કાંટો કાઢવો: દૂર કરવું.
હોઠ કરડવા: ગુસ્સો વ્યક્ત કરવો.
ગાલે તમાચો મારી મો લાલ રાખવું : સુખી હોવાનો દેખાવ કરવો.
કાદવ ઉડાડવો : ખરાબ ટીકા કરવી.
વાડ ચીભડાં ગળે: રક્ષક જ ભક્ષક બને.
ઘાસ કાપવું : નકામી મહેનત કરવી
અન્નજળ ઊઠવું: જીવવા જેવી સ્થિતિ ન હોવી.
હોળી શળગાવવી: ઝઘડા કરવા.
બળતામાં ઘી હોમવું : ચાલુ ઉશ્કેરણીમાં વધુ કારણ ઉમેરવું
અક્કલનું ઓથમીર: બુદ્ધિ વિનાનું.
ઘી ના ઠામમાં ઘી પડવું : ઉચિત કે સારા વાનાં થવા
હાથ હેઠા પડવા: હતાશા સાંપડવી.
કાગળની નાવ: લાંબો વખત ન ટકે તેવી વસ્તુ.
હાથ ખંખેરવા: આશા છોડવી.
કાગડા ઉડવા: કંઈ બાકી ન રહેવું.
ઘર પૂછતા આવવું : ગરજે મદદ ખોળતા આવવું.
અડધી રાતે : ભારે અગવડ ના વખતે કટોકટીના સમયે.
આકાશ તૂટી પડવું: ઓચિંતી આપત્તિ આવવી.
અગસ્ત્યના વાયદા: લાંબા સમય ના વાયદા , પુરા ન થઇ શકે તેવા વાયદા.
ગોળના પાણીએ નાહવું : છેતરાવું.
કમર બેવડી વળી જવી: ખૂબ મહેનત કરવી.
સીસામાં ઉતારવું : ભોળવીને ફસાવવું.
ડંકો વગાડવો: યશસ્વી કાર્ય કરી બતાવવું.
હાથ લાંબા હોવા: સામર્થ્ય હોવું.
અવાજ ઉઠાવવો : વિરોધ કરવો.
તેલ કાઢવું: થાકી જાય એવી રીતે કામ લેવું.
કડવો ઘૂંટડો ગળી જવો: અપમાન સહન કરી લેવું.
રજનું ગજ કરવું: વધારીને વાત કરવી.
ઠંડે પાણીએ નાહી લેવું: આશા છોડી દેવી.
ચશમપોશી કરવી: ઘાલમેલ કરવી.
કોઠે પડવું: માફક આવવું અનુકૂળ આવવું.
લોઢાના ચણા ચાવવા: મુશ્કેલ કાર્ય કરવું.
ઠોકર વાગવી: સાચું ભાન થાય તેવી મુશ્કેલી આવવી.
આંખ લાલ કરવી: ગુસ્સો કરવો.
કૂતરાની ઊંઘ: સહેજ અવાજ થતાં જાગી જવાય એવી ઊંઘ.
કક્કો ખરો કરવો: પોતાની વાત પ્રત્યે અડગ રહેવું.
વળે વળ ઉતારવો: બંધબેસતી ગોઠણ કરવી.
કાન સરવા કરવા: ધ્યાનથી સાંભળવું.
તડકો છાયો વેઠવો: સુખદુઃખ સહન કરવા.
આંખ ભરાવી: રડવું.
ઓછું આવવું : મન દુભાવું
કૂતરા બિલાડા નું જીવન : કંકાસવાળું જીવન.
કાન ફૂંકવા : ખોટું કહીને ચઢાવવું
પેટ ન આપવું : રહસ્ય ને છુપાવવું.
આંગળીથી નખ વેગળા : ભેદભાવ હોવો
ગાંઠનું ગોપીચંદન કરવું : પોતાના પૈસે પોતાને નુકસાન થવા દેવું.
સડક થઈ જવું : સ્તબ્ધ થઈ જવું
કાન ઉઘાડવા : સાચી સ્થિતિ જણાવવી કે સમજાવવી
કોઠું ન આપવું : અંગત વાત જાણવા ન દેવી.
કીડી પર કટક : નાના અને સામાન્ય કામ માટે મોટો પ્રયાસ.
ઉચાળા ભરવા : ઘરવખરી લઈ પલાયન થઈ જવું.
તાગડધિન્ના કરવી: મોજ મજા કરવી.
કુહાડીનો હાથો બનવું : પોતાના ને નુકસાન કરી બીજાને મદદ કરવી.
કોથળામાં પાંચશેરી ઘાલીને મારવી: બહારથી માર ન જણાય તેમ છૂપો માર મારવો.
ભોપાળું નીકળવું : ઢોંગ પકડાઈ જવો.
કાગ ની ડોળે રાહ જોવી : આતુરતાથી રાહ જોવી.
ઊંધા પાટા બંધાવવા : અવળું સમજાવવું.
કાચું સોનુ : રસાળ જમીન, અત્યંત ફળદાયી.
ફેરવી તોડવું : બોલીને ફરી જવું.
કાંટા વેરવા : દુશ્મનાવટ ઊભી કરવી.
આકુળવ્યાકુળ થવું : ખૂબ ગભરાઈ જવું.
દ્રવી ઊઠવું : પીગળી જવું, ઓગળી જવું.
મોતિયા મરી જવા : હોશ ગુમાવવો, હિંમત હારી જવી.
ડઘાઈ જવું : ગભરાટથી સ્તબ્ધ થઈ જવું.
ઠૂંઠવો મૂકવો : મોટેથી, પોક મૂકીને રડવું.
છાશમાં માખણ જવું : કામ ન આવડવું.
આડા ઊતરવું : વિઘ્નરૂપ બનવું.
ખાતરદારી કરવી : મહેમાનગીરી કરવી.
નનસેનમાં ઉતરી જવું : જીવનમાં વણાઈ જવું.
દાંત ખાટા કરવા : નાસીપાસ કરવું.
ઠાવકાઈથી કહેવું : ગંભીરતાથી કહેવું.
હાથ લગાવવો : ચોરી કરવી.
પુરાણ નીકળવું: એક વાતના સંદર્ભમાં બીજી.
ભરાઈ પડવું : ફસાઈ જવું.
કેડ ભાંગી જવી : જુસ્સો તૂટી જવો.
હૃદયમાં ખટકો હોવો : દુ:ખ થવું.
ફના થવું : નાશ પામવો, પાયમાલ થવું.
આંખ ફાટી જવી : અવાચક બની જવું.
અંજાઈ જવું : પ્રભાવિત થવું.
ઠૂંઠવો મૂકવો : મોટેથી, પોક મૂકીને રડવું.
બાર વગાડી દેવા : સામે વાળાનું આવી બનવું.
નખરાં કરવાં : નાટક કરવું.
કૂવામાંનું દેડકું : સંકુચિત મનોવૃત્તિવાળું, સંકુચિત વિચારસરણીવાળું.
ગરદન મારવી : ભારે નુકસાન કરવું.
ખાડામાં ઉતારવું : નુકશાન કરવું.
કાનબુટ્ટી પકડવી : પોતાની ભૂલ કબૂલ કરવી.
કાનનું કાચું : ભરમાવે તેમ ભરમાય એવું.
ખબર લેવી : ખૂબ થપકો આપવો.
કૂવો હવાડો કરવો : કમોતે મરવું.
ગણેશ માંડવા : આરંભ કરવો.
કળ વડવી : નિરાંત થવી,ભાન આવવું.
કાંડા કાપી આપવા : કબૂલાત કરી આપવી, લખી આપવું.
કરમ ફૂટેલા હોવાં : નસીબ સારું ન હોવું.
ખાતુ માંડી વાળવું: બાકી રકમ માંડવાળ ખાતે લઈ લેણદેણ નો હિસાબ ચૂકતે કરવો.
કોણીએ ગોળ લગાડવો : કામ કઢાવવા લાલચ આપવી, પોતાનું કામ સાધવા લાલચ આપવી.
ખાતર પર દિવેલ : નુકસાનમાં વધુ નુકસાન
કાન કરડવા : ગુસપુસ વાત કરવી.
કડવો ઘૂંટડો હૈયામાં સમાવવો : ન ગમતું કાર્ય દુઃખપૂર્વક સહન કરવું.
ઘોર ઘાલવો : અડ્ડો જમાવવો.
કેસ ખલાસ થઈ જવો : મરણ પામવું.
ઘોળીને પી જવું : ગણકારવું નહીં.
કાને ન ધરવું : વાતમાં લક્ષ ન આપવું.
ખાટુ મોળુ થઈ જવું: બગડી જવું, વણસવું.
રંજ હોવો : અફસોસ હોવો.
આતમાને ઓગાળી નાખવો : સ્વમાન ગુમાવી દેવા.
ખાતરદારી કરવી : મહેમાનગીરી કરવી.
ભીંત ભૂલવી : ભારે મોટી ભૂલ થવી.
આંખો ફાટી જવી : આશ્ચર્યચકિત થઈ જવું.
દ્રવી ઊઠવું : પીગળી જવું, ઓગળી જવું.
ટોણો મારવો : મર્મવચન કહેવું.
પેટ દેવું : મનની વાત કહેવી.
આંખો ઠરવી : સંતોષ મળવો.
ટાંટિયા વાળી લેવા : અપંગ બનાવવું.
