paper-2019

Q1.🔸 a. Explain Nursing is an Art & Science”, “નર્સિંગ એ આર્ટ અને સાયન્સ છે” સમજાવો. 03

નર્સિંગ એ એક  આર્ટ છે:નર્સિંગ એ એક આર્ટ છે તે દરેક વ્યક્તિ પાસે નથી હોતી નર્સિંગ કેરમાં જુદી જુદી મેથડનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે પેશન્ટની કન્ડિશન અને ઈમોશનલ ફિલિંગ્સ ને ધ્યાનમાં રાખીને સ્કિલ ફૂલી કેર આપવામાં આવે છે નર્સિંગની કલા શીખવા માટે સહાનુભૂતિ અને પોતાની જાત  ભૂલી ને અન્ય માટે કાર્ય કરવાની ભાવના વ્યક્તિમાં હોવી જોઈએ

નર્સિંગ એ એક  સાયન્સ:નર્સિંગ એ સાયન્સ પણ છે કારણ કે તેમાં સાયન્ટિફિક મેથડ તથા પ્રિન્સિપલ્સને ધ્યાનમાં રાખીને સારવાર આપવાની હોય છે નર્સિંગ નું સાયન્સ વિશ્વ સ્તરે એક સમાન હોય છે તેમાં કોઈ ફેર બદલી હોતી નથી આથી નર્સ એ પેશન્ટની સારવાર કરવા માટે એનાટોમી ફિઝિયોલોજી, માઇક્રોબાયોલોજી ફિઝિક્સ, કેમેસ્ટ્રી , સાયકોલોજી તથા ઇકોનોમિક્સ ની માહિતી હોવી જરૂરી છે

🔸b. Write down functions of the hospital. હોસ્પીટલનાં કાર્યો વિશે લખો. 04

ફંક્શન ઓફ હોસ્પિટલ

પેશન્ટ કેર :પેશન્ટની કાળજી લેવી હોસ્પિટલમાં દાખલ થતા તમામ દર્દીની તમામ પ્રકારની કાળજી લેવાય એડમિશનથી માંડીને તેના ડીચાર્જ સુધી તેની નર્સિંગ કેર અને અન્ય જરૂરિયાત પૂરી પડાય છે અને આ ઉપરાંત ઈમરજન્સીમાં 24 કલાક સારવાર આપવામાં આવે છે

પ્રીવેન્શન ઓફ ડીસીઝ :પ્રીવેન્શન ઇસ બેટર હોસ્પિટલ ના ડોક્ટર સાથે મળીને પેશન્ટના રોગનું prevention કરે છે રોગને થતો અટકાવવા માટે તેના માટે ઇમ્યુનાઈઝેશન અગાઉથી જ કરવામાં આવે છે આ ઉપરાંત હોસ્પિટલમાં રોગો થતા અટકાવવા જરૂરી સફાઈ અને અન્ય કામગીરી હોસ્પિટલ દ્વારા કરવામાં આવે છે

પ્રમોશન ઓફ હેલ્થ :હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલ દર્દીઓને આરોગ્ય સુધારવા માટે તેઓને રોગ સંબંધી સલાહ સૂચનો પણ હોસ્પિટલ દ્વારા જ આપવામાં આવે છે દર્દી પોતાની હેલ્થ ઇમ્પ્રૂવ કરી શકે તે માટે તેના સગા સંબંધી હોય એને પણ હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવામાં આવે છે અને હેલ્થ સાથે સંકળાયેલ હોસ્પિટલની કોઈપણ વ્યક્તિ આ પ્રકારનું આરોગ્ય શિક્ષણ આપી શકે છે

ઇન્વેસ્ટિગેશન :નિદાન અને ટ્રીટમેન્ટ માં હાલના સમયમાં મેડિકલ સાયન્સમાં વિશાળ પ્રગતિ થયેલી છે દરેક દર્દીના નિદાન માટે નવા નવા ઇન્વેસ્ટિગેશન અને તે અંગેના સાધનો પણ શોધાયેલા છે જેથી રોગનું નિદાન ઝડપથી થઈ શકે છે હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલ દર્દીઓના તાત્કાલિક જરૂરી ઇન્વેસ્ટીગેશન કરીને તેનું નિદાન નક્કી કરવામાં આવે છે અને તે મુજબ તેના જરૂરી ટ્રીટમેન્ટ ચાલુ કરી દેવાય છે આ હોસ્પિટલ નું અગત્યનું કાર્ય છે

 રિહેબિલિટેશન:રિહેબિલિટેશન અને ઓકયુકેશનલ થેરાપી હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલો દરેક વ્યક્તિ સાજો થઈને ફરીથી તેના સમાજમાં કે પછી વ્યવસાયમાં સ્થિર થવા માંગતો કોઈ છે આવા દર્દીઓને ચોક્કસ પ્રકારનું માર્ગદર્શન અપાય છે જેના માટે શરૂઆતથી જ તેના ટોટલ હિસ્ટ્રી મેળવીને છેલ્લા સ્ટેપ સુધી તેના અનુસંધાને માર્ગદર્શન આપવામાં આવે છે

મેડિકલ એજ્યુકેશન:મેડિકલ એજ્યુકેશન હોસ્પિટલમાં ચાલતી તમામ પ્રવૃત્તિમાં ઘણા પ્રકારના એજ્યુકેશનનો સમાવેશ થાય છે અને તે ડોક્ટર નર્સિસ ફિઝીયોથેરાપીસ ફાર્માસિસ્ટ અને ટેકનિશિયન દ્વારા પૂરું પાડવામાં આવે છે આ ઉપરાંત જરૂરિયાત વાળી જગ્યાએ મેડિકલ એજ્યુકેશન અંગેનું પ્લાનિંગ કરવામાં આવે છે હોસ્પિટલ ની અંદર જ રહેલા સ્ટાફ માટે જરૂરિયાત પ્રમાણે ઇન સર્વિસ એજ્યુકેશનનું આયોજન કરીને દરેકને ટ્રેઇન કરવા માટે અને આ પ્રકારનું શિક્ષણ નવી નવી શોધખોળ તથા નવા નવા હેલ્થ પ્રોગ્રામ વગેરેના અનુસંધાને અપાય છે

મેડિકલ રિસર્ચ:મેડિકલ રિસર્ચ હોસ્પિટલમાં જુદા જુદા પેશન્ટો દાખલ થતા હોય છે જેના અનુસંધાને તેના પ્રોબ્લેમ્સ જાણીને ઘણા પ્રકારનું રિસર્ચ કરી શકાય છે રિસર્ચનું આ કાર્ય મેડિકલ એજ્યુકેશન જેટલું જ અગત્યનું છે જોકે હોસ્પિટલની ઘણી બ્રાન્ચ ઘણા પ્રકારના રિસર્ચ થાય છે અને તેઓ દરેક વ્યક્તિએ જાણવા જોઈએ નવા સંશોધનો દ્વારા ઘણા પ્રકારની આવડતો જાણીને નવું શિક્ષણ મેળવી શકાય છે

 સોશિયલ સર્વિસીસ :એટલે કે સામાજિક પ્રકારની સેવાઓ હોસ્પિટલ દ્વારા અને સિક્યુરિટી ધ્યાનમાં લેવાય છે આમાં ખાસ કરીને દર્દીઓને સોશિયલ અપાય છે આ માટે સોશિયલ વેલ્ફેર ડિપાર્ટમેન્ટ પણ હોય છે જ્યાં રહેલો સામાજિક કાર્યકર્તાઓ દરેકને યોગ્ય સલાહ આપે છે હોસ્પિટલ દ્વારા સિક્યુરિટી ના અનુસંધાને ઘણા પ્રકારના સર્ટિફિકેટ પૂરું પડાય છે જેવા કે ફિઝિકલ ફિટનેસ ઉંમર અંગેના પ્રમાણપત્ર હેન્ડીકેપ સર્ટિફિકેટ દાખલાઓ વગેરેને પૂરું પાડવામાં આવે છે આ સાથે ઈજા થયેલા દર્દી ને સર્ટિફિકેટ તેમજ મૃત્યુ પામેલા દર્દીઓને 10 સર્ટીફીકેટ જન્મતા તેમજ બોડી માટેના પોસ્ટમોર્ટમના રિપોર્ટ પણ અપાય છે

