⏩પ્ર -૧)

🔸અ. ટોકસીમીયા ઓફ પ્રેગ્નન્સી એટલે શું ? તેના ચિન્હો અને લક્ષણો જણાવો. 04

ટોકસીમીયા ઓફ પ્રેગ્નન્સી એટલે શું?

• ટોકસીમીયા ઓફ પ્રેગ્નન્સી, જેને હવે પ્રિએક્લેમ્પસિયા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, એ એક ગંભીર ગર્ભાવસ્થા સંબંધિત તબીબી સ્થિતિ છે, જે સામાન્ય રીતે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન 20 સપ્તાહ પછી વિકાસ પામે છે. આ સ્થિતિમાં મહિલામાં ઉચ્ચ રક્તચાપ અને મૂત્રમાં પ્રોટીનના પ્રમાણમાં વધારો જોવા મળે છે. જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે, તો આ માતા અને બચ્ચા બંને માટે જોખમી બની શકે છે.

ટોકસીમીયા (પ્રિએક્લેમ્પસિયા) ના ચિન્હો અને લક્ષણો:

1. ઉચ્ચ રક્તચાપ (હાય બ્લડ પ્રેશર) – ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન રક્તચાપ 140/90 mmHg અથવા તેનાથી વધારે હોય છે.
2. મૂત્રમાં પ્રોટીન – પ્રિએક્લેમ્પસિયા ધરાવતી મહિલાના મૂત્રમાં વધારે પ્રોટીન જોવા મળે છે.
3. સૂજન – ખાસ કરીને ચહેરા, હાથ અને પગમાં અનિયમિત રીતે અતિશય સ્વેલિંગ જોવા મળે છે.
4. તકલીફદાયક માથાનો દુખાવો – નિયમિત અને ગંભીર માથાનો દુખાવો, ખાસ કરીને એ પ્રકારનો દુખાવો જે દવાઓથી ઘટાડવામાં આવતો નથી.
5. દ્રષ્ટિ સંબંધિત સમસ્યાઓ – ઝબકતા લાઇટ્સ જોવી, ધૂંધળું જોવું અથવા દ્રષ્ટિમાં ફેરફાર થવો.
6. પેટમાં દુખાવો – ખાસ કરીને ઉપરના પેટમાં (એપિગાસ્ટ્રીક પેઇન).
7. ઘબરાહટ અને ઉલ્ટી – બહુ મર્યાદિત સ્તરે ઘબરાહટ કે ઉલ્ટી થવી.
8. વજનમાં ઝડપથી વધારો – દ્રવની ધરકમ સંભાવના માટે હઠીલા સ્વેલિંગ સાથે.

જો આ લક્ષણો જોવામાં આવે તો તરત જ તબીબી સારવાર લેવી જરૂરી છે, કારણ કે પ્રિએક્લેમ્પસિયા ગંભીર મુશ્કેલીઓ તરફ લઈ જઈ શકે છે.

🔸બ.) પ્લેસન્ટા છૂટી પડવાનાં લક્ષણો જણાવો.03પ્લેસન્ટા છૂટી પડવાનાં લક્ષણો (Placental Abruption):

પ્લેસન્ટા છૂટી પડવી, જેને એબ્રપ્ટિયો પ્લેસેન્ટા (Abruptio Placentae) પણ કહેવામાં આવે છે, એ એવી સ્થિતિ છે, જેમાં ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન અથવા પ્રસૂતિ પહેલાં પ્લેસન્ટા સ્ત્રીના ગર્ભાશયની અંદરથી વહેલી તકે છૂટી જાય છે. આ એક ગંભીર સ્થિતિ છે જે માતા અને ભ્રૂણ માટે જોખમી બની શકે છે.

લક્ષણો:

1. અચાનક અને ગંભીર પેટદર્દ (Abdominal Pain): પેટમાં અચાનક અને તીવ્ર દર્દ થાય છે, ખાસ કરીને ગર્ભાશયના ઉપરના ભાગમાં.
2. યુટેરસમાં કઠોરતા (Uterine Tenderness or Rigidity): ગર્ભાશય (યુટેરસ) કઠોર અને સ્પર્શથી દુખદાઈ બને છે.
3. અચાનક રક્તસ્રાવ (Vaginal Bleeding): ગર્ભાશયમાંથી અચાનક, સામાન્ય રીતે ખૂબ જ ઓછું અથવા વધુ પ્રમાણમાં રક્તસ્રાવ થાય છે. ક્યારેક આંતરિક રક્તસ્રાવ પણ થઈ શકે છે, જેને તાત્કાલિક ઓળખવું મુશ્કેલ છે.
4. ગર્ભાશયમાં કંટ્રાક્શન (Uterine Contractions): નિયમિત અથવા અસ્થિર ગર્ભાશય સંકોચનો, જે સતત રહે છે અને દુખાવો વધુ પડતો હોય છે.
5. ભ્રૂણના ગતિમાં ફેરફાર (Decreased Fetal Movement): ભ્રૂણની ગતિ ધીમી પડે છે અથવા બંધ થઈ જાય છે, જે ભૂરણના તનાવ (Distress)નું નિશાન હોઈ શકે છે.
6. ઘબરાહટ અથવા ચક્કર આવવું (Dizziness or Fainting): માતામાં અતિશય રક્તસ્રાવને કારણે લોહીનો દબાણ ઘટી જાય છે, જેના કારણે થાક, ચક્કર અથવા બેશુદ્ધ થઈ શકે છે.
7. માતા અથવા ભ્રૂણના જિંદગી માટે જોખમ: આ સ્થિતિમાં માતા અને ભ્રૂણ બંનેની જિંદગી જોખમમાં હોઈ શકે છે.

જો પ્લેસન્ટા છૂટી પડવાના આ લક્ષણો જોવામાં આવે, તો તરત જ તબીબી મદદ મેળવવી ખુબ જ જરૂરી છે, કારણ કે સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો માતા અને ભ્રૂણ બંને માટે ગંભીર અસર થઈ શકે છે.

🔸ક.) ન્યુબોર્ન બેબીનાં આવશ્યક સંભાળના મુદદા વર્ણવો.05

ન્યુબોર્ન બેબીનાં આવશ્યક સંભાળના મુદ્દા (Essential Newborn Care):

નવજાત શિશુ (Newborn baby) માટે તુરંત અને યોગ્ય સંભાળ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે, જેથી તેના આરોગ્યમાં સુધારો થાય અને ગંભીર તબીબી સમસ્યાઓ ટાળી શકાય. ન્યુબોર્ન કેર નીચેના અગત્યના મુદ્દાઓનો સમાવેશ કરે છે:

શિશુનું તાપમાન નિયંત્રણ (Temperature Regulation):

• શિશુના શરીરનું તાપમાન સમતુલિત રહે તે માટે તેને ગરમ રાખવું જરૂરી છે.
• જન્મ પછી તરત જ સ્કીન-ટુ-સ્કીન કોન્ટેક્ટ દ્વારા માતાના શરીર પર શિશુને રાખવો, જેથી તાપમાન નિયમન થઈ શકે.
• શિશુને ગરમ કપડાં પહેરવા અને ટોપી વડે માથું ઢાંકવું, કેમ કે માથાથી વધારે ગરમી ગુમાવે છે.

શિશુનો પહેલો શ્વાસ અને શ્વાસન નિયંત્રણ (Breathing and Resuscitation):

• જન્મ પછી તરત જ શિશુની શ્વાસની ગતિ તપાસવી જોઈએ.
• જો શિશુ શ્વાસ નહીં લઈ રહ્યો હોય તો મૌખિક સક્શન અને રિસસિટેશન (Resuscitation) કરવામાં આવવું જોઈએ.

શીશુંને સ્તનપાન કરાવવું (Early Initiation of Breastfeeding):

• જન્મ પછી પ્રથમ 1 કલાકની અંદર સ્તનપાન શરૂ કરવું જરૂરી છે.
• કોલોસ્ટ્રમ (Colostrum), જે પિયરની પહેલી દૂધછાંટ છે, તે શિશુના આરોગ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તેમાં પોષક તત્વો અને પ્રતિકારક શક્તિ વધારે હોય છે.

નવજાતના સ્વચ્છતા નિયમો (Hygiene and Cord Care):

• શિશુનો સફાઇ અને સ્નાન: જન્મ પછી તરત જ સ્નાન કરાવવાને બદલે સફાઈ કરીને સુકવી દેવું જોઈએ.
• કોર્ડ કેર: નાળ (Umbilical cord) સાફ અને સુકી રાખવી, અને તેની આસપાસ ચેપ ન થાય તે માટે ધ્યાન રાખવું.

આંખોની સંભાળ (Eye Care):

• આંખની ચેપથી બચાવ માટે જંતુનાશક દવા અથવા ઓઇન્ટમેન્ટ (નયણસુદિ) મૂકવી.

ટીકાકરણ (Immunization):

• જન્મ પછી BCG, ઓરલ પોલિયો, અને હેપેટાઇટિસ B જેવા શરૂઆતના ટીકાઓ તાત્કાલિક અપાવા જોઈએ.

નવજાતની સૂવાની વ્યવસ્થા (Safe Sleep Practices):

• શિશુને સપાટ પીઠ પર સુવડાવવું (Back to Sleep) એ તેના માટે સલામત છે.
• વધુ પડતું ગરમ ન કરવું અને સુરક્ષિત સુવાની જગ્યા બનાવવી.

