(H).NEUROTIC DISORDER (Phobia, anxiety disorders, obsessive compulsive disorders, depressive neurosis, conversion disorders, dissociative reaction, psychosomatic disorders, post traumatic stress disorder.)

PHOBIA(ફોબિયા)

Definition: ફોબીયા–Phobia

ફોબીયા (Phobia) એ એક એન્ઝાયટી ડીસઓર્ડર (Anxiety Disorder) છે.
કોઈ પણ વ્યક્તિ (Person), વસ્તુ (Object), અથવા પરિસ્થિતિ (Situation) તથા એક્ટિવિટી (Activity) થી કારણ વગરનો ફિયર (Fear) ફોબીયા તરીકે ઓળખાય છે.

CAUSES OF PHOBIA-(ફોબીયાના કારણો)

1. જિનેટીક્સ અને વાતાવરણીય ફેક્ટર (Genetics and Environmental Factors):
   • ફોબિયા માટે જિનેટિક (Genetic) અને એન્વાયરમેન્ટલ ફેક્ટર્સ (Environmental Factors) જવાબદાર હોઈ શકે છે.
2. અન્યની Anxiety History (Anxiety in Relatives):
   • તે બાળકો (Children), જેમના નજીકના રિલેટિવસ (Close Relatives) ને એન્ઝાયટી ડીસઓર્ડર (Anxiety Disorder) હોય છે, તે બાળકોમાં ફોબિયા (Phobia) થવાનું જોખમ વધારે છે.
3. મેડિકલ કન્ડિશન (Medical Condition):
   • હેલ્થ એન્ઝાયટી (Health Anxiety) ધરાવતા લોકોને ફોબિયા (Phobia) થવાની શક્યતા રહે છે.
4. ટ્રોમેટિક બ્રેઈન ઇનજયુરી (Traumatic Brain Injury):
   • બ્રેઈન ઇનજરી (Brain Injury) પછી, સબ્સ્ટન્સ એબ્યુઝ (Substance Abuse) અને ડિપ્રેશન (Depression) જેવા પરિબળો ફોબિયા તરફ દોરી શકે છે.
5. ડિફેન્સ મિકેનિઝમનું ફેલ્યોર (Failure of Defense Mechanisms):
   • સામાન્ય રીતે રીપ્રેસન (Repression) અને સબ્સટીટ્યુશન (Substitution) જેવા ડિફેન્સ મિકેનિઝમ (Defense Mechanisms) ના ફેલ્યોરથી ફોબીયા (Phobia) થતું જોવા મળે છે.

CLASSIFICATION OF PHOBIA-(ફોબીયાનું ક્લાસીફિકેશન)

1. સ્પેસિફિક ફોબીયા (Specific Phobia):

• કોઈ ચોક્કસ વસ્તુ (Object), પરિસ્થિતિ (Situation) અથવા એક્ટિવિટી (Activity) નો ઇરેશનલ ફિયર (Irrational Fear).કોઈ પણ સ્પેસીફીક ઓબ્જેક્ટ કે વસ્તુ થી કારણ વગર ડર લાગતો હોય તેને સ્પેસીફિક ફોબીયા કહે છે.સ્પેસીફિક ફોબીયા એ ચાઈલ્ડહુડ માં વધુ જોવા મળે છે.ટીનેજર age માં ઘણા બધા fear દૂર થઇ જાય છે પરંતુ કેટલાક fear adult life સુધી રહે છે.
• ઉદાહરણ: હાઈટ્સ (Heights), જળ (Water), પ્રાણીઓ (Animals), વગેરે.
• સ્પેસીફીક ફોબીયાના કેટલાક exapmples.
• •Acrophobia -fear of hieght (ઊંચાઈ નો ડર )
• •Hematophobia -fear of blood (બ્લડ નો ડર )
• •Claustrophobia -fear of closed space (બંધ જગ્યાનો ડર)
• •Gamophobia – Fear of marriage (મેરેજ નો ડર )
• •Insectophobia – Fear of insect (જીવજંતુઓનો ડર )
• •AIDS phobia – Fear of AIDS (AIDS નો ડર)
• •Zoophobia – Fear of animals (પ્રાણીઓનો ડર)
• •Algophobia – Fear of pain (પેઈન નો ડર )
• •Arachnophobia-Fear of spiders (સ્પાઇડર નો ડર)
• •Ophidiophobia -Fear of snakes (સાંપ નો ડર )
• •Aerophobia – Fear of flying (ઉડવાનો ડર)
• •Cynophobia – Fear of dogs (કુતરા થી ડર )
• •Trypanophobia – Fear of injections (ઇન્જેકશન નો ડર ).

Symptoms of Phobia

1. કંટ્રોલ લોસ થવો (Loss of Control):
   • વ્યક્તિએ સિચ્યુએશન (Situation) પરનું નિયંત્રણ (Control) ગુમાવવું.
2. ફેન્ટિંગ (Fainting):
   • પરસેવો થવો (Sweating), થાક (Fatigue) અને ચક્કર (Dizziness) સાથે.
3. એન્ઝાયટી (Anxiety):
   • **ફિયર રિસ્પોન્સ (Fear Response)**ની કારણે એન્ઝાયટી (Anxiety) વધે છે.
4. ડેઇલી ફંક્શન ઇમપેર્ડ થવા (Daily Function Impairment):
   • ડેઇલી એક્ટિવિટી (Daily Activities) ન કરવાના કારણથી વ્યક્તિનું જીવન પ્રભાવિત થાય છે.
5. એક્ટિવિટી અવોઇડ કરવી (Avoidance of Activity):
   • ફોબિયા (Phobia) સાથે સંકળાયેલી એક્ટિવિટીઝ (Activities) અથવા પરિસ્થિતિઓ (Situations) ટાળવી.

2. સોશ્યલ ફોબીયા (Social Phobia):

• સોશ્યલ સિટ્યુએશન (Social Situations) અથવા પબ્લિકમાં (Public) એમબેરેસમેન્ટ (Embarrassment) અને જજમેન્ટ (Judgment) નો ડર.
• ઉદાહરણ: પબ્લિક સ્પીકિંગ (Public Speaking), સોશ્યલ ગેધરિંગ (Social Gathering), વગેરે.

Definition:
અન્ય લોકોની સામે એક્ટિવિટી (Activity) કરવાનું કે વાતચીત (Interaction) કરવાનું ડર (Fear) અનુભવવું, તેને સોશ્યિલ ફોબીયા (Social Phobia) અથવા સોશ્યિલ એન્ઝાયટી ડીસઓર્ડર (Social Anxiety Disorder) કહેવાય છે.

Sign and Symptoms of Social Phobia

1. હાયપરવેન્ટીલેશન (Hyperventilation):
   • ઝડપી અને ઊંડા શ્વાસ લેવાથી શારીરિક તણાવ (Physical Stress) વધી જાય છે.
2. સ્વેટિંગ (Sweating):
   • ડર કે એન્ઝાયટી (Anxiety) દરમિયાન પર્સેવો વધે છે.
3. કોલ્ડ હેન્ડસ (Cold Hands):
   • નર્વસનેસ (Nervousness) અથવા **ડર (Fear)**ના કારણે હાથ ઠંડા પડી જાય છે.
4. પાલ્પીટેશન (Palpitation):
   • હાર્ટ રેટ (Heart Rate) વધે છે, જે એન્ઝાયટી રિસ્પોન્સ (Anxiety Response) દર્શાવે છે.
5. કન્ફ્યુઝન (Confusion):
   • સોશ્યલ ઇન્ટરેકશન (Social Interaction) દરમિયાન થોટ્સ (Thoughts) અસ્થિર થાય છે.
6. ફિયર (Fear):
   • જજમેન્ટ (Judgment) અથવા **એમબેરેસમેન્ટ (Embarrassment)**નો ડર (Fear).

3. એગોરાફોબીયા (Agoraphobia):

• કોઈ પણ પબ્લિક પ્લેસ (Public place) નો ડર જ્યાં વધુ crowd હોય અને તેમાં વ્યક્તિ ને એકલા હોવાનો ડર લાગતો હોય તેને એગોરાફોબીયા (Agoaphobia) કહે છે,(એક્ઝામ્પલ તરીકે સુપરમાર્કેટ).
• એગોરાફોબીયા (Agoaphobia) ની સિવિયારિટી (Severity) વધતી જાય છે.સિવિયર case માં વ્યક્તિ પોતાને ઘર માં જ બંધ કરી લે છે.

• એવી પરિસ્થિતિઓ (Situations) કે જ્યાં એસ્કેપ (Escape) કરવું મુશ્કેલ છે અથવા મદદ મળવી મુશ્કેલ છે, તેનો ડર (Fear).
• ઉદાહરણ: ખુલ્લી જગ્યાઓ (Open Spaces), ભીડભરેલા સ્થળો (Crowded Places), અથવા જમેથી બહાર જવું (Leaving Home).

SIGN AND SYMPTOMS OF AGORAPHOBIA (એગોરાફોબીયાના સાઈન અને સિમ્પટમ્સ)

• Fear (ડર) – Public place માં જવાનું ટાળશે.
• Dry Mouth (ડ્રાય માઉથ) – મોં સૂકાઈ જવું.
• Dyspnea (ડિસ્પનિયા) – શ્વાસ લેવામાં મુશ્કેલી.
• Speaking at increased speed or inability to speak (વધુ સ્પીડે બોલવું અથવા બોલી ન શકવું) – બોલવાની ઝડપ વધી જાય છે અથવા બોલી શકતું નથી.

DIAGNOSTIC EVALUATION (ડાયાગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન)

• History Collection (હિસ્ટ્રી કલેક્શન) –
• Physical Examination (ફિઝિકલ એક્ઝામીનેશન) –
• MSE (Mental Status Examination) – મેન્ટલ સ્ટેટસ એક્ઝામિનેશન
• Biochemical Test (બાયોકેમિકલ ટેસ્ટ)

TREATMENT OF PHOBIA (ફોબીયાની ટ્રીટમેન્ટ)

Pharmacotherapy (ફાર્માકોથેરાપી):

• Benzodiazepines (બેન્ઝોડાયએઝેપાઈન્સ): Alprazolam (આલપ્રાઝોલમ), Clonazepam (ક્લોનાઝેપામ), Diazepam (ડાયાઝેપામ).
• Antidepressants (એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ): Sertraline (સેર્ટ્રેલિન), Imipramine (ઈમિપ્રમાઈન).

