Q-1 a. Write definition of Hernia. હર્નીયા ની વ્યાખ્યા લખો . 03

હર્નિયા એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં કોઈ body ઓર્ગન અથવા મસ્ક્યુલર wall of the organ એ તેની નોર્મલ કેવીટીમાંથી protrusion થાય છે.

એબડોમીનલ કેવીટીને મસ્ક્યુલર Wall હોય છે કે જે એબડોમીનલ ઓર્ગન ના સપોર્ટ માટે અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.

જ્યારે આ muscular Wall એ અમુક જગ્યા પરથી વિક થાય ત્યારે તે week એરિયા પરથી abdoninal organ એ other કેવીટીમાં protrude થાય છે.

હર્નિયા એટલે કોઈપણ ઓર્ગન એ તેની નોર્મલ કેવીટી માંથી other કેવીટી માં protrude થાય તો તેને હર્નિયા કહેવામાં આવે છે.

Hernia := hernia may be defined as a protrusion of the organ from its normal body cavity to the other body cavity.

b. Explain types of Hernia. હર્નીયા ના પ્રકારો સમજાવો. 04

હર્નિયા ના ટોટલ ત્રણ ટાઈપ પડે છે.

• 1)Reducibal hernia ( રિડ્યુસિબલ હર્નીયા),
• 2)Irreducible hernia ( ઇરરિડ્યુસિબલ હર્નિયા),
• 3) strangulated hernia ( સ્ટ્રેગ્યુલેટેડ હર્નિયા)

1)Reducibal hernia ( રિડ્યુસિબલ હર્નીયા),

=> રીડ્યુસિબલ હર્નિયા ને પાછુ તેની નોર્મલ પ્લેસ( જગ્યા ) પર placed કરી શકાય છે.

=> રિડ્યુસિબલ હર્નીયા એ પાછું જો તે protrude થયેલા ઓર્ગન ને push કરવામાં આવે તો તેની નોર્મલ પ્લેસ પર રિટર્ન થઈ શકે છે.

=> આ પ્રકારનું હર્નિયા હોય તેવા લોકોએ સ્પેશિયલ પ્રકારના હર્નીયા બેલ્ટ wear કરે છે જેના કારણે protrude થયેલા ઓર્ગન એ તેની નોર્મલ place પર રહે તે માટે.

2)Irreducible hernia (ઇરરિડ્યુસિબલ હર્નિયા),

=> ઇરરિડ્યુસિબલ હર્નીયા એ એવા પ્રકારનું હર્નિયા છે કે જેમાં જે ઓર્ગન એ protrude થયેલા હોય તેને પાછા તેની નોર્મલ પ્લેસ પર પ્લેસડ( placed) કરી શકાતું નથી .

=> આ મુખ્યત્વે organ એ protrude થયેલી જગ્યા પર અધર ઇન્ટેસ્ટાઈન ના કારણે બ્લોક થઈ ગયેલી હોય તેના કારણે તે એ ઇરરિડ્યુસિબલ હોય છે.

=> ઇરરિડ્યુસિબલ હર્નીયા ને treat કરવા માટે મુખ્યત્વે સર્જરી ની જરૂરિયાત રહે છે.

3) strangulated hernia ( સ્ટ્રેગ્યુલેટેડ હર્નિયા)

=> સ્ટ્રેગ્યુલેટેડ હર્નિયામાં મુખ્યત્વે protrude થયેલું ઓર્ગન એ ઇન્ટેસ્ટાઇન
માં ટ્વિસ્ટ ( twist)થયેલું હોય અને ત્યાં બ્લડ સપ્લાય એ ઇમ્પેઇરડ થાય છે.

=> આ બ્લડ સપ્લાય ઇમ્પેઇરડ થવાના કારણે ischemia, necrosis and gangrene નું ફોર્મેશન થાય છે.

=> strangulated hernia મા ઇમિડીયેટ સર્જરી ની જરૂરિયાત રહે છે.

Classification of the hernia. (હર્નીયા ના ક્લાસિફિકેશન):

હર્નીયા ના ટોટલ દસ ક્લાસીફીકેશન પડે છે.

• 1)inguinal hernia ( ઇન્ગ્વાઇનલ હર્નીયા),
• 2)Femoral hernia ( ફીમોરલ હર્નીયા),
• 3)umbelical hernia ( અંબેલીકલ હર્નીયા),
• 4)Incisional hernia ( ઇનસીઝનલ હર્નિયા),
• 5)Hiatal hernia ( હાઈટલ હર્નીયા),
• 6)Epigastric hernia ( એપીગેસ્ટ્રીક હર્નિયા),
• 7)obturator hernia ( ઓબટ્યુરેટર હર્નીયા),
• 8)spigelial hernia ( સ્પાયજેલીયલ હર્નિયા ),
• 9)ventral hernia ( વેન્ટ્રલ હર્નિયા)
• 10) Herniation of intervertebral Disc ( હર્નિએશન ઓફ ઇન્ટરવર્ટેબલ ડિસ્ક.)

1)inguinal hernia ( ઇન્ગ્વાઇનલ હર્નીયા),

=> ઇન્ગ્વાઇનલ hernia એ મુખ્યત્વે groin રિજીયન( the area between the abdomen and thigh ) માં થાય છે.

=> inguinal hernia એ મુખ્યત્વે જ્યારે intestine એ inguinal canal ના week point થી protrude થાય અને Abdominal muscles near groin region મા ટ્રાયેંગલ શેપ( triangle shape ) બનાવે છે.

મુખ્યત્વે
•>ઓબેસિટી ( obesity),
•> પ્રેગ્નન્સી ( pregnancy),
•> હેવી લીફ્ટીંગ ( heavy lifting),

•> સ્ટ્રેઇનિંગ ડયુરિંગ સ્ટૂલ પાસ ( Straing during stool pass) સમયે જોવા મળે છે.

2)Femoral hernia ( ફીમોરલ હર્નીયા),

=>ઇન્ગ્વાઇનલ હર્નિયા એ મુખ્યત્વે
એબડોમન તથા થાઈ ( situated between abdomen and thigh) ની વચ્ચેના એરિયામાં જોવા મળે છે.

=> ફીમોરલ હર્નીયા એ મુખ્યત્વે thigh ના upper part માં buldge( ગાંઠ ) જેવું સ્ટ્રકચર appear થાય છે.

=> ફીમોરલ હર્નિયા ઇન્ગ્વાઇનલ ligament ના નીચેના પાર્ટમાં થાય છે.

=>ફીમોરલ હર્નિયા એ મુખ્યત્વે વુમન( women), પ્રેગનેન્ટ વુમન ( pregnant women) તથા ઓબેસ ( obese) વ્યક્તિ માં વધારે પડતું જોવા મળે છે.

3)umbelical hernia ( અંબેલીકલ હર્નીયા),

=> અમ્બેલીકલ હર્નીયા એ મુખ્યત્વે ત્યારે જોવા મળે છે જ્યારે અંબેકલ કોડની આજુબાજુની એબડોમિનલ વોલ એ વિક થઈ ગયેલી હોય.

=> અંબેલીકલ હર્નીયા એ મુખ્યત્વે અંબેલિકલ કોડૅ તથા umbelical cord ના nearer area માંથી protrude થાય છે.

=> અંબેલીકલ હર્નિયા એ મુખ્યત્વે ન્યુબોર્ન, ચિલ્ડ્રન, તથા એડલ્ટ વ્યક્તિમાં જોવા મળે છે.

4)Incisional hernia ( ઇનસીઝનલ હર્નિયા),

=> incisional હર્નિયા એ મુખ્યત્વે જ્યારે previous abdominal surgery બાદ intestine એ સર્જરી એરિયામાંથી protrude થાય તેને જેને Incisional hernia( ઇનસીઝનલ હર્નિયા ) કહે છે.

=>આ હર્નિયા એ મુખ્યત્વે elderly or over weight વ્યક્તિમાં વધુ પડતું જોવા મળે છે.

5)Hiatal hernia ( હાઈટલ હર્નીયા),

=>હાઈટલ હર્નિયા એ મુખ્યત્વે abdominal organ એ abdominal cavity માથી ડાયાફ્રામ ( Diaphragm) muscles માંથી એ chest કેવીટીમાં protroude થાય છે.

=> તેને કારણે હાર્ટ burn તથા સ્ટમક એસિડ જેવા symptoms જોવા મળે છે.

6)Epigastric hernia ( એપીગેસ્ટ્રીક હર્નિયા),

=> એપીગેસ્ટ્રીક હર્નિયા એ મુખ્યત્વે જ્યારે અપર મિડલ એબડોમન
( upper middle abdomen ) muscles એ weak હોવાથી abdominal organ protrude થાય છે.

=> એપીગેસ્ટ્રીક હર્નિયા એ મુખ્યત્વે man કરતા વુમન કરતાં વધુ જોવા મળે છે.

=> આ મુખ્યત્વે 20 થી 50 વર્ષની ઉંમર વાળા વ્યક્તિમાં વધુ જોવા મળે છે.

7)obturator hernia ( ઓબટ્યુરેટર હર્નીયા),

=> ઓબટ્યુરેટર હર્નીયા એ મુખ્યત્વે પેલ્વિક માં ફ્રન્ટ part તથા બોન માં રહેલા ગેપ માંથી abdominal organ એ protrude થાય છે.

8)spigelial hernia ( સ્પીજેલીયલ હર્નિયા ),

=> સ્પીજેલીયન હર્નિયા મા abdominal organ એ મુખ્યત્વે સ્પીજેલીયન ફેશિયા ( spigelial facia) માંથી પ્રોટરૂડ થાય છે.

9)ventral hernia ( વેન્ટ્રલ હર્નિયા)

=> વેન્ટ્રલ હર્નીયા એ મુખ્યત્વે જ્યારે એબડોમિનલ Wall મા scar tissues એ ડેવલોપ થતા abdominal wall એ વિક થઈ જાય અને abdominal ઓર્ગન ત્યાંથી protrude થાય તેને વેન્ટ્રલ હર્નિયા કહેવામાં આવે છે.

10) Herniation of intervertebral Disc ( હર્નિએશન ઓફ ઇન્ટરવર્ટેબલ ડિસ્ક.)

=> ઇન્ટર વર્ટેબ્રલ ડિસ્કમાં પ્રેશર એ ઇન્ક્રીઝ થવાના કારણે કહેવામાં આવે છે.

=> ઇન્ટર વર્ટેબલ ડિસ્ક હર્નિયેસન એ મુખ્યત્વે જ્યારે કોઈપણ heavy ઓબ્જેક્ટ ને લિફ્ટિંગ કરવાના કારણે જોવા મળે છે.

c. Write first 24 Hours Nursing Management for Patient with Hernioplasty. હર્નિયોપ્લાસ્ટી થયેલ દર્દીનું પ્રથમ ૨૪ કલાકનુ નસીંગ મેનેજમેન્ટ લખો. 05

હર્નિયોપ્લાસ્ટી વાડા પેશન્ટનુ મેનેજમેન્ટ

• પેશન્ટને હેવી ઓબ્જેક્ટ,weight લિફ્ટિંગ avoid કરવા માટે advice કરવુ.
• પેશન્ટને supporting બેલ્ટ wearing કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટનું રેગ્યુલરલી મોનિટરિંગ કરવું.
• પેશન્ટને પ્રોટોન પંપ inhibitor મેડિસિન પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટને ફ્રુટ તથા હાઈ ફાઇબર fruit લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને nasogastric suctionning કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટના પેઇન ને રીલીવ કરવા માટે analgesic મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને એન્ટિબાયોટિક મેડિસિન provide કરવી.
• પેશન્ટનું પ્રોપરલી હેલ્થ એસેસમેન્ટ કરવું.
• પેશન્ટના હર્નીયા નો ટાઈપ assess કરવો.
• પેશન્ટને કોઈપણ hernia ના સાઈન તથા સીમટોમ્સ છે કે નહીં તેનું અસેસમેન્ટ કરવું.
• પેશન્ટને સર્જીકલ પ્રોસિજર વિશે કમ્પ્લીટ માહિતી પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને સર્જરી માટે પ્રોપરલી prepaired કરવા.
• પેશન્ટ ના પેઇન ને રીલીવ કરવા માટે એનાલજેસીક મેડિસિન provide કરવી.
• પેશન્ટને પ્રોપરલી સ્મોલ અમાઉન્ટમાં તથા frequent અમાઉન્ટ માં ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને સર્જીકલ incision મા Redness, itching, ઇન્ફેક્શન છે કે નહીં તે monitore કરવુ.
• patient નુ પ્રોપરલી wound assessment કરવું.
• પેશન્ટને હાઈફાઈબર ડાયટ, હાઈ ફલ્યુઇડ તથા stool સોફ્ટનર પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેશન્ટને કોઈપણ પ્રકારનું કોમ્પ્લીકેશન છે કે નહીં તેનુ એસેસમેન્ટ કરવુ.
• પેશન્ટને properly સાઇકોલોજીકલ સપોર્ટ Provide કરવો.
• પેશન્ટને રેગ્યુલરલી ફોલોઅપ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેશન્ટના સર્જીકલ એરિયાને પ્રોપરલી ડ્રેસિંગ કરવું.
• પેશન્ટને calm તથા કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ કરવું.
• patient ને પ્રોપરલી intravenously fluid પ્રોવાઇડ કરવુ.
• પેશન્ટ ને પ્રોપરલી માઈન્ડ ડાઈવરઝનલ થેરાપી પ્રોવાઈડ કરવી.
• પેશન્ટની સ્મોલ અમાઉન્ટમાં ફિઝિકલ એક્ટિવિટી કરવા માટે એડવાઈઝ આપવી.
• પેશન્ટને થોડા – થોડા પ્રમાણમાં ડેઇલી રૂટીન એક્ટિવિટી કરવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

OR

a. Write definition of Pneumonia. ન્યુમોનિયાંની વ્યાખ્યા આપો 03

લંગ પેરેન્કાઇમા (એલ્વીઓલઇ) ના ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન ને ન્યુમોનિયા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જે બેક્ટેરિયલ, વાયરલ અથવા ફંગલ ઇન્ફેક્શનને કારણે જોવા મળે છે. જેમાં એર સેક એ ફ્લુઇડ અથવા પસ વડે ભરાઇ જાય છે અને તે સોલિડ બની જાય છે.એલ્વીઓલાઇ એ સામાન્ય રીતે ગેસ ને એક્સચેન્જ કરવા માટેનું વર્ક કરે છે પરંતુ ન્યુમોનિયા ની કન્ડિશન માં ઇન્ફેક્શન તથા ઇન્ફ્લામેશન થવાના કારણે તથા પસ નુ એક્યુમ્યુલેશન થવાના કારણે ગેસ એક્સચેંજ મા ઇન્ટરફેરન્સ થાય છે.

