GNM-F.Y.-CHN-I-GNC-PAPER SOLUTION-2016

COMMUNITY HEALTH NURSING-GNC-GNM-2016

Q-1 🔸A. Write the functions of P.H.C. પી.એચ.સી.ના કાર્યો વિશે લખો. 08

આલ્મા આટાએ જણાવ્યા મુજબ પી.એચ.સી.એ નીચે પ્રમાણેના કાર્યો કરવાનાં હોય છે.

(1) મેડિકલ કેર :-આમાં પેશન્ટને તેના પેશન્ટને રોગ મુજબ સારવાર આપવામાં આવે છે જેમાં ઇન્જેક્શન કે દવાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે આ ઉપરાંત પ્રિવેન્ટીવ ,પ્રોમોટીવ ,ક્યુરેટિવ ટ્રીટમેન્ટ આપવામાં આવે છે તેમજ માઇનોર ડિસિઝ ની સારવાર કરવામાં આવે છે

(2) M.C.H. સર્વિસ અને ફેમિલી પ્લાનીંગ:મેટરનલ અનેચાઇલ્ડ હેલ્થ કેર જેમા એન્ટીનેટલ પિરિયડ થી લઇને ચાઇલ્ડ હેલ્થ ની તમામ સેવાઓ જેવી કે ઇમ્યુનાઇઝેશન, એન્ટિનેટલ ચેકઅપ,પોસ્ટ નેટ્લ ચેકઅપ,ન્યુટ્રિશન વગેરે આપવા મા આવે છે.

(3) સેફ વોટર સપ્લાય અને બિઝિક સેનીટેશન:લોકો ને પીવા માટે સેફ પાણી મળે તે માટે કુવાઓ મા ક્લોરીનેશન કરવું ,સેનીટેશન પ્રોગ્રામ ચલાવવા વગેરે…

(4) પ્રિવેન્સન એન્ડ કંટ્રોલ ઓફ લોકલી એન્ડેમિક ડીસીઝ

કોમ્યુનીટી મા વારંવાર જોવા મળતા ડિસિજ પર કન્ટ્રોલ કરવો અગત્ય નો છે.

(5) કલેક્શન અને વાઇટલ સ્ટેટેસ્ટિક્સ નુ રિપોર્ટીંગ.:જન્મ, મરણ,ડિલેવરી,એપિડેમિક ડિસિજ નુ નોટીફિકેશન વગેરે જેવા વાઇટલ કલેક્શન અને વાઇટલ સ્ટેટેસ્ટિક્સ નુ રિપોર્ટીંગ કર્વુ

(6) નેશનલ હેલ્થ પ્રોગ્રામ:દરેક હેલ્થ પ્રોગ્રામ નુ ઇમ્પલિમેન્ટેશન પ્રાયમરી હેલ્થ સેન્ટર થી જ થાય છે.જેવા કે સ્કુલ હેલ્થ પ્રોગ્રામ, મેલેરીયા, ફાઇલોરીયા, લેપ્રસી,ટયુબરકયુલોસીસ, એઇડ્સ વગેરેમાં ભાગ લેવો.

(7) રેફરલ સર્વિસીઝ પુરી પાડવી.:જરુરીયાત મુજબ રેફરલ સર્વિસ પુરી પાડવી.

(8) હેલ્થ ગાઇડ, હેલ્થ વર્કર અને હેલ્થ આસિસ્ટન્ટ ને ટ્રેનીંગ આપવી.:આરોગ્ય કાર્યકર ને ટ્રેનીંગ આપવા માટે સગવડ્તા

(9) બેઝિક લેબોરેટરી સર્વિસ આપવી:હિમોગ્લોબિન ટેસ્ટ, યુરિન ટેસ્ટ, મેલેરિયા માટે બ્લડ સ્મિયર વગેરે જેવી બેઝિક લેબોરેટરી સર્વિસ પુરી પાડવી વગેરે..

🔸B. Write the staffing patterns of P.H.C. પી.એચ.સી.ના સ્ટાફીંગ વિશે લખો 04

1. મેડિકલ ઓફિસર -1 
2. બ્લોક એકસેન્ટેટ એજયુકેશન (B.EE)-1 
3. ફાર્માસીસ્ટ-1
4. હેલ્થ આસીસટન્ટ (મેલ)-1 
5. હેલ્થ આસીસટન્ટ (ફીમેલ)”-1
6. નર્સ મિડવાઇફ-1 
7. હેલ્થ વર્કર (ફીમેલ)/ ANM,-1
8. સિનિયર કલાર્ક-1 
9. જુનિયર કલાર્ક-1 
10. લેબ ટેકનિશ્યન-1 
11. ડ્રાઇવર (વાહનની સંખ્યા પ્રમાણે)-1 
12. ક્લાસ ફોર-4 

Q-2 🔸A. Write about Level of health care delivery system. 08 લેવલ ઓફ હેલ્થકેર ડીલીવરી સીસ્ટમ વિશે લખો.