હળવા ફૂલ થઈ જવું : ચિંતામુક્ત થઈ જવું.
હૈયું ઉઝરાડવું: મનમાં પ્રબળ વેદના થવી.
ઉતારી પાડવું: માનભંગ કરવો.
ઝેર પ્રસરાવવું : કજિયાને કારણ આપવું.
ગળે ઊતરવું: સરળતાથી સમજાઈ જવું.
ઓળઘોળ થઈ જવું: ન્યોછાવર થઈ જવું.
સોંસરવું નીકળવું: મુશ્કેલીમાંથી સફળ રીતે બહાર આવવું.
હડી કાઢવી : દોટ મૂકવી.
ટીંબો બની જવો : ગામ ઉજ્જડ થઈ જવું.
ફના થવું : નાશ પામવો, પાયમાલ થવું.
કમર બાંધવી : કઠિન કામ કરવા તૈયાર થવું.
છાતી ઠોકીને કહેવું : હિંમત પૂર્વક અને વિશ્વાસપૂર્વક કહેવું.
ચડ્યે ઘોડે આવવું : બહુ ઉતાવળ કરવી.
ચાર દિવસની ચાંદની :થોડા સમય નું સુ:ખ.
કાળજું ભરાઈ આવવું : વેદનાથી રડવા જેવું થઈ જવું.
કૂખ લજાવવી : માની આબરૂ ધૂળમાં મેળવી.
ચાલતી ગાડીએ ચડી બેસવું : વધુમતીમાં જોડાઈ જવું.
કંઠે ભુજાઓ રોપવી : ભાવભીનું સ્વાગત કરવું.
જમીન પર પગ ન મુકવો : ગર્વ થી બહેકી જવું, ખૂબ ઝડપથી ચાલવું.
કાળજું કઠણ કરવું : હિંમત ધારણ કરવી.
ચીનનો શાહુકાર : પાકો ગઠિયો.
કાળા અક્ષર કુહાડે મારવા : અક્ષરજ્ઞાન વિનાનું હોવું.
છેડે ગાંઠ વાળવી: યાદ રાખવું.
કાળજું કોરાવું : ખૂબ દુઃખ થવું.
ચોટલી હાથમાં આવવી : દાવ પેચમાં આવવું.
જીવ ખાવો : કંટાળો આપવો.
ખોડો કાઢવો : મોટી હાનિ પહોંચાડવી.
ચૌદમું રતન : મારપીટ.
કાને વાત પહોંચવી : બાતમી મળી જવી.
ખાટલે પડવું : માંદા પડવું.
છક્કા છૂટી જવા : અત્યંત ગભરાઈ જવું.
કાંડા કાપી આપવા : કબૂલાત કરી આપવી, લખી આપવું.
કાસળ કાઢવું : નાશ કરવો.
જળ મૂકવું : પ્રતિજ્ઞા લેવી.
છાણે વીંછી ચઢાવવો : ઉશ્કેરવુ,જાહેર થાય તેમ કરવું, ખોટું ઉત્તેજન આપવું.
જીવમાં જીવ આવવો: નિરાંત વળવી.
આંખે આંસુનું તોરણ બંધાઈ જવું : એકધારું રડ્યા જ કરવું.
ખાઈ-પીને મંડવું : ખંતથી સતત કામમાં મગ્ન રહેવું.
રાખ વળી જવી : ભુલાઈ જવું.
કાનમાં ઝેર રેડવું : ખોટી ઉશ્કેરણી કરવી.
કપાળ ધોવા જવું : નાહક વિલંબ કરવો.
કાળી ટીલી લાગવી : અપજશ કે કલંક લાગવું.
ખડે પગે જોવું : અધીરાઈથી જોવું.
કાંડા કાપી આપવાં : લેખિત કબૂલાત આપવી.
ખાસડાં ખાવાં : અપમાન સહન કરવું.
એક ઘા ને બે કટકા : ચોખ્ખું ચોખ્ખું કહેવું.
ખાંડાની ધારે ચાલવું : ખૂબ મુશ્કેલ રસ્તે ચાલવું.
કાળા પાણીએ કાઢવું: દેશનિકાલની સજા થવી.
આંખો ફાડીને જોઈ રહેવું : તાકી તાકીને જોઈ રહેવું.
ખોળો પાથરવો : કરગરવું.
ખંખેરી નાખવું : ધમકાવવું.
ખુલ્લા મને : હળવાશથી.
ખાવા ધાવું : ડર લાગે તેવું નિર્જન હોવું.
કંકુનાં પગલાં કરવાં : આગમનથી ઘરને સુખી કરવું.
ખો ભૂલી જવી : કુટેવ છૂટી જવી.
કાંટા વેરવા : દુશ્મનાવટ ઊભી કરવી.
▶️હૈયા ઉપર રાખવું : ખૂબ સંભાળ રાખવી , વહાલથી પાળવું.
હૈયું કાઢવું : સર્વસ્વ અર્પણ કરવું.
અખાડા કરવા : જોયું ના જોયું કરવું, લક્ષ્ય ન આપવું
હોશમાં આવવું : ગુમાવેલું ભાન પાછું આવવું.
હૈયે હાથ રાખવો : ધીરજ રાખવી.
આંખ માંડવી : એકાગ્રતાથી ધારી ધારીને જોવું.
હિંમત આપવી : નાહિંમત થતું અટકાવવું.
હિસાબ ન હોવો : મહત્ત્વ ન ગણાવું.
એકડો કાઢી નાખવો : ગણતરી માંથી બાકાત કરવું.
હોશ ઊડી જવા : નાઉમેદ થઈ જવું, બેચેન થઈ જવું, નિસ્તેજ થઈ જવું.
હીર ગુમાવવું : નૂર ગુમાવવું.
આંખ મીંચાઈ જવી : મરણ પામવું.
હેમાળે હાડ ગાળવાં : ઇચ્છાપૂર્વક મરણ નોતરવું.
હિંડોળે ચડાવવું : નિકાલ ન થવા દેવો , ધક્કે ચડાવવું, ઉશ્કેરવું; જાગૃત કરવું , હચમચાવવું.
અવતાર ઉજાળવો : ગૌરવપૂર્વક જીવવું.
હોળી સળગવી : કલેશ, કંકાસ વગેરે દુ:ખ ઉત્પન્ન થવાં.
હોઠ ખાટા કરી નાખવા : બહુ માર મારવો.
આંખમાંથી શ્રાવણ ભાદરવા વરસવા : અતિશય રડ્યા કરવું.
હોળીનું નાળિયેર બનાવવું : આફત કે જોખમમાં ત્રાહિત ને સંડોવવો કે સપડાવવો.
હોઠે પડવું : લોકોમાં ચર્ચાવું.
અડ્ડો જમાવવો : કાયમી મુકામ કરી જવો.
હૈયું ખાલી કરવું-ઠાલવવું : મનનો ઊભરો બહાર કાઢવો.
એલાન આપવું : આદેશ આપવો.
આંખ મળી જવી : ઉંઘ આવવી.
▶️ગોળનું ગાડું મળવું : વહાલું કે ઉપયોગી માણસ મળવું.
ઘા પર મીઠું ભભરાવવું : દુ:ખીને વધારે વધારે દુ:ખી કરવા.
હાલ્લા હડિયું કરવાં : ખાવાના સાંસા પડવા.
હથેળીમાં ચાંદ બતાવવો : છેતરવું.
ગૂડાં ભાંગી જવા : હિંમત જતી રહેવી.
આકાશ તૂટી પડવું : અચાનક મુશ્કેલી આવી પડવી.
વારી જવું : ફિદા થઈ જવું.
ઘડો ફૂટવો : વાત જાહેર થવી.
અંગારો પાકવો : કુળને કલંક લગાડનાર પુત્ર નીવડવો.
સગેવગે થઈ જવું : આઘાપાછા થઈ જવું.
ગાંઠનો ખીચડો ખાઈને : પોતાના ધનમાંથી ખર્ચ કરીને.
એક લાકડીએ હાંકવું : બધાને સરખાં ગણીને વર્તવું.
ગંગા નાહ્યા : નિરાંત અનુભવવી.
લીલી સૂકી જોવી : સુખદુઃખ જોવું.
સોડ તાણી સૂવું : મરી જવું.
આંગણું ઘસી નાંખવું : વારંવાર જવું.
ગંધ આવવી : બાતમી મળવી.
શરસંધાન કરવું : લક્ષ્યને સાધવું.
આગ લગાડવી : કંકાસ કરાવો.
ગાડું ગબડવું : ભારે તકલીફથી જીવનવ્યવહાર ચલાવવો.
શેર લોહી ચડવું : આનંદિત થવું.
ખાંડ ખાવી : મિથ્યાભિમાનમાં વ્યર્થ ફુલાવું.
ગળે પડવું : સામી વ્યક્તિ પર આરોપ મૂકવો.
વાદળ તૂટી પડવું : મુશીબતો સામટી આવી જવી.
અંધારામાં રાખવું : જાણ ન કરવી.
ધોળીને પી જવું : ન ગણકારવું.
▶️આત્મા રેડી દેવો : પૂરેપૂરી લગનથી કામ કરવું.
ચોટલી બાંધીને ભણવું : અભ્યાસમાં તલ્લીન થઈ જવું.
ગાંઠ કરવી : પૈસા ભેગા કરવા.