Psychotherapy (સાયકોથેરાપી):

• Cognitive Behavioral Therapy (કોગનિટીવ બિહેવિયરલ થેરાપી) – વિચારો અને વ્યવહાર બદલવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી થેરાપી.
• Supportive Therapy (સપોર્ટિવ થેરાપી) – ભાવનાત્મક આધાર આપવા માટેની થેરાપી.
• Individual Therapy (ઇન્ડિવીજ્યુઅલ થેરાપી) – વ્યક્તિગત સ્તરે કરાતી થેરાપી.
• Group Therapy (ગ્રુપ થેરાપી) – જૂથમાં કરાતી થેરાપી.
• Exposure Therapy (એક્સપોઝર થેરાપી) – જે વસ્તુ કે પ્રવૃત્તિથી ડર લાગે છે, તે વસ્તુના એક્સપોઝર દ્વારા ડર દૂર કરવો.
• Systemic Desensitization (સિસ્ટેમિક ડિસેન્સિટાઈઝેશન) – Pharmacotherapy (ફાર્માકોથેરાપી):
  Benzodiazepines (બેન્ઝોડાયએઝેપાઈન્સ): Alprazolam (આલપ્રાઝોલમ), Clonazepam (ક્લોનાઝેપામ), Diazepam (ડાયાઝેપામ).
  Antidepressants (એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ): Sertraline (સેર્ટ્રેલિન), Imipramine (ઈમિપ્રમાઈન).
  
  Psychotherapy (સાયકોથેરાપી):
  Cognitive Behavioral Therapy (કોગનિટીવ બિહેવિયરલ થેરાપી) – વિચારો અને વ્યવહાર બદલવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી થેરાપી.
  Supportive Therapy (સપોર્ટિવ થેરાપી) – ભાવનાત્મક આધાર આપવા માટેની થેરાપી.
  Individual Therapy (ઇન્ડિવીજ્યુઅલ થેરાપી) – વ્યક્તિગત સ્તરે કરાતી થેરાપી.
  Group Therapy (ગ્રુપ થેરાપી) – જૂથમાં કરાતી થેરાપી.
  Exposure Therapy (એક્સપોઝર થેરાપી) – જે વસ્તુ કે પ્રવૃત્તિથી ડર લાગે છે, તે વસ્તુના એક્સપોઝર દ્વારા ડર દૂર કરવો.
  Systemic Desensitization (સિસ્ટેમિક ડિસેન્સિટાઈઝેશન) – પર્સન જેનાથી ડરે છે, તેનો કલ્પનશીલ એક્સપોઝર કરાવી ફોબિયા દૂર કરવો.પર્સન જેનાથી ડરે છે, તેનો કલ્પનશીલ એક્સપોઝર કરાવી ફોબિયા દૂર કરવો.

NURSING MANAGEMENT OF PATIENT WITH PHOBIA (ફોબીયાના પેશન્ટનું નર્સીંગ મેનેજમેન્ટ)

• ફોબીયા (Phobia) સાથે સંકળાયેલા ફિઝિકલ સિમ્પટમ્સ (Physical Symptoms), પ્રિસીપીટેટિંગ ફેક્ટર (Precipitating Factor) અને અવોઇડન્સ બિહેવિયર (Avoidance Behavior) પર ફોકસ કરવું જોઈએ.
• વધુ Anxiety (ઍન્ઝાયટી) ધરાવતા પેશન્ટના થોટ પ્રોસેસ (Thought Process), કોમ્યુનિકેશન (Communication), ફિઝિયોલોજીક રિસ્પોન્સ (Physiologic Response) અને **સાયકોમોટર રિસ્પોન્સ (Psychomotor Response)**નું ઓબઝર્વેશન કરવું જોઈએ.
• પેશન્ટની હાલની કન્ડિશન (Condition) કેવી છે અને સિમ્પટમ્સ (Symptoms) શરૂ થવા પહેલા શું થયું હતું તે બાબતે ડાયરેક્ટ પ્રશ્નો (Direct Questions) પૂછવા જોઈએ.
• Fatigue (થાક), મસલ્સ પેઇન (Muscle Pain), ઇટિંગ પેટર્ન (Eating Pattern), બોવેલ હેબિટ (Bowel Habit) અને સ્લીપિંગ પેટર્ન (Sleeping Pattern) જેવા સોમેટિક સિમ્પટમ્સ (Somatic Symptoms) વિશે પેશન્ટને પૂછવું જોઈએ.
• પેશન્ટને ખાતરી આપો કે તેઓ સેફ (Safe) છે. કોપિંગ સ્ટ્રેટેજીસ (Coping Strategies) પસંદ કરવા માટે પેશન્ટને ઇન્વોલ્વ (Involve) કરો.
• પેશન્ટ સાથે ગ્રુપ એક્ટિવિટી (Group Activity) માં હાજર રહેવું જોઈએ.
• ડ્રેસિંગ (Dressing), ટોયલેટિંગ (Toileting), અને બાથીંગ (Bathing) દરમિયાન પેશન્ટની પ્રાઇવસી (Privacy) જાળવવી જોઈએ.
• ડોક્ટરના પ્રિસ્ક્રિપ્શન (Prescription) મુજબ પેશન્ટને મેડિકેશન (Medication) આપવી અને મેડિસિન ની ઇફેક્ટિવનેસ (Medicine Effectiveness) અને સાઈડ ઇફેક્ટ્સ (Side Effects) ને મોનિટર (Monitor) કરવું જોઈએ.
• પેશન્ટને ખોટી ખાતરીઓ ન આપવી. પેશન્ટને તેમની ફીલિંગ્સ (Feelings) અને ઈમોશન્સ (Emotions) જાહેર કરવા માટે મોટીવેટ (Motivate) કરવું જોઈએ.
• પેશન્ટને તેમની એબીલિટી (Ability) અને સ્ટ્રેન્થ (Strength) ઓળખવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવું જોઈએ.
• Anxiety વધારતા (Anxiety-Inducing) સાઇન અને સિમ્પટમ્સ (Signs and Symptoms) અંગે પેશન્ટ સાથે ચર્ચા (Discussion) કરવી જોઈએ.
• પેશન્ટને અન્ય લોકો સાથે ઇન્ટરઍક્શન (Interaction) માટે મોટીવેટ (Motivate) કરવું જોઈએ.

ANXIETY DISORDERS (એંઝાયટી ડીસઓર્ડર્સ)

Here’s the refined content with English terms in brackets and important Gujarati words highlighted:

Anxiety (ઍન્ઝાયટી):
એવી કન્ડિશન (Condition) છે જેમાં વ્યક્તિ અતિશય ચિંતા (Worry), Fear (ડર) અને અસ્વસ્થતાની લાગણી (Feeling of Discomfort) ધરાવે છે.

Anxiety એ એક પ્રકારનું મેન્ટલ ડિસકમ્ફર્ટ (Mental Discomfort) છે, જે ફિઝિકલ સિમ્પટમ્સ (Physical Symptoms) સાથે દેખાય છે. તે સ્થિતિમાં ટેન્શન (Tension) ની લાગણી અને Fear (ડર) જોવા મળે છે.

Let me know if you need further modifications or additional details!

CLASSIFICATION OF ANXIETY DISORDERS (એંઝાયટી ડીસઓર્ડર નું ક્લાસીફિકેશન)

•GAD(જનરલાઇઝડ એંઝાયટી ડીસઓર્ડર)

•પેનિક એંઝાયટી ડીસઓર્ડર

GAD (Generalized Anxiety Disorder – જનરલાઇઝડ એંઝાયટી ડીસઓર્ડર):

જનરલાઇઝડ એંઝાયટી ડીસઓર્ડર એ એક એવી કન્ડિશન (Condition) છે, જેમાં દરરોજના Issues (મુદ્દા) અને Situations (પરિસ્થિતિઓ) બાબતે વધુ પડતી ચિંતા (Worry) જોવા મળે છે.

• તેનો સમયગાળો (Duration) 6 મહિનાથી વધુ હોય છે.
• Male (પુરુષ) કરતા Female (સ્ત્રીઓ) માં આ ડિસઓર્ડર (Disorder) વધુ જોવા મળે છે.

CAUSES OF GAD (જનરલાઇઝડ એંઝાયટી ડીસઓર્ડરના કારણો)

Chemical Imbalance (કેમિકલ ઇમબેલેન્સ):

GABA (Gamma Aminobutyric Acid – ગામ્મા અમાઈનો બ્યુટાયરિક એસિડ) ન્યુરોટ્રાન્સમીટરનું લેવલ ઓછું થવાથી Anxiety (ઍન્ઝાયટી) થવાની શક્યતા રહે છે.

Psychodynamic Theory (સાયકોડાયનેમિક થિયરી):

Repression (રિપ્રેશન) એટલે કે Unconsciously (અનજાણતાં) કોઈ ઇવેન્ટ (Event) ને ભૂલી જવું (Forgetting), જેના કારણે Generalized Anxiety Disorder (જનરલાઇઝડ એંઝાયટી ડીસઓર્ડર) થવાની શક્યતા રહે છે.

Cognitive Theory (કોગનિટીવ થિયરી):

વ્યક્તિને વારંવાર Negative Thoughts (નેગેટિવ થોટ્સ) આવવાથી તે Anxiety (ઍન્ઝાયટી) અનુભવી શકે છે.

Learning Theory (લર્નિંગ થિયરી):

**Stressful Stimulus (સ્ટ્રેસફૂલ સ્ટીમ્યુલસ)**ના Contact (સંપર્ક) માં આવવાથી પણ Anxiety (ઍન્ઝાયટી) થવાની શક્યતા રહે છે.

Medication (મેડિકેશન):

કેટલાક Medicines (મેડિસિન્સ) Anxiety Levels (ઍન્ઝાયટી લેવલ) વધારશે, જેમ કે:

• Sodium Lactate (સોડિયમ લેક્ટેટ).

Medical Conditions (મેડિકલ કન્ડિશન):

નિમ્ન કન્ડિશન્સ (Conditions) Anxiety ને પેદા કરી શકે છે:

• Acute Myocardial Infarction (એક્યૂટ માયોકારડીયલ ઇન્ફારકશન)
• Hypoglycemia (હાયપોગ્લાયસેમિયા)
• Caffeine Intoxication (કેફીન ઈન્ટોક્સીકેશન)
• Substance Abuse (સબ્સ્ટન્સ એબ્યુઝ)
• Encephalitis (એન્સેફેલાઈટીસ)
• Brain Injury (બ્રેઈન ઇનજયુરી).

SIGN AND SYMPTOMS OF GAD-GAD ના સાઈન અને સિમ્પટમ્સ

Psychological Symptoms (સાયકોલોજીકલ સિમ્પટમ્સ):

• Anxious Mood (ચિંતાવાળી મનોદશા)
• Fear (ડર)
• Irritability (ઈરીટેબીલિટી)
• Nightmares (નાઈટમેર્સ)

GI Symptoms (ગેસ્ટ્રો-ઇન્ટેસ્ટાઇનલ સિમ્પટમ્સ):

• Anorexia (એનોરેકસિયા)
• Nausea (ઊલટીનું મન)
• Abdominal Cramps (એબ્ડોમીનલ ક્રેમ્પસ)
• Dry Mouth (ડ્રાય માઉથ)

Cardiovascular Symptoms (કાર્ડીયોવાસક્યુલર સિમ્પટમ્સ):

• Palpitation (પાલ્પીટેશન)
• Chest Pain (ચેસ્ટ પેઈન)
• Bounding Pulse (બાઉન્ડિંગ પલ્સ)
• Tachycardia (ટેકીકાર્ડીયા)

Other Symptoms (અન્ય સિમ્પટમ્સ):

• Urinary Incontinence (યુરિનરી ઇન્કન્ટીનેન્સી)
• Diaphoresis (ડાયાફોરેસીસ)
• Sleep Disturbance (સ્લીપ ડિસ્ટર્બન્સ)
• Breathing Difficulty (બ્રિથીંગ ડિફિકલ્ટી)

TREATMENT OF GAD (GAD ની ટ્રીટમેન્ટ)

Generalized Anxiety Disorder (જનરલાઇઝડ એંઝાયટી ડીસઓર્ડર) ને થેરાપી (Therapy) અને મેડિકેશન (Medication) નો કમ્બાઇન યુઝ (Combined Use) કરીને ટ્રીટ (Treat) કરવામાં આવે છે.