હેલ્થ સર્વિસીઝ સામાન્ય રીતે ત્રણ લેવલે ઓર્ગેનાઇઝ થયેલ છે. દરેક ને હાયર લેવલ વડે સપોર્ટ થયેલ હોય છે કે જયાં પેશન્ટને રીફર કરી શકાય છે. જે લેવલ આ પ્રમાણે છે.

• (1) પ્રાયમરી હેલ્થ કેર
• (2) સેકન્ડરી હેલ્થ કેર
• (3) ટર્સરી હેલ્થ કેર

(1) પ્રાયમરી હેલ્થ કેર:લોકો અને હેલ્થ કેર સિસ્ટમ વચ્ચેનું આ પહેલુ લેવલ છે કે જયાં એસેન્સીયલ હેલ્થ કેર પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે. આ લેવલે મોટા ભાગનાં હેલ્થ પ્રોબ્લેમ સોલ્વ કરવામાં આવે છે. આ લેવલ લોકોની સૌથી નજીક છે. આ લેવલ પી.એચ.સી અને તેનાં સબસેન્ટર દ્વારા આપવામાં આવે છે. વિલેજ લેવલ નો મોટા ભાગ નો એરિયા કવર કરે છે. નાના તમામ હેલ્થ પ્રોબ્લેમ જેમ કે ફિવર, કોમન કોલ્ડ, કફ વગેરે ની સારવાર અંહી મળી જાય છે

(2) સેકન્ડરી હેલ્થ કેર:આ લેવલએ વધારે પ્રોબ્લેમ્સ વાળા પેશન્ટને કેર આપવામાં આવે છે. આ લેવલે જરુરી કયુરેટીવ કેર આપવામાં આવે છે, અને કોમ્યુનીટી હેલ્થ સેન્ટર દ્વારા આપવામાં આવે છે. આ લેવલ હેલ્થ સીસ્ટમમાં ફર્સ્ટ રેફરલ યુનિટ માટે કામ કરે છે. જેને ઇન્ટર મિડિયટ હેલ્થ સર્વિસ પણ કહે છે. જેમા મોટા ભાગ ની સઘન સારવાર મળે છે.તેમજ ડાયગ્નોસિસ ફેસિલિટી ઉપલબ્ધ છે.

 (3) ટર્સરી હેલ્થ કેર:આ લેવલે સુપર સ્પેશિયાલીસ્ટ કેર આપવામાં આવે છે. આ કેર રીઝીયોનલ અથવા સેન્ટ્રલ લેવલની ઇન્સિટટયુશન દ્રારા આપવામાં આવે છે. આ ઇન્સિટટયુશન ફકત હાઇલી સ્પેશિયાલાઇસ્ટ કેર જ આપતી નથી, પરંતુ તાલીમ તેમજ સ્પેશિયાલાઇઝ્ડ સ્ટાફ દ્વારા કેર તેમજ ટીચીંગ આપવામાં આવે છે. આ લેવલ પ્રાયમરી લેવલથી જો પ્રશ્નો હોય તેને સોલ્વ કરવામાં આવે છે.

🔸B. Write the principles of Home visit. હોમ વિઝિટના સિધ્ધાંતો લખો. 04

• (1) લોકોની જરૂરીયાત પ્રમાણે પ્લાનીંગ કરવુ જોઇએ. દા.ત: અમૂક એરીયામાં અમુક પ્રકારનો હેલ્થ પ્રોબ્લેમ હેલ્થ પ્રોબ્લેમ હોય છે. તે મુજબ હેલ્થ નીડનાં અનુસંધાને હોવી જોઇએ.
• (2) ફેમીલીની તમામ માહિતી ચોકસાઇપૂર્વક એકઠી કરવી તેમજ કોમ્યુનીટીની જનરલ ઇન્ફોર્મેશન પણ એકઠી કરવી. જેમાં ફેમીલીની સાઇઝ, ઇન્કમ, રીલીજીયન, કસ્ટમસ વગેરે વિશે પૂછવુ.
• (3) વિઝીટ દરમ્યાન વ્યક્તિની લાગણી અને જરૂરીયાત પ્રત્યે સેન્સેટીવ થવુ.
• (4) નર્સિંગ પ્રોસિઝર હંમેશા સલામત રીતે અને ટેકનીકલ સ્કીલ વાપરી કરવા.
• (5) કામના પ્રમાણ કરતા ગુણવત્તાને વધારે મહત્વ આપવું.
• (6) ફેમીલી સાથેનો એપ્રોચ હંમેશા નમ્રતાપૂર્વકનો અને વિશ્વાસ બેસે તેવો હોવો

જોઇએ.

Q-3 Write Short notes. Any two – ટૂંકનોંધ લખો – ગમે તે બે. 12

🔸A. Types of Ventilation વેન્ટીલેશનના પ્રકારો.