b. Explain types of Pneumonia. ન્યુમોનીયાના પ્રકારો સમજાવો. 04

ઓન ધ બેસીસ ઓફ ઇટીયોલોજીકલ ફેક્ટર(on the basis of etiological factores)

• બેક્ટેરિયલ ન્યુમોનિયા(Bacterial pneumonia):
  બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શન ને કારણે જોવા મળતા ન્યુમોનિયાને બેક્ટેરિયલ ન્યુમોનિયા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ ન્યુમોનિયા, માયકોપ્લાઝ્મા ન્યુમોનિયા અને હિમોફિલસ ઇન્ફલ્યુએન્ઝા બેક્ટેરિયા ને કારણે ન્યુમોનિયા જોવા મળે છે.
• વાયરલ ન્યુમોનિયા(Viral pneumonia):
  વાયરલ ઇન્ફેક્શન ને કારણે જોવા મળતા ન્યુમોનિયા ને વાયરલ ન્યુમોનિયા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ઇન્ફ્લુએન્ઝા, કોરોના વાયરસ, એડીનો વાયરસ અને રેસ્પાયરેટરી સિંસીટીયલ વાયરસ વગેરે વાઇરસ ન્યુમોનિયા થવા માટે જવાબદાર છે.
• ફંગલ ન્યુમોનિયા(Fungal pneumonia):
  ફંગલ ઇન્ફેક્શન ને કારણે થતા ન્યુમોનિયાને ફંગલ ન્યુમોનિયા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

ઓન ધ બેસીસ ઓફ એનાટોમિક સ્ટ્રક્ચર(on the baisis of anatomical structure):
એનાટોમિકલ સ્ટ્રક્ચર ને આધારે ન્યુમોનિયાને નીચે મુજબ ક્લાસિફાઇ કરવામાં આવેલ છે

• લોબાર ન્યુમોનિયા(Lobar pneumonia):
  લોબાર ન્યુમોનિયામાં લંગ્સ ના એક અથવા એકથી વધારે લોબમાં ઇન્ફેક્શન જોવા મળે છે.
• બ્રોન્કો ન્યુમોનિયા(Broncho pneumonia):
  બ્રોન્કો ન્યુમોનિયા માં ઘણા બધા લોબ ઉપરાંત બ્રોન્કાયમાં ઇન્ફેક્શન જોવા મળે છે.
• ઇન્ટરસ્ટ્રીશીયલ ન્યુમોનિયા(Intersticial pneumonia):
  ઇન્ટરસ્ટ્રીશીયલ ન્યુમોનિયા માં ઇન્ટરસ્ટ્રીશીયલ ટિસ્યુ અને એલ્વીઓલર સેપ્ટા ઇન્ફેક્ટેડ થાય છે.

ઓન ધ બેસીસ ઓફ બ્રોડ ક્લાસિફિકેશન(On the basis of broad classification):

કોમ્યુનિટી એકવાઇર્ડ ન્યુમોનિયા(Community acquired pneumonia):
કોમ્યુનિટી માં થતા ન્યુમોનિયાને કોમ્યુનિટી એકવાઇર્ડ ન્યુમોનિયા કહે છે.

• હોસ્પિટલ એકવાઇર્ડ ન્યુમોનિયા(Hospital Acquired pneumonia):
  હોસ્પિટલાઇઝેશન થયાના 48 કલાક બાદ જોવા મળતા ન્યુમોનિયાને હોસ્પિટલ એકવાઇર્ડ ન્યુમોનિયા કહે છે.
• વેન્ટિલેટર એસોસિયેટેડ ન્યુમોનિયા(Ventilator Associated pneumonia):
  એન્ડોટ્રેકીયલ ઇન્ટ્યુબેશન અથવા મીકેનીકલ વેન્ટિલેશન ને કારણે જોવા મળતા ન્યુમોનિયાને વેન્ટિલેટર એસોસિયેટેડ ન્યુમોનિયા કહે છે.
• એસ્પિરેશન ન્યુમોનિયા(Aspiration pneumonia):
  એન્ડોજીનીયસ અથવા એકઝોજીનીયસ સબ્ટન્સ એસ્પીરેટ થવાને કારણે જોવા મળતા ન્યુમોનિયાને એસપીરેશન ન્યુમોનિયા કહે છે.

c. Write the Nursing Management for Pneumonia. ન્યુમોનીયાની નસીંગ સારવાર વિશે લખો. 05

nursing management of pneumonia (ન્યુમોનિયા ના નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ):

• Ineffective breathing pattern related to impaired exhalation and anxiety:-
• દર્દી નો રેસપીરેશન રેટ અસેસ કરવો
• બ્રીથીંગ પેટર્ન અસેસ કરવી
• દર્દી ને ફાવલર પોઝિશન આપવી
• દર્દીને ઓક્સિજન આપવો
• સારવારની અસરકારકતા નક્કી કરવા માટે ABGs અને ઓક્સિજન લેવલ ચેક કરવુ

2. Ineffective airway clearance related to increased production of secretions :-

• દર્દી મા મ્યુકસ પ્રોડકશન વિષે અસેસ કરવુ
• સ્પુટમ નો કલર અને કનશીસ્ટનસી ચેક કરવી
• ક્લાયંટને અસરકારક રીતે કફ બહાર કાઢવા માં મદદ કરવી
• સિક્રિશન ને થીન બનાવવા માટે ઓરલી ફ્લૂઈડ લેવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવું
• રૂમ ની હ્યુમીડીટી માં વધારો કરવો
• દર્દીને સ્ટીમ ઇન્હેલેશન આપવું
• દર્દીને નેબ્યુલાઇઝર આપવું
• ચેસ્ટ ની ફિઝીયોથેરાપી કરાવવી
• દર 2 કલાકે વારંવાર ઓરલ કેર કરવી

3. Activity intolerance related to inadequate oxygenation and dyspnea:

• ડીસ્પનિયા નુ લેવલ ચેક કરવુ
• દર્દીને ઓક્સિજન આપવો
• રેસપિરેશન મા ચેંજિઝ લાગે તો એકટીવિટી ઓછી અથવા બંધ કરાવવી

•  રેસપિરેશન થેરાપી પછી એકટીવ એક્સરસાઇઝ કરાવવી

4.Anxiety related to acute breathing difficulties and fear of suffocation:-

• દર્દી મા બ્રીધીંગ ની તકલીફ થાય ત્યારે દર્દી જોડે રહો
• શાંત  વાતાવરણ રાખવું
• દર્દી ને બ્રીધીંગ રિટેઇનીંગ અને રીલેક્સિંગ ટેકનિક સિખવાડવી
• દર્દી ના બધા ડાઉટ કલીયર કરવા
• દર્દીને ડાયવર્શનલ થેરાપી આપવી

5. Disturbed sleep pattern related to dyspnea and external stimuli:-

• દર્દીની સ્લીપ પેટર્ન  અસેસ કરવી
• ઊંઘની ગોળીઓનો ઉપયોગ ન લેવા કહેવુ
• દર્દીને વેન્ટિલેટેડ રૂમ આપવો જોઈએ
• જો જરૂરી હોય તો દર્દીને ઓક્સિજન આપો

6. Administering Medications and Pharmacological Support

7.Initiating Measures for Infection Control & Management

8.Managing Acute Pain & Discomfort

9.Maintaining Normal Body Thermoregulation

10.Promoting Optimal Nutrition & Fluid Balance

11. Promote client educationવા.

Q-2 a. List out the types of Anaesthesia and explain in details about care of Boyel’s Apparatus. એનેસ્થેસીયાના પ્રકારોની યાદી બનાવો અને બોયલ્સ અપ્રેટસ ની સંભાળ વિશે વિગતવાર સમજાવો. 08

એનેસ્થેસિયાના ત્રણ પ્રકાર છે.

1)લોકલ એનેસ્થેસિયા (Local Anesthesia):-

આ શરીરના મર્યાદિત વિસ્તાર (લોકલ ભાગ ) ને અસર કરે છે. આ સામાન્ય રીતે શરીરના જે ભાગ પર સર્જરી કરવાની હોય ત્યાં જ અસર થાય છે કે જે ભાગ ને સુન્ન કરવાની જરૂર હોય છે.

   લોકલ એનેસ્થેસિયા માં નીચે મુજબ ના કેમિકલ નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

• ઝાયલોકેન હાઇડ્રોક્લોરાઇડ
• લિગ્નોકેઇન હાઇડ્રોક્લોરાઇડ
• એમેથોકેઇન હાઇડ્રોક્લોરાઇડ
• પ્રોકેઇન હાઇડ્રોક્લોરાઇડ

2) સ્પાઇનલ એનેસ્થેસિયા (Spinal Anesthesia) :-

      આના બે પ્રકારમાં  છે-

1)એપિડ્યુરલ એનેસ્થેસિયા (Epidural Anesthesia):-

       જ્યારે એનેસ્થેસિયા સ્પાઇનલકોર્ડ ના એપિડ્યુરલ ભાગમાં ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેને એપિડ્યુરલ એનેસ્થેસિયા કહેવામાં આવે છે.

2)સ્પાઇનલ એનેસ્થેસિયા (Spinal Anesthesia):-

 જ્યારે એનેસ્થેસિયા સ્પાઇનલકોર્ડ ના સબરાકનોઇડ જગ્યામાં ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેને સ્પાઇનલ એનેસ્થેસિયા કહેવામાં આવે છે.

3) જનરલ એનેસ્થેસિયા(General Anesthesia):-

જ્યારે આખા બોડી માં સંવેદના (સેંસેશન ) લોઝ કરવાની હોય છે, ત્યારે વ્યક્તિને બેભાન કરવામાં આવે છે. તેને જનરલ એનેસ્થેસિયા કહેવામાં આવે છે. જનરલ એનેસ્થેસિયા નીચે પ્રમાણે આપી શકાય છે-

• ઇન્ટ્રાવિનસ દ્વારા (Through Intravenous)
• ઇન્હેલેશન દ્વારા (Through Inhalation)

care of Boyel’s Apparatus (બોયલ્સ અપ્રેટસ ની સંભાળ):

• બોયલ્સ અપ્રેટસ એ એક આધુનિક એનેસ્થેસિયા મશીન છે જે ઓક્સિજન અને નાઇટ્રસ ઑક્સાઇડ જેવા એનિથેસેટિક ગેસ અને પ્રવાહી દવાઓના નક્કી મિશ્રણને દર્દી સુધી પહોંચાડે છે.
• આ મશીનની યોગ્ય કામગીરી માટે દરરોજની જાળવણી અને ચકાસણી આવશ્યક છે.
• મશીનના બહારના ભાગને દરરોજ ડિસઇન્ફેક્ટન્ટ વડે સાફ કરવું જોઈએ જેથી એનેસ્થેસિયા સમયે રોગજણક સંક્રમણ રોકી શકાય.
• ફ્લોમીટર અને વેપોરાઇઝરના ભાગમાં કોઈ પણ ગેસ લીકેજ કે ખામી માટે રોજ ચકાસવું જોઈએ.
• મશીન સાથે જોડાયેલા ઓક્સિજન સિલિન્ડરમાં પૂરતી ગેસની માત્રા છે કે નહિ અને તેના દબાણ મીટરની સ્થિતિ સારી છે કે નહીં તે જોઈ લેવું જોઈએ.
• ટ્યુબિંગ અને જોડાણો સચોટ રીતે લગાવવામાં આવ્યા છે કે નહિ તેની તપાસ નિયમિત રીતે કરવી જરૂરી છે.
• એનેસ્થેટિક વેપોરાઇઝરને સમયાંતરે કૅલિબ્રેટ કરવું અને દવા યોગ્ય રીતે ભરી તે જોવું જોઈએ.
• મશીનના રોજના ઉપયોગ, સર્વિસિંગ અને ખામી અંગે લૉગબુકમાં નોંધ રાખવી આવશ્યક છે.
• બોયલ્સ અપ્રેટસને દર વર્ષે લાયક બાયોમેડિકલ ઇજનેર દ્વારા સર્વિસ કરાવવી જોઈએ.
• એમર્જન્સી ઓક્સિજન સપ્લાય ઉપલબ્ધ હોવી જોઈએ.
• મશીનને હંમેશાં શુષ્ક, સફાઈવાળું, ધૂળમુક્ત વાતાવરણમાં રાખવું અને તે સ્થળ પર કોઈ જ દહનશીલ પદાર્થ ન હોવો જોઈએ જેથી દર્દીની સુરક્ષા અને મશીનની લાંબી કામગીરી સુનિશ્ચિત થાય.

b. Explain about special consideration in care of elderly. એલ્ડરલી વ્યકિતની સંભાળ લેવા માટેની મહત્વની બાબતો વિશે સમજાવો. 04

1) Promotion of Self Respect and Dignity:-

અમુક ઇન્સ્ટીટ્યુટ અથવા ગ્રુપ માં સામાન્ય રીતે વ્યક્તિગત પસંદગી અને સ્વતંત્રતા માટે કેટલાક રિસ્ટરીકશન હોય છે.

વૃદ્ધ વ્યક્તિઓની લાગણીઓ અને લાગણીઓનું સન્માન કરવું જોઈએ.

જ્યારે સ્ટાફ દર્દીઓ સાથે સારા સંબંધો વિકસાવવા અને તેમના વ્યક્તિગત આદર અને મિત્રતા મેળવવા માટે હકારાત્મક પ્રયત્નો કરે છે.

સારા સંબંધો કેળવવા થી ગ્રુપ ને કંટ્રોલ કરી શકાય તેમજ ડીફિકલ્ટ સીચ્યુએશન ને પણ સરળ બનાવી શકાય છે.

2) Promotion of Comfort:

શારીરિક અને માનસિક આરામ માટે રિલેકશેશન જરુરી છે એવા ઘણા પરિબળો છે જે વૃદ્ધોના આરામમાં ફાળો આપેછે જેવા કે સ્કીન કેર, કેર ઓફ બોની સ્ટ્રકચર, મેંટેન ટેમરપેચરઅને ફ્લુઇડ બેલેન્સ.

3) safety:-

 અનપોલિશ્ડ ફ્લોર, સારી લાઇટિંગ, બેડ ની યોગ્ય હાઇટ ,ચાલવા માટેના યોગ્ય સાધનોની વ્યવસ્થા કરવી

4) Daily Living Activities:-

 દર્દી ને શક્ય હોય તેટલી ડેલી એકટીવિટી કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવું જેથી ડિહાઇડ્રેશન, થ્રોમ્બોસિસ, પ્રેશર સોર, કોન્ટ્રાકચર, વગરે જેવા કોમપલિકેશન થી બચાવી શકાય.

