08/07/2014

પ્ર – ૧ અ. ફેફસાંની આકૃતિ દોરી સેલ દ્વારા થતાં O2 અને CO2 ની આપલે સમજાવો.06

બ. યુરીનરી સિસ્ટમના અવયવો ની આકૃતિ દોરી નામ નિર્દેશ કરો. 06

પ્ર – ૨ અ. ખોરાકના મુખ્ય ઘટકો જણાવી સમતોલ આહાર એટલે શું તે જણાવો. 06

બ. આદર્શ કુવો એટલે શું? આદર્શ કુવો બનાવતી વખતે શું શું ધ્યાન રાખશો. 06

પ્ર – ૩ નીચેના પ્રશ્નોના ટૂંકમાં જવાબ આપો. 12

૧.ખોરાક રાંધવાની ઉત્તમ રીત કઈ છે? શા માટે?

• સ્ટીમિંગ (Steaming) અથવા પ્રેશર કુકિંગ ઉત્તમ રીત છે.
• કારણ કે તેમાં પોષક તત્વો (વિટામિન, મિનરલ્સ) વધારે પ્રમાણમાં જળવાઈ રહે છે અને તેલ ઓછું વપરાય છે.

૨.એનીમા આપતી વખતે લેફ્ટ લેટરલ પોઝિશન શા માટે આપવામાં આવે છે.

• ડાબી બાજુએ સૂતી સ્થિતિમાં સિગ્મોઇડ કોલોન અને રેક્ટમમાં દ્રવ સરળતાથી જઈ શકે છે.
• ગુરુત્વાકર્ષણની દિશા (Gravity) અને એનાટોમિકલ સ્ટ્રક્ચર કારણે દવા અસરકારક રીતે કાર્ય કરે છે.

૩.ખોરાકની સાચવણીની રીતોની યાદી કરો.

• સૂકવવું (Drying)
• મીઠું નાખીને સાચવવું (Salting)
• ખાંડથી સાચવવું (Preserve/Jam)
• ઠંડકમાં રાખવું (Refrigeration/Freezing)
• બોટલિંગ અને કેનિંગ
• કેમિકલ પ્રેઝર્વેશન (Sodium benzoate વગેરે)

૪.ફેટ સોલ્યુબલ વિટામિન કયા કયા છે.

ફેટ સોલ્યુબલ વિટામિન (Fat Soluble Vitamins)

ચરબીમાં વિઘટન પામીને શરીરમાં સંગ્રહિત થનારા વિટામિન્સ

1. Vitamin A (વિટામિન-એ)
2. Vitamin D (વિટામિન-ડી)
3. Vitamin E (વિટામિન-ઈ)
4. Vitamin K (વિટામિન-કે)

૫.પાણીના પ્રાપ્તિ સ્થાનો કયા કયા છે?

• વરસાદ (Rain water)
• કૂવો (Well)
• નદી (River)
• તળાવ (Lake/Pond)
• બોરવેલ/ટ્યુબવેલ (Underground water)
• ડેમ અને રિઝર્વોઈર (Reservoirs)
• નગરપાલિકા સપ્લાય (Municipal supply)

૬.વેન્ટિલેશનના પ્રકાર લખો.

• પ્રાકૃતિક વેન્ટિલેશન (Natural Ventilation) – બારીઓ, દરવાજા, હવાના પ્રવાહ દ્વારા
• કૃત્રિમ વેન્ટિલેશન (Artificial Ventilation) – પંખા, એક્ઝોસ્ટ ફેન, એર કન્ડિશનર, મિકેનિકલ સિસ્ટમ દ્વારા

પ્ર – ૪ નીચેનામાંથી કોઈ પણ ત્રણ પર ટૂંકનોંધ લખો.12

૧.સુલભ શૌચાલય

૨.બેડશોર

૩.ઘરગથ્થુ પાણીનું શુદ્ધિકરણ

૪.પાસ્ચ્યુરાઈઝેશન ઓફ મિલ્ક

પ્ર – ૫ નીચેનામાંથી કોઈ પણ ચારના હેતુઓ જણાવો.

૧.માઉથ કેર

હેતુઓ

• મો ને ચોખ્ખુ અને તાજગીભર્યુ રાખવા માટે
• દાંતને સારી સ્થિતિમાં રાખવા માટે
• દાંત તથા મોઢાના રોગો અટકાવવા માટે
• મોંના મ્યુકસ મેમ્બ્રેન ને ડ્રાય અને તૂટી જતુ અટકાવવા માટે
• ભુખ વધારવા માટે તેમજ સલાયવા વધુ ઉત્પન્ન થાય તે માટે
• પેરોટીડ ગ્લેન્ડમાં ચેપ થતો અટકાવવા માટે

૨.સ્પંજ બાથ

હેતુઓ :

• શરીરનો પરસેવો દૂર કરવા માટે
• ચામડી પર બેક્ટેરીયાની વૃધ્ધિ થતી અટકાવવા માટે
• શરીરની ચામડીને ડ્રાય રાખવા માટે જેથી બેડ શોર થતો અટકાવી શકાય છે
• દર્દીનો થાક દુર કરવા માટે
• દર્દીને એક્ટીવ અને પેસીવ એક્સરસાઇઝ કરાવવા માટે
• બોડિ ટેમ્પરેચરને રેગ્યુલેટ કરવા માટે
• પ્રેસર પોઇન્ટની સંભાળ લેવા માટે
• ચામડીના રોગો થતા અટકાવવા માટે
• સારી રીતે હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવા માટે
• દર્દીને સ્ફુર્તિ તથા આરામ આપવા માટે
• દર્દીને સારી ઉંઘ આવે તે માટે
• દર્દીના આખા શરીરનુ ઓબ્ઝર્વેશન કરવા માટે
• શરીરમાંથી આવતી દુર્ગંધ દૂર કરવા માટે
• શરીરમાં સર્ક્યુલેશન વધારવા માટે

૩.હેર વોશ

હેતુઓ

1. સ્વચ્છતા જાળવવી (Cleanliness)

• વાળ અને ખોપરીમાંથી ધૂળ, ઘમ, તેલ (Sebum) અને ગંદકી દૂર થાય.
• ચેપ અને દુર્ગંધથી બચાવે છે.

