FOUNDATION OF NURSING
Date: 13/10/2023

Q-1 👉a. Define physical examination-ફીઝીકલ એકઝામિનેશનની વ્યાખ્યા આપો.03

પેશન્ટની ફિઝિકલ તથા સાયકોલોજીકલ કન્ડિશન ના વિગતવાર ઇન્સ્પેક્શન કે સ્ટડીને ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કહેવામાં આવે છે.

ડીટેલ ઇન્સ્પેક્શન દ્વારા બોડી ના કોઈપણ પાર્ટની જનરલ ફિઝિકલ કન્ડિશન કે ફંકશન જાણવાની એક્ઝામને ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કહેવાય છે.

👉B.Describe methods of physical examination. – ફિઝીકલ એકઝામીનેશનની પધ્ધતિઓ વર્ણવો. 04

ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન એટલે પેશંT ની ફિઝિકલ તથા સાયકોલોજીકલ કન્ડિશનના વિગતવાર ઇન્સ્પેક્શન અથવા તો વિગતવાર સ્ટડીને ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કહેવામાં આવે છે..

શારીરિક તપાસની પધ્ધતિઓ :-

ઇન્સ્પેક્શન: આ મેથડમાં પેશન્ટની જનરલ કન્ડિશન તેના બોડીના ઓબ્ઝર્વેશન પરથી જાણવામાં આવે છે મતલબ કે આમાં પેશન્ટનો જનરલ દેખાવ જોવામાં આવે છે પેશન્ટની સ્કીનનો કલર કેવો છે સ્કીન પર કોઈ રેસિસ છે કે નહીં અથવા શરીરમાં કોઈ પણ જગ્યાએ ડિફર્મેટી હોય તો તેની તપાસ કરાય છે પેશન્ટની ડાયટ હિસ્ટ્રી લેવામાં આવે છે ઇન્સ્પેક્શનમાં પેશન્ટની તમામ ફરિયાદ ડોક્ટર સાંભળે છે અને તેના અનુસંધાને હિસ્ટ્રી લખાઈ છે આમ ઇન્સ્પેક્શન દ્વારા પેશન્ટની બીમારીની હિસ્ટ્રી હાલની કમ્પ્લેન અને બોડી ફંક્શન જાણી શકાય છે

 પાલ્પેશન:એટલે હાથ લગાવીને તપાસ કરવી શરીરના ભાગોને ફીલ કરીને તપાસ કરવાની ક્રિયા પાલ્પેશન માટે ફિંગર્સ નો ઉપયોગ થાય છે તેનાથી ઓર્ગન ની સાઇઝ અને પોઝિશન જાણી શકાય છે આ ઉપરાંત ગરદનના ભાગમાં કોઈપણ ટ્યુમર હોય અથવા એક એક્ઝિલા કે ગ્રોઇn માં ટેન્ડરનેસ જણાય ત્યારે આ એક્ઝામ કરવામાં આવે છે

પરકશન:પરકશનમાં પેશન્ટના બોડી પાર્ટ્સ ઉપર ફિંગર્સ રાખીને તેના ઉપર ટેપીંગ કરવામાં આવે છે ટેપિંગ દ્વારા ઇન્ટર્નલ ઓર્ગન નો સાઉન્ડ સાંભળીને અવલોકન કરવામાં આવે છે જેનાથી ઇન્ટર્નલ ઓર્ગન્સની કન્ડિશનનો ખ્યાલ આવે છે પેશન્ટનું બ્લાડર ફૂલ છે કે ખાલી તે પરકશન દ્વારા જાણી શકાય છે આ ઉપરાંત ચેસ્ટ , એડોમીનલ અને બેક ના ભાગ પર પરકશન દ્વારા એક્ઝામિનેશન કરી શકાય છે.

અસ્કલ્ટેશન:આમાં સ્ટેટથોસ્કોપ કે ફીટોસ્કોપ વડે પેશન્ટની બોડી ની અંદર નો સાઉન્ડ સાંભળવામાં આવે છે આમાં ચેસ્ટ નો અવાજ સાંભળવો હાર્ટરેટ સાંભળવા બ્લડપ્રેશર લેવા માટે આ રીતનો ઉપયોગ કરાય છે

મેનીપ્યુલેશન :ઓર્ગન ની ફલેક્સીબિલિટી જાણવા માટે આ રીતનો ઉપયોગ કરાય છે દાખલા તરીકે ની નેક ની રિઝિડિટી, હાથની ફ્લેક્સન,, એબ્ડક્શન હલનચલન વગેરે

સ્પેશિયલ ઈક્વિપમેન્ટ:અમુક જાતના તપાસ સ્પેશિયલ ઇક્વિપમેન્ટ દ્વારા કરવામાં આવે છે દાખલા તરીકે ઓટોસ્કોપ,ઓપ્થેલ્મો સ્કોપ, સ્પેક્યુલમ સ્કોપ,એક્સ રે સોનોગ્રાફી વગેરે દ્વારા

👉C.Explain importance of patient’s records and reports in ward. વોર્ડમાં પેશન્ટના રેકોર્ડસ અને રિપોર્ટસનું મહત્વ સમજાવો.05

કોર્ડ એ કાયમી લેખિત સંદેશાવ્યવહાર છે જે ક્લાયન્ટના આરોગ્ય સંભાળ વ્યવસ્થાપન સાથે સંબંધિત માહિતીને દસ્તાવેજ કરે છે.

અથવા

રેકોર્ડ એ વ્યક્તિગત કુટુંબ અથવા સમુદાયને આપવામાં આવતી નર્સિંગ સંભાળને લગતો ક્લિનિકલ, વૈજ્ઞાનિક, વહીવટી અને કાનૂની દસ્તાવેજ છે.

• 1.સારા રેકોર્ડ પ્રયાસના ડુપ્લિકેશનને બચાવે છે એક્જ કામ એક જ વ્યક્તિ દ્વારા થાય
• 2.જ્યારે રિપોર્ટ સંપૂર્ણ હોય અને તમામ સંબંધિત ડેટા આપે ત્યારે દર્દીઓને સારી સંભાળ મળે છે
• ૩. પૂર્ણ રેકોર્ડ સુરક્ષાની ભાવના આપે છે જે પરિસ્થિતિના તમામ પરિબળોને જાણવાથી આવે છે.
• 4.વોર્ડના કાર્યક્ષમ મેનેજ્મેંટ માં મદદ કરે છે.
• 5.લીગલ બાબતો મા મદદ કરે છે જ્યુડિસિયરી રક્ષણ મળે છે
• .ઇવાલ્યુએશન મા મદદ કરે છે
• 7.રિસર્ચ મા મદદરુપ થાય છે
• 8.ક્વાલિટી ને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે
• 9.વહિવટી પ્રક્રિયા ને સરળ બનાવવા માટે
• 10. પોતના કરેલા કામ ને જસ્ટિફાય કરવા માટે
• 11.પેશન્ટ અને કામ નો પ્રોગ્રેસ જાણિ શકાય માટે
• 12.ક્વાલિટિ ઓડિટ માટે ખુબ જરુરિ છે

OR

👉A. Define nursing process – નર્સિંગ પ્રોસેસની વ્યાખ્યા લખો. 03

નર્સિંગ પ્રોસેસ એટલે પેશન્ટની નર્સિંગ કેર લેવા માટે સિસ્ટમિક રીતે યોગ્ય નિર્ણયથી પ્લાન કરીને નર્સિંગ નીડ પુરી પાડવાનું અને પેશન્ટના પ્રોબ્લેમ સોલ્વ કરવાનું આ એક્ટિવ એપ્રોચ છે જેમાં દરેક સ્ટેપ એકબીજાની ક્રમશઃ ઇન્ટર રિલેટેડ હોય છે અને તે ઇન્ટરડીપેન્ડન્ટ હોય છે તેને નર્સિંગ પ્રોસેસ કહેવામાં આવે છે.

👉b. Explain steps of the nursing process. – નર્સિંગ પ્રોસેસ નાં સ્ટેપ્સ સમજાવો. 04

એસેસમેન્ટ:એસેસમેન્ટ એટલે પેશન્ટના હેલ્થ પ્રોબ્લેમ ની આકારણી કરવી અને તેનું આ પ્રથમ સ્ટેપ છે જેમાં

A. નર્સિંગ હિસ્ટ્રી લેવી :-:પેશન્ટની માંદગી અને વેલનેસ અંગેની હિસ્ટ્રી મેળવવામાં આવે છે હિસ્ટ્રીની સાથે સાથે ડેટા કલેક્ટ કરીને પેશન્ટ સાથે એડજસ્ટમેન્ટ મ્યુચ્યુઅલ ટ્રસ્ટ કોન્ફિડન્સ રિસ્પેક્ટ અને રિલેશનશિપ સ્થાપિત કરવામાં આવે છે

B.ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન :-:પેશન્ટના ફિઝિકલ પ્રોબ્લેમ્સ જાણવામાં આવે છે પેશન્ટના લિમિટેશન્સ જાણવામાં આવે છે

પેશન્ટ રિલેટિવ હેલ્થ ટીમના મેમ્બર્સ મારફતે પેશન્ટ હેલ્થ રેકોર્ડ પરથી

 C. નર્સિંગ ડાયગ્નોસીસ:હિસ્ટ્રી એક્ઝામિનેશન અને બીજા સોર્સ માંથી જે ડેટા કલેક્ટ થયા હોય તેને ઓર્ગેનાઈઝ કરી સમરાઇઝ કરવામાં આવે છે સમરાઇઝ કરેલા ડેટામાંથી પેશન્ટના હેલ્થ પ્રોબ્લેમ તેની ચોક્કસ કેરેક્ટરિસ્ટિક્સ અને ઇટીયોલોજી જાણવામાં આવે છે ત્યારબાદ તેના અનુસંધાને નર્સિંગ ડાઇગ્નોસીસ નક્કી કરવામાં આવે છે

પ્લાનીંગ:

• ડાયગ્નોસીસ થયા પછી આપણને જે હેલ્થ પ્રોબ્લેમ્સ જોવા મળે છે તેમાંથી મોસ્ટ અરજન્ટ અને ક્રિટિકલ પ્રોબ્લેમ્સને પ્રાયોરિટી આપવી
• નર્સિંગ ઇન્ટરવેશન માટે ધ્યેય નક્કી કરવામાં આવે છે જે માટે નર્સ અને પેશન્ટ સાથે મળીને શોર્ટ ટર્મ ઇન્ટરમિડીયેટ લોંગ ટર્મ ઇન્ટરમિડીયેટ ગોલ્ડ નક્કી કરાય છે
• ગોલ નક્કી થયા પ્રમાણે નર્સિંગ કેર પ્લાન બનાવવામાં આવે છે અને તે પ્લાન સિસ્ટમેટિક રિયાલીસ્ટિક અને ફ્લેક્સિબલ હોવો જોઈએ હવે પછી નર્સિંગ કેર પ્લાન ફોર્મ્યુલેટ કરવા માટે તેમાં નર્સિંગ ડાઈગ્નોસીસ પ્રાયોરિટી પ્રમાણે ગોઠવવા
• કેર પ્લાનમાં પેશન્ટ તેનું ફેમિલી ફ્રેન્ડ્સ અને હેલ્થ ટીમના મેમ્બર્સ નો સમાવેશ થવો જોઈએ

ઈમ્પ્લીમેન્ટેશન:

• નર્સિંગ કેર પ્લાનને એક્શનમાં મૂકવા માટે એટલે કે તેનું અમલીકરણ કરવા માટે પેશન્ટ ફેમિલી ફ્રેન્ડ્સ તથા હેલ્થ ટિમના મેમ્બર્સના વિચારો કોઓર્ડીનેટ કરવા જોઈએ
• ટીમ મેમ્બર્સની એબિલિટી લિમિટેશન્સ ને ધ્યાનમાં લેવા જોઈએ
• નર્સિંગ ઇન્ટરવેશન્સનું સુપર વિઝન કરવું જોઈએ
• નર્સિંગ ઇન્ટરવેશન માં પેશન્ટનો રિસ્પોન્સ ઓબ્જેકટીવલી રેકોર્ડ
• આપણે રેકોર્ડ કરેલી માહિતી નર્સિંગ ડાઈગનોસીસ ને રિલેટેડ હોવી જોઈએ
• આ દરમિયાન જો કોઈ વધારાની માહિતી મળે તો તેને એડિશનલ ડેટા તરીકે એસએસમેન્ટમાં સમાવેશ કરવો જોઈએ

ઇવાલ્યુએશન

• પેશન્ટનું કેર પ્રત્યે નો રિસ્પોન્સ કેવો હતો તેની નોંધ કરવી જોઈએ
• આપણે નક્કી કરેલા ગોલ પ્રમાણે તે પ્રાપ્ત થયું છે કે કેમ તે જોવું જોઈએ
• મૂલ્યાંકનમાં પેશન્ટની વેલનેસ બાબતની નોંધ કરવી જોઈએ

👉c. Write down care of unconscious client.- અનકોન્સીયસ કલાયન્ટની કેર લખો.05

NURSING MANAGEMENT :
(1) position :
સામાન્ય રીતે Patient ને prone lateral કે Sim’s position આપવામાં આવે છે. Patient ને એવી position આપવી જોઈએ કે જેનાથી તે vomits અને secretion ને inhale ન કરી શકે. patient ને તેની back ઊપર સુડાવવો નહીં.
2) Airway:
Patient નો airway maintain કરવો જોઈએ. જે માટે patient ના jaw ને forward રાખવું જોઈએ. Patient ના કપડાં loose અને free હોવા જોઈએ. જેથી chest અને abdomen ની movement સહેલાઈથી થઈ શકે . airway maintain કરવા માટે જરૂરિયાત મુજબ frequent suction કરવું જોઈએ. patient ને sufficient ventilation provide કરવું જોઈએ.
3) Observation and chatting :
Patient નું level of consciousness, reaction to vocal stimulation,size of peoples,reaction of light on pupils વગેરે બાબતોનું દર કલાકે observation કરીને chatting કરવું જોઈએ
TPR દર બે કલાકે record કરવા જોઈએ. Head injury જેવા case માં TPR વારંવાર લેવા પડે છે.
Unconsciousness ના કારણ ઉપર blood pressure record કરવાનો આધાર રહે છે.
Patient ને જો muscular spasm આવતા હોય તો તેનું પણ recording કરવું જોઈએ. જે area ને અસર થતી હોય તથા fit નુ duration વગેરે નોંધ કરવા જોઈએ.
Diabetes mellitus તથા renal failure જેવી condition માં urine analysis chart maintain કરવો જોઈએ.
4) Hygiene :
Patient ને mosquito net આપવી જોઈએ . તેને સારી રીતે observe કરી શકાય તેવી net હોવી જોઇએ .patient ને mosquitoes તથા flies થી પણ રક્ષણ આપે છે.
જરૂરિયાત મુજબ patient ને sponging કરવું જોઈએ . febrile condition માં tepid sponge આપવો જોઈએ. sponging આપતી વખતે pressure area ની પૂરતી કાળજી લેવી જોઈએ તથા limb ને passive exercise કરાવવી જોઇએ . exercise stiffening of joints, muscular contractions અને venous stasis અટકાવે છે.
Dryness of mouth તથા Tongue ઉપર sordes થતી અટકાવવા માટે frequent mouth care આપવી જરૂરી છે.
patient ને eyecare આપવી જોઈએ જે lidmargine માંથી discharge થતો અટકાવે છે . conjunctiva ને dry થતી અટકાવે છે તથા corneal ulcer થતું પણ અટકાવે છે. આ માટે doctor order મુજબ eyedrops પણ નાખવા જોઈએ.

5) Care of pressure areas and the prevention of foot drop :
Patient ને ripple mattress ઉપર સુવડાવવો જોઈએ.
Bed linen dry રાખવા જોઈએ, linen wet થાય કે તરત જ change કરી નાખવા જોઈએ.
Bed clothes નું વજન Patient ઉપર ન આવે તે માટે bed cradle નો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
Knee તથા ankle જેવા bony prominence વરચે pillow રાખવો જોઈએ.
દર કલાકે patient ની position change કરવી જોઈએ.
pressure area ઉપર દર બે કલાકે massage કરવો જોઈએ.
જો આ ભાગોમાં redness કે injury જોવા મળે તો તેનું તુરંત જ reporting કરવું જોઈએ.
Foot drop થતા અટકાવવા જોઈએ, bed clothes ને tight tuck કરવાથી foot drop થઈ શકે છે.
Bottom ના ભાગે footrest નો ઉપયોગ કરવાથી pressure તથા bed clothes નું feet પર આવતું વજન અટકાવી શકાય છે.
passing Physiotherapy ankle તથા feet ને good condition માં રાખે છે. તેને correct position માં રાખવા માટે splint પણ ઉપયોગી છે.wrist drop અટકાવવા માટે પણ bands ના ભાગે splint આપવી જોઈએ.
6) Nutrition :
patient ને પૂરતા પ્રમાણમાં nutrients મળી રહે તેવો diet આપવો જોઈએ.ryles tube કે gastric tube feeding આપવું જોઈએ. આ માટેની પુરી care લેવી જોઈએ, patient ને high protein diet માં milk, fruit juice તથા water આપવામાં આવે છે. Patient ને well nourished રાખવો.
7) Elimination :
Patient ને retention of urine તથા constipation ના signs માટે observe કરવો.
Constipation ની તકલીફ માટે order મુજબ glycerine suppository મૂકવામાં આવે છે.
patient ને incontinency of urine ની પણ તકલીફ હોઈ શકે છે.urinary problems માટે patient ને continuous catheterization કરવું જરૂરી છે.
fluid balance નું accurate recording કરવું જોઈએ.
8) Relatives :
patient ના relatives તથા friends ટેન્શનમાં હોય છે. તેમને reassure કરવા જોઈએ,patient ની condition વિશે તેઓને માહિતગાર કરવા. Unit ના M.O.(medical officer) સાથે તેમની મુલાકાત કરાવી આપવી.

Q-2👉 a) Define decubitus ulcer. Write about prevention and treatment of decubitus ulcer. ડેકયુબીટસ અલ્સરની વ્યાખ્યા લખો, ડેયુબીટસ અલ્સરની સારવાર અને અટકાવ વિશે લખો. 08

ડેકયુબીટસ અલ્સરની વ્યાખ્યા

ડેકયુબીટસ અલ્સર જે પ્રેશર અલ્સર અથવા તો પ્રેસર શોર કે બેડસોર (Bed sore) ના નામે પણ ઓળખાય છે જેમાં સ્કિન અને તેની નીચે આવેલા ટીશ્યુ માં લોકલ ઈન્જરી જોવા મળે છે ખાસ કરીને તે બોની પ્રોમીનેન્સ (bony prominenence) એરિયા ના કારણે હોય છે કારણ કે આ બોનનો ખૂબ જ લાંબા સમયથી તેના પર પ્રેશર આવવું અથવા તો વારંવાર સ્કિનમાં ફ્રિકશન (friction) થવું. આ અસર સામાન્ય રીતે એવા પેશન્ટ કે જે હલનચલન કરી શકતા નથી બેડ રીડન (bedridden) છે અથવા તો (wheel chair) માં હોય છે તેમને વધુ જોવા મળે છે.