5) promotion of independence:-

  દર્દી ને શક્ય હોય ત્યાં સુધી પોતાની સેલ્ફ કેર માટે પ્રોત્સાહિત કરવું તેમજ જાતે નિર્ણય લેવા માટે કહેવુ.

6)Mobility તેમજ movement માટે પ્રોત્સાહિત કરવું

7) જરૂરી દવા ઓ લેવા માટે કહેવું તેમજ તે દવા ઓ વિષે પુરતુ નોલેજ આપવુ જેમકે દવા ની આડઅસર,તેનો ઉપયોગ.

8) જો દર્દી માં તેની પરિસ્થિતિ અનુસાર રીહેબીલિટેશન કરવું.

વધારા ની માહિતી:-

1. Skin care :-
2. હળવા સાબુનો ઉપયોગ કરવો જોઇએ
3. અઠવાડિયામાં એક કે બે વાર સ્નાન કરવુ જોઈએ
4. દરરોજ વાળ ની કેર કરવી અને બ્રશ કરવુ
5. મોઇશ્ચરાઇઝર્સનો ઉપયોગ કરવો
6. નખ ટૂંકા રાખવા જોઇએ
7. સનસ્ક્રીન, ટોપી, લાંબી બાંય ના કપડા નો ઉપયોગ કરવો
8. ગરમ પાણીની બોટલ જેવી વસ્તુઓ થી દુર રહેવુ.
9. ફૂટવેર પર  પુરતુ ધ્યાન આપવુ જોઈએ જેથી Sore ના થાય
10. Sun stroke થી બચવુ

• Supporting Changes in Bones and Joints:-
• હળવી કસરત કરવી જોઈએ
• પડી ન જવાય તે માટે ના

પ્રિકોશન લેવા

• બેલેન્સ ડાયટ આપો જેમાં કેલ્શિયમ અને વિટામિન ડી નુ સપલીમેન્ટ આપવુ
• જો દર્દી ને દુઃખાવો હોય તો તેનું મોનીટર કરી તેની યોગ્ય સારવાર આપવી
•  દર્દી ને વધુ સમય આપો કારણ કે તેમને કામ કરવા માં સમય વધુ લાગી શકે છે .

• Supporting Changes in Vision:-
• દર્દી ને  પ્રોપર લાઇટિંગ પુરું પાડવુ જોઇએ
• જો જરૂરી હોય તો કપડાં પસંદ કરવામાં દર્દી ની મદદ કરવી જોઈએ
• નેચરલ ટીયર પ્રોડક્ટ નો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
• દર્દી નો સીધો જ સંપર્ક કરવો જોઇએ.

• Supporting Changes to Hearing:-
•  જ્યારે વાતચીત કરતા હોઈએ ત્યારે વધારાનો અવાજ ઓછો કરવો જોઈએ.
• પોતાની જાત ને દર્દી ની જગ્યા પર મૂકવી જેથી દર્દી ની જરૂરિયાત સમજી શકાય
• બોલતા પહેલા ખાતરી કરવી કે  વ્યક્તિનું ધ્યાન તમારા પર છે કે નહિ.
• ડૉક્ટર પાસે તપાસ કરાવો અને જો જરૂરી હોય તો વેક્સ (મેલ) મે દૂર કરાવવો
• હિયરીંગ એસેસમેન્ટ નુ અરેન્જ મેન્ટ કરવું જો જરૂર જણાય તો હીયરિંગ એઈડ આપવા.

5.Supporting Changes in Smell and Taste :-

• આકર્ષક મિલ્સ તૈયાર કરવો જોઈએ જેમાં સારી સ્મેલ વાળો ખોરાક બનાવવો.
• બગડેલો ખોરાક ખાવા માટે ન આપવો જોઈએ

6.Supporting Changes in the Cardiovascular System:-

• કાર્ડીયો વાસ્ક્યુલર ચેંજીસ ના કારણે લોકો વધુ સરળતાથી થાકી જાય છે તેથી તેમને વધુ આરામ આપવો જોઈએ.
• હેલ્થકેર પ્રોફેશનલ્સ ના કહેવા મુજબ રેગ્યુલર બ્લડ પ્રેશરનું મોનીટરીંગ કરવું જોઈએ
• જો વ્યક્તિ પોતાની જાતે હલનચલન કરી શકતો ન હોય તો તેમને વારંવાર પોઝિશન ચેન્જ કરાવવી જોઇએ
• પૂરતા પ્રમાણમાં પ્રવાહી લેવા માટે કહેવું અને જો દર્દી માં ડીહાયડરેશન  જણાય તો તાત્કાલિક મેડીકલ હેલ્પ લેવી.

7.Supporting Changes in the Respiratory System:-

• ટૂંકા ગાળાની એકટીવિટી નુ પ્લાનિંગ કરવું જોઈએ
• રેસ્ટ માટે વધારે સમય ની જરૂર પડે છે.
• જો વ્યક્તિ પોતાની જાતે હલનચલન કરી શકતો ન હોય તો તેમને વારંવાર પોઝિશન ચેન્જ કરાવવી જોઇએ
• જો વ્યક્તિને ભોજન દરમિયાન અથવા  જમ્યા પછી સતત ઉધરસ આવતી હોય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવા માટે કહેવું
• બોડી નુ એલાઈમેંટ અને પોઝિશન પ્રોપર રાખવી
• પ્રદૂષિત એર થી દૂર રહેવુ
• જરૂર જણાય તો ઓક્સિજન થેરાપી આપવી

8.Digestive Care:-

• ઓરલ હાયજીન મેન્ટેન કરવુ
• ટીથ ડેમેજ થાય તો યોગ્ય સારવાર લેવી
• ખાવા માટે આરામદાયક વાતાવરણ પૂરું પાડવું
• વિવિધ ટેસ્ટ અને ટેક્સચર સાથે હાય ફાઇબર, હાય પ્રોટીન વાળો ખોરાક આપવો જોઈએ .
• ફ્લુઇડ વધારે લેવા માટે કહેવું
• ઑસ્ટિયોપોરોસિસને રોકવા માટે કેલ્શિયમ અને વિટામિન ડીના સપલીમેંટ આપવા

9.Supporting Changes in Elimination:-

• દૈનિક ક્રિયાઓ ને જાળવવી
•  જ્યારે બહાર જવાનુ થાય ત્યારે વોશરૂમ માટે નું પ્લાનિંગ કરો
• કેફીનનું સેવન ઓછું કરવુ
• પુષ્કળ પ્રમણમાં ફાઇબર  લેવા જોઈએ
• હળવી કસરત કરવી જોઈએ
• ઈમોશનલ સપોર્ટ પૂરો પાડવો.
• દરેક વસ્તુ જરૂરિયાત અનુસાર આપવી જોઈએ.

10. Urinary Care:-

• ફ્લુઇડ ઇન્ટેક વધારવો જોઈએ
•  સૂવાનો સમય પહેલાં ફ્લુઇડ ઓછુ લેવું
• સરળતા થી રીમુવ થાય તેવા કપડા પહેરવા જોઈએ
• એબસોરબ પેડ નો ઉપયોગ કરવો

11. Elderly care at home:-

• જો વુંડ થયુ હોય તો તેની કાળજી લેવી અને તેનુ રેગ્યુલર ડ્રેસિંગ કરાવવુ જોઈએ
• વાઇટલ સાઈન મોનીટર કરવા તેમજ  મેડીસીન સમયસર આપવી.
• દર્દી ને જો દુખાવો રહેતો હોય અથવા કોઇ પણ જાત નુ ડિસકમફોર્ટ લાગે તો મેનેજ કરી આપવુ
• રોજીંદી હાયજેનિક નીડ પૂરી કરવામાં મદદ કરવી .

OR

a. Prepare the Nursing Care Plan for Diabetic patient. ડાયાબીટીસ ના પેશન્ટ માટેનો નસીંગ કેર પ્લાન બનાવો. 08

1️⃣ Assessment :

• Patient complains of polyuria (પોલિયુરિયા – વારંવાર urin થવું), polydipsia (પોલિડિપ્સિયા – વધુ તરસ લાગવી), fatigue, blurred vision.
• Blood glucose levels elevated (FBS > 126 mg/dL).
• Dietary history shows high carbohydrate intake.
• May show signs of delayed wound healing or tingling in feet (neuropathy).

2️⃣ Nursing Diagnosis :

• Imbalanced nutrition: More than body requirements r/t excessive intake of carbohydrates.
  (અસંતુલિત પોષણ: શરીરની જરૂરિયાત કરતા વધુ – વધુ કાર્બોહાઇડ્રેટ લેવાથી સંબંધિત)
• Risk for unstable blood glucose levels r/t inadequate insulin administration.
  (અસ્થિર બ્લડ શુગર લેવલ માટે જોખમ – ઇન્સ્યુલિનની અયોગ્ય માત્રાને કારણે)
• Deficient knowledge regarding disease condition and self-care.
  (રોગ વિશેની જ્ઞાનની અછત અને સ્વ સંભાળ અંગેની અજ્ઞાનતા)
• Risk for infection r/t delayed wound healing and reduced immunity.
  (સાંધાની ઘા સવારીમાં વિલંબ અને ઇમ્યુનિટી ઓછી હોવાને કારણે ઈન્ફેક્શનનો જોખમ)

3️⃣ Goals / Objectives:

• Patient will maintain blood glucose within normal range (70–110 mg/dL).
• Patient will verbalize understanding of diabetic diet and self-monitoring.
• Wounds (if present) will show signs of healing without infection.
• Patient will demonstrate insulin administration technique correctly.

4️⃣ Planning:

• Plan individualized meal chart with balanced carbs and fiber.
• Schedule regular blood glucose monitoring.
• Plan teaching sessions on insulin use and foot care.
• Provide wound care and monitor for signs of infection.

5️⃣ Interventions:

• Monitor blood glucose levels before meals and at bedtime.
  
• Educate patient on diabetic foot care, proper footwear, daily foot checks.
• Administer insulin as prescribed and observe for hypoglycemia symptoms.
• Provide diabetic-friendly diet with guidance from dietician.
• Encourage fluid intake and promote exercise (e.g., walking).
• Maintain hygiene and check any wound for delayed healing.

6️⃣ Rationale:

• Monitoring glucose prevents hypo-/hyperglycemia.
• Education increases compliance and reduces complications.
• Proper insulin use ensures control of sugar levels.
• Balanced diet aids in long-term disease control.
• Early identification of infection improves outcomes.

7️⃣ Evaluation :

• Patient’s blood glucose maintained within target range.
• Patient verbalizes understanding of disease and self-care steps.
• No signs of wound infection or new complications.
• Improved nutritional habits observed.

8️⃣ Health Education :

• Teach patient the importance of adherence to insulin therapy.
• Educate about symptoms of hypoglycemia & hyperglycemia.
• Reinforce the need for routine check-ups (HbA1c every 3 months).
• Emphasize diabetic foot care and eye check-ups.
• Avoid smoking and alcohol.

Special Notes (વિશેષ નોંધો):
Maintain patient’s psychological support.
Encourage self-monitoring using glucometer.
Refer to diabetic educator or counselor if needed.

b. Explain about stages of illness, બિમારીના તબકકાઓ વિશે સમજાવો. 04

(Stages of illness : સ્ટેજીસ ઓફ ઇલનેસ):

એ ડિસીઝ ના ડેવલોપમેન્ટ માટેની પ્રક્રીયાને સંકેત કરે છે. આ સ્ટેજીસ એ લોકોને તેમના હેલ્થ રીલેટેડ હેતુઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં હેલ્પફુલ થાય છે અને તે હેલ્થકેર પ્રોફેશનલ્સ માટે પણ એ સંકેતો આપે છે કે કયા સ્ટેજમા તેમની ટ્રીટમેન્ટ વધારવું કે બદલવું જોઇએ. તે પાંચ મુખ્ય સ્ટેજીસમાં વહેંચાય છે:

1.ઇન્ક્યુબેશન પીરિયડ (Incubation Period – ઇન્ક્યુબેશન પીરિયડ):

આ સ્ટેજ માં, પેથોજન (Pathogen – પેથોજન) જેવા કે બેક્ટેરિયા, વાયરસ, ફૂગ વગેરે, બોડીમા એન્ટર થાય છે પરંતુ તેની કમ્પ્લીટ્લી ઇફેક્ટ દેખાવા માટે સમય લાગે છે.

લક્ષણો (Symptoms – સીપ્ટોમ્સ) દેખાવા પહેલાં આ સમયગાળો હોય છે.

ઉદાહરણ તરીકે, જયારે કોઇ વ્યક્તિ હાર્ટ ડિસીઝ થી સફર થાય છે, તો તેનું યોગ્ય સીમ્ટોમ્સ એ સ્વેલીન્ગ કે પેઇન ને જોવા માટે ઓછો સમય લાગી શકે છે.

લક્ષણો: આ સ્ટેજમા કોઇ લક્ષણો દેખાવા માટે જોવા ન મળે.

2.પ્રોડ્રોમલ પીરિયડ (Prodromal Period – પ્રોડ્રોમલ પીરિયડ):

આ સ્ટેજમા ડિસીઝ ના ઇનીશીયલ સીમ્ટોમ્સ દેખાવા લાગે છે, પરંતુ તે ખાસ સ્પષ્ટ ન હોય.

લક્ષણો સામાન્ય રીતે (Malaise – મેલેઇઝ), થાક, બોડી પેઇન અને ફીવરના સ્વરૂપે હોઇ શકે છે.

આ સ્ટેજ માં વ્યક્તિ ડીસીઝ ના કમ્પ્લીટ ડેવલોપમેન્ટ માટે પ્રીપેઇર થતો હોય છે.

લક્ષણો: માઇનર ડીસ્કમ્ફર્ટ, ડિઝીનેસ,નોઝીયા અને અધર કોમન સિમ્ટોમ્સ.

3.ઇલનેસ પીરિયડ (Illness Period – ઇલનેસ પીરિયડ):

આ સ્ટેજમા, ડિસીઝ તેમના કમ્પ્લીટ્લી સીમ્પટોમ્સ સાથે થાય છે.

શરીર પર સ્પષ્ટ અસર (Specific effects – સ્પેસિફિક એફેક્ટસ) દેખાવા લાગે છે, અને ડિસીઝ ના સિમ્પટોમ્સ એ તેજીથી વિકસે છે.

આ સ્ટેજ માં, પેશન્ટ એ સૌથી વધુ પીડિત અને અસ્વસ્થ લાગે છે, અને તેઓના લક્ષણો સ્પષ્ટ થઇને વધુ જોખમી બની શકે છે.

ઉદાહરણ તરીકે, ફલૂ (Flu – ફલૂ) એના ઉચ્ચ લક્ષણોમાં ચીલ્સ, ફીવર, અને થ્રોટ પેઇન થાય છે.

