Unit – 2 Community heath proactice

Community heath practice

બધા જ લોકો ભલે તે ગ્રામ્ય વિસ્તાર માં હોય છે. શહેરી વિસ્તારના આરોગ્યને રોગને લગતી તેમની પોતાની માન્યતાઓ અને રોગ ને વર્તુણક હોય છે હવે મોટાપાયે સાંસ્કૃતિક પરિબળો વ્યક્તિના આરોગ્ય પર અને માંદગી પર અસર કરે છે.એવુ જ માનવામાં છે કે બધા જ રીતરિવાજો ખરાબ નથી હોતા પણ અમુક સદીઓથી ચાલતી રીતરિવાજો હોય છે. જે નકામી અને જોખમી હોય છે ઘણી સારી બાબત હોય છે.અને તે આરોગ્ય માટે ફાયદાકારક હોય છે. તેનો અમલીકરણ આરોગ્યના કાર્યક્રમમાં થવું જોઈએ. જ્યારે વર્તુણક બદલવાની વાત થાય છે. ત્યારે લોકો નવા કાર્યક્રમ અપનાવવા માટે અવરોધ કરે છે. આવા પરિબળો જેમ કે રીત રિવાજો,સાંસ્કૃતિક મૂલ્ય, આદતો અને માન્યતાઓને જાણવું ખૂબ જરૂરી છે.

Concent of heath care હેલ્થ કેરના ખ્યાલ:

નીચેની બાબતો આરોગ્ય પર વધારો કરે છે

• પૂરતુ પોષણ
• સારું રહેઠાણ
• પાયાની સ્વચ્છતા
• આરોગ્યપદે રહેણી કહેણી
• વાતાવરણીય જોખમો સામે રક્ષણ
• સંક્રાત્મક ચેપી રોગ સામે રક્ષણ

આરોગ્ય સંભાર એટલે કે માત્ર રોગની સારવાર કરવી તેવું નથી પણ આરોગ્ય ગુણવત્તા જાળવવા માટે આપણી સેવાઓમાં સમાવેશ આરોગ્ય સંભાળતા થાય છે.

આરોગ્ય અને રોગો વિશે લોકોની સાંસ્કૃતિક માન્યતાઓ:

• સાંસ્કૃતિક ની માનવજીવન પર ખૂબ જ ઊંડી અસર થાય છે અમુક સામાજિક મૂડીઓને કારણે નવા આરોગ્ય કાર્યકરોને આરોગ્ય કાર્યક્રમ ઘણા અવરોધક પરિબળ લીધે સકુલ થતા નથી.દા:ત. કુટુંબ નિયોજન કાર્યક્રમમાં જોઈએ તેવી સફળતા મળતી નથી મોટાભાગના ગ્રામીણ લોકો રોગ થવા માટે જે કારણભૂત માને છે તેને બે ગ્રુપમાં વહેંચી શકાય છે.
  
• 1.સુપર નેચરલ કોઝા (ઉપરી શક્તિ )
• 2.ફિઝિકલ કોઝ( ભૌતિક કારણો )

1.super nechceral coze સુપર નેશરલ કોઝ:

A . દેવી દેવતાનો પ્રકોપ:

ઘણા લોકો એવું માને છે કે રોગ થવા માટે દેવી દેવતાનો પ્રકોપ જવાબદાર હોય છે. ઘણા શિક્ષિત લોકો પણ હોય તો તે દેવી દેવતાનો પ્રકોપ માને છે. શીતળા કે ઓરી નીકળ્યા હોય તો તે મોટી માતા અને નાની માતા તરીકે જણાવે છે. માતાજી નીકળ્યા છે એમ કહીને દવા કરતા નહીં એવું માને છે કે દવા નુકસાન કરશે.કેસની નોંધણી કરવામાં આવતી નથી. અને દેવ દેવીની રાજી કરવા પૂજા કરે છે. ઘરની બહાર લીમડો બાંધે છે.અને બાળકને અલગ રાખે છે તેથી ચેપ ફેલાતો નથી તે એક સારી બાબત છે.

B. રીત રિવાજો કે નિયમોનો ભંગ: સામાજિક નિયમ ભંગ કરનાર વ્યક્તિ અસત રોગથી પીડાય છે. તેવું માને છે નીસલી જાતોની સ્ત્રી સાથે અથવા માસિક ધર્મ વખતે સ્ત્રી સંબંધ કરવાથી જાતીય રોગ થાય છે. તેવું માને છે અને તેની સારવાર કરતા નથી.

C. પહેલાના કરેલા પાપ: ગયા જન્મના કરેલા પાપના લીધે કૃષ્ઠ અને ટીબી જેવા રોગ થાય છે એવું માને છે.

D. નજર લાગવી: આખા દેશમાં નજર લાગવી તેવું માનવામાં આવે છે. નાનો બાળક બીમાર પડે તો ટોકાઈ ગયું છે તેવું માનવામાં આવે છે. અને તેની સારવાર નથી કરાવતા અને નજર ઉતારે છે. ધોરા ધણા કરાવે છે. અને નજર ઉતારવા ભુવા પાસે લઈ જાય છે.

E. ભૂત પ્રેત અથવા ચુડેલના વડગાડથી અસર: અમુક રોગ છે એમ કે હીસ્ટેલીયા એપિલેપસી કે માનસી
રોગોને વળગાડ સમજીને સારવાર કરતા નથી. અને ભુવા પાસે લઈ જાય છે. દામદેવડાવે છે સાંકળ થી મારે છે . મરચાની ભૂકીઓ ધુમાડો આપે છે. આ રીતે વીસી કરડીયો હોય તો તે લોકો પણ જાય છે મંત્રથી તેનું ઝેર ઉતારી જાય છે તેમ માને છે.

2.phusical couses -ભૌતિક કારણો

A. ઋતુની અસર: ઉનાળામાં ઘણી ગરમી લાગવાથી લુઓ લાગી જાય છે. પણ તેની સારવાર લેતા નથી પણ ઘરગથ્થુ ઉપચારમાં પગના તળિયામાં તેલ અને ઘી ચોપડે છે. તેમજ કાચી કેરીની ગરમ રાખમાં થોડી મિનિટ રાખી તેનું ગરમ ઠંડા પાણીમાં કાઢી તેમાં ચપટી મીઠું નાખી તેનું સેવન કરે છે.

B. Water ( પાણી): ચોમાસામાં ઝાડા ઉલ્ટી થાય તો પાણીમાં ફેરફાર ના લીધે બીમારી થાય છે.જેમ માનીને સારવાર કરાવે છે

C. અશુદ્ધ લોહી:

• ચામડીના રોગો જેમકે ખસ ખરજવું ને લોહી અશુદ્ધતા ના લીધે થાય છે. તે માને છે.
• લીમડાના પાન વાળા પાણીથી નાઈસે તે સારી બાબત છે.
• વ્યક્તિને આરોગ્ય ને લગતી સારી અને ખરાબ વર્તુણક

1.માનવ મળ મૂત્રનો નિકાલ:

ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં 98% લોકો ખુલ્લામાં કુદરતી રીતે હાજતે થાય છે. લોકોની માન્યતા છે કે લેટરીક માત્ર સહેરી વિસ્તારમાં જ હોય છે. મળ મૂત્ર સેપી હોય છે. અને તેમાંથી પાણી અને જમીન દોષિત થાય છે. તેમજ માખીઓનો ઉદ્ભવ થાય છે.તેવી બાબતને અન દેખી કરે છે.

કસરાનો નિકાલ:

• ગામડા અને ઝુપડપટ્ટી ના લોકોને કચરાના નિકાલ વિશે જાણ નથી. કેમ નો ઉદ્ભવ ખરાબ પાણીના લીધે થાય છે.અને ફ્રાયલેરિયા નો (હાથી પગો ) રોગ ફેલાઈ છે. ચોખ્ખું પાણી ભેગું થયું હોય ત્યાં પણ ડેગ્યુના મચ્છર નો વિકાસ ઉત્પન્ન થાય છે.
• સલજ વોટર સહેરીઓની નીકમા ખુલ્લુ રહેતું હોય છે. સૂકો કચરો શહેરીઓમાં ખુલ્લો ફેંકવામાં આવે છે.
• સૂકો કચરો ભેગો કરી તેને બાળવો તે માટે સમજાવવું તેમજ ગાય ભેંસના ગોબરમાંથી શાણા બનાવી તેના બળતણ તરીકે ઉપયોગ કરવો સારી બાબત છે.