ડેયુબીટસ અલ્સરની ટ્રીટમેન્ટ

1. પ્રેશર રીલીફ (Pressure Relief)
   પેશન્ટને રેગ્યુલર રીપોઝિશનિંગ કરવું ખાસ કરીને પ્રેસર એરિયાને થોડું ઊંચું રાખવું તેના માટે સ્પેશિયલ પ્રકારનો મેટ્રેસ કુજન અને પ્રેશર ઓછું કરતા પેડ નો ઉપયોગ કરી શકાય
2. વુંડ કેર (Wound Care)
   એપ્રોપ્રિએટ સોલ્યુશન નો ઉપયોગ કરીને વુંડને ક્લીન કરવું દાખલા તરીકે નોર્મલ સેલાઈન (N.S) જો નેક્રોટીક ટીશ્યુ (Necrotic tissue) થયેલા હોય તો તેને ડીબ્રિડિંગ (Debriment) કરવામાં આવે છે જેમાં ઘણી વખત સર્જીકલી અથવા મિકેનિકલી કરવામાં આવે છે
   એપ્રોપ્રિએટ ડ્રેસિંગ આપુ કે જે એગ્રો ડેટને એબ્સોર્બ કરી શકે અને ભૂંડને કંટામીનેશન થતું અટકાવી શકાય
3. ઇન્ફેક્શન કંટ્રોલ (Infection Control)
   ઇન્ફેક્શન નાં સાઈન ને મોનીટરીંગ કરવા અને જરૂર જાણાય તો
   ટિપિકલ એન્ટિબાયોટિક આપવી.
4. ન્યુટ્રીશનલ સપોર્ટ (Nutritional Support)
   પૂરતા પ્રમાણમાં યોગ્ય ન્યુટ્રીશન આપવું જેથી કરીને વુંડ healing વહેલી તકે થાય જેમાં આવા પેશન્ટમાં વધારે પ્રમાણમાં પ્રોટીન અને વિટામિન ખાસ કરીને વિટામિન સી અને ઝીંક તેમજ મિનરલ્સ લેવા જોઈએ
5. પેઈન મેનેજમેન્ટ (Pain Management)
   યોગ્ય એનાલજેસિક નો ઉપયોગ કરીને પેઈન મેનેજમેન્ટ કરવામાં આવે છે
6. સર્જીકલ ઇન્ટરવેશન (Surgical Intervention)
   સિવિયર કેસમાં સર્જરી કરવામાં આવે છે જેથી વુંડ અને ટીસ્યુની ઇન્ટીગ્રિટી ને ફરી પાછી રીસ્ટોર કરી શકાય

પ્રિવેન્શન ઓફ બેડસોર

• રીલીવીંગ પ્રેસર
  • એરકુજન અથવા એરિંગ નો ઉપયોગ કરવો
  • એલબો હિલ ની આગળના ભાગે કોટન રીંગ એપ્લાય કરીને દબાણ ઓછું કરવું
  • બેડ પાન આપતી વખતે જેન્ટલી હેન્ડલિંગ કરવું
  • જરૂરી ટાઇટ અથવા તો લુઝ બેન્ડેજ વ્યવસ્થિત બાંધવા
  • સિરિયસ પેશન્ટની દર ચાર કલાકે બેક કેર કરવી અને દર બે કલાકે તેની પોઝિશન ચેન્જ કરવી
  • પ્લાસ્ટર કરેલા પેશન્ટને બોનમાં કોઈપણ જગ્યાએ દબાણ આવતું હોય તો ડોક્ટરને જાણ કરવી
• પ્રિવેન્ટ મોસ્ચર
  • કોઈપણ કારણસર પેશન્ટના કપડા ભીના થાય કે તરત જ બદલની નાખવા જોઈએ
  • બેડ લીનન ભીનું થાય કે તરત જ બદલી નાખવું જોઈએ
  • નર્સિંગ પ્રોસિજર દરમિયાન ડેરી લીલન ભીના થતા અટકાવવા ડ્રો સીટ મેકિંગ ટોસ નો ઉપયોગ કરી કાળજીપૂર્વક સંભાળ લેવી
  • જો પેશન્ટને વધારે પછીનો થતો હોય તો હવાની આવ જાઓ પ્રોવાઈડ કરવી ડ્રાય વાતાવરણ પૂરું પાડવું અને ભીના કપડા બદલી નાખવા .
  • એવોઇડ ફ્રીકશન
  • ક્યારે પણ રફ અને તૂટેલા બેડ પાનનો ઉપયોગ કરવો નહીં
  • બેડપાન પ્રોવાઇડ કરતી વખતે પેશન્ટને ઊંચકીને ફ્રિકશન ન થાય તે રીતે આપવું જોઈએ અને લેતી વખતે પણ તેટલી જ કાળજી રાખવી જોઈએબેડને હંમેશા કરચલી વગરની અને સ્વચ્છ રાખવી જોઈએસિરિયસ પેશન્ટને સ્મુધ મેટ્રેસ તથા સ્મુધ ક્લોથ આપવા જોઈએપેશન્ટની વધારે પડતી મુવમેન્ટ અટકાવવા માટે સેન્ડ બેગ નો ઉપયોગ કરવોબેડ રીડન પેશન્ટ માટે જરૂરિયાત પ્રમાણે વોટર મેટ્રેસ ઉપયોગમાં લેવુંરેગ્યુલર બેક કેર કરવી બોડીના બોડી પ્રોમિનેન્ટ પાર્ટનું હંમેશા નિરીક્ષણ કરવું અને પ્રેશર પોઇન્ટ પર સ્પીડથી હળવા હાથે મસાજ કરવો જોઈએપેશન્ટના બેડ નું હાઈઝીંગ જાળવવા માટે બે ડીલીટ હંમેશા ચેન્જ કરવા અને જો બેડમાં ખોરાક કણોને કચરો હોય તો બેડીને રેગ્યુલર ક્લીન રાખવી
• OR

👉b) Write down principles of first aid. ફર્સ્ટ એડ ના સિધ્ધાંતો લખો. 04

• 1)એક્સિડન્ટના સ્થળે જલદી પહોંચવું જોઈએ
• 2 ) બિન જરૂરી સવાલો ન પુછવા
• 3 ) જે કાંઈ (Injury) ઇન્જરી કે બીમારી (illness) હોય તેનું કારણ બને એટલી જલદીથી જાણવું.
• 4) જેનાથી (Injury) ઇન્જરી થઈ હોય એવી વસ્તુ તાકીદે દૂર કરવી કે વ્યક્તિને તેથી દૂર કરવી જેમકે દાઝી (burns) ગઈ હોય એ વ્યક્તિને તેથી દૂર કરી પાણી રેડવું, ઈલેકિટ્રક શોક લાગ્યો હોય તો ઈલેકિટ્રસિટી થી લાકડીની મદદથી દૂર કરવો.
• 5 ) પેશન્ટ બેભાન જો કે અર્ધભાનમાં કે જીવીત છે કે મૃત્યુ પામ્યો છે.
• 6 ) કઈ ટ્રીટમેન્ટ  પહેલા કરવી તેની સુઝ : જેમકે પહેલા હાર્ટ ની ગતિ બંધ હોય તો ચાલુ કરવા પ્રયત્ન કરવો, રેસ્પીરેશન  નિયમિત કરવો કે પછી બ્લીડિંગ  થતો હોય તો તે બંધ કરવા પ્રયત્ન કરવો વગેરે.
• 7 ) મેડીકલ ટ્રીટમેન્ટ  મેળવવી
• 8 ) પેશન્ટની વિગતો જાણીને નોંધ કરવી
• 9 ) પેશન્ટને વધારેમાં વધારે રાહત રહે એમ રાખવો
• 11 ) હાજર વસ્તુમાંથી જરૂરી સાધનની સગવડ કરી લેવી, જેમ કે બ્લીડિંગ  થતો હોય તો પાટાપિંડીની રાહ ન જોતા રૂમાલનો ઉપયોગ કરવો.
• 12 ) પેશન્ટ ભાનમાં હોય તો એને શાંતવન આપવું.

OR

👉A. Write down general instructions in moving & lifting of patient. -દર્દીને ઉંચકતી અને ખસેડતી વખતે ધ્યાનમાં રાખવાની બાબતો વિશે લખો.08

• પેશન્ટની મુવમેન્ટ માટેનો પ્લાન અગાઉથી તૈયાર કરી રાખવો જોઈએ
  જે દિશામાં પેશન્ટ અને મુવ કરવાનું છે તે દિશામાં ઊભા રહેવું જોઈએ જેથી વર્ટિબર્લ કોલમનુંટ્સ્ટિંવીગ થતું અટકાવી શકાય
• પગને યોગ્ય રીતે પહોળા રાખીને કમ્ફર્ટેબલી ઊભા રહેવું જોઈએ ની (knee) તથા હીપ (hip) જોઈન્ટને ફ્લેક્સ કરવા પરંતુ પીઠના ભાગને શક્ય તેટલો વર્ટિબલર રાખો
• પેશન્ટને બને તેટલો આપણા શરીરની નજીક રાખવા
• પેશન્ટની લિફ્ટિંગ સમયે ચરકીન તથા ટેસ્ટિંગ થતું અટકાવવુ વધુ વજનવાળા પેશન્ટ લિફ્ટિંગ કરવાના બદલે સ્લાઈડીંગ મેથડથી મુવ કરવું જોઈએ
• વધુ વજનવાળા પેશન્ટની મોમેન્ટ તથા લિફ્ટિંગ માટે આસિસ્ટન્ટની મદદ લેવી
  પેશન્ટને બેડમાં મુવમેન્ટ કરાવતી વખતે નર્સ કરતા રહી શકે તેવી પોઝિશનમાં બેડની હાઈટ રાખવી જેથી બેકના નીચેના ભાગે ઇન્જરી થતી અટકાવી શકાય
• પેશન્ટની લિફ્ટ કરતા પહેલા તેને બેડની કિનારી સુધી લાવવું જેથી સીધા રહીને ઊંચકી શકાય
• જ્યારે પેશન્ટની મુવમેન્ટ માટે એક કરતાં વધુ કાર્યકર્તા હોય ત્યારે એક વ્યક્તિએ હેડ સોલ્ડર રીબ્સ તથા બીજી વ્યક્તિએ હિપ્સ અને ત્રીજી વ્યક્તિએ થાય તેમ જ એંકલ સપોર્ટ આપો
• લિફ્ટિંગ કરતી વખતે એક સરખું વજન તથા શક્તિ વાપરી શકાય તે માટે એક બે ત્રણ એમ સિગ્નલ આપવા
• પેશન્ટને જો સામાન્ય હલનચલન કરવાની છૂટ હોય તો તેની એબિલિટી નો ઉપયોગ કરવા માટે એનકરેજ કરવો જોઈએ
• પેશન્ટને ઓર્થો સ્ટેટીક હાઇપો ટેન્શન ના સાઇન માટે ઓબ્ઝર્વ કરવો દાખલા તરીકે ચક્કર આવવા ડીઝીનેસ પરસેવો
• પેશન્ટને આમ પ્રીટ એટલે કે બગલ અથવા તો એકઝિલાની નીચે પ્રેશર આપીને ન ઉચકવો કારણ કે તેમ કરવાથી મેજર તથા બ્લડ વેસલ્સની ઇન્જરી થઈ શકે છે
• પેશન્ટની ટ્રાન્સફર કરતા પહેલા બેડ તથા સ્ટ્રેચરના વિલ લોક કરવા જોઈએ
  પેશન્ટને મુવ કરવા માટે ત્રણેય વ્યક્તિઓએ પોતાની પોઝીશન નક્કી કરી લેવી
• નર્સ એ ઉભા રહેતી વખતે ની ફ્લેક્સ રાખવા નર્સ એ પોતાના હાથને પેશન્ટના હેગ શોલ્ડર ચેસ્ટ હિપ્સ તથા લેખને નીચે રાખવા

👉b) Define fever. Describe stages of fever. ફિવરની વ્યાખ્યા લખો. ફિવરના સ્ટેજીસ વર્ણવો. 04

ફીવરને ‘પાયરેક્સીયા’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જેમાં કોઈ અન્ડરલાયિંગ કન્ડીશનને (મોટાભાગે ઇન્ફેક્શન) કારણે બોડી ટેમ્પરેચર ટેમ્પરરી ઇનક્રીઝ થાય છે. એક કોમન મેડિકલ સાઇન છે. જેમાં બોડી ટેમ્પરેચર એ તેની નોર્મલ રેન્જ (36.1° C – 37.2°C અથવા 97°F – 99°F)કરતા વધારે જોવા મળે છે.