ચિત્ત ચિરાવું : ઊંડો આઘાત લાગવો.
માથે ઉપાડી લેવું : જવાબદારી લેવી.
છક્કા છુટી જવા : ગભરાઈ જવું.
ચડ્યે ઘોડે આવવું : ઉતાવળ કરવી.
દિલ દ્રવી ઊઠવું : ખુબ દુ:ખ થવું.
ધાણ કાઢવો : સંહાર કરવો
ચીલો પાડવો : નવો રિવાજ પાડવો.
માંડી વાળવું : કામ બંધ કરવું
ચાર દહાડાનું ચાંદરણું : થોડા સમયનું સુખ.
છાપરે ચડવું : ખૂબ ફુલાઈ જવું.
પાછી પાની કરવી : પાછા હઠવું
ગુસ્સો પીવો : ખામોશી રાખવી
ચકમચ ઝરવી : ઘર્ષણ થવું
ગોદમાં લેવું : સંભાળ કે રક્ષણ તળે લેવું.
બે પાંદડે થવું : સુખી-સંપન્ન થવું.
ચાર હાથવાળા થવું : લગ્ન કરવા.
ચકિત થઈ જવું : ખૂબ આશ્ચર્ય પામવું.
▶️ જાત ઘસી નાખવી : તનતોડ મહેનત કરવી.
છાતી બેસી જવી : હિંમત ગુમાવવી.
જીભ ન ઉપડવી : બોલવાની હિંમત ન રહેવી.
બારમો ચંદ્રમા : ભારે વિરોધ, શત્રુતા.
નાડ પકડવી : ખરું કારણ જાણવું.
જોરશોરથી મંડી પડવું : કોઈ કામ કરવામાં તમામ શક્તિ વાપરવી.
દાંતે તરણું લેવું : લાચારી બતાવવી /હાર કબૂલવી/ દીનતાથી શરણે જવું.
દહીં-દૂધમાં પગ રાખવા : ખુલ્લા પડ્યા સિવાય બંને પક્ષને રાજી રાખવા પ્રયત્ન કરવો.
જીવતા મૂઆ જેવા હોવું : જીવન વ્યર્થ હોવું.
પગ ઉપર ઊભા રહેવું : પગભર થવું, આત્મનિર્ભર થવું.
દાઢીમાં હાથ ઘાલવો : ગરજપૂર્વક મદદ માગવી ખુશામત કરવી.
છૂટી જવું : પોતાનાથી જવાબદારીમાંથી મુક્ત થવું.
દાંત ખાટા કરવા : ત્રાસી જાય એટલે સુધી થકવીને ન ફાવવા દેવું.
જીવતર ધૂળધાણી થઈ જવું : જીવન બરબાદ થઈ જવું
છઠ્ઠીનું ધાવણ યાદ કરાવવું : મરણતોલ માર મારવો.
જીવ ના ચાલવો : હિંમત ન ચાલવી.
છળી મરવું : ડરથી ચમકી જવું.
છાતી ફુલાવવી : ગર્વ કરવો.
જીવ ચકડોળે ચઢવો : મનમાં અનેક જાતના વિચારો પેદા થવા.
છાપેલું કાટલું : નામચીન હોવું.
હાથ લાંબા હોવા : સામર્થ્ય હોવું.
▶️બેડો પાર થવો : સફળતા મળવી
ઝાટકી નાખવું : ખૂબ ઠપકો આપવો.
બાજી કથળવી : સ્થિતિ પ્રતિકૂળ થઈ જવી.
ટાઢ-તડકો વેઠવો : મુશ્કેલીઓ સહન કરવી.
માથું મારવું : દખલગીરી કરવી.
જીવ ઊંચો હોવો : ચિંતા થવી.
બાજી ધૂળમાં મેળવવી : યોજના ઊંધી વાળી દેવી.
ઝાળ ઊઠવી : ગુસ્સાથી ધૂવાપૂવાં થઈ જવું.
માથે લેવું : સ્વીકારવું.
જડ કાઢવી : મૂળમાંથી નાબૂદ કરવું.
ભેદ પામી જવો : વાતનો મર્મ સમજી જવો.
ટાઢા પહોરનું : મૂળ માથા વિનાનું.
ભીનું સંકેલવું : તપાસ વિલંબમાં નાંખવી કે આરોપીને મદદ થાય તેમ ઢીલાસ રાખવી.
જીવ ઊંચો હોવો : ચિંતા થવી.
ભીંત ભૂલવી : માર્ગ ચૂકવો, અવળે રસ્તે ચડી જવું.
ઠઠ જામવી : ટોળું ભેગું થવું.
મનમાં ગાંઠ પડી જવી : મજબૂત માન્યતા બંધાઈ જવી.
જીવ બળી જવો : ઈર્ષાથી દુ:ખી દુ:ખી થઈ જવું.
રમણે ચડવું : મસ્તીમાં આવી જવું.
ઠંડે પાણીએ નાહી નાંખવું : આશા છોડી દેવી.
▶️ શિખરો સર કરવાં : સફળતા પ્રાપ્ત કરવી.
ડંકો વગાડવો : યશસ્વી કાર્ય કરવું.
બેડો પાર થવો : સફળતા મળવી.
તલવાર તાણવી : સંઘર્ષમાં ઊતરવું.
પેટ ન આપવું : મનની વાત પ્રગટ ન કરવી.
ટાપસી પૂરવી : ચાલતી વાતને ટેકો આપવો.
નામ કાઢવું : આબરૂ વધારવી.
ઉપર-તળે થઈ જવું : ખૂબ અધીરા બની જવું.
પૃથ્વી રસાતલ જવી : ભારે હાહાકાર મચી જવો.
તરંગે ચડી જવું : વિચારે ચડી જવું.
પાશેરામાં-પહેલી પૂણી : શરૂઆત હોવી.
ડાગળી ચસકવી : ગાંડા થવું.
નાક લઈ જવું : આબર- ધૂળમાં મેળવવી.
ઢોલ વગાડવો : જાહેરાત થવી.
પીઠ દેવી : જે તે સ્થાનેથી ચાલ્યા જવું.
ડિંગ હાંકવી : ગપ મારવી.
પનારે પડવું : બીજાને સહારે જીવવાની સ્થિતિ ઊભી થવી.
ધૂળ પડવી : ધિક્કાર હોવો, વ્યર્થ જવું.
બારમો ચંદ્રમા : વિરોધ કે શત્રુતા.
પડખું સેવવું : સહહેવાસ કરવો.
▶️દિલ દઈને કામ કરવું: ઉમંગથી સારી રીતે કામ કરવું.
મોં માથા વગરનું : ઢંગધડા વગરનું.
થૂંક ઉડાડવું : નિંદા કરવી
હાથનો મેલ : તુચ્છ વસ્તુ
ધાડ મારવી : ભારે સાહસ કરવું.
કોઠું આપવું : દિલની વાત જાણવા દેવી.
થૂંકેલું ગળવું : બોલેલા બોલ પાછા ખેંચી લેવા.
આડા હાથ દેવા : અટકાવવાનો પ્રયત્ન કરવો.
દૂધમાંથી પોરા કાઢવા : સારી વસ્તુમાં અવગુણ
હાથ ધોઈ નાખવા : આશા છોડી દેવી.
દમ મારવો : ધમકાવવું.
કાંકરો કાઢવો : દૂર કરવું
દાળ ન ગળવી : અસર ન થવી.
માથે હાથ મૂકવો : આશીર્વાદ આપવા.
દહાડા ભરાઈ જવા : મોત નજીક હોવું.
હાથ દેખાડવો : તાકાત બતાવવી
દાઢીમાં હાથ ઘલાવો :ગરજપૂર્વક મદદ માગવી.
હાથ બેસવા : આવડી જવું
દહીં-દૂધમાં પગ રાખવો : બંને પક્ષમાં રહેવું.
હાથ આપવો : મદદ કરવી
કાંડાં કાપી આપવાં : લેખિત કબૂલાત આપવી.
હાથ ઉપાડવો : માર મારવો
▶️ધ્વજ ફરકાવવો : વિજય મેળવવો.
ઓળઘોળ થઈ જવું : ન્યોછાવર થઈ જવું.
મનના મેલા હોવું: ખરાબ દાનતના હોવું.
જીવતર નાં દાન દેવાં : કુરબાન થઈ જવું.
દહાડો બગાડવો :ન ધાર્યું હોય તેવું થવું.
બે ઘોડે વાટ જોવી : આતુરતાથી રાહ જોવી.
ટાંટિયા વાળી લેવા : અપંગ બનાવવું.
પેટ દેવું : મનની વાત કહેવી.
બરાડી ઊઠવું : મોટેથી બુમ પાડવી.
અર્ધઅર્ધા થવું : ચિંતાતુર થવું.
આત્મા ડંખવો : મનમાં ખૂબ દુ:ખ થવું.
ઊંચે શ્વાસે : ઉતાવળે.
લાલપીળા થઇ જવું :ખુબ ગુસ્સે થવું.
ખાટુંમોળું થવું : બગડી જવું, ફરક પડવો.
કાનમાં કઈક કહેવું : કંઈક ગુપ્ત વાત કરવી.
થાકીને લોથ થઈ જવું : અતિશય થાકી જવું.
હાંજા ગગડી જવાં : ખૂબ ગભરાઈ જવું, હિંમત ખતમ થઈ જવી.