1 ) વેન્ટીલેશનના પ્રકારો નીચે મુજબ છે.

• નેચરલ વેન્ટીલેશન આ ventilation ખૂબ જ પ્રચલિત સામાન્ય અને કુદરતી પ્રકારનું છે જેમાં કુદરતની પરિબળો ભાગ ભજવે છે જેમાં
• પવન એ matural forse છે પવનની ગતિના લીધે વાર્તામાં રહેલી ગરમી તથા અશુદ્ધિ આગળ ઘકેલાય છે. અને તેની જગ્યાએ ચોખ્ખી હવા આવે છે પવનની કુવાની કૃપા ને perfection કહે છે પવન ફૂંકાય છે ત્યારે તેની સાથે સાથે સક્ષન action પણ થાય છે જેને aspiration કહે છે અને આ રીતે તે matural vantilation નું કાર્ય કરે છે.
• 2) diffusion:- પ્રસરણ એ દરેક gas નો ગુણધર્મ છે આ પ્રક્રિયાને લીધે હવા કોઇ પણ મકાનમાં, room માં અને દરેક ખૂણામાં છેક સુધી પહોંચે છે. અને જ્યારે તેનું contrection વધી જાય ત્યારે તે ધીમે ધીમે ઓછા contration તરફ ગતિ કરે છે આ પ્રક્રિયા સતત ચાલુ રહે છે.
• 3) temp :- ઘરની બહારની હવા અને અંદરની હવા તેમાં temp તફાવત હોય છે. ઉનાળામાં ઘરનું અંદરનું હવામાન બહારના હવામાન કરતાં ઠંડુ હોય છે એ જ રીતે ઠંડીની ઋતુમાં અંદરનું વાતાવરણ ગરમ હોય છે જ્યારે બહારનું વાતાવરણ ઠંડુ હોય છે. આ પ્રમાણે temp ડિફરન્સ હોય ત્યારે હવા મા movement છે. અને આ movement સતત ચાલુ રહે છે ગરમ પ્રદેશમાં નેચરલ વેડીનેશનમાં બારી બારણા દરવાજા દ્વારા હવા સુધ્ધ થાય છે. આથી બારી બારણા ફસિ માં or સામસામ મૂકવામાં આવે છે આપણા દેશમાં મોટા ભાગે નેચરલ વેન્ડિનેશન પર લોકો જીવે છે.

2) artificial vantilation:- આ ventilation ચાર પ્રકાર છે જે નીચે પ્રમાણે છે

1) એકજહોસ્ટ ventilator :- exhaust Vantilation ની system માં હવાને ચોક્કસ પ્રકારના fum વડે બહાર ધકેલવામાં આવે છે તેને એક જોસ ફેન કહે છે આ ફેન ઈલેક્ટ્રીસીટી થી ચાલે છે જ્યારે room ની હવા બહાર ફેલાઈ છે ત્યારે room માં વિકવુંમ ઉત્પન્ન થાય છે અને તેની જગ્યા લેવા માટે બીજી તરફથી બહારની હવા અંદરની તરફ ખસે છે જેથી room નો વાતવરણ ઠંડુ રહે છે આવા ફેન ખાસ કરીને સિનેમા હોલ, એસેમ્બલી હોમ ઓટી, ઇન્ડસ્ટ્રીઝ અને કિચનમાં જોવા મળે છે આ fum ને room માં ઉચા ભાગે બહારની તરફ ફીટ કરવામાં આવે છે.

2) plenum vantilation:- plenum આ vantilation ની આ રીતમાં હવાને forse fully room માં દાખલ કરવામાં આવે છે જેના માટે special સેનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે આ થોડી મોઘી રીત છે જે આપણે ત્યાં સામાન્ય કુટુંબ ના વપરાશમાં useful નથી પરંતુ આ પ્રકારનું vanti ઇન્ડસ્ટ્રીઝ ખૂબ ઉપયોગી છે.

3) balance vanti:- balanced આ એક જોશ અને પ્લેનમ vanti બંનેનું mix vanti છે હવા ( collect cleft) કરનાર પંખા ની હવા અને બહાર ફેકનાર પંખા ની હવા બંનેનો લેવલ એકસરખું હોવું જોઈએ જ્યારે natural system working condition માં ન હોય ત્યારે આ system નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

4) air condition:- ( conditioning) Air condition એ દેશભરમાં પ્રખ્યાત છે અને temp ને તે maintain કરે છે અને comfortable condition આપે છે.

🔸B. Hazards due to Air-pollution. એર પોલ્યુશનથી થતા હેઝાર્ડઝ.

Air polution ની તંદુરસ્તી પર થતી અસર અશુદ્ધ હવાની તંદુરસ્તી પર વહેલી કે મૂડી અસર થાય છે. જેમાં એકપુટ , બ્રોન્કાઈટીસ જેવી condition થવાની શક્યતા રહે છે. વહેલી અસરમાં ખાસ કરીને respiratory tract પણ ખુબ જ જલ્દી અસર થાય છે.