3.પાણીની પ્રાપ્તિ:

• કુવો ગ્રામ્ય વિસ્તારની એક અગત્યની જગ્યા છે. એક સાર્વજનિક મીટીંગ સ્થળની ગરજ.જ્યારે લોકો પાણી ભરવા જાય છે ત્યાં ચર્ચા વિસારણો કરતા હોય છે. કુવા અથવા નદી તળાવ પર લોકો નાહવા ધોવા ઉપરાંત કપડાં ધોવે છે. પાણીઓને નવડાવે છે તેનાથી પાણી પાણી દૂષિત થાય છે અને એ જ પાણીનો ઉપયોગ કેવો પીવા માટે કરે છે.
• કુવાને ફરકે પાળ હોવી જોઈએ તેમજ કપડાં ધોવા માટે અને નાહવા માટે અલગ જગ્યા હોવી જોઈએ જેથી પાણી દૂષિત ન થાય.
• ધાર્મિક કુવાને જાળી થી ઢાંકવામાં આવે છે. અને બહારનું વાસણ તેમાં નાખવાની મનાઈ હોય છે તે સારી બાબત છે.
• નદીનું પાણી પીવા માટે ગાળિયા વગર શુદ્ધ કર્યા વગર એમને એમ જ પીવે છે. તેમજ પવિત્ર જળમાંથી પોતાના મિત્રો તેમજ સગા સંબંધી માટે લઈ જાય છે. કોલેરા અને ગેસ્ટ્રો એનટાઈઝીટી (ઝાડા અને ઉલટી) નો એપિડેમિક આ રીતે જ ફેલાય છે.

4.રહેઠાણ:

• ગ્રામીણ ઘરો ની પુરા દેસોમાં એક જ સમસ્યા છે. તે સામાન્ય રીતે કાસા અને ઉજાસ વગર ના હોય છે.
• સુક્ષાની દ્રષ્ટિએ એક બાર અથવા બારી વગર ના હોય છે.
• અલગ રસોડું, લેટરીંગ બાથરૂમ અને ડ્રેનેજ (ગટર )હોતું નથી.
• ઘર ગીચ હોય છે. એક રૂમમાં ઘણા બધા સભ્યો રહેતા હોય છે.
• માનવ અને પ્રાણી ને એક જ છત નીચે રહે છે. છાણના લિવાનથી જંતુ કરવાનું અથવા ધનુર થવાના ચાક્ષી રહે છે.
• સંકત્મક તેમજ અમુક ધાર્મિક તહેવારમાં ઘર માં સાફ કરે છે તે સારી બાબત છે.
• ઢોર ધમ્બર રાખતા તે સારી આર્થિક પરિશિતી ની નિશાની તેમ તે મને છે.

5.ખાનપાન:

• ખોરાક ની આદતોમાં માનસિક લાગણી, પ્રેમ અને હક પર આધાર રાખે છે te સિવાય સામાજિક તેમજ લોકોની સ્થાનિક પરિસ્થિતિ પર આધાર રાખે છે.
• હિંદુઓમાં શાકાહારી અને આહાર ને મહત્વ અપાયું છે.
• સ્નાન કર્યા વગર સ્ત્રીઓ ઘર ની સાફ સફાઈ કરે છે. અને રોજા ઉપવાસ કરવા આ બધી બાબતો સારી છે.
• અમુક શાકાહારી લોકો ધાર્મિક બંધનને લીધે ડુંગળી કે લસણ ખાતા નથી.
• ઠંડા અને ગરમ પીણાં નો આહાર નો ખ્યાલ આખા દેશમાં પ્રસલિત છે.
• માસ, માછલી, ઇંડા, ગોળ ગરમ પડે છે. તેવું મને છે દહીં દૂધ, શાકભાજી અને લીબું તે શરીર માટે સારી બાબત છે.
• તેનાથી આર્થિક લાભ થાય છે. પણ માન્યતા એવી છે કે દૂધ ને જો ચોખ્ખું ગરમ કરવામાં આવે તો પ્રાણીનું દૂધ સુકાય જાય છે.
• આલ્કોહોલ પીણાં મુસ્લિમ હાઇકાસ્ટ હિન્દીઓમાં સામાન્ય છે.
• સરસ, ગાંજા, અને ભાંગ સાધુ લોકો તેનું સેવન વધારે કરે છે. અને આ કુટેવો સામાન્ય લોકો માં ફેલાય છે. ખાસ કરીને યુવા વર્ગના ઝડપથી ફેલાય છે.
• હિન્દૂ સ્ત્રી પોતાના પતિનો વધેલો ખોરાક ખાય છે. ઘણા કુટુંબ ના પુરુષ પહેલા જમે છે. અને સ્ત્રી ઓ છેલ્લે જમે છે. અને વધેલું ઘટેલું ખાય છે. અને ઘણી વાર તો પૂરતું જમતા પણ નથી જેથી પોષણ ની ઉણપ ઊભી થાય છે.

6. માતૃબાળ આરોગ્ય:

• સમાજમાં મોટા પાયે માતા અને બાળકની આસપાસ રીત-રિવાજો અને માન્યતાઓ વણાયેલી હોય છે. એ સર્વ માન્ય અને સામાજિક વ્યવસ્થા છે. અને ભારતીય સમાજમાં પુત્ર જન્મ સિવાય કુટુંબ અધૂરું ગણાય છે.
• બાળકને કુટુંબ અધૂરૂ ગણાય છે.
• લાંબા સમય સુધી સ્તનપાન કરાવવું તેમજ તેલની માલિશ કરાવવી અને માલિશ તડકામાં ખુલ્લું રાખવું તે સારી બાબત છે.
• સગર્ભા અવસ્થા દરમિયાન અમુક પ્રકારને ખોરાક ખાવાની મનાઈ હોય છે જેમકે બાજરી રીંગણ ગોળ વગેરે વસ્તુઓ ગરમ પડે પરંતુ આ જ ખોરાકમાં લોહતત્વ વધારે હોય છે. જાંબુ ખાવાથી બાળક કાળુ આવે છે તેમ માને છે.
• એન્ડ્રેડ ધાવણ દ્વારા કરાવવાથી સુવાવડ બાળક અને માતા અને માટે નુકસાનકારક હોય છે છતાં પણ ગ્રામીણ લોકોને દાપણમાં વધારે વિશ્વાસ હોય છે.
• બાળકના પ્રથમ ત્રણ દિવસ માતાનું ધાવણ આપવામાં આવતું નથી પ્રથમ કોલોસ્ટ્રોંગ બાળક માટે જોખમી છે.તેનું માનવામાં આવે છે.પણ તે શક્ય નથી.
• પ્રથમ ખીર તે આરોગ્યની દ્રષ્ટિએ ખૂબ જ પૌષ્ટિક અને પાછક છે.તેમાં પૂરતું પ્રમાણ માં ખોરાક તત્વો હોય છે.
• ચામડી પર કામ આવે તેવી માન્યતા છે કે છોકરો આજે થઈ જશે.
• જુલાબ થવા માટે અલગ અલગ અખતરા કરે છે. જેનાથી બાળક માંદગી અને મૃત્યુનું પ્રમાણ વધે છે.
• તાળવા પર તેલ અને હળદર લગાવે છે.તે હાઈ જીનુની દ્રષ્ટિએ બરાબર નથી.
• આંખમાં કાજળ સુંદરતા માટે અને નજર ન લાગે તે માટે લગાવવામાં આવે છે. આનાથી નેત્ર ખીલ અને બીજા આંખના સેફ ફેલાય છે.