લક્ષણો: તાવ (Fever – ફીવર), નેઝલ કૉન્જેશન (Nasal Congestion – નેઝલ કૉન્જેસ્ટશન), ચેસ્ટ પેઇન (Chest Pain – ચેસ્ટ પેઇન), (Cough – કફ).

4.કોન્વોલેસન્સ પીરિયડ (Convalescence Period – કોન્વોલેસન્સ પીરિયડ):

આ સ્ટેજ માં, પેશન્ટ એ આરામ પર છે અને શરીર સ્વસ્થ થવાનું શરૂ કરે છે.

ડિસીઝ ના સીમ્ટોમ્સ ઘટવા માંડે છે, અને શરીર પુરે પૃથ્વી માટે મજબૂતી મેળવી રહ્યો છે.

આ સ્ટેજમાં, પેશન્ટ એ ઘણીવાર ટ્રીટમેન્ટ અને આરામ પર આધાર રાખે છે.

લક્ષણો: થાક ઘટી જાય છે, શરીર વધુ સારું કાર્ય કરવા લાગે છે, અને શક્તિ પાછી આવે છે.

5.રિકવરિંગ પીરિયડ (Recovery Period – રીકવરિંગ પીરિયડ):

આ સ્ટેજમા માં, પેશન્ટ એ લગભગ સ્વસ્થ થાય છે અને તેમના તમામ લક્ષણો હટવા માટે વધુ સમયની જરૂરિયાત ન હોઇ શકે છે.

પેશન્ટ સ્વસ્થ સ્થિતિમાં પરત આવીને સામાન્ય કામગીરી કરી શકે છે.

પરંતુ, કેટલીકવાર, પેશન્ટમાં રિલેપ્સ (Relapse)જોવા મળી શકે છે, જેમ કે ડિસીઝ એ સ્પ્રેડ થય શકે છે.

લક્ષણો: હેલ્થ અને ફીઝીકલ સ્ટ્રેન્થ મા રીકવરી.

કનક્લુઝન (Conclusion – કનક્લુઝન):

આ સ્ટેજીસ ઓફ ઇલનેસ (Stages of Illness – સ્ટેજીસ ઓફ ઇલનેસ) દરેક ડિસીઝ ના વિકાસને સમજાવવાનો એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. આ સ્ટેજ એ દર એક વ્યક્તિ માટે અલગ અલગ હોઇ શકે છે.

Q-3 Write Short Answers (Any Two) ટુંકમાં જવાબ આપો. (કોઈ પણ બે) 2×6-12

a. Explain about Altered Immune Response. અલ્ટર્ડ ઈમ્યુન રીસ્પોન્સ વિશે સમજાવો.

અલ્ટર્ડ ઇમ્યુન રિસ્પોન્સ (Altered Immune Response)

અર્થ (Definition):
અલ્ટર્ડ ઇમ્યુન રિસ્પોન્સ એ એવી કન્ડીશન છે જેમાં પેશન્ટના ઇમ્યુન સિસ્ટમનો નોર્મલ રીસ્પોન્સ વિઘટિત (decomposed)થાય છે, જેથી તે બહુ ઓછી (hypoactive), વધારે (hyperactive), કે ખોટા ટાર્ગેટ સામે કાર્યરત (misdirected) થઇ જાય છે.એ પરિણામે પેશન્ટમાં ઇન્ફેક્શન, ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર, એલર્જીક રિએક્શન કે ઇમ્યુનોડેફિશિયન્સી જેવી પેથોલોજીકલ કન્ડીશન્સ જોવા મળે છે.

અલ્ટર્ડ ઇમ્યુન રિસ્પોન્સના મુખ્ય પ્રકારો (Major Types of Altered Immune Responses):
1️⃣ હાઇપરસેન્સિટિવિટી રિએક્શન (Hypersensitivity Reaction)
ઈમ્યુન સિસ્ટમ સામાન્ય કરતા વધારે રિસ્પોન્ડ કરે છે એવું રિસ્પોન્સ થાય છે. તેમાં ચાર પ્રકાર હોય છે:

Type I (Immediate/Anaphylactic reaction):
જે ક્ષણમાં એલર્જન (allergen) પેશન્ટના બોડીમાં જાય છે, તેટલામાં હિસ્ટામિન અને ઇમ્યુન કૅમિકલ્સ રિલીઝ થાય છે. ઉદાહરણ: Asthma, Anaphylaxis, Allergic rhinitis

Type II (Cytotoxic reaction):
એન્ટીબોડી ડાઇરેક્ટલી પેશન્ટના સેલ્સને ડેમેજ કરે છે. ઉદાહરણ: Hemolytic anemia, Blood transfusion mismatch

Type III (Immune complex reaction):
એન્ટીજેન-એન્ટીબોડી કૉમ્પ્લેક્સ form થઈને ટીસ્યુ ડેમેજ કરે છે.ઉદાહરણ: Systemic lupus erythematosus (SLE), Rheumatoid arthritis

Type IV (Delayed hypersensitivity):
આ પ્રકાર T-lymphocytes દ્વારા મિડિએટ થતો હોય છે અને ધીમે દેખાવ કરે છે.ઉદાહરણ: Tuberculin test (Mantoux), Contact dermatitis

2️⃣ ઇમ્યુનોડેફિશિયન્સી (Immunodeficiency)
ઈમ્યુન સિસ્ટમ નબળી(Weak) પડે છે અથવા બિલકુલ જ જવાબ આપતી નથી.બે પ્રકાર:

પ્રાયમરી ઇમ્યુનોડેફિશિયન્સી (Primary Immunodeficiency):
જન્મથી રહેલી હોય છે.ઉદાહરણ: Severe Combined Immunodeficiency (SCID)

સેકન્ડરી ઇમ્યુનોડેફિશિયન્સી (Secondary Immunodeficiency):
પેશન્ટ દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલી હોય છે, જેમ કે HIV/AIDS. ઉદાહરણ: Acquired Immunodeficiency Syndrome (AIDS)

3️⃣ ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર (Autoimmune Disorders)
ઈમ્યુન સિસ્ટમ પોતાના શરીરના સેલ્સને ફોરેઇન બોડી માનીને એટેક કરે છે.ઉદાહરણ:

• Type 1 Diabetes Mellitus
• Hashimoto’s thyroiditis
• Multiple sclerosis
• Myasthenia gravis

4️⃣ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ રિજેક્શન (Transplant Rejection)
પેશન્ટના ઇમ્યુન સેલ્સ દાનમાં મળેલા ઓર્ગન સામે રિસ્પોન્ડ કરે છે અને તેને નકારે છે.ઉદાહરણ: Kidney graft rejection, Liver transplant rejection

મેકેનિઝમ (Mechanism):
Altered Immune Response પેસિએન્ટના B-lymphocytes, T-lymphocytes, macrophages, cytokines અને complement systemના અસમાન્ય એક્ટિવેશન દ્વારા થાય છે.

જે પરિણામે પેશન્ટના બોડીમાં inflammation, cell lysis, tissue destruction કે microbial invasion દેખાવ પામે છે.

ડાયગ્નોસ્ટિક ટેસ્ટ (Diagnostic Tests):
CBC with Differential count

Immunoglobulin levels (IgG, IgA, IgM)

ANA test

ELISA (for HIV)

Skin allergy test

Lymphocyte proliferation assay

CRP, ESR

ટ્રીટમેન્ટ (Treatment):

Hypersensitivity Antihistamines, Corticosteroids, Epinephrine
Autoimmune Disorder Immunosuppressants (e.g., Methotrexate), Monoclonal antibodies
Immunodeficiency IVIG (Intravenous Immunoglobulin), Antiretroviral therapy
Transplant Rejection Cyclosporine, Tacrolimus, Steroids

નર્સિંગ કેર (Nursing Care):
પેશન્ટને ઇન્ફેક્શનથી બચાવવાં સુરક્ષાત્મક પગલાં લેવાં

પેશન્ટના vital signs મોનિટર કરવાં

ઇમ્યુનોથેરાપી દરમિયાન આડઅસર ઉપર અવલોકન

પેશન્ટને વ્યક્તિગત હાઈજીન અંગે શિક્ષણ

પેશન્ટને બૂસ્ટર ડોઝ અથવા રિકવરી પર કાઉન્સેલિંગ આપવું

સારાંશ (Summary):અલ્ટર્ડ ઇમ્યુન રિસ્પોન્સ એ પેશન્ટના ઇમ્યુન સિસ્ટમના કાર્યમાં થયેલો વિઘટન છે, જે ઘણીવાર જાનલેણી સ્થિતિ અરાઇઝ કરી શકે છે. તેનો યોગ્ય સમયસર ડાયગ્નોસિસ, ટ્રીટમેન્ટ અને નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ પેશન્ટના જીવનમાં ફેરફાર લાવી શકે છે.

b. Define Hypovolemia and write Nursing Care of Hypovolemia. હાયપોવોલેમીયાની વ્યાખ્યા આપી તેની નીંગ કેર લખો.

Hypovolemia ( હાઇપોવોલેમિયા) :

Hypovolemia (હાઇપોવોલેમિયા) એ એવી ક્લિનિકલ કન્ડીશન છે જેમાં પેશન્ટના શરીરમાંના બ્લડ અથવા ફ્લૂઇડ (fluid)ના વોલ્યુમમાં ઘટાડો થતો જોવા મળે છે. આ કન્ડિશન એ ખાસ કરીને ઇન્ટ્રાવાસ્ક્યુલર (intravascular) વોલ્યુમના ઘટાડાને દર્શાવે છે, જેનાથી ઓર્ગન પરફ્યુઝન (organ perfusion) ઓછું થઇ શકે છે અને શોક (shock) જેવી સિવ્યર કન્ડિશન અરાઇઝ થઇ શકે છે. Hypovolemia થવા પાછળના મુખ્ય કારણોમાં એક્સેસીવ બ્લીડિંગ (bleeding), ડિહાઇડ્રેશન (dehydration), પર્સિસ્ટન્ટ વોમિટિંગ (vomiting), ડાયરિયા (diarrhea), સિવિયર બર્ન્સ (burns) અને પોલ્યુરિયા (polyuria) ઇન્વોલ્વ છે. પેશન્ટમાં થતી મુખ્ય ક્લિનિકલ સિમટોમ્સ તરીકે ટૅકીકાર્ડિયા (tachycardia), હાયપોટેન્શન (hypotension), કોલ્ડ ક્લેમી સ્કિન (cold clammy skin), રેપિડ બ્રેધિંગ (rapid breathing), ઓલિગ્યુરિયા (oliguria) અને અલ્ટર્ડ મેંટલ સ્ટેટસ (altered mental status) નો સમાવેશ થાય છે. જો સમયસર ટ્રીટમેન્ટ ન આપવામાં આવે તો આ કન્ડિશન એ લાઇફ થ્રીએટનીન્ગ બની શકે છે.

Hypovolemia ની નર્સિંગ કેર (Nursing Care of Hypovolemia):

1.Monitoring of Vital Signs:

પેશન્ટના વાઇટલ સાઇન (vital signs) જેમ કે બ્લડ પ્રેશર (blood pressure), પલ્સ રેટ (pulse rate), રેસ્પિરેટ્રી રેટ (respiratory rate) અને ટેમ્પરેચર (temperature)ને રેગ્યુલર્લી રીતે મોનિટર કરવાં આવશ્યક છે જેથી પેશન્ટની સ્થિતિમાં થતા પોઝિટિવ કે નેગેટિવ ફેરફારો સમયસર ઓળખી શકાય.

2.Fluid Replacement Therapy:

પેશન્ટને ઇન્ટ્રાવીનસ (intravenous) ફ્લૂઇડ્સ પ્રોવાઇડ કરીને લોસ થયેલ વોલ્યુમ રીપ્લેસ કરવું સૌથી ફસ્ટ એઇમ હોવો જોઇએ. નર્સે ફ્લૂઇડ્સના ટાઇપ, રેટ અને રેસ્પોન્સનું કેરફૂલી મોનીટરીંગ કરવું જોઇએ.

3.Intake and Output Monitoring:

પેશન્ટના ફ્લૂઇડ ઇન્ટેક અને યૂરિન આઉટપુટનું સચોટ ડોક્યુમેન્ટેશન અને મોનિટરિંગ ખૂબ ઇમ્પોર્ટન્ટ હોય છે. ઓલિગ્યુરિયા અથવા એન્યુરિયા (anuria) જેવા સિમટોમ્સ એ હાઇપોવોલેમિયાની સિવ્યારીટી દર્શાવે છે.

4.Assessment of Mental Status:

પેશન્ટના મેંટલ સ્ટેટસ (mental status)નો નિયમિત અંદાજ લેવો જરૂરી છે કારણકે બ્રેઇન પર બ્લડ સપ્લાય ઘટવાથી અલ્ટર્ડ સેન્સોરીયમ (altered sensorium) અથવા કન્ફ્યુઝન (confusion) થઇ શકે છે.

5.Skin and Peripheral Circulation Observation:

સ્કિનના કલર, ટેમ્પરેચર અને કેપિલેરી રિફિલ ટાઇમ (capillary refill time)થી પેરિફેરલ પર્ફ્યુઝનનું અસેસમેન્ટ થાય છે, જે હાઇપોવોલેમિયાની કન્ડિશન જણાવી શકે છે.

6.Oxygen Administration:

જો પેશન્ટમાં હાઇપોક્સિયા (hypoxia)ના સિમટોમ્સ જોવા મળે તો ઓક્સિજન થેરાપી (oxygen therapy) આપવી જોઈએ.

7.Emotional Support and Communication:

પેશન્ટ અને તેના ફેમેલી ને સ્થિતિ અંગે સમજાવવી, તેમને આશ્વાસન આપવું અને પેશન્ટ ને લાગણીભર્યું સમર્થન આપવું પણ નર્સની જવાબદારીમાં આવે છે.

Hypovolemia એ સિવ્યર અને ઇમીડીયેટ ધ્યાનમાં લેવાની કન્ડિશન છે અને તેનું ઇફેક્ટીવ મેનેજમેન્ટ માટે સમયસરની ઓળખ અને યોગ્ય નર્સિંગ ઇન્ટરવેન્શન (intervention) અનિવાર્ય છે.

c. Write about role of Circulatory Nurse In Operation Theatre. ઓપરેશન થીએટર માં સરકયુલેટરી નર્સના રોલ વિશે લખો.

ઇન્ટ્રોડક્શન (Introduction):

Circulatory Nurse એ Operation Theatre (OT) ની નર્સિંગ ટીમમાં એવી નર્સ હોય છે જે સ્ટરાઇલ ફિલ્ડ બહાર રહીને, OT ની તમામ સુવ્યવસ્થા, સહયોગ અને સલામતી માટે જવાબદાર હોય છે.તે non-sterile team member તરીકે ફંક્શન કરે છે અને લાઇફ સેવીન્ગ કે સર્જિકલ ઇન્સટ્રુમેન્ટ ને કન્ટ્રોલ કરે છે.