ગર્ભાશય બહારના સંભવિત જોખમોની નિરીક્ષણ (Monitoring for Potential Problems):

• શિશુના શ્વાસ, તાપમાન, સ્તનપાન અને મૂત્ર/મળમાંના ચેપના લક્ષણો પર કાળજીપૂર્વક નિરીક્ષણ કરવું.
• જaundice અથવા બીજાં તાત્કાલિક તબીબી ઇશારાઓ માટે તરત જ તબીબી માર્ગદર્શન લેવું.

કેશારીના લક્ષણો અને ટાળવાના પગલાં (Prevention of Infections):

• હાથે સાવધાની સાથે હાથ ધોવી અને સફાઈના નિયમોનું પાલન કરવું.
• શિશુને ચેપથી બચાવવા જંતુમુક્ત વાતાવરણ ઉપલબ્ધ કરાવવું.

🔸અથવા🔸

🔸અ. માતા મરણ થવાનાં અગત્યનાં કારણો જણાવો. 03

માતા મરણ થવાના અગત્યના કારણો (Maternal Mortality Causes):

માતાના મરણના મુખ્ય કારણો તબીબી, સામાજિક અને આરોગ્ય સેવાઓની અછત સાથે જોડાયેલા છે. આમાંના કેટલાક મુખ્ય કારણો નીચે જણાવવામાં આવ્યા છે:

હેમોરેજ (Hemorrhage/પ્રસૂતિ દરમિયાન રક્તસ્રાવ):

• ગુપ્ત અથવા વધુ પડતું રક્તસ્રાવ ગર્ભાશયમાંથી અથવા પ્રસૂતિ દરમિયાન જોવા મળે છે, જે માતા માટે જીવલેણ બની શકે છે.
• ખાસ કરીને પ્રસૂતિ પછીનું રક્તસ્રાવ (Postpartum Hemorrhage) માતા મરણનું સૌથી મોટું કારણ છે.

પ્રિએક્લેમ્પસિયા અને એક્લેમ્પસિયા (Preeclampsia and Eclampsia):

• ગર્ભાવસ્થામાં ઉચ્ચ રક્તચાપ, જેણે પ્રિએક્લેમ્પસિયા વિકસાવી શકે છે, અને જો યોગ્ય રીતે સંભાળ ન આપવામાં આવે તો, તે એક્લેમ્પસિયા (ફિટ આવવું) તરફ દોરી શકે છે, જે માતાના મૃત્યુનું કારણ બની શકે છે.

સંક્રમણ (Infections/Sepsis):

• ગર્ભાવસ્થા, પ્રસૂતિ, અથવા પ્રસૂતિ પછીની સમયમાં સંક્રમણ (સેપ્સિસ) જોવા મળે છે, ખાસ કરીને પ્રસૂતિ પછીની યુટેરિન ચેપ (Puerperal Sepsis).
• ગંદા સાધનો, અસ્વચ્છ પ્રસૂતિસ્થળ, અને યોગ્ય સ્વચ્છતા ન હોવાને કારણે ચેપ ફેલાય છે.

અસુરક્ષિત ગર્ભપાત (Unsafe Abortion):

• ગેરકાયદેસર અથવા અસુરક્ષિત રીતે કરવામાં આવેલા ગર્ભપાતોમાં ગંભીર જટિલતાઓ જેવી કે રક્તસ્રાવ, ચેપ, અથવા યુટેરિન નુકસાન થાય છે, જે મોતનું કારણ બની શકે છે.

પ્રસવના સમયે જટિલતાઓ (Obstructed Labor):

• જ્યારે બાળકનું જન્મ માર્ગ બ્લોક થાય છે અને જો તાત્કાલિક સર્જિકલ પ્રક્રિયા (સિઝેરિયન) કરવામાં ન આવે તો માતા માટે ગંભીર જોખમ થાય છે.

પ્લેસેન્ટલ અબ્રુપ્શન અથવા પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયા (Placental Abruption or Placenta Previa):

• ગર્ભાવસ્થામાં પ્લેસેન્ટા નીકળી જવી અથવા પ્લેસેન્ટા ગર્ભાશયના નચલા ભાગમાં સ્થિત થવાથી સારો વિકાસ ન થવો, જે માતા માટે ખતરનાક છે.

એનીમિયા (Anemia):

• ગર્ભાવસ્થામાં રક્તની ઉણપ (હેમોગ્લોબિનની અછત) એ પ્રસૂતિ દરમિયાન વધુ રક્તસ્રાવ અને ગંભીર સંક્રમણ તરફ દોરી શકે છે.

હ્રદયરોગ અથવા અન્ય દિરઘકાળીન બિમારીઓ (Heart Disease or Chronic Illnesses):

• કેટલીક વાર ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન હ્રદયરોગ, ડાયાબિટીસ, કે અન્ય લાંબા ગાળાના રોગો માતા માટે ગંભીર સ્વાસ્થ્ય જોખમો પેદા કરી શકે છે.

🔸બ. એપીજીયોટોમી ના ફાયદા અને ગેરફાયદા જણાવો. 04

એપીજીયોટોમી (Episiotomy) ના ફાયદા અને ગેરફાયદા:

એપીજીયોટોમી શું છે?
એપીજીયોટોમી એ પ્રસૂતિ દરમિયાન શિશુના જન્મ માટે અંતરયોજિકા (perineum) અને વજાઈનાના પ્રવેશદ્વારની ત્વચામાં કૃત્રિમ કટ (cut) મારવો છે, જેથી શિશુ સરળતાથી બહાર આવી શકે. આ પ્રક્રિયા તબીબી કારણોસર તાત્કાલિક કરવામાં આવે છે, ખાસ કરીને જ્યારે બાળકને જન્મમાં મુશ્કેલી પડે છે અથવા ટીઅર (ફાટવું) ટાળવું જરૂરી હોય છે.

ફાયદા:

જન્મની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવે છે (Facilitates Delivery):

• પ્રસૂતિના બીજા તબક્કામાં શિશુની ડિલિવરી ઝડપથી થાય છે, ખાસ કરીને જ્યારે શિશુ મોટા કદનો હોય.

અજાણતા કટ અથવા ફાટવા ટાળે છે (Prevents Uncontrolled Tearing):

• આ પ્રક્રિયા ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન જાતે થનાર અનિયંત્રિત ફાટવું (Uncontrolled Tearing) ટાળે છે, જે મોટું અને અનિયમિત નુકસાન કરી શકે છે.

ફિટ આવવાની સંભાવના ઘટાડે છે (Reduces Risk of Fetal Distress):

• જો બાળકને આકસ्मिक તકલીફ (fetal distress) થઈ રહી હોય તો, એપીજીયોટોમીથી ડિલિવરીમાં ઝડપ આવીને બાળકની સલામતી માટે મદદરૂપ બને છે.

જાતીય પથમાં વધુ નુકસાન ટાળે છે (Reduces Trauma to Other Tissues):

• અચાનક થતી ફાટણની સરખામણીએ એપીજીયોટોમીને નિયંત્રિત રીતે કાપી શકાય છે, જે અન્યNearby માંસપેશીઓ અને અંગોને ફાટવાથી બચાવે છે.

પ્રસૂતિમાં આરામ (Reduces Prolonged Labor):

• લાંબી ચાલતી પ્રસૂતિને ટૂંકાવવા માટે આ પ્રોસિજર મદદરૂપ થઈ શકે છે.

ગેરફાયદા:

મોટું રક્તસ્રાવ (Increased Bleeding):

• એપીજીયોટોમી સાથે પ્રસૂતિ દરમિયાન વધુ રક્તસ્રાવ થવાનું જોખમ વધી જાય છે.

દુખાવો અને સૂજન (Pain and Swelling):

• કટને કારણે શિશુના જન્મ પછી વિસ્તાર દુખાવો, સૂજન અને તણાવ અનુભવાઈ શકે છે, જેને કારણે નિરાંતથી બેસવા અને શૌચ પ્રક્રિયામાં મુશ્કેલી થાય છે.

સૂઝના ચેપ (Risk of Infection):

• શસ્ત્રક્રિયાના કારણે ઇન્ફેક્શનનો જોખમ રહે છે, ખાસ કરીને જો યોગ્ય સંભાળ ન લેવામાં આવે.

દીર્ઘકાળિન અસુવિધા (Long-term Discomfort):

• કેટલાક કિસ્સાઓમાં, એપીજીયોટોમીના જખમને ઠીક થવામાં સમય લાગે છે અને ક્યારેક લાંબા ગાળાના દુખાવા અથવા અસુવિધા સર્જી શકે છે.

જાતીય સ્વાસ્થ્ય પર અસર (Sexual Discomfort):

• જો કટ હેલ થઈને ચુસ્ત અથવા કઠોર scar tissue બનતું હોય, તો તેને કારણે જાતીય સ્વાસ્થ્યમાં દુખાવો અથવા અસ્વસ્થતા થઈ શકે છે.

ફાડણ થવાનું જોખમ (Risk of Extended Tears):

• જો એપીજીયોટોમિ નિયમિત રીતે ન થાય તો કટ મોટા ફાટવા તરફ દોરી શકે છે, જેમાં વજાઈનાની આસપાસના પ્રવેશદ્વારને વધુ નુકસાન થઈ શકે છે.

🔸ક. એનીમીયાનાં ચિન્હો અને લક્ષણો જણાવી તેનું મેનેજમેન્ટ વર્ણવો.05

એનીમિયા (Anemia) એ એવી તબીબી સ્થિતિ છે જેમાં શરીરમાં લોહીના લાલ કોષો (RBCs) અથવા હિમોગ્લોબિનનું પ્રમાણ ઓછી સ્તરે હોય છે. હિમોગ્લોબિન શરીરમાં ઓક્સિજન પહોંચાડવાની પ્રક્રિયા માટે મહત્વપૂર્ણ છે, અને એનીમિયા ઊભું થાય ત્યારે શરીરના વિવિધ ભાગોમાં ઓક્સિજન પુરતું નથી પહોંચતું, જેના કારણે વિવિધ ચિન્હો અને લક્ષણો દેખાવા લાગે છે.