7.વ્યક્તિગત સ્વચ્છતા:

• ભારતીય વ્યક્તિઓમાં સ્વચ્છતા માટે અલગ જ વર્તણુક જોવા મળે છે.તેથી વર્તણુકમાં ધાર્મિકતા ની અસર જોવા મળે છે.
• ભારતીય સ્વચ્છતા સારી રીતે કરે છે લીમડાના દાતણ અથવા ટુટ બ્રશનો ઉપયોગ કરે છે.
• નાગરવેલ ના પાન તમાકુ વગેરે ખાવા સારી બાબત છે.
• ધાર્મિક રીતે રોજ નહાવું અને માસિક ધર્મ અને સુવાવડ પછી માથે નહાવું સારી બાબત છે.
• અઠવાડિયામાં એકવાર તેલથી માલિશ કરવી તે પણ સારી બાબત છે.
• સ્ત્રીઓના નહાતા પહેલા હળદરનું ઉવાટણ લગાવે છે. સારી બાબત છે.
• રાખ નો ભૂકો ઇટ નો ભૂકો દાંત ઘસવા માટે વાપરે છે. તે દાંતને નુકસાન કરે છે.
• તમાકુનું સેવન આરોગ્ય માટે હાનિકારક છે. અમુક જાતિમાં રોજ નહાંવાથી અસત ઓછા હોય છે.
• વાળંદ એક જ લેઝર થી દાઢી મુછ કરે છે એકના એક સાધનો વાપરે છે.કારણ કે તેમને જીવાણુ નો ખ્યાલ હોતો નથી તેનાથી એચઆઇવી કમળો ચામડીના રોગો ફેલાય છે.
• સગર્ભા અવસ્થા દરમિયાન સ્ત્રીઓ સ્મોકિંગ કરતો ગર્ભનો વિકાસ થતો અટકે છે.
• પડતા પ્રથાની સ્ત્રીઓને પૂરતા પ્રમાણમાં સૂર્યપ્રકાશ મળતા નથી જેથી હાડકાના રોગો થવાના ચાન્સીસ વધારે છે આ પ્રથા મુસ્લિમ જાતિના સામાન્ય પણ એ જોવા મળે છે.
• ખુલ્લા પણે કરવાથી ફુગર્વ થવાના ચાન્સ રહે છે. ચપ્પલ પહેરી કરવાથી વોર્મ થવાના શાંત રહેતા નથી.
• મુસ્લિમમાં છોકરાઓનું સુન્નત કરવાનો રિવાજ છે. તેમાં લિંગના કેન્સર થવાના સાંસ રહેતા નથી. પરંતુ સુન્નત કરતી વખતે જતું રહેશે .

8.લગ્ન અને જાતીય જીવન:

• સામાજિક ધાર્મિક જૂથ જાતીય અને લગતા અલગ અલગ રિવાજો હોય છે. જેને લોકો માણિક ધર્મ પછી સાત દિવસ સુધી જાતીય સુખ માણતા નથી.કુટુંબ નિયોજન માટે આ એક સારી પ્રથા છે.
• આઈ રીસ લોકોમાં માસિક ધર્મ પછી કે તે વખતે વજાઈનામા ગંદી વસ્તુ લાકડું ગંધા કપડા વગેરે મૂકવામાં આવે છે. જેમાં જેના લીધે શેપ લાગે છે માસિક ધર્મને અસવસ્થાનો સમયગાળો ગણવામાં આવે છે.
• મુસ્લિમ સ્ત્રીઓને માસિક ધર્મ વખતે નમાજ પઢવાની કે જાતી સુખ માણવાની મનાઈ હોય છે.
• જાતીય કાનૂનમાં લગ્ન માટે છોકરી ની ઉંમર 18 વર્ષ છોકરા ની ઉંમર 21 વર્ષ નક્કી કરેલ છે.પણ પહેલા લગ્ન અને કિશોર અવસ્થામાં લગ્ન વ્યવહારમાં વધુ ઉપયોગ થાય છે.
• બાળ લગ્ન પ્રથા ને નાબૂદ કરવું જરૂરી છે હજી પણ આ પ્રથા અમુક સમુદાયોમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે.
• એક પતિત્વ અથવા પત્નીત્વ લગ્ન સંસ્થામાં સામાન્ય ગણાય બહુ પતિત્વ અને પત્નીત્વ નીલગીરી હિલ્સ( નીલગીરીના પહાડો )અને માલબારમાં વધુ જોવા મળે છે.
• હિમાચલ પ્રદેશમાં સ્થાનિક લગ્નનો રિવાજ હોવાથી જાતીય રોગોનું પ્રમાણ વધે છે. તેથી જ સ્થાનિક રીત રિવાજોની જાણકારી આરોગ્યનું સ્તર સુધારવા માટે જરૂરી છે.
• આ એક દિવસથી બીજા દેશ એક વિભાગથી બીજા વિભાગમાં અલગ અલગ હોય છે.

વ્યક્તિના વર્તુળાકની આરોગ્ય કાર્યક્રમ પર થતી અસરો:

1. કુટુંબ નિયોજન:

• નાની ઉંમરના લગ્ન કરી દેવાથી સ્ત્રીઓમાં ફુલની કરણની મર્યાદા વધે છે.અને તે શારીરિક રીતે પુખ્તતા કરે તે પહેલાં જ બાળકને જન્મ આપી દેશે.
• ગરીબ ગ્રામીણ સમાજમાં વધુ બાળકો હોવાની ઈચ્છા ધરાવતા હોય છે જેથી વધુ મજૂરી કરીને વધુ કમાણી કરી શકે તેથી જ બાળક મૃત્યુનું પ્રમાણ વધુ જોવા મળે છે. ગર્ભ નિરોધક નો ઉપયોગ ઓછો કરે છે.
• પુત્રની સામે વધુ બાળકો પેદા કરે છે અને ગર્ભ નિરોધક અપનાવતા નથી.
• મોર્ડન ટેકનોલોજી નો ઉપયોગ વધી રહ્યો છે જાતિય પરિક્ષણ કરાવી સ્ત્રી ભ્રુણ હત્યા કરવામાં આવે છે.
• ધાર્મિક ધર્મ વખતે સ્ત્રીને અસ્વસ માને છે. અને તે મેં ઘરના અને ધાર્મિક કાર્યો ની દૂર રખાય છે. ઘરના મજૂરી વાળુ કામ કરવા દેવાય છે.
• ઘણી કુલની કરણની નિયમની પદ્ધતિઓથી માસિક સ્ત્રાવ આવે છે.તેથી મજૂરી કાર્ય શરૂ અસર પડે છે. તેના લીધે આવી પદ્ધતિઓ અપનાવવાની નથી દ :ત.કોપર ટી.

2.સ્ત્રીનો નીચે દરજો:

• સામાજિક રીતે સ્ત્રીને દરરોજો નીચો ગણવામાં આવે છે.
• સ્ત્રીઓની પોતાની ઈચ્છા હોવા છતાં તેઓ ગર્ભ નિરોધક નો ઉપયોગ કરી શકતી નથી.
• બાળ જન્મ માટેની નિર્ણય લેવાની સત્તા પતિ અથવા સાસુની હોય છે. જો બે પુત્રને જન્મ આપે તો તેના સામાજિક સિરુ માં સ્તરમાં વધારો થાય છે જેથી પણ ગર્ભ નિરોધક સાધનો થોડા થોડા અપનાવાય છે.

3.પોષણ:

• ખોરાકની બાબતમાં વ્યક્તિની વર્તુણુક વ્યક્તિના પોષણના સ્તર અસર કરે છે.
• ખોરાકને પસંદગી પર આર્થિક પરિસ્થિતિ પ્રમાણે કરવામાં આવે સ્ત્રી બાળકને ઓછા સમય માટે સ્તન પાન કરવામાં આવે છે.
• બાળકને આપવામાં આવતો ઉપરનો ખોરાક તેનો સમય તેનો પ્રકાર વગેરે બાબતો પર અસર કરે છે. કુટુંબના પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓમાં ભાગે ઓછો ખોરાક અને વધેલું ઘટેલું આપે છે.
• સ્તનપાન કરાવતી માતાને પૌષ્ટિક આહાર અપાતો નથી.
• બાળકને પછાવામાં ભારે પડશે અથવા તો બાળકને પેટમાં દુખ છે તેવું માન છે.
• માતાની નોકરી અને તેનો પ્રકાર બાળકના પોષણમાં સ્થર પર અસર કરે છે.

સંયુક્ત અથવા વિભક્ત કુટુંબ:

• કુટુંબના લેવાતા અગત્યના નિર્ણયો અને તેમના સ્ત્રીનો રોલ
• ખોરાક ને લગતી સામાજિક પરંપરા અને રૂઢીઓમાં બધી જ બાબતો પરથી બાળકને માતાના કારણે પોષણ બરાબર છે કે પોષણની ખામી છે તે જાણી શકાય છે.