જો Air polution વધુ હોય તો ઘણી વખત સફોકેશન ના લીધે વ્યક્તિનું મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. આવું 1948 માલોસ એન્જલસ માં તેમજ 1972 માં લંડન બન્યું હતું અને air pollution epidemic કહેવામાં આવે છે.

Air pollution ની બીજી અસર પણ થાય છે. જેમાં કેટલીક બીમારી lung કેન્સર અને બીજા શ્વસનતંત્ર ના રોગો પણ થાય છે. માણસ ઉપરાંત વનસ્પતિ અને પ્રાણીઓની life પણ ડિસ્ટર્બ થાય છે. લાંબી અસરોમાં જોઈએ તો લાંબા ગાળે ચડી જાય છે. બિલ્ડીંગ ડેમેજ થાય છે. પહાડ ઘસાય છે. વગેરે આશરો થાય છે.

Air pollution ઓછું કરવા માટે ભારત સરકારે 1981 ” પ્રિવેન્શન and control of air pollution act ” બહાર પાડેલ છે.

🔸C. Write the methods of Disposal. કચરા નિકાલની પધ્ધતિઓ જણાવો.

Refuse disposal ( home and hospital ) ” refuse એટલે નકામી વસ્તુ કે જે ઘરમાંથી નીકળે તો કચરો ઇન્ડસ્ટ્રીઝ માંથી નીકળતો કચરો સ્ટીટ તેમજ એગ્રીકલ્ચર માંથી નીકળતા water water મટીરીયલ ને refuse disposal કહે છે.

retuse disposal as a health લોકો જ્યાં રહેતા હોય ત્યાં આસપાસમાં કચરો એકઠો થયેલો હોય તો તેના લીધે લોકોને તંદુરસ્તી અને આજુબાજુના વાર્તાને નુકસાન કરતા છે
1) કચરો રાખવાથી તે જગ્યા પર માખીનો ઉપદ્ર થાય છે.
2) કચરાને લીધે ઉંદર તથા બીજા જીવજંતુઓનો ઉપદ્રવ વધે છે.
3) કચરામાં જે બેઠોજનિક organism હોય છે તે માખી અને રજકણ દ્વારા વ્યક્તિના ખોરાકમાં ભળે છે જેથી food bone disease થાય છે.
4) water તેમજ soil pollution થવાની શક્યતા પણ રહે છે.
5) કચરાનો ઢગલો એક તો થવાથી દેખાતી રીતે જ ખરાબ લાગે છે. અને ગંદો દેખાય છે તેથી કચરાને એકઠો કરી proper senetorl way માં નિકાલ કરવો જોઈએ.

:- 1) બરનીગ method:- કચરો બાળીને નાશ કરવો તે ખૂબ જ સારી રીત છે કચરો બાળવા માટેના સાધનને ઈન્સીનરેટર કહે છે.
શરીરના કચરા કરતા Hospital નો કચરો વધારે ઇન્ફેક્શીયસ છે તેથી આવા કચરાને બાળીને નાશ કરવો એ ઉત્તમ છે અને આ કચરો બાળવા માટે ઇન્સીનેરેટર નો ઉપયોગ કરવો.
ઇન્સ્યુલરેટર ગામથી દૂર or Hospital ના છેવડાના ભાગમાં ઈંટ અને સિમેન્ટથી બનાવવામાં આવે છે. જેમાં નીચેના ભાગમાં એક બારી રાખવામાં આવે છે.

જેથી બળેલા કચરાની રાખ બહાર કાઢી શકાય ઉપરના ભાગે કચરો નાખવા માટે એક જગ્યા હોય છે. અને તેમના પર ચીમની મૂક્ય છે જે ઘણી ઊંચાઈવે રાખવામાં આવે છે જેથી ધુમાડો બહાર નીકળી અને વાર્તાવર્ણ ને પ્રદુષિત કરે નહીં.

આમાં કચરો બાળવા માટે કોલસા કે બીજા કોઈ મટીરીયલ ની જરૂર રહેતી નથી જો કચરામાં ધૂળ, કાચના ટુકડા, પતરાના હેકડા જેવી soild વસ્તુઓ હોય તો કચરો વાળવામાં મુશ્કેલી પડે છે. તેથી આવી વસ્તુઓને અલગ કાઢી નાખે આ રીતે કચરાના નિકાલ માટેની ખૂબ જ ઉત્તમ રહે છે પરંતુ તેનો મુખ્ય ગેરફાયદો એ છે કે તેમાંથી કચરાનું ખાતર બનાવી શકાતું નથી.

2) કમ્પોસ્ટિંગ મેથડ :- કચરાનો નિકાલ કરવાની આ પણ સારી રીત છે આમાં નીચાણ વાળા વિસ્તારમાં ખાડો ખોદી કચરો તેમાં દાટવામાં આવે છે.