એડમિનિસ્ટ્રેશન ઓફ ઇન્સ્ટિટયૂટ :હોસ્પિટલ એક વિશાળ સંસ્થા તેમાં રહેલ તમામ કર્મચારીઓનું સંચાલન હોસ્પિટલ ની વહીવટી કચેરી દ્વારા કરવામાં આવે છે દરેક કર્મચારીના સર્વિસ અંગેના રેકોર્ડ રાખવાના હોય છે રેકોર્ડ હોસ્પિટલ દ્વારા ઘણા પ્રકારના રેકોર્ડ રાખવામાં આવે છે જેમાં પેશન્ટના એડમિશનથી ડિસ્ચાર્જ સુધીના રેકોર્ડ જન્મ મરણની નોંધ ચેપી રોગની નોંધ આ ઉપરાંત અમુક પ્રકારની આંકડાકીય માહિતીનો નોંધવામાં આવે છે આ બાબતના લેખિત રેકોર્ડ રેગ્યુલરલી જરૂરી જગ્યાએ મોકલવામાં આવે છે જેથી આ કામગીરી હોસ્પિટલ માટે ઘણી આવશ્યક છે

🔸c. Define Nursing and write down qualities of a nurse. નર્સિંગની વ્યાખ્યા આપી કવોલીટીઝ ઓફ નર્સ વિશે લખો. 05

ડેફીનેશન ઓફ નર્સિંગ
નર્સિંગ એ આર્ટ અને સાયન્સ છે જેની મદદથી બીમાર માણસને કાળજીપૂર્વકની સંભાળ આપીને તેની જિંદગીનું રક્ષણ કરી શકાય અને રોગને થતો અટકાવી શકાય તંદુરસ્તી વધારી શકાય તેમ જ ખોળખાપણ વાળા દર્દીને પુનઃ સ્થિતિમાં લાવવા માટે સારવાર કરી શકાય તેને નર્સિંગ કહે છે

ક્વોલિટી ઓફ નર્સ

કાઇન્ડનેસ નર્સમાં સેવા કરવાની ભાવના હોવી જરૂરી છે તે ભલી તથા દયાળુ હોવી જોઈએ કોઈપણ વસ્તુની કે વ્યક્તિની ચીડ કે શુભ હોવી જોઈએ નહીં

હેલ્થ નર્સ શારીરિક તેમજ માનસિક દૃષ્ટિએ નિરોગી તથા સક્ષમ હોવી જોઈએ જે વ્યક્તિ પોતે જ રોગી હોય તે બીજાની સેવા કઈ રીતે કરી શકે નર્સ ને ક્યારેક ડ્યુટી પૂરી થઈ જાય પછી પણ કામ કરવું પડતું હોય છે અકસ્માત કે ક્યારેક કોઈ રોગચારા ફેલાય તેવા સમયમાં સેકડો દર્દીઓ એક સાથે સારવાર કરવી પડતી હોય છે આવા સમયે વધુ કલાક પણ નોકરી કરવી પડે છે ત્યારે તેણે પોકાર હેલ્થ હેલ્ધી રહેવું આવશ્યક છે

ચીયરફુલ નર્સ હંમેશા આનંદી તથા ઉત્સાહી રહેવું જોઈએ તથા ઉત્સાહી રહેવું જોઈએ પ્રસન્ન વ્યક્તિ જ બીજાને આનંદ આપી શકે છે આનંદિત સ્વભાવની નર્સ નાસીપાસ થયેલા દર્દીને ઉત્સાહિત કરી શકે છે અને દર્દીની બીમારીમાંથી સાજા થવા ની વિશેષ શક્યતા રહે છે

કેરેક્ટર નર્સનું ચરિત્ર પણ સારું હોવું જોઈએ સારું ચરિત્ર વ્યવસાયને પણ પવિત્ર બનાવે છે

રેગ્યુલારીટી નર્સ નિયમિત હોવી જોઈએ પોતાના કામના સમયે અનિયમિત રહે તેનો ચાલે કારણ કે તેણે પેશન્ટની નિયમિત સમયસર સારવાર આપીને સાજો કરવાનો હોય છે.

સાતમો ફેક્ટરીફાઈસ નર્સમાં સહનશીલતા તથા વિનમ્રતા હોવી જોઈએ એટલું જ નહીં તે દયાળુ પ્રમાણ તથા પેશન્ટ સામે રોષેનો ભરાય તેમજ સહાનુભૂતિ દર્શાવોનારી હોવી જોઈએ

સિમ્પથી નર્સમાં સહદયતા વાળી હોવી જોઈએ એટલે કે પેશન્ટની જગ્યાએ પોતાની જાતને મૂકવી જોઈએ અને પોતાને સારી વર્તણુક મળે તો આપણને એવું લાગે તેનો વિચાર કરવો જોઈએ પેશન્ટની લાગણી ને ઠેસ પહોંચાડ્યા વગર તેની સારવાર કરવાની નર્સમાં આવડત હોવી જોયે.

સેલ્ફ કોન્ફિડન્સ નર્સમાં આત્મવિશ્વાસ હોવો જોઈએ પેશન્ટને સંપૂર્ણપણે સાજો કરે તેવો તેનામાં વિશ્વાસ હોવો જોઈએ ઓબ્ઝર્વેશન નર્સમાં ઓબ્ઝર્વેશન પાવર હોવો જોઈએ ઓબ્ઝર્વેશન થી થતા ઇવાલીઓએશનથી ક્યા કામને મહત્વ આપવું તે જાણી શકાય છે તેમજ પેશન્ટને અપાતી સારવારની શું અસર થાય છે તેનો પણ ખ્યાલ આવે છે

એલર્ટને એલર્ટનેસ નર્સમાં સજાગતા તથા ચપડતા હોવી જોઈએ ઝડપથી કામ કરવાની તમન્ના હોવી જોઈએ નર્સની સારી વર્તણૂકથી પેશન્ટનો આત્મવિશ્વાસ વધે છે

એપથી નર્સ કોઈપણ પ્રકારના ભેદભાવનો રાખતી હોવી જોઈએ તેણે પેશન્ટને પેશન્ટ તરીકે જ હોવો જોઈએ તેના જાતિ ધર્મ કે આર્થિક સ્થિતિનો ભેદભાવ ન રાખવો જોઈએ

ઓનેસ્ટી નર્સ પ્રમાણિક હોવી જોઈએ વોર્ડમાં અનેક ઈક્વિપમેન્ટ આર્ટીકલ્સ મેડિસિન વગેરે હોય છે તેની જવાબદારી નર્સ પર હોય છે ભૂલથી કોઈપણ વસ્તુ બગડી જાય તૂટી જાય તો ઓથોરિટી ને તેની જાણ કરવી જોઈએ

સાયન્ટિફિક નોલેજ નર્સ એ પોતાનું નોલેજ સાયન્ટિફિક પ્રિન્સિપાલ ને ધ્યાનમાં રાખી કામ કરવું જોઈએ ફક્ત પુસ્તકીય જ્ઞાન નહીં પણ અનુભવને પણ કામે લગાડવો જોઈએ અને સાયન્ટિફિટ પ્રિન્સિપલ સાથે એપ્લાય કરવું જોઈએ અને નર્સ તેન ઇન્ટેલિજન પણ હોવી જોઈએ

ઇકોનોમિકલ નેચર નર્સ નો સ્વભાવ કરકસર વાળો હોવો જોઈએ કોઈપણ કામ સમય શક્તિ બચાવીને કરવાની આવડત વાળી હોવી જોઈએ

સેલ્ફ ડિપેન્ડન્ટ સેલ્ફ ડિપેન્ડન્ટ હોવી જોઈએ પેશન્ટની કેર બાબતે બાબતે અન્ય પર આધારિત ન હોવી જોઈએ

કયુરિયોસીટી નર્સ ને હંમેશા નવું શીખવાની જાણવાની ભગત હોવી જોઈએ જેથી સમય પ્રમાણે પોતાના જ્ઞાનમાં વધારો કરી શકે નેક્સ્ટ રિસોર્સ રિસોર્સ રિસોર્સ પેશન્ટની સારવાર માટે જે કાંઈ રિસોર્સીસ અવેલેબલ હોય તેનો સંપૂર્ણ રીતે ઉપયોગ કરી શકે તેવી હોવી જોઈએ

OR

🔸a. List out the common sites of Decubitus ulcer. ડેકયુબીટસ(બેડીસોર) ની કોમન સાઈટસનું લીસ્ટ બનાવો 03

• હેડની પાછળનો ભાગ-occipital region
• બેક
• હિપ
• બટક્સ
• એન્કલ
• ટેઇલ બોન
• એલ્બો જોઈન્ટ
• શોલ્ડર
• ની (knee)
• સ્કેપ્યુલા
• ઇલિયાક ક્રેસ્ટ
• મેલિઓલસ્
• ટો (Toe)
• ઇયર (Ear)
• એક્રોમિયમ પ્રોસેસ
• ગ્રેટર ટ્રોકેન્ટર