STD – સેકરીયોલ ટ્રાન્સમિટેડ ડીસીઝ (AIDS):

• વેસ્ટન કન્ટ્રી ની જેમ ભારતમાં હોમો સેક્યુઆલીટી સામાન્ય નથી તે એડ્સના કે ફેલાવવા માટે જવાબદાર ગણાય.
• સંકોચિત સામાજિક નિયંત્રણ જેમાં એવું માનવામાં આવે છે. કે જેમાં ગૃહસ્થા જીવનમાં જેની સાથે લગ્ન કરેલા હોય તે એક જ જીવનસાથી સાથે સાથે જાતીય સુખ ભોગવવું તેનાથી આવા રોગોને ફેલાવો થતો અટકાવે છે.
• ડ્રગ્સ દ્વારા નચેલી દવાઓનું સેવન ઘણા દેશોમાં aids ફેલાવવાનું કારણ કરે છે.
• સ્ત્રીને શારીરિક અને સામાજિક રીતે નબળી ઘણી પુરુષો દ્વારા સ્ત્રીઓ પર બાળમજૂરી કરી તેમનું શોષણ કરાય છે.
• આપણા સમાજમાં જાતિય રૂઢી ઓનો લીધે જ જાતિયતા વિશે ખુલ્લી રીતે ચર્ચા કરાતી નથી. જાતિય રોગો ફેલાવતા માટેની આ પણ એક કારણ છે.
• શિક્ષકો અને વાલીઓ સામાન્ય રીતે જાણીતા વિશે વાત કરવા માટે સહમત હોતા નથી તેથી ઘણી બધી ખોટી માન્યતાઓ આ વિશે પ્રવર્ત છે.
• સ્કૂલમાં જાતીય જીવન રોગો અને તે કેવી રીતે ફેલાય છે તે વિશે આરોગ્ય શિક્ષણ આપવું ખૂબ જ જરૂરી છે. જેથી કરીને જાતીય રોગો ફેલાતા અટકાવી શકાય છે.
• ગરીબ અને અજ્ઞાનતાના લીધે ઘણી સ્ત્રીઓ અજાણતા વેશ્યાવૃત્તિમાં જોડાય છે.અને જાતિય જીવન રોગો અને તે કેવી રીતે ફેલાય છે. તે જાતીય રોગો ફેલાતા અટકાવી શકાય છે.
• ગરીબ અને અજ્ઞાનતાના લીધે ઘણી સ્ત્રીઓ અજાણતા વેશ્યાવૃતિમાં જોડાય છે. અને જાતિય રોગો ફેલાવતા માટે જોખમ રૂપ બને છે એવી ખોટી માન્યતા છે.
• એડ્સ તે સ્ત્રીનો રોગ છે પણ હકીકત એ છે કે પુરુષથી સ્ત્રીઓ એડ્સ ફેલાવવાનું જોખમ સ્ત્રીથી પુરુષ કરતાં વધુ છે. પુરુષ વેશ્યા ગમન પછી આ રોગ પોતાની પત્નીને આપે છે.
• સામાજિક શરમ અને અપૃશ્યતાના લીધે સ્ત્રી-પુરુષો સારવાર માટે બહાર આવતા નથી. સામાજિક બંધનોને લીધે હજુ પણ ઘણા લોકો સમજતા નથી કે એચઆઇવી એઇટ્સ વાળી વ્યક્તિ સાથે કામ કરવાથી હાથ મિલાવવાથી જમવાથી ફેલાતું નથી પણ જાતીય સમાગમ થી ફેલાય છે.
• આ બધી બાબતો આરોગ્ય કાર્ય કરે જાણવી અને સમજવું જરૂરી છે જેથી કરીને એમ મુજબ આરોગ્ય શિક્ષણ અને આરોગ્ય સેવાનો આયોજન કરી શકે.

Home visit – ગૃહ મુલાકાત:

પ્રસ્તાવના:– કુટુંબનું સમાજનું કુદરતી અને પાયાનું એકમ છે.

• દરેક વ્યક્તિ કોઈ એક કુટુંબમાં રહેશે.દરેક વ્યક્તિ કુટુંબની સભ્ય હોય છે. કુટુંબ મળીને સમુદાયનું નિર્માણ કરે છે. આ કૌટુંબિક સંવાદતા લીધે કુટુંબના સંબંધોમાં વનિષ્ઠતા સામાજિક અને કાયદેસરના સંબંધો બંધાય છે.
• સમસ્યાને હલ કરવાની ક્ષમતા કુટુંબમાં અન્ય સભ્યોને પણ શક્તિશાળી બનાવે છે કુટુંબને તેનાથી આરોગ્ય સમસ્યાઓમાં પણ આ બાબત લાગુ થઈ છે.
• આરોગ્ય કાર્ય કરે આરોગ્યની સેવાઓ કુટુંબમાં જઈને આપવાની હોવાથી તમને જાણવું ખૂબ જરૂરી છે.

કુટુંબ ની વ્યાખ્યા:–

• કુટુંબ એક સમાજ નું મહત્વ નું પ્રાથમિક એકમ છે જેમાં કુટુંબના સભ્યો એક છત નીચે રહેતા હોય એકબીજા લોહીના સબંધો અને લગ્ન ના સબંધોથી જોડાયેલા હોય એકબીજા સાથે રહેતા હોય અને એક જ રસોડે જમતા હોય તેમાં દત્તક પુત્ર કે પુત્રી નો સમાવેશ થાય છે. કુટુંબ સાર્વત્રિક અને સ્થાયી છે.

• હોમ વિઝીટ એ આરોગ્ય સેવાઓને કરોડરજ્જુ સમાન છે. આરોગ્ય કાર્ય કરે દર્દી અને કુટુંબની આરોગ્યની જરૂરિયાત મેળવવા માટે હોમ વિઝીટ કરવી જરૂરી છે.

• અને તે સમુદાયના આરોગ્યની પણ નિરીક્ષણ વધુ સેવા દર્દીઓને કુટુંબને તકલીફ અને શિક્ષણની આપશે જેથી કુટુંબને માત્ર સજા થવામાં રસ રહે એવું નહીં પણ તંદુરસ્ત રહેવા અને આરોગ્ય નું સ્થળ ઓછું લાવવામાં પણ રસ રહે છે.

• તંદુરસ્ત વ્યક્તિ અને જોખમી ગ્રુપની સાથે માંદા લોકો પણ ઘરમાં જ રહેતા હોય છે. ત્યાં ઘર માં સેવાઓ આપવા માટે કાર્યકુશળતા જ્ઞાન આવડત નિર્ણય શક્તિ અને માનવ સંબંધને સમજાવું જરૂરી બને છે આરોગ્ય કાર્ય કરે નીચેની બાબતો હંમેશા યાદ રાખવી

1.ત્રણ હેતુઓ:–

• 1.આરોગ્ય નું ઉંચુ સ્તર
• 2.રોગનું અટકાયત
• 3.માંદા ની સંભાળ

2.માત્ર દર્દી નહીં પરંતુ સંપૂર્ણ કુટુંબ તેની જવાબદારી છે તે દરેક મુલાકાત વખતે

• રોગની વહેલું નિદાન અને સારવાર કરવી
• માંદા ની સંભાળ રાખવી પ્રયોગ અને નિરીક્ષણ દ્વારા સગાની મદદથી માતાને સેવા આપવી.
• કુટુંબને સ્વચ્છતા તેમજ સામાજિક પ્રયોગ દ્વારા રોગમાં અટકાવવા અને આરોગ્ય નું સ્થર ઉંચુ લાવવામાં મદદ કરવી.

3.આરોગ્ય પર અસર કરતી સામાજિક પરિસ્થિતિઓ સાથે સુમેળ સાધવામાં મદદ કરવી

• દર્દી અને કુટુંબના વર્તન પર લાગણી સ્થર બાબતોની અસર થાય છે. તે સમજવું.
• સમુદાયના આરોગ્યના વિકાસ આરોગ્યની સગવડો અને આરોગ્યનો કાર્યક્રમમાં લોકોને સાથે લેવા.

Home visit ની વ્યાખ્યા:–

• ફોમ વિઝીટ એક એવી પ્રક્રિયા છે. જેમાં વ્યક્તિ અને કુટુંબને સંપૂર્ણ ફેમિલી કેર ઘરમાં પૂરી પાડવામાં આવે છે.
• નક્કી કરેલા અને સોપાયેલા ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં ઘરે ઘરે ફરીને દરેક વ્યક્તિના આરોગ્યની ચકાસણી કરી રોગની સારવાર આપવામાં આવે છે. તેમ જ રોગના નિયંત્રણ અટકાવવા અને આરોગ્યની સ્તરે ઉંછું લાવવા માટે જ પગલાં અને આરોગ્ય શિક્ષણ ઘરમાં પૂરું પાડવામાં આવે છે તેને હોમ વિઝીટ કહે છે.