Medication (મેડિકેશન):

• Benzodiazepines (બેન્ઝોડાયએઝેપાઈન્સ): જેમ કે Librium (લીબ્રિયમ), Ativan (એટીવાન), અને Valium (વેલિયમ).
• Antidepressants (એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ):
  • SSRIs (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors – એસએસઆરઆઈએસ)
  • SNRIs (Serotonin-Norepinephrine Reuptake Inhibitors – એસએનઆરઆઈએસ) ગ્રુપની એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ.

CBT (Cognitive Behavioral Therapy – કોગનિટીવ બિેહેવિયરલ થેરાપી):

• CBT એ GAD (જનરલાઇઝડ એંઝાયટી ડીસઓર્ડર) ની ટ્રીટમેન્ટ (Treatment) માટેની સાયકોલોજીકલ મેથડ (Psychological Method) છે.
• આ થેરાપી પેશન્ટને Anxiety (ઍન્ઝાયટી) કન્ટ્રીબ્યુટ કરતા (Contributing) થોટ પ્રોસેસ (Thought Processes) અને બિેહેવિયર (Behavior) બદલવા અને સમજવા માટે હેલ્પ (Help) કરશે.

Support Group (સપોર્ટ ગ્રુપ):

• GAD સાથે સંઘર્ષ કરનાર લોકો સાથે કનેક્ટ (Connect) રહેવું, જેથી Anxiety (ઍન્ઝાયટી) નો સામનો કરવા માટે જરૂરી Tips (ટિપ્સ) મળી રહે.

Alternative Therapies (અલ્ટરનેટિવ થેરાપીસ):

• કેટલાક લોકો Anxiety Symptoms (ઍન્ઝાયટી સિમ્પટમ્સ) દૂર કરવા માટે નીચેની અલ્ટરનેટિવ થેરાપી (Alternative Therapies) નો ઉપયોગ કરે છે:
  • Acupuncture (એકયુપંક્ચર)
  • Yoga (યોગા)
  • Herbal Therapies (હર્બલ થેરાપીસ)

NURSING MANAGEMENT OF PATIENT WITH GAD – (GAD ના પેશન્ટનું નર્સીંગ મેનેજમેન્ટ)

• પેશન્ટ જ્યારે Nervousness (નર્વસનેસ), Fear (ડર) અને Anxiety (એંઝાયટી) ની ફીલિંગ (Feeling) બતાવે ત્યારે Anxiety Assessment (એંઝાયટી માટે અસેસમેન્ટ) કરવું જોઈએ.
• Autonomic Nervous System (ઓટોનોમિક નર્વ્સ સિસ્ટમ) ને અસેસ (Assess) કરવી જોઈએ, જેમાં Heart Rate (હાર્ટ રેટ), Breathing (શ્વાસ લેવામાં તકલીફ), Sweating (પરસેવો), Dry Mouth (ડ્રાય માઉથ), અને Tremor (ધ્રુજારી) જેવા લક્ષણોનું અસેસમેન્ટ (Assessment) કરવું.
• Anxiety Tools (એંઝાયટી ટુલ્સ) નો ઉપયોગ કરીને Symptoms Severity (સિમ્પટમ્સની સિવિયારિટી) ચેક કરવી.
• Healthcare Team (હેલ્થકેર ટીમ) એ ક્લોઝલી (Closely) કામ કરવું જોઈએ, જેમાં Psychiatrist (સાયકીયાટ્રીસ્ટ), Psychologist (સાયકોલોજિસ્ટ), Nurse (નર્સ) અને અન્ય Healthcare Workers (હેલ્થકેર વર્કર્સ) સાથે Comprehensive Healthcare (કંપનીહેંસીવ હેલ્થકેર) પૂરી પાડવી.
• Doctor’s Prescription (ડોક્ટરના પ્રિસ્ક્રિપ્શન) મુજબ Benzodiazepines (બેન્ઝોડાયએઝેપાઈન્સ) અને Antidepressants (એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ) જેવી મેડિકેશન (Medication) આપવી.
• GAD (જનરલાઇઝડ એંઝાયટી ડીસઓર્ડર) ના Risk Factors (રિસ્ક ફેક્ટર), Symptoms (સિમ્પટમ્સ), અને Treatment (ટ્રીટમેન્ટ) બાબતે Health Education (હેલ્થ એજ્યુકેશન) પેશન્ટ અને તેના Family (ફેમિલી) ને પૂરી પાડવી.
• Regular Exercise (રેગ્યુલર એક્સરસાઈઝ), Healthy Eating (હેલ્થી ઇટિંગ), Adequate Sleep (એડિકવેટ સ્લીપ) અને Stress Management Techniques (સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ ટેક્નિક) વિશે Education (એજ્યુકેશન) આપવું, જેથી Anxiety Symptoms (એંઝાયટી સિમ્પટમ્સ) ને ઘટાડી શકાય.
• પેશન્ટને Emotional Support (ઈમોશનલ સપોર્ટ) આપવો અને Counseling (કાઉન્સેલિંગ) કરવું.
• Regular Follow-Up Assessment (રેગ્યુલર ફોલો-અપ અસેસમેન્ટ) કરવું, જેથી પેશન્ટનો Progress (પ્રોગ્રેસ) Monitor (મોનિટર) કરી શકાય અને Treatment Plan (ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન) જરૂરિયાત પ્રમાણે Adjust (એડજસ્ટ) કરી શકાય.

PANIC ANXIETY DISORDER (પેનિક એંઝાયટી ડીસઓર્ડર)

Panic Anxiety Disorder (પેનિક એંઝાયટી ડિસઓર્ડર):
આ એક એવો Disorder (ડિસઓર્ડર) છે જેમાં ધારેલ ન હોય એવા (Unexpected) અને વારંવાર Fear (ડર) ના Episodes (એપિસોડ્સ) Physical Symptoms (ફિઝિકલ સિમ્પટમ્સ) સાથે જોવા મળે છે.

Physical Symptoms (ફિઝિકલ સિમ્પટમ્સ):

• Chest Pain (ચેસ્ટ પેઈન)
• Increased Heart Rate (હાર્ટ રેટ વધવું)
• Breathing Difficulty (બ્રિથીંગ ડિફિકલ્ટી)
• Dizziness (ડીઝીનેસ)
• Abdominal Pain (એબ્ડોમીનલ પેઈન)

CUASES OF PANIC ANXIETY DISORDER (પેનિક એંઝાયટી ડીસઓર્ડરના કારણો)

Chemical Imbalance (કેમિકલ ઇમબેલેન્સ):

GABA (Gamma Aminobutyric Acid – ગામ્મા અમાઈનો બ્યુટાયરિક એસિડ) ન્યુરોટ્રાન્સમીટરનું લેવલ ઓછું થવાથી Anxiety (એંઝાયટી) થવાની શક્યતા રહે છે.

---

Psychodynamic Theory (સાયકોડાયનેમિક થિયરી):

Repression (રિપ્રેશન) એટલે કે Unconsciously (અનજાણતાં) કોઈ Event (ઇવેન્ટ) ને ભૂલી જવું (Forgetting), જેના કારણે Generalized Anxiety Disorder (જનરલાઇઝડ એંઝાયટી ડીસઓર્ડર) થવાની શક્યતા રહે છે.

---

Cognitive Theory (કોગનિટીવ થિયરી):

વ્યક્તિને વારંવાર Negative Thoughts (નેગેટિવ થોટ્સ) આવવાથી તે Anxiety (એંઝાયટી) અનુભવી શકે છે.

---

Learning Theory (લર્નિંગ થિયરી):

**Stressful Stimulus (સ્ટ્રેસફૂલ સ્ટીમ્યુલસ)**ના Contact (સંપર્ક) માં આવવાથી પણ Anxiety (એંઝાયટી) થવાની શક્યતા રહે છે.

---

Medication (મેડિકેશન):

કેટલાક Medicines (મેડિસિન્સ) Anxiety Levels (એંઝાયટી લેવલ) વધારશે, જેમ કે:

• Sodium Lactate (સોડિયમ લેક્ટેટ)

---

Medical Conditions (મેડિકલ કન્ડિશન):

નિમ્ન Conditions (કન્ડિશન્સ) Anxiety (એંઝાયટી) પેદા કરી શકે છે:

• Acute Myocardial Infarction (એક્યૂટ માયોકારડીયલ ઇન્ફારકશન)
• Hypoglycemia (હાયપોગ્લાયસેમિયા)
• Caffeine Intoxication (કેફીન ઈન્ટોક્સીકેશન)
• Substance Abuse (સબ્સ્ટન્સ એબ્યુઝ)
• Encephalitis (એન્સેફેલાઈટીસ)
• Brain Injury (બ્રેઈન ઇનજયુરી)

SIGN AND SYMTOMPS OF PANIC DISORDER (પેનિક એંઝાયટી ડીસઓર્ડરના સાઈન અને સિમ્પટમ્સ)

Psychological Symptoms (સાયકોલોજીકલ સિમ્પટમ્સ):

• Anxious Mood (ચિંતાવાળી મનોદશા)
• Fear (ડર)
• Irritability (ઈરીટેબીલિટી)
• Nightmares (નાઈટમેર્સ)
• Depression (ડિપ્રેસન)
• Agoraphobia (એગોરાફોબીયા)

GI Symptoms (ગેસ્ટ્રો-ઇન્ટેસ્ટાઇનલ સિમ્પટમ્સ):

• Anorexia (એનોરેકસિયા) – Appetite Loss (ભૂખ ન લગવી)
• Nausea (ઊલટીનું મન થવું)
• Abdominal Cramps (એબ્ડોમીનલ ક્રેમ્પસ)
• Dry Mouth (ડ્રાય માઉથ)

Cardiovascular Symptoms (કાર્ડીયોવાસક્યુલર સિમ્પટમ્સ):

• Palpitations (પાલ્પીટેશન) – Increased Heart Rate (હાર્ટ રેટ વધવું)
• Chest Pain (ચેસ્ટ પેઈન)
• Bounding Pulse (બાઉન્ડિંગ પલ્સ)
• Tachycardia (ટેકીકાર્ડીયા)

Other Symptoms (અન્ય સિમ્પટમ્સ):

• Urinary Incontinence (યુરિનરી ઇન્કન્ટીનેન્સી)
• Diaphoresis (ડાયાફોરેસીસ) – Excessive Sweating (વધુ પડતો પરસેવો)
• Sleep Disturbance (સ્લીપ ડિસ્ટર્બન્સ)
• Breathing Difficulty (બ્રિથીંગ ડિફિકલ્ટી)
• Numbness (નમ્બનેસ) – Tingling Sensation (ખાલી ચડવી