🔸 b. Write down the causes of decubitus ulcer. ડેયુબીટસ(બેડીસોર) થવાનાં કારણો લખો. 04

પ્રેશર લાંબી બીમારી વાળા દર્દીઓમાં એક જ પોઝિશનમાં સુતા રહેવાથી તેના આખા બોડી નું વજન તેની બેડના લીનન પર આવે છે.એટલે કે બેક ની સ્કીન પર પ્રેસર આવે છે જેથી ધીમે ધીમે બોની પ્રોમિનન્ટ વાળી જગ્યાએ સ્કિન પાતળી બને છે પરિણામે ધીમે ધીમે આ જગ્યાએ બેડ સોર થવાની શક્યતા રહે છે

ફિક્શન ઘર્ષણમાં ખાસ કરીને પેશન્ટના બેક ની સ્કીનનું બેડ લીનન સાથેનું ઘર્ષણ મહત્વ છે આ ઉપરાંત બેડલીનમાં કોઈપણ જગ્યાએ રિંકલ્સ રહી ગયેલ હોય ત્યારે આ રીંકલ્સ નું બેક ની સ્કીનમાં શિક્ષણ થવાથી ત્યાંની સ્કીન પાતળી પડે છે પેશન્ટની બેડમાં ખોરાકના કણ ધૂળ અને રજકણ તથા કચરો વગેરે રહેતા હોય ત્યારે આ બધી વસ્તુઓ બેક ની સ્કીનમાં ખૂંચે છે અને ફ્રિકશન થાય છે ઘણા પેશન્ટની બેકમાં ડ્રેસિંગ હોય ત્યારે અથવા એબ્ડોમીન પર બેન્ડેજ બાંધેલ હોય ત્યારે તેનું દબાણ આવવાથી ફિક્શન થઈ શકે છેઆ ઉપરાંત ક્યારેક પેશન્ટને બેડ પાન આપતી વખતે રફલી હેન્ડલિંગ કરવાથી તે પાર્ટ પર એંજરી થવાની શક્યતા રહે છે અને પરિણામે બેડ સોર થઈ શકે છે

મોઈશ્ચર પેશન્ટ પર પ્રોસિજર કરતી વખતે તેની બેડ પર અથવા લીનન ભીનાશવાળા રહી ગયેલા હોય તો આ ઉપરાંત પેશન્ટ દ્વારા પથારી ભીની રહેતી હોય દાખલા તરીકે પેશન્ટ પથારીમાં જ ચા નાસ્તો જમવાનું અને ફીડિંગ લે તો હોય તો પથારીમાં ભીનાશ રહે છે અને આ ભીનાશને કારણે પેશન્ટની બેક ની સ્કીનમાં બેડસોર થવાની શક્યતા રહે છે બેડસોર થવાના અન્ય કારણોમાં ઘણા પ્રકારના માઇનોર કારણો જણાવી શકાય પરંતુ મુખ્યત્વે દબાણ ઘર્ષણ અને વિનાશ અગત્યના છે અન્ય કારણો નીચે પ્રમાણે જાણવા મળેલ છે

પ્રી-ડિસ્પોઝિંગ ફેક્ટર

• મોટી ઉંમર
• વધુ વજન અથવા ઓબેસિટી
• લાંબા સમયની માંદગી
• બેડ રીડન પેશન્ટ
• એડીમાં અને
• વિક બોડી સ્ટ્રક્ચર

🔸c. Write down nursing role in prevention of decubitus ulcer. ડેયુબીટસ(બેડ સોર) અટકાવવા માં નર્સનો રોલ લખો. 05

પ્રિવેન્શન ઓફ બેડસોર

• રીલીવીંગ પ્રેસર
  • એરકુજન અથવા એરિંગ નો ઉપયોગ કરવો
  • એલબો હિલ ની આગળના ભાગે કોટન રીંગ એપ્લાય કરીને દબાણ ઓછું કરવું
  • બેડ પાન આપતી વખતે જેન્ટલી હેન્ડલિંગ કરવું
  • જરૂરી ટાઇટ અથવા તો લુઝ બેન્ડેજ વ્યવસ્થિત બાંધવા
  • સિરિયસ પેશન્ટની દર ચાર કલાકે બેક કેર કરવી અને દર બે કલાકે તેની પોઝિશન ચેન્જ કરવી
  • પ્લાસ્ટર કરેલા પેશન્ટને બોનમાં કોઈપણ જગ્યાએ દબાણ આવતું હોય તો ડોક્ટરને જાણ કરવી
• પ્રિવેન્ટ મોસ્ચર
  • કોઈપણ કારણસર પેશન્ટના કપડા ભીના થાય કે તરત જ બદલની નાખવા જોઈએ
  • બેડ લીનન ભીનું થાય કે તરત જ બદલી નાખવું જોઈએ
  • નર્સિંગ પ્રોસિજર દરમિયાન ડેરી લીલન ભીના થતા અટકાવવા ડ્રો સીટ મેકિંગ ટોસ નો ઉપયોગ કરી કાળજીપૂર્વક સંભાળ લેવી
  • જો પેશન્ટને વધારે પછીનો થતો હોય તો હવાની આવ જાઓ પ્રોવાઈડ કરવી ડ્રાય વાતાવરણ પૂરું પાડવું અને ભીના કપડા બદલી નાખવા
• એવોઇડ ફ્રીકશન
  • ક્યારે પણ રફ અને તૂટેલા બેડ પાનનો ઉપયોગ કરવો નહીં
  • બેડપાન પ્રોવાઇડ કરતી વખતે પેશન્ટને ઊંચકીને ફ્રિકશન ન થાય તે રીતે આપવું જોઈએ અને લેતી વખતે પણ તેટલી જ કાળજી રાખવી જોઈએબેડને હંમેશા કરચલી વગરની અને સ્વચ્છ રાખવી જોઈએસિરિયસ પેશન્ટને સ્મુધ મેટ્રેસ તથા સ્મુધ ક્લોથ આપવા જોઈએપેશન્ટની વધારે પડતી મુવમેન્ટ અટકાવવા માટે સેન્ડ બેગ નો ઉપયોગ કરવોબેડ રીડન પેશન્ટ માટે જરૂરિયાત પ્રમાણે વોટર મેટ્રેસ ઉપયોગમાં લેવુંરેગ્યુલર બેક કેર કરવી બોડીના બોડી પ્રોમિનેન્ટ પાર્ટનું હંમેશા નિરીક્ષણ કરવું અને પ્રેશર પોઇન્ટ પર સ્પીડથી હળવા હાથે મસાજ કરવો જોઈએપેશન્ટના બેડ નું હાઈઝીંગ જાળવવા માટે બે ડીલીટ હંમેશા ચેન્જ કરવા અને જો બેડમાં ખોરાક કણોને કચરો હોય તો બેડીને રેગ્યુલર ક્લીન રાખવી

Q.2 🔸 a. Write down the general instructions in moving and lifting of patient. દર્દીને ઉંચકતી અને ખસેડતી વખતે ધ્યાનમાં રાખવાની બાબતો વિશે લખો. 08