જેમાં કચરો ધીમે ધીમે સંકોચાય છે. અને તેમાંથી ખાતર બને છે આના માટે નકામી જમીન પણ ઉપયોગમાં લઈ શકાય છે.

આ જમીનનો શાકભાજી ઉગાડવા ઉપયોગ કરી શકાય છે. ઘણી વખત refuse disposal માટે open dumping કરવામાં આવે છે. પરંતુ તે યોગ્ય કહેવાય નહીં કારણ કે આમાં કચરો ખુલ્લો રહેતો હોવાથી માખી અને બીજા જીવજંતુઓનો ઉપગ્રહ થાય છે તેથી open dumping કરતા close dumping સારી method છે.

આ કચરો દાટવા માટેની જગ્યા શહેરથી દૂર 100 થી 150 foat દુર હોવી જોઈએ આમાં કચરાની સપાટી 6 foot જેટલી રખાય છે. ત્યારબાદ કચરા ઉપર 6 થી 9 ઇંચનું સાદી માટીનું layer કરાવવા માં આવે છે.

આ પ્રમાણે કચરો અને માટી થી ઊંચાણવાળી જગ્યા ભરાય છે આ method ના ફાયદા કરતાં ગેરફાયદા વધુ છે જે નીચે મુજબ છે.

ગેરફાયદા:- 1) કચરાના લીધે માખી મચ્છર કેડી મકોડા વગેરેનો ઉપદ્રવ થાય છે.
2) કચરામાંથી આવતી દુર્ગંધ હવા સાથે ભળે છે અને વાતાવરણમાં પ્રદૂષણ ફેલાય છે.
3) વરસાદની સિઝનમાં તેનો ઉપયોગ થઈ શકતો નથી કારણ કે પાણી જમીનમાં શોષાય છે. તેમ તેમ આસપાસની જમીનમાં તથા નજીકના કુવા વગેરેમાં ત્યાં સુધી પહોંચી પ્રદૂષણ ફેલાય છે.
4) પશુ પક્ષીઓ આ એકઠા થયેલા કચરાને આજુબાજુમાં ફેલાવે છે.

3) કંટ્રોલ ટીપિંગ :-કચરાના નિકાલ માટેની આ થોડી ઘણી સારી method છે. આમાં કચરાના નિકાલ માટે 3 foot ઊંડો ખાડો ખોદાય છે. અને તેમાં કચરાને 3 to 6 માસ સુધી રાખવામાં આવે છે .

આ દરમિયાન બેક્ટેરિયા કચરો ખાતરમાં ભરાય છે 3to6 માસ પછી આ કચરાને ખોદી ખાતર બહાર કાઢવામાં આવે છે. અને ખાડો ફરી ઉપયોગમાં લઈ શકાય છે. control tipping માખી કે બીજા કોઈ પણ જીવજંતુનો ઉપદ્ર રહેતો નથી જ્યાં જમીન વધુ હોય ત્યાં આ method સારી રીતે વાપરી શકાય છે.

4) કોમ્પ્યુટિંગ મેથડ :- આ method માં ઘણા બધા ગામડા ઓમાં અને શહેરોમાં કચરાને human excreta નિકાલ કરવામાં આવે છે જેને computing method આમાં પણ કચરો નાખવા માટે 3 foot ઊંડો ખાડો કરવામાં આવે છે. અને તેમાં નાઈટ સોલ્વ નાખવામાં આવે છે.જેનો 6 ઊંચાઈનો થર હોય છે. ત્યારબાદ તેના ઉપર 2 ઇંચનો dar કચરાનો થર કરવામાં આવે છે.

આ રીતે ખાડો ભરાય ત્યારે ઉપરના ભાગે કચરાનું layer તે રીતે કચરો ભેગો કરવામાં આવે છે. જ્યારે તે જમીનના લેવલ સુધી પહોંચી જાય ત્યારે તેનો માટી થી કવર કરી દેવામાં આવે છે બેક્ટેરિયા action એકદમ ગરમીથી તેમાં ખાતર તૈયાર થાય છે. સખત તાપના લીધે pethogenic તેમજ બીજા organism નાશ પામે છે.

આ ખાડો ધીમે ધીમે 4 થી 6 મહિને ભરાય છે. અને આ રીતે તૈયાર થયેલું ખાતર ખેતી માટે ઉપયોગી છે. retuse અને નાઈસલોલ disposal આ રીતને hot farmantation કે પણ ઓળખવામાં આવે છે.

બર્નિગ પછી ની repuse disposal આ બીજી સારી રીત ગણવામાં આવે છે. અહીંયા એક પણ ખાસ ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે કમ્યુસ્ટિંગ તે યોગ્ય નથી કારણ કે આમાં human excreta હોય છે અને તેને વ્યક્તિગત દ્વારા hendal ગાય છે.