DIAGNOSIS (ડાયાગનોસીસ)

• Physical Examination (ફિઝિકલ એક્ઝામીનેશન):
• History Collection (હિસ્ટ્રી કલેક્શન)
• Family History (ફેમિલી હિસ્ટ્રી)
• MSE (Mental Status Examination – મેન્ટલ સ્ટેટ્સ એક્ઝામિનેશન)
• MRI (Magnetic Resonance Imaging – એમઆરઆઈ)
• CT Scan (Computed Tomography Scan – સીટીસ્કેન)
• X-ray (એક્સ-રે)

TREATMENT OF PANIC ANXIETY DISORDER (પેનિક એંઝાયટી ડીસઓર્ડર ની ટ્રીટમેન્ટ)

Medication (મેડિકેશન):

• Benzodiazepines (બેન્ઝોડાયએઝેપાઈન્સ): જેમ કે Librium (લીબ્રિયમ), Ativan (એટીવાન), અને Valium (વેલિયમ).
• Antidepressants (એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ):
  • SSRIs (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors – એસએસઆરઆઈએસ)
  • SNRIs (Serotonin-Norepinephrine Reuptake Inhibitors – એસએનઆરઆઈએસ).
• Beta Blockers (બીટા બ્લોકર્સ): Medication (મેડિકેશન) નો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

---

CBT (Cognitive Behavioral Therapy – કોગનિટીવ બિહેવિયરલ થેરાપી):

• CBT એ Treatment (ટ્રીટમેન્ટ) માટેની Psychological Method (સાયકોલોજીકલ મેથડ) છે.
• આ થેરાપી Patient (પેશન્ટ) ને Anxiety (એંઝાયટી) Contributing (કન્ટ્રીબ્યુટ કરતા) Thought Processes (થોટ પ્રોસેસ) અને Behavior (બિહેવિયર) ને Change (ચેન્જ) કરવા તથા સમજવા માટે Help (હેલ્પ) કરે છે.

---

Support Group (સપોર્ટ ગ્રુપ):

• જે લોકો ને Panic Disorder (પેનિક ડીસઓર્ડર) થયેલ હોય તેવા લોકો સાથે Connect (કનેક્ટ) રહેવું, જેથી Anxiety (એંઝાયટી) નો સામનો કરવા માટે જરૂરી Tips (ટિપ્સ) મળી રહે.

---

Family Therapy (ફેમિલી થેરાપી):

• Panic Anxiety Disorder (પેનિક એંઝાયટી ડીસઓર્ડર) ના Management (મેનેજમેન્ટ) માટે Family Therapy (ફેમિલી થેરાપી) ઉપયોગી છે.

---

Alternative Therapies (અલ્ટરનેટિવ થેરાપીસ):

• કેટલાક લોકો Anxiety Symptoms (એંઝાયટી સિમ્પટમ્સ) દૂર કરવા માટે નીચેની Alternative Therapies (અલ્ટરનેટિવ થેરાપીસ) નો ઉપયોગ કરે છે:
  • Acupuncture (એકયુપંક્ચર)
  • Yoga (યોગા)
  • Herbal Therapies (હર્બલ થેરાપીસ)

NURSING MANAGEMENT OF PATIENT WITH PANIC ANXIETY DISORDERS (પેનિક એંઝાયટી ડીસઓર્ડરના પેશન્ટનું નર્સીંગ મેનેજમેન્ટ)

• Patient (પેશન્ટ) ને **Panic Attack (પેનિક એટેક)**ને વધુ Realistic (વાસ્તવિક) અને Positive Way (પોઝિટિવ રીત) માં જોવા માટે Negative Thoughts (નેગેટિવ વિચારો) બદલી શકાય તેવું શીખવવું જોઈએ.
• Patient (પેશન્ટ) ને Panic Attack (પેનિક એટેક) માટે સંભવિત **Triggers (ટ્રિગર્સ)**ને Identify (ઓળખવા) માટે Help (હેલ્પ) કરો, જેમ કે ચોક્કસ Thought (વિચાર) અથવા Situation (સિચ્યુએશન).
• Patient (પેશન્ટ) ને Anxiety (એંઝાયટી) પહેલાના **Thoughts (વિચારો)**ને Recognize (ઓળખવા) અને તેનું Evaluation (ઇવાલ્યુએશન) કરવામાં Help (હેલ્પ) કરો અને પછી વધુ Realistic Perception (વાસ્તવિક પરસેપશન) મેળવવામાં મદદ કરો.
• Doctor’s Prescription (ડોક્ટર ના પ્રિસ્ક્રિપ્શન) મુજબ Benzodiazepines (બેન્ઝોડાયએઝેપાઈન્સ) અને Antidepressants (એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ) જેવી Medication (મેડિકેશન) આપવી જોઈએ.
• Panic Disorder (પેનિક ડિસઓર્ડર) ના Risk Factors (રિસ્ક ફેક્ટર્સ), Symptoms (સિમ્પટમ્સ) અને Treatment (ટ્રીટમેન્ટ) બાબતે Health Education (હેલ્થ એજ્યુકેશન) પેશન્ટ અને તેના Family (ફેમિલી) ને પૂરી પાડવી જોઈએ.
• Patient (પેશન્ટ) ને Emotional Support (ઈમોશનલ સપોર્ટ) આપવો જોઈએ અને Counseling (કાઉન્સેલિંગ) કરવું જોઈએ.
• Regular Follow-Up Assessment (રેગ્યુલર ફોલો અપ અસેસમેન્ટ) કરવું, જેથી Patient’s Progress (પેશન્ટનો પ્રોગ્રેસ) Monitor (મોનિટર) કરી શકાય અને Treatment Plan (ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન) જરૂરિયાત મુજબ Adjust (એડજસ્ટ) કરી શકાય.

OBSESSIVE COMPALSIVE DISORDERS(OCD) (ઓબસેસીવ કમ્પલઝીવ ડીસઓર્ડર્સ-OCD)

bsessive-Compulsive Disorder (OCD – ઓબ્સેસિવ-કમ્પલ્સિવ ડિસઓર્ડર):
આ એક Common (સામાન્ય), Chronic (ક્રોનિક) અને લાંબા સમય સુધી ચાલતો Disorder (ડિસઓર્ડર) છે, જેમાં વ્યક્તિને Uncontrollable (કંટ્રોલ ન થાય તેવા) વારંવાર Thoughts (વિચારો) આવે છે (Obsession – ઓબસેસન) અને તે Behaviors (બિહેવિયર) (Compulsion – કમ્પલઝન) ધરાવે છે, જે તેને વારંવાર Repeat (રિપીટ) કરવાની Urge (ઇચ્છા) અનુભવાય છે.

• Obsession (ઓબસેસન): Repeated Thoughts (વારંવારના વિચારો)
• Compulsion (કમ્પલઝન): Repetitive Behaviors (વારંવારના બિહેવિયર)

Obsession (ઓબસેસન) અને Compulsion (કમ્પલઝન) વારંવાર Observe (જોઈ શકાય) થાય છે.

Obsession (ઓબસેસન):
વ્યક્તિ ઈચ્છા ન હોવા છતાં (Unwanted) Thoughts (વિચારો) નું Repetition (રિપીટેશન) થાય છે અને આ બધું Conscious State (જાગૃત અવસ્થામાં) જ થાય છે. આ Anxiety (એંઝાયટી) અને Fear (ડર) નું કારણ બને છે.

Example (ઉદાહરણ):

• વ્યક્તિને Germs (જીવજંતુઓ) અથવા Contamination (કન્ટામિનેશન) ના વારંવાર Thoughts (વિચારો) આવે છે.

Compulsion (કમ્પલઝન):
ઇચ્છા ન હોવા છતાં (Without Desire), Purposeful Actions (હેતુ વગરની ક્રિયાઓ) નું સતત Repetition (રિપીટેશન) કરવું, જે Control (કંટ્રોલ) કરી શકાતું નથી.

Example (ઉદાહરણ):

• વારંવાર Hand Washing (હાથ ધોવું).
• Checking (ચેક કરવું) કે દરવાજો Locked (લોક્ડ) છે કે નહીં.

CAUSES OF OCD-(OCD ના કારણો)

Biological Factor (બાયોલોજીકલ ફેક્ટર):

• જો Parents (પેરેન્ટ્સ) અથવા Siblings (ભાઈ-બહેન) ને OCD (ઓસીડી) હોય, તો તેના થવાની Possibility (શક્યતા) વધી જાય છે.
• Identical Twins (આઇડેન્ટિકલ ટ્વિન્સ) ને Dizygotic Twins (ડાયઝાઈગોટીક ટ્વિન્સ) કરતા OCD (ઓસીડી) થવાની Chance (શક્યતા) વધારે હોય છે.

Brain Chemistry (બ્રેઈન કેમિસ્ટ્રી):

• Serotonin (સેરોટોનીન) Neurotransmitter (ન્યુરોટ્રાન્સમિટર) ના Imbalance (ઇમબેલેન્સ) ને કારણે Mood (મૂડ) માં ફેરફાર જોવા મળે છે.

Environmental Factor (ઇન્વાયર્નમેન્ટલ ફેક્ટર):

• Traumatic Events (ટ્રોમેટિક ઇવેન્ટ) (આઘાતજનક ઘટનાઓ), Abuse (એબ્યુઝ) અને Stress (સ્ટ્રેસ) ના કારણે OCD Symptoms (ઓસીડી ના સિમ્પટમ્સ) જોવા મળે છે.

Cognitive Factor (કોગનિટીવ ફેક્ટર):

• ચોક્કસ Thought Patterns (વિચારોની પેટર્ન) અને Beliefs (માન્યતાઓ), જેમ કે Excessive Need for Control (કન્ટ્રોલ ની વધુ પડતી જરૂરિયાત), OCD (ઓસીડી) માં પરિણમે છે.

Neurological Factor (ન્યુરોલોજીકલ ફેક્ટર):

• Brain Structure (બ્રેઈન ના સ્ટ્રક્ચર) અને Function (ફંક્શન) માં Abnormalities (એબનોર્માલિટી) ના કારણે OCD (ઓસીડી) થઇ શકે છે.

Infection (ઇન્ફેક્શન):

• Streptococcal Infection (સ્ટ્રેપટોકોકલ ઇન્ફેક્શન) ને કારણે OCD (ઓસીડી) થવાની શક્યતા રહે છે.