ઘોડા ઘડવા : આયોજન કરવું, વિચારવું.
શિખરો સર કરવાં : સફળતા પ્રાપ્ત કરવી.
સત્તર પંચા પંચાણું : અજ્ઞાની પ્રજાને છેતરવા માટે પ્રયોજાતું ખોટું ગણિત.
પડતું મૂકવું : છોડી દેવું
નિઃશબ્દ બની જવું : શાંત થઇ જવું.
વિદાય લેવી :જવા માટે છૂટા પડવું
જોતરાઈ જવું : કામચોરી વિના કામે લાગવું
આયના સાદા : ખોટા વાયદા
અગિયારા ગણવા : નાસી જવું
અછો અછો વાનાં કરવાં : ખુબ રાજી રાખવું.
અજમો આપવો : લાંચ આપવી
અથાણું કરવું : વ્યર્થ સંગ્રહ કરવો.
અવસરે મોતી ભરડવાં : પ્રસંગ બરોબર ખર્ચ કરવું.
▶️આંખની કીકી જેવું : ખૂબ વહાલું
ઈડરિયો ગઢ જીતવો : ભારે મોટું પરાક્રમ કરવું
કાનમાં ડૂચા મારવા : શિખામણ ન સાંભળવી
અક્કલ મારી જવી : મૂર્ખામી દેખાવી
ઘડો ન કરવો : દાદ ન દેવી
ગળામાં ટાંટિયા ભરાવવા :અવળું ચોટવું
આંખ ચાર થવી : ક્રોધમાં આવવું
નામ પર પાણી ફેરવવું : નામ બગાડવું
ગળું કાપવું : દગો કરવો
અડધી રાતે : ખરી અગવડને સમયે
આંખ ઠરવી : સંતોષ થવો
પડખે રહેવું : મદદમાં રહેવું
નાકનું ટેરવું ચઢાવવું : મોં મચકોડવું
આંકડો નમવો : અભિમાન ઊતરવું
પતીજ જવી : આબરૂ જવી
પડદો પાડવો : ઢાંકપિછોડો કરવો
માથે છાણાં થાપવાં : માથે ચઢી વાગવું
પડતો બોલ ઝીલવો : બોલે કે તરત તેનું પાલન કરવું
પડદો ખૂલી જવો : ભેદ ઉઘાડો પડી જવો
માથું ઊંચકવું : શિગડાં ભરાવવાં
પત રાખવી : ટેક આબરૂ જાળવવા
લીલી સૂકી જોવી : તડકો છાંયડો વેઠવો
આંધળુકિયાં કરવાં : અવિચારી પગલું ભરવું
કાન ઉઘાડવા : સાચી પરિસ્થિતિ જણાવવી
પથરો નાખવો : વિઘ્ન ઊભું કરવું
ઓછું આવવું : મન દુભાવું
પડયા ઉપર પાટુ : મરેલાને મારવું
▶️પાણી લાગવું : આરોગ્ય બગડવું.
ઘરના હાલ્લા કુસ્તી કરવા : ઘણી ગરીબી હોવી.
મોમાં પાણી છૂટવું : ખાવા માટે ખૂબ મન થવું
કાંકરો નાંખવો : અડચણ ઊભી કરવી.
પેટની વાત ખોલવી : છાની વાત જણાવી દેવી.
મોટા ઘરના હોવું : કુળવાન હોવું.
ખોળે માથું મૂકવું : શરણ સ્વીકારવું.
દૂધે મેહ વરસવા : આનંદ આનંદ થઈ જવો.
કાચી છાતીના હોવું : હિંમત વિનાનું હોવું.
જીભ કચરવી : વચન આપી બેસવું.
જીભ આવવી : સામે બોલતા થવું.
માથાનું ફરેલ : પોતાનું ધાર્યું કરે તેવું.
ખોટું લાગવું : માઠું લાગવું.
માથે પડવું : ભારરૂપ નિવડવું
પગ ધોઈને પીવા : ઘણો ઉપકાર સ્વીકારવો.
મો બંધ કરવું : બોલતા બંધ કરવું
પવન ભરાવો : મગરૂરીમાં હોવું.
બડાઈ મારવી : આપ વખાણ કરવાં.
પાણી ચડવું : શુરાતન ચડવું
પંક્તિ બહાર મૂકવું : જ્ઞાતિ બહાર મૂકવું.
મન પીગળવું : દયા આવવી.
જીભ ઊપડવી : છૂટથી બોલવાની હિંમત આવવી.
▶️લોહીનું પાણી કરવું : સખત મહેનત કરવી.
રોટલો મળી રહેવો : ખાવા પૂરતી વ્યવસ્થા થઈ રહેવી
હુંસાતુંસી ચાલવી : ખેંચતાણ કરવી
અવાજમાં મધ રેડવું : મીઠાશથી બોલવું , મધુર ભાષણ કરવું.
મનમાં રમવું : સ્મરણરૂપે વાગોળ્યા કરવું
ગંગામાં જળ વહી જવું : ઘણો સમય પસાર થઈ જવો.
ખો ભૂલી જવી : જિંદગીભર યાદ રહે તેવો પાઠ શીખવો.
છાતી ફાટી જવી : અપાર શોક થવો.
નખ્ખોદ વળી જવું : વિનાશ થવો
વા સાથે વઢવું : ગમે તેની જોડે લડી પડવું
વાત હાથમાંથી જવી : પરિશ્રમ નકામો જવો, કોઈ ઉપાય ન રહેવો
પાણીચું આપવું : બરતરફ કરવું, નોકરીમાંથી છૂટું કરવું
જીવ તાળવે રંગાઈ રહેવો :ચિંતાભરી સ્થિતિમાં મુકાવું.
ઓઈયાં કરી જવું : બીજાની વસ્તુ પચાવી પાડવી, હજમ કરવી
બોલબાલા હોવી : યશ મળવો , ચડતી થવી
કાટલું કાઢી નાખવું : પ્રાણ હરી લેવા , મારી નાખવું
ચીતરી ચડવી : સૂગ થવી, મનને પસંદ ન પડવું
આંસુનો સાગર છલકવો : ખૂબ રડવું, ઊંડો આઘાત લાગવો.
તિલાંજલિ આપવી : છોડી દેવું, રૂખસદ આપવી
ડાગળી ચસકી જવી : ગાંડા થઈ જવું, મગજ ફરી જવું.
▶️કદમથી કદમ મેળવવાં : સાથે મળીને કાર્ય કર્યા કરવું.
મન માનવું : તૈયાર થવું, સંમત થવું, દિલને ગમે તેમ કરવું.
ઘેલું લાગવું : અતિ આકર્ષણ થવું, ગાંડપણ વળગવું.
ઊમટી આવવું : એક સાથે આગળ આવવું, ધસી આવવું.
કાન સરવા કરવા : ધ્યાનથી સાંભળવું, સાંભળવા માટે ધ્યાન આપવું.
માથું ફાટવું : તાપ, દરદ કે બદબૂથી માથું દુઃખી આવવું, ગુસ્સો ચડવો.
મોં પડી જવું : શરમિંદુ થઈ જવું, ઉદાસ થઈ જવું, ઝંખવાણું થઈ જવું.
મોં ભાંગી જવું : અતિશયતાને કારણે સ્વાદ ન રહેવો.
નિસાસો નાખવો : આહ નાખવી, દુઃખ કે નાસીપાસની આહ નાખવી.
મોંમાં મગ ભરવા / મોંમાં મગ ઓરેલા હોવા : મૂંગા રહેવું, બોલાય નહિ એવી સ્થિતિ હોવી.
પચાવી પાડવું : બથાવી પાડવું, અયોગ્ય રીતે લઈ લેવું.
સંચળ થવો : અવાજ થવો, સંચાર કે હલન ચલન થવું.
લાગમાં આવવું : તક મળવી, બરાબર કબજામાં આવવું.
ખરખરો કરવો : શોક વ્યક્ત કરવો, લૌકિકે જવું.
બાકરી બાંધવી : દુશ્મનાવટ કરવી, મમત પર ચડી સામે થવું, વેર કરવું.
પડતું મૂકવું : છોડી દેવું, હાથમાં લીધેલું કામ વચ્ચેથી છોડી દેવું.
મૂછ મરડવી : અભિમાન કે શૂરાતન બતાવવું, મૂછના આંકડા વાળવા.
ટકાનાય ન હોવું : કશી કિંમત વિનાનું હોવું, પ્રતિષ્ઠા વિનાનું હોવું.
હિલોળે ચડવું : ભીડરૂપે એકઠાં થવું, ભેગા થવું, મસ્તીએ ચડવું.
અળપાવા દેવું નહિ : ઝાંખું પડવા દેવું નહિ, ટકાવી રાખવું.
▶️માયા લાગવી : મમતા બંધાવી, લાગણીનો સંબંધ થવો.
મીઠા ઝાડનાં મૂળ કાઢવાં : સ્વાર્થ બુદ્ધિએ ભલું કરનારનો વધુ લાભ ઉઠાવવો.
આંતરડી કકળવી : અંતરનું દુ:ખ ઊભરાવું.
નામરૂપ મિથ્યા કરવું : નિર્મોહી થઇને જીવવું.
પટ્ટણનું દટ્ટણ થઈ જવું : ખંડેર થઈ જવું.