એનીમિયાનાં ચિન્હો અને લક્ષણો:

થાક અને કમજોરી (Fatigue and Weakness):

• એનીમિયાથી પીડિત વ્યક્તિને સતત થાક લાગે છે, અને રોજિંદા કાર્યોમાં કામ કરવાની ક્ષમતા ઓછી થઈ જાય છે.

ફિક્કા પડેલા ત્વચા અને નખ (Pale Skin and Nails):

• લોહીનું પ્રમાણ ઓછું હોવાને કારણે ત્વચા અને નખનો રંગ ફિક્કો દેખાય છે.

શ્વાસની તકલીફ (Shortness of Breath):

• ઓક્સિજનની અછતને કારણે એનીમિયા ધરાવતી વ્યક્તિએ સામાન્ય કાર્ય દરમિયાન પણ શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અનુભવી શકે છે.

ચક્કર આવવું અથવા માથું ગરગરવું (Dizziness or Lightheadedness):

• મગજમાં ઓક્સિજન પુરતું ન પહોંચી શકવાના કારણે ચક્કર આવવું અથવા બેભાન થવું થઈ શકે છે.

માથાનો દુખાવો (Headaches):

• મગજમાં ઓક્સિજનની અછતને કારણે માથાનો દુખાવો સામાન્ય લક્ષણ છે.

મસ્તિષ્કની કાર્યક્ષમતા ઓછી થવી (Reduced Cognitive Function):

• એકાગ્રતામાં ઘટાડો અને યાદશક્તિની તકલીફ પણ એનીમિયાના લક્ષણો હોઈ શકે છે.

હ્રદયની ધબકનો વધારો (Increased Heart Rate or Palpitations):

• હ્રદય વધુ ઓક્સિજન પંપ કરવાની કોશિશમાં ઝડપથી ધબકતું હોય છે.

ઠંડકનો અહેસાસ (Cold Hands and Feet):

• એનીમિયા ધરાવતી વ્યક્તિઓમાં ઓક્સિજનની અછતને કારણે હાથે અને પાયે ઠંડકનો અહેસાસ રહે છે.

એનીમિયાનું મેનેજમેન્ટ (Management of Anemia):

1. ખોરાક દ્વારા મેનેજમેન્ટ:

• લોહી વધારવા માટે આયર્ન યુક્ત ખોરાક: આયર્નની અભાવજન્ય એનીમિયા માટે આયર્નથી સમૃદ્ધ ખોરાક ખાવું જરૂરી છે. આમાં પાલક, કોથમીર, મેથી, મરચા, ચોખા, અંડા, માંસ, કઠોળ અને બીજાં આયર્નયુક્ત ખોરાકનો સમાવેશ થાય છે.
• ફોલિક એસિડ અને વિટામિન B12: આ વિટામિન લોહીના લાલકોષોની ઉત્પત્તિ માટે જરૂરી છે. ફોલિક એસિડના સ્ત્રોતોમાં લીલાં શાકભાજી, ફળ, અને અનાજનો સમાવેશ થાય છે. વિટામિન B12 માટે માંસ, માછલી, દૂધ અને દહીં જરૂરી છે.
• વિટામિન C: આયર્નના શોષણમાં મદદ માટે વિટામિન Cયુક્ત ખોરાક જેમ કે નિમ્બૂ, ફળ, ટમેટાં વગેરે ખાવું.

2. દવાઓ અને સપ્લીમેન્ટ્સ:

• આયર્ન સપ્લીમેન્ટ્સ: જો ખોરાક પૂરતો ન હોય, તો ડોકટરની સલાહ મુજબ આયર્નની ગોળીઓ કે સીરપ લેવી.
• ફોલિક એસિડ અને વિટામિન B12: જો ફોલિક એસિડ અને વિટામિન B12 ની કમી હોય, તો ડોકટર દ્વારા આ વિટામિનની ગોળીઓ અથવા ઈન્જેક્શનનો માર્ગ અપનાવાય છે.

3. બીમારીના મૂળ કારણની સારવાર:

• જો એનીમિયા અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ જેવી કે કીડાની બીમારી, લોહીનું વધુ પડતું નુકસાન (જેમ કે હેમોરેજ), કે પછી ગર્ભાવસ્થા સાથે સંકળાયેલી સમસ્યાઓને કારણે છે, તો આ પરિસ્થિતિનું યોગ્ય સારવાર કરવામાં આવે છે.

4. લોહી ચઢાવવું (Blood Transfusion):

• ગંભીર એનીમિયા કે આરબીસીનું પ્રમાણ ખૂબ ઓછું હોય ત્યારે લોહી ચઢાવવાની જરૂર પડતી હોઈ શકે છે.

5. અન્ય ટેકનિકલ ઉપાય:

• જ્યારે ઓટોઇમ્યૂન સમસ્યાઓ એનીમિયાને ઉદ્દભવે છે, ત્યારે સ્ટેરોઈડ કે અન્ય દવાઓની મદદથી એનું નિયંત્રણ કરવું.

⏩પ્ર-૨ ) 🔸અ.)કંઈ કંઈ પરિસ્થિતઓમાં માતાને સંસ્થાકીય સુવાવડ માટે રીફર કરવી જોઈએ. 0૪

માતાને સંસ્થાકીય સુવાવડ માટે નીચે મુજબની પરિસ્થિતીઓમાં રીફર કરવી જોઈએ:

ઉચ્ચ રક્તચાપ (High Blood Pressure or Preeclampsia):

• જો ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન માને સતત ઉચ્ચ રક્તચાપ રહેતો હોય, ખાસ કરીને જો તે પ્રિએક્લેમ્પસિયા તરફ દોરી જાય.

લોહી જવા (Bleeding during Pregnancy):

• ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયા, એબ્રપ્ટિયો પ્લેસેન્ટા અથવા ગર્ભાશયમાંથી અચાનક રક્તસ્રાવ થવું.

અસામાન્ય ફીટ (Convulsions or Eclampsia):

• જો ગર્ભાવસ્થા અથવા પ્રસૂતિ દરમ્યાન માને ફીટ આવવાની તકલીફ થાય, જેની દવા અથવા માર્ગદર્શન માટે તાત્કાલિક સારવાર જરૂરી છે.

પ્રસૂતિની લાંબી પ્રક્રિયા (Prolonged Labor):

• જો પ્રસૂતિ 12 થી 24 કલાકથી વધુ સમય સુધી ચાલે અને તેની પ્રકૃતિ આકસ્મિક અથવા અવરોધક હોય.

અણધારી રીતે બાળકના મોંઘા ભાગો નીકળવાના લક્ષણો (Malpresentation of Baby):

• બ્રીચ પ્રેઝન્ટેશન (જેમ કે પગ અથવા બટુક પ્રથમ બહાર આવવું) અથવા ટ્રાન્સવર્સ લિઇ જેવા જટિલ આકારના કિસ્સાઓ.

બાળકનો આકાર મોટો હોવો (Macrosomia or Large Baby):

• જો બાળકનું કદ વધુ હોય અને કુદરતી રીતે ડિલિવરી કરવી મુશ્કેલ હોય.

અસુરક્ષિત ગર્ભપાત (Unsafe Abortion or Miscarriage Complications):

• જો ગર્ભપાત પછી ગર્ભાશયમાં ઇન્ફેક્શન, વધુ રક્તસ્રાવ, કે કોઈ અન્ય તકલીફ થાય.

અપર્યાપ્ત પ્રસૂતિ પેઈન (Ineffective Labor Contractions):

• જ્યારે પ્રસૂતિ પેઈન પૂરતા પ્રમાણમાં નથી થતા, અને બાળકનો જન્મ માટે જટિલતાઓ ઉભી થાય.

પૂર્વ મોસમ પ્રસૂતિ (Preterm Labor):

• જો માતાને 37 સપ્તાહ પહેલાં પ્રસૂતિ પેઈન શરૂ થાય, તો યોગ્ય નીવૃત્તિ માટે તેને સંસ્થાકીય સેવાની જરૂર છે.

જટિલ તબીબી પરિસ્થિતિઓ (Pre-existing Medical Conditions):

• જો માતાને ડાયાબિટીસ, હૃદયરોગ, કે અન્ય ગંભીર બીમારીઓ હોય.

પહેલાં સર્જરી કે સીઝેરિયન હોવું (Previous Surgery or C-Section):

• જો માતાનો પહેલો ડિલિવરી સી-સેકશન દ્વારા થયો હોય, તો તે પછીની ડિલિવરી માટે પણ સંસ્થાકીય સહાય લેવી જોઈએ.

ફેટલ ડિસ્ટ્રેસ (Fetal Distress):

• જ્યારે ગર્ભાવસ્થામાં બાળકના ધબકારા ગડબડેલા જણાય અથવા બાળક તકલીફમાં હોય.