CLINICAL MANIFESTATION OF OCD-(OCD નું ક્લિનિકલ મેંનીફેસ્ટેશન)

Obsession (ઓબસેસન):

• Fear of Contamination (ક્ન્ટામિનેશન નો Fear)
• Doubting (શંકા)
• Need for Order (ઓર્ડર માટેની જરૂરિયાત)
• Aggressive Thoughts (આક્રમક વિચારો)

---

Compulsion (કમ્પલઝન):

• Washing/Cleaning (વોશિંગ / ક્લીનીંગ)
• Checking (ચેકીંગ) (e.g., Locks (લોક્સ), Door (દરવાજા))
• Activity Repetition (એક્ટિવિટી રીપિટેશન) (e.g., Counting (વારંવાર કાઉન્ટિંગ કરવું))
• Touching (ટચિંગ) (e.g., repeatedly Touching Walls (વૉલ ને વારંવાર ટચ કરવું))

TREATMENT MODALITIES-(ટ્રીટમેન્ટ મોડાલિટીઝ)

Pharmacological Treatment (ફાર્માકોલોજીકલ ટ્રીટમેન્ટ):

Benzodiazepines (બેન્ઝોડાયએઝેપાઇન):

• Alprazolam (આલપ્રાઝોલમ): 0.5-1 mg/day
• Clonazepam (ક્લોનાઝેપામ): 0.25-0.5 mg/day

Antidepressants (એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ):

• Clomipramine (ક્લોમીપ્રામાઈન)
• Fluoxetine (ફલૂકઝેટીન)
• Fluvoxamine (ફલૂવોકઝામાઈન)

Antipsychotics (એન્ટીસાયકોટીક):

• Used for Severe Anxiety (સિવિયર એંઝાયટી) અને Tics Disorder (ટિક્સ ડીસઓર્ડર) ના History (હિસ્ટ્રી) હોય ત્યારે.
• Haloperidol (હેલોપેરિડોલ)
• Risperidone (રિસ્પેરીડીન)

ECT (Electro-Convulsive Therapy – ઇલેક્ટ્રો-કનવલઝીવ થેરાપી):

• OCD (ઓસીડી) સાથે Severe Depression (સિવિયર ડિપ્રેસન) હોય ત્યારે ECT નો ઉપયોગ થાય છે.
• Suicide Risk (સ્યુસાઈડ નું રિસ્ક) હોય અથવા અન્ય Treatment Fails (ટ્રીટમેન્ટ ફેઈલ) જાય ત્યારે ECT જરૂરી છે.

Self-Help Group (સેલ્ફ હેલ્પ ગ્રુપ):

• Healthy Lifestyle (હેલ્ધી લાઈફ સ્ટાઇલ) મેન્ટેન રાખવી.
• Warning Signs (વોર્નિંગ સાઈન) માટે Aware (એવેર) રહેવું જોઈએ.
• Relaxation Techniques (રિલેક્સેશન ટેકનિક):
  • Yoga (યોગા)
  • Meditation (મેડિટેશન)
  • Massage (મસાજ)

Psychotherapy (સાયકોથેરાપી):

• Psychodynamic Psychotherapy (સાયકોડાયનેમિક સાયકોથેરાપી)
• Cognitive Behavioral Therapy (CBT – કોગનિટીવ બિહેવિયરલ થેરાપી)
• Supportive Therapy (સપોર્ટિવ થેરાપી)

NURSING MANAGEMENT OF PATIENT WITH OCD-(OCD ના પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ)

Common Nursing Diagnoses for OCD Patients (OCD ના પેશન્ટના કોમન નર્સિંગ ડાયાગનોસિસ):

• Severe Anxiety (સિવિયર એંઝાયટી)
• Impaired Communication (ઈમ્પેર્ડ કોમ્યુનિકેશન)
• Altered Coping Ability (અલ્ટર્ડ કોપિંગ એબીલિટી)
• Impaired Judgment (ઈમ્પેર્ડ જજમેન્ટ)
• Disturbed Sleep Pattern (ડિસ્ટર્બ સ્લીપ પેટર્ન)
• Lower Self-Esteem (લોવર સેલ્ફ એસ્ટીમ)

1. Severe Anxiety (સિવિયર એંઝાયટી):

Objectives (ઓબ્જેક્ટિવ્સ):

• Reduce Anxiety (એંઝાયટી ઘટાડવી).
• Minimize Compulsive Behavior (કમ્પલઝીવ બિહેવિયર ઘટાડવું).

Nursing Interventions (નર્સિંગ ઇન્ટરવેનશન):

• Observe Anxiety Levels (એંઝાયટી લેવલ ઓબઝર્વેશન) અને Establish Relationship (રિલેશન સ્થાપિત કરવું) with Respect (રિસ્પેક્ટ), Warmth (વૉર્મથ), and Empathy (એમ્પથી).
• Provide a Clean and Comfortable Environment (ક્લીન અને comfortable environment).
• Motivate the Patient (પેશન્ટ) to discuss their Anxiety (એંઝાયટી).
• Identify Anxiety-Producing Situations (એંઝાયટી પ્રોડ્યુસ કરતી સિચ્યુએશન) and provide Psychological Support (સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ).
• Encourage the Patient (પેશન્ટ) to express their Feelings (ફીલિંગ્સ) and work on alleviating their Fear (ફિયર).
• Discourage Compulsive Behaviors (કમ્પલઝીવ બિહેવિયર) and administer Medications (મેડિકેશન) as per Prescription (પ્રિસ્ક્રિપ્શન).

2. Impaired Communication (ઈમ્પેર્ડ કોમ્યુનિકેશન):

Objectives (ઓબ્જેક્ટિવ્સ):

• Improve Communication (કોમ્યુનિકેશન ઈમ્પ્રુવ કરવું).
• Enhance Social Interaction (સોશ્યલ ઇન્ટરેક્શન વધારવું).

Nursing Interventions (નર્સિંગ ઇન્ટરવેનશન):

• Provide a Trusting Environment (ટ્રસ્ટિંગ Environment).
• Help develop an Effective Relationship (ઇફેક્ટિવ રિલેશનશિપ) with the Patient (પેશન્ટ).
• Discover the Source of Anxiety (એંઝાયટી ના સોર્સ) and observe for other Symptoms (સિમ્પટમ્સ) like Rigidity (રિજિડિટી) and Ambivalence (એમવેબીલેન્સ).
• Motivate the Patient (પેશન્ટ) to engage in conversations with others.
• Communicate in a Simple (સરળ) and Concise (ટૂંકમાં) manner, teaching Communication Skills (કોમ્યુનિકેશન સ્કિલ).

3. Altered Coping Ability (અલ્ટર્ડ કોપિંગ એબીલિટી):

Objectives (ઓબ્જેક્ટિવ્સ):

• Improve Coping Abilities (કોપિંગ એબીલિટી ઈમ્પ્રુવ કરવી).
• Help manage Obsessive-Compulsive Behaviors (ઓબસેસીવ-કમ્પલઝીવ બિહેવિયર્સ).

Nursing Interventions (નર્સિંગ ઇન્ટરવેનશન):

• Assess the Coping Abilities (કોપિંગ એબીલિટીનું લેવલ અસેસ કરવું).
• Build a relationship with the Patient (પેશન્ટ) with Warmth (વૉર્મથ) and Respect (રિસ્પેક્ટ).
• Fulfill the Dependency Needs (ડિપેન્ડન્સી જરૂરિયાતો) of the Patient (પેશન્ટ) and provide Positive Reinforcement (પોઝિટિવ રેઇન્ફોર્સમેન્ટ).
• Accept the Patient’s Compulsive Behaviors (કમ્પલઝીવ બિહેવિયર્સ) initially.
• Gradually set Limits on Ritualistic Behavior (ધાર્મિક વર્તણૂક પર ધીમે ધીમે લિમિટ મૂકો).
• Do not punish the Patient (પેશન્ટ) for their Symptoms (સિમ્પટમ્સ).
• Observe how many times the Patient (પેશન્ટ) engages in Hand Washing (હેન્ડ વોશિંગ) within an hour.
• Teach new Adaptation Skills (એડેપ્ટેશન સ્કિલ) to deal with Ritualistic Behavior (ધાર્મિક વર્તણૂક).
• Use Cognitive and Modeling Therapy (કોગનિટીવ તથા મોડેલિંગ થેરાપી) to modify Behaviors (બિહેવિયર્સ).

CONVERSION DISORDERS-(કન્વરઝન ડીસઓર્ડર્સ)

Conversion Disorders (કન્વરઝન ડીસઓર્ડર્સ):
આ Somatoform Disorders (સોમેટોફોર્મ ડીસઓર્ડર્સ) છે, જેમાં Anxiety (એંકઝાયટી) Physical Symptoms (ફિઝિકલ સિમ્પટમ્સ) માં Convert (કન્વર્ટ) થાય છે.

• આમાં વ્યક્તિ પોતાની અંદર ની Anxiety (એંકઝાયટી) અથવા Tension (ટેન્શન) ને Physical Movement (ફિઝિકલ મૂવમેન્ટ) દ્વારા Express (પ્રદર્શિત) કરે છે.

Common Examples of Conversion Symptoms (કન્વરઝન સિમ્પટમ્સના કોમન ઉદાહરણ):

• Paralysis (પેરાલાયસિસ)
• Blindness (બ્લાઈન્ડનેસ)
• Seizures (સીઝર્સ)
• Aphonia (એફોનિયા)
• Amnesia (એમનેઝિયા)
• Dementia (ડિમેનસીયા)
• Hallucinations (હેલ્યુઝીનેશનલ)

CAUSES OF CONVERSION DISORDERS-(કન્વરઝન ડિસઓરડર્સના કારણો)

Factors Contributing to Conversion Disorders (કન્વરઝન ડીસઓર્ડર્સના ફેક્ટર્સ):

1. Genetic Factors (જિનેટિક ફેક્ટર્સ):
   • પરિવારમાં Genetic Predisposition (જિનેટિક પ્રિડિસ્પોઝિશન) હોવી.
2. Biochemical Factors (બાયોકેમિકલ ફેક્ટર્સ):
   • Neurotransmitter Imbalance (ન્યુરોટ્રાન્સમિટર ઇમબેલેન્સ), જેમ કે Serotonin (સેરોટોનીન) અને Dopamine (ડોપામિન).
3. Psychological Factors (સાયકોલોજીકલ ફેક્ટર્સ):
   • Stress (સ્ટ્રેસ) અને **Anxiety (એંકઝાયટી)**ના કારણે **Physical Symptoms (ફિઝિકલ સિમ્પટમ્સ)**નું વિકાસ.
4. Trauma (ટ્રોમા):
   • Emotional (ઈમોશનલ) અથવા Physical Trauma (ફિઝિકલ ટ્રોમા) જેવા Triggers (ટ્રિગર્સ).
5. Personality Factors (પર્સનાલીટી ફેક્ટર્સ):
   • Histrionic Personality (હિસ્ટ્રિઓનિક પર્સનાલીટી) અથવા Dependency Traits (ડિપેન્ડન્સી ટ્રેઇટ્સ) ધરાવતી વ્યક્તિઓમાં વધુ શક્યતા.
6. Family Dynamics (ફેમિલી ડાયનેમિક્સ):
   • પરિવારમાં Conflict (કોન્ફ્લિક્ટ) અથવા Overprotectiveness (ઓવરપ્રોટેક્ટિવનેસ) જે **Conversion Disorder (કન્વરઝન ડીસઓર્ડર)**ને પ્રોત્સાહન આપે.
7. Coping Mechanism Failure (કોપિંગ મિકેનિઝમ ફેલ્યોર):
   • Stressful Situations (સ્ટ્રેસફૂલ સિટ્યુએશન્સ) સાથે Effectively Cope (અસરકારક રીતે કોપ) ન કરી શકવું.
8. Psychosocial Factors (સાયકોસોશ્યિલ ફેક્ટર્સ):
   • Social Support (સોશ્યલ સપોર્ટ) ન મળવો અથવા Interpersonal Conflicts (ઇન્ટરપર્સનલ કોન્ફ્લિક્ટ્સ).
9. Neurobiological Factors (ન્યુરોબાયોલોજીકલ ફેક્ટર્સ):
   • Brain Function (બ્રેઈન ફંક્શન) માં Abnormalities (એબનોર્માલિટીઝ), જેમ કે Motor (મોટર) અને **Sensory Pathways (સેન્સરી પાથવેઝ)**માં ગડબડ.

