે થાય છે. જે શ્વાસ બહાર કાઢતા કણો દ્વારા ફેલાય છે. આવા દર્દી સાથે સંપર્કમાં આવનારાઓને માસ્ક પહેરવાની જરૂર છે.
  • હાઇ આઇસોલેશનનો ઉપયોગ અસામાન્ય રીતે ખૂબ જ ચેપી રોગો (દા.ત., શીતળા, ઇબોલા વાયરસ) ના ફેલાવાને રોકવા માટે થાય છે. જેમાં નીચે મુજબના સાધનોનો ફરજિયાત ઉપયોગ કરવાનો હોય છે.
  • (1) ગ્લોવ્સ (અથવા જો યોગ્ય હોય તો ડબલ ગ્લોવ્સ),
  • (2) રક્ષણાત્મક આઇવેર (ગોગલ્સ અથવા ફ્રેસ કવચ),
  • (3) વોટરપ્રૂફ ગાઉન (અથવા કુલ બાય ટાઇવેક સ્યુટ, જો યોગ્ય હોય તો), અને
  • (4) રેસ્પિરેટર (ઓછામાં ઓછું FFP2 અથવા NDS NCSH સમકક્ષ), ફક્ત સર્જિકલ માસ્ક નહીં.

સ્ટાન્ડર્ડ સેફ્ટી મેજર્સ

પેશન્ટની સારવાર કરતી વખતે આરોગ્ય કાર્યકરે પોતાને ઇન્ફેક્શન ના લાગે તે માટે નીચેના મુદ્દાઓ ધ્યાને લેવા જોઈએ.

  • 1) સારવાર આપતી વખતે માસ્ક, ગાઉન, ગ્લોવ્ઝ, ચશ્મા, હોલ બુટ વગેરેનો ઉપયોગ કરવો જોઇએ.
  • 2) પેશન્ટ તેમજ તેની સાથે રહેનાર સગાને પણ માસ્ક બાંધવાનું સમજાવવું જોઇએ.
  • 3) ખાસ કરીને સ્પુટમ પોઝીટીવ વાળા પેશન્ટની સારવાર દરમ્યાન માસ્કનો ઉપયોગ ફરજિયાત કરવો.
  • 4) પેશન્ટની કોઈ પણ સારવાર કરતા પહેલા અને સારવાર કર્યા બાદ ફરજીયાત યોગ્ય રીતે વોશીંગ કરવું.
  • 5) ચામડીના ચેપી રોગની સારવાર વખતે ગ્લોવ્ઝનો ફરજીયાત ઉપયોગ કરવો.
  • 6) પેશન્ટ સાથે વાતચીત કે સારવાર દરમ્યાન આપણું મોં પેશન્ટના મોં ની સાવ નજીક ન રાખવુ.
  • 7) પેશન્ટ એ વાપરેલ વસ્તુ હેન્ડલ કરતી વખતે પુરી કાળજી લેવી.
  • 8) પેશન્ટના સ્ટુલ,યુરીન વોમીટ,સ્પુટમ કે અન્ય ડિસ્ચાર્જ કે સીક્રીસનનો નાશ કરતી વખતે પુરી સાવચેતી રાખવી.
  • 9) આરોગ્ય કાર્યકરે પોષ્ટીક આહાર લેવો જેથી રોગ પ્રતીકારક શક્તિ જળવાઇ રહે.
  • 10) આરોગ્ય કાર્યકરે પોતે સમયાંતરે રસીકરણ કરાવવુ.દા.ત, હીપેટાઇટીસ, ટાયફોઈડ વગેરેની રસી તેમજ ચેપી રોગચાળા વખતે તે રોગની રસી લેવી જેમ કે કોલેરા
  • 11) પોતાના હાથમાં થયેલ ઇજા વખતે ખાસ કાળજી લેવી,અને તેની સારવાર કરાવવી નહી તો ચેપ લાગવાની શક્યતા વધી જાય છે.
  • 12) ડીલીવરી કરાવતી વખતે લાંબા ગ્લોવ્ઝ, પ્લાસ્ટીક ગાઉન, ચશ્મા,હોલ બુટ વગેરેનો ઉપયોગ કરવો.
  • જેથી પેશન્ટના બ્લડ અને બોડીફ્લુઇડથી પોતાને રક્ષણ મળે.
  • 13) સારવાર વખતે બ્લેડ,નીડલ કે બીજી ધારદાર વસ્તુથી ઇજા ના થાય તેની કાળજી લેવી.
  • 14) ઇન્જેક્શન નીડલ પર ફરી કેપ લગાવવી નહી.કારણકે તેમ કરવાથી નીડલ લાગવાના ચાન્સ વધી જાય છે.
  • 15) જીવનને જોખમરૂપ પરિસ્થિતીમાં પેશન્ટને માઉથ ટુ માઉથ રેસ્પીરેશન આપતી વખતે મોં વચ્ચે કપડુ રાખવું.
  • 16) હેન્ડ વોશીંગ કર્યા બાદ સારવાર પહેલા અને સારવાર પછી હાથમાં એન્ટીસેપ્ટીક પ્રવાહી (સ્ટરીલીયમ) લગાડવું.
  • 17) પેશન્ટને યોગ્ય આરોગ્ય શિક્ષણ આપવું જેમ કે છીંક કે ખાંસી વખતે મોં આડો રૂમાલ રાખવો.થુંકવા માટે સ્પુટમ કપ જ વાપરવો વગેરે બાબતે સમજણ આપવી.
  • 18) પેશન્ટના લેબોરેટરીમાં મોકલવાના સ્પેશીમેનને હેન્ડલ કરતી વખતે પુરતી કાળજી લેવી.