• પેશન્ટની મુવમેન્ટ માટેનો પ્લાન અગાઉથી તૈયાર કરી રાખવો જોઈએ
  જે દિશામાં પેશન્ટ અને મુવ કરવાનું છે તે દિશામાં ઊભા રહેવું જોઈએ જેથી વર્ટિબર્લ કોલમનુંટ્સ્ટિંવીગ થતું અટકાવી શકાય
• પગને યોગ્ય રીતે પહોળા રાખીને કમ્ફર્ટેબલી ઊભા રહેવું જોઈએ ની (knee) તથા હીપ (hip) જોઈન્ટને ફ્લેક્સ કરવા પરંતુ પીઠના ભાગને શક્ય તેટલો વર્ટિબલર રાખો
• પેશન્ટને બને તેટલો આપણા શરીરની નજીક રાખવા
• પેશન્ટની લિફ્ટિંગ સમયે ચરકીન તથા ટેસ્ટિંગ થતું અટકાવવુ વધુ વજનવાળા પેશન્ટ લિફ્ટિંગ કરવાના બદલે સ્લાઈડીંગ મેથડથી મુવ કરવું જોઈએ
• વધુ વજનવાળા પેશન્ટની મોમેન્ટ તથા લિફ્ટિંગ માટે આસિસ્ટન્ટની મદદ લેવી
  પેશન્ટને બેડમાં મુવમેન્ટ કરાવતી વખતે નર્સ કરતા રહી શકે તેવી પોઝિશનમાં બેડની હાઈટ રાખવી જેથી બેકના નીચેના ભાગે ઇન્જરી થતી અટકાવી શકાય
• પેશન્ટની લિફ્ટ કરતા પહેલા તેને બેડની કિનારી સુધી લાવવું જેથી સીધા રહીને ઊંચકી શકાય
• જ્યારે પેશન્ટની મુવમેન્ટ માટે એક કરતાં વધુ કાર્યકર્તા હોય ત્યારે એક વ્યક્તિએ હેડ સોલ્ડર રીબ્સ તથા બીજી વ્યક્તિએ હિપ્સ અને ત્રીજી વ્યક્તિએ થાય તેમ જ એંકલ સપોર્ટ આપો
• લિફ્ટિંગ કરતી વખતે એક સરખું વજન તથા શક્તિ વાપરી શકાય તે માટે એક બે ત્રણ એમ સિગ્નલ આપવા
• પેશન્ટને જો સામાન્ય હલનચલન કરવાની છૂટ હોય તો તેની એબિલિટી નો ઉપયોગ કરવા માટે એનકરેજ કરવો જોઈએ
• પેશન્ટને ઓર્થો સ્ટેટીક હાઇપો ટેન્શન ના સાઇન માટે ઓબ્ઝર્વ કરવો દાખલા તરીકે ચક્કર આવવા ડીઝીનેસ પરસેવો
• પેશન્ટને આમ પ્રીટ એટલે કે બગલ અથવા તો એકઝિલાની નીચે પ્રેશર આપીને ન ઉચકવો કારણ કે તેમ કરવાથી મેજર તથા બ્લડ વેસલ્સની ઇન્જરી થઈ શકે છે
• પેશન્ટની ટ્રાન્સફર કરતા પહેલા બેડ તથા સ્ટ્રેચરના વિલ લોક કરવા જોઈએ
  પેશન્ટને મુવ કરવા માટે ત્રણેય વ્યક્તિઓએ પોતાની પોઝીશન નક્કી કરી લેવી
• નર્સ એ ઉભા રહેતી વખતે ની ફ્લેક્સ રાખવા નર્સ એ પોતાના હાથને પેશન્ટના હેગ શોલ્ડર ચેસ્ટ હિપ્સ તથા લેખને નીચે રાખવા

🔸b. Define the nursing process and list out the components of a nursing process નર્સિંગ પ્રોસેસની વ્યાખ્યા લખો અને તેના ઘટકોનુ લીસ્ટ બનાવો. 04

Nursing process:_ નર્સિંગ પ્રોસેસ એટલે પેશન્ટની નર્સિંગ કેર લેવા માટે સિસ્ટમિક રીતે યોગ્ય નિર્ણયથી પ્લાન કરીને નર્સિંગ નીડ પુરી પાડવાનું અને પેશન્ટના પ્રોબ્લેમ સોલ્વ કરવાનું આ એક્ટિવ એપ્રોચ છે જેમાં દરેક સ્ટેપ એકબીજાની ક્રમશઃ ઇન્ટર રિલેટેડ હોય છે અને તે ઇન્ટરડીપેન્ડન્ટ હોય છે તેને નર્સિંગ પ્રોસેસ કહેવામાં આવે છે.

કમ્પોનન્ટ;
એસેસમેન્ટ
નર્સિંગ ડાયગ્નોસીસ
પ્લાનિંગ
ઈમ્પ્લીમેન્ટેશન
ઇવાલ્યુએશન

OR

🔸a. Define the physical examination and explain the role of nurse in general physical examination 08

ફીઝીકલ એકઝામીનેશનની વ્યાખ્યા લખો અને જનરલ ફીઝીકલ એકઝામિનેશનમાં નર્સનો રોલ સમજાવો.

physical examination –
ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન એટલે ફેશનની ફિઝિકલ તથા સાયકોલોજીકલ કન્ડિશનના વિગતવાર ઇન્સ્પેક્શન અથવા તો વિગતવાર સ્ટડીને ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કહેવામાં આવે છે..

નર્સિંગ રોલ ઓફ ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન-
પેશન્ટના કોઈપણ ડીસીસ નું ડાયગ્નોસીસ કરવા માટે તેના બોડીનું કમ્પ્લીટ એક્ઝામિનેશન કરવા માટે અગાઉથી જ જાણ કરીને માનસિક રીતે તૈયાર કરવામાં આવે છે.

અને આમ જોઈએ તો ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશનમાં નર્સની ઘણી બધી જવાબદારી હોય છે કારણ કે આ એક્ઝામિનેશન માટે જરૂરી સાધનો પ્રિપેરેશન પેશન્ટના ડિસિઝ સંબંધી માહિતી વગેરે બાબતો જાણવી જરૂરી છે

• 1) સૌપ્રથમ પેશન્ટની ડોક્ટર તપાસ કરવા આવવાના હોય તે અંગેની જાણ કરવી
  
• 2) જો પેશન્ટનું સેપરેટ રૂમ હોય તો જરૂરી તૈયારી કરવી મારી બરણા બંધ કરવા અથવા જનરલ રોડ હોય તો બેડની ફરતે સ્કીન લગાવવા
  
• 3) ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન દરમિયાન પેશન્ટના રિલેટીસની બહાર જવા માટે કહ્યું તેમ જ પેશન્ટની એક્ઝામિનેશન દરમિયાન ડોક્ટર માટે જરૂરી ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન તમામ સાધનો તૈયાર રાખવા
  
• 4) ડોક્ટર પેશન્ટને તપાસવા આવે તે પહેલા નર્સ દ્વારા પેશન્ટની રોગ સંબંધી માહિતી TPR ,BP વગેરે જાણી લેવું જોઈએ
  
• 5) પેશન્ટના જે ભાગની એક્ઝામિનેશન કરવાની હોય તેટલો જ ભાગ ઓપન કરવો અથવા ક્લોથ લુસ કરવા માટે નેચરલ લાઈટ હોવી જરૂરી છે તેમ જ રૂમમાં પૂરતી લાઇટ હોવી જોઈએ જો ન હોય તો રૂમમાં પૂરતી આર્ટિફિશિયલ લાઈટ ગોઠવવી જોઈએ.
  
• 6) એક્ઝામિનેશન રૂમ અથવા યુનિટ નીટ , ક્લીન, તથા વામ રાખવું જોઈએ
  
• 7) કોઈપણ ફીમેલ પેશન્ટની એક્ઝામિનેશન કરવાની હોય ત્યારે છોડીને ક્યારેય બહાર ન નીકળવું મેલ પેશન્ટના પ્રાઇવેટ પાર્ટની એક્ઝામિનેશન દરમિયાન યોગ્ય તૈયારી કરી બહાર જવું.
  
• 8) એક્ઝામિનેશન ના પેશન્ટની કમ્પેટેબલ પોઝિશનમાં રાખવો તેમજ જે પાર્ટી એક્ઝામિનેશન કરવાની હોય તેને અનુરૂપ પેશન્ટને ઓઝીશન આપવી.
  
• 9) એક્ઝામિનેશન દરમિયાન જરૂરી સાધનો માંગે ત્યારે આપવા તથા ડોક્ટર પૂછે ત્યારે પેશન્ટની તમામ માહિતી આપવી.

🔸b. Write down steps of prevention of cross infection in hospital. હોસ્પીટલમાં ક્રોસ ઈન્ફેકશન અટકાવવા માટેનાં પગલાં વિશે લખો, 04

હોસ્પિટલમાં ક્રોસ ચેપનું નિવારણ

• હોસ્પિટલમાં સામાન્ય સ્વચ્છતા જાળવો
• સારી વેન્ટિલેશન પ્રદાન કરો
• દરરોજ એન્ટિસેપ્ટિક લોશનથી હોસ્પિટલના ફ્લોરને મોપ કરો
• દર્દી માટે ઉપયોગમાં લેવાતી વસ્તુઓને સારી રીતે ધોવા જોઈએ
• હોસ્પિટલના કચરાનો સુરક્ષિત નિકાલ
• સલામત પાણી પુરવઠો પૂરો પાડો
• પ્રક્રિયા દરમિયાન ગ્લો અને ગાઉન પહેરો
• ચેપી રોગવાળા દર્દીને અલગ કરો
• ધોઈ ન શકાય તેવી વસ્તુઓને સૂર્યપ્રકાશ હેઠળ રાખવી જોઈએ
• દર્દીના ડિસ્ચાર્જ પછી રૂમને જંતુમુક્ત કરો
• ક્લાયંટ અને સંબંધીઓને ચેપના ફેલાવા અને તેના નિવારણ વિશે શીખવો
• મુલાકાતીઓની સંખ્યા ઘટાડવી
• ઓછી પ્રતિરોધકતા ધરાવતા લોકોને વિશેષ કાળજી આપો
• મચ્છરદાનીનો ઉપયોગ કરો
• નિકાલ કરતા પહેલા મળમૂત્રમાં ચૂનો ઉમેરો

Q.3 Write short answer (Arty Two) ટુંકમા જવાબ લખો. (કોઈ પણ બે) 2×6=12

🔸a. What is medicine? Explain various methods (Route) of administration of drug. મેડીસીન એટલે શું? મેડીસીન આપવા માટેની જુદી જુદી પધ્ધતીઓ વિશે સમજાવો.