ઓપરેશન થીએટર માં Circulatory Nurse ની મુખ્ય જવાબદારીઓ (Major Responsibilities):

1.Pre-operative તૈયારીમાં સહભાગી બનવી:

• OT ની ક્લીનલીનેસ અને સેનેટાઇઝેશન ચકાસવી.
• જરૂરી ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ અને સ્યુચર સામગ્રી હાજર રાખવી.
• OT table, suction, cautery, monitors વગેરેનું ફંક્શનલ હોવું ખાતરી કરવી
• Sterile packs ઓપન કરીને scrub nurse ને આપવું
• Consent form ચકાસવો અને પેશન્ટ ઓળખપત્ર match કરવો
• Pre-operative safety checklist અનુસાર તમામ તૈયારી પુરી કરવી જરૂરી છે.

2.પેશન્ટ ટ્રાન્સફર અને પોઝીશનિંગ:

• પેશન્ટને stretcher પરથી OT table પર ટ્રાન્સફર કરાવવામાં હેલ્પ કરવી.
• Surgeon અને anesthetist ના સૂચન મુજબ પેશન્ટને position આપવી (e.g., lithotomy, prone, supine)
• Safety belts fix કરવી
• Proper positioning prevents nerve injury and pressure ulcers.

3.સર્જરી દરમ્યાન Non-Sterile Support આપવો:

• OT ના દરવાજા ખોલવા, record maintain કરવા, અને supplies લાવવા
• Specimens (biopsy, tissue) ને લેબ માટે લેબલ કરીને મોકલવા.
• Blood products, medications, implants surgeon સુધી પહોંચાડવા
• Documentation (instrument count, time of incision, closure, sponge count)
• Circulatory nurse acts as a link between sterile team and outer OT area.

4.Communication Link:

• OT બહારની ટીમ, like laboratory, blood bank, CSSD, pharmacy સાથે talk કરવો
• Critical call/notification surgeon માટે pass-on કરવો
• Patient’s relatives સાથે update માટે co-ordinate કરવું (if allowed)
• Nurse ensures smooth intra-operative communication.

5.Emergency મેનેજમેન્ટ માં હેલ્પ :

• Crash cart/nebulizer/oxygen cylinder તૈયાર રાખવો
• Anaphylactic reaction કે cardiac arrest જેવી સ્થિતિમાં ઇમીડીયેટ્લી equipment લાવવું
• Additional instrument/equipment આપવામાં સહાય કરવી
• Quick response saves life during OT emergencies.

• 6.Post-operative Documentation & Clean-up:
  Final sponge/needle/instrument count confirm કરવો
• Specimen dispatch records maintain કરવો
• OT instruments disinfect કરવા CSSD મોકલવા
• Used linen/waste biomedical waste management મુજબ discard કરવો
• OT disinfect and re-stock for next case

• Post-op record keeping ensures legal and procedural safety.

ક્વોલીટીસ (Qualities Required):

• Alertness & quick response
• Effective communication
• Infection control knowledge
• Accurate documentation skill
• Team coordination & empathy

કનક્લુઝન (Conclusion):
Circulatory Nurse OT ના સાઇલેન્ટ અને સેન્સીટીવ એન્વાયરમેન્ટ માં “invisible backbone” તરીકે વર્ક કરે છે. તે sterile field બહાર રહીને સમગ્ર સર્જરીના સમયગાળા દરમિયાન પેશન્ટ, OT ટીમ અને અન્ય વિભાગો વચ્ચે સંચાર, વ્યવસ્થાપન અને સહયોગ માટે જવાબદાર હોય છે.

d. Define Epilepsy and write Nursing Care of Epilepsy. એપીલેપ્સીની વ્યાખ્યા આપી તેની નસીંગ કેર લખો.

epilepsy (એપીલેપ્સી):

જો પેશન્ટને વારંવાર સીઝર્સ ના એપિસોડ આવે તો તે કન્ડિશન એ એપીલેપ્સી માં કન્વર્ટ થાય છે.એપીલેપ્સી એ મેન્ટલ એબનોર્માલીટી છે કે જેમા વ્યક્તિના બ્રેઇન માં ન્યુરોનના ઇલેક્ટ્રિક ઇમ્પલ્સીસ એ ખૂબ જ ડિસ્ટર્બ થાય છે જેના કારણે ન્યુરોન મા એબનોર્મલ ઇલેક્ટ્રિકલ એક્ટિવિટી જોવા મળે છે અને એપીલેપ્સી ની કન્ડિશન થાય છે જેના કારણે બોડીમાં જર્કિંગ મુમેન્ટ અરાઇસ થાય છે.

એપીલેપ્સી નું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ:

પેશન્ટને ઇન્જરીમાંથી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પ્રોપરલી સેફ environment રાખવું.

પેશન્ટને ઇન્જરી માંથી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે સાઇડ રેઇલ્સને અપ રાખવી.

પેશન્ટના માઉથમાં કોઈપણ પ્રકારની વસ્તુ ન આપવી.

પેશન્ટ એ જો ગળામાં કોઈપણ વસ્તુ પહેરેલી હોય તો તેને લુઝ કરી નાખવી.

પેશન્ટને રિસ્ટ્રેઇન પ્રોવાઇડ ન કરવુ જેના કારણે ઇન્જરીમાંથી પ્રિવેન્ટ કરી શકાય.

પેશન્ટના હેડની નીચે સ્મોલ પિલ્લો પ્રોવાઇડ કરવો.

જો પેશન્ટને વોમિટિંગ થતી હોય તો તે એસ્પિરેટ ન કરી જાય તે માટે પ્રોપરલી ધ્યાન રાખવું.

suction એ રેડીલી અવેલેબલ રાખવુ.

પેશન્ટ નું એરવે પેટન્ટ રાખવુ જેના કારણે પ્રોપરલી બ્રિધિંગ કરી શકે.

પેશન્ટને પ્રોપરલી બેડ રેસ્ટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

પેશન્ટની સ્પેશ્યલી કીટોજેનીક ડાયટ લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી તેમાં મુખ્યત્વે કાર્બોહાઈડ્રેટ નું પ્રમાણ ઓછું રાખવામાં આવે છે અને ફાઇબર, મિનરલ , પ્રોટીન ની માત્રા વધુ પ્રમાણમાં આપવામાં આવે છે.

પેશન્ટને ઇન્ટરા વિનર્સ ફ્લુઇડ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટને ઓક્સિજન થેરાપી પ્રોવાઈડ કરવી.

patient ને પ્રોપરલી કામ તથા કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું.

પેશન્ટ ને પ્રોપરલી મેડિકેશન લેવા માટે એડવાઈઝ આપવી.

Q-4 Write Short notes (Any Three) ટુંક નોંધ લખો 3×4-12

a. Suture Material સ્યુસર મટિરિયલ

ડેફીનેશન (Definition):

Suture material એ એવી સર્જિકલ થ્રેડ છે જેનો ઉપયોગ પેશન્ટના ઘાવ (wound) કે ઇનસીઝન (incision) ક્લોઝ કરવા માટે થાય છે. તેનો મુખ્ય હેતુ બોડી ના ટિશ્યુઓ (tissues) જોડવાનો અને નેચરલ હીલિંગ પ્રક્રિયા સુધી તેમને જગ્યા પર જ રાખવાનો હોય છે.

સ્યુચર મટીરિયલની જરૂરિયાત (Need for Sutures):

• હેમોસ્ટેસિસ (Hemostasis) માટે
• ટિશ્યુ પરત લાવવા (Tissue approximation) માટે
• ઇન્ફેક્શન અટકાવવા ( infection Prevention)
• જખમ ઝડપથી અને યોગ્ય રીતે સાજું થાય તે માટે
• ઓર્ગન કે બોન ની સ્ટેબીલીટી જાળવવા માટે

સ્યુચર મટીરિયલના મુખ્ય પ્રકારો (Types of Suture Material):

1.According to Absorbability (શોષણ ક્ષમતા પ્રમાણે)

A. Absorbable Sutures (એબ્સોર્બેબલ):

આ મટીરિયલ બોડી માં દાખલ થયા બાદ કેટલાંક દિવસોમાં શરીર દ્વારા જાતે એબ્ઝોર્બ થય જાય છે.
Use: Internal organs, gastrointestinal tract, gynecological surgeries

Examples:

• Plain Catgut (એનિમલ ઇન્ટેસ્ટાઇનમાંથી)
• Chromic Catgut (ટાઈમ-ડિલે થવાનો માટે ટ્રીટેડ)
• Polyglactin 910 (Vicryl)
• Polyglycolic acid (Dexon)
• Polydioxanone (PDS)

Absorption Time:

Vicryl: ~60-90 days
Catgut: ~7-10 days
PDS: ~120-180 days

B. Non-Absorbable Sutures (નોન એબ્સોર્બેબલ):

આ મટીરિયલ બોડી દ્વારા એબ્ઝોર્બ થતું નથી અને ઘણીવાર તેનું સર્જિકલ રીતે દૂર કરવું પડે છે.

Use: Skin, cardiovascular, neurological, and orthopedic surgeries

Examples:

• Silk
• Nylon (Ethilon)
• Polypropylene (Prolene)
• Polyester (Ethibond)
• Stainless Steel wire

2.According to Structure (બાંધકામ પ્રમાણે):

A. Monofilament Sutures:
એક જ તંતુમાંથી બનેલા હોય છે → ઘસારો ઓછો → ઇન્ફેક્શનનુ રીસ્ક ઓછું

Example: Nylon, Prolene, PDS

B. Multifilament Sutures:
ઘણા તંતુઓથી વણેલા → વધુ મજબૂત → knot security વધારે
Example: Silk, Vicryl, Polyester

3.According to Origin (મૂળ આધારે)

A. Natural Sutures:
નેચરલ સોર્સમાંથી મેળવેલા

Example: Catgut (sheep intestine), Silk (silkworm)

B. Synthetic Sutures:
મેનમેઇડ પોલિમર આધારિત મટીરિયલ
Example: Vicryl, Nylon, PDS, Prolene

4.According to Usage Site (સ્થળ પ્રમાણે):
Site Preferred Sutures
Skin Nylon, Prolene
Internal Organs Vicryl, PDS
Cardiovascular Prolene
Orthopedic Stainless steel wire
Neurosurgery Silk, Prolene

Suture Sizes (સ્યુચરનું માપ):
વધુ મોટું નંબર → વધુ પાતળું થ્રેડ

0 to 7 = thick sutures (for orthopedic or fascia)

4-0 to 10-0 = finer sutures (for blood vessels, nerves, eyes)

Example:

6-0 Nylon → Used for facial/cosmetic suturing

0 Vicryl → For muscle closure

Suture Needles (સ્યુચર સૂઈના પ્રકારો):

Cutting Needle – Hard tissue (Skin)

Reverse Cutting – Plastic surgery

Tapered Needle – Soft tissue (intestine, bladder)

Blunt Needle – Friable tissues (liver)

• નર્સનું રોલ (Role of Nurse with Suture Materials):
  Sterile field maintain કરવી
• સાચો પ્રકાર પસંદ કરવો – Absorbable vs Non-absorbable
• Suture expiry date & labeling ચકાસવી
• OT set-up માં instrument અને sutures તૈયાર રાખવા
• Doctor ના ઓર્ડર પ્રમાણે sutures assist/handle કરવાં
• Post-op wound inspection માટે sutures assess કરવાં
• Suture removal માટે aseptic technique પાલન કરવું
• Documentation – Suture type, size, site, date of removal

Suture materials એ સર્જિકલ મટીરીયલ એ પેશન્ટના સેફ વુન્ડ માટે આધારભૂત પાયાનું સાધન છે. તેનું યોગ્ય પસંદગી, ઉપયોગ અને મેનેજમેન્ટ એક કુશળ નર્સ માટે ખૂબ ઇમ્પોર્ટન્ટ હોય છે.

b. Haemodialysis – હિમોડાયાલિસીસ

Definition:-

 હીમો ડાયાલીસીસ એટલે રીનલ ફેલ્યોરના કેસ મા શરીરમાંથી વધારા ના કચરા ને (મેટાબોલીક વેસ્ટ પ્રોડક્ટ) દૂર કરવાની આ એક પદ્ધતિ છે, જેમા લોહીમાંથી વધારા ના કચરા ને દૂર કરવામા આવે છે.હાનિકારક પદાર્થોને દૂર કર્યા પછી, શુદ્ધ બ્લડ દર્દીના શરીરમા રિટર્ન કરવામા આવે છે.

Purpose :-

• દર્દીના શરીરમાંથી વધારા ના કચરા ને દૂર કરવા.
• શરીરની બફર સિસ્ટમને સકારાત્મક બનાવવા માટે
• શરીરમાંથી વધારાનુ પ્રવાહી દૂર કરવા માટે

• વોટર રિટેનશન ઓછું કરવા માટે

• શરીરમાં ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સનું લેવલ જાળવવા

• બીજા કોમપ્લીકેશન ને પ્રિવેન્ટ કરવા

Indications:-

• એક્યુટ રીનલ ફેલ્યોર
• ક્રોનિક રીનલ ફેલ્યોર
• યુરેમિયા
• રીનલ એનસેફેલોપથી
• સીવીયર એડીમા
• મેટાબોલિક એસીડોસીસ

Procedure :-

હેમોડાયલિસિસમા બ્લડ ના શુદ્ધિકરણ માટે નુ મશીન (ડાયલાઈઝર) હોય છે. જેમા દર્દીના શરીરમાથી અશુદ્ધ આર્ટરી નુ બ્લડ લેવામા આવે છે અને તેને મોકલવામા આવે છે. બ્લડ મા રહેલ નકામો કચરો ફિલ્ટર થાય છે પછી શુદ્ધ બ્લડ બની જાય છે જેને વેઈન મારફતે દર્દી મા ઇન્જેક્ટ કરવામા આવે છે.

હેમોડાયલિસિસ મા  fistula (આર્ટરિ અને વેઇન નુ જોડાણ) બનાવવા મા આવે છે . જ્યાથી ઇમપ્યોર બ્લડ ને બહાર કાઢવામા આવે છે અને પ્યોર બ્લડ ને અંદર દાખલ કરવામા આવે છે.

આ fistula  wrist ,arm અને neck પર બનાવી શકાય છે.