Q-4 Write short Answer. Any three – ટૂંકમાં જવાબ લખો – ગમે તે ત્રણ. 12

🔸A. Functions of Vitamin –‘A’ – વિટામીન એ ના કર્યો

ગ્રોથ:વિટામીન એ ની ડેફિશિયન્સી થી ભૂખ લાગતી નથી અને બોન નો ગ્રોથ પણ સ્લો થાય છે અને સીએનએસ પણ અફેકટ થાય છે તેથી ગ્રોથના કાર્ય માં મદદ કરે .

રી પ્રોડક્શન:રેટીનોલ અને રેટીનલ એ નોર્મલ રિ પ્રોડક્શન માટે અતિ જરૂરી છે

એપી થેલીયલ સેલના મેઇન્ટેનંસ:એપી થેલીયલ ટીશ્યુ અને ન્યુકસ સીક્રીસન વચ્ચેના ભેદ માટે જરૂરી છે.

આઉપરાંત ત્રણ

1. સ્કીન ના ઉપરના લેયર , રેસપાયરેટરી મયુકોઝા ની જાળવણી માટે જરૂરી
2. હાડકાં તથા દાંતના સામાન્ય કાર્યને ઝડપી બનાવે
3. દૃષ્ટિ માટે અતિઆવશ્યક

🔸 B. Kitchen Garden -કિચન ગાર્ડન

ઘરના આંગણા માં કિંચન ને જરૂરી તેવા છોડ ને ઉછેરી ને કિચન ગાર્ડન બનાવી શકાય છે. કિચનની નજીક માં અને જયાં ખુલ્લી જગ્યા રહેલ હોય ત્યાં કિચન ગાર્ડન બનાવી શાય છે. 

1. ઘરની નજીક માં અને જયાં સહેલાઇ થી તેની સંભાળ લઇ શકાય તેવો હોવો જોઈએ.
2. પાણી ની આવ જા થઈ શકે તેવી વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ.
3. ગાર્ડન ની આજુબાજુ તાર ની વાડ કરેલી હોવી જોઈએ. 
4. ગાર્ડન ને સાચવવા માટે માળી ની વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ.

કિચન ગાર્ડન ના ફાયદાઓઃ-

• (1 ) સમય નો સદ ઉપયોગ
• (2 ) વાતાવરણીય સ્વછતાં જળવાઇ રહે છે.
• (3 ) કવોલીટી અને કવોન્ટીટી મા શાકભાજી માં મેળવી શકીએ,
• (4) ઘરની શોભા માં અભિવૃદ્ધિ પામે છે.
• (5 ) ધરની ઈકોનોમિક કન્ડિશન જળવાઇ રહે.
• (6 ) ઘરના સભ્યોનો ઇન્ટરેસ્ટ કેટલો છે, તે જાણી શકાય છે. 
• (7) ફેમિલી ના ડાયેટ માં સુધારો થાય છે .
• (8 ) રસોડાનો નકામો કચરો અને પાણીનો આરોગ્યની દ્રષ્ટિ એ નિકાલ થાય છે.

🔸C. Therapeutic Diet -થેરાપ્યુટિક ડાયેટ: રોગ ની સારવાર માટે diet એ અગત્યની medicine છે. dict માં ફેરફાર કરીને ઘણા disease માડી શકાય છે.દા.ત. ડાયાબીટીસ વાળા Patient માં છે .D.D. તેની રીકવરી માટે ખુબ જ જરૂરી છે. તેવી જ રીતે હાઇપર ટેશન વાળા Patient નું BP ઓછુ કરવા માટે salt free diet આપી શકાય. દરેક વ્યકિત મોજ શોખ ખાતર ખોરાક લે છે. પરંતુ જયારે બિમાર હોય ત્યારે તે ગમે તે ખોરાક લઈ ને પોતાના શરીર માં માંદગી માટેના problem વધારે છે. આ માટે hospital nurse ની જવાબદારી.

નીચેના ચાર area માં વંહેચી શકાય.

• (1) patient ને ન્યુટ્રીશન પુરૂ પાડવા માટે RT feeding કે જે પેશન્ટ પોતે ખોરાક લઈ શકતા ન હોય ત્યાર તેને ખોરાક માટે નાકમાં નળી નાખીને લીકવીડ દ્વારા આપી શકાય છે.
• (2) તેને ખોરાક લેવા માટે ઉત્સાહીત કરવુ. 
• (3) ખોરાક નું proper planning કરી તેને પુરતુ પોષણ મળે તેવા પ્રયત્નો કરવા,
• (4) special problem વાળા patient ને મદદ કરવી. દા.ત. જોન્ડીસ વાળા fatientવાળા  ને F.F.D. (fat free diet)