🔸બ.) શીતલબેન ૧૯ વર્ષના છે. તેમના હમણાંજ લગ્ન થયેલ છે. તો તેમને ફેમીલી પ્લાનીગની કંઈ કંઈ પધ્ધતિ વિશે સમજાવશો અને તે લખી નિરોધના ફાયદા અને ગેરફાયદ જણાવો.08

ફેમીલી પ્લાનિંગ પદ્ધતિઓ (Family Planning Methods):

• શીતલબેન 19 વર્ષના છે અને હમણાંજ લગ્ન થયેલ છે. ફેમીલી પ્લાનિંગની વિવિધ પદ્ધતિઓ દ્વારા દંપતિઓ ગર્ભધારણને નિવારવા અથવા સમયસર ગર્ભધારણ માટે મદદ મેળવી શકે છે. ફેમીલી પ્લાનિંગ પદ્ધતિઓ માટે કેટલાક વિકલ્પો નીચે મુજબ છે:

ફેમીલી પ્લાનિંગની પદ્ધતિઓ:

બારીયર પદ્ધતિ (Barrier Method):

• નિરોધ (Condoms): પુરુષો માટેના નિરોધ અને સ્ત્રીઓ માટેના નિરોધ, જે શુક્રાણુને яйસ્જાથી મળે તે અટકાવે છે.

હોર્મોનલ પદ્ધતિ (Hormonal Methods):

• ગોળીઓ (Oral Contraceptive Pills): દૈનિક લેવાતી ગોળીઓ જે ગર્ભધારણ અટકાવે છે.
• ઈન્જેક્શન (Injectables): એક ગર્ભનિરોધક ઇન્જેક્શન 3 મહિનાની ગર્ભરોધક અસર આપે છે.
• પાચ (Contraceptive Patch): એક પાચ છે, જે ત્વચા પર લગાડીને હોર્મોન્સ દ્વારા ગર્ભધારણ અટકાવે છે.

આંતરગર્ભાશય ઉપકરણ (Intrauterine Device – IUD):

• કોપર ટી (Copper-T): એક નાનું ઉપકરણ, જે ગર્ભાશયમાં મૂકવામાં આવે છે, અને 3-10 વર્ષ સુધી ગર્ભધારણ અટકાવે છે.

પ્રાકૃતિક પદ્ધતિ (Natural Methods):

• સેફ પિરિયડ (Safe Period): મ્હેલાનો માસિક ચક્રના એક નક્કી સમયગાળામાં ગર્ભધારણ થવાનું ટાળવામાં આવે છે.
• લેખોનો ઉપાય (Withdrawal Method): સંભોગ દરમિયાન પુરુષ શુક્રાણુને બહાર નહીં છોડે તે પદ્ધતિ.

સ્થાયી પદ્ધતિ (Permanent Methods):

• પુરુષો માટે વસેકટોમિ (Vasectomy).
• સ્ત્રીઓ માટે ટ્યુબેક્ટોમિ (Tubectomy): એક શસ્ત્રક્રિયાથી સ્ત્રીઓમાં ગર્ભાશયની ટ્યુબ્સ બંધ કરવામાં આવે છે.

નિરોધના ફાયદા (Advantages of Condoms):

ગર્ભનિરોધક અસરકારકતા (Effective Contraception):

• ગર્ભધારણ અટકાવવા માટે 85-98% અસરકારક છે.

સ્વલભ્યતા (Easily Available):

• નિરોધ દવા વગર કોઈપણ દવાખાનામાં અથવા સ્વાસ્થ્ય કેન્દ્રમાં ઉપલબ્ધ છે.

લૈંગિક સંક્રમણોની રોકથામ (Prevention of STIs):

• નિરોધનો ઉપયોગ એચઆઇવી/એડ્સ, ગોનોરિયા, અને સીફિલિસ જેવા લૈંગિક સંક્રમણો સામે રક્ષણ આપે છે.

સારા અને સલામત છે (Non-invasive and Reversible):

• અન્ય પદ્ધતિઓની સરખામણમાં, નિરોધ કોઈ હોર્મોનલ ફેરફાર કરે નહીં અને ગર્ભધારણ માટે ઉપયોગ પછી ફરીથી કાર્યક્ષમ થઈ શકે છે.

નિરોધના ગેરફાયદા (Disadvantages of Condoms):

વિફળ થવાનો જોખમ (Risk of Failure):

• જો ખોટી રીતે વપરાય તો 100% સુરક્ષા નથી. ક્યારેક નિરોધ ફાટી જવાની સંભાવના રહે છે.

કોઈ પણ વપરાશ પર નિર્ભર (User Dependency):

• સાચી રીતે અને નિયમિત વાપરવું જરૂરી છે, નહીં તો અસરકારકતા ઓછી થઈ શકે છે.

અલર્જી (Allergic Reactions):

• કેટલાક લોકો લેટેક્સ નિરોધથી એલર્જી અનુભવી શકે છે.

લૈંગિક અનુકૂળતા પર અસર (Potential Discomfort):

• ક્યારેક બંને ભાગીદારોમાં વપરાશ દરમિયાન તકલીફ અથવા અનુકૂળતા પર અસર થઈ શકે છે.

⏩પ્ર -3 નીચેના પ્રશ્નોના જવાબ આપો. કોઈપણ બે (12 )

🔸અ.) કવિતાને પ્રસુતિ થયાને આઠ દિવસ થયા છે. તેને તાવ અને દુર્ગંધ મારતો વજાઇનલ ડીસ્ચાર્જ આવે છે. તો શું હોઈ શકે . તેનું મેનેજમેન્ટ લખો.

કવિતાને તાવ અને દુર્ગંધ મારતો વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ પ્રસૂતિ પછીની પ્યુપરલ સેપ્સિસ (Puerperal Sepsis)નું સંકેત હોઈ શકે છે. આ સ્થિતિમાં ગર્ભાશયમાં (યુટેરસ) ચેપ થાય છે, જે ખાસ કરીને પ્રસૂતિ પછીની સંભાળમાં ગંદકાઈ અથવા બીજા ચેપના કારણોથી થાય છે. પ્યુપરલ સેપ્સિસ ગંભીર હોય છે અને તાત્કાલિક સારવારની જરૂર છે.

સંભવિત કારણો:

ગર્ભાશયમાં બેક્ટેરિયલ ચેપ (Infection in Uterus):

• ગર્ભાશયમાં ચેપ, મુખ્યત્વે બેક્ટેરિયાની સ્થિતિમાં તાવ અને દુર્ગંધ મારતો ડિસ્ચાર્જ થાય છે.

ગર્ભાશયમાંથી સંપૂર્ણ રીતે પ્લેસેન્ટાનો ન નીકળવો (Retained Placenta Fragments):

• જો ડિલિવરી પછી પ્લેસેન્ટાના ટુકડાઓ યૂટેરસમાં રહી ગયા હોય, તો તે ચેપનું કારણ બને છે.

ગંદકાઈ અને સ્વચ્છતા ન જાળવવા (Poor Hygiene):

• ગર્ભાશયની સફાઈ કે પ્રસૂતિ પછીની પેરિનિયલ કેરમાં ત્રૂટિયાં ન રહેવું.

લક્ષણો:

તાવ (Fever):

• 100.4°F થી વધુ તાપમાન, ખાસ કરીને પ્રસૂતિના 24 કલાક પછી.

દુર્ગંધવાળો વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ (Foul-Smelling Vaginal Discharge):

• વજાઇનાથી દુર્ગંધવાળું અને ગાઢ ટીપું (Discharge) નીકળવું.

પેટમાં દુખાવો (Lower Abdominal Pain):

• પેટના નીચલા ભાગમાં અને ગર્ભાશયમાં દર્દ થાય છે.

થાક અને કમજોરી (Fatigue and Weakness):

• માને તીવ્ર થાક અને કમજોરી થાય છે.

શ્વાસમાં તકલીફ (Breathing Difficulty):

• ગંભીર ચેપના કારણોસર શ્વાસમાં તકલીફ થઈ શકે છે.

મેનેજમેન્ટ (Management):

જાંચ (Assessment and Diagnosis):

• તાપમાન, વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ, ગર્ભાશયની કઠિનતા (Uterine Tenderness), અને લોહીના ટેસ્ટ (Complete Blood Count – CBC) દ્વારા ચેપના લક્ષણોનું મૂલ્યાંકન કરવું.

એન્ટિબાયોટિક્સ (Antibiotics):

• એન્ટિબાયોટિક દવા તાત્કાલિક શરુ કરવી, બેક્ટેરિયલ ચેપને રોકવા માટે. ડોકટર વિધિસર નીચેના એન્ટિબાયોટિક્સ આપી શકે:
  • આમ્પિસિલિન (Ampicillin), મેટ્રોનિડેઝોલ (Metronidazole), અથવા સેફાલોસ્પોરિન (Cephalosporins).

યુટેરાઇન સફાઈ (Uterine Evacuation):

• જો ગર્ભાશયમાં પ્લેસેન્ટાના ટુકડાઓ બાકી છે, તો તાત્કાલિક યુટેરસની સફાઈ (D&C – Dilatation and Curettage) કરવી.

હાઈડ્રેશન અને પોષણ (Hydration and Nutrition):

• દર્દીને પૂરતું પાણી અને પોષણ અપાવવું, જેથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધી શકે.

પેઈન મેનેજમેન્ટ (Pain Management):

• દર્દીની આરામ માટે પેઈન કંટ્રોલ કરવા માટે પેઈનકિલર્સ જેવી કે ibuprofen અથવા paracetamol આપી શકાય.

ફોલોઅપ કેર (Follow-up Care):

• જો તાવ અને ચેપ વધુ રહેતો હોય, તો વધુ તપાસ અને નિરીક્ષણ જરૂરી છે.

પ્રિવેન્શન (Prevention):

• પ્રસૂતિ પછીની સારી પેરિનિયલ સફાઈ જાળવવી.
• તાત્કાલિક ચેપના લક્ષણો માટે તબીબી માર્ગદર્શન લેવું.

🔸બ.) નીયોનેટલ આસ્ફેકશીયા થવાનાં કારણો લખી તેનું મેનેજમેન્ટ લખી.