Medicine – મેડિસિન એટલે આ એક સાયન્સ છે જેમાં એવા સબસ્ટન્સ અને પ્રિપરેશન દ્વારા ડીઝીઝ ને ક્યોર કરી શકાય જે રોગના પ્રિવેન્શન અને રોગને ક્યોર કરવા માટે વાપરવામાં આવે છે

2) By ingestion

          Ingestion એટલે by mouth medicine લેવી. mixture,tablet ,capsule, powder syrup , વગેરે જેવી drugs by mouth આપવામાં આવે છે . અમુક drugs sub__lingually એટલે કે જીભ નીચે મૂકીને patient ને આપવામાં આવે છે.

3) By inhalation

              અમુક drugs ને inspiration દ્વારા lungs માં પહોંચાડવામાં આવે છે. દા.ત., ammonia.

4) By instillation

             આ method માં medicine ને drop રૂપે cavity માં દાખલ કરવામાં આવે છે. દા.ત.,eye drops nasal, drops, વગેરે. urinary bladder માં પણ medicine નું instillation કરી શકાય છે.

5) By inunction

             આ method માં medicine ને અસર પામેલા ભાગ ઉપર message કરવામાં આવે છે. દા.ત, ointment. 

6) By insufflation 

              આ method માં powder, gas, vapour , વગેરે ને insufflation માં ભરીને wound માં કે cavity માં દાખલ કરવામાં પણ આવે છે. દા.ત., nebusulf powder wound માં insufflate કરવામાં આવે છે. cranial insufflation, endotracheal insufflation, perineal insufflation , વગેરે આની જ રીતો છે.

7) By insertion

              Rectal medicine આ route દ્વારા આપવામાં આવે છે……….. દા.ત., retention enema, suppository, proctolysis ,( large amount માં medicine આપવાની હોય) , વગેરે. Vagina માં પણ local effect માટે drug introduce કરવામાં આવે છે.

8) By implantation

               Solid drugs ને body tissue માં plant કરવામાં આવે છે.

             Injection

    Body cavity માં, blood vessels માં કે body tissue માં hollow tube અને needle દ્વારા fluid ને force થી ધકેલવાની પ્રક્રિયાને injection કહે છે.

🔸b. Describe care of the person after death. ડેથ થઈ ગયેલ વ્યકિતની સારવાર વિગતવાર લખો.

• ડાઇનિંગ પેશન્ટની કેર કરવી ખૂબ જરૂરી છે જેના માટે તેના રિલેટિવ્સ ને બહાર મોકલવા
  પેશન્ટની આંખ અને મોને જેન્ટલી બંધ કરવા.
  
• પેશન્ટને સીધું સુવડાવું હાથ અને પગ સીધા રાખવા.
  
• કોટ પરથી એક્સ્ટ્રા પી લો એરકુંઝન ઓટો સિલિન્ડર સક્ષમ મશીન ખસેડી લેવા ફક્ત માથા નીચે એક પીલો રહેવા દેવો.
  
• કેથેટર ડેનિસ ટ્યુબ આઇવી ઇન્ફ્યુઝન વગેરે રીમુવ કરવા અને બોડી ઓપનિંગમાં કોટન પ્લગ કરવા જેથી બોડી ડિસ્ચાર્જ અને બ્લડ બહાર ન આવે અને ઇન્ફેક્શન ન ફેલાયો સ્પંજ બાત આપવો અને વ્યવસ્થિત કપડાં પહેરાવવા ઘરેણા હોય તો રિલેટિવસને આપવા અને રિલેટિવસને કાઢવા માટે કહેવું
  
• હાથના કાંડા પર ઓળખાણ પત્ર લગાવવું જેમાં પેશન્ટનું નામ એડ્રેસ ઉંમર વોર્ડ નંબર બે નંબર ડેટ ઓફ ડેથ અને ટાઈમ આઈડેન્ટિફિકેશન કાર્ડ જ્યારે પેશન્ટ મોરચુરી રૂમમાં મોકલવાનું હોય ત્યારે કરાય છે પણ જો રિલેટિવસને સોંપવાનું હોય તો કેસ પેપરમાં સહી લેવી.
  
• જો મોરચ્યુરી રૂમમાં મોકલવાનું હોય તો રૂમનો માણસ તથા પોલીસમેનની સહી લેવી તથા બકલ નંબર લખો આ ઉપરાંત મોરચ્યુરી રૂમની સ્લીપ અથવા તો ફોર્મ ભરવું અને પોલીસ કેસ હોય તો પોલીસને જાણ કરવી.
  
• ડે સર્ટિફિકેટ ભરાયું છે કે નહીં તે જોવું આ સર્ટિફિકેટ હોસ્પિટલ ની પોલીસી મુજબ એક જ બે કોપીમાં ભરાય છે.
  
• ડેથ રજીસ્ટરમાં રેકોર્ડ કરવો કેસ પેપરમાં રેકોર્ડ કરવો દેખનું રિપોર્ટિંગ કરવું અથવા તો ડેથની અધિકૃત વ્યક્તિને જાણ કરવી.

🔸c. Dcfine Enema? Write points to remember while giving enema, એનીમા ની વ્યાખ્યા લખો. એનીમા આપતી વખતે ધ્યાનમાં રાખવાનાં મુદ્દા વિશે લખો.

એનીમા એટલે એવું સોલ્યુશન કે જે લોવર બોવેલ ના કન્ટેન્ટ ને ઇવાકયુટિનગ કરવા અને બોવેલ ના માટે ઉપયોગ કરવામાં આવતા સોલ્યુશનની એનીમા કહે છે જે બોવેલ ને કલીઝિંગ કરવાનું કામ કરે છે

1) ફિઝિશિયન અથવા ડોક્ટરના ઓર્ડર પ્રમાણે જ એનીમા આપવો જોઈએ.
2) એનીમા આપતી વખતે સોલ્યુસન અમાઉન્ટ ડોક્ટરે જેટલું સજેસ્ટ કરેલું હોય તેટલું જ હોવું જોઈએ તેમજ પેશન્ટની ઉંમર પ્રમાણે સોલ્યુશન નું અમાઉન્ટ હોવું જોઈએ
3) એનીમા સોલ્યુશનનું ટેમ્પરેચર પેશન્ટની એ જ પ્રમાણે હોવું જોઈએ
4) એનીમા આપતી વખતે વ્યવસ્થિત રીતે પેશન્ટની પોઝિશન આપવી જોઈએ તેમજ પેશન્ટને કમ્ફર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો જોઈએ.
5) એની માં આપતી વખતે એનીમા કેન ની ઊંચાઈ આઈડિયલ હોવી જોઈએ. તેમજ બધા જ આર્ટીકલ્સ ક્લીન હોવા જોઈએ.

🔸d. Describe the physical methods of sterilization. સ્ટરીલાઈઝેશનની ફીઝીકલ મેથડસનું વર્ગીકરણ લખો.