CLINICAL MANIFESTATION-(ક્લિનિકલ મેંનીફેસ્ટેશન)

Impaired Balance (ઈમ્પેર્ડ બેલેન્સ):

1. Weakness or Paralysis (વીકનેસ અથવા પેરાલાયસીસ):
   • Limb (લિમ્બ) અને Body (બોડી) માં.
2. Speech Problems (સ્પીચ પ્રોબ્લેમ્સ):
   • Dysphasia (ડિસફેજીયા).
3. Hearing and Vision Impairment (હિયરીંગ અને વિઝન ઇમપેરમેન્ટ):
   • Diplopia (ડિપ્લોપિયા) – Double Vision (ડબલ વિઝન).
4. Tremor (ટ્રેમર):
   • Involuntary Shaking (ધ્રુજારી).
5. Sweating (સ્વેટિંગ):
   • વધારે Perspiration (પરસેવો).
6. Sensation Loss (સેન્સેશન લોસ):
   • Numbness or Tingling (સુજાવ અથવા ચડવા જેવી લાગણી).
7. Gait Problems (ગેઇટ પ્રોબ્લેમ્સ):
   • Walking Difficulties (વૉકિંગ પ્રોબ્લેમ્સ).
8. Psychogenic Non-Epileptic Seizure (સાયકોજેનિક નોન-એપિલેપટીક સીઝર):
   • Seizures (સીઝર) એ Epilepsy (એપિલેપસી) સાથે સંકળાયેલા નથી.
9. Fainting (ફેન્ટિંગ):
   • Dizziness or Loss of Consciousness (ચક્કર અથવા શેના ભાન ગુમાવવું).

TREATMENT OF CONVERSION DISORDERS-(કન્વરઝન ડીસઓર્ડર ની ટ્રીટમેન્ટ)

Pharmacological Treatment (ફાર્માકોલોજીકલ ટ્રીટમેન્ટ):

Antipsychotics (એન્ટિશાયકોટીક):

• Haloperidol (હૅલોપેરિડોલ)
• Risperidone (રિસ્પેરીડોલ)

Antidepressants (એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ):

• Imipramine (ઈમિપ્રામાઈન)
• Doxepin (ડોકઝેપિન)

ECT (Electro-Convulsive Therapy – ઇલેક્ટ્રો કનવલઝીવ થેરાપી):

• Conversion Disorder (કન્વરઝન ડીસઓર્ડર) ની Treatment (ટ્રીટમેન્ટ) માટે ECT નો ઉપયોગ થાય છે.

Psychotherapy (સાયકોથેરાપી):

Cognitive Behavioral Therapy (CBT – કોગનિટીવ બીહેરવીયરલ થેરાપી):

• Patient (પેશન્ટ) ના Thought Patterns (વિચારોના પેટર્ન) અને Behaviors (બિહેવિયર્સ) બદલવામાં મદદરૂપ થાય છે.

Individual Psychotherapy (ઈંડિવિજ્યુઅલ સાયકોથેરાપી):

• One-on-One Sessions (એક-એક પેશન્ટ સાથે થેરાપી).

Group Therapy (ગ્રુપ થેરાપી):

• Patients (પેશન્ટ્સ) વચ્ચે Social Interaction (સોશ્યલ ઇન્ટરઍક્શન) અને Support (સપોર્ટ) પ્રોત્સાહિત કરે છે.

Rehabilitation Therapy (રીહેબીલીટેશન થેરાપી):

• Functionality (કાર્યક્ષમતા) પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે Therapeutic Activities (થેરાપ્યુટિક એક્ટિવિટીઝ) નો ઉપયોગ.

Relaxation Therapy (રિલેક્સેશન થેરાપી):

• Techniques (ટેક્નિક્સ) જેમ કે Yoga (યોગા), Meditation (મેડિટેશન) અને Breathing Exercises (શ્વાસ લેવામાં ટેક્નિક્સ).

NURSING INTERVENTION-(નર્સિંગ ઇન્ટરવેનશન)

• Provide a Comfortable Environment (પેશન્ટને કમ્ફરટેબલ Environment પુરુ પાડવું), ensuring they feel safe and secure.
• Develop a Therapeutic Relationship (થેરાપ્યુટીક રિલેશનશિપ ડેવલપ કરવું) with the patient and ensure Observation and Recording (ઓબઝર્વેશન અને રેકોર્ડ) of Seizures or Fits (સીઝર્સ અથવા ફિટ્સ).
• Supervise the patient’s Personal Hygiene (પર્સનલ હાયજીન) and provide Psychological Support (સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ).
• Listen Actively (પેશન્ટને યોગ્ય રીતે સાંભળવું) and give Attention (અટેનશન) while evaluating the patient’s Physical Symptoms (ફિઝિકલ સિમ્પટોમ્સ).
• Help the patient Identify (આઇડેન્ટિફાય) their Situation (સિચ્યુએશન) and provide guidance.
• Administer Medications (મેડિસિન) as per the Prescription (પ્રીસ્ક્રીપશન) and offer Supportive Psychotherapy (સપોર્ટિવ સાયકોથેરાપી).

DYSTHEMIA (Persistant Depressive Neurosis)

 ડિસથેમીયા, જેને પર્સિસ્ટન્ટ ડિપ્રેસિવ ડિસઓર્ડર (PDD) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, એ ડિપ્રેશનનું એક ક્રોનિક સ્વરૂપ છે જેમાં લાંબા સમયથી low mood અને ડેઇલી એક્ટિવિટી માં ઇન્ટરેસ્ટ અને પ્લેઝર ન જોવા મળે.તે મેજર ડિપ્રેશન કરતાં ઓછું સિવિયર છે પરંતુ તેમ છતાં તે ડેઇલી ફંક્શનને વધુ રીતે અસર કરી શકે છે.તેમનો સમયગાળો  2વર્ષ થી વધુનો હોય છે.

  *ડિપ્રેસીવ ન્યુરોસીસ ના ચોક્કસ કારણો જાણવા મળ્યા નથી પરંતુ કેટલાક ફેક્ટર ને લીધે થઇ શકે છે.

•જીનેટિક ફેક્ટર

•બાયોલોજીકલ ફેક્ટર

•ઇન્વાયર્નમેન્ટલ ફેક્ટર

•સાયકોલોજીકલ ફેક્ટર

*જે પેશન્ટને ડિપ્રેસન ની હિસ્ટ્રી હોય તેને ડીસથેમીયા થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.

SIGN AND SYMPTOMS OF DYSTHEMIA-(ડિસથીમીયા ના સાઈન અને સિમ્પટમ્સ)

– sad અથવા irritable mood

– એનહેડોનીયા (કોઈ પણ એક્ટિવિટી માંથી પ્લેઝર લોસ થવો)

– એપેટાઈટ અથવા વેઇટ ચેન્જ થાય

-સ્લીપ ડિસ્ટર્બન્સ

-ફટિગ અને લો એનર્જી

-guilty feel થાય.

-કોન્સન્ટ્રેશન અને નિર્ણયો લેવામાં પ્રોબ્લેમ થાય.

-સ્યુસાઈડલ થોટ

-Anxiety

TREATMENT-(ટ્રીટમેન્ટ)

*ફાર્માકોલોજીકલ ટ્રીટમેન્ટ

•એન્ટીડિપ્રેસન :

-શેર્ટ્રલિન

-ફલૂવોકઝામીન

-ફલૂકઝેટીન

-સિટાલોપ્રામ

*સાયકોલોજીકલ થેરાપી

-ગ્રુપ થેરાપી

-CBT (કોગનિટીવ બિહેવીયરલ થેરાપી)

-સપોર્ટિવ સાયકોથેરાપી

-સાયકોડાઈનેમિક સાયકોથેરાપી

NURSING INTERVENTION-(નર્સિંગ ઇન્ટરવેનશન)

-ઇન્ટરવેન્સન

•પેશન્ટની ની ડેઇલી લાઈફ એકટીવીટી અસેસ કરવ જેમાં બાથ, diet ઇન્ટેક, cloth અને hair ની care વગેરે અસેસ કરવું.

•પેશન્ટને પોતાની પર્સનલ હાયજિન મેન્ટેન રાખવા મોટીવેટ કરવા અને હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવું.

•દરરોજ બાથ લેવા માટે પેશન્ટને કહેવું અને nail તથા hair care કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા જોઈએ.

•પેશન્ટની સ્થિતિ અનુસાર ડેઇલી લાઈફ ની વિવિધ એકટીવીટીઓ માટે પ્લાન બનાવો તેને ડેઇલી એકટીવીટી સક્રિય ભાગ લેવા માટે મોટીવેટ કરો.

•બિહેવિયરમાં ચેન્જ કરવાની ટેક્નિક શીખવો અને તેને ફોલો કરવા માટે મોટીવેટ કરો,જ્યારે પણ જરૂર પડે ત્યારે હેલ્પ પૂરી પાડવી જોઈએ.

•તેમના ડીસઓર્ડર તથા મેડિકેશન અને અન્ય થેરા્પી લેવાની જરૂરિયાત વિશે અને તેની તેમના પ્રત્યેની ફીલિંગ્સ બાબતે ડિસક્સ કરવાની તક આપવી જોઈએ.

DISSOCIATIVE DISORDERS-(ડિસોસીએટિવ ડીસઓર્ડર્સ)

*ડિસોસીએશન એટલે કે વ્યક્તિ પોતાનાથી અને આજુ બાજુ ના environment થી અલગ થઇ જાય છે.

*ડિસોસીએશન એ એક મેન્ટલ પ્રોસેસ છે જ્યાં વ્યક્તિ તેમના વિચારો, લાગણીઓ, મેમરી અથવા ઓળખની ભાવનાથી ડિસ્કનેક્ટ થઈ જાય છે. ડિસોસિએટિવ ડિસઓર્ડરમાં ડિસસોસિએટીવ એમનેસિયા , ડિસસોસિએટીવ ફ્યુઝ,ડિપર્સનલાઈઝેશન ડિસઓર્ડર અને ડિસોસિએટીવ આઈડેન્ટિટી ડિસઓર્ડરનો સમાવેશ થાય છે.

TYPES OF DISSOCIATIVE DISORDERS-(ડિસોસીએટિવ ડીસઓર્ડર્સના પ્રકારો.)