નીયોનેટલ આસ્ફેક્ષિયા (Neonatal Asphyxia):

કારણો:

• નીયોનેટલ આસ્ફેક્ષિયા એ તે સ્થિતિ છે, જેમાં નવજાત શિશુ જન્મ સમયે પૂરતું ઓક્સિજન મેળવી શકતું નથી, જેના કારણે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે. આ ગર્ભાશયની અંદર અથવા પ્રસૂતિ દરમ્યાન થતી પરિસ્થિતિઓને કારણે થઈ શકે છે.

કારણો:

ગર્ભાવસ્થાના કારણો (Antenatal Causes):

• માતા પાસે અપ્રશસ્ત ગર્ભાશયમાં ઓક્સિજનની સપ્લાઈ (Maternal Hypoxia): માતા પાસે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ફેફસાંની બીમારીઓ, અથવા હૃદયરોગની સમસ્યાઓ હોવાથી શિશુને ઓક્સિજનની અછત થાય છે.
• પ્રિએક્લેમ્પસિયા અથવા ગર્ભાવસ્થામાં હાય બ્લડ પ્રેશર: આ પરિસ્થિતિઓમાં ગર્ભના વિકાસમાં અવરોધો આવે છે, જેના કારણે શિશુની ઓક્સિજનની જરૂરિયાત પૂરી ન થાય.
• જળ ઓછી થઈ જવી (Oligohydramnios): આ પરિસ્થિતિમાં એમીનોટિક પ્રવાહી ઓછી રહે છે, જેનાથી શિશુને વિકાસમાં મુશ્કેલી થઈ શકે છે.

પ્રસૂતિના કારણો (Intrapartum Causes):

• લાંબી અને કઠિન પ્રસૂતિ (Prolonged and Difficult Labor): આ પરિસ્થિતિઓ શિશુની ઓક્સિજન સપ્લાઈમાં અવરોધ પેદા કરે છે.
• નાળનો સંકોચન (Umbilical Cord Compression or Prolapse): નાળના ગૂંચાવાથી શિશુને ઓક્સિજન મળતો નથી.
• બ્રીચ પ્રેઝન્ટેશન: જો શિશુને બ્રીચ સ્થિતિમાં જન્મવામાં આવે તો, શ્વાસ લેવામાં મુશ્કેલી થઈ શકે છે.
• ફિટલ ડિસ્ટ્રેસ: જો શિશુને પ્રસૂતિ દરમિયાન તીવ્ર તકલીફ થાય, તો આસ્ફેક્ષિયાનો જોખમ વધી શકે છે.

જન્મ પછીના કારણો (Postnatal Causes):

• નવજાત શ્વાસ ન લેવું (Failure to Establish Breathing after Birth): શિશુ જન્મ પછી તરત જ શ્વાસ શરૂ ન કરે તે પરિસ્થિતિ.
• ફેફસાંનું અપૂરું વિકાસ (Premature Lungs Development): સમય પહેલા જન્મેલા શિશુઓના ફેફસાંના યોગ્ય રીતે વિકસિત ન થવાના કારણે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે.

મેનેજમેન્ટ (Management of Neonatal Asphyxia):

પ્રારંભિક મૂલ્યાંકન અને તુરંત મદદ (Initial Assessment and Immediate Resuscitation):

• શિશુના શ્વાસની પરખ (Evaluate Breathing): જો શિશુ 1 મિનિટ પછી પણ શ્વાસ નથી લઈ રહ્યો તો તાત્કાલિક નિયોનેટલ રિસસિટેશનની જરૂર છે.
• Apgar સ્કોર: જન્મ પછી શિશુનું Apgar સ્કોર જોવું (0, 1, અને 5 મિનિટે), જે શ્વાસ, હૃદયગતિ, પેશીઓની સ્થિતિ, રંગ, અને રિફ્લેક્સ્સને તપાસે છે.

શિશુના શ્વાસની પુનઃસ્થાપના (Neonatal Resuscitation):

• માઉથ-ટુ-માઉથ અથવા બેગ-એન્ડ-માસ્ક વેન્ટિલેશન: જો શિશુ શ્વાસ નથી લઈ રહ્યો, તો તાત્કાલિક બેગ-માસ્ક વેન્ટિલેશન (manual ventilation) કરવું.
• ઓક્સિજન પુરવઠો: શિશુને પૂરતું ઓક્સિજન આપવું, જો જરૂરી હોય તો મિકેનિકલ વેન્ટિલેટર પણ લગાવવું.

વલ્વ સાથે સક્ષમ ક્રિયાવલીઓ (Effective Airway Management):

• સક્શન: શિશુના મોં અને નાકમાં રહેલા પ્રવાહી કે મલ ઉતારવા માટે તાત્કાલિક સક્શન કરવું.
• એન્ડોટ્રેકિયલ ટ્યુબ: જો શ્વાસ ન ચાલુ થાય તો, શિશુને એન્ડોટ્રેકિયલ ઇન્ટ્યુબેશન દ્વારા વેન્ટિલેશન આપવી.

બહુચક્રીયાળુ સંચાલન (Multidisciplinary Care):

• ફીટ અને સ્ટેરોઈડ્સનું સંચાલન: જો શિશુને ચેપી દ્રાવક અથવા મગજના તાંતણાના લક્ષણો હોય, તો તે માટે દવાઓ આપવી.
• થર્મલ મેનેજમેન્ટ (Thermal Management): નવજાતને શ્વાસ લેવા માટે ગરમ રાખવું. Hypothermia Avoidance પણ મહત્વપૂર્ણ છે.

અન્ય સમર્થન આપવી (Other Supportive Care):

• ગ્લુકોઝ ચકાસવું: શિશુની ગ્લુકોઝ લેવલ્સનું મૂલ્યાંકન કરવું અને જરૂર હોય તો ગ્લુકોઝ સોલ્યુશન આપવી.
• ફીડિંગ: શિશુને યોગ્ય રીતે પોષણ આપવામાં આવે, જો પરિસ્થિતિ ગંભીર હોય તો, કેન્યુલા અથવા ટયુબ ફીડિંગ કરવા.

પ્રગતિનું નિરીક્ષણ (Continuous Monitoring and Follow-up):

• શિશુને ગંભીર રીતે જોવાનું અને નિયમિત અવલોકન કરવા માટે નિયમિત એપ્રોપ્રિયેટ મોનિટરિંગ જરૂરી છે.

🔸ક.) પ્રસુતિનાં બીજા તબકકાનું વર્ણન કરો. પ્રસૂતિનો બીજો તબક્કો (Second Stage of Labor):

• પ્રસૂતિનો બીજો તબક્કો એ તબક્કો છે, જ્યાં ગર્ભવતી સ્ત્રીની સર્વીકસ સંપૂર્ણ રીતે (10 સેન્ટિમીટર) ખૂલી જાય છે અને બાળકનો જન્મ થાય છે. આ તબક્કો “પુશિંગ સ્ટેજ” તરીકે પણ ઓળખાય છે. બીજો તબક્કો પ્રસૂતિની સમગ્ર પ્રક્રિયામાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કેમ કે આ તબક્કામાં બાળક ગર્ભાશયમાંથી બહાર આવે છે.

બીજા તબક્કાનું વર્ણન:

સર્વીકલ ડાઈલેશન (Cervical Dilation):

• આ તબક્કાની શરૂઆત સર્વીકસ (ગર્ભદ્વાર) 10 સેન્ટિમીટર સુધી સંપૂર્ણપણે ખૂલવાથી થાય છે, જે શિશુને જન્મ માટે માર્ગ આપે છે.

શિશુની અવસ્થાન (Descent of the Baby):

• ગર્ભાશય સંકોચનો (Uterine Contractions) શિશુને નાળ (Birth Canal) તરફ આગળ વધારવા માટે મદદ કરે છે.
• શિશુના મસ્તકની દેખાવ (Crowning): જ્યારે શિશુનું મસ્તક વજાઇનામાં દેખાવા લાગે છે, ત્યારે તેને “ક્રાઉનિંગ” કહે છે.

મહિલાનું પુશિંગ (Pushing Effort):

• સ્ત્રી પેઇન ફિલ થાય તે સમયે ગર્ભાશયના સંકોચનો સાથે પુરુષાર્થપૂર્વક ધક્કો (Pushing) કરતી રહે છે, જેથી શિશુ નાળમાંથી આગળ વધે.
• આ પેશીઓનું પ્રાકૃતિક કાર્ય છે, અને સામાન્ય રીતે સ્ત્રીને આ પ્રવૃત્તિ માટે હૉસ્પિટલમાં અથવા ઘરે દાયકાથી માર્ગદર્શન આપવામાં આવે છે.

શિશુનો જન્મ (Delivery of the Baby):

• પાંખા સંકોચનો અને સ્ત્રીના ધક્કાના પ્રયત્નોથી શિશુની મસ્તક પહેલું બહાર આવે છે, પછી કાંધો અને આખું શરીર.
• એકવાર મસ્તક બહાર આવી જાય, તબીબી ટીમ ધીમે ધીમે શિશુને સંપૂર્ણપણે બહાર ખેંચી લે છે.

પ્રસૂતિનો સમયગાળો (Duration of Second Stage):

• પ્રથમવાર માતા માટે બીજો તબક્કો સામાન્ય રીતે 1-2 કલાકનો હોય છે, જ્યારે અગાઉથી માતા બનેલી સ્ત્રીઓમાં આ સમયગાળો ઘટી જાય છે.
• આ સમયગાળો સ્ત્રીના શારીરિક આરોગ્ય, પેઇન મેનેજમેન્ટ, અને શિશુના કદ પર આધાર રાખે છે.