• Physical agents
• (1) હિટ
• (2) સન લાઇટ
• (3) કોલ્ડ લો-ટેમ્પરેચર
• (4) ડ્રાઇ અથવા ડેસીકેશન.
• (5) રેડીએશન
• (6)ફિલ્ટરેશન
• (7) સાઉન્ડ વેવ અને અલ્ટ્રા સોનિક વાઇબ્રેશન Heat :-
• Heat એ એક વિશ્વાસ પાત્ર most effective economical અને  wildly used agent છે.
•  Heat ની microbes પર અસર ચાર factors  પર આધારીત છે. 
• 1.Heat નો પ્રકાર (Dry or Moist Heat )
• 2.Germs ની characteristics 
• ૩.Enviornment  Factors
• 4.કેટલો સમય heat ના exposure મા organism આવે છે.
• Direct flaming (ડાયરેક્ટ ફ્લેમિંગ )
• પ્લેટીનમ કોપર અને બીજી મેટલ  વાયર ,ફોરસેપ પોઈન્ટ જેવાને સ્ટરીલાઈઝ કરવા માટે વાપરવામાં આવતી.
•  આ method માં object ને flame માં ત્યા સુધી રાખવામાં આવે છે. કે જ્યા સુધી ગરમ થઇ red ન થઇ જાય 
• Burning or Incineration (બર્નિંગ અથવા ઇનન્સીનરેશન )
• nfected laboratory materials, contaminated swabs, paper sputum cups, dressings, books, magazines, clothes, mattresses, વગેરે  hospital waste disposal માટે વાપરવા માં આવે છે. Boling એ એક ખુબજ સરળ disinfection ની method છે.
• આમા most of vegetative forms of bacteria નું killing 10 min ના સમયમાં થાય છે, પરંતુ spores survive કરે છે.
•  bolling એ syringes sterile કરવા માટે, glass ware માટે અને infectious patient ના clothes અને એવા articles કે જેને bolling થી નુકશાન ન થાય તેના માટે suited method Tyndallization
• ritish scientist John Tyndall એ develop કરી હોવાથી તેને Tyndallization પણ કહે છે. 
• આ process માં 100* C temp. 20 min. સુધી જરૂર પડે છે. 
• અને આવું 110 4 દિવસ કરવામાં આવે છે. 
• બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો દિવસના અંતરે (12 to 24 hrs) repeated heating નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, તે vegetative forms bacteria અને spores નો પણ નાશ કરે છે.
•  ત્રીજા heating માં લગભગ બાકી રહેલા બધાજ organism નાશ પામે છે, culture media ના preparation સિવાય આ રીત વપરાશમાં નથી. Heat Sterilization
• મા heat unde
• Autoclaving r pressure a practical અને ઉપયોગી agent છે.
•  આ method મા15 lbs pressure 
• Water tank, Rivers, lacks Hi 24 natural method 2 sterilization થાય છે. ઘરમાં વપરાતી methods માં clothes ને disinfect કરવાની આ સારામાં સારી method છà (Mattresses, clothes etc.) sunlight ના સીધા exposure થી ઘણી જાતના bacterial spores અને microbes remove કરી શકાય છે. Tuberculosis gerims થોડા કલાકના sunlight exposure થી kill થઇ શકે છે. sunlight of germicidal action sunlight Hi 28 ultra violet 24 infrared rays ને આભારી છે.
• અને 121° C temp. 30 minutes ની જરૂરીયાત sterilization માટે રહે છે.
•  pressure થી organisms નાશ થતા નથી, પણ steam under pressure એ કામ કરી શકે છે.
•  સમય એ કેટલુ bulky material sterilize કરવાનું છે. તેના પર આધાર રાખે છે. આ one of the best method of sterilization ગણાય છે. જે all bacteria અને spores નો નાશ કરે છે. 
• આ process માટે વાપરવામાં આવતા સાધન ને autoclave મશીન કહેવામાં આવે છે, જે ઘરના પ્રેસર કુકર જેવું છે

સનલાઈટ

• Water tank, Rivers, natural method 2 sterilization થાય છે. ઘરમાં વપરાતી methods માં clothes ને disinfect કરવાની આ સારામાં સારી method છà (Mattresses, clothes etc.) sunlight ના સીધા exposure થી ઘણી જાતના bacterial spores અને microbes remove કરી શકાય છે. Tuberculosis gerims થોડા કલાકના sunlight exposure થી kill થઇ શકે છે. sunlight of germicidal action sunlight Hi 28 ultra violet 24 infrared rays ને આભારી છે.

Q-4 Write short notes (Any Three) ટુક નોંધ લખો (કોઈ પણ ત્રણ) 3×4=12

🔸a. Factors affecting on dosage of drugs. ડ્રગ્સ ના ડોઝને અસર કરતા પરીબળો.

1) Age (ઉમર) Adult patient કરતા infant, children અને ages patient ને drugs ના small dose ની જરૂરિયાત રહે વર્ષ  સુધીના બાળકો માટે young formula દ્વારા dose નક્કી કરવામાં આવે છે.

      Dose = Age × adult dose                Age + 12 

દા.ત., caster  oil GM adult dose

30 ml અને તે, વર્ષના બાળકને આપવાનું છે

            Dose = 4×30 = 120 =7.5 ml

                          4+12      16

2) weight (વજન):વધુ વજનવાળા patient ને સામાન્ય કરતા વધુ dose ની જરૂરિયાત રહે છે. ઓછા વજનવાળા patient ને ઓછા dose ની જરૂરિયાત રહે છે.

3) sex (જાતિ):Female કરતા male  ને વધુ dose ની જરૂરિયાત રહે છે.

4) physical condition (શારીરિક સ્થિતિ):જ્યારે pain વધુ હોય ત્યારે દવાના વધુ dose ની જરૂરિયાત રહે છે. Shock તથા collapse condition માં stimulant drugs નો large dose આપવામાં આવે છે, જ્યારે કોઈ drugs નું reaction આવે ત્યારે તે drugs ની અસર ઘટાડવા માટે antidote તરીકે અપાતી દવા પણ વધુ dose માં આપવી પડે છે.

 5) excretion (એકસ્ક્રીશન):જ્યારે drugs નું excretion body માંથી ઝડપથી થતું હોય ત્યારે આવી drugs ઓછા કલાકોમાં ફરીને repeat કરવામાં આવતી હોય છે. દા.ત., penicillin જ્યારે drugs નું slower excretion થતું હોય ત્યારે તે drugs આપવાનું અંતર વધુ હોય છે. દા.ત., digitalis. જો slower excretion વાળું drugs ઓછા કલાકોમાં ફરીને repeat કરવામાં આવે તો toxicity ના symptoms ઉત્પન્ન કરે છે.

6) tolerance (ટોલરન્સ):Patient નો tolerance power જ્યારે સારો હોય ત્યારે drugs નો વધુ dose આપવામાં આવે તો પણ drugs ના toxic symptoms ઉત્પન્ન થતા નથી.

7) habituation (હેબીટ): અમુક drugs જો લાંબો સમય સુધી contineously લેવામાં આવે તો તે drugs ની habit પડી જાય છે. દા.ત., valium

8) Addcition (એડીકશન):Habit ધીરે – ધીરે addiction પરિણમે છે. Drugs ન આપવાથી patient માં craving અને withdrawal symptoms જોવા મળે છે. આવા patient નો drugs તરફનો tolerance power પણ વધી જાય છે.

10) Effect desired (ઈચ્છિત અસર)

               Drugs બે પ્રકારની effect ઉત્પન્ન કરે છે.

a) local effect 

b) general effect

     Local effect limited area પુરતી હોય છે, જ્યારે general effect માં blood stream માં ભણીને આખા શરીરને અસર કરે છે. General effect માટે જ્યારે drugs orally આપવામાં આવે ત્યારે diluted form માં અને stomach empty હોય ત્યારે આપવામાં આવે છે. જેથી drugs ની ઝડપી અને વધુ સારી effect ઉત્પન્ન થાય છે.

11) method of administration (આપવા ની રીત)

          Drugs આપવાની method પણ effectiveness ઉપર અસર કરે છે.I/v root દ્વારા આપવામાં આવતી drugs quick action ઉત્પન્ન કરે છે.

🔸b. Care of medicine cupboard. મેડીસીન કબાટની સંભાળ .

કેર ઓફ મેડિસિન કપબોટ એન્ડ ડ્રગ્સ

દરેક વોર્ડમાં ડ્રગ્સ રાખવા માટે અલગ અલગ કપ બોર્ડની વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ જેમાં બધી દવા સ્ટોર કરી શકાય અને પ્રિઝર્વ કરી શકાય મેડિસિન બોર્ડ શક્ય હોય ત્યાં સુધી અલગ રૂમમાં હોવો જોઈએ.

આ રૂમ નર્સ રૂમની નજીક હોવો જોઈએ મેડિસિન રૂમમાં રનિંગ વોટર તથા સીંક ની વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ આ રૂમમાં આઇડીકેટ લાઈટીંગ હોવું જોઈએ જેથી ડ્રગ્સ નું લેબલ ક્લિયર વાંચી શકાય મિક્ચર ટેબલેટ પાવડર ઓઇમેન્ટ ઇન્જેક્શન વગેરે અલગ અલગ કપમેન્ટમાં રાખવાની વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ.

એક્સનલ યુઝ માં વપરાતી દવાઓ અલગ રાખવી જોઈએ કપ બોર્ડની સેલ સાંકડી રાખવી જોઈએ જેથી એક સેલવામા ફક્ત બે રોડ ડ્રગ બોટલ મૂકી શકાય દવાની બોટલની આલ્ફાબેટિકલી ગોઠવણી કરવી પડે ત્યાં સુધી દરેક બોટલની ઇકવલ સાઈઝ રાખવી જોઈએ. આમ કરવાથી ડ્રગ્સ નું ઈઝીલી હેન્ડલિંગ થઈ શકે છે.