Diet therapy સાથે સંકળાયેલા સિંધ્ધાંતો :- 

• (1) disease પ્રમાણે diet નું planning કરવુ.
• (2) diet planning પ્રમાણે patient ની food habit દા.ત.:- તિરિવાજો વગેરે ધર્મ માં રૂઢી યુસ્તા વગેરે ધ્યાન માં રાખી ને કરવી.
• (3) ગરમ પીરસવા જેવો ખોરાક ગરમ જ પીરસો. જયારે ઠંડો પીરસવા જેવો ખોરાક ઠંડો જ પીરસવો.
• (4) ઓછા પ્રમાણ માં અને ઓછા અંતરે ખોરાક મળે તે માટે planning કરવુ .
• (5) ખોરાક માં પણ patient ની ઈચ્છા પ્રમાણે ની અલગ અલગ આઇટમો નકી કરવી.
• (6) ચોકકસ માંદગીમાં ખોરાક માટે ફોર્સ કરવો નહી કારણ કે તે સમયે ભુખ ઓછી હોય છે.
• (7) લાંબી બિમારીમા ખોરાક પુરતા પ્રમાણ માં પુરો પાડવો તેથી tissue ઓનો નાશથતો અટકાવી શકાય.

🔸D. Benefits of A.V. Aids -.એ.વી. એઇડસના ફાયદા

A.V. (Visual –Audio ) એઇડ  કે જે હેલ્થ  એજ્યુકેશન માં લાભકારી થાય છે તે વિશે વિગતવાર સમજાવું તો:

1. માહિતી સરળતાથી સમજાવી શકાય (Information can be easily explained):

A.V. એઇડ નો ઉપયોગ કરીને, આપણને માહિતી વધુ સરળતાથી સમજાવી શકાય છે. visual media (Visual) અને અવાજ (Audio ) ના ઉપયોગથી, માણસો વધુ સ્પષ્ટ અને અસરકારક રીતે શીખી શકે છે.

2. રસપ્રદ લર્નિંગ  અનુભવ:

visual media અને અવાજના ઉપકરણોનો ઉપયોગ એજ્યુકેશન માં થવાથી, લર્નિંગ  વધુ રસપ્રદ બની જાય છે. સ્ટુડન્ટ્સ  અને શ્રોતાઓમાં રસ જગાડવો સરળ બને છે.

3. વિઝ્યુઅલ લર્નિંગ:

બહુ બધા લોકો દ્રશ્ય પદ્ધતિથી વધારે સારી રીતે શીખી શકે છે. વીડિયો, પાવરપોઇન્ટ પ્રેઝન્ટેશન,ઇમેજ વગેરેનો ઉપયોગ થકી, માહિતી સરળતાથી ગળે ઉતારવી વધુ સરળ બને છે.

4. સમજદારી અને યાદશક્તિ વધે:

A.V. મદદથી માહિતી વધુ સમય સુધી યાદ રહે છે. visual media નો ઉપયોગ કરવાથી, મગજમાં માહિતી સંગ્રહ અને યાદશક્તિ વધે છે.

5. વારંવાર પ્રત્યક્ષ અનુસંધાન:

અવાજ અને દૃશ્યનો ઉપયોગ થકી, તમે એ માહિતી વારંવાર જોઈને અથવા સાંભળી શકો છો. આ રીતથી, માહિતી વધુ સારી રીતે મગજમાં અંકિત થાય છે.

6. વ્યાવહારિક લર્નિંગ :

વિડિયો, ચિત્રો અને અવાજનો ઉપયોગ કરીને, વ્યાવહારિક રીતે શીખવવાની ક્ષમતા વધારે છે. Ex .  તરીકે, સર્જરિ ના પદ્ધતિઓ, મેડિકલ સાધનોનો ઉપયોગ વગેરે શીખવા માટે વિડિયોને વધુ અસરકારક સાધન છે.

7. સમય અને પ્રયત્નની બચત:

A.V. મદદથી, ટીચર  અને સ્ટુડન્ટ્સ  બંને સમય અને પ્રયત્ન બચાવી શકે છે. પાવરપોઇન્ટ પ્રેઝન્ટેશન અથવા વિડિયોના માધ્યમથી અનેક લોકોને એકસાથે એજ્યુકેશન  આપી શકાય છે.

8. અનુભવાધારિત લર્નિંગ :

પ્રેક્ટિકલ અને જીવંત ઉદાહરણો દ્વારા શીખવા માટે A.V. એઇડ  વધુ ઉત્તમ છે.  વિડિયોમાં પ્રયોગો અથવા મેડિકલ પરીક્ષાઓ જોઈને, સ્ટુડન્ટ્સ  વધુ સારી રીતે શીખી શકે છે.

A.V. એઇડ ના આ ફાયદાઓથી, હેલ્થ  એજ્યુકેશન  વધુ અસરકારક, રસપ્રદ અને મક્કમ બને છે.