બીજા તબક્કાના લક્ષણો:

• સ્ત્રીને વધુ તીવ્ર અને સતત પેઇન અનુભવાય છે.
• શિશુના નાળમાંથી આગળ વધતા જ્યારે શ્રમ આવે છે ત્યારે સ્ત્રીને “ધક્કો મારવાની” ઇચ્છા થાય છે.
• વર્તમાનમાં સ્ત્રીને થાક, દુખાવો અને તીવ્ર સંવેદનાઓ અનુભવી શકાય છે.

સાહાયતા:

• તબીબી સહાય: બીજે તબક્કામાં દાયક/નર્સ અથવા ડોકટરો દ્વારા માર્ગદર્શન આપવામાં આવે છે. પેશન્ટને પેઇન મેનેજમેન્ટ માટે ઈPidural કે બીજી પેઈનરીલીફ પદ્ધતિઓ પણ અપાય છે.
• એપીજીયોટોમી: જો જરૂરી હોય તો, ડોકટરે શિશુના માથા માટે નાળ ખૂલી રહે તે માટે નાની સર્કલર કટ (Episiotomy) કરી શકે છે.

મેનેજમેન્ટ:

• ડોકટર અથવા મિડવાઇફનું માર્ગદર્શન: સ્ત્રીને ધક્કા મારવા માટે યોગ્ય માર્ગદર્શન આપવામાં આવે છે, જેથી તે પેઇન અને શિશુની સ્થિતિ અનુસાર સંયમપૂર્વક ધક્કો આપી શકે.
• માસ્ક અને ટ્યુબની મદદથી શિશુનું શ્વાસ પુનઃસ્થાપન: શિશુ જન્મ્યા બાદ તરત જ શ્વાસ લે છે કે કેમ તેની ચકાસણી થાય છે, અને જો જરૂર પડે તો તરત જ રિસસિટેશન માટે પગલાં લેવાય છે.

⏩પ્ર .4 નીચેનામાંથી કોઈપણ ચાર પર ટુંકનોંધ લખો. 12

🔸૧.) હાઈપોથર્મીયા

હાઈપોથર્મીયા (Hypothermia):

પરિભાષા:

• હાઈપોથર્મીયા એ એવી સ્થિતિ છે, જેમાં વ્યક્તિના શરીરનું તાપમાન સામાન્ય (36.5°C – 37.5°C) કરતાં 35°C (95°F) થી નીચે ઘટી જાય છે. આ પરિસ્થિતિ મુખ્યત્વે તીવ્ર ઠંડીમાં વધુ સમય રહેવાને કારણે થાય છે અને શરીર યોગ્ય રીતે ગરમ રહેવા માટેની ક્ષમતા ગુમાવી દે છે.

કારણો:

તિવ્ર ઠંડીનું સંપર્ક (Prolonged Exposure to Cold):

• બાહ્ય વાતાવરણમાં લાંબા સમય સુધી ઠંડીમાં રહેવું.

આપાતકાળની સ્થિતિ (Emergencies):

• નદી, તળાવ અથવા કનકનતી ઠંડીના પાણીમાં પડી જવું.

શરીરમાં ઓછું ગરમ રાખવું (Inadequate Clothing):

• ગરમ કપડાંની અછત અથવા ભીના કપડાં પહેરવાથી તાપમાન ઘટી શકે છે.

આંતરિક તબક્કા (Internal Factors):

• વિમુક્તિ, થાક, ખોરાક અને ઉર્જાની અછત હોવાના કારણે શરીર તાપમાન નિયંત્રણ નથી કરી શકતું.

લક્ષણો:

કંપારી (Shivering):

• તાપમાન ઘટવાથી શરીરમાં કમ્પારી શરૂ થાય છે.

ચક્કર અને થાક (Confusion and Fatigue):

• મગજના કાર્યમાં ગડબડ થાય છે, જેનાથી થાક, ચક્કર અને વિમુક્તિ થાય છે.

બોલવાની ક્ષમતા ઘટવું (Slurred Speech):

• વ્યક્તિ ધીમે બોલવા લાગે છે.

ઠંડુ અને નીળું ત્વચા (Cold and Pale Skin):

• ત્વચા ઠંડી પડે છે અને રાખોડી કે નીળી દેખાય છે.

મેનેજમેન્ટ:

ગરમ વાતાવરણમાં લઈ જવું (Move to a Warm Environment):

• તાત્કાલિક ગરમ જગ્યાએ લઈ જવું.

ગરમ કપડાં કે કોમળ આચ્છાદન (Warm Clothing or Blankets):

• ગરમ કપડાં કે કમ્બલમાં લપેટવું.

ગરમ પીણું (Warm Fluids):

• તાપમાન વધારે માટે ગરમ પ્રવાહો પીનાં આપવું, જો દર્દી સજાગ હોય.

તાત્કાલિક તબીબી સહાય (Seek Medical Help):

• હાઈપોથર્મીયા ગંભીર હોય તો તાત્કાલિક તબીબી સહાય લેવી.

હાઈપોથર્મીયા જીવન જોખમકારક થઈ શકે છે, જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે.

🔸૨.) થેટર્ન એબોર્શન

થેરાપ્યુટિક એબોર્શન (Therapeutic Abortion):

પરિભાષા:

• થેરાપ્યુટિક એબોર્શન એ ગર્ભધારણ દરમિયાન એવી પરિસ્થિતિઓમાં ગર્ભપાત કરાવવાની પ્રક્રિયા છે, જ્યારે માતાના આરોગ્ય માટે જોખમ હોય અથવા ભ્રૂણમાં કોઈ ગંભીર તબીબી સમસ્યા જણાય. આ ગર્ભપાત માટે તબીબી અને કાયદાકીય કારણો દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવે છે.

કારણો:

માતાનું આરોગ્ય (Maternal Health):

• માતાને ગંભીર તબીબી સમસ્યાઓ, જેમ કે હૃદયરોગ, કીડાની બીમારી, કે પ્રિએક્લેમ્પસિયા, જે તેની જાતની જિંદગી માટે જોખમરૂપ હોય.

ભ્રૂણમાં ગંભીર વિકૃતિઓ (Fetal Anomalies):

• જો ભ્રૂણમાં જીવલેણ વિકૃતિઓ અથવા બીમારીઓ, જેમ કે એનેનસેફાલી (Anencephaly) કે ટ્રિસોમિ 18 જેવી પરિસ્થિતિઓ હોય.

ગર્ભધારણના કાયદાકીય અથવા તબીબી કારણો:

• ગર્ભપાત કરવામાં આવતું હોય તો તે કાયદાકીય રીતે મંજૂર અને તબીબી રૂપે જરૂરી હોય.

પદ્ધતિઓ:

દવાઓ દ્વારા (Medical Abortion):

• ગર્ભાવસ્થાના પ્રારંભિક તબક્કામાં દવાઓનો ઉપયોગ કરીને ગર્ભપાત કરાવવું.

શસ્ત્રક્રિયા (Surgical Abortion):

• ડાયલેશન એન્ડ ક્યુરેટેજ (D&C) અથવા ડાયલેશન એન્ડ એવેક્યુએશન (D&E) પદ્ધતિ દ્વારા ગર્ભપાત.

મહત્વ:

• થેરાપ્યુટિક એબોર્શન નો અર્થ એ છે કે તે તબીબી અવસ્થાઓ માટે કરવામાં આવે છે, અને તે માતા અથવા ભ્રૂણના જીવન માટે જોખમ ઓછું કરવા માટે જરૂરી છે.

🔸3.)એમનીઓટીક ફલુઇડ

એમનીયોટિક ફ્લૂઈડ (Amniotic Fluid):

પરિભાષા:

• એમનીયોટિક ફ્લૂઈડ એ એક સ્વચ્છ, પાળીદાર પ્રવાહી છે જે ભ્રૂણને ગર્ભાશયની અંદર ઘેરતું અને રક્ષણ આપતું હોય છે. આ પ્રવાહી એમનીયોન નામના ઝિલેટી membranous થેલીમાં ભરાયેલું હોય છે, અને શિશુનો વિકાસ નાળ (Amniotic sac)ની અંદર થાય છે.

કાર્ય (Functions):

શિશુને રક્ષણ (Protection):

• એમનીયોટિક ફ્લૂઈડ શિશુને તીવ્ર આઘાત, ઝટકાઓ, અને બાહ્ય દબાણથી રક્ષણ આપે છે.

તાપમાનનું નિયમન (Temperature Regulation):

• શિશુને ગર્ભાશયની અંદર સ્થિર તાપમાનમાં રાખવા માટે મદદ કરે છે.

આંતરિક અવકાશ (Space for Movement):

• શિશુને આ જળતરની અંદર લચીલાપણું અને વિકસવા માટે અવકાશ મળે છે.

ફેફસાં અને પાચન તંત્રના વિકાસમાં મદદ (Development of Lungs and Digestive System):

• શિશુના ફેફસાં અને પાચન તંત્રના યોગ્ય વિકાસ માટે શિશુ એ ફ્લૂઈડને ગળી જાય છે અને બહાર કાઢે છે.

પરિમાણ (Volume):

• સામાન્ય રીતે ગર્ભાવસ્થાના મધ્ય ભાગે 500-1000 મિ.લી. એમનીયોટિક પ્રવાહી રહે છે. ગર્ભાવસ્થાની અંતિમ તબક્કે આ પ્રવાહીમાં ફેરફાર થાય છે.