આ કપ બોર્ડ લોક એન્ડ કી વાળો હોવો જોઈએ આ કપ બોર્ડનું હેન્ડલિંગ સિનિયર સ્ટાફ નર્સ દ્વારા જ થવું જોઈએ. ગણતરી માટે અલગ અલગ રજીસ્ટર મેન્ટેન કરવું જોઈએ લિક્વિડ મેડિસિનમાં આલ્કોહોલિક પ્રીપેરેશન જો ખુલી રહી જાય તો તેનું એવા પરેશાન થઈ જાય છે.

ટેબલેટને પણ હવામાં ખુલ્લી રાખવી જોઈએ નહીં દરેક બોટલને નીટ અને ક્લિન લેબલ હોવું જોઈએ જો દવાના કલર કે ઓર્ડરમાં કોઈ ફેરફાર જોવા મળે તો દવા સ્ટોરમાં પાછી મોકલી આપવી કે તેનો યોગ્ય નિકાલ કરવો જોઈએ.

અમુક ડ્રગ્સ ને તેના પ્રિઝર્વેશન માટે રેફ્રિજરેટરમાં રાખવી પડે છે દાખલા તરીકે વેક્સિન સિરમ વગેરે ઇમર્જન્સી જોક્સ ની એક અલગ ટ્રેક બનાવીને રાખવી જોઈએ જેથી જરૂર પડે ત્યારે તરત જ મળી શકે જો પેશન્ટને ડ્રગ્સ ઘરે સાથે લઈ જવા માટે આપવાની હોય તો તેને પૂરી સમજણ આપવી જોઈએ ડ્રગ્સ નું જરૂર પૂરતું જ ઈન્ડેન્ટ કરવું જોઈએ.

મેડિસિન બોર્ડને નીટ અને ક્લિન રાખવો જોઈએ મેડિસિન કબડ લોક કરેલો હોવો જોઈએ તેની ચાવી જવાબદાર વ્યક્તિ પાસે હોવી જોઈએ વધુ પડતી હીટ મોઇસ્ચર વગેરે જગ્યાએથી મેડિસિન બોર્ડને દૂર રાખવો જોઈએ જેથી મેડિસિનની કેમિકલ પ્રોપર્ટીઝ ચેન્જ ન થઈ જાય

રેગ્યુલર ઇન્ટરવલમાં સ્ટોક ચેક થતો રહેવો જોઈએ ડ્રગ્સને તેના ગ્રુપ અનુસાર પણ ગોઠવી શકાય છે નો રેકોર્ડ યોગ્ય રીતે મેન્ટેન કરવો જોઈએ ડ્રગ્સ ની મેન્યુફેક્ચર ડેટ એક્સપાયર date બેચ નંબર ચેક કરતા રહેવા જોઈએ યોગ્ય રીતે હેન્ડલ કરવો અને તેનું ઓરીજનલ લેબલ જાળવી રાખવું જોઈએ

🔸c. Importance of diet in illness. માંદગીમાં ખોરાકનું મહત્વ.

બીમાર વ્યક્તિને મોટાભાગે ગેસ્ટ્રો ઇન્ટેસ્ટાઈનલ ફંકશનમાં કંઈકને કંઈક ડિસ્ટર્બન્સ હોય છે બીમાર વ્યક્તિને ભૂખ ઓછી લાગે છે. ડાઇજેશન પ્રોબ્લેમ હોય છે ન્યુટ્રીએન્ટ નું એબસોર્પસન થતું નથી આથી તંદુરસ્ત વ્યક્તિ કરતાં બીમાર વ્યક્તિની ન્યુટ્રિશનલ નીડ થોડી જુદી હોય છે સિક્ક પેશન્ટનું મુમેન્ટ તથા એક્સરસાઇઝ ઓછી થતી હોવાના કારણે પણ ખોરાકની માત્રામાં ઘટાડો થાય છે
તંદુરસ્ત વ્યક્તિમાં મેટરબોલિઝમ અને કેટાબોલિઝમ ની પ્રક્રિયા નોર્મલ હોય છે જ્યારે બીમાર વ્યક્તિમાં આ પ્રક્રિયા ડિસ્ટર્બન્સ ઊભા થાય છે જેના કારણે પૂર્તિ માત્રામાં ન્યુટ્રીયંટ્સ શરીરને મળતા નથી આથી બીમાર વ્યક્તિને કોઈને કોઈ પ્રકારે વધારાના ન્યુટ્રીયંટ્સ આપવા પડે છે.
સીક વ્યક્તિમાં પેશન્ટની બીમારી પ્રમાણે ડાયટ આપવો પડે છે દાખલા તરીકે સોલ્ટ ફ્રી ડાયેટ સુગર ફ્રી ડાયરેક્ટ વગેરે ઘણા પેશન્ટ ડાયરિયા કે વો મીટીંગ દ્વારા શરીરની બહાર કાઢી નાખે છે આથી ફ્રુટ એન્ડ ન્યુટ્રીયંટ મેડિસિન દ્વારા આપવા પડે છે

🔸d. First aid management in burn’s patient. દાજેલા દર્દીની પ્રાથમિક સારવાર

દાઝયા ઉપરના પ્રથમોપચાર( First aid care) આ પ્રમાણે છે.

(1) આગ બુઝાવી નાખો તે માટે શરીર પર પાણી રેડો અથવા ધાબળામાં વીંટી લો.ધાબળો તમારી આગળ પકડી રાખો. દાઝેલી કે બળી રહેલ વ્યક્તિને ચાલવા કે ફરવા ન દો. ખાસ કરીને ખુલ્લી હવામાં જવા ન દેવી જોઈએ.

(2) દાઝેલા ભાગને ઠંડા પાણીમાં ડુબાડી દો. આ માટે બાલદી,રસોડામાંની બેઝીન અથવા વહેતા પાણીમાં નળ નીચે દાઝેલા ભાગ પર ઠંડા પાણીમાં ૧૫-૨૦ મિનીટ રાખ્યા પછી કે દર્દ ઓછું થઈ ગયા પછી ત્યાંથી હટાવો. જો ! શક્ય ન હોય તો દાઝેલા ભાગ પર ઠંડા પાણીના પોતા મુકવા અને વારંવાર બદલવા. આ રીતે કરવાથી દાઝેલા અવયવોમાંથી ગરમી નીકળી જાય છે. અને વધુ નુકશાન થતુ અટકે છે.

(3) જો પાણી ન મળે તો જંતુરહિત પટ્ટીથી દાઝેલા ભાગને ઢાંકો અથવા તાજા ધોયેલા સ્વચ્છ કપડા વડે ટાંકો. દાઝેલો ભાગ હવામાં ખુલ્લો ન રહેવો જોઈએ. જો મોટુ ચહેરો દાઝી ગયા હોય તો તે આકારની પટ્ટી બનાવી મોં તથા નાકની જગ્યાએ કાણા રાખી બાંધી દો.

(4) દાઝી ગયા પછી થોડે વખતે શરીરના દાઝેલા અવયવો સુઝી જાય છે. તેથી અંગુઠી, પોચી, બુટ કે બીજા શરીરને ચોંટી રહેતા આભુષણો કાઢી લો.

(5) નાના અને ઉપર છેલ્લા દાઝેલા ભાગને પાણીમાંથી બહાર કાઢયા પછી લુછયા વગર સુકા કરી તેને જંતુરહીત કરેલી પટ્ટી વડે ઢાંકી દો. જો દાઝેલો ભાગ મોટા વિસ્તારમાં હોય તો સાફ ધોયેલ કપડા વડે તેને ટાંકો.

(6) તાબડતોબ હોસ્પીટલમાં લઈ જવાની ગોઠવણ કરો.

(7) હોસ્પીટલમાં લઈ જતી વખતે એક ટુવાલમાં બરફ લઈ દાઝેલા ભાગો પર ફેરવતા રહો.

(8) દાઝેલા ભાગ પર લોટ, માખણ કે ખાવાનો સોડા નાખવો નહિ.

(9) કોઈપણ પ્રકારની ચોપડવાની દવા, મલમ કે તેલ દાઝેલા ભાગ પર લગાડવા નહી.

(10) જો ફોલ્લા ઉઠયા હોય તો તેને ફોડવા પ્રયત્ન ન કરવો.