ખોપરી ફાડી જવી: મગજને નુકસાન પહોંચવું , મૃત્યુ થવું.
કાપો તો લોહી ન નીકળવું : ભોંઠા પડી જવું, છોભીલા થઈ જવું.
ખભે હાથ મૂકવો : સાંત્વન આપવું.
શિખરો સર કરવાં : સફળતા પ્રાપ્ત કરવી.
દીવો ન રહેવો : વંશ ન રહેવો.
તુંબડીમાં કાંકરા હોવા : કશી જ સમજ ન પડવી.
ભેખ લેવો : સંન્યાસ લેવો, કોઈ ધ્યેય પાછળ સર્વસ્વ છોડીને નીકળી પડવું.
માલ ન હોવો : વજૂદ વિનાના હોવું.
જગ ખારું લાગવું : સંસારનું સુખ અપ્રિય લાગવું.
સાત ખોટ નો દીકરો : સાત દીકરી પછી આવેલો દીકરો, એકનો એક દીકરો.
મોં માગ્યા પૈસા આપવા :જોઈએ તેટલા પૈસા આપવા.
રંજ હોવો : દિલગીરી હોવી, અફસોસ હોવો.
ગળગળા થઈ જવું : લાગણીવશ થઈ , આવેશ અનુભવવો.
માથું કોરાણે મૂકવું : જીવનું જોખમ ખેડવું.
ખડે પગે હોવું : હંમેશા તૈયાર રહેવું.
ભોગ લાગવો : ભાગ્ય ફૂટી જવું
મોઢાં ચડી જવાં : રિસાઈ જવું.
ભય વિના પ્રીતિ ન થવી : થોડોક ડર રાખવો.
શેરીની ધૂળ ઉસરડવી : ખૂબ મહેનત કરવી.
મનનો ડૂમો કાઢી નાખવો : મનમાં ઘૂંટાતું દુઃખ પ્રગટ.
અલવીદા કરવી : છેલ્લી સલામ કરી જવું.
ફજેતી થવી : બદનામી થવી, આબરૂનો ધજાગરો થવો.
મહોર લાગી જવી : પ્રમાણિત કરવું, ખાસ કદર થવી.
ખૂણો ખાલી રહી જવો : ખોટ પડવી.
પાણીચું આપવું : બરતરફ કરવું, નોકરીમાંથી છૂટું કરવું.
અછોઅછોવાનાં કરવાં : લાડ લડાવવાં, પ્રેમાગ્રહ કરવો.
▶️વાત કરવાનું ઠેકાણું : વિશ્વાસુ માણસ કે સ્થાન.
ગુંદરિયું ચોટવું : લપ વળગવી, લફરું વળગવું.
હિસાબ ચૂકતે કરવો : વેરનો બદલો લેવો.
કંઠ મોકળો મળવો : બોલવાની છૂટ હોવી.
ઘોડા પર ઘોડા વધવા : વ્યાજ પર વ્યાજ ચડવું.
આણાસુખડી આપવી : રજા આપવી.
વાયે ગયા વિચાર : વિચાર હવામાં ઊડી જવા.
ઘડોઘાટ કરવો : મારી નાખવું, પાયમાલ કરવું.
અંધારપછેડો ઓઢવો : ગુપ્ત કે અજ્ઞાત થઈ જવું.
કોયડો થઈ પડવો : ઝટ ઊકલી ન શકે તેવો પ્રશ્ન.
સોપાનો સર કરવાં : સિદ્ધિઓ હાંસલ કરવી.
કોથળી છૂટી મૂકવી : છૂટે હાથે પૈસા આપવા.
ગુરુમંત્ર આપવો : છૂપી શિખવણી આપવી.
ગોઠણ છૂટા થવા : હરતા ફરતા થઈ જવું.
પીપળે દીવો કરવો : બધે જાહેર કરી દેવું.
ઊભા મેલીને જવું : પતિ ને છોડીને નાતરે જવું.
પીંછા નું પારેવું કરવું : રજ નું ગજ કરવું.
ગારો ચાવવો : વ્યર્થ કે ખોટું યા અનુચિત બોલવું.
હૈયે હાથ રાખવો : ધીરજ રાખવી, હિંમત રાખવી.
લોહી ઠરી જવું : જુસ્સો શાંત પડી જવો.
▶️કટકી ખાવી : લાંચ લેવી.
છટકી જવું : નાસી જવું.
છેડાઈ પડવું : ગુસ્સે થઈ જવું.
કાંદો કાઢવો : લાભ થવો.
હાથ ઉપાડવો : મારવું.
માથું વધેરવું : બલિદાન આપવું.
વાળ ધોળા થઈ જવા : ઉંમર વધી જવી.
વળ રાખવો : અંટસ રાખવો.
ગોથાં ખાવાં : ફાંફાં મારવા.
જિંદગી માણવી : મજા કરવી.
ખોટો ઠરવો : ખોટો પુરવાર થવો.
અંધારામાં રાખવું : જાણવા ન દેવું.
પગ ભારે થઈ જવા : સંકોચ થવો.
ઘેલું લાગવું : અતિ આકર્ષણ હોવું.
કાળું કરવું : કલંકિત કરવું.
રસ્તો કાઢવો : ઉપાય શોધવો.
માઠું લાગવું : લાગણી દુભાવવી.
આગ લગાડવી : કજિયો કરાવવો.
તરણા તોલે હોવું : તદ્દન તુચ્છ હોવું.
આહુતિ આપવી : જાતનું બલિદાન આપવું.
આભ ડંખવો : મનમાં દુ:ખ થવું.
પાણીમાં જવું : નકામું જવું.
▶️ડોળી આવવી : માઠા સમાચાર આવવા.
માંડી વાળવું : પતાવટ કરવી, જતું કરવું.
ખાઈ પડી જવી : ન પુરાય તેવી ખોટ પડવી.
ખૂંટો ઘાલવો : પગ પેસાડવો, પાયો નાખવો.
પાણી ફેરવવું : નકામું કરવું, વ્યર્થ બનાવવું.
ગેલમાં આવવું : આનંદમાં આવવું.
મન વાળવું : અનિચ્છાએ સંતોષ માનવો.
ચિત ચોરવું : હૃદય આકર્ષવું, મોહિત કરવું.
નયણે કરવું : જોઈને હૃદયમાં ઉતારવું.
રવાડે ચડવું : ખોટો માર્ગ લેવો.
ઢગ આવવી : કન્યાને તેડવા આવવું.
લેણમાં આવવું : લાઈનમાં આવવું.
વાત દાટી દેવી : વાતનો ત્યાં જ અંત લાવવો.
કમોદ આપવી : સારી પેઠે માર મારવો.
મનમાં વસી જવું : ગમી જવું.
હાથ પકડવો : લગ્ન કરવું.
તજગરો લેવો : હિસાબની તપાસ કરવી.
કાટલાં ફૂટવા : વ્યર્થ પ્રયત્ન કરવો.
મરી ફીટવું : પોતાનું સઘળું જોર વાપરવું.
સગડ કાઢવો : બાતમી મેળવવી.
ડાળે વળગવું : આશ્રય મળવો, ધંધે વળગવું.
તડકો તોડવો : ઠપકો આપવો.
શ્રીગણેશ કરવા : કાર્યનો શુભારંભ કરવો.
ઘરભંગ થવું : પત્નીનું મૃત્યું થવું.
▶️નાડ હાથમાં હોવી : કબજો હોવો
છેલ્લે પાટલે : તદ્દન હલકી ને નિંદવા યોગ્ય સ્થિતિએ
નખ ખૂંપવો : પ્રવેશ થવો
નામ પર પાણી ફેરવવું : નામ બગાડવું
જખ મારવી : પસ્તાવો થાય એવું કરવું.
નજર ટૂંકી હોવી : લાંબો વિચાર કરવાની શક્તિ ન હોવી .
જગ બત્રીસીએ ચઢવું : ખરાબ કાર્યથી જાહેર થવું
નાહી નાખવું : કોઈ આશા કે સંબંધ છોડી દેવા
નજર બગડવી : પાપ કરવાની ખરાબ દાનત થવી
પડદો ખૂલી જવો : ભેદ ઉઘાડો પડી જવો
નમતું જોખવું : ગમ ખાવી, હાર કબૂલ કરવી
પથરો નાખવો : વિઘ્ન ઊભું કરવું
નવ ગજના નમસ્કાર કરવા : દૂર રાખવું.
જડ કાઢવી : ખૂબ ઠપકો આપવો
પડખે રહેવું : મદદમાં રહેવું
દાળમાં કાળું : છૂપું પાપ
પડતો બોલ ઝીલવો : બોલે કે તરત તેનું પાલન કરવું
દાવ રમવો : યુક્તિ-પ્રયુક્તિ કરવી
પડદો પાડવો : ઢાંકપિછોડો કરવો
પડયા ઉપર પાટુ : મરેલાને મારવું
દાણો ચાંપી જોવો : કહી જોવું
પત રાખવી : ટેક આબરૂ જાળવવા
પતીજ જવી : આબરૂ જવી
દાઢમાં લેવું : વેર લેવાની મનમાં ગાંઠ વાળવી
પનોતી ઊતરવી : પડતીના દિવસો પૂરા થવા
પરસેવો પાડવો : સખત મહેનત કરવી
▶️પહેલા ખોળાનો : પ્રથમ પુત્ર.