હેલ્થ એજ્યુકેશન એન્ડ મેસેજ ફોર કોમ્યુનિકેબલ ડીસીજ

કોમ્યુનિકેબલ ડીસીજ અટકાવવા માટે દર્દી અને તેના સગાને નીચે મુજબની સલાહ આપવી. પોતાને રોગથી બચાવવા અને સૂક્ષ્મ જંતુઓ અને ચેપી રોગોને ફેલાતા અટકાવવા માટે આ તંદુરસ્ત ટેવો જાણો.

  1. ખોરાકને સલામત રીતે હેન્ડલ કરો અને તૈયાર કરો.
  • ખોરાકમાં જંતુઓ હોઈ શકે છે. કોઈ પણ ખોરાક, ખાસ કરીને કાચું માંસ બનાવતી વખતે હાથ, વાસણો અને સપાટી વારંવાર ધોવા. હંમેશાં ફળો અને શાકભાજી ધોવા. ખોરાકને યોગ્ય તાપમાને રાંધવા રાખો.
  1. વારંવાર હાથ ધોવા
  2. ક્લીન એન્ડ ડીસઇન્ફેક્ટન્ટ યુઝડ્ ઇન સરફેસ
  • સૂક્ષ્મજીવાણુ સપાટી પર જીવી શકે છે. સામાન્ય રીતે સાબુ અને પાણીથી સાફ કરવું પૂરતું છે. જો કે, તમારે તમારા બાથરૂમ અને રસોડાને નિયમિતપણે જંતુમુક્ત કરવું જોઈએ. જો ઘરમાં કોઈ બીમાર હોય તો અન્ય વિસ્તારોને જંતુમુક્ત કરો. તમે ઇપીએ સર્ટિફાઇડ જીવાણુનાશક (લેબલ પર ઇપીએ નોંધણી નંબર માટે જુઓ), બ્લીચ સોલ્યુશન અથવા આલ્કોહોલ સળીયાથી વાપરી શકો છો.
  1. કફ અને છીંક આવતી સમયે રૂમાલનો ઉપયોગ કરવો.
  2. પર્સનલ વસ્તુઓ એકબીજા એ ન વાપરવી. જીવાણુ નાશિત ન થઈ શકે તેવી વ્યક્તિગત વસ્તુઓને શેર કરવાનું ટાળો જેમ કે, ટૂથબ્રશ અને રેઝર, ટુવાલ વહેંચવાનું ટાળો.
  3. રસીકરણ – રસી ઘણા ચેપી રોગોને રોકી શકે છે. બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો માટે ઘણી રસી રોગો સામે રક્ષણ પૂરું પાડવા માટે રસીઓ બનાવવામાં આવી છે. એવી રસીઓ પણ છે જેની ભલામણ કરવામાં આવે છે અથવા વિશ્વના અમુક ભાગોમાં મુસાફરી માટે જરૂરી છે.
  4. જંગલી પ્રાણીઓને સ્પર્શ કરવાનું ટાળો. જંગલી પ્રાણીઓની આસપાસ સાવચેત રહો કારણ કે તે તમને અને તમારા પાલતું પ્રાણીને ચેપ લગાડી શકે છે.
  5. બીમાર હોય ત્યારે ઘરથી બહાર જવાનું ટાળો.