હેતુઓ:–

• સમુદાયના આરોગ્યની સેવાઓ આપવા માટે
• સાદી નર્સિંગ કેર આપવા માટે
• રોગને થતા અટકાવવા માટે
• કુટુંબના સભ્યોનું આરોગ્ય નું સ્તર ઉંચુ લાવવા માટે
• મોટાભાગે માંદા વ્યક્તિ ઘરમાં આવે છે તેમને આરોગ્યની સેવાઓ આપવા માટે ખાસ કરીને વૃદ્ધ લોકો
• કુટુંબના કોઈ સગર્ભ માતા કોઈ સુવાવડ થઈ હોય ઓપરેશન થયું હોય અથવા માંદી વ્યક્તિ હોય તો તેના ફોલોય દરમિયાન
• પ્રિ નેટલ mother ની વિઝીટ ફોર્મ વિઝીટના ભાગરૂપે
• સંકાત્મક ચેપી રોગનું ઇન્ફેક્શન શોધવા માટે
• રસીકરણ પોષણ અને વાતાવરણીય સ્વચ્છતા નું સ્થળ જોઈને આરોગ્યનું શિક્ષણ અને કેરનું આયોજન કરવા માટે
• નવી આરોગ્યની સમસ્યાઓ શોધવા માટે
• બીજા આરોગ્ય કાર્યકરોને નિરીક્ષણ કરવા તેમ જ માર્ગદર્શન અથવા માટે ફેમિલી હેલ્થ સુપરવિઝન હોય છે.
• કુટુંબના સભ્યો દ્વારા દર્દીને અપાતી સારવાર અને સંભાળવું ફોલોઅપ કરવા માટે

સિદ્ધાંત:–

• સમુદાયની પાયાની જરૂરિયાતને અનુલક્ષીને હોમ વિઝીટનું આયોજન કરવું
• હોમ વિઝીટ વખતે લોકોની લાગણી અને જરૂરિયાતને ધ્યાનમાં રાખો
• કુટુંબ સાથે સંબંધ સ્થાપ્યા પછી ઘર અને તેના વાતાવરણ વિશે માહિતી મેળવવી જોઈએ.અને એ વખતે બીજી વ્યક્તિના દ્રષ્ટિકોણને સમજવું જરૂરી છે.કારણ કે દરેક વ્યક્તિના દ્રષ્ટિકોણ અલગ અલગ હોય છે.
• આપણા જે વિશેની ચર્ચા કરીએ તે વૈજ્ઞાનિક રીતે ચોક્કસ હોવું જોઈએ .
• કોઈપણ નર્સિંગ પ્રોસિજર કરતી વખતે સુરક્ષિત અને કૌશલ્ય નો ઉપયોગ કરવો અને યોગ્ય ટેકનીક નો ઉપયોગ કરવો
• આપણા એરિયામાં જે એજન્સી હોય તેના નીતિ નિયમો અને સેવાઓની જાણકારી હોવી જોઈએ.
• સમુદાયના હકીકતને પહેલા જાણવું જરૂરી છે સમુદાયમાં બનતા બનાવો ને જાળવવું જરૂરી છે.
• સમુદાયના સ્ત્રોત ની જાણકારી હોવી જોઈએ તેમજ તેમના શાળપણથી અને સમજથી ઉપયોગ કરવો જોઈએ
• હું વિઝીટ માં વ્યક્તિ અને કુટુંબની સાથે નર્સિંગ કેર પ્લાન બનાવો અને તેમના કામગીરીમાં સમાવેશ કરવો
• પોતાનો પરીક્ષણ કરવું સ્વમૂલ્યાંકન કરવું કનેક્ટિવ વર્ક કરવું.
• દરેક વિદ્યુત વખતે કરેલા કાર્યનું એન્ડિંગ ડાયરીમાં રેકોર્ડ કરવું તેમજ કાર્ડમાં પણ રેકોર્ડિંગ કરવું.
• કુટુંબ સાથેનો વ્યવહાર માનવતા ભર્યા હોવો જોઈએ જેથી કરીને કુટુંબના સભ્યોનો વિકાસ કરી સંપાદન કરી શકાય.

ફાયદાઓ:–

• ફેમેલીમાં બ્રેકગાઉન્ડ શકાય છે.
• કુટુંબના પોતાના વાતાવરણમાં એક્સિઅલ શિષ્યુએશન જોઈ શકાય છે.
• કુટુંબના સભ્ય પોતાને એરિયામાં વધુ રિલેક્સ હોય છે.જેથી આરોગ્ય શિક્ષણ આપવાની તક ઊભી થાય છે.
• હોમ વિઝીટ માં રિયલ વસ્તુ જોવા માટે સમુદાયની વાતાવરણીય તેમ જ આર્થિક સામાજિક પરિસ્થિતિ જોઈને તે મુજબ આરોગ્ય શિક્ષણ આપી શકાય છે.
• શિક્ષણને પાયા તરીકે કુટુંબનું નિરીક્ષણ કરી શકાય
• કુટુંબના સભ્ય પ્રશ્ન પૂછવાની આઝાદીનો અનુભવ કરે છે.
• કુટુંબ સાથે સીધો સંપર્ક થવાથી તેમની મુશ્કેલીઓ જણાવે છે.
• આરોગ્ય કાર્યકરને કેર આપવાની તક મળે છે.
• હું બીજેપી નવી આરોગ્ય સમસ્યાઓ શોધી શકાય છે.
• આરોગ્ય કાર્યકરે હોમ વિઝીટ દરમિયાન કુટુંબના બીજા સભ્યોને જે કુટુંબ વર્ષસવ ધરાવે છે તેમની સાથે સંપત્તિ કરી શકાય છે.
• આરોગ્ય કાર્યકરને કુટુંબની વલણ એકબીજાની સાથેના સંબંધોનું નિરીક્ષણ કરવાની તક મળે છે.
• વ્યક્તિની પાયાની ભૌતિક અને લાગણી સફર જરૂરિયાતને સમજી શકાય છે અને તે મુજબ તેની જરૂરિયાત મેળવતા તેમને માર્ગદર્શન આપી શકાય છે.
• પોતે મેળવેલ જ્ઞાન અને કુશળતા નો ઉપયોગ ઘર માં વ્યક્તિ અને કુટુંબની આરોગ્ય સમસ્યાઓને હલ કરી શકાય છે.

આયોજન:–

પ્લાન ફોર વિઝીટ પહેલા શક્ય બંને માહિતી મેળવી લેવી પહેલાના રેકોર્ડ અને કાર્યકરો પાસેથી માહિતી મેળવી લેવી પહેલી વિઝીટથી લેવાથી ઓર્ડર વગર સામાન્ય કેર આપવી

પછીની વિઝીટ દરમ્યાન:–

1.મંદગી નું પ્રમાણ
2.કો ઓર્ડર 3.ફેમિલી ની કેર આપવાની આવડત મુજબ હોમ વિઝીટ નું આયોજન કરવું

એપ્રોસ ( કુટુંબનું સંપર્ક કેવી રીતે સધીશુ ) :–

• પહેલા સંપર્ક વખતે ખૂબ જ કાળજી લેવી કારણ કે પછીની વિઝીટ માં દર્દીની કેર તેના પર આધાર રાખે.
• મિત્રતા ભર્યું અને રાજ દાખવતો વર્તન રાખવું જેથી કુટુંબનો વિશ્વાસ અને સહકાર મેળવી શકાય.
• સહાનુભૂતિનું વલણ દાખવવું
• પોતાનું નામ અને હોસ્પિટલ ના નામ વડે ઓળખાવી
• વિઝીટ માટેનો હેતુ કહે તો તેમજ દર્દીને તેની પરિસ્થિતિની વિશે પૂછવું .
• કુટુંબની પરવાનગી વગર બુટ કે ચંપલ ઘરમાં પહેરી જવાના