પીઠ કરવી : વિમુખ થવું.
વાળ ઝડી જવા : વાળ ખરી પડવા.
ધાડ પાડવી : હુમલો કરવો.
આંખો એક થવી : એકબીજાને જોવું.
પાટે ચઢી જવું : કામધંધે ચઢી જવું.
માથું ન ઝૂકાવવું : હાર ન માનવી.
મોં બંધ કરાવવું : બોલતું બંધ કરવું.
હિજરત કરી જવું : વતન છોડી જવું.
પીઠ ફેરવવી : પીછેહઠ કરવી.
ઠેકાણે આવી જવું : અનુકૂળ થઈ રહેવું.
દેવ જાગી જવા : નસીબ ખૂલી જવા.
પ્રાણ હણાવા : નિસ્તેજ થઈ જવું.
કમકમાં આવવા : કંપારી આવવી.
મન તલસવું : અત્યંત આતુર હોવું.
કાળ ચડવો : ગુસ્સો આવવો.
વંઝી બાંધવી : ખટપટીયા બાંધવા.
હાથ હોવો : સામેલગીરી હોવી.
મેળો જામવો : ઘણા માણસોનું એકઠા થવું.
શરસંધાન કરવું : લક્ષ્યને સાધવું.
પલીતો ચાંપવો : ઉશ્કેરવું.
▶️સૂર્ય તપવો : પ્રગતિના શિખર પર હોવું.
દિલમાં રામ વસવા: દિલમાં દયા હોવી.
ઊની આંચ ન આવવી : જરા પણ નુકસાન ન થવું.
મરેલું જીવવું : નામોશીભર્યું જીવન પસાર કરવું.
તાળી લાગવી : એકતાન થવું, તાલ મળવો.
પાતાળમાં પગ હોવા : અંદરખાનેથી કપટી હોવું
ઊધડું લેવું : સખત ઠપકો આપવો, ખૂબ વઢવું.
વામકુક્ષી કરવી : જમ્યા પછી ડાબે પડખે સૂવું.
ધૂળ પર લીંપણ થવું : પ્રયત્નો નિષ્ફળ નિવડવા.
આંજી નાખવું : છક કરી નાખવું, પ્રભાવિત કરવું.
હવામાં બાચકાં ભરવાં: મિથ્યા પ્રયાસ કરવો.
એકતંતે બાંધવું : એકત્ર કરવું, સંગઠિત કરવું.
પેટમાં કોયલી પડવી : અત્યંત ભૂખ લાગવી.
હૃદયમાં ઘા થવો : દુઃખની તીવ્ર અનુભૂતિ થવી.
ઘર પૂછતાં આવવું : ગરજે મદદ માટે આવવું.
કંઠે પ્રાણ આવવા : ખૂબ જ મુશ્કેલ કાર્ય હોવું.
ખીલો થઈ જવું : ઉભા રહી જવું, સ્થિર થઈ જવું.
મનમાં આંકડા મેળવવા : માનસિક ગણતરી કરવી.
બફાઈ જવું : કંઈકને બદલે કંઈક કહેવાઈ જવું.
મધ મૂકીને ચાટવું : નિરર્થક સંઘરવું કે રાખી મૂકવું.
કર્યાં ભોગવવાં : કરેલાં કર્મોનું ફળ ભોગવવું.
▶️દિલમાં અવાજ ઊઠવો :અંતરમાં પ્રેરણા થવી
દયા ખાવી : અશક્ત કે નિર્બળ પ્રત્યે લાગણી થવી
પુરુષાર્થનું તેજ ટપકવું : પરિશ્રમનો પ્રભાવ દેખાવો.
હાથા થવું : સાધન કે નિમિત્ત બનવું
આંખ દાબી દેવી: જોવાની હિંમત ન હોવી
કીર્તિ પ્રસરવી : ખ્યાતિ કે નામના મળવી.
પરસેવાનું ખાવું : મહેનતનું ખાવું.
અડવું લાગવું : શોભા વગરનું, સારું ન લાગવું; કાંઈક ખૂટતું, રુચિ બહાર લાગવું
ટાઢા કરી દેવાં: શાંત કરી દેવું
આયુધારા વહેવી : જીવતા રહેવું.
આંખ વરતવી : સંકેતથી સમજવું
ભભૂકી ઊઠવું : ગુસ્સામાં ગમે તેમ બોલવું
જીવતરના દાન દેવાં: કુરબાન થઈ જવું.
ભજગોવિન્દા કરવું : પ્રભુભજન કરવું.
વદન કરમાઈ જવું : નિરાશ થઈ જવું.
વતું કરાવવું : હજામત કરાવવી.
આઠે પહોર આનંદ : હંમેશાં પ્રસન્ન રહેવું.
અભરે ભરાવું : સમૃદ્ધ થવું (હોવું)
છેલ્લે પાટલે બેસવું:અંતિમ હદે જવું.
રગરગમાં વ્યાપી જવું : આખા શરીરમાં ફેલાઈ જવું.
નસીબ લઈને આવવું :નસીબમાં જે લખ્યું હોય તે મળવું.
અવળું મોઢું કરવું : સામે જોવાનું બંધ કરવું
▶️માંખો મારવી : આળસુ બેસી રહેવું
મેખ મારવી : ચોક્કસ કરી આપવું
મેદાન મારવું : લડાઈ જીતવી
મોતિયા મરી જવા : નાસી પાસી આવવી
મોર મારવો : મોખરે રહેવું
રગ પકડવી : મૂળ વાત પકડવી
બેડો પાર કરવો : સેફળતા મેળવવી
ભાંગરો વાટવો : છૂપી વાત કરી દેવી
ભીનું સંકલવું : કંઈપણ કામ કે તપાસ આગળ વધતી છુપાવવી
ભુત ભરાવું : મગજમાં કંઈક ઊલટું ભરાઈ જવું
મગજ લડાવવું : બહુ વિચાર કરવો
માથે છાણાં થાપવાં : ગાંઠવું નહિ
રંગ જામવો : ખૂબ ગમ્મત પડવી
રાઈ ભરાવી : ઘણો મિજાજ ભરાવો
રાફડો ફાટવો : મોટી સંખ્યામાં બહાર પડવું
રામ રમી જવા : પ્રાણ ચાલ્યો જવો
રેવડી દાણાદાર કરવી : ખૂબ જ બેઆબરૂ કરવું
રોદણાં રડવાં : દુ:ખની વાત કહી બતાવવી
વાદળ તૂટી પડવું : દુઃખ પડવું
વાળ વાંકો થવો : ઈજા થવી
લાકડે માંકડું વળગાડવું : વિરુદ્ધ સ્વભાવનાં બે જણને જોડવાં
લાંબો હાથ કરવો : મદદ કરવી
લીલી સૂકી જોવી : સુખ દુઃખ જોવા
લોચા વાળવા : બોલતાં ખચકાવું
વરાળ કાઢવી : મનનો રોષ ઠાલવવો
▶️હથેળીમાં રાખવું : અતિશય માયા મમતા બતાવવી.
કપાળે ચોંટવું : ભાગ્યજોગે માથે આવી પડવું.
મંતરી જવું : છેતરી જવું, ભરમાવીને લઈ જવું.
ઘડોઘાટ કરવો : મારી નાખવું, પાયમાલ કરવું.
હાથ આવી જવું : મળી જવું, પ્રાપ્ત થવું.
પુસ્તકો પચાવવા : જીવનમાં જ્ઞાન ઉતારવું.
ભરડો લેવો : આજુબાજુ જોરથી વીંટાવું.
ગોઠણ છૂટા થવા : હરતા ફરતા થઇ જવું.
જિંદગી મોળી થઈ જવી : જીવન નિરસ થઈ જવું.
ઊભા મેલીને જવું : પતિને છોડીને નાતરે જવું.
સોપાનો સર કરવાં : સિદ્ધિઓ હાંસલ કરવી.
જિંદગીની ઝલકો : જીવનની નોંધપાત્ર ઘટનાઓ.
કોયડો થઈ પડવો : ઝટ ઊકલી ન શકે તેવો પ્રશ્ન.
મન ભારે હોવું : મનમાં દુઃખનો બોજો હોવો.
વાત કરવાનું ઠેકાણું : વિશ્વાસુ માણસ કે સ્થાન.
કંઠ મોકળો મળવો : બોલવાની છૂટ હોવી.
હૈયું બેસી જવું : દુઃખ થવું, આઘાતની લાગણી.
બે ઘોડે વાટ જોવી : આતુરતાથી રાહ જોવી.
ઘર ભરવા : પોતાના ઘરને સમૃદ્ધ બનાવવું.
લોહી ઠરી જવું : જુસ્સો શાંત પડી જવો.
વાતોનાં ગાડાં ભરવાં : અતિશય વાતો કરવી.
નવાં પગરણ માંડવાં : નવી શરૂઆત કરવી.
▶️ધૂનમાં હોવું : તરંગમાં હોવું.
લક્ષ ખેંચવું : ધ્યાન પર લાવવું.
ત્રાજવાં ત્રોફવવાં : શરીર ઉપર છૂંદણાં છૂંદાવવાં.
બહોળો હાથ હોવો : ઉદાર હાથ હોવો.
દાઝય પડવી : દાઝયાની નિશાનીઓ થવી.