રીહેબીલીટેશન ઓફ પેશન્ટ : (પેશન્ટનું પુન:વસન)

  • તબીબી, સામાજીક, શૈક્ષણીક અને વ્યવસાયીક પગલાઓ વડે પેશન્ટને ઉચ્ચતમ કાર્યદક્ષ ક્ષમતા મળે અને પેશન્ટમા શક્ય તેટલી ઓછી ખોટ રહે તેમજ સમાજમાં ફરીથી પોતાના કામે સારી રીતે લાગી શકે તે માટે જે સારવાર તેમજ તાલીમ આપવામાં આવે તેને રીહેબીલીટેશન કહેવામાં આવે છે.
  • રીહેબીલીટેશન એ એક કઠીન કાર્ય છે જે ભાગ્યે જ સંતોષજનક પરીણામ આપે છે.
  • રીહેબીલીટેશન માટે સમાજના જુદા જુદા ક્ષેત્રોનો ઉત્સાહજનક સહકાર, જરૂરી સાધનો, ફંડ તેમજ તે માટે નીપુણ વ્યકતીઓની જરૂર પડે છે જે હાલ સધ્ધર સમાજમાં પણ ઉપલબ્ધ નથી.
  • વહેલાસરના રીહેબીલીટેશનથી સારુ પરીણામ મળે છે. તેમજ ઓછા સાધનોની જરૂર પડે છે.
  • હાલની નવી વિચાર ધારા મુજબ પેશન્ટને તાવ ઉતારી દેવાથી કે ટાંકા કાઢી દેવાથી
    ડોક્ટરની ફરજ પુરી થતી નથી. તેથી પેશન્ટની શારીરીક કાર્યાક્ષમતા અને સામાજીક દરજ્જો જાળવી રાખવા માટે તબીબી સારવારની શરૂઆત વખતે જ રીહેબીલીટેશન શરૂ કરી દેવું જોઇએ.

રીહેબીલીટેશનમાં નીચેના પાસાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવે છે.

1) ફંક્શનલ રીહેબીલીટેશન : કાર્યક્ષમતા જાળવવી.

2) વોકેશનલ રીહેબીલીટેશન : પેશન્ટ કમાઇ શકે તે માટેની ક્ષમતા જાળવવી.

3) સોશિયલ રીહેબીલીટેશન : પેશન્ટના કુટુંબ અને સમાજ સાથેના સંબંધોની જાળવવી.

4) સાયકોલોજીકલ રીહેબીલીટેશન : પેશન્ટના આત્મવિશ્વાસ અને મોભાની જાળવણી. હાલમાં રીહેબીલીટેશન મેડીસીન શરૂ થયેલ છે જેમાં નીચેની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.