Complication:-

• ડીહાઈડ્રેશન
• હાયપો વોલેમિયા
• હાયપો ટેન્શન
• હાયપો વોલેમિક શોક
• સેપ્ટીસેમિયા
• ડેથ

Care during hemodialysis:-

• દર્દી નું વજન ચેક કરવું અને  તેને નોંધવું.
• ડાયાલિસિસ માટે દર્દી પાસેથી લેખિત સંમતિ મેળવવામાં આવે છે.
• ડાયાલિસિસની પ્રોસિઝર સમજાવવી જેથી તેમને ચિંતા ઓછી થાય છે
• દર્દીને આરામદાયક પોઝિશન આપવી
• દર્દીને ડાયાલિસિસ પહેલાં એન્ટિહાઇપરટેન્સિવ અને વાસોડિલેટર દવાઓ ચાલુ હોય તો બંધ કરવા કહેવું કારણ કે ડાયાલિસિસને કારણે હાયપોટેન્શન થાય છે
• વાઇટલ સાઈન ચેક કરવા અને મોનીટર કરવા
• ડાયાલિસિસ દરમિયાન જો કોઈ સમસ્યા હોય તો દર્દીને તેના વિશે પૂછવું જોઈએ અને જો જરૂરી હોય તો તરત જ ડૉક્ટરને જાણ કરવી જોઈએ.
• દર્દીની ફિસ્યુલા સાઇટને નિયમિતપણે ચેક કરતા રહો કારણ કે પ્રોસિઝર દરમીયાન હીપેરિનના ઉપયોગને કારણે, કલોટિંગ ની પ્રક્રિયા ધીમી પડી જાય છે અને બ્લીડિંગ થવાની  શક્યતા વધી જાય છે.
• તમામ ઈમરજન્સી દવાઓ દર્દીની પાસે તૈયાર રાખવી જોઈએ
• દર્દીને જરૂરી દવાઓ આપવી જોઈએ.
• હેમોડાયલિસિસ પૂર્ણ થયા પછી, દર્દી નુ વજન ફરીથી ચેક કરવુ જોઈએ
• હેમોડાયલિસિસ પછી દર્દીને  જરૂરી દવાઓ આપવી જોઈએ.

c. Graft versus host disease. – ગ્રાફ્ટ વર્સીસ હોસ્ટ ડીસીઝ

આ એક સીસ્ટેમેટિક  ડિસઓર્ડર છે કે જેમા ગ્રાફ્ટ ઇમ્યુન સેલ તે હોસ્ટ ને ફોરેન સબસ્ટન્સ તરીકે ઓળખે છે અને પછી રેસીપીયન્ટ બોડી સેલ પર એટેક કરે છે.ગ્રાફ્ટ એટલે ડૉનેટ કરવુ અને હોસ્ટ એટલે રેસીપીયન્ટ ના ટીશ્યુ.આમા કોય પણ ગ્રાફટ મૂકવામા અવેલ હોય તેના તરફ રીએક્શન હોસ્ટ ના બોડી તરફ થી જોવા મળે છે જે ઇમિડિયેટ હોય શકે છે તથા લેટર સ્ટેજ માં પણ રિજેક્શન જોવા મળી શકે છે.આ રિજેક્શન ના સાઇન એ એન્ટીજન એન્ટીબોડી રીએક્શન જેવા જ જોવા મળે છે.

The full form of GVHD IS GRAFT VERSUS HOST DISEASE.( ગ્રાફ્ટ વર્શેસ હોસ્ટ ડીસીઝ)

ગ્રાફ્ટ વર્સીસ હોસ્ટ ડીજીસ એ ત્યારે થાય છે જ્યારે કોઇ ઇમ્યુનોડેફિશિયન્ટ પેશન્ટએ immunicompetent સેલ સાથે ટ્રાન્સફર અથવા ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરે ત્યારે graft versus host disease જોવા મળે છે. ગ્રાફ્ટ વર્સીસ host ડીસીઝ એ ત્યારે જોવા મળે છે જ્યારે ડોનર અને રેસીપીઅન્ટ ના હ્યુમન લ્યુકોસાઇટ એન્ટિજન ( human leukocyte antigen HLA)મેચ ન થતા હોય ત્યારે જોવા મળે છે.

GRAFT VERSUS HOST DISEASE occurs after:

1)blood transfusion ,

2)liver, kidney and bone Merrow transplantation,

3)after fetal thymus transplantation,

GRAFT VERSUS HOST DISEASE એ ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશનના 100 દિવસ ની અંદર જોવા મળે છે.

તે મુખ્યત્વે
સ્કીન(Skin) ,
લીવર(Liver) ,
અને ગેસ્ટેરો ઇન્ટરેનલટ્રેક (Gastrointestinal Track) ને અફેક્ટ કરે છે.

sign and symptoms/clinical manifestation of GRAFT VERSUS HOST DISEASE.(લક્ષણો તથા ચિન્હો):

• macula popular rashes on the skin,palms,hands and soles of feet.
• આ rashes એ entire બોડીમાં સ્પ્રેડ થાય છે.
• પેટમાં દુખવું(Abdominal pain),
• નોઝીયા(nausea),
• વોમીટીન્ગ (vomiting),
• ડાયરીયા (diarrhea),
• માલએબ્ઝોર્બસન્સ (malabsorbtion),
• માઇલ્ડ jaundice થવો અને લીવર enzyme એલિવેટેડ થવા,
• બેક્ટેરિયલ તથા ફંગલ ઇન્ફેક્શન થવું,
• જો સિમ્ટોમ્સ કે માત્ર ગેસ્ટેરો ઇન્ટેસ્ટાઇનલ ટ્રેકમાં તથા સ્કીનમાં જ હોય તો તેનો prognosis સારો રહે છે પરંતુ જો મલ્ટીસિસ્ટમ ઇન્વોલ્વ હોય તો prognosis એ બહુ સારો રહેતો નથી.

treatment of GVHD:

• પેશન્ટને કોર્ટિકોસ્ટીરોઇડ મેડિસિન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને ઇમ્યુનોસપ્રેશન્ટ એજન્ટ (methotrexate, Cyclosporine) પ્રોવાઇડ કરવું.
• જ્યારે બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન કરવાનું હોય ત્યારે તેને પ્રોપર અસેસમેન્ટ કરવું.
• પેશન્ટને કોઇપણ Adverse રિએક્શન છે કે નહીં તે અસેસ કરવું.
• પેશન્ટને skin Redness, erythema, swelling છે કે નહીં તે અસેસ કરવું.
• પેશન્ટને ઇમ્યુનોસપ્રેસીવ થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેશન્ટને બીજા કોઈ સાઇન અને સીમટોમ્સ હોય તો ઇમીડીયેટ્લી ડોક્ટરને જાણ કરવી.

d. Nursing Process- નસીંગ પ્રોસેસ

Nursing process HALL એ 1955 મા introduced કર્યું હતુ. આ એક systemic decision making process છે. જેમાં assessment, Nursing diagnosis , planning implementation, evaluation ના steps થી problem solve કરવામા આવે છે. આ એક સતત ચાલતી process છે. સમયાંતરે દર્દીના health status અને health problem ને assess કરતા રહેવામા આવે છે. અને તેમાંથી મળતા feed back અથવા  evaluation ના આધારે નર્સીંગ કેર ને modify કરવામા આવે છે. આમ nursing process એ સતત ચાલતુ cycle છે. આમા ઉપર બતાવેલ સ્ટેપ્સ એકબીજા સાથે interrelated અને interdependent. છે.

નર્સિંગ પ્રોસેસ પેશન્ટ ને નર્સિંગ કેર આપવાનો એક સીસ્ટેમિક પ્રોસેસ છે જેના સ્ટેપ્સ નીચે મુજબ ના છે.

1.Nursing Assessment:-

 Definition:-

અસેસમેન્ટ  એટલે ક્લિનિકલ ઇન્ફોર્મેશન કલેક્ટ કરી તેનું ઇન્ટરપ્રિટેશન કરવું.

આમાં પેશન્ટ ની વેલનેસ, ફનક્ષનલ એબિલીટી, ફિઝિકલ સ્ટેટશ, સ્ટ્રેંથન, એકચ્યુઅલ ઍન્ડ પોટેનશીયલ હેલ્થ પ્રોબ્લેમ ની માહિતી એકઠી કરવામાં આવે છે.

Purpose of assessment:-

 Patient ના હેલ્થ ની માહિતી મેળવવા માટે

Patient ના નોર્મલ ફંકશન જાણવા માટે

મેળવેલ માહીતી નું અરેંજમેન્ટ કરવા માટે

નર્સિંગ પ્રોબ્લેમ નું ઇન્વીસ્ટીગેશન કરવા

નર્સિંગ ડાયગનોસિસ ની ફ્રેમ બનાવવા માટે

હેલ્થ પ્રોબ્લેમ ને ઓળખવા માટે

ક્લાયન્ટ ની strength ઓળખવા માટે

હેલ્થ ટીચિંગ ની નીડ ને ઓળખવા માટે

Type of Assessment:-

Initial assessment:-

  આ assessment એડમિશન સમયે કરવામા આવે છે દાત :- નર્સિંગ એડમિશન

 B.Problem focused assessment:-

     Specific પ્રોબ્લમ ને ઓળખવા માટે early assessment કરવામાં આવે છે.

દાત :- યુરિનેશન ના પ્રોબ્લમ ને અસેસ કરવા માટે દર કલાકે ફ્લૂઈડ ઇન્ટેક અને યુરીન આઉટપુટ ચેક કરવા મા આવે છે.

C. Emergency Assessment:-

        પેશન્ટ ના ફીજીયોલોજીકલ ક્રાયસિસ  જેવીકે લાઇફ થરીટિંગ પ્રોબલેમ ને ઓળખવા માટે રેપિડ અસેસમેન્ટ કરવામાં આવે છે.

દાત:- અસેસમેંટ ઓફ કલાયન્ટ એરવે,

કાર્ડિયાક અરેસ્ટ પછી બ્રીથીંગ સ્ટેટસ અને સેક્યુલેશન જોવું.

D.Time lapsed assessment:-

    આમાં ડેટા ને ઇનીશિયલ અસેસમેન્ટ સાથે કમપેર કરવામાં આવે છે આમાં રીઅસેસમેન્ટ કરવામાં આવે છે.આમાં કલાયન્ટ ના હાલ ની સ્થિતી ને પહેલા લીધેલા બેઝ લાઈન ડેટા સાથે સરખાવવા માં આવે છે.

Component of assessment:-

Collecting data

Organizing data

Validating data

Recording data

1.Collecting data:-

કલાઈન્ટ ના હેલ્થ સ્ટેટસ ની માહિતી મેળવવા માટે ની પ્રકિયા ને ડેટા કલેક્શન કહે છે. જેમાં નર્સિંગ હેલ્થ હિસ્ટરી, ફીઝીકલ અસેસમેન્ટ,

ફીઝીકલ એક્ઝામીનેશન, લેબોરેટરી રીઝલ્ટ તથા ડાઈગનોસ્ટિક ટેસ્ટ નો સમાવેશ થાય છે.

ડેટા માં પાસ્ટ હિસ્ટ્રી ની સાથે સાથે પ્રેઝન્ટ complain નો સમાવેશ કરવામાં આવે છે.

જ્યારે ડેટા કલેકટ કરતા હોય ત્યારે નીચે મુજબ ના મુદ્દા ધ્યાન માં રાખવા જોઈએ.

1.ડેટા કલેક્શન સિસ્ટેમેટિક અનેકંટીન્યુઝ લેવા જોઈએ જેથી ડેટા માં થતી ભૂલો અટકાવી શકાય છે.

2. ડેટા તે એકચ્યુઅલ અથવા પોટેનશીયલ હેલ્થ પ્રોબ્લેમ મુજબ ના હોવા જોઈએ.

3.ડેટા તે ડીસક્રીપ્ટિવ, ક્લીઅર, કનસાઇઝ, કમ્પ્લિટ હોવા જોઈએ

Type of Data :-

ડેટા ના બે પ્રકાર છે .

Subjective data

Objective data

Subjective data:-

 આને symptoms અથવા Covert data તરીકે ઓળખવા માં આવે છે.

Subjective data તે patient પોતે આપે છે.

આ ડેટા માં patient પોતે પોતાનો અગાઉ નો અનુભવ,તેમજ ફિલિંગ, ઇમોશન નું વર્ણન પોતાના શબ્દો માં કરે છે .

Objective data :-

  આને sign અથવા overt data તરીકે ઓળખવા માં આવે છે.

ઓબજેક્ટિવ ડેટા ને હેલ્થ ટીમ દ્વારા લેવામાં આવે છે જેમ કે observation,physical examination, diagnostic test દ્વારા મીઝર કરવામાં આવે છે.

Source of data :-

Primary sources:-

આમાં ડેટા ડાયરેક્ટ patient જોડે થી મેળવવા માં આવે છે જેમાં ફિઝિકલ એક્સામિનેશન તેમજ ઇન્ટરવયૂ નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

Secondry sources:-

આમાં ડેટા patient ના સગા વ્હાલા તેમજ patient ના મેડિકલ રેકૉર્ડ, ચાર્ટ અને હેલ્થ ટીમ ના બીજા મેમ્બર જોડે થી મેળવવા માં આવે છે.

Method of Data Collection :-

1.Observation:-

આમાં patient નું ઓબઝરવેશન કરીને માહિતી મેળવવા માં આવે છે.

2. Interview:-

   ઈન્ટરવ્યુ તે patient જોડે માહિતી મેળવવા માટે પ્લાનફૂલ તેમજ પરપઝફૂલ કોમ્યુનિકેશન છે. જેમાં ક્લાયન્ટ ના પ્રોબલમ ને ઓળખવો, patient ને teach કરવા માટે, તેમજ કાઉન્સેલિંગ કરવા માટે માહિતી એકઠી કરવામાં આવે છે.

3.Examination:-

    હેલ્થ પ્રોબ્લેમ ને ઓળખવા માટે સિસ્ટેમેટિક ડેટા કલેકટ કરવા માં આવે છે.જેમાં physical examination technic , laboratory result નું

ઇન્ટરપ્રિટેશન, મીઝરમેન્ટ નો સમાવેશ થાય છે.

Cephalo caudal approach :- Head to Toe examination

Body system approach:- body system ની તપાસ કરવી

Review of system approach:- Particular area ની તપાસ કરવી

Organizing Data :-

Patient પાસે થી જે

ડેટા(માહિતી)કલેકટ કરીને નર્સ તેનું યોગ્ય રીતે ગોઠવણી કરે છે.

3.validating data:-

   Validation એટલે સરળ શબ્દો માં કહીએ તો ઇન્ફોર્મેશન મેળવી છે તેનું cross check કરવું. મેળવેલ માહિતી factual or true છે કે નહિ તે confirm કરવામાં આવે છે.