Q-5 Define Any Six – વ્યાખ્યા લખો – ગમે તે છ

🔸A. Health Education -હેલ્થ એજ્યુકેશન:આલ્મા આટા (1978) મુજબ ” હેલ્થ એજ્યુકેશન એ એક એવો પ્રોસેસ છે કે જે લોકો ની હેલ્થ પ્રેક્ટિસ મા નોલેજ અને વર્તણુક સબંધિત ફેરફારો લાવવા પ્રોત્સહિત થાય તેમજ હેલ્થ બાબતે વ્યક્તિગત હેલ્થી રહી શકે અને જરુરિયાત મુજબ મદદ મેળવી શકે

🔸B. Micro Nutrient -માઇક્રો ન્યુટ્રીએન્ટ:એવા ન્યુટ્રીયંટ કે જેની આપણા બોડીમાં ઓછા પ્રમાણમાં જરૂરિયાત હોય તેને માઇક્રો ન્યુટ્રીયંટ કહે છે દાખલા તરીકે વિટામિન્સ અને મિનરલ્સ

🔸c. Health-હેલ્થ:હેલ્થ એટલે જેમાં વ્યકિત શારીરિક, માનસિક, સામાજિક અને ધાર્મિક રીતે સંપૂર્ણ સ્વસ્થ હોય અને જેનો કોઇપણ પ્રકારનો રોગ કે ખોડખાંપણ ન હોય તેને સંપૂર્ણ તંદુરસ્ત હોય તેને હેલ્થ કહે છે.

🔸D. Community-કોમ્યુનિટી:એવો સમુદાય કે જેની જીયોગ્રાફિકલ બાઉન્ડ્રી નક્કી કરેલી હોય બધા એકબીજા સાથે હળી મળીને રહેતા હોય અને એકબીજા સાથે ઇન્ટરનેટ કરે તેની કોમ્યુનિટી કહે છે

🔸E. cold Chain -કોલ્ડચેઇન:જ્યાંથી વેક્સિનનું ઉત્પાદન થાય ત્યાંથી લાભાર્થી સુધી પહોંચે ત્યાં સુધી તેનું ટેમ્પરેચર જાળવી રાખવા માટે જે પ્રોસેસ અપનાવવામાં આવે છે તેને કોલ્ડ ચેન્જ કહે છે

🔸F. Zoonosis -ઝુનોસીસ:ઝુનોસીસ સીસ એટલે કે એવા ડીસીઝ કે જે પ્રાણી માંથી વ્યક્તિમાં ટ્રાન્સમીટ થાય તેને કહેવામાં આવે છે દાખલા તરીકે બોવાઈન ટીબી

🔸G. Sporadic-સ્પારેડીક:એવા કેસ અથવા ઇન્ફેક્શન કે જે કોમ્યુનિટીમાં છુટા છવાયા જોવા મળે કે જે સડન અથવા તો અનપેડીકટેબલ હોય છે જેને કહે છે. દા .ત . ગોઇટર

Q-6🔸 A. Fill in the Blanks. ખાલી જ્ગ્યા પૂરો.

1.Children less than one year of age are called as_________ એક વર્ષથી નીચેની ઉંમરના બાળકને________કહેવાય છે. (ઇનફન્ટ )

2. Vitamin B is__________soluble vitamin. વિટામીન ‘બી’ એ___________માં ઓગળતું વિટામીન છે. (વોટર સોલ્યુબલ )

3. vitamin is helping to control bleeding. વિટામિન બ્લીડીંગ બંધ કરવામાં મદદ કરે છે. ( વિટામીન K.)

4. One gram of fat yields_______calories. ૧ ગ્રામ ચરબી માંથી_________કેલેરી મળે છે. ( 9 કેલરી )

5. Pathogens in milk can be completely destroyed by______method. દૂધના જીવાણુઓ__________પધ્ધતિથી પૂરેપૂરા નાશ પામે છ (પાશ્યુંરાઈજેસન)

🔸B. Match the followings. નીચેના જોડકાં જોડો

‘A’ ‘B ‘

1.Rehabilitation -રીહેબીલીટેશન 1. Reproductive Health -રીપ્રોડક્ટિવ હેલ્થ

2. Message -મેસેજ 2. Tertiary Prevention -ટર્સીઅરી પ્રિવેન્સન

3. MCH Service – એમ.સી.એચ. સર્વિસ 3. Malaria Fever -મેલેરિયા ફિવર

4. Plasmodium Vivax પ્લાસ્મોડિયમ વિવાક્સ – 4. Vitamin A -વિટામિન એ –

5. Papaya-પપૈયું 5. Communication -કોમ્યુનિકેશન

💥☺☺☺ALL THE BEST ☺☺☺💥💪

નોંધ :-MCQ ANSWER APP ની યુનિક પેટર્ન માં બંને ભાષા માં આગળ paper solution /click here ની નીચે આપેલા છે. ” અ ” પર ક્લિક કરવાથી ભાષા ચેન્જ થશે.

IF ANY QUERY OR QUESTION,REVIEW-KINDLY WATSAPP US No. – 84859 76407