ફિઝીયોથેરાપી (કસરતો) :

  • કસરતો વડે પેશન્ટની શારીરીક ક્ષમતામાં વધરો કરવામાં આવેછે

ઓક્યુપેશનલ થેરાપી (વ્યવસાયીક સંભાળ) :

  • શારીરીક સ્થીતી મુજબ ઓક્યુપેશનલ થેરાપી આપવી.

વોકેશનલ ગાઇડન્સ (વ્યવસાયીક માર્ગદર્શન) :

  • તેને વ્યવસાયીક માર્ગદર્શન આપવું.

સ્પીચ થેરાપી :

  • પેશન્ટને સ્પીચ થેરાપીસ્ટની મદદથી સ્પીચ થેરાપી આપવી.

ઓડીયોલોજી :

  • ઓડીયોલોજી વડે પેશન્ટની સાંભળવા સબંધી મુશ્કેલી દુર કે ઓછી કરવી.

સોશિયલ વર્ક :

  • અંધશાળાઓ ખોલવી,અપંગોને સાધનો આપવા.
  • પેશન્ટના સગાનો સહકાર લેવો.
  • તેને કામે રાખનાર સંસ્થાની મુલાકાત લેવી.
  • સામાજીક કે સરકારી સંસ્થામાંથી મદદ માટે ઉપયોગી થવુ.

પ્લેસમેન્ટ સર્વિસીસ :

  • પેશન્ટની શારીરીક ક્ષમતા મુજબ તેને કામ મળે તે માટે મદદ રૂપ થવું.

સાયકોલોજી :

  • પેશન્ટ સાથે પ્રામાણીક વ્યવહાર રાખી તેનો આત્મવિશ્વાસ જીતવો.
  • પેશન્ટના પ્રશ્નો શાંતીથી સાંભળી તેનું નિરાકરણ લાવવું.
  • પેશન્ટની વારંવાર મુલાકાત લઈ તેને માનસીક સાંત્વાના આપવી.
  • પેશન્ટને વ્યસ્ત અને પ્રફુલીત રાખવો.

રીકન્સ્ટ્રક્ટીવ સર્જરી :

  • લેપ્રસી જેવી સ્થિતી માટે રીકન્સ્ટ્રક્ટીવ સર્જરી વડે સુધારો કરવો

મોડીફીકેશન ઓફ લાઇફ :

  • હ્રદય રોગ,ટી.બી.વગેરે વખતે જીવનશૈલીમાં બદલાવ કરવો.

ફિમેલ હેલ્થ વર્કરની જવાબદારીઓ

1) વહેલું નિદાન

  • યોગ્ય તપાસ વડે ખરેખર ક્યો રોગ ફેલાયેલો છે તે નક્કી કરો.
  • જો ચિન્હો – લક્ષણો પરથી નિદાન કરેલ હોય તો લેબ તપાસ કરી નિદાનની ખાત્રી કરો.દા.ત. ભાતના ઓસામણ જેવા ઝાડા હોય તો કોલેરા હોઇ શકે છે પરંતુ નિદાનની ખરાઇ કરવા માટે સ્ટુલ સેમ્પલ લઇ તપાસ કરાવો.

2) નોટીફીકેશન

  • તમારા સુપરવાઇઝર અને એમ.ઓ ને તાત્કાલીક ટેલીફોનીક તેમજ લેખીતમાં જાણ કરો.
  • તમારા જીલ્લાના એપીડેમીયોલોજીસ્ટને જાણ કરો તેમજ તેને તપાસ કરવામાં મદદરૂપ થવું.
  • નોટીફિકેશનમાં પેશન્ટનું નામ, ઉંમર,જાતી,સરનામું, રોગનું નામ, રોગ શરૂ થયાની તારીખ અને સમય, લીધેલા પગલાઓ વગેરે બાબતોનો ઉલ્લેખ કરવો.