કૂંડાળું વળવું : પાસપાસે ગોળાકાર બેસવું.
ઉદ્ધાર કરવો : સારી સ્થિતિ કરવી તે.
એળે જવું : નકામું જવું.
પાણીના મૂલે : સાવ સસ્તા ભાવે.
ચકમક ઝરવી : કજિયો થવો.
પગદોડ કરવી : દોડાદોડી કરવી.
કાઠું પકડવું : અક્કડ થવું.
મહાત કરવું : હરાવવું.
ગ્રસી લેવું : પકડી લીધો, પકડી લેવું.
હાજિયો પુરાવવો : હા કહેવી.
ઓકારી આવવી :ઊલટી(બકારી) થવી.
મટકું ન માંડયું : આંખનો પલકારો ન માર્યો.
ધૂળ ભેગા થવું : જમીન પર પડી જવું.
જીવ કપાઈ જવો : દુખી થવું.
નોબત આવવી : સંકટનો સમય આવવો.
એક કાન થઈ જવું : એકાગ્ર થવું.
▶️ખેરાત કરવી : દાન કરવું, મફત આપવું.
છક્કા છૂટી જવા : હિંમત હારી જવી.
મીરાંબાઈ થવું : વૈરાગ્ય લેવો.
બેડલો પાર થવો : ઈચ્છા હેમખેમ પાર પડવી.
પેટમાં પધરાવવું : ખાવાનું પૂરું કરી દેવું.
થરથરી ઉઠવું : કંપવું, ધ્રૂજવું.
છીછરી બુદ્ધિની : કાચી-અપરિપક્વ બુદ્ધિની.
રાંગ વાળી : સવારી કરી.
કૂચ કરવી : આગળ વધવું.
મિજાજ જવો : ગુસ્સો આવવો.
ચિત્ત ચકરાવે ચડયું : મનમાં આડા વિચારો આવવા.
કાહરી ફાવવી : પ્રયત્ન સફળ થવો.
કાળજી લેવી : દરકાર રાખવી.
અમલ કરવું : હુકમ પ્રમાણે કાર્ય કરવું.
વછૂટી જવું : નીકળી જવું.
સંકલ્પ કરવો : નિર્ધાર કરવો, નિયમ કરવો.
ખાતું ખૂલવું : શરૂઆત થવી.
લોપાતું જવું : નાશ પામતું જવું.
ચાડી ખાવી : એકની વાત બીજાને કહી દેવી તે.
ખાડે જવું : નુકસાન થવું.
ફિદા થઈ જવું : અતિ આસક્ત થઈ જવું.
▶️જૂજવે રૂપે હોવું : જુદાં જુદાં સ્વરૂપે હોવું
પસીનામાં રેબઝેબ થઈ જવું: પરસેવે લથબથ થઈ જવું, થાકી જવું.
લક્ષ્મીની છોળો ઉછાળવી : પુષ્કળ પ્રમાણમાં ધન હોવું.
સોનાના પારણામાં ઝૂલવું : વૈભવ કે શ્રીમંતાઈમાં ઊછરવું.
ફાટી આંખે જોઈ રહેવું : અચંબા કે વિસ્મય સાથે જોવું.
સડક થઈ જવું : સ્તબ્ધ થઈ જવું, આશ્ચર્યમૂઢ થઈ જવું.
તાલાવેલી લાગવી : આતુરતા, ચટપટી કે તાલાવેલી ઊઠવી.
આંખ ભીની થવી : આંખમાં આસું આવવા લાગણીસભર થવું.
આડા ફંટાવું : વિરુદ્ધ જવું, સરળ ચાલતામાં વિઘ્ન પાડવું.
આંખો ફાડી ફાડીને જોવું : આંખો પહોળી કરીને નવાઈથી જોવું.
છિન્ન – ભિન્ન થઈ જવું : વેરણ-છેરણ થઈ જવું.
જીવસટોસટનો જંગ ખેલવો : જીવન મરણની લડાઈ કરવી.
પડયો બોલ ઝીલવો : બધું કહેલું સ્વીકારવું, આજ્ઞાનું પાલન કરવું.
ઝળઝળિયાં આવવાં : આંખમાં આંસુ આવી જવાં, ભાવવશ થઈ રડવું આવવું.
છલી વળવું : ઊછળી ઊઠવું, ઊભરાઈ જવું.
સૂરજ તપતો હોવો : ચડતી દશા હોવી.
હિમ્મત ન હારવી : હામ-ધીરજ રાખવી.
હાથ ઘસવા : નાસીપાસ થઈ જવું, થાકી જવું, પસ્તાવો કરવો, બળાપો કરવો.
આડી જીભ વાપરવી/વાવવી : અવરોધ ઊભો કરવો, ના પાડવી.
હીરનાં ચીર હોવા : કપડાં કિંમતી હોવા.
▶️ધોમ ધખવો : સખત તાપ પડવો.
ખુવાર થવું : પાયમાલ થવું.
તળેઉપર થવું : ખૂબ જ ઉતાવળા બનવું.
ત્રીજું નેત્ર ખૂલવું : અત્યંત ગુસ્સે થવું.
દૂઝયા કરવું : ઝર્યા કરવું.
મનસા સાધે : ઈચ્છા ફળવી.
સાફ કરી દેવું : કામ પૂરું કરવું.
મોઠી માંડવી : ઉજાણી કરવી.
ટીંબો બની જવું : ખેદાનમેદાન કરી નાખવું.
વાયરો ઢોળવો : પવન નાખવો.
છણકો કરવો : અણગમો વ્યક્ત કરવો.
દ્રવી ઊઠવું : પીગળવું.
પાંસળા ઢીલા કરવા : માર મારવો.
સારીગમ છેડવી : સંગીતના સ્વરો રેલાવવા
ધૂળમાં મેળવી દેવું : જમીનદોસ્ત કરી નાખવું.
તિલાંજલિ આપવી : રુખસદ આપવી.
પગ ટકવો : સ્થિર થવું.
લમણે હાથ દેવો : હતાશ થઈ જવું.
મોટું મન રાખવું : ઉદારતા દાખવવી.
લૂઢકી જવું : ઢળી પડવું.
પ્રતિધ્વનિત થવું : પડઘો પડવો.
⏩ફાચર મારવી : આડખીલી ઊભી કરવી, નડતર ઊભી કરવી.
સમાસ થવો : ચાલુ વ્યવસ્થામાં ગોઠવાઈ જવું, સમાઈને રહેવું.
મસીદ કોટે વળગવું : બલા ગળે પડવી, સારું કરવા જતાં મુશ્કેલીમાં મુકાવું.
માથામાં રાઈ ભરાવી : ખૂબ ઘમંડ કે મિજાજ હોવો.
ભોંય કુંડાળી લખવી : મરણસ્થાન નક્કી કરવું, મરણસ્થાનનું નિર્માણ કરવું.
મતું મારવું : સંમતિસૂચક સહી કરવી, લખાણમાં સહી કરવી.
વાએ વાત જવી : કશું છાનું ન રહેવું, જાહેર થઈ જવું.
શાણા શિયાળ થવું : બહારથી ડાહ્યા પણ અંદરથી કપટી હોવું.
શ્રીફળ આપવું : બરતરફ કરવું, નોકરીમાંથી કાઢી મૂકવું, રજા આપવી.
કાન તળે કાઢી નાખવું : કોઈ વાત પર લક્ષ ન આપવું.
બત્રીસ કોઠે દીવા થવા: અંતરમાં ચારેતરફથી નિરાંત થવી, તૃપ્તિ થવી.
બે છેડા ભેગા કરવા : મુસીબતથી ગુજરાન ચલાવવું.
ભેદ પામી જવો : છૂપી વાત જાણી લેવી, રહસ્ય જાણી જવું.
માથે કરવું : અઘટિત વર્તન દ્વારા લોકોને વ્યાકુળ કરવા.
પોચકાં નાખવાં : ગભરાઈ જવું, ડરી જવું, છાણના પોદળા નાખવાં.
સમય પાકી જવો : તક આવી જવી, નિયત કે યોગ્ય વખત થવો.
હરખપદૂડા થઈ જવું : આનંદથી ગાંડાઘેલા થઈ જવું.
વહારે ધાવું : સહાય કરવા આગળ વધવું, મદદ કરવી.
નોરા કરવા : આગ્રહપૂર્વક વિનંતી કરવી, કાલાવાલા કરવાં.
બંગડીઓ પહેરવી : કાયરતા દાખવવી, નામર્દાઈ બતાવવી.
⏩મોં વીલું થવું : ઝંખવાણા પડી જવું.
હૈયું હરખથી ફૂલવું : ખૂબ હરખ થવો.
રસવિભોર થવું : રસમગ્ન થવું.
નિર્વાસિત થવું : સ્થળ છોડીને જવું.
આરિયાં થઈ જવું : ઢીલું ઢફ થઇ જવું.
પ્રાણ પરવારી જવા : મૃત્યુ થવું.
ગધાડી ફૂલેકે ચડવી : મૂરખે મુગટ પહેર્યો, ખોટી મોટાઈથી ફુલાવું.
પગે કમાડ ઠેલવાં : પરોક્ષ રીતે યુક્તિથી કામ સાધવું.
ખોળો પાથરવો : કરગરવું, કાકલૂદી કરવી, વિનંતી કરવી.