અસામાન્ય પરિસ્થિતિઓ:

ઓલિગોહાઇડ્રેમ્નિઓસ (Oligohydramnios):

• જ્યારે એમનીયોટિક પ્રવાહીની માત્રા ઘટી જાય છે.

પોલિહાઇડ્રેમ્નિઓસ (Polyhydramnios):

• જ્યારે પ્રવાહીનું પ્રમાણ સામાન્ય કરતાં વધુ હોય છે.

નિષ્કર્ષ:
એમનીયોટિક ફ્લૂઈડ ભ્રૂણના સ્વસ્થ વિકાસ માટે અગત્યની ભૂમિકા ભજવે છે.

🔸૪.) પ્રેગ્નન્સીનાં સાઈન

પ્રેગ્નન્સીના ચિન્હો (Signs of Pregnancy):

માસિક ધર્મ ન આવવું (Missed Period):

• આ પ્રેગ્નન્સીનું પ્રથમ અને સૌથી સામાન્ય સંકેત છે, જો મહિલાનું માસિક ધર્મ નિયમિત હોય.

ઉબકા અને ઉલ્ટી (Nausea and Vomiting):

• પ્રેગ્નન્સીના પ્રથમ ત્રિમાસિકમાં સામાન્ય રીતે “મોર્નિંગ સિકનેસ” અનુભવાય છે, જે ઉબકા અને ઉલ્ટી સાથે હોય છે.

થાક અને નબળાઇ (Fatigue and Tiredness):

• પ્રેગ્નન્સીના શરૂઆતના સમયમાં થાક વધુ લાગે છે.

સ્તનમાં ફેરફાર (Breast Changes):

• સ્તનમાં નરમાઈ, સજાગતા, અને ફૂલાવો અનુભવાય છે. નિપલનો રંગ પણ ગાઢ થવા લાગે છે.

અચાનક ભૂખમાં ફેરફાર (Food Cravings or Aversions):

• કંઇક વિશિષ્ટ ખાવાનું મન થવું અથવા ખાસ ખાદ્ય પદાર્થથી ઘૃણાની લાગણી અનુભવવી.

વારંવાર મુત્રવિસર્જન (Frequent Urination):

• ગર્ભાશયનો દબાણ મધ પર હોવાથી વારંવાર મૂત્રવિસર્જન કરવાની જરૂર પડે છે.

મૂડમાં ફેરફાર (Mood Swings):

• હોર્મોનલ પરિવર્તનોને કારણે ચીડિયાપણું, ઉદાસી, કે અન્ય ભાવનાત્મક ફેરફાર થાય છે.

ગર્ભાશયનું વધું (Uterine Enlargement):

• ગર્ભધારણના કારણે ગર્ભાશય ફૂલવાની શરૂઆત થાય છે.

🔸૫.) એ.પી. એચ

એ.પી.એચ (Antepartum Hemorrhage – APH):

પરિભાષા:
એ.પી.એચ એ ગર્ભાવસ્થામાં 28 સપ્તાહ પછી કે પ્રસૂતિ પૂર્વે યોનિમાંથી રક્તસ્રાવ થવાની સ્થિતિ છે. આ ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન માતા અને ભ્રૂણ માટે જોખમી પરિસ્થિતિ બની શકે છે.

કારણો:

પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયા (Placenta Previa):

• જ્યારે પ્લેસેન્ટા ગર્ભાશયના નીચલા ભાગમાં હોય અને ગર્ભાશયના મોઢા (Cervix)ને ઢાંકે છે, જેથી રક્તસ્રાવ થાય છે.

પ્લેસેન્ટલ એબ્રપ્શન (Placental Abruption):

• જ્યારે પ્લેસેન્ટા ગર્ભાશયની દિવાલથી વહેલી તકે અલગ થઈ જાય છે, જેના કારણે રક્તસ્રાવ થાય છે.

યુટેરિન રૂપ્ચર (Uterine Rupture):

• ગર્ભાશય ફાટી જવાથી પણ ભયાનક રક્તસ્રાવ થઈ શકે છે.

અન્ય કારણો:

• યોનિમાં ઈન્જરી, ઈન્ફેક્શન, અથવા તબીબી શસ્ત્રક્રિયાઓને કારણે.

લક્ષણો:

• યોનિમાંથી રક્તસ્રાવ (હળવું થી ભારે).
• પેટમાં દુખાવો (અખંડિત અથવા તીવ્ર).
• ઓછી ફિટલ મોશન (ભ્રૂણની ગતિ ઓછી થવી).

મેનેજમેન્ટ:

તાત્કાલિક હોસ્પિટલમાં ભરતી:

• માને આરામ આપવો અને નજીકની તબીબી સંસ્થા માટે રીફર કરવું.

માતાનો અને ભ્રૂણનો નિરીક્ષણ:

• માતાના રક્તપ્રવાહ અને ભ્રૂણના હાર્ટબિટ્સનું નિરીક્ષણ.

જરૂરી દવાઓ અને શસ્ત્રક્રિયા:

• ક્યારેક, સીઝેરિયન ડિલિવરીની જરૂર પડી શકે છે.

⏩પ્ર.5 નીચેનામાંથી કોઈપણ છ ના અર્થ લખી. 12

🔸૧.) વજાયનલ સો

વજાઇનલ-શો (Vaginal Show):

વજાઇનલ સો એ પ્રસૂતિની શરૂઆતનું એક લક્ષણ છે, જેમાં ગર્ભાશયના મોઢા (સર્વિક્સ)માંથી મુકસ (જેલ જેવા પદાર્થ) સાથે થોડી માત્રામાં લોહીનો સ્રાવ થાય છે. જ્યારે ગર્ભાશયનો મોઢો (સર્વિક્સ) ખુલવા લાગે છે, ત્યારે ગર્ભાશયમાંથી આ લોહી અને મુકસની મિશ્રણાવાળી ડિસ્ચાર્જ દેખાવા લાગે છે.

• વજાઇનલ સો સામાન્ય રીતે પ્રસૂતિની પ્રક્રિયા શરુ થતી વખતે થાય છે.
• ઘણા વખત સુધી મોહર (Mucus Plug) તરીકે ઓળખાતા પદાર્થને છોડી દેવામાં આવે છે, જે ગર્ભાશયને બાહ્ય ચેપોથી સુરક્ષિત રાખતું હતું.
• વજાઇનલ સો એ પ્રસૂતિની આગાહી કરતું લક્ષણ છે, જેનો અર્થ છે કે ગર્ભવતી સ્ત્રીની પ્રસૂતિ પ્રક્રિયા ખૂબ નજીક છે.

🔸૨.) વેસીક્યુલર મોલ

વેસીક્યુલર મોલ (Vesicular Mole):

વેસીક્યુલર મોલ, જેને હાઇડેટિફોર્મ મોલ (Hydatidiform Mole) પણ કહેવામાં આવે છે, એ એક પ્રકારનું ગર્ભધારણનું જટિલ સ્વરૂપ છે. આ સ્થિતિમાં ગર્ભાશયમાં ગર્ભાશયકેશિકાઓ (Chorionic Villi) ગાંઠ અથવા થેલી (Vesicles) જેવા પદાર્થોમાં ફેરવાઈ જાય છે. આ ગર્ભાશય વિકાસ પામતો નથી, અને તેનો વિકાસ સામાન્ય ગર્ભાવસ્થાથી જુદો હોય છે.

સંપૂર્ણ મોલ (Complete Mole):

• તેમાં ભ્રૂણનો વિકાસ થતો નથી અને ગર્ભાશય સંપૂર્ણ રીતે ફૂલેલા ફોલિકલથી ભરાઈ જાય છે.

અપૂર્ણ મોલ (Partial Mole):

• આમાં ભ્રૂણનો અપૂરું વિકાસ થાય છે, પણ તે સામાન્ય રીતે જીવંત રહેતો નથી
• ગર્ભાવસ્થામાં સામાન્ય કરતાં વધુ ઝડપથી ગર્ભાશયનું ફૂલવું.
• યોનિમાંથી રક્તસ્રાવ થવો, ખાસ કરીને ગુલાબી અથવા ગાઢ શિરાઓવાળો જેલ જેવો પદાર્થ.
• તીવ્ર ઉબકા અને ઉલ્ટી.
• પ્રિએક્લેમ્પસિયાના લક્ષણો પ્રારંભિક ગર્ભાવસ્થામાં જ દેખાય છે.
• ઉચ્ચ HCG સ્તર, જે સામાન્ય ગર્ભાવસ્થાના તુલનામાં વધુ હોય છે.

🔸૩.) બેન્ડાલ્સ રોગ

બેન્ડાલ્સ રોગ (Bandl’s Ring):

બેન્ડાલ્સ રોગ, જેને બેન્ડલ્સ રિંગ પણ કહેવામાં આવે છે, એ એક તાત્કાલિક પ્રસૂતિની જટિલતા છે. આ પરિસ્થિતિમાં ગર્ભાશય (uterus) બહુ જ વધુ સંકોચાય છે અને ગર્ભાશયનો ઉપરનો અને નીચલો ભાગ વચ્ચે અનિયમિત રીતે સંકોચનોની રેખા ઉભી થાય છે. આ સામાન્ય રીતે અવરોધક પ્રસૂતિ (Obstructed Labor)માં જોવા મળે છ

• પ્રસૂતિમાં અવરોધ (Obstructed Labor):
• જ્યારે શિશુનું માથું નાળમાંથી પસાર થવામાં અસમર્થ હોય છે અથવા કોઈ અન્ય શારીરિક અવરોધ જડાય છે.
• અસફળ પેઇન અથવા દબાણ (Ineffective Contractions):
• લંબાયેલા શ્રમમાં ગર્ભાશય ખૂબ જ વધુ સંકોચનો અનુભવ કરે છે.