હોમ વિઝીટના પગથિયા:–

• હોમ વિઝીટનું પહેલું પગથિયું સંબંધ કેળવવાનું છે.ઘરના સભ્યો સાથે સંબંધ કેળવવો તેમજ તેની સાથે મિત્રતા સહાનુભૂતિ મર્યાદા મોભો સાથે તેમજ તેમને તેનામાં રસ છે. તે રીતે એપ્રોશ કરવા અને મુલાકાતમાં હેતુ જણાવો.
• ઘરની અંદરનું તેમજ બહારનું તેમજ આસપાસનું સારું અને ખરાબ પરિબળ નિરીક્ષણ કરવું છે આરોગ્ય પર અસર કરે છે. સર્વ કરી તે એરિયા નો નકશો બનાવવો જેમાં ગામનું લોકેશન ગામ કેટલું દૂર છે.રોજગારનો પ્રકાર વસ્તી રોડ આરોગ્યની સેવાઓ કેટલી સ્કૂલો છે પાણીના પ્રતિષ્ઠાનો વગેરેનો નોંધણી કરવી.
• ફેમિલી ફોલ્ડર હેલ્થ કેર અને હોમ વિઝીટ રજીસ્ટર બનાવવું
• વ્યક્તિ અને કુટુંબને ઓળખવું તેમજ તેમનો આરોગ્યનો સ્થળ શૈક્ષણિક તેમજ રસીકરણ સ્થળ સગર્ભા અને માતા નવજાત શિશુ પાસે વર્ષની અંદર બાળકો અને મધ લોકોને ઓળખવા.
• પ્રાપ્ત માહિતીનું પૃથકરણ એવી રીતે કરવું કે તેના પરથી કુટુંબનું આરોગ્યની પરિસ્થિતિનું કારણ સ્પષ્ટ તથા રીતે કાઢી શકાય.
• કુટુંબના કેર આપવા માટે હેતુ અને ધ્યેયો બનાવવા હેતુ બનાવવા વગરનું કાર્ય આડેધડ હોય છે.એકવાર સમસ્યા તેના માટેના સ્ત્રોતો અને ધ્યેયો નક્કી થઈ જાય પછી બીજું હોઈ સ્ટેપ છે પ્રાથમિકતા આપવાનું વ્યક્તિની જરૂરિયાત મુજબ પ્રાથમિક આપવી.
• વ્યક્તિ અથવા કુટુંબની જરૂરિયાત પૂરી પાડવા માટે આયોજન કરવું અને કૉમ્યૂનિટી ના ક્યાં ક્યાં સ્ત્રોતોનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.એનું આયોજન કરવું જે જરૂરીયાત પ્રથમ જરૂરિયાત હોય છે તે માટે કયા પ્રકારની આરોગ્ય સેવાઓની જરૂર છે. તે મુજબ આયોજન કરવું દા:ત.કુટુંબના સગર્ભ માતા હોય
• બેગ ટેકનીક ની મદદથી વ્યક્તિ અને કુટુંબને આરોગ્યની સેવાઓ આપતી જેમકે નાની નાની માંદ ગીઓમાં સારવાર કરવી ડ્રેસિંગ કરવી ટેસ્ટ કરવું આરોગ્ય શિક્ષણ આપવું વગેરે.
• કુટુંબના સભ્ય તે પૂરી કાર્ય કુશળતા તેમજ દરેક સાધનોનો કુશળતા પૂર્વક ઉપયોગ કરી તેમની જરૂરિયાત પૂરી પાડવી તેમાં સારી અને ખરાબ બાબતો વિશે ધ્યાન દોરવું જેથી સારું પ્રોગ્રેસ થઈ શકે.
• ફોલો અપ ના વિઝીટનું કલેઇલી નું કાર્ય છે આપણે જે અગાઉ વિઝીટ આપી હોય તેના અનુસંધાને બીજી કોઈ સંભાળ જરૂરિયાત છે. તેની કાળજી લેવી તેમ જ આપેલ સલાહ મુજબ વર્તે છે કે નહીં તેનું નિરીક્ષણ કરવું ઘરના સભ્યો બરાબર સાંભળ લેશે કે નહીં તે ફોલોઅપ દ્વારા જાણવું.
• કુટુંબ ને સેવાઓ આપ્યા પછી દરેક આરોગ્ય કાર્ય કરે પોતાનું કામનું તથા આપેલ આરોગ્ય સેવાનું નિયંત્રણ કરવું જરૂરી છે. તેથી કાંઈ કાંઈ આરોગ્યની સમસ્યાએ હતી અને તેમાંથી કેટલીક સમસ્યાઓ હોલ થઈ અને બાકી રહેલી સમસ્યાઓ માટે ક્યાં અવરોધક અને અનુકૂળ પરિબળો છે. તે જોવું અને તેનું નિરીક્ષણ લાવી શકાય તે હશે કે નહીં વગેરે બાબતોનું મૂલ્યાંકન કરી જાણી શકાય છે.
• આપણું ધ્યેય પૂર્ણ થયું છે કે નહીં અને આપણી સેવાઓ કુટુંબના સભ્યોએ સારી રીતે સ્વીકારી છે કે નહીં તેનું પણ મૂલ્યાંકન કરે છે.
• રી પ્લાન કરવું એટલે કે હવે પછીની વિઝીટનું આયોજન કરવું અને તે આયોજન હવે કઈ આરોગ્યની જરૂરિયાત પૂરી પાડવાની છે તે મુજબ કરવું.

Stop of home visit:–

• મિત્રતા ભર્યું સંબંધ સ્થાપિત કરવું અને સર્વ કરવું અને નકશો તૈયાર કરવો
• માહિતી આપતી કરવી અને તેનું પૃથ્થકરણ કરવું
• ધ્યેયો બનાવવા અને પ્રાથમિકતા આપવી
• પ્રાથમિકતા મુજબ સેવાઓનું આયોજન કરવું
• નર્સિંગ કરવું પરિણામનું અવલોકન કરવું
• ફરી વિઝીટ કરવી
• મૂલ્યાંકન કરવું
• હવે પછીની વિઝીટનું આયોજન કરવું
• હોમ વીઝીટીંગ બેગ
• દરેક કાર્ય કુશળ કાર્ય કરીને મુખ્ય સાધનની જરૂર હોય છે.જેથી તે હોમ વિઝીટ દરમિયાન તે સાધનો લઈ જવા માટેનું વાહન છે. જ્યારે પણ જરૂર પડે ત્યારે એમાં રહેલ સાધનોના ઉપયોગ કરી આરોગ્ય સેવાઓ આપી શકાય.
• બેક ની ડિઝાઇન સહેલાઈથી ઉસકી અને ધોઈ શકાય તેવી હોવી જોઈએ
• નર્સિંગ એક એવું સાધન છે કે જેનાથી ઘર સ્કૂલમાં કારખાનામાં કોઈપણ જગ્યાએ સેવા આપી શકાય તે માટે સાધનોની જરૂર પડે તો આ બગ માં રહેલા સાધનોની મદદથી સગર્ભા માતા ધાત્રી માતા, ઇનફન્ટ, પ્રે -સ્કૂલ, બાળક અને બીજાને તેમજ ઈમરજન્સી ડીલેવરી કેર આપી શકે.

ડિઝાઇન ઓફ બેગ ( હોમ વિઝીટ ડોગ હોવી જોઈએ):–

• બેગ કેવી હોવી જોઈએ કે તેના જરૂરી તમામ સાધન સામગ્રી વ્યવસ્થિત ગોઠવી શકાય અને તેને સહેલાઈથી હાથ અથવા ખંભા પર ઉસકી ને લઈ જઈ શકાય તેવી હોવી જોઈએ.
• બેગ સહેલાઈથી સાફ કરી શકાય તેવી હોવી જોઈએ
• બેગ સહેલાઈથી ઉચકીને લઈ જઈ શકાય તેવી હોવી જોઈએ બેગ કેનવાસ માંથી બનાવી શકાય છે. આ ઉપરાંત એક તરફથી સાંભળી કે એલ્યુમિનિયમ ની કેર આપવામાં આવે છે.
• બેગમાં બહારની તરફ પોકેટ હોવું જોઈએ નોટનું વેસ્ટ પેપર બેગ ફોલ્ડર ટેબલેટ સ્ટેશનરી કમ્પ્લીટ રાખી શકાય
• બેગ નો ઉપયોગ દરેક ઘરમાં સ્કૂલમાં કારખાનામાં મુલાકાત વખતે કરવાનો હોય છે બેગમાં જરૂરી વસ્તુ અંદર અને બહાર મૂકેલી હોવી જોઈએ તેથી નર્સિંગ પ્રોસિજર કરી શકાય નર્સિંગ કેરનું ડેમોસ્તેર કરવા માટે જરૂરી સાધનો સામગ્રી બેગમાં તૈયાર કરેલું હોવી જોઈએ હોમવિઝીટ બેગમાં ઉપયોગમાં સ્વચ્છતા તે અગત્યની બાબત છે.