Stages of fever

1) પ્રોડ્રોમલ સ્ટેજ (ઇનીશિયલ ફેઝ) :

• આ સ્ટેજમાં બોડી ટેમ્પરેચર એ વધવાનું ચાલુ થઇ જાય છે પરંતુ તે નોર્મલ રેન્જની અંદર જોવા મળે છે એટલે કે ટેમ્પરેચરમાં સ્લાઇટલી વધારો થાય છે. જેને કારણે ફટિગ, મલેઇસ, મસલ્સ એક, અનવેલબીઇંગની ફિલિંગ જોવા મળે છે.

2) ઓન્સેટ સ્ટેજ (ચિલ ફેઝ) :

• આ સ્ટેજમાં બોડી ટેમ્પરેચર એ પીક લેવલ એ જોવા મળે છે એટલે કે હાઇપોથેલેમસ કે જે બોડી ટેમ્પરેચરને રેગ્યુલેટ કરે છે તે હાઇર ટેમ્પેરેચર સેટ કરે છે અને સેટ પોઇન્ટ બનાવે છે જે બોડી ને હીટ જનરેટ કરે છે અને રિટેન કરાવે છે. જેને કારણે બોડી ટેમ્પેરેચરમાં સડન વધારો જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત શીવરિંગ, કોલ્ડ ફિલિંગ તેમજ ગુસબમ્પ્સ (પાઇલોઇરેક્શન) જોવા મળે છ.

3) ફ્લશ સ્ટેજ (પ્લાટુ ફેઝ) :

• આ સ્ટેજમાં બોડી ટેમ્પેરેચર એ હાઇર લેવલ એ સ્ટેબીલાઇઝ થઇ જાય છે. બ્લડ ફલો ઇનક્રીઝ થવાને કારણે સ્કીન વાર્મ અને ફ્લશ જોવા મળે છે. આ દરમિયાન સ્વેટિંગ થવાનું ચાલુ થાય છે જે બોડીને કુલ કરવાની ટ્રાય કરે છે આથી વ્યક્તિ એ ઓછું કોલ્ડ અને શાવરી ફિલ કરે છે.

4) ડેફેરવેસેન્સ સ્ટેજ (ફીવર બ્રેક) :

• આ સ્ટેજમાં બોડી ટેમ્પરેચર એ નોર્મલ રેન્જમાં આવે છે. જેમાં હાઇપોથેલેમસ એ બોડી ટેમ્પરેચરને નોર્મલ રીસેટ કરે છે. તેમજ વાસોડાયલેશન અને સ્વેટિંગ થ્રુ હીટ લોસ કરે છે. આથી આ સ્ટેજમાં એક્સકેસિવ સ્વેટિંગ, વાર્મ ફિલિંગ અને ડિહાઇડ્રેશન જોવા મળે છે. (એક્સકેસિવ સ્વેટિંગ થવાને કારણે ડિહાઇડ્રેશન જોવા મળે છે) આ ઉપરાંત ફીવર રિસોલ્વ થવાને કારણે વ્યક્તિ એ બેટર ફીલ કરે છે.

Patterns of fever

ફીવરમાં ડીફરન્ટ ટાઇપની પેટર્ન જોવા મળે છે જે તેના અંડરલાયિંગ કોસને કારણે જોવા મળે છે.

• ઇન્ટરમિટેન્ટ ફીવર : ઇન્ટરમિટેન્ટ ફીવરમાં બોડી ટેમ્પરેચર એ 24 કલાકની અંદર નોર્મલ અને ફેબ્રાઇલ લેવલની વચ્ચે ફ્લકચ્યુલેટ થાય છે. આ ફીવર મુખ્યત્વે મલેરિયાની કન્ડીશનમાં જોવા મળે છે.
• રેમિટન્ટ ફીવર : રેમિટન્ટ ફીવરમાં બોડી ટેમ્પરેચર એ ફ્લકચ્યુલેટ થાય છે પરતું ટેમ્પરેચર એ નોર્મલ લેવલ સુધી રિટર્ન થતું નથી. ઇનફેકટીવ એન્ડોકાર્ડાયટિસ વાળા કેસમાં રેમિટન્ટ ફીવર જોવા મળે છે.
• કન્ટીન્યુઅસ (સસ્ટેઇનડ) ફીવર : કન્ટીન્યુઅસ ફીવરમાં બોડી ટેમ્પરેચર એ કન્ટીન્યુઅસ લી હાઇ જોવા મળે છે જેમાં મિનિમલ ફ્લકચ્યુલેશન જોવા મળે છે. ટાઇફોઇડમાં મોટાભાગે કન્ટીન્યુઅસ ફીવર જોવા મળે છે.
• રિલેપ્સિંગ ફીવર : રિલેપ્સિંગ ફીવરમાં હાઇ બોડી ટેમ્પરેચર અને નોર્મલ બોડી ટેમ્પરેચર અલ્ટરનેટલી જોવા મળે છે એટલે કે બોડી ટેમ્પરેચરમાં વધારો થાય છે ત્યારબાદ બોડી ટેમ્પરેચર એ નોર્મલ લેવલમાં આવી જાય છે ત્યારબાદ બોડી ટેમ્પરેચરમાં ફરી વધારો થાય છે અને ફરી નોર્મલ લેવલ જોવા મળે છે એટલે કે તાવ ચડ ઉતર થાય છે. રિલેપ્સિંગ ફીવર મુખ્યત્વે બોરેલિયા સ્પેસિસને કારણે થાય છે
• હેકટીક ફીવર : હેકટીક ફીવરમાં બોડી ટેમ્પરેચરમાં વાઇડ પ્રમાણમાં સ્વીંગ એટલે કે ચેન્જીસ જોવા મળે છે. જે મુખ્યત્વે સેપ્ટીસેમિયાની કન્ડીશનમાં જોવા મળે છે.

Causes of fever

ફીવર એ ઘણા બધા કોસને કારણે જોવા મળે છે. જે નીચે મુજબ છે :

• ઇન્ફેક્શન : ફીવર એ બેક્ટેરીયલ, વાયરલ, ફંગલ અથવા પેરાસાયટિક ઇન્ફેકશનને કારણે જોવા મળે છે.
• ઇન્ફ્લામેટરી કન્ડીશન : ઇન્ફ્લામેટરી કન્ડીશન જેમ કે રુમેટોઇડ આર્થરાયટિસ, ઇન્ફ્લામેટરી બોવેલ ડીઝીસને કારણે હાઇ બોડી ટેમ્પરેચર જોવા મળે છે.
• મેલીગનન્સી : અમુક કેન્સર જેમકે લિમ્ફોમા, લ્યુકેમિયાને કારણે ફીવર જોવા મળે છે.
• મેડીકેશન : અમુક મેડીસિનના રિએકશનના કારણે ફીવર જોવા મળે છે.
• હીટ રિલેટેડ ઇલનેસ : હિટ સ્ટ્રોકને કારણે હાઇગ્રેડ ફીવર જોવા મળે છે.
• અધર મેડીકલ કન્ડીશન : અધર મેડીકલ કન્ડીશન જેવી કે હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ, બ્લડ ક્લોટ તેમજ ક્રોનિક કન્ડીશનને કારણે ફીવર જોવા મળે છે.

Management of fever

• એન્ટિપ્રાયરેટિક મેડિસિન : ફીવરને દૂર કરવા માટે એન્ટિપ્રાયરેટિક મેડિસિન જેમકે એસિટામિનોફેન અને આઇબુપ્રોફેનનો ઉપયોગ કરવો.
• હાયડ્રેશન : ડિહાયડ્રેશનને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે એડીકવેટ પ્રમાણમાં ફ્લુઇડ ઇન્ટેક કરવું.
• રેસ્ટ : પૂરતાં પ્રમાણમાં રેસ્ટ કરવો. જેથી બોડી એ રિકવર થય શકે.
• એડ્રેસિંગ અન્ડરલાયિંગ કોસ : ફીવર માટેના મેઇન કોસને આઇડેન્ટીફાય કરવો તેમજ તેને ટ્રીટ કરવો. જેમકે બેક્ટેરીયલ ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટીબાયોટિક તેમજ વાઇરલ ઇન્ફેક્શનને ટ્રીટ કરવા માટે એન્ટીવાઇરલ મેડિકેશન આપવી.

Q-3 Write short answer (any two) ટુકમાં જવાબો લાખો (કોય પણ બે ) 6×2=12

👉a) Describe care of the person after death. -ડેથ થઈ ગવેલ વ્યક્તિની સારવાર વિગતવાર લખો.