1.Dissociative Amnesia(ડિસોસિએટીવ એમનેસિયા)

2.Dissociative Fugue(ડિસોસિએટીવ ફ્યુઝ)

3.Depersonalisation Disorder( ડિપર્સનલાઈઝેશન ડિસઓર્ડર)

4.Dissociative Identity Disorder(ડિસોસિએટીવ આઈડેન્ટિટી)

1.Dissociative Amnesia(ડિસોસિએટીવ એમનેસિયા)

      *ડિસોસિએટીવ એમનેસિયા એ છે જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ કોઈ આઘાતજનક અથવા સ્ટ્રેશફુલ (તણાવપૂર્ણ ) ઘટનાની ડિટેલ્સ યાદ રાખી શકતી નથી, તેમ છતાં તેમને ખ્યાલ આવે છે કે તેઓ યાદશક્તિમાં ઘટાડો અનુભવી રહ્યા છે. વ્યક્તિ પોતાની પર્સનલ ઇન્ફોર્મેશન પણ ભૂલી જાય છે.આને સાયકોજેનિક એમનેસિયા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પ્રકારનો એમનેસિયા થોડા દિવસોથી એક કે તેથી વધુ વર્ષ સુધી હોય શકે છે. ડિસોસિએટીવ એમનેસિયા અન્ય ડીસઓર્ડર જેમ કે anxiety ડિસઓર્ડર સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે.

2.Dissociative Fugue(ડિસોસિએટીવ ફ્યુઝ)

    *ડિસોસિએટીવ ફ્યુઝને સાયકોજેનિક ફ્યુઝ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. વ્યક્તિ અચાનક, અને કોઈપણ વોર્નિંગ વગર , તે કોણ છે તે યાદ રાખી શકતું નથી અને તેના past કોઈ મેમરી તેમની પાસે નથી. તેઓને ખ્યાલ નથી હોતો કે તેઓની મેમરી લોસ થઇ રહી છે. સામાન્ય રીતે, વ્યક્તિ ઘરેથી ક્યારેક હજારો કિલોમીટર ટ્રાવેલ કરે છે, જ્યારે ફ્યુઝમાં હોય છે, જે કલાકો અને મહિનાઓ સુધી ચાલી શકે છે. વ્યક્તિને તેનું ટ્રાવેલિંગ યાદ રહેતું નથી.

   *જ્યારે વ્યક્તિ તેમના ડિસોસિએટીવ ફ્યુઝ માંથી બહાર આવે છે, ત્યારે  સામાન્ય રીતે તેઓ પોતાના માટે બનાવેલા ‘નવા જીવન’ની કોઈ મેમરી સાથે કમ્ફ્યુઝન માં હોય છે.

3.Depersonalisation Disorder( ડિપર્સનલાઈઝેશન ડિસઓર્ડર)

*ડિપર્સનલાઈઝેશનમાં વ્યક્તિને પોતના જ જીવન થી અલગ થયાની ફીલિંગ આવે છે વ્યક્તી પોતાની identity ભૂલી જાય છે.

*ડિપર્સનલાઈઝેશન ડિસઓર્ડર ધરાવતા લોકો તેઓ પોતાને દૂરના અને ઈમોશનલ રીતે અન કનેક્ટેડ અનુભવે છે, જાણે કે તેઓ કોઈ બોરિંગ મૂવીમાં કોઈ પાત્ર જોઈ રહ્યા હોય. અન્ય ટીપિકલ સિમ્પટમ્સમાં કોમર્ન્ટ્રેશન અને મેમરી પ્રોબ્લેમ્સનો સમાવેશ થાય છે.  તેઓ તેમના શરીરને સામાન્ય કરતાં અલગ shape અથવા size હોવાનું માની શકે છે; સિવિયર cases માં તેઓ પોતાને mirror(અરીસામાં )ઓળખી પણ શકે નહિ.

4.Dissociative Identity Disorder(ડિસોસિએટીવ આઈડેન્ટિટી)

  *આ સૌથી સિવિયર ડિસોસિએટીવ ડિસઓર્ડર છે.આ ડીસઓર્ડર વાળી વ્યક્તિમાં બે અથવા વધારે પર્સનાલિટી કે આઇડેન્ટીટી જોવા મળે છે, એટલે કે વ્યક્તિ અલગ અલગ સમયે પોતાની અલગ અલગ આઈડેન્ટિટી ધરાવે છે.

   * જ્યારે પર્સનાલીટીની વિવિધ અવસ્થાઓ વ્યક્તિના બિહેવિયર ને પ્રભાવિત કરે છે, ત્યારે વ્યક્તિ સામાન્ય રીતે આ પર્સનાલિટી અવસ્થાઓથી aware હોતી નથી અને તેને મેમરી ની ખામી તરીકે અનુભવે છે. ડિસોસિએટીવ આઇડેન્ટિટી ડિસઓર્ડર ધરાવતી વ્યક્તિ લગભગ હંમેશા ડિસોસિએટીવ એમનેસિયા ધરાવે છે.

CAUSES OF DISSOCIATIVE DISORDERS-(ડિસોસીએટિવ ડીસઓર્ડરના કારણો)

* ડિસોસિએટીવ ડિસઓર્ડરનું મૂળ કારણ બાળપણમાં ક્રોનિક ટ્રોમા છે. ટ્રોમાં ના eexamples માં વારંવાર ફિઝિકલ અથવા સેક્સુઅલ એબ્યુઝ,ઈમોશનલ એબ્યુઝ અથવા neglect નો સમાવેશ થાય છે.

*ફેમિલી environment બરાબર ન હોય તો પણ ચાઈલ્ડને સ્ટ્રેસના સમયમાં વાસ્તવિકતાથી ડિસ્કનેક્ટ થવાનું કારણ બની શકે છે.

*adulthood દરમિયાન ડિસોસિએટીવ ડિસઓર્ડરની સિવિયારિટી ચાઈલ્ડહુડ સ્ટ્રેસની સાથે સીધી રીતે રિલેટેડ છે.

*adulthood દરમિયાન બનતી ટ્રોમેટિક ઇવેન્ટ પણ ડિસોસિએટીવ ડિસઓર્ડરનું કારણ બની શકે છે. આવી ઘટનાઓમાં war (યુદ્ધ), ટોર્ચર અથવા નેચરલ ડિઝાસ્ટર (કુદરતી આફત)માંથી પસાર થવાથી ડિસોસીએટિવ ડીસઓર્ડરનું કારણ બને છે.

SIGN AND SYMPTOMS OF DISSOCIATIVE DISORDERS-(ડિસોસીએટિવ ડીસઓર્ડર ના સાઈન અને સિમ્પટમ્સ)

*ડિસ્કનેક્ટેડ ફ્રોમ યોરસેલ્ફ (પોતાની જાતથી ડિસ્કનેક્ટ થયાની લાગણી).

*ઇન્ટેન્સ(તીવ્ર) ઈમોશન ને કન્ટ્રોલ કરવામાં પ્રોબ્લેમ્સ.

*suddenly mood changes ( કોઈ કારણ વગર ખૂબ જ ડિપ્રેસનમાં આવી જાય).

*Anxiety પ્રોબ્લેમ્સ

*ડિરિયલાઇઝેશન(એવું લાગે છે કે વિશ્વ વાસ્તવિક નથી)

*મેમરી પ્રોબ્લેમ્સ કે જે ફિઝિકલ ઇનજયુરી અથવા મેડિકલ કન્ડિશન સાથે જોડાયેલી નથી.

*કોન્સન્ટ્રેશન પ્રોબ્લેમ્સ (ચોક્કસ ધ્યાન ન આપે )

*ઈમ્પોર્ટેન્ટ પર્સનલ ઇન્ફોર્મેશન ભૂલી જવુ.

*આઇડેન્ટીટી કન્ફ્યુઝનfear

long term મેમરી poor

*eye contact ન હોય

*નેગેટિવ થીંકિંગ

*જજમેન્ટ ઈમ્પેર્ડ

*લિમિટેડ insight

*ઈમ્પેર્ડ સોશ્યિલ ફંક્શન

*fear

TREATMENT OF DISSOCIATIVE DISORDERS-(ડિસોસીએટિવ ડિસઓર્ડરની ટ્રીટમેન્ટ)

•Safe environment :  જે વ્યક્તિને safe અને relaxed feel કરવામાં હેલ્પ કરશે જે ડિસોસિએટીવ ડિસઓર્ડર ધરાવતા કેટલાક લોકોમાં મેમરી recall ટ્રિગર કરવા માટે પૂરતું છે.

•સાયકીયાટ્રીક્સ ડ્રગ : બાર્બિટ્યુરેટ્સ અને અન્ય ડીસઓર્ડરની ટ્રીટમેન્ટ -સામાન્ય રીતે, ડિસોસિએટીવ ડિસઓર્ડર ધરાવતી વ્યક્તિને અન્ય મેન્ટલ હેલ્થ પ્રોબ્લેમ્સ જેમ કે ડિપ્રેશન અથવા anxiety હોઈ શકે છ, તેમની ટ્રીટમેન્ટમાં ડિસઓસિએટીવ ડિસઓર્ડરના સિમ્પટમ્સને રેડયુસ  કરવા માટે એન્ટીડિપ્રેસન્ટ્સ અથવા એન્ટી-એન્ઝાયટી મેડિસિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

•હિપ્નોસિસ :  repressed થયેલ મેમરીને ફરીથી મેળવવા માટે કરવામાં મદદ કરી શકે છે.

•સાયકોથેરાપી :  જે સામાન્ય રીતે long term માટે જરૂરી છે. કોગનિટીવ થેરાપી, ગ્રુપ થેરાપી,સાયકોએનાલિસિસ વગેરે.

સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ : કારણ કે સ્ટ્રેસ એ સિમ્પટમ્સને ઉત્તેજિત કરી શકે છે.

NURSING MANAGEMENT OF PATIENT WITH DISSOCIATIVE DISORDERS-(ડિસોસીએટિવ ડીસઓર્ડર વાળા પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ)

*પેશન્ટને સેફ્ટી અને સેક્યુરિટી પુરી પાડવી જોઈએ અને સિવિયર anxiety પ્રોડ્યુસ કરતા સ્ટ્રેસર્સને ઓળખો.

*પેશન્ટને હેલ્ધી કોપિંગ બિહેવિયર ડેવલપ કરવા માટે હેલ્પ કરવી.

*પેશન્ટ એ સ્ટ્રેસના રિસ્પોન્સ સ્વરૂપે feel કરેલ ફીલિંગ્સ ને જુઓ અને પેશન્ટને અલગ અલગ થેરાપી માં પાર્ટીસીપેટ થવા માટે મોટીવેટ કરો.

*કોપિંગ મેથડ ડેવલપ કરવી જેથી પેશન્ટ સ્ટ્રેસનો સામનો કરી શકે અને પોતાની hobbies અને interest ડેવલપ કરવા માટે કહો.

* પેશન્ટને પોતાના પોઝિટિવ point ને ઓળખવામાં હેલ્પ કરવી અને તેમને ફીલિંગ્સ અને ઈમોશન જણાવવા માટે કહેવું.