3) આઇસોલેશન

  • ચેપી રોગોના બધા પેશન્ટને અલગ રાખવા.
  • બધા જ વ્યક્તીઓને પેશન્ટના સંપર્કમાં આવતા અટકાવવા.
  • ચેપી પેશન્ટ એ વાપરેલ દરેકે દરેક વસ્તુઓ અલગ રાખવી જોઇએ.
  • પેશન્ટ એ વાપરેલ તમામ વસ્તુઓ યોગ્ય રીતે જંતુમુક્ત કરવી.
  • ચેપી પેશન્ટના સંપર્કમાં આવેલા તમામ લોકોને તે રોગના ઇન્ક્યુબેશન પીરીયડ સુધી દેખરેખ હેઠળ રાખવા.

4) સારવાર

  • ચેપગ્રસ્ત દરેક પેશન્ટને ડોક્ટરની સૂચના મુજબ બધી જ સારવાર આપવી.
  • પેશન્ટની સારવાર દરમ્યાન હેલ્થ ટીમ સાથે મળીને કામગીરી કરવી.
  • જરૂરી દવાઓ દરેક પેશન્ટને સમયસર આપો.
  • પેશન્ટના સગાઓને સારવાર વિશે સાચી સમજણ આપો.
  • સારવાર માટે જરૂરી દવાઓનો જથ્થો જાળવી રાખો.

5) ડીસઇન્ફેક્શન

  • ચેપી પેશન્ટના મળપુત્રનો યોગ્ય રીતે નિકાલ કરવો.
  • પેશન્ટના ગળફા,નાકના સીક્રીશન વગેરેને જંતુરહીત કરીને નિકાલ કરવો.
  • પેશન્ટ એ વાપરેલા તમામ સાધનોને યોગ્ય રીતે જંતુમુક્ત કરવા.

6) વેક્સીનેશન

  • રોગ મુજબ જો તે રોગની વેક્સીન ઉપલબ્ધ હોય તો તે ડોઝ મુજબ લોકોને આપવી. દા.ત.,કોલેરા વેક્સિન

7) આરોગ્ય શિક્ષણ

  • લોકોને ચેપી રોગો વિશે આરોગ્ય શિક્ષણ આપવું.
  • લોકોને રોગના અટકાયતી પગલાઓ વિશે સમજણ આપી તેમનો સહકાર લેવો.
  • આરોગ્ય શિક્ષણને અસરકારક બનાવવા માટે આધુનીક માધ્યમો વાપરવા.

8) જ્ઞાન

  • આરોગ્ય કાર્યકર ચેપી રોગોના ચિહ્ન લક્ષણોનું જ્ઞાન હંમેશા તાજુ રાખવું.
  • પોતે ચેપી રોગોના અટકાવ અને અંકુશની યોગ્ય જાણકારી રાખવી.
  • નર્સિંગ સ્ટાફે વાંચનની ટેવ રાખી નવું અને આધુનીક જ્ઞાન જાળવી રાખવું.

9) રેકોર્ડ

  • તમામ રેકોર્ડ સચ્ચોટ રાખવો.
  • તમામ રેકોર્ડ સારી રીતે સાચવીને રાખવો.
  • વપરાયેલ તમામ દવાઓ વસ્તુઓ વગેરેનો યોગ્ય રેકોર્ડ રાખવો.

10) રીપોર્ટીંગ

  • યોગ્ય અને ચોક્કસાઇપૂર્વક રીપોર્ટ તૈયાર કરવો.
  • ઉપલી કચેરીને સમયસર તમામ રીપોર્ટ્સ મોકલી આપવા.
  • ઉપલી કચેરીને મોકલેલ તમામ રીપોર્ટ્સની એક એક નકલ પોતાની પાસે રાખવી.

11) પુરવઠો

  • જરૂરી પુરવઠો સમયસર મંગાવવો.
  • દરેક જગ્યાએ જરૂરી પુરવઠો સમયસર પહોંચાડવો.
  • વપરાયેલ પુરવઠાનો રેકોર્ડ ચોક્કસાઇ યુક્ત રાખવો.
Published By
Categorized as ANM-COMMUNICABLE DISEASE-FULL COURSE, Uncategorised