🔸૪.) કોન્ટ્રકટેડ પેલ્વીસ

કોન્ટ્રાક્ટેડ પેલ્વિસ (Contracted Pelvis):

કોન્ટ્રાક્ટેડ પેલ્વિસ એ તબીબી પરિસ્થિતિ છે, જ્યાં સ્ત્રીના પેલ્વિક વિસ્તારમાં માનક આકાર અને કદ કરતાં ઓછી જગ્યા હોય છે. આ પરિસ્થિતિમાં પેલ્વિક એરિયા એટલો狭 ન હોય કે નોર્મલ (સામાન્ય) પ્રસૂતિ અથવા કુદરતી ડિલિવરી કરવામાં મુશ્કેલી થાય છે, કારણ કે બાળકની નાળમાંથી પસાર થવા માટે પૂરતી જગ્યા નથી હોતી.

જનીન અવસ્થામાં વિકાસમાં અવરોધ (Congenital Development Issues):

• જન્મજાત પેલ્વિક એબ્નોર્મેલિટીઝ, જેમ કે પેલ્વિક હાડકાં યોગ્ય રીતે વિકસતા નથી.

અસ્થિબંધની ઇજાઓ (Pelvic Injuries):

• ભૂતકાળમાં થયેલી ઇજાઓ કે ફ્રેક્ચર કે બિમારીઓ (જેમ કે રિકેટ્સ)ના કારણે પેલ્વિસનો આકાર વિકૃત થઈ જાય છે.

અપોષણ (Malnutrition):

• નબળું પોષણ અને કૅલ્શિયમ અને વિટામિન Dની અછતના કારણે પેલ્વિસ યોગ્ય રીતે વિકસતી નથી.

અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ:

• પેલ્વિક હાડકામાં ખોટ કે તબીબી પરિસ્થિતિઓ જેવી કે ઓસ્ટિયોમલેસિયા અને રિકેટ્સ.

🔸૫.) લાઈટનીંગ

લાઈટનિંગ (Lightening):

• લાઈટનિંગ એ એ પરિસ્થિતિ છે, જેમાં ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન શિશુનો મસ્તક ગર્ભાશયની ઉપરની સ્થિતીમાંથી નીચે ખિસકેલીને માતાના પેલ્વિસ તરફ આગળ વધી જાય છે. આ પ્રકૃતિનો અનુભવ ગર્ભાવસ્થાના અંતિમ દિવસોમાં, ખાસ કરીને પ્રસૂતિ પહેલાં થવા લાગે છે.

• લાઈટનિંગ એ ગર્ભાવસ્થા દરમ્યાન શિશુની ખિસકાવવાની પ્રક્રિયા છે, જેનાથી માતાને પ્રસૂતિના તબક્કા માટે તૈયાર થવામાં સહાય થાય છે.

🔸૬.) એમેનોરિયા

એમેનોરિયા (Amenorrhea):

એમેનોરિયા એ એક તબીબી પરિસ્થિતિ છે, જેમાં સ્ત્રીમાં માસિક ધર્મ (Menstruation) સમયસર ન થાય. આમ, એમેનોરિયા એ માસિક ચક્રની ગેરહાજરીનો નિર્દેશ કરે છે.

પ્રાથમિક એમેનોરિયા (Primary Amenorrhea):

• જ્યારે સ્ત્રીને 16 વર્ષ સુધી માસિક ધર્મ શરૂ ન થાય. આ પરિસ્થિતિ જન્મજાત અથવા હોર્મોનલ સમસ્યાઓના કારણે થઈ શકે છે.

દ્વિતીયક એમેનોરિયા (Secondary Amenorrhea):

• જ્યારે સ્ત્રીમાં સામાન્ય રીતે માસિક શરૂ થઈ ગયા હોય અને પછી 3 થી 6 મહિના સુધી માસિક ધર્મ ન થાય. ગર્ભાવસ્થા, હોર્મોનલ પરેશાનીઓ, કે અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ કારણે આ સ્થિતિ બની શકે છે.

🔸૭.) રીટેઈન્ડ પ્લેસન્ટા

રીટેઇન્ડ પ્લેસેન્ટા (Retained Placenta):
રીટેઇન્ડ પ્લેસેન્ટા એ એવી પરિસ્થિતિ છે, જેમાં શિશુના જન્મ પછી 30 મિનિટના અંદર પણ પ્લેસેન્ટા (જન્મથેલી) ગર્ભાશયમાંથી બહાર ન આવે. આ સામાન્ય પ્રસૂતિની પ્રક્રિયામાં વિક્ષેપ પેદા કરે છે અને તે માતા માટે જોખમરૂપ થઈ શકે છે.

એડહિરીન્ટ પ્લેસેન્ટા (Adherent Placenta)

• જ્યારે પ્લેસેન્ટા ગર્ભાશયની દિવાલ સાથે ખૂબ મજબૂત રીતે જોડાયેલી હોય છે અને તે પોતે છૂટી પડતી નથી.

એન્ટ્રેપ્ડ પ્લેસેન્ટા (Trapped Placenta):

• જ્યારે પ્લેસેન્ટા છૂટી પડી ગઈ હોય, પણ સર્વિક્સ (ગર્ભદ્વાર) બંધ થવાને કારણે તે બહાર ન આવે.

પ્લેસેન્ટા એક્રેટા (Placenta Accreta):

• જ્યારે પ્લેસેન્ટા ગર્ભાશયના ગાઢ ઉતકોમાં (માયોમેટ્રિયમ) મજબૂત રીતે પ્રવેશ કરે છે, અને તેને બહાર કાઢવામાં ઘણી મુશ્કેલી થાય છે.

🔸૮.) વેક્યુમ ડીલીવરી

વેક્યૂમ ડિલિવરી (Vacuum Delivery):

વેક્યૂમ ડિલિવરી એ એપ્રોમ્પ્ટ અથવા સહાયતા પ્રાપ્ત ડિલિવરી પદ્ધતિ છે, જેમાં બાળકને નાળમાંથી બહાર લાવવા માટે ડોક્ટર વેક્યૂમ ઉપકરણનો ઉપયોગ કરે છે. આ પદ્ધતિ ત્યાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે, જ્યાં પ્રસૂતિના બીજા તબક્કામાં માતા માટે માવજત અથવા સમયસર બાળકની ડિલિવરી માટે તાત્કાલિક સહાય જરૂરી હોય.

• વેક્યૂમ ઉપકરણમાં એક નરમ કપ (Cup) હોય છે, જે બાળકના મસ્તક પર લગાડવામાં આવે છે.
• વેક્યૂમ પંપ દ્વારા નરમ કપ મસ્તક પર સૂકાવીને વેક્યૂમ દબાણ બનાવવામાં આવે છે, જેથીCup મસ્તક સાથે મજબૂતીથી જોડાય.
• તબીબી નિષ્ણાત વેક્યૂમCupનો દબાણ નિયંત્રિત કરીને અને માતાના ધક્કા સાથે બાળકોને સહાયપૂર્વક નાળમાંથી બહાર લાવે છે.

⏩૫-૬) અ. નીચેના વિધાનો ખરાં છે કે ખોટાં, તે લખો. 05

૧. નાનપણમાં ગાલ પચોળિયું થયેલ હોય તો સ્ટરીલીટી થઈ શકે છે. ✅
૨. ફેલોપીયન ટ્યુબમાં એમ્યુલાનાં ભાગે ફર્ટિલાઇઝેશન થાય છે.✅

૩. કુંટુંબ નિયોજનનો મુખ્ય હેતુ વસ્તી ઘટાડવાનો છે. ❌

૪. પ્લેસેન્ટાને બહાર કાઢવા નીચેની તરફ ખેંચી કાઢવી જોઈએ.❌

૫. અમ્બીલીકલ કોર્ડમાં એક વેઈન અને બે આર્ટરી હોય છે.✅

⏩બ. ખાલી જગ્યા પુરો :- 05

૧. પ્લેસેન્ટાનું વજન સામાન્ય રીતે…….. હોય છે.500 થી 600 ગ્રામ

૨. ઓરલ થશ ………નાં કારણે થાય છે.કેનડીડા અલ્બિકન્સ (Candida albicans)

૩. વી.વી.એફ એટલે…….વિશિષ્ટ વજાઇનલ ફિસ્ટુલા (Vesicovaginal Fistula)

૪. એકલેમ્સીયા માં……..ઇન્જેકશન………ગ્રામ આપવામાં આવે છે. મેગ્નેશિયમ સુલ્ફેટ — 4 ગ્રામ

⏩ક. નીચેના જોડકા જોડો 05

અ બ
૧. હાઇ બ્લડ પ્રેશર ૧. કે. એમ. સી.

૨. ફેશ પ્રજન્ટેશન ૨. ટીટેનસ

૩. લો બર્થ વેઈટ ૩. ફન્ડલ હાઈટ નોર્મલ કરતાં વધુ

૪. પ્રીનેટલ વેક્સીન ૪. ટોક્સીમીયા ઓફ પ્રેગ્નન્સી

૫. ટવીન્સ ૫. હેડ એકસ્ટેન્ડેડ

૬. બટેનીસોલન

💥☺☺☺ALL THE BEST ☺☺☺💥💪

નોંધ :-MCQ ANSWER APP ની યુનિક પેટર્ન માં બંને ભાષા માં આગળ paper solution /click here ની નીચે આપેલા છે. ” અ ” પર ક્લિક કરવાથી ભાષા ચેન્જ થશે.

IF ANY QUERY OR QUESTION,REVIEW-KINDLY WATSAPP US No. – 84859 76407