4. Recording data :-

    Document નું રેકોર્ડિંગ કરવું એ મહત્વ નુ છે.રેકૉર્ડ તે accessible (સુલભ),understable અને complete, સુવાચ્ય હોવો જોઈએ.

રેકોર્ડિંગ તે સિસ્ટમેટીકલી (પદ્ધતિસર)

કરવું જોઈએ.

2.Nursing Diagnosis:-

   Nursing diagnosis તે nursing process નું બીજું સ્ટેપ છે. જે નર્સિંગ અસેસમેન્ટ ને ફોલો કરે છે.

આ ફેઝ માં કલેકટ કરેલા ડેટા નું એનાલિસિસ કરવામાં આવે છે જેમાંથી પ્રોબ્લેમ ને ઓળખી ને નર્સિંગ ડાઈગનોસિસ બનાવવા માં આવે છે.જેના આધારે નર્સિંગ કેર આપવા માં આવે છે.

North American Nursing Diagnosis Association (NANDA  1992) માં Nursing Diagnosis ની નીચે પ્રમાણે ની વ્યાખ્યા આપી છે.

“Individual ,family, અથવા કોમ્યુનિટી ના એકચ્યુઅલ અથવા પોટેનશિયલ હેલ્થ પ્રોબ્લેમ નું ક્લીનિકલ જજમેન્ટ છે. Nursing diagnosis તે આઉટકમ ને પહોચી વળવા માટે Nurisng intervention ના સીલેકશન ની માહીતી પ્રોવાઈડ કરે છે.”

Nursing diagnosis ને written format માં લખીએ તેણે  “PES”

કહે છે.

P=Problemstatement/diagnostic label/definition

E= Etiology/related factors/causes

S=Defining

characteristics/signs and symptoms

PURPOSES OF NURSING DIAGNOSIS:-

 A collect કરેલા data નુ analyze કરવા માટે .

 B. client’s નું normal functional level statement ને ઓળખવા માટે .

C. client’s strength અને weaknesses ને ઓળખવા માટે.

D. diagnostic weaknesses ને બનાવવા માટે.

CHARACTERISTICS OF NURSING DIAGNOSIS:-

1.  તે સ્પષ્ટ અને સંક્ષિપ્ત રીતે હેલ્થ પ્રોબ્લેમ જણાવે છે

 2.  તે ક્લાયન્ટ વિશેના હાલના પુરાવાઓ પરથી માહિતી લેવામાં આવે છે

3. તે નર્સિંગ થેરાપી (કેર) આપવા માટે સંભવિત રૂપે ઊપયોગી છે.

4. તે નર્સિંગ કેરનું આયોજન કરવા અને તેમજ નર્સિંગ કેર આપવા માટે નો બેઝ છે.

TYPES OF NURSING DIAGNOSIS :-

1. Actual Nursing Diagnosis:-

 Nursing assessment દરમિયાન જે પ્રોબ્લેમ હોય (Problem + Etiology + Signs/Symptoms) તેને Actual Nursing Diagnosis કહે છે.  અને આ patient ના અત્યાર ના ચિહ્નો અને લક્ષણો પર આધારિત હોય છે 

દાત :-

-Imbalanced Nutrition: Less than body.

– secretions Acute Pain (Chest) related to coughs secondary to pneumonia

-Activity Intolerance related to general weakness.

2. High Risk Diagnosis :-   આને potential problem પણ કહે છે. આમાં કોઈ signs કે symptoms હોતા નથી. આ એક ક્લિનિકલ જ્જમેંટ છે. પરંતુ આમાં પ્રોબ્લેમ હાજર હોતો નથી પણ રિસ્ક ફેક્ટર હાજર હોય છે.

દા. ત.:-

1) Risk for impaired skin integrity Related to  surgery.  આમાં દર્દી લાંબા સમય થી પથારી વશ રેવાથી, અને પોઝિશન બદલવાના ના કારણે patient માં બેડ સોર થવાનું જોખમ રહેલું છે.

2) High risk for infection related to hospitalization immuno suppressed medication.

આમાં દર્દી ને ઇમ્યુનોસપ્રેસ દવા ના લીધે ઇન્ફેકન નું રિસ્ક રહેલું છે.

3. Wellness Diagnosis:-

આ એક કલીનિકલ જજમેંટ છે જે વ્યક્તિગત,ફેમિલી, કોમ્યુનિટી નુ સ્પેસી ફિક લેવલ વેલનેસ થી હાયર લેવલ નું વેલનેસ માં ચેન્જ કરવા માટે ની એક પ્રોસેસ છે. (Carpenito 1993)

દાત: Birth of new born twins.

4. Syndrome Diagnosis: આ actual અથવા high risk nursing diagnosis નો સમૂહ છે જે  event અથવા situation પર આધારિત હોય છે.(Carpenito 1993)

 દાત:-a Rape ,Trauma Syndrome

STATEMENT OF NURSING DIAGNOSIS:-

Nursing diagnosis તે goal oriented nursing care આપવા માટે planning કરવા માટેનુ  માર્ગદર્શન આપે છે.

 Nursing diagnostic statement  માં ત્રણ ભાગ હોય છે જેમાં  problem, etiology & defining characteristics હોય છે.

(1) Problem:

આ  દર્દી ના રિસ્પોન્સ નુંવર્ણન કરે છે જેના માટે નર્સિંગ કેર આપવામાં આવે છે.  જે પ્રોબેલમ થયો છે તેનું નર્સ તે  વિસ્તાર  થી સ્પષ્ટ અને સંક્ષિપ્તમાં જણાવે છે .

દાત:- Knowledge deficit, Acute, Chronic, Ineffective, Altered, Decreased  વગેરે

2) Etiology:

Etiology એટલે એક અથવા વધારે હેલ્થ પ્રોબ્લેમ ને ઓળખવા માટે નો ઘટક છે. Etiology તે Nursing interventions નું planning કરવા માટેનું મારગદર્શન આપે છે. આ નર્સ ને patient ને વ્યક્તિગત કેર આપવા માં મદદ કરે છે કારણ કે બંને દર્દી માં સરખો પ્રોબલમ હોય પરંતુ તેના કારણો અલગ અલગ હોય છે.

દાત :- 1) Anxiety related to hospitalization

2) Anxiety related to diagnostic test

Problem:- Anxiety

Etiology:- hospitalization, Diagnostic test.

(3) Defining characteristics :

આ પ્રોબ્લેમ ના ચિહનો અને લક્ષણો છે.જે  Nursing diagnosis બનાવવા માં મદદ કરે છે.આમાં  subjective અથવા objective data નો સમાવેશ થાય છે.

દાત :- 1. Fluid volume deficit related to decreased oral intake manifested by dry skin and mucous membranes.

 2. Risk for impaired skin integrity related to immobility manifested by redness on skin.

NANDA Diagnosis:-

  NANDA diagnosis તે Diagnosis નું લીસ્ટ છે. (North American Nursing Association)

3. Planning :-

  Planning તે નર્સિંગ પ્રોસેસ નુ મહત્વ નું સ્ટેપ છે. આ એક પરપઝફૂલ એક્ટિવિટી છે.જેમાં ક્રિટીકલ થીંકિંગ નો સમાવેશ થાય છે.શું કરવાનું છે, ક્યારે કરવાનું છે, ક્યાં કરવું છે અને કોણ કરશે તે નક્કી કરી શકાય છે અને પરિણામોનું મૂલ્યાંકન કેવી રીતે કરવું તેની પણ જાણ થાય છે.

Definition:-

કોઝિયર (1975) અનુસાર “પ્લાનિંગ એ નર્સિંગ પ્રક્રિયાનો એક સિસ્ટમેટિક  તબક્કો છે જેમાં નિર્ણય લેવા અને સમસ્યાનું નિરાકરણ કરવું એનો સમાવેશ થાય છે.

Purpose of planning:-

Client care માટે ની એક્ટિવિટી નું માર્ગદર્શન આપવાં

કેર ની સાતત્યતા જાળવવા માટે

સ્પેસીફિક એક્ટિવિટી ની કરવા માટે ની પરમિશન આપવા

Type of planning:-

Planning ના ત્રણ પ્રકાર છે

Initial planning:-

initial assessment પછી જે પ્લાનિંગ કરવામાં આવે તેને initial planning કહે છે. હોસ્પિટલમાં ટૂંકા રોકાણ તરફના વલણને કારણે આયોજન વહેલું શરૂ કરવુ જોઈએ.

Ongoing planning :-

   ઓન ગોઇંગ પ્લાનિંગ તે તમામ નર્સો દ્વારા કરવામાં આવે છે જેઓ ક્લાયન્ટની સંભાળ રાખે છે.આ પ્લાનિંગ માં દરરોજ ના પ્લાનિંગ નો સમાવેશ કરવામાં આવે છે.

Discharge planning :-

  આ પ્લાનિંગ દર્દીને discharge આપ્યા પછી શાની જરૂરીયાત રહેશે તેનું પ્લાનિંગ કરવાની એક પ્રોસેસ છે અને આ કમ્પ્રેહેંસિવ કેર નો મહત્વ નો ભાગ છે. આનો દરેક nursing care plan માં સમાવેશ કરવામાં આવે છે.

Phase of planning:-

 પ્લાનિંગ એ એક એવો તબકકો છે જેમાં નર્સ individual , અને ગોલ ઓરિએન્ટેડ નર્સિંગ કેર કઈ રીતે આપવી તે નક્કી કરવામાં આવે છે.

Planning ના 4 તબક્કા છે .

પ્રાયોરિટી નું સેટિંગ કરવું

ગોલ ને નક્કી કરવા

નર્સિંગ સ્ટ્રેટેજી ને નક્કી કરવી

નર્સિંગ કેર પ્લાન ને ડેવલપ કરવો.

4. Implementation:-

સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, અમલીકરણ એ યોજનાને અમલમાં મૂકવાની પ્રક્રિયા છે. તે નર્સિંગ પ્રક્રિયાનું ચોથું પગલું છે જેમાં નર્સ નર્સિંગ સંભાળ આપવા માટે તેના જ્ઞાન અને કૌશલ્યનો ઉપયોગ કરે છે.

PURPOSE OF IMPLEMENTATION:-

 Technical nursing care આપવાં માટે

 Therapeutic nursing care આપવા માટે

client ની optimum level પર health ને એચીવ કરવા મદદરૂપ થવા.

Performing Nursing Intervention:-

નર્સિંગ ઈન્ટરવેંશન એ એક એવી એકટીવિટી છે જે નર્સે દ્વારા કરવામાં આવે છે અને તેમાં દર્દી ની માંદગી ને અટકાવવી,હેલ્થ ને સુધારવી તેમજ જાળવી રાખવી. નર્સિંગ ઈન્ટરવેંશનનીચે મુજબ છે

દર્દી ની પ્રવૃતિઓ જાતે કરવી દાત :- બેડ બાથ , માઉથ કેર,વાઈટલ ચેક કરવા

દર્દી ની પ્રવૃતિઓ માં મદદ કરવી

દાત:- રેન્જ મોશન એક્સરસાઇઝ કરાવવી.

દર્દી જાતે જે પ્રવૃતિઓ કરે તેનું સુપરવિઝન કરવું .

5. Evaluation :-

     ઈવાલ્યુએશન એ નર્સિંગ પ્રોસેસ નું પાંચમું સ્ટેપ છે. જે ઇમ્પ્લીમેન્ટેશન ને અનુસરે છે.

ઈવાલ્યુએશન ફેઝ માં નર્સ ચેક કરે છે કે નર્સિંગ કેર નો પ્લાન ની ઈફેક્ટ થઈ છે કે નહિ તેમજ ગોલ ઇચીવ થયો છે કે નહિ.

ઈવાલ્યુએશન તે કન્ટીન્યુંઅઝ પ્રોસેસ છે કે જેમાં નર્સ પ્રોગ્રામ નુ અસેસમેંટ તેમજ રીઅસેસમેંટ કરે છે, દર્દી ના નક્કી કરેલા ગોલ એચીવ થયા છે કે નહિ .

Purpose of Evaluation:-

આપેલ નર્સિંગ કેર ના ડેટા મેળવી તેનું જજમેંટ નક્કી કરવા માટે

નર્સિંગ ઇન્ટરવેન્શન પ્રત્યે દર્દી નો બિહેવરલ રિસ્પોન્સ ચેક કરવા

પહેલા નક્કી કરેલા ક્રાઈટેરિયા અને અત્યાર દર્દી નો રિસ્પોન્સ ને કમપેર કરવા

કેર પ્લાન ની ખામી ને શોધવા માટે

નર્સિંગ કેર ની ગુણવત્તા ચેક કરવા માટે

Activity in Evaluation phase :-

દર્દી ના હેતુ અને ક્રાઈટેરિયા, આઉટકમનું રિવ્યૂ કરવા માટે

ડેટા મેળવવા

હેતુ ને મેળવવા

નર્સિંગ કેર ને મોડીફાઇ કરવા માટે

દર્દી ના હેતુ ને રિવાઇઝ કરવા અને ક્રાઈટેરિયા ના આઉટકમ જોવા.

e. Role of Nurse in Cadaver Transplant – કેડાવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટમાં નર્સનો રોલ

ઇન્ટ્રોડક્શન (Introduction):

Cadaver Transplant એ એવી પ્રોસેસ છે જેમાં મૃત્યુ પામેલ વ્યક્તિ (Brain-dead donor)ના ઓર્ગન્સ (જેમ કે કિડની, લીવર, હાર્ટ) જીવિત પેશન્ટમાં ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે.આ દરમ્યાન નર્સ એક મહત્વપૂર્ણ અને આધારભૂત ભૂમિકા ભજવે છે — Donor અને Recipient (પ્રાપ્તકર્તા) બંને માટે.

કેડાવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટમાં નર્સનો મુખ્ય રોલ (Major Roles of Nurse):

1.Donor Identification અને Certification માં સહકાર આપવો:

• Brain death ની ઓળખ માટે જરૂરી Neurological assessment માટે સહાય કરે છે
• Donor નું વાઇટલ સ્ટેબિલિટી જાળવવા માટે કન્ટીન્યુઅસ મોનિટરિંગ કરે છે
• Brain death માટેનો Apnea test અને ડોક્યુમેન્ટેશનમાં સહાય કરે છે
• Donor ની ઓળખ, યોગ્ય ડોક્યુમેન્ટેશન અને માળખાકીય પ્રક્રિયાનો ભાગ હોવો જરૂરી છે.

• 2.Donor Management:
  Donor ના vital signs (BP, HR, Temp) ને મેન્ટેઇન રાખવું
• Fluid balance, electrolytes, અને oxygenation રેગ્યુલર ચેક કરવું
• Ventilator support કંન્ટ્રોલ કરવું.
• Infection prevention માટે asepsis ટેક્નીક જાળવવી
• Donor નું શરીર hemodynamically stable રહેવું જરૂરી છે જેથી અંગો જીવિત રહે.