*અટેનશન આપીને પોતાની સેલ્ફ સેન્સ ને વધારવી, એવી એક્ટિવિટી માટે પેશન્ટને મોટીવેટ કરો જે કોન્ફિડેન્ટ થી કરી શકે.

*પોઝિટિવ ફિઝિકલ હેબિટ માટે કલાયન્ટ ને એંકરેજ કરો તથા પેશન્ટને cool અને calm રહેવા કહેવું

*પેશન્ટ ને મુશ્કેલ નિર્ણય લેવાની કન્ડિશન માં મુકવા નહિ અને રિલેટિવસ એ પણ પેશન્ટને સપોર્ટ આપવો.

*પેશન્ટ માટે એક યોગ્ય શેડ્યૂલ પ્લાન બનાવવો જેમાં ફિઝિકલ એકટીવીટી, એક્સરસાઈઝ, મેડીટેશન નો સમાવેશ કરવો

*પ્રીસ્ક્રીપશન મુજબ મેડિસિન આપવી અને મેડિકેશન ની પો્ટેંસીઅલ સાઈડ ઇફેક્ટ ની તપાસ કરવી.

PSYCHOSOMATIC DISORDERS-(સાયકોસોમેટિક ડીસઓર્ડર્સ)

*સાયકોસોમેટિકનો અર્થ થાય છે mind અને body,એટલે કે

સાયકોસોમેટિક ડિસોર્ડર માં mind અને body બંને ઇન્વોલ્વ હોય છે.

*સાયકોસોમેટિક ડિસઓર્ડર એ એવી કન્ડિશન છે જેમાં સાયકોલોજીકલ ફેક્ટર જેમ કે સ્ટ્રેસ,anxiety અથવા ઈમોશનલ ડિસ્ટ્રેસ એ ફિઝિકલ સિમ્પટમ્સ અથવા ઇલનેસ નું કારણ બને છે.

LIST OF PSYCHOSMATIC DISORDERS-(સાયકોસોમેટિક ડીસઓર્ડરનું લિસ્ટ)

*GI સિસ્ટમ ડિસઓર્ડર

•IBS(ઇરિટેબલ બોવેલ સિન્ડ્રોમ)

•પેપ્ટિક અલ્સર

•અલ્સરેટીવ કોલાઈટીસ

*રેસ્પીરેટરી સિસ્ટમ ડીસઓર્ડર

•અસ્થમા

•રાહીનાઇટીસ

*હાર્ટ ડીસઓર્ડર

•CAD(કોરોનરી આર્ટરી ડિસીઝ)

•હાયપરટેનશન

*સ્કિન ડીસઓર્ડર

•સોરીયાસીસ

•એકઝેમા

•પૃરાઈટીસ

*એન્ડોક્રાઇન સિસ્ટમ ડીસઓર્ડર

•કુશિંગ સિન્ડ્રોમ

•ડાયાબિટીસ મલાઈટ્સ

•હાયપરથાઇરોડીઝમ

*અન્ય ડિસઓર્ડર

•ઓબેસીટી

•એનોરેકસિયા અને બુલીમીયા નર્વોસા

•RA(રહ્યુમેટોઇડ આર્થરાઈટીસ)

•મેન્સ્ટ્રુઅલ ડીસઓર્ડર

TREATMENT OF PSYCHOSOMATIC DISORDERS

*મેડિકેશન :

•anxiety, ડિપ્રેસન, પેઈનના સિમ્પટમ્સ ને મેનેજ કરવા માટે મેડિકેશન પ્રિસ્ક્રાઇબ કરવામાં આવે છે.

*સાયકોથેરાપી :

•CBT(કોગનિટીવ બીહેવિયરલ થેરાપી)

•સાયકોડાયનેમિક થેરાપી

*સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ : રિલેકસેશન ટેક્નિક, મેડિટેશન,સ્ટ્રેસ રીડકશન સ્ટ્રેટેજી એ સ્ટ્રેસ સામે સામનો કરવા માટે ઇફેક્ટિવ છે.

*અલ્ટરનેટિવ થેરાપી :

એકયુપંક્ચર, યોગા, મસાજ થેરાપી એ સાયકોસોમેટિક સિમ્પટમ્સ ઘટાડવા માટે હેલ્પ કરી શકે છે.

NURSING CARE OF PSYCHOSOMATIC DISORDERS

(સાયકોસોમેટિક ડીસઓર્ડરની નર્સિંગ કેર)

*પેશન્ટના ફિઝિકલ સિમ્પટમ્સ તથા સાયકોસોશ્યિલ ફેક્ટર્સ ને અસેસ કરવા જોઈએ.

*પેશન્ટ સાથે થેરાપ્યુટીક કોમ્યુનિકેશન કરવું જેથી તેમની anxiety અને fear દૂર કરી શકાય અને પેશન્ટ સાથે rapport ડેવલપ કરવો.

*પેશન્ટને સાયકોસોમેટિક ડીસઓર્ડર્સ ની ઇન્ફોર્મેશન આપવી અને રિલેકસેશન ટેક્નિક શીખવવી.

*પેશન્ટની પોતાની સ્ટ્રેસફુલ સિચ્યુએશન અને ફીલિંગ તથા ઈમોશન વિશે કહેવા માટે સમજાવવું.

*પેશન્ટને કોપિંગ સ્કિલ્સ શીખવવી જેથી સ્ટ્રેસફુલ કન્ડિશન નો સામનો કરી શકે.

*પેશન્ટની થેરાપી માં ફેમિલી મેમ્બર્સને પણ ઇન્વોલ્વ કરવા જોઈએ.

*પ્રીસ્ક્રીપશન મુજબ મેડિસિન આપવી અને તેની સાઈડ ઇફેક્ટ ચેક કરવી.

*પેશન્ટને ઈમોશનલ સપોર્ટ અને કાઉન્સેલિંગ પુરુ પાડવું. પેશન્ટને પોઝિટિવ રેઇન્ફોરસમેન્ટ પૃવાઈડ કરવું.

*ફિઝિકલ એક્સરસાઈઝ,યોગા,મેડિટેશન,સ્ટ્રેસ રીડકશન સ્ટ્રેટેજી એ સ્ટ્રેસ સામે સામનો કરવા માટે ઇફેક્ટિવ છે અને સ્ટ્રેસ ના સિમ્પટમ્સ ને ઘટાડવા માટે જરૂરી છે.

PTSD(Post Traumetic Stress Disorders) PTSD (પોસ્ટ ટ્રોમેટિક સ્ટ્રેસ ડીસઓર્ડર્સ)

PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder – પીટીએસડી) એ એક Severe Anxiety Disorder (સિવિયર anxiety ડીસઓર્ડર) છે, જે Traumatic Events (સાયકોલોજીકલ ટ્રોમા) ના Exposure (સંપર્ક) પછી Develop (ડેવલપ) થાય છે.

Examples (ઉદાહરણ):

• Earthquake (ભૂકંપ)
• Floods (ફલૂડ્સ)
• War (યુદ્ધ)
• Rape (બળાત્કાર)
• Tsunami (સુનામી)
• Serious Physical Assault (સિરિયસ ફિઝિકલ અસૉલ્ટ)

આ પ્રકારની **Events (ઘટનાઓ)**ના કારણે PTSD (પીટીએસડી) થવાની શક્યતા વધે છે.

ETIOLOGY OF PTSD-PTSD ના કારણો)

Stressors (સ્ટ્રેસર્સ):

• Stressors (સ્ટ્રેસર્સ) એ PTSD (પીટીએસડી) થવા માટેનું Prime Causative Factor (મુખ્ય કારણભૂત ફેક્ટર) છે.
• Traumatic Events (ટ્રોમેટીક ઇવેન્ટ) ના Response (રિસ્પોન્સ) સ્વરૂપે Fear (ફિયર) અને Stress (સ્ટ્રેસ) થઈ શકે છે.

Biological Factors (બાયોલોજીકલ ફેક્ટર્સ):

Genetic Factors (જિનેટિક્સ ફેક્ટર):

• PTSD (પીટીએસડી) હેરેડિટી (જન્મજાત લક્ષણો) ને કારણે થવાની Possibility (શક્યતાઓ) છે.
• Monozygotic Twins (મોનોઝાયગોટિક ટ્વિન્સ) માં Dizygotic Twins (ડાયઝાયગોટિક ટ્વિન્સ) કરતા થવાની Chance (શક્યતા) વધુ હોય છે.

Cognitive Behavioral Factors (કોગનિટીવ બિહેવીયરલ ફેક્ટર):

• **PTSD (પીટીએસડી)**નું Cognitive Model (કોગનિટીવ મોડલ) દર્શાવે છે કે Affected Person (અફેક્ટેડ પર્સન) Trauma (ટ્રોમા) ની Processing (પ્રોસેસ) કરી શકતા નથી, જે Disorder (ડિસઓર્ડર) થવા માટે જવાબદાર છે.

Neuro-Endocrine Factors (ન્યુરો-એન્ડોક્રાઈન ફેક્ટર્સ):

• Cortisol Secretion (કોર્ટિઝોલ સીક્રેશન) ઓછું થવું.
• Chemical Changes (કેમિકલ ચેન્જિસ) in the Brain (બ્રેઈન) and Body (બોડી).
• Hypothalamic-Pituitary-Adrenal (HPA) Axis (હાયપોથેલેમિક-પીચ્યુટરી-એડ્રિનલ એકસીસ) નો અસમતોલ કાર્ય.
• Catecholamine Levels (કેટેકોલામાઈન લેવલ) ના Imbalance (ઇમબેલેન્સ).

Psychodynamic Factors (સાયકોડાયનેમિક ફેક્ટર્સ):

• Physical (ફિઝિકલ) અને Psychological Trauma (સાયકોલોજીકલ ટ્રોમા) દ્વારા PTSD (પીટીએસડી) થાય છે.
• Physical Abuse (ફિઝિકલ એબ્યુઝ), Emotional Abuse (ઈમોશનલ એબ્યુઝ), અથવા Sexual Abuse (સેક્સ્યુઅલ એબ્યુઝ).
• Physical Assault (ફિઝિકલ અસૉલ્ટ), Drug Addiction (ડ્રગ એડિક્શન), Illness (ઇલનેસ), અને Medical Complications (મેડિકલ કોમપ્લિકેશન્સ).
• War (યુદ્ધ), Rape (બળાત્કાર), અને Tsunami (સુનામી) જેવી ઘટનાઓના કારણે PTSD Symptoms (પીટીએસડીના સિમ્પટમ્સ) જોવા મળે છે.

CLINICAL FEATURES-(ક્લિનિકલ ફીચર્સ)

Intrusive Memory of Traumatic Event (ટ્રોમેટિક ઇવેન્ટની ઇન્ટ્રુઝીવ મેમરી):

• Repeated Memories (વારંવાર યાદો આવે) of the Event (ઇવેન્ટ).
• Flashbacks (ફ્લેશબૅક).
• Nightmares (નાઈટમેર).
• Physical Reactions (ફિઝિકલ રિએક્