ડાઇગ પેશન્ટની કેર કરવી ખૂબ જ જરૂરી છે જે માટે તેના -રિલેટિવ ને બહાર મોકલવા.
-પેશન્ટની આંખ અને મોને જેન્ટલી બંધ કરો.
-પેશન્ટને સીધો સુવડાવવો હાથ અને પગ સીધા કરવા.
-કોટ પરથી એકસ્ટ્રા પિલો,એર કૂજન , ઓક્સિજન સિલેન્ડર, સક્ષન મશીન ખસેડી લેવા ફક્ત માથા નીચે એક પીલો રહેવા દેવો

• કેથેટર , ડ્રેનેજ ટ્યુબ, રાઇલાસ ટ્યુબ, i v ઇન્ફીયુજ ટ્યુબ વગેરેને રિમુવ કરવા અને બોડી ઓપનિંગમાં કોટન પ્લગ કરવા જેથી બોડી ડિસ્ચાર્જ અને બ્લડ બહાર ન આવે અને ઇન્ફેક્શન ન ફેલાય.
• સ્પંઝ બાથ આપવો અને વ્યવસ્થિત કપડાં પહેરાવવા ઘરેણા હોય તો રિલેટિવ ને આપવા અથવા રિલેટિવ ને કાઢવા માટે કહેવું હાથના કાંડા પર ઓળખ પત્ર લગાવો જેમાં પેશન્ટનું નામ એડ્રેસ ઉંમર વોર્ડ નંબર બેડ નબર ઓફ ડેટ અને ટાઈમ
• આઇડેન્ટીફીકેશન કાર્ડ જ્યારે પેશન્ટ મોરચ્યુરિ રૂમમાં મોકલવાનું હોય ત્યારે કરાય છે પણ જો રિલેટિવ ને સોંપવાનું હોય તો કેસ પેપરમાં સહી લેવી.
• જો મોરચ્યુરી રૂમમાં મોકલવાનું હોય તો રૂમ નો માણસ તથા પોલીસમેનની સહી લેવી તથા બકલ નંબર નાખો આ ઉપરાંત મોરચ્યુરી રૂમની સ્લીપ અથવા ફ્રોમ ભરવું અને પોલીસ કેસ હોય તો પોલીસને જાણ કરવી જે death સર્ટીફીકેટ ભરવા ભરાયું છે કે નહીં તે જોવું આ સર્ટિફિકેટ હોસ્પિટલની પોલીસી મુજબ એક જ બે કોપીમાં ભરાય છે.
• Death રજીસ્ટરમાં રેકોર્ડ કરવો કેસ પેપરમાં રેકોર્ડ કરવો Deathનું રિપોર્ટિંગ કરવું અથવા death અધિકૃત વ્યક્તિને જાણ કરવી.
• ઇન્ફેક્શન કમ્યુનિટી માં ફેલાય નહીં તે માટે
• પેશન્ટના વપરાયેલા લીલન ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ વગેરેનો પ્રોપર ડિસ ઇન્સ્પેક્શન થાય તે માટે સોડિયમ હાઇડ્રોકોરાઇડ સોલ્યુશન થી HIV વાયરસ અડધા કલાકમાં મરી જાય છે.
• વોર્ડમાં ઇન્ફેક્શન ન ફેલાય તે માટે પેશન્ટની death body ને ડીગ્નિટી અને રિસ્પેક્ટ સાથે સોંપવી

👉b) Describe the physical methods of sterilization. સ્ટરોલાઈઝેશનની ફીઝીકલ મેથડસ વર્ણવો.

સ્ટરીલાયજેશન એ એક પ્રોસેસ છે જેમાં માઇક્રોબિયલ લાઇફ ધરાવતા તેના બધા ફોર્મને એલીમેન્ટ તેમજ કીલ કરવા આવે છે. જેમાં બેક્ટેરિયા, વાયરસ, સ્પોર અને ફંગીનો સમાવેશ થાય છે. સ્ટરીલાયજેશનમાં નીચે મુજબની મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે :

1) Heat sterilization

હીટ એ સ્ટરીલાયઝેશન માટેની મોસ્ટ કોમન અને ઇફેક્ટિવ મેથડ છે. હીટ સ્ટરીલાયઝેશન માટે મુખ્યત્વે બે મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે :

• મોઇસ્ટ હિટ સ્ટરીલાયઝેશન
• ડ્રાય હિટ સ્ટરીલાયઝેશન

✓ મોઇસ્ટ હિટ સ્ટરીલાયઝેશન :

• ઓટોકલેવિંગ :

ઓટોકલેવિંગમાં સેચ્યુરેટેડ સ્ટ્રીમ તેમજ પ્રેસરનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેમાં ઓટોકલેવ મશીનમાં ઈન્ફેકટેડ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ અથવા મટીરીયલને 121° C તાપમાને, 15 પાસ્કલ દબાણે 15-20 મિનિટ માટે રાખવામાં આવે છે. આ મેથડનો ઉપયોગ સર્જીકલ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ, લેબવેર, કલ્ચર મીડિયા તેમજ બીજી આઇટમને સ્ટરીલાઇઝ કરવામાં આવે છે.

• બોઇલિંગ :

આ મેથડમાં ઇન્ફેકટેડ વસ્તુ અથવા મટીરીયલને 100° C વોટરમાં 30 મિનિટ સુધી રાખવામાં આવે છે અને વસ્તુને ડિસઇન્ફેકટેડ કરવામાં આવે છે. બોઇલિંગની મદદથી વસ્તુને કમ્પ્લીટ સ્ટરીલાઇઝ કરી શકાતી નથી. આ મેથડનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે હીટ સ્ટેબલ મટીરીયલ અને વોટરને ડિસઇન્ફેકટેડ કરવા માટે થાય છે.

• પાશ્ચરાઇઝેશન :

પાશ્ચરાઇઝેશન મેથડમાં ફૂડ આઇટમ અથવા બેવરજીસને લોવર ટેમ્પરેચર (63°C 30 મિનિટ માટે અથવા તો 72° C 15 સેકન્ડ માટે ) પર ગરમ કરવામાં આવે છે. આ મેથડમાં ફૂડ અને બેવરજીસની કવોલીટી અને ટેસ્ટને અફેક્ટ કર્યા વગર તેમાં રહેલ પેથોજનિક માઈક્રોઓર્ગેનિઝમને કીલ કરવામાં આવે છે. જેમકે દૂધ ગરમ કરવું.

✓ ડ્રાય હિટ સ્ટરીલાયઝેશન :

• હોટ એર ઓવન :

આ મેથડમાં ઓવનમાં ડ્રાય એર કે જેનું ટેમ્પરેચર 160°C થી 170°C ની વચ્ચે હોય છે અને તેને 2-3 કલાક સુધી રાખવામાં આવે છે. હોટ એર ઓવનનો ઉપયોગ ગ્લાસવેર, મેટલ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ અને પાવડરને સ્ટરીલાયઝ કરવા માટે થાય છે.

• ઇનસિનિરેશન :

ઇનસિનિરેશનમાં ઈન્ફેક્ટેડ મટીરીયલને બર્ન કરી એશમાં (રાખ) કન્વર્ટ કરવામાં આવે છે. ઇનસિનિરેશન મેથડનો ઉપયોગ બાયોહેઝાર્ડ વેસ્ટને સ્ટરીલાઇઝ અથવા ડિસપોસ કરવા માટે થાય છે. જેમકે કન્ટામિનેટેડ ડ્રેસિંગ, એનિમલ કાર્કેસિસ (શબ)

2) Filtration :

ફિલ્ટ્રેશન સ્ટરીલાઇઝેશનનો ઉપયોગ હીટ સેન્સિટીવ લિક્વિડ તેમજ ગેસને સ્ટરીલાઇઝ કરવા માટે થાય છે. જેમાં ફિઝિકલ સેપ્રેશન થ્રુ માઈક્રોઓર્ગેનિઝમને રીમુવ કરવામાં આવે છે.

• મેમ્બ્રેન ફિલ્ટર :

મેમ્બ્રેન ફિલ્ટરમાં 0.22 માઇક્રોમીટર થી 0.45 માઇક્રોમીટર સુધીની પોર સાઇઝ ધરાવતી થીન મેમ્બ્રેનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેથી તેમાં બેક્ટેરિયા તેમજ લાર્જ માઇક્રોઓર્ગેનિઝમ ટ્રેપ થઈ શકે. આ મેથડનો ઉપયોગ ફાર્માક્યુટિકલ્સ, કલ્ચર મીડિયા તેમજ ક્લીન રૂમમાં ફિલ્ટર કરવા માટે થાય છે.

• HEPA ફિલ્ટર :

હાઇ એફીસિયન્સી પાર્ટીક્યુલેટ એર ફિલ્ટરનો ઉપયોગ 0.3 માઇક્રોમીટર કરતા નાના પાર્ટીકલ્સને રીમુવ કરવા માટે થાય છે. જે 99.97% એફીસિયન્સી ધરાવે છે. જેનો ઉપયોગ એર પ્યુરીફાયર, લેમીનાર ફલો હૂડસ અને હોસ્પિટલ તેમજ લેબમાં વપરાતી HVAC સિસ્ટમમાં થાય છે.

3) Radiation

રેડીએશન સ્ટરીલાઇઝેશનમાં આયોનાઇઝિંગ તેમજ નોન આયોનાઇઝિંગ રેડીએશનનો ઉપયોગ કરીને માઈક્રો ઓર્ગેનિઝમને કીલ કરવામાં આવે છે.

✓ આયોનાઇઝિંગ રેડીએશન :

• ગામા રેડીએશન :

ગામા રેડીએશનમાં કોબાલ્ટ 60 અથવા સીઝિયમ 137 આઇસોટોપનો ઉપયોગ કરીને હાઇ એનર્જી ગામા રેયસ જનરેટ કરવામાં આવે છે. ગામા રેડીએશનનો ઉપયોગ ડિસ્પોસેબલ મેડિકલ ઇકવિપમેન્ટ (સિરીંજ, ગલવ્સ), ફાર્માક્યુટીકલ્સ અને અમુક ફૂડ આઈટમ ને સ્ટરીલાયઝ કરવા માટે થાય છે.

• ઇલેક્ટ્રો બીમ :

ઇલેક્ટ્રો બીમમાં હાઇ એનર્જી ઇલેક્ટ્રોનસનો ઉપયોગ કરીને રેપિડ સ્ટરીલાયઝેશન કરવામાં આવે છે. ઇલેક્ટ્રો બીમ મેથડનો ઉપયોગ મેડિકલ ડીવાઇસ, ફાર્માક્યુટીકલ્સ અને પેકિંગ મટીરીયલને સ્ટરીલાયઝ કરવા માટે થાય છે.

✓ નોન આયોનાઇઝિંગ રેડીએશન

• અલ્ટ્રાવાયોલેટ (UV) લાઇટ :

આ મેથડમાં UV – C લાઇટ (200-280 nm) નો ઉપયોગ કરીને માઈક્રોઓર્ગેનિઝમના RNA અને DNA ને ડેમેજ કરવામાં આવે છે અને તેને ઇનએક્ટિવ કરવામાં આવે છે. અલ્ટ્રાવાયોલેટ લાઇટનો ઉપયોગ સરફેસ, એર અને વૉટરને ડિસઇન્ફેક્ટ કરવા માટે થાય છે. UV સ્ટરીલાયઝેશન એ લેસ પેનિટ્રેટિવ છે. આથી તે બલ્ક આઇટમ કરતા સરફેસ સ્ટરીલાયઝેશન માટે વધારે સ્યુટેબલ છે.