2. ઇન્ફેક્શન રોકવું (Prevention of Infection)

• ડૅન્ડ્રફ (Dandruff), લાઈસ (Lice), ફંગલ ઇન્ફેક્શન જેવા ચેપથી બચાવે છે.

3. સર્ક્યુલેશન સુધારવું (Improved Blood Circulation)

• ધોઈને માથાની ત્વચા પર હળવું મસાજ કરવાથી બ્લડ સર્ક્યુલેશન વધે છે.
• વાળની વૃદ્ધિ માટે મદદરૂપ.

4. આરામ અને તાજગી (Comfort & Freshness)

• પેશન્ટને આરામ મળે છે અને તાજગી અનુભવાય છે.
• માથાનો દુખાવો અને તણાવ ઘટાડવામાં મદદરૂપ.

5. દેખાવ અને આત્મવિશ્વાસ (Appearance & Confidence)

• સ્વચ્છ અને ચમકતા વાળ વ્યક્તિના દેખાવમાં આકર્ષણ વધારે છે.
• દર્દીનું મનોબળ વધે છે.

6. નર્સિંગ કેરનો ભાગ (Part of Nursing Care)

• બેડ રિડન (Bedridden) અથવા ગંભીર દર્દીઓમાં વ્યક્તિગત સ્વચ્છતા જાળવવા માટે જરૂરી.
• હૉસ્પિટલ ઇન્ફેક્શનથી બચાવે છે.

૪.હેન્ડ વોશ

હેતુઓ

• ચેપનું સંક્રમણ (Cross infection) અટકાવવું
• વ્યક્તિગત સ્વચ્છતા જાળવવી
• હોસ્પિટલમાં દર્દીથી નર્સ કે ડૉક્ટર અને પછી બીજા દર્દી સુધી ચેપ ફેલાવાનો જોખમ ઘટાડવો
• જાહેર આરોગ્યમાં રોગચાળો (Diarrhea, Typhoid, Hepatitis A/E) રોકવો

૫.કેથેટરાઈઝેશન

હેતુઓ

• યુરીનરી રીટેનશન (ભરાવો) ને રીલીવ (દૂર કરવું) કરવા માટે
• નિદાન કરવા માટે દર્દીને પેશાબ પર કાબુ ન હોય ત્યારે (ઇન્કટીન્યસ ઓફ યુરીન) ત્યારે દર્દીની પથારી
• ભીની થતી અટકાવવા માટે
• યુરીનરી બ્લેડરને વોશ આપવા માટે
• યુરીનલ સર્જરી વખતે તે ભાગને ક્લીન રાખી તેમાં ચેપ લાગતો અટકાવવા માટે
• પેલવીક ઓર્ગનના કોઈ પણ ઓપરેશન કરેલ હોય ત્યારે
• દર્દી બેભાન હોય ત્યારે
• ડિલીવરી અને ઓપરેશન પહેલા બ્લેડર ખાલી કરવા માટે

પ્ર – ૬ અ. ખાલી જગ્યા પૂરો. 05

1. ગ્લુટીયલ મસલ્સ ઇન્જેક્શન આપવાથી …………. ચેતામાં ઈજા થવાની સંભાવના રહેલ છે. સાયાટિક (Sciatic) ચેતામાં
2. કેમ્પ માટે …………. પ્રકારના લેટ્રીનનો (સંડાસ) ઉપયોગ થાય છે. પિટ લેટ્રીન (Pit Latrine)
3. હાડકાના સૌથી ઉપરના પડને ……….. કહે છે. પેરીઓસ્ટિયમ (Periosteum)
4. યુરીન સુગર ટેસ્ટમાં ………… પ્રવાહી વપરાય છે. બેનેડિક્ટ (Benedict’s) પ્રવાહી
5. મનુષ્યના શરીરમાં કુલ …………. હાડકા આવેલા હોય છે. ૨૦૬ હાડકા

બ. નીચેના જોડકા જોડો. 05

1 – 2 1.કચરાનો નિકાલ 1.લ્યુકોસાઈટ

2 – 1 2.ડબલ્યુ બી સી 2.ઇન્સીનરેટર

3 – 4 3.વિટામીન ‘કે’ 3.શરીરનો નાનામાં નાનો એકમ

4 – 5 4.એમ્નેસિયા 4.લોહી જામી જવું

5 – 3 5.સેલ 5.યાદશક્તિ ઓછી થવી

6.સ્કર્વી

ક. નીચેનાના પૂર્ણરૂપ આપો.05

1.O.P.D. – Out Patient Department (આઉટ પેશન્ટ ડિપાર્ટમેન્ટ)

2.I.P.R. –Interpersonal Relationship (ઇન્ટર પર્સનલ રિલેશનશિપ)

3.I.C.D.S. –Integrated Child Development Services (ઇન્ટીગ્રેટેડ ચાઈલ્ડ ડેવલપમેન્ટ સર્વિસીસ)

4.C.S.F. –Cerebro Spinal Fluid (સેરેબ્રો સ્પાઇનલ ફ્લૂઈડ)

5.N.B.M. – Nil By Mouth (મુખ દ્વારા કઈ વસ્તુ ન આપવી)