(11) પ્રથમોપચારમાં જ દાઝેલા ભાગ પર ચોંટી ગયેલું કપડુ ખેંચી કાઢવાની કોશિષ ન કરવી કારણ કે તેથી ઘણી પીડા થાય છે. તેનાથી ચામડી પણ ભેગી ખેંચાઈ આવે છે. અને જખમ પરનું આવરણ દુર થવાથી તે ભાગ ખુલ્લો થઈ તેને હવામાંના જંતુઓથી ચેપ લાગે છે. બળેલી ચામડી કે કપડુ બળી જવાથી જંતુરહીત થયેલી જ હોય છે. તે ખુલ્લા જખમ કરતા વધુ ઈચ્છનીય છે.

(12) જેટલુ ખાસ જરૂરી હોય તેટલુ જ દર્દીને અડવુકે તેને હલન ચલન કરાવવુ.

⏩Q-5 (A)Define following (Any Three) વ્યાખ્યા આપો ( કોય પણ ત્રણ ) 3×2=06

🔸1.Diastolic Pressure- ડાયસ્ટોલીક પ્રેસર :જયારે હાર્ટ રીલેક્ષ ની સ્થિતિ માં હોય ત્યારે  આર્ટરી ની વોલ (દીવાલ ) બ્લડ ના માપવા માં આવતા પ્રેશર ને ડાયસ્ટોલીક પ્રેસર

🔸2.Bradypnoea- બ્રેડીપ્નીયા :બ્રેડીપ્નીયા એટલે એબનોર્મલ સ્લો બ્રીધીંગ .જયારે રેસ્પીરેશન  દર 10 /min હોય ત્યારે તે સ્થિતિ ને બ્રેડિપ્નિઆ કહે છે.

🔸3. Diuretics- ડાયુરેટીકસ :ડાયુરેટીકસ એ દવા નો એક પ્રકાર છે જે શરીર માં કીડની દ્વારા  ફ્લુઇડ ના સંચયને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે જેથી યુરીન નું પ્રમાણ વધી જાય છે જેને ડાયુરેટીકસ કહે છે

🔸4.Cyanosis – સયનોસીસ .:જયારે આપણી સ્કિન (લીપ,નેઈલ) નો કલર બ્લુંઈસ (Blue) થઇ જાય જે શરીર માં બ્લડ અથવા ઓક્સીજન નું નબળું સર્ક્યુલેશન કે ઘટાડો દર્શાવે છે જેને સાયનોસીસ કહે છે.

🔸(B) Give the scientific reason of the following (Any Three) નીચેના સાઈન્ટીફીક કારણો આપો (કોઈ પણ ત્રણ) 3×2=06

🔸1. Autoclaving is a best method of sterilization. ઓટોકલેવીંગ એ સ્ટરીલાઈઝેશનની સારામાં સારી મેથડ છે.

ઓટોકલેવીંગ એ સ્ટરીલાઈઝેશન મેથડ માં સમય, તાપમાન અને દબાણ પર આધાર રાખે છે.તેમાં હીટ રેજીસ્ટન્ટ ધરાવતા અને બોઈલીંગ થી નાશ નાં પામતા માઈક્રો ઓર્ગેનીઝમ નો પણ ઓટોક્લેવ માં નાશ પામે છે ખાસ કરીને સ્પોર ફોર્મિંગ બેક્ટેરિયા તેથી ઓટોકલેવીંગ એ સ્ટરીલાઈઝેશનની સારામાં સારી મેથડ છે.

🔸2. Mercury is used in thermometer. થર્મોમીટરમાં મરકયુરી ભરવામાં આવે છે.

મરકયુરી ધાતુ હોવા છતાં પ્રવાહી સ્વરૂપ માં છે થર્મોમીટરમાં ની અંદર વપરાતું મર્ક્યુરી હાઇ કોફીશીયંટ એક્સપાન્શન (વિસ્તરણનો ઉચ્ચ ગુણાંક) ધરાવે છે જેથી તાપમાન ની અંદર આવતો સામાન્ય ફેરફાર પણ તેને જરૂરી એક્સપાન્શન કરાવે છે તેથી થર્મોમીટર ને આપણે કેલિબ્રેટ કરી શકીએ છીએ શરીર માનો તાપમાન નો ફેરફાર તે સહેલાઇથી નોંધીશકાય એટલે થર્મોમીટરમાં મરકયુરી ભરવામાં આવે છે.

🔸3. Hot application relieves pain and congestion over inflamed area. ઇન્ફલામેશન વાળા ભાગ પર હોટ એપ્લીકેશનથી દુઃખાવો અને કન્જેશન દૂર થાય છે.

ઇન્ફલામેશન વાળા ભાગ પર હોટ એપ્લીકેશનથી ત્યાં બ્લડ વેસલ્સ ડાયલેટ અને બ્લડ નો ફલો ત્યાં વધુ  થાય છે તેથી ઇન્ફ્લામેશન નું કન્જેશન દુર થાય છે હિટ થી પોઝીટીવ ફીડબેક અને ઇન્ફ્લામેશન ઓછું થવાથી પેઈન માં રાહત મળે છે

🔸4. Nasogastric tube must be lubricated before inserting. નેઝૉગેસ્ટ્રિક ટયુબ નાકમાં નાખતા પહેલાં લુબ્રીકેટ કરવી પડે છે.

જો ગેસ્ટ્રીકટ્યુબ યોગ્ય રીતે લુબ્રીકેટ ન હોય તો તે શરીરની રચના મુજબ જ્યાં એનાટોમિકલ વળાંકો (નેઝોફેરીન્ક્સ,ઓરોફેરીન્ક્સ,ઇસોફેગસ) આવે છે ત્યાંથી પસાર થવામાં મુશ્કેલી થશે તેમ જ પેશન્ટ નાં આ  ઇન્ટર્નલ  ડેમેજ કર્યા વગર યોગ્ય રીતે પહોંચી શકે નહીં અને પેશન્ટને નુકસાન કરશે તેથી જો નેઝોગેસ્ટિક ટ્યુબને લુબ્રિકેટ કરવામાં આવે તો તે સહેલાઈથી ઈન્સર્ટ થઈ શકે છે આ બાબત નેઝાર્નેઝોફેરીન્ક્સ એર વે દાખલ કરવા માટે પણ લાગુ પડે છે

🔸Q-6 (A) Fill in the blanks, ખાલી જગ્યા પૂરો . 05

1.The temperature of water for sits bath is___________ સીટસ બાથ આપવા માટે પાણીનું ટેમ્પરેચર_____________ હોય છે. 37° to 39° C

2. 1 ounce= ________ cc. ૧ અંશ = ________cc. ( 30 )

3. The specific gravity of urine is_______ યુરીનની સ્પેસીફીક ગ્રેવીટી________છે . (1.005 to 1.030)

4. Temperature conversion formula from F to C is________ ટેમ્પરેચરને ફેરેનહીટ માંથી સેલ્સીયસમાં ફેરવવાની ફોર્મ્યુલા______છે   f=c x  9/5+32 છે

5. Full form of NANDA is________ NANDA નું ફુલ ફોર્મ_______ છે .(નોર્થ અમેરિકન નર્સિંગ ડાયગ્નોસિસ એસોસીએશન)

Q.6 (B)

🔸(C) Match the following. જોડકા જોડો 05

1) Tachycardia ટેકીકાર્ડીયા 1) Cessation of breathing – થોડી ક્ષણ માટે શ્વાસોશ્વાસ બંધ થવા

2) Orthopnea ઓર્થોપ્નીયા 2) Pulse rate over 100 bpm – ૧૦૦ બીટ/મી. કરતાં વધારે પલ્સ

3) Stridor સ્ટ્રાઈડર 3) client can breathe only in upright position – દર્દી ખાલી અપરાઈટ પોઝીશનમાં શ્વાસ લઈ શકે

4) Dyspnea ડીસનીયા 4) Decrease respiratory rate શ્વાસનો દર ઓછો થવો

5) Apnea એપ્નીયા 5) High, Pitch, Wlhistling sound during taking breath – શ્વાસ લેતી વખતે હાઈ પીચ, સીસોટી જેવો અવાજ આવે

6) Difficulty in breathing શ્વાસોશ્વાસમાં તકલીફ થવી

Answer :-

1)- 2

2)- 3

3) – 5

4)- 6

5) -1

💥☺☺☺ALL THE BEST ☺☺☺💥💪

નોંધ :-MCQ ANSWER APP ની યુનિક પેટર્ન માં બંને ભાષા માં આગળ paper solution /click here ની નીચે આપેલા છે. ” અ ” પર ક્લિક કરવાથી ભાષા ચેન્જ થશે.

IF ANY QUERY OR QUESTION,REVIEW-KINDLY WATSAPP US No. – 84859 76407