ગાજ્યું ન જવું : ન ગાંઠવું, કોઈના દાબમાં ન આવવું.
નાટક ભજવવું : હકીકત છુપાવવા ઢોંગ કરવો.
કાળજું કોરાવું : દિલને સંતાપ થવો.
લાગી આવવું : દુ:ખ થવું.
પ્રભુના ધામમાં જવું : મૃત્યુ પામવું.
ખાકમાં મળવું : નિષ્ફળ જવું.
ઉવેખી ન શકવું : ઉપેક્ષા ન થઈ શકવી.
અમી છલકાવું : હેત ઉભરાવું.
દોગામી દેવી : જૂઠો આરોપ મૂકવો.
મોઢું પડી જવું : ઝંખવાણા પડી જવું.
લાલન પાલન કરવું : લાડમાં ઉછેરવું.
➡️ગુંદરિયું ચોટવું : લપ વળગવી, લફરું વળગવું.
કોથળી છૂટી મૂકવી : છૂટે હાથે પૈસા આપવા.
પીંછાનું પારેવું કરવું : રજનું ગજ કરવું.
પીપળે દીવો કરવો : બધે જાહેર કરી દેવું.
હિસાબ ચૂકતે કરવો : વેરનો બદલો લેવો.
આણાસુખડી આપવી : રજા આપવી.
અંધારપછેડો ઓઢવો : ગુપ્ત કે અજ્ઞાત થઈ જવું.
વાયે ગયા વિચાર : વિચાર હવામાં ઊડી જવા.
જીભ ન ઉપડવી : બોલવાની હિંમત ના હોવી.
ગુરુમંત્ર આપવો : છૂપી શિખવણી આપવી.
ગારો ચાવવો : વ્યર્થ કે ખોટું યા અનુચિત બોલવું
હૈયે હાથ રાખવો : ધીરજ રાખવી, હિંમત રાખવી.
એક પંથ દો કાજ : એક સાથે બે કામ પાર પાડવાં
ઊંધું વેતરવું : ભૂલ કરી બેસવી, ઊલટું કરવું.
ગલ આપવો : મનની વાત કહેવી, લાલચ આપવી.
શરત કાઢવી : એકમેકની સ્પર્ધામાં ઊતરવું.
પગ ઉપાડવા : જવા માંડવું, ઝડપથી ચાલવું.
માખો મારવી : નવરા બેસી રહેવું, બેકાર હોવું.
ડાંડાઈ કરવી : કામચોરી કરવી, આળસ કરવી.
➡️હાથ દેવો : સહારો આપવો, હૂંફ આપવી
દિલમાં ડૂબવું : હૃદયમાં ડૂબકી મારવી.
ચાનક ચડવી : ઉત્સાહમાં આવી જવું.
બાખડી બાંધવી : સામનો કરવો.
ટાટલું કરવું : એંઠા વાંસણ માંજવા.
ટેગરો ચડાવવો : મોં કટાણું કરવું.
ભોંઠાં પડવું : શરમિંદા થવું, ઝાંખુ પડવું.
આંખો ઢાળવી : આંખો બંધ કરવી, ન જોવું.
આંખ ફોડવી : આંખ તાણીને વાંચવુ કે જોવું.
નાકે દમ આવવો : બહુ હેરાન પરેશાન થવું.
ગધેડે ગવાવું : ફજેત થવું, ખૂબ સસ્તું હોવું.
ધખધખ કરવું : અત્યંત ગરમ થઈ જવું.
ત્રણ પૈસાના હોવું : આબરુ વગરના હોવું.
વહાણાં વાઈ જવા : સમય જતો રહેવો.
ભજી જાણવું : ભક્તિ કરી જાણવી.
આપ ખોલવું : પોતાની વાત કરવી.
આળ ચડાવવું : આરોપ મૂકવો.
ગોટલી મારવી : કામમાંથી છટકી જવું.
કીર્તિ ઝંખવાવી : આબરૂ ઓછી થવી.
જાસકિયાં ઊડવાં : ખૂબ ખર્ચ પાણી થવું.
સુખડી આપવી : બક્ષિસ કે દસ્તૂરી આપર્વી
ફાગ ખેલવા : જીવનનો આનંદ માણવો.
➡️વાળ પણ વાંકો ન થવો : સહેજપણ ઈજા ન થવી.
આંખ મીંચીને ચાલવું : વિચાર્યા સિવાય વર્તવું.
બળતામાં ઘી હોમવું : ગુસ્સે થયેલાને વધુ ઉશ્કેરવો.
બીડું ઝડપવું : કપરું કામ કરવાનું માથે લેવું.
બાજી બગડી જવી : યોજના કે ગોઠવણ નિષ્ફળ જવી.
કપાળ ધોઈ આવવું : વિધાતાના લેખ દૂર કરવાં, લાયક થવું.
ટોટો પીસી નાખવો : ગળાનો હડિયો દબાવી ટૂંપો દેવો.
બે પાંદડે થવું : સુખી-સંપન્ન થવું, આર્થિક સ્થિતિ સારી થવી.
બાઘા થઈ જવું : ગતાગમ વિનાનું થઈ જવું, સમજ ન પડવી.
જીવ ઊડી જવો : ધ્રાસકો પડવો, કામમાં રસ ન રહેવો, મરી જવું.
ઘડીએ ઘૂંટ ભરાવી : વિલંબ દુઃસહ હોવો, મરણની અણી પર હોવું.
ઘાટડીએ જવું : સુહાગણને (સુવાસણને) વેશે મરવું.
ઘાંટી ફૂટવી : જુવાની આવવી, ઘાત આવવી, મુશ્કેલી આવવી.
ચણિયારું ખસી જવું : ડગળી ચસકી જવી, નુકસાન થવું.
છબલીકાં વગાડવાં : પૈસે ટકે ખાલી થઈ જવું.
ઘાટી ફૂટવી : જુવાની આવવી, ઘાત આવવી, મુશ્કેલી આવવી.
ચોપાળ ઓઢવો : પોક મૂકીને રોવું, દેવાળું કાઢવું, પાયમાલ થઈ જવું.
દોપિસ્તાં ઘૂંટવાં : કંટાળાભર્યું કામ કર્યા કરવું, અક્ષર ઘૂંટવા.
ધૂળ ચાટતા થઈ જવું : પૂરેપૂરા બરબાદ થઈ જવું.
ઘડાઈને ઠેકાણે આવવું : અનુભવથી ખત્તા ખાઈને પાંસરા થવું.
ઊંડો કાંટો રહી જવો : મનમાં ઊંડું દુઃખ રહેવું.
અપીલ કરવી : હૃદયમાં ઉતરે, અસર થાય તેમ કરવું.
અંધારી ઓઢાડવી : કંઈ સૂઝ ન પડવા દેવી, ભોળવી દેવું
➡️ગધ્ધાવૈતરું કરવું : પૂરો બદલો ન મળે એવી ખૂબ મહેનત કરવી.
નમતું આપવું : પોતાનો આગ્રહ જતો કરવો, ગમ ખાવી.
ભીત ભૂલવી : તદ્દન અવળે રસ્તે ચડી જવું, મોટી ભૂલ કરવી
માથે લેવું / માથે ઉપાડી લેવું: કામ કરવાની જવાબદારી સ્વીકારવી.
ટાયલી કરવી : વગર જરૂરની દોઢ ડહાપણની વાત કરવી.
ચોળીને ચીકણું કરવું : વાતનું નિરર્થક લંબાણ કરવું.
મૂછે તાવ દેવો : મગરૂરી બતાવવી, રુઆબ બતાવવો.
પરિક્રમા કરવી : કોઈ મંદિર કે તીર્થસ્થાનથી ચોતરફ ફરવું.
બોટી લેવું : પહેલેથી જ કબજો કરી લેવો, રોકી લેવું.
ઠરીને રહેવું : કાયમી, એક સ્થળે સ્થિર થવું.
ફટકો પડવો : પરાજિત થવું, ઘસી નાખવું,નુકસાન થવું.
નજર કરવી : દ્રષ્ટિ સ્થિર થવી, લક્ષ આપવું, જોઈ લેવું.
ઠેકાણે પડવું : નોકરી-ધંધે વળગવું, યોગ્ય સ્થાને ગોઠવાવું.
તેડું મોકલવું : નોતરું મોકલવું, બોલાવવું, આમંત્રણ આપવું.
હાથ વાટકો થવું : નાના મોટાં કામમાં ઉપયોગી થવું.
જોખમ લટકવું : સદા સંકટ આવે તેવી સ્થિતીમાં હોવું.
પાને પડવું : સંબંધ થવો, જીવનમાં સાથે રહેવાનું થવું.
પાતાળમાંથીય પકડી પાડવું : ગુપ્તમાં ગુપ્ત સ્થાનમાંથી પણ શોધી કાઢવું.
મન મૂકીને વરસવું : મુશળધાર વરસાદ પડવો, ખૂબ પ્રેમ આપવો.
ક્યાસ કાઢવો : કિંમતની આંકણી કરવી, અંદાજ બાંધવો.
જિંદગીની ઘાણીએ ફરવું :જીવનમાં અનેક આફતો સંકટોથી પીડાવું.
આઘુપાછું કરવું : જગાફેર કરવું, સંતાડવું.
હાથ તાળી દેવી : છટકી જવું, છેતરી જવું, નમકહરામ નીવડવું.
➡️