4) Other methods

• માઈક્રોવેવ રેડિયેશન :

માઈક્રોવેવ રેડિયેશનમાં માઈક્રોવેવ્સનો ઉપયોગ કરીને હિટ જનરેટ કરવામાં આવે છે જે માઈક્રોઓર્ગેનિઝમને કિલ કરે છે. ઘણીવાર ઈફેક્ટિવનેસ વધારવા માટે માઈક્રોવેવ્સની સાથે મોઈશ્ચરનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. માઈક્રોવેવ રેડિયેશનનો ઉપયોગ અમુક ફૂડ પ્રોડક્ટસ તેમજ વેસ્ટ મટીરીયલને સ્ટરીલાયઝ કરવા માટે થાય છે.

• પ્લાઝમા સ્ટરીલાયઝેશન :

પ્લાઝમા સ્ટરીલાયઝેશન એ એક એડવાન્સ મેથડ છે જેમાં હાઇડ્રોજન પેરોક્સાઈડની વેપરમાંથી લો ટેમ્પરેચર પ્લાઝમા ક્રિએટ કરવામાં આવે છે અને તેની મદદથી સ્ટરીલાઈઝ કરવામાં આવે છે. આ મેથડનો ઉપયોગ હીટ તેમજ મોઇસ્ટ સેન્સિટીવ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ અથવા મટીરીયલને સ્ટરીલાઇઝ કરવા માટે થાય છે.

👉c) Write down the types and hazards of restrain.
રીસ્ટ્રેનના પ્રકારો અને જોખમો લખો.

રિસ્ટ્રેઇન એ એક પ્રકારનું મેઝર છે. જે ઇન્ડીવિઝયુલની મુવમેન્ટ અને ફ્રીડમને લિમિટ આપે છે એટલે કે રિસ્ટ્રેઇનનો ઉપયોગ કોઈપણ બોડી પાર્ટને મોબીલાઇઝ કરવા માટે થાય છે એટલે કે કોઇ પણ બોડી પાર્ટની મુવમેન્ટને રીસ્ટ્રીક કરવા માટે થાય છે. રિસ્ટ્રેઇનનો ઉપયોગ હેલ્થ કેર, સાયકિયાટ્રિક અને કરેકશનલ સેટિંગમાં થાય છે. રિસ્ટ્રેઇનને નીચે દર્શાવ્યા મુજબ ઘણા બધા ટાઇપમાં વહેંચવામાં આવેલ છે :

Types of restraints :

✓ ફિઝિકલ રિસ્ટ્રેઇન :

• મેન્યુઅલ રિસ્ટ્રેઇન :

મેન્યુઅલ રિસ્ટ્રેઇનમાં પર્સનને તેજ પ્લેસમાં હોલ્ડ કરવા માટે હેન્ડ તેમજ બોડીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે

• મેકેનિકલ રિસ્ટ્રેઇન :

મેકેનિકલ રિસ્ટ્રેઇનમાં મુવમેન્ટને રીસ્ટ્રીક કરવા માટે મેકેનિકલ ડિવાઇસનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેમકે બેલ્ટ, સ્ટ્રેપ્સ, કફ. ઉદાહરણ તરીકે વ્રિસ્ટ એન્ડ એન્કલ રિસ્ટ્રેઇન, રિસ્ટ્રેઇન ચેર.

• પોઝિશનલ રિસ્ટ્રેઇન :

પોઝિશનલ રિસ્ટ્રેઇનમાં પેશન્ટને એવી પોઝિશન આપવામાં આવે છે કે જેનાથી પેશન્ટની મુવમેન્ટ રિસ્ટ્રીક થઈ શકે. જેમકે પ્રોન પોઝિશન, સુપાઇન પોઝિશન

✓ કેમિકલ રિસ્ટ્રેઇન :

કેમિકલ રિસ્ટ્રેઇનમાં પેશન્ટના બિહેવિયર ને કંટ્રોલ કરવા માટે અથવા મૂવમેન્ટને રીસ્ટ્રીક કરવા માટે મેડિસિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જેમાં મેડિસિન તરીકે સેડેટિવ, એન્ટીસાયકોટિક ડ્રગ, એન્ઝીઓલાયટિક ડ્રગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

✓ એનવાયરમેન્ટલ રિસ્ટ્રેઇન :

એનવાયરમેન્ટલ રિસ્ટ્રેઇનમાં મુવમેન્ટને રિસ્ટ્રીક કરવા માટે પેશન્ટની આજુબાજુ રહેલા એન્વાયરમેન્ટને મોડીફાઇ કરવામાં આવે છે. જેમકે ડોર લોક કરી દેવા, સેક્લુઝન રૂમ (એકાંત રૂમ)

✓ સાયકોલોજીકલ રિસ્ટ્રેઇન :

સાયકોલોજીકલ રિસ્ટ્રેઇનમાં પર્સનના બિહેવિયરને કંટ્રોલ કરવા માટે વર્બલ કમાન્ડ્સ, ઇન્ટીમીડેશન (ધમકી) અને કોર્સીઓન (બળજબરી) નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

Hazards of restraints

✓ ફિઝિકલ હેઝાર્ડ :

• ઇન્જરી :

ફિઝિકલ રિસ્ટ્રેઇનને કારણે બ્રુઇસિસ, કટ, ફ્રેકચર, નર્વ ડેમેજ અને પ્રેશર અલ્સર જોવા મળે છે.

• એસ્ફિકસિયેશન (ગૂંગળામણ) :

પોઝિશનલ રિસ્ટ્રેઇન જેમાં પણ પ્રોન રિસ્ટ્રેઇનને કારણે બ્રિથિંગ ડિફીકલટી અને સફોકેશન જોવા મળે છે.

• સર્ક્યુલેટરી ઇસ્યુ :

રિસ્ટ્રેઇનનો લાંબા સમય સુધી ઉપયોગ કરવાને કારણે બ્લડ સર્ક્યુલેશન ઇમ્પેર થાય છે. જેને કારણે ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ થય શકે છે.

• મસ્ક્યુલોસ્કેલેટલ ડેમેજ :

પ્રોલોંગ ઇમમોબીલીટીને કારણે મસ્ક્યુલર એટ્રોફી અને જોઇન્ટ ઇસ્યુ જોવા મળે છે.

• ડેથ :

એક્સ્ટ્રીમ કેસમાં રિસ્ટ્રેઇનના ઇમપ્રોપર યુઝને કારણે ઘણીવાર કાર્ડિયાક અરેસ્ટ અને રેસ્પાયરેટરી ફેલિયર થઇ શકે છે.

✓ સાયકોલોજીકલ હેઝાર્ડ :

• ટ્રોમા :

રિસ્ટ્રેઇનને કારણે સાયકોલોજીકલ ટ્રોમા, એન્ઝાયટી અને પોસ્ટ ટ્રોમેટિક સ્ટ્રેસ ડિસઓર્ડર થય શકે છે.

• લોસ ઓફ ડીગ્નીટી :

લાંબા સમય સુધી રિસ્ટ્રેઇન રહેવાના કારણે પર્સનની સેલ્ફ ઇસ્ટીમ અને મેન્ટલ વેલ બીઇંગ પર અસર કરે છે.

• ફિયર એન્ડ ડિસટ્રસ્ટ :

રિસ્ટ્રેઇનને કારણે વ્યક્તિમાં હેલ્થ કેર પર્સનલ પ્રત્યે ફિયર અને ડિસટ્રસ્ટ જોવા મળી શકે છે.

✓ ઈથીકલ એન્ડ લીગલ હેઝાર્ડ :

• હ્યુમન રાઇટ વાયોલન્સ :

રિસ્ટ્રેઇનના ઇનએપ્રોપ્રિયેટ ઉપયોગને કારણે હ્યુમન રાઇટ વાયોલેટ થાય છે જેમકે તેની ફ્રીડમ અને ઓટોનોમી

• લીગલ કોન્સીકવેન્સીસ :

રિસ્ટ્રેઇનના મિસયુઝ અને ઓવરને કારણે લીગલ એક્શન પણ લેવામાં આવે છે જેમકે ઇન્ડીવિસ્ઝયુલ અથવા ઇન્સ્ટિટયૂટને પેનલ્ટી આપવામાં આવે છે.

• રેગ્યુલેટરી કોમ્પલીઅન્સ :

રિસ્ટ્રેઇન રિલેટેડ ગાઇડલાઇન અને રેગ્યુલેશનને ફોલો કરવામાં ફેઇલ જવાને કારણે રેગ્યુલેટરી બોડી પરથી સેક્શન્સ કરી દેવામાં આવે છે એટલે કે તે વસ્તુ કરવા પર પ્રતિબંધ કરી દેવામાં આવે છે.

• મિટીગેટિંગ હેઝાર્ડ

રિસ્ટ્રેઇન સાથે સંકળાયેલ હેઝાર્ડને મિટીગેટ કરવા માટે નીચે આપેલ પ્રેક્ટિસ અને ગાઇડલાઇનને ફોલો કરવામાં આવે છે :

• અસેસમેન્ટ : રિસ્ટ્રેઇન માટેની નીડને કેરફુલી અસેસ કરવી. જે દરમિયાન પેશન્ટની ફિઝિકલ અને સાયકોલોજીકલ કન્ડીશનને ધ્યાનમાં લેવી.
• અલ્ટરનેટિવસ : રિસ્ટ્રેઇનને રીસ્ટોર કરતા પહેલા લેસ રિસ્ટ્રિક્ટિવ અલ્ટરનેટિવસનો ઉપયોગ કરવો એટલે કે રિસ્ટ્રેઇનની બદલામાં લેસ રિસ્ટ્રિક્ટિવ હોય તેવા અલ્ટરનેટિવસનો ઉપયોગ કરવો.
• મોનિટરીંગ : રિસ્ટ્રેઇન લગાવેલ પર્સનને ડિસ્ટ્રેસ તેમજ કોમ્પ્લિકેશન માટે કંટીન્યુઅસ મોનિટર કરવું.
• ટ્રેનિંગ : બધા સ્ટાફ મેમ્બરને રિસ્ટ્રેઇનના સેફ અને ઇથિકલ યુઝ માટેની ટ્રેનિંગ આપેલી હોવી જોઇએ.
• ડોક્યુમેન્ટેશન : રિસ્ટ્રેઇન યુસ કરવા માટેનું રિઝન, રિસ્ટ્રેઇનનો ટાઇપ અને ડ્યુરેશન જેવી બાબતો ડોક્યુમેન્ટ કરવી.
• રિવ્યુ : રિસ્ટ્રેઇન યુસ કરવા માટેની પોલિસી અને પ્રેક્ટિસના રિવ્યુ લેવા જેથી આપણે કરંટ સ્ટાન્ડર્ડ અને ઇથીકલ ગાઈડલાઈનને ફોલો કરી શકીએ.