• 3.Family Counseling અને Psycho-social Support:
  Donor ના પરિવારને brain death વિશે સમજાવવી
• Organ donation વિષે કમ્પ્લીટ્લી ઇન્ફોર્મેશન આપવી
• સેડ ફેમેલી ને સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ આપવો
• પારિવારિક માનસિક સહારાથી ઑર્ગન ડોનેશન માટે સહમતિ મેળવવી સરળ બને છે.

4.Co-ordination with Transplant Team:

• Transplant coordinator, surgeon, anesthetist અને OT સ્ટાફ વચ્ચે કોઓર્ડીનેશન કરવો
• Documentation અને Consent forms પૂરાં કરાવા હેલ્પફુલ બનવું
• OT થી ICU સુધી logistic transfer માટે તૈયાર રહેવું
• સક્રિય અને ઝડપી કોમ્યુનિકેશન ટ્રાન્સપ્લાન્ટના સફળતાને નક્કી કરે છે.

5.Recipient (પ્રાપ્તકર્તા) ની પૂર્વ તૈયારીઓ:

• Recipient ના pre-transplant investigations અને lab values assess કરવી
• NPO status, medications અને pre-operative checklist નોટ કરવી
• Emotional support આપવો અને anxiety ઘટાડવા કાઉન્સેલિંગ કરવું
• Recipient mentally અને physically transplant માટે તૈયાર રહે એ ખુબ જરૂરી છે.

6.Intra-operative Assistance:

• OT માં સ્ટરાઇલ ટેક્નીક જાળવીને સહયોગ આપવો
• Instruments, fluids, graft preservation solutions વગેરે તૈયાર રાખવા
• OT પછી recipient ને ICUમાં ટ્રાન્સફર કરતી વખતે assess કરવું
• Surgical team ને sterile field જાળવી રાખવામાં અને graft stability માટે nursing support અગત્યનો છે.

• 7.Post-operative Care:
  Recipient ના vital signs, urine output, graft functioning assess કરવી
• Immunosuppressive therapy વિશે અવલોકન કરવું.
• Infection prevention માટે strict aseptic precautions જાડવવુ.
• Psychological counseling and post-discharge education પ્રોવાઇડ કરવું.
• Post-transplant phase સૌથી સેન્સિટિવ હોય છે graft rejection અટકાવવા માટે કુશળ કેર જરૂરી છે.

(Summary):
Cadaver organ transplant એ જીવન બચાવતી પ્રક્રિયા છે જેમાં નર્સ donor અને recipient બંને માટે technical, emotional, અને ethical care provider તરીકે અભિનય કરે છે.

નર્સના રોલમાં assessment, management, coordination, documentation, psychological support, અને post-transplant care સહિત અનેક દિશાઓ આવરી લે છે.

Q-5 Write Definition (Any Six) વ્યાખાય લખો 6×2-12

a. Kerning’s Sign – કેર્નિગ્સ નિશાની

કર્નિગ સાઈન  તે મેનિન્જાઇટિસ નુ ફિઝિકલ સિમટમ્સ છે. જેમા હિપ ને 90 ડીગ્રી એ ફલેક્સ કરવામા આવે તો લેગ સ્ટ્રેઇટ થઈ શકતો નથી જેના કારણે હેમ સ્ટ્રિંગ મસલ્સ મા સીવીયર સ્ટીફનેસ જોવા મળે છે. મેનીન્જાઈટિસ ની કન્ડિશન માંટે આ એક અગત્ય નું ક્લિનિકલ ફીચર્સ છે.

c. Halitosis – હેલીટોસીસ

હેલીટોસીસ ને બેડ બ્રિધ ( bad breath) કહેવામાં આવે છે.હેલીટોસીસ માં જ્યારે breath ને exhaled કરવામાં આવે ત્યારે અનપ્લીઝન્ટ odor પ્રેઝન્ટ હોય છે.હેલીટોસીસ એ મુખ્યત્વે ડેન્ટલ decay, poor dental care,કોઈપણ gums ડીસીઝ ,તથા બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેક્શનના કારણે જોવા મળે છે.

b. Hyperkalaemia -હાઈપરકેલેમીયા

હાઇપરકેલેમિયા એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં બોડી ઓર બ્લડ નુ પોટેશિયમ લેવલ નોર્મલ‌ પોટેશિયમ લેવલ કરતા વધી જાય છે.

નૉર્મલ સીરમ પોટેશિયમ લેવલ:
3.5 – 5.0 mEq/L .

હાઈપરકેલેમીયા: > 5.0 mEq/L કે તેથી વધુ હોય ત્યારે હાઈપરકેલેમીયા કહેવામાં આવે છે .(ઇન હાઇપરકેલેમીઆ પોટેશિયમ લેવલ ઇસ ગ્રેટર ધેન 5.5meq/liter).

f. Haemorrhoids – હેમરોઇડ

હેમોરહોઇડ્સ એ અતિશય ફૂલેલી બ્લડ વેસલ્સ છે કે જે એનસ અને રેકટમ ના ભાગે આવેલ હોય છે. તે એનસ અને રેકટમ ની ઇન્ટરનલ અને એક્સટર્નલ બંને ભાગે ડેવલપ થઇ શકે છે.સામાન્ય લક્ષણોમા દુખાવો, ખંજવાળ, સોજો અને બ્લીડિંગ નો સમાવેશ થાય છે.ક્રોનિક કબજિયાત અથવા ઝાડા, ઓબેસિટી, સગર્ભાવસ્થા અને ભારે વજન ઉપાડવા ને કારણે નીચેના એનસ ના ભાગે દબાણ વધવાથી હેમોરહોઇડ્સ થાય છે.

c. Pleural Effusion પ્લ્યુરલ એફ્યુઝન

પ્લ્યુરલ ઇફ્યુઝન એ ફેફસાંની બહાર પ્લ્યુરાના લેયર ની વચ્ચે વધુ પડતા પ્રવાહી નો ભરાવો છે. પ્લુરા એ પાતળી લેયર છે જે ફેફસા અને છાતીના પોલાણની અંદરની બાજુએ કવર કરે છે અને શ્વસન દરમિયાન ફેફસાંની મૂવમેન્ટ ને સરળ બનાવવામાં મદદ કરે છે.જ્યારે પ્લ્યુરલ સ્પેસમાં વધારે પ્રવાહી જમા થાય છે, ત્યારે તે છાતીમાં દુખાવો, શ્વાસ લેવામા તકલીફ અને ઉધરસ જેવા લક્ષણો જોવા મળી શકે છે.

g. Altered Sensorium અલર્ટડ સેન્સરિયમ

Altered Sensorium (અલ્ટર્ડ સેન્સોરિયમ) એ એવી ક્લિનિકલ કન્ડિશન છે જેમાં પેશન્ટ ની Consciousness (કન્શીયસનેસ), Cognition (કૉગ્નિશન), અને Awareness (અવેર્નેસ) માં પરિવર્તન આવે છે. પેશન્ટ Confusion (કન્ફ્યૂઝન), Disorientation (ડિસઓરિએન્ટેશન), Delirium (ડિલિરિયમ), Stupor (સ્ટ્યુપર), અથવા Coma (કોમા) જેવી અવસ્થાઓ દર્શાવી શકે છે. Altered Sensorium (અલ્ટર્ડ સેન્સોરિયમ) એ કોઇ સ્વતંત્ર રોગ નથી પરંતુ Underlying Conditions (અન્ડરલાઈંગ કન્ડિશન્સ) નું સંકેત છે. આ સ્થિતિ Metabolic Disorders (મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર્સ), Head Injury (હેડ ઇન્જ્યુરી), Infections (ઇન્ફેક્શન્સ), Stroke (સ્ટ્રોક), અથવા Drug Toxicity (ડ્રગ ટોક્સિસિટી) ના કારણે અરાઇઝ થાય છે. તેની Severity (સિવ્યારીટી) માઇલ્ડ થી સિવ્યર સુધી હોઇ શકે છે. Evaluation (ઇવાલ્યુએશન) માટે History (હિસ્ટ્રી), Clinical Examination (ક્લિનિકલ એક્ઝામિનેશન), Laboratory Tests (લેબોરેટરી ટેસ્ટ્સ), અને Imaging (ઈમેજિંગ) જરૂરી છે. ટાઇમ્લી Medical Management (મેડિકલ મેનેજમેન્ટ) નહીં થાય તો કન્ડિશન એ લાઇફ થ્રીએટનીન્ગ બની શકે છે.

h. Biopsy – બાયોપ્સી

બાયોપ્સી એ એક મેડિકલ પ્રક્રિયા છે. જેમા માઇક્રોસ્કોપ હેઠળ તપાસ માટે શરીરમાંથી ટીસ્યુ ના નાના સૅમ્પલ ને કલેક્ટ કરવામાં આવે છે.

બાયોપ્સી એ રોગોનુ નિદાન કરવા માટે કરવામા આવે છે, સામાન્ય રીતે તે નક્કી કરવા માટે કે ગાંઠ કેન્સર વિનાની છે કે જીવલેણ (કેન્સરયુક્ત) છે.

બાયોપ્સી શરીરના કોઈપણ ભાગ પર કરી શકાય છે અને સામાન્ય રીતે નીડલ નો ઉપયોગ કરીને કરવામા આવે છે, પરંતુ કેટલીકવાર સર્જિકલ પ્રક્રિયાની જરૂર પડે છે.

કલેક્ટ કરેલ ટીસ્યુ નુ પેથોલોજિસ્ટ દ્વારા તપાસ કરવામા આવે છે, જેઓ જોવા મળેલી કોઈપણ એબનોર્માલિટી ની હાજરી, પ્રકાર અને ગંભીરતા અંગે વિગતવાર રિપોર્ટ આપે છે.

Q-6-A. Write Multiple Choice Questions. નીચેના માંથી સાચો જવાબ પસંદ કરો. 05

(1) Surgical removal of gall bladder is known as what? પિત્તાશય કાઢી નાંખવાની સર્જિકલ પ્રક્રિયાને શું કહે છે?

(a) Cholecystostomy – કોલીસિસ્ટોસ્ટોમિ
(b) Choledocostomy – કોલેડોકોસ્ટોમિ
✅ (c) Cholecystectomy – કોલીસિસ્ટેક્ટોમી
(d) Colostomy – કોલોસ્ટોમિ

📌 Correct Answer: (c)
📝 Rationale: Cholecystectomy = removal of gall bladder (પિત્તાશય કાઢી નાખવી).

(2) DNS stands for? DNS નો અર્થ શું થાય છે?

(a) Divided Nasal Septum – ડિવાઇડેડ નેઝલ સેપ્ટમ
✅ (b) Deviated Nasal Septum – ડેવિએટેડ નેઝલ સેપ્ટમ
(c) Dislocated Nasal Septum – ડિસલોકેટેડ નેઝલ સેપ્ટમ
(d) Discoloured Nasal Septum – ડિસકલર્ડ નેઝલ સેપ્ટમ

📌 Correct Answer: (b)
📝 Rationale: DNS = Deviated Nasal Septum = નાકના પટલા માં વાંકું થવું.

(3) Which test can be done for Tuberculosis? ટ્યુબરક્યુલોસિસ માટે કયો ટેસ્ટ કરાય છે?

(a) X-Ray chest – છાતીનું એક્સ-રે
(b) Mantoux Test – મોન્ટોક્ષ ટેસ્ટ
(c) Sputum for AFB – થૂંકની તપાસ
✅ (d) All of the above – ઉપરોક્ત બધા

📌 Correct Answer: (d)
📝 Rationale: TB ની નિદાન માટે દરેક ટેસ્ટ ઉપયોગી છે – છાતીનો એક્સ-રે, મોન્ટોક્ષ, અને થૂંકમાં AFB તપાસ.

(4) Drug of choice for Myasthenia Gravis is: માયાસ્થેનિયા ગ્રાવિસ માટે પસંદગીની દવા કઈ છે?

✅ (a) Neostigmine – નિઓસ્ટિગમિન
(b) Clopidogrel – ક્લોપિડોગ્રેલ
(c) Atropine – એટ્રોપીન
(d) Amlodipine – એમલોડીપીન

📌 Correct Answer: (a)
📝 Rationale: Neostigmine is an anticholinesterase drug used in Myasthenia Gravis to improve muscle strength.

(5) What can be examined to diagnose Meningitis? મેનિન્જાઇટિસના નિદાન માટે શું તપાસી શકાય?

(a) Urine – મૂત્ર
(b) Stool – પખાણા
✅ (c) C.S.F – સેરિબ્રોસ્પાઇનલ ફ્લુઇડ
(d) Sputum – થૂંક

📌 Correct Answer: (c)
📝 Rationale: C.S.F examination helps detect infection in meningitis by lumbar puncture (મગજના પ્રવાહીમાંથી ચેપ ની તપાસ).

B. Fill the blanks (ખાલી જગ્યા પુરો) 05

1…………………..drug is responsible for clotting of blood. લોહીના જામવા માટે ………………..દવા જવાબદાર છે. Vitamin K

2.Insulin is given by …………….root ઈન્સ્યુલીન………….. રૂટ દ્વારા અપાય છે. Subcutaneous

3…………………….Method is used to make instruments germfree in Operation Theatre. ઓપરેશન થીએટરમાં સાધનોને જંતુરહિત કરવા માટે ………………મેથડ વાપરવામાં આવે છે. Autoclaving

4………………..are the causative organisms for Candidiasis. કેન્ડીડીઆસીસ માટેના કારણભુત ઓર્ગેનીઝમ્સ……………..છે. Fungi (Candida albicans)

5.C.A.T. Scane stand for………………… સી.એ.ટી. રસ્કેન નુ પુર્ણ નામ ………………છે. Computed Axial Tomography

C. State whether following statements are True or False (નીચેના વિધાનો ખરા છે કે ખોટા તે લખો) 05

1.Inj. Xylocain 4% is used for local Anaesthesia? લોકલ એનેસ્થેસીયા આપવા માટે ઈન્જેક્શન ઝાયલોકેઈન ૪ % વાપરવામાં આવે છે.✔️

2.Agraphia means loss of ability to write. એગ્રાફીયા એટલે લખવામાં પડતી ખામી.✔️

3.Myelitis means inflammation of spinal cord. સ્પાઈનલ કોર્ડ ઈન્ફલામેશનને માથલાઈટીસ કહે છે.✔️

4.Proline is Non absorbable suture material. પ્રોલીન એ નોન અબ્સોરબેબલ સ્યુચર મટીરીયલ છે.✔️

5.Lobectomy means removal of lung. લોબેકટોમી એટલે ફેફસાને રીમુવ કરવુ.❌