Bag માં સાધનો (home visit ના સાધનો ):–

• વાયર ફ્રેમ સાથેની કૅન્વાસ બેગ
• સુતરાઉ કાપડ અથવા પ્લાસ્ટિક ની લીઇનિંગ જેમાંથી બેગ જુદા જુદા વિભાગ માં વહેસી શકાય.

1.આઉટર કંપાર્ટમેન્ટ ના સાધનો:–

• પ્લાસ્ટિક પીસ -1વર 1નંગ
• પ્લાસ્ટિક એપ્રેન -1નંગ
• ટેલિકવીસ્ટ બુક -1નંગ
• Poket weight સ્કેલ -1નંગ
• એલ્યૂમીનિયમ સ્ટીલ બાઉલ
• પેઈન બ્રશ પી. પી લોશન
• મેઝસટેપ
• નેઇલ બ્રશ
• યુરિન ટેસ્ટિંગના સાધનો

Sprit લેમ્પ, બેનીડીકર સોલ્યૂશન બોટલ એસેટિક એસી બોટલ પ્લાસ્ટિક ની:–

• ટેસ્ટ ટ્યુબ ફોલ્ડર -1
• ટેસ્ટ ટ્યુબ – 2
• માસીચ -1
• લિટમસ પેપર (લીલા અને વાદળી )
• ડ્રોપર -1
• ફિટોસ્કોપ -1
• લિફ્ટિંગ ફોર્સેપ -1
• ઇન્સ્ટયુમેન્ટ ટોવેલ -1

Uper clean campartment:–

1.સાકડા મોં વાળી પ્લાસ્ટિક ની બોટલ
Gu lotion 2%-1b(જેન્શન વાયોલેટ )
ડેટ્રોલ અથવા સેવલોન.-1બ
સ્પિરિટ -1બ
ટીન્સર આયોડીન
ટીન્સર બેંઝોઈન -1b(સ્ક્રિન માટે )
સલ્ફા પાઉડર -1b હાલ માં નથી

2 .સ્વોલ સ્ટીક સાથે ટેસ્ટ ટ્યુબ:–

• 3.ક્લીનીક થર્મોમીટર -1
• 4.રેસ્ટલ થર્મોમીટર-1
• 5.સ્લાઈડ -2
• 6.પોઈન્ટેડ સીઝર -1
• 7.કિડની ટ્રે
• 8.ડિસપોઝલ નીડલ અથવા થીક નીડલ -1
• 9.સિરીઝ અને નીડલ અલગ અલગ સાઈઝ બંને નંબર
• 10.આઈ ઓન્ટમેન્ટ
• 11.ઈન્જેકશન મેપર્જિન (બ્લીડીંગ કંટ્રોલ )
• 12.ચિતલ forshep
• 13.સીઝર

ઇમર્જન્સી ડીલેવરી માટેના સાધનો:–

• 1.મીડીયમ સાઈઝના બાઉલ કવર સાથે -2 / કોર્ડ કટિંગ સિજર
• 2..આટરી ફોર સેપ -2 / મ્યુકશ સક્કર
• 3.બલ્ડ સીઝર -1./ કોડ કોએમ્પ
• 4.female રબર કેથેટર / એનીમાં
• 5.મધર ડ્રેસિંગ -કોટન ગોઝ પીસ / 1 જોડી મોથ
• 6.baby ડ્રેસિંગ -કોટન ગીઝ પીસ અને કોર્ડ વિનેચર
• 7.જનરલ ડ્રેસિંગ માટેના સાધનો કોટન બેગમાં
• 8.ડ્રેસિંગ કીટ
• 9.નાનું એલ્યૂમીનિયમ બાઉલ -1 જનરલ
• 10.આર્ટિ ફોર સેપ -2 એલ્યૂમીનિયમ બાઉલ
• 11.ડ્રેસિંગ ફોર સેપ્સ -1 સ્ટ્રાઇલ કોટન શોખ
• 12.સ્ટાઇલ કોટન સ્વોલ અને બેન્ડેઝ ગોસ પીસ બેન્ડેઝ

3.lcver ampurtment:–

• પ્લાસ્ટિક ની મોટા ઢાકણવાળીb બોટલ -8 રાખવા tab. Iron મીઠારોડોને, ડેટોલ, વિટામિન દ, pcm, vic, fooic, acid
• દવા ઢાંકવા ચમચી-1
• સાબુદા ની સાબુ સાથે નેઈલ બ્રશ નેપકીન
• યુરિન ટેસ્ટિંગ ના સાત નો બીજા ડીકસર સોલ્યુશન

શબનમ બેક માં રાખવાની વસ્તુઓ:–

• ફેમિલી ફોલ્ડર
• પ્લાનિંગ બુક કરેલી ડાયરી
• નોટબુક
• પેન્સિલ
• માતાને બાળકના કાર્ડ
• છાપુ
• પ્લાસ્ટિકની બેગ
• એવી એડ ના સાધનો
• પેપર બેગ નેપકીન
• રેડ બ્લુ પેન સાબુ
• પેપર ફોલ્ડર સાબુદાણાની મેલ બ્રશ

Bag gacnic:– હોમ વિઝિટ બેગ હોમ વિઝીટ માં નર્સિંગ કેર આપવા માટેનું સાધન છે. ટેકનિકની મદદથી તેનો ઉપયોગ કરવાનું હોય છે.

બેગ ટેકનીક ના સિદ્ધાંતો

• બેગ ટેકનીક નો મુખ્ય હેતુ સિદ્ધાંત સ્વચ્છતા જાળવવાનો છે. બેગને અંદર અને બહારથી બંને રીતે સ્વચ્છતા રાખવી.
• બેગને હંમેશા હાથ ધોઈને અડકવી હાથ ધોયા વગર અડકવી નહીં.
• બહારની સ્વચ્છતા માં બેગને ચોખ્ખી સપાટી પર પેપર પાથરી રાખી નીચે સીધું ફર્સ્ટ પર મૂકવી નહીં પાલતુ પ્રાણી અને બાળકો બેગને બગાડે નહીં તે રીતે બેગ ને ઊંચી જગ્યાએ મૂકવી.
• અંદરની સ્વચ્છતામાં સાધનો હાથ ધોઈને લેવાના અને વાપર્યા પછી સાધનો ધોઈ સાફ કરી મૂકવા.
• બેગ માં સાધનો હંમેશા સ્વસ્થ અને ગોઠવણી કરીને મૂકવા જેથી ગમે તે સમયે તેનો ઉપયોગ કરી શકાય.
• જે પોઝિશન કરવાની હોય તે પ્રમાણે સાધનોની ગોઠવણી કરવી દાંત એકમાં એન્ટિનેટલ કેરના બીજામાં યુરિયન ટેસ્ટિંગ ના સાધ નો પ્લાસ્ટિક એપ્રોન વગેરે.
• ઇનર કંપાર્ટપેન્ટના સાધનો હાથ ધોયા પછી લેવા.
• બેગ ટેકનીક પહેલા પ્લાનિંગ બુક લખેલી હોવી જોઈએ.
• બેગ સાથે ફોલ્ડર બેગ રાખતી જેમાં ન્યુસ પેપર પેન્સિલ પેન વગેરે રાખવા.
• બેગને સારી રીતે આઠથી દસ વર્ષ સુધી સાચવવી.
• પ્રોસિઝર કરતી વખતે બેગ ને બિનજરૂરી ખુલ્લી રાખવી નહીં જરૂર પડે તો ત્યારે જ ખોલવી.
• સમયાંતરે વોશ કરવી અને ઉપયોગમાં ન હોય ત્યારે બરાબર કવર કરીને રાખવી.
• ફેમિલીની આરોગ્ય ની જરૂરિયાત પ્રમાણે પ્લાનિંગ બુક લખવી.

પ્રોસિજર:–

• બેગ ને સપાટ સાઈડ આપણી તરફ હોવી જોઈએ.
• ઘરમાં જતા પહેલા બારણું ખખડાવવું અથવા બોલીને પરમિશન લઈને અંદર દાખલ થવું.
• કુટુંબને અનુકૂળતા મુજબ શ્વાસ વર્ક એરિયા પસંદ કરવો.
• બેગ ને પેપર પાથરી ને મૂકવું
• બેગને સાઈસ પેકેટ બાજુથી ખોલવું
• ફ્રેન્ડ વોશિંગ ના સાધનો કાઢવા અને નળ નીચે લેન્ડ વોચ કરવા.
• પ્લાસ્ટિક એપ્રોન બેગમાંથી કાઢીને પહેરવું અને ધ્યાન રાખવું કે બગડેલી સાઈડ યુનિફોર્મ ને અડકે તેનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
• જરૂર મુજબ આઉટર કમ્પાર્ટમેન્ટ માંથી સાધનો કાઢવા અને પ્રોસિજર માટેની જરૂરી સાધનો ક્લીન એરિયા પર રાખવા.
• બેગ ને સલામત રીતે બંધ રાખવું.
• આયોજન અને જરૂરિયાત પ્રમાણે નર્સિંગ કેર આપી
• પ્રોસિજર પતી ગયા પછી હાથ સાબુના પાણીથી ધોવા.
• આર્ટીકલ સાફ કર્યા પછી બેગમાં પાછા મુકવા.
• આર્ટીકલ કરવાના સાધનો સાફ કરીને પ્લાસ્ટિક બેગમાં રાખી શબનમ બેગમાં રાખવા અને આર્ટીકલ કર્યા પછી હોમ વિઝીટ બેગમાં પાછા મૂકવા.
• બેગને બંધ કરતી આઉટ સાઇડને આઉટલાઈનિંગ ને ટચ કરીને બેક ક્લોઝ કરવી.
• ન્યૂઝ પેપર ની નીચે અટકેલી સાઈડ અંદર તરફ રહે તેમ પેપર ફોઉંલ્ડ કરવું.
• તમારી પ્રોસીજર નિરીક્ષણ અને આપેલ સલાહ સુચન આરોગ્ય શિક્ષણ etc ની નોંધ પ્લાનિંગ બુકમાં કરવી અને રિવિઝન નું પ્લાનિંગ કરેવું.
• બગડેલ વસ્તુને યોગ્ય નિકાલ કરવો

યાદ રાખવાના મુદ્દાઓ:–

• હું બીજે તે સમુદાયને આરોગ્ય સેવાઓની કરોડરજ્જુ સમાન છે.
• આરોગ્ય કાર્યકર નું મિત્રતા ભર્યું સમજદારી પૂર્વક્ દાખવવું એપ્રોચ લોકોના વિશ્વાસ અને સહકાર મેળવવામ મદદ કરે છે.
• નિયમિત સરની ગૃહ મુલાકાત અને આરોગ્ય કાર્યકર દ્વારા અપાવવી આરોગ્ય સેવાઓ માંદગી અને મૃત્યુદર નીચે લાવવામાં હેલ્પ કરે છે.
• આરોગ્ય કાર્યકર ફેમિલી નો તેમજ વિઝીટ દરમિયાન સંપૂર્ણ આરોગ્ય સેવાઓ મેળવવાનો હેલ્પ કરે છે.

ગૃહ મુલાકાત નું પુનરાવર્તન:–

આ એક એવી નિર્ણાયક બાબત છે.આરોગ્ય કાર્ય કરે માટે હોમ વિઝીટ નો પ્લાન રૂટીન વિઝીટ એન્ડ પસંદ કરેલ મુલાકાત આરોગ્યની નીડ અને આ સમસ્યાઓ પ્રાથમિકતા મુજબ કરવી.

આરોગ્ય કાર્ય કરે દરેકને વિનંતીને ધ્યાનમાં રાખવી અને જનરલી નીચે પ્રમાણે વ્યક્તિને કેટેગરી મુજબની આરોગ્યની સેવાઓ માટે પ્રાથમિક અપાય છે.

• 1.સગર્ભા મધર ધાત્રી મધર એ નવજાત શિશુ ઇન ફોન પાંચ વર્ષની અંદરના ચિલ્ડ્રન
• 2.કૉમ્યૂનિકેબલે ક્લીસેસે થયા હોય તેવા પેશન્ટ.
• 3.ઓરી અછબડા ગાલપીછોળીયા કોલેરા etc જેવા રોગો થયા હોય તેવા પેશન્ટ.

ચેપી સંક્રાત્મક રોગો જેમકે ટીબી લેપ્રચી જાતીય રોગો વગેરેના પેશન્ટ તે સિવાય બિન રોગના ડાયાબિટીસ હાર્ટ ડિસીઝ બીપી માનસિક બીમારી વૃદ્ધ લોકો હેન્ડીકેપ

વિઝીટનામું ફેમિલીની પસંદગી અને સેવાનું આયોજન હોમ વિઝીટ માટે ફાળવેલ ટાઈમ મુજબ કરવું.

Planning book:

• Sr no
• Date of visit
• Client name
• Age
• Types of thme visit
• Address
• Visit
• Planning
• Nursing car
• Replan
• Renarks

Home visit ક્યારે આપવી :

ક્રમ

આરોગ્ય પરિસ્થિતિ

• 1 સામાન્ય સંગભ માતા
• 2 જોખમી સગભામાતા
• 3 સામાન્ય ઘરે કરાવેલ સુવાવડ
• 4 અસામાન્ય સુવાવડ
• 5 સામાન્ય child (infant)
• 6 જોખમી ઇનફન્ટ
• 7 પ્રેમ school child (1 થી 5)
• 8 schooler સ્કૂલો જતા child
• 9 એક્યુટ કોજ
  યુંની કેબલ ડીસીઝ મેજર મિઝલ્સ મમ્સ કોલેરા ફીવર ટાઈફોડ etc
• 10 કોનીક કોમ્પ્યુટર કેબલ ડિસિઝ tb લેપ્રસી
• 11 non. Communicable disease જેવો કે disease, કેન્સર, ડાયા બીટીસ
• 12 વૃધ્ધ, અપંગ

Home visit નૂ પુનરાવર્તન:–

1.મહિનામાં એક વાર સાત મહિના સુધી દર બે અઠવાડિયા આઠમા મહિના દરમિયાન દર અઠવાડિયા નવમા મહિના દરમિયાન

2.સાતમા મહિના પછી દર અઠવાડિયે અથવા આઠ અસર જ્યાં સુધી માતાની તકલીફ દૂર ન થાય તેનો આધાર જોખમી પરિબળ છે.

3.First visit 12 થી 24 કલાકમાં તે શક્ય હોય તે સુવાવડ પછી ત્રણ પાંચ 12 માં દિવસે માતા અને બાળકની મુલાકાત લેવી જવી જ્યાં સુધીમાં નાળ નકરો ત્યાં સુધી પછી બે અઠવાડિયે એક વાર છો અઠવાડિયા સુધી બાળકની મુલાકાત પણ તે સાથે લેવી.

4.First visit 12 થી 24 કલાકમાં જો શક્ય હોય તો જોખમી બાળક હોય તો ડેલી વિઝીટ લેવી જ ત્યાં સુધી નાળ ખરી પડે ત્યાં સુધી પછી અઠવાડિયામાં એકવાર પોસ્ટ નેટવર્ક સમય છ અઠવાડિયા સુધી ડીલેવરી થઈ ગયા પછી

5.મહિનામાં એકવાર

6.જોખમને પરિબળ પર આધાર વારંવાર રીસેટ લેવી

7.ત્રણ વર્ષ સુધી ત્રણ મહિનામાં એકવાર પછી છ મહિનામાં એકવાર

8.મહિનામાં એક વખત સ્કૂલમાં મળવું સ્કૂલ હેલ્થ અંતર્ગત બાળકને મળવું

9.પેશન્ટની સિચ્યુએશન મુજબ ઓછામાં ઓછી 4 મુલાકાત દર મહિને

10.દર્દીની પરિસ્થિતિ મુજબ ઓછામાં ઓછી 1 મુલાકાત દર મહિને

11.વ્યક્તિની હાલત મુજબ છ મહિને 1 વખત

12.વ્યક્તિની હાલત મુજબ દર મહિને એક વખત

Home visit દરમિયાન કરવાની પ્રોસિજર:

• 1.hand washing ( કમ્પલસરી)
• 2.urin sugar teat
• 3.nail cating
• 4.nral medication
• 5.sterin ઇન્ફેલેક્શન
• 6.ટેમ્ટ્રેશન ટેકિંન
• 7.વિનિંગ ડાયેટ
• 8.ડ્રેસિંગ
• 9.Bp મેઝરમેન્ટ
• 10.Itot હોમોન્ટેશન
• 11.Mp સ્લાઇડ બનાવવી
• 12.Ors prepration
• 13.An thrapomentry chast 6ption મા
• 14.Best sleep exanination(bse)