Q-4 Write short notes. ટૂંકનોધ લખો (કોઈપણ ત્રણ) 12

👉a) Importance of diet in illness -માંદગીમાં ખોરાકનું મહત્વ

• બીમાર વ્યક્તિને મોટાભાગે ગેસ્ટ્રો ઇન્ટેસ્ટાઈનલ ફંકશનમાં કંઈકને કંઈક ડિસ્ટર્બન્સ હોય છે બીમાર વ્યક્તિને ભૂખ ઓછી લાગે છે.
• ડાઇજેશન પ્રોબ્લેમ હોય છે ન્યુટ્રીએન્ટ નું એબસોર્પસન થતું નથી આથી તંદુરસ્ત વ્યક્તિ કરતાં બીમાર વ્યક્તિની ન્યુટ્રિશનલ નીડ થોડી જુદી હોય છે
• sick પેશન્ટનું મુવમેન્ટ તથા એક્સરસાઇઝ ઓછી થતી હોવાના કારણે પણ ખોરાકની માત્રામાં ઘટાડો થાય છે
• તંદુરસ્ત વ્યક્તિમાં મેટરબોલિઝમ અને કેટાબોલિઝમ ની પ્રક્રિયા નોર્મલ હોય છે જ્યારે બીમાર વ્યક્તિમાં આ પ્રક્રિયા ડિસ્ટર્બન્સ ઊભા થાય છે
• જેના કારણે પૂર્તિ માત્રામાં ન્યુટ્રીયંટ્સ શરીરને મળતા નથી આથી બીમાર વ્યક્તિને કોઈને કોઈ પ્રકારે વધારાના ન્યુટ્રીયંટ્સ આપવા પડે છે.
• સીક વ્યક્તિમાં પેશન્ટની બીમારી પ્રમાણે ડાયટ આપવો પડે છે દાખલા તરીકે સોલ્ટ ફ્રી ડાયેટ સુગર ફ્રી ડાયરેક્ટ વગેરે ઘણા પેશન્ટ ડાયરિયા કે વો મીટીંગ દ્વારા શરીરની બહાર કાઢી નાખે છે આથી ફ્રુટ એન્ડ ન્યુટ્રીયંટ મેડિસિન દ્વારા આપવા પડે છે

👉b) Barriers of communication -કોમ્યુનીકેશનના અવરોધો

ફિઝિયોલોજીકલ બેરિયર:જેમાં સેન્સરી ઓર્ગન કામનો કરતા હોય જેમકે સાંભળીને શકવું જોઈ ન શકું વગેરે તેમજ એક્સપ્રેશન ન કરી શકું. મેસેજ મેળવી ન શકો કે આપવી ન શકો નો સમાવેશ થાય છે.

સાયકોલોજીકલ બેરિયર:જેમાં લાગણીની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે જેમાં ચિંતા સ્ટ્રેસ ફિયર ઈન્ટેલિજન્સી ઈગો વગેરે બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.

એન્વાયરમેન્ટલ બેરિયર:જેમાં પૂરતું લાઈટ અને વેન્ટિલેશન ન હોવું વધારે પડતું હોય તો ખૂબ જ ઓછું ટેમ્પરેચર હોવું ખૂબ જ વધારે પડતો અવાજ અથવા કંજશન.

કલ્ચરલ બેરિયર:જેમાં લોકોની સાંસ્કૃતિક બાબતો જેવું કે તેમનું રિલિઝન તેમના તેમનું એટીટ્યુડ લેંગ્વેજ પર્સનાલિટીની ખાસિયતો તેનું નોલેજ સમજ શક્તિ વગેરે બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.

👉c) Nurse’s role in collection of specimen -સ્પેસીમેન કલેકશન કરવામાં નર્સની ભૂમિકા

સ્પેસીમેન કલેક્શન કરવું એ નર્સ નું ખૂબ જ અગત્યનું કાર્ય છે નર્સ એ પ્રોપર મેથડથી સેમ્પલ કલેક્ટ કરવા અને લેબોરેટરીમાં સમયસર પહોંચાડવા ખૂબ જ જરૂરી હોય છે.

Preparation of the Patient.

• જે પ્રકારના સ્પેસીમેન લેવાના હોય તે મુજબ પેશન્ટને ફિઝિકલી અને મેન્ટલી પ્રિપેર કરવો.
• પેશન્ટનું સ્પેસીમેન ક્યારે કેવી રીતે અને કેટલા પ્રમાણમાં લેવાનું છે તે ખાસ સમજાવું જોઈએ.
• સ્પેસીમેન કલેક્ટ કરતી વખતે કન્ટેનર ની બહારની સાઈડ ગંદી થવી ન જોઈએ નહીંતર કર્મચારીને હેન્ડલિંગ કરવામાં તકલીફ પડી શકે છે તથા ઇન્ફેક્શન પણ ફેલાઈ શકે છે.
• જે કન્ટેનરમાં સેમ્પલ કલેક્ટ કરવાનું હોય તે કન્ટેનર ક્લીન અનબ્રેકેબલ હોવું જોઈએ અને તે કોઈપણ જગ્યાએથી ડેમેજ ન હોવું જોઈએ.
• કલ્ચરની તપાસ માટે સ્પેસિફિક ટેસ્ટ માટે સ્પેસિફિક સેમ્પલની કોન્ટીટી હોવી જોઈએ સેમ્પલ પર લગાડેલ લેબલ ક્લિયર દેખાય તે મુજબનું હોવું જોઈએ.
• મોટાભાગના સ્પેસીમેન ફ્રેશ અને અર્લી મોર્નિંગ માં કલેક્ટ કરેલા હોવા જોઈએ.
• કલેક્શનની કરેક્ટ મેથડ અપનાવવી જોઈએ અમુક પ્રકારની તપાસ માટે લેબોરેટરી માંથી અલગ બલ્બ આવે છે તેમાં સ્પેસીમીન કલેક્ટ કરવું જોઈએ.
• આ ઉપરાંત હોસ્પિટલમાં અલગ અલગ સેમ્પલ ના કલેક્શન માટે અલગ અલગ ટેસ્ટ ટ્યુબ આવે છે તેના અલગ અલગ કલરમાં દર્શાવ્યા મુજબ સેમ્પલ પ્રોપર કલરની ટ્યુબમાં કલેક્ટ કરવું જોઈએ.
• ફીમેલ પેશન્ટમાં મેન્સ્ટ્રેશન સાયકલ ના પિરિયડ દરમિયાન યુરિન અને સ્ટુલના સેમ્પલ કલેક્ટ કરવા ટાળવા જોઈએ અથવા કલેક્ટ કરવા પડે તેમાં હોય તો તે બ્લડ દ્વારા કંટામીનેટેડ ન થાય તે મુજબ યોગ્ય ટેકનિકથી કલેક્ટ કરવા જોઈએ આ માટે વજાયનલ ટેમ્પુન નો ઉપયોગ પણ કરી શકાય છે.

Preparation of Equipment.

• સેમ્પલ કલેક્શન માટે અલગ અલગ પ્રકારના બોટલ અને કન્ટેનર અવેલેબલ હોય છે જે નીચે મુજબ સેમ્પલ ની જરૂરિયાત મુજબ પસંદ કરવામાં આવે છે.
• કાચના મોટા મોઢા વાળી બોટલ યુરીન સેમ્પલ કલેક્ટ કરવા માટે વપરાય છે.
• કાચની નાની બોટલ સ્ટુલ એક્ઝામિનેશન માટે વપરાય છે.
• 24 કલાકના યુરિન કલેક્શન કરવા માટે કાચની મોટી બોટલ વપરાય છે.
• સ્પુટમ અને સ્ટૂલ કલેક્ટ કરવા માટે કાચની કવરવાળી જાર વાપરવામાં આવે છે.
• કલ્ચર એક્ઝામિનેશન માટે સ્ટરાઇલ ટેસ્ટ ટ્યુબ કે બોટલ વાપરવામાં આવે છે.
• સ્મિયર બનાવવા માટે ક્લીન સ્લાઈડ વાપરવામાં આવે છે.

👉d) care of medicine cupboard-મેડીસીન કબાટની સંભાળ

• દરેક વોર્ડમાં ડ્રગ્સ રાખવા માટે અલગ અલગ કપ બોર્ડની વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ જેમાં બધી દવા સ્ટોર કરી શકાય અને પ્રિઝર્વ કરી શકાય મેડિસિન બોર્ડ શક્ય હોય ત્યાં સુધી અલગ રૂમમાં હોવો જોઈએ.

• આ રૂમ નર્સ રૂમની નજીક હોવો જોઈએ મેડિસિન રૂમમાં રનિંગ વોટર તથા સીંક ની વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ આ રૂમમાં આઇડીકેટ લાઈટીંગ હોવું જોઈએ જેથી ડ્રગ્સ નું લેબલ ક્લિયર વાંચી શકાય મિક્ચર ટેબલેટ પાવડર ઓઇમેન્ટ ઇન્જેક્શન વગેરે અલગ અલગ કપમેન્ટમાં રાખવાની વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ.

• એક્સનલ યુઝ માં વપરાતી દવાઓ અલગ રાખવી જોઈએ કપ બોર્ડની સેલ સાંકડી રાખવી જોઈએ જેથી એક સેલવામા ફક્ત બે રોડ ડ્રગ બોટલ મૂકી શકાય દવાની બોટલની આલ્ફાબેટિકલી ગોઠવણી કરવી પડે ત્યાં સુધી દરેક બોટલની ઇકવલ સાઈઝ રાખવી જોઈએ. આમ કરવાથી ડ્રગ્સ નું ઈઝીલી હેન્ડલિંગ થઈ શકે છે.

• આ કપ બોર્ડ લોક એન્ડ કી વાળો હોવો જોઈએ આ કપ બોર્ડનું હેન્ડલિંગ સિનિયર સ્ટાફ નર્સ દ્વારા જ થવું જોઈએ. ગણતરી માટે અલગ અલગ રજીસ્ટર મેન્ટેન કરવું જોઈએ લિક્વિડ મેડિસિનમાં આલ્કોહોલિક પ્રીપેરેશન જો ખુલી રહી જાય તો તેનું એવા પરેશાન થઈ જાય છે.

• ટેબલેટને પણ હવામાં ખુલ્લી રાખવી જોઈએ નહીં દરેક બોટલને નીટ અને ક્લિન લેબલ હોવું જોઈએ જો દવાના કલર કે ઓર્ડરમાં કોઈ ફેરફાર જોવા મળે તો દવા સ્ટોરમાં પાછી મોકલી આપવી કે તેનો યોગ્ય નિકાલ કરવો જોઈએ.

• અમુક ડ્રગ્સ ને તેના પ્રિઝર્વેશન માટે રેફ્રિજરેટરમાં રાખવી પડે છે દાખલા તરીકે વેક્સિન સિરમ વગેરે ઇમર્જન્સી જોક્સ ની એક અલગ ટ્રેક બનાવીને રાખવી જોઈએ જેથી જરૂર પડે ત્યારે તરત જ મળી શકે જો પેશન્ટને ડ્રગ્સ ઘરે સાથે લઈ જવા માટે આપવાની હોય તો તેને પૂરી સમજણ આપવી જોઈએ ડ્રગ્સ નું જરૂર પૂરતું જ ઈન્ડેન્ટ કરવું જોઈએ.

• મેડિસિન બોર્ડને નીટ અને ક્લિન રાખવો જોઈએ મેડિસિન કબડ લોક કરેલો હોવો જોઈએ તેની ચાવી જવાબદાર વ્યક્તિ પાસે હોવી જોઈએ વધુ પડતી હીટ મોઇસ્ચર વગેરે જગ્યાએથી મેડિસિન બોર્ડને દૂર રાખવો જોઈએ જેથી મેડિસિનની કેમિકલ પ્રોપર્ટીઝ ચેન્જ ન થઈ જાય

• રેગ્યુલર ઇન્ટરવલમાં સ્ટોક ચેક થતો રહેવો જોઈએ ડ્રગ્સને તેના ગ્રુપ અનુસાર પણ ગોઠવી શકાય છે નો રેકોર્ડ યોગ્ય રીતે મેન્ટેન કરવો જોઈએ ડ્રગ્સ ની મેન્યુફેક્ચર ડેટ એક્સપાયર date બેચ નંબર ચેક કરતા રહેવા જોઈએ યોગ્ય રીતે હેન્ડલ કરવો અને તેનું ઓરીજનલ લેબલ જાળવી રાખવું જોઈએ

Q-5 Define following (any six) નીચેની વ્યાખ્યા લખો. (કોઈપણ છ)

👉a) Diuret-ડાયુરેટીકસ

ડાયુરેટીકસ એ એક મેડીકેશન કે એક એવું સબસ્ટન્સ છે તેનાથી બોડીમાં યુરીન નું પ્રોડક્શન અને એક્સ્ક્રીશન વધારે છે જ્યારે શરીરમાં ઘણું બોડી ફ્થલુઇડ. જમા થઈ ગયું હોય ત્યારે તેને બહાર કાઢવા માટે ઉપયોગ થાય છે.

હાયપરટેન્સન,કીડની ફેલ્યોર,લીવર ડીસિઝ એડીમાં વગેરે માં આપવા માં આવે છે.

👉b) Cyanosis – સાપનોસીયા

સાયનોસીસ એ એક મેડિકલ કન્ડિશન છે જેને સ્કીન , મયુકસ મેમરેન અને નેઇલ બેડ માં બ્લૂ ઇસ ડિસ્કલરેશન જોવા મળે છે જે બ્લડમાં ઓક્સિજનની ઓછી માત્રા બતાવે છે જેથી હિમોગ્લોબિનમાં ડીઓક્સિજન વધે છે તેથી આ કન્ડિશન જોવા મળે છે સામાન્ય રીતે respiratory અને cardiovascular પ્રોબ્લેમમાં આ સાઇન જોવા મળે છે જેથી તેનું કારણ જાણી યોગ્ય ટ્રીટમેન્ટ આપી શકાય

👉c) Temperature – ટેમ્પરેચર

ટેમ્પરેચર એ પદાર્થના કણોની સરેરાશ ગતિજ ઊર્જાનો માપ છે (measure of the average kinetic energy of the particles in a substance). તે દર્શાવે છે કે વસ્તુ અથવા પર્યાવરણ કેટલું ગરમ અથવા ઠંડુ છે અને સામાન્ય રીતે થર્મોમિટર દ્વારા માપવામાં આવે છે. તાપમાનના સામાન્ય એકમો છે સેલ્સિયસ (°C), ફોરનહાઇટ (°F), અને કેલ્વિન (K).

👉d) Enuresis – એન્યુરેસીસ

એન્યુરસીસ સામાન્ય રીતે બેડ વેટીંગ તરીકે ઓળખાય છે જેમાં involuntary urine પાસ થાય છે સામાન્ય રીતે ઊંઘ દરમિયાન જોવા મળે છે આ બાળકોમાં ખૂબ જ કોમન છે પરંતુ એડલ્ટમાં પણ જોવા મળે છે તેના મુખ્ય બે પ્રકાર છે. જીનેટીક ફેક્ટર્સ ડેવલોપમેન્ટલ પ્રોબ્લેમ્સ મેડિકલ કન્ડિશન અને સાયકોલોજીકલ ફેક્ટર્સ આ થવા માટે જવાબદાર છે

👉e) Anaphylaxis -એનાફાયલેક્સીસ

એન્ટિજન (દા.ત. મધમાખીના ડંખ) પ્રત્યે તીવ્ર એલર્જીક પ્રતિક્રિયા જેના માટે શરીર હાયપર સેંસેટિવ બની ગયું છે.જેને એનાફાયલેકસીસ કહે છે

👉f) Nursing-નર્સિંગ

નર્સિંગ એ આર્ટ અને સાયન્સ છે. જેની મદદથી બીમાર માણસને કાળજીપૂર્વકની સંભાળ આપીને તેની જિંદગીનું રક્ષણ કરી શકાય અને રોગને થતો અટકાવી શકાય તંદુરસ્તી વધારી શકાય તેમ જ ખોળખાપણ વાળા દર્દીને પુનઃ સ્થિતિમાં લાવવા માટે સારવાર કરી શકાય તેને નર્સિંગ કહે છે.

👉G) Nasocomial infection – નોઝોકોમીયલ ઇન્ફેકશન

નોસોકોમિયલ ઇન્ફેક્શન ને હેલ્થકેર-સંબંધિત ઇન્ફેક્શન (HAI-હોસ્પિટલ એક્વાયર્ડ ઇન્ફેકશન) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે,જે હેલ્થ કેર સર્વિસીસ મેળવ તા હોય તે દરમિયાન થાય છે એટલે કે હોસ્પિટલમાં એડમિટ થયા પછી આ ઇન્ફેક્શન લાગે છે જે એડમિશન વખતે આ ઇન્ફેક્શન હોતું નથી

👉h) Tachycardia-ટેકીકાર્ડિયા

નોર્મલ કરતા વધુ હાર્ટ્ રેટ હોય  છે જે સામાન્ય કરતા વધુ ઝડપી હોય છે, અથવા રેસ્ટ ના સમયે પ્રતિ મિનિટ 100 થી વધુ ધબકારા હોય છે જેને ટેકીકાર્ડીયા કહે છે.

👉Q-6(A) Fill in the blanks – ખાલી જગ્યા પૂરો 05

1.Lack of oxygen in blood is———– called લોહીમાં ઓકસીજનના ઓછા પ્રમાણને ———–કહેવાય છે. Hypoxemia

2.1 ounce=———ml. 1 અંશ =——– . મી.લી . 30 ML

3.Instrument used for rectal examination is————- રેકટલ એકઝામીનેશન માટે વપરાતુ સાધન——–છે.પ્રોકટોસ્કોપ (Proctoscope)

4.Intravenous injection is given at——–angle. ઈન્ટ્રાવિનસ ઈન્જેકશન——— ખુણેથી અપાય છે.25 ડિગ્રી

5.Autoscope is used to examine——— ઓટોસ્કોપ ——–ની તપાસ માટે વપરાય છે. EAR (ઈયર-કાન)

👉B) True or False – ખરા ખોટા જણાવો.05

1.Right lateral position is given while giving enema. એનીમા આપતી વખતે રાઈટ લેટરલ પોઝીશન આપવામાં આવે છે.❌

2.Benedict solution is used for urine albumin test, બેનેડીટ સોલ્યુશન યુરિન આભ્યુમીન ટેસ્ટમાં વપરાય છે.❌

3.Tepid sponge reduces the body temperature. ટેપીડ સ્પંજ દ્વારા બોડીનું તાપમાન ઘટે છે.✅

4.Excessive excretion of urine is called polyuria. – વધારે પ્રમાણમાં પેશાબ થાય તેને પોળીયુરિયા કહે છે.✅

5.Air cushion is given to support the head. એરકુશન માથાને સપોર્ટ આપવા માટે આપવામાં આવે છે.❌

air cushion and or gel cushion, are specially designed seat pads, which reduce pressure on vulnerable points of the body to prevent pressure sores and ulcers.

👉C) Match the following – જોડકા જોડો . 05

(A) Anorexia-એનોરેકસીયા (A) Pulse less than 20 per minute- પલ્સ રેટ ૨૦/મીટ કરતા ઓછા

(B) Acetic acid એસીટીક એસિડ (B) Urine contains pus યુરિનમાં પસ આવવુ

(C) Bradycardia (C) Loss of appetite ભૂખ ઓછી લાગવી

(D) Pyuria (D) Heart rate less than 60 per minute માર્ટ રેટ ૬૦/મીનટ કરતાં ઓછા

(E) Asepsis (E) Hot test for urine પેશાબનો હોટ ટેસ્ટ

(F) Free of pathogenic microorganism પેથોજેનિક માઈક્રોઓરંગેનીઝમથી ફી હોવુ

ANSWER :-

A-C

B-E

C-D

D-B

E-F

💥☺☺☺ALL THE BEST ☺☺☺💥💪

નોંધ :-MCQ ANSWER APP ની યુનિક પેટર્ન માં બંને ભાષા માં આગળ paper solution /click here ની નીચે આપેલા છે. ” અ ” પર ક્લિક કરવાથી ભાષા ચેન્જ થશે.

IF ANY QUERY OR QUESTION,REVIEW-KINDLY WATSAPP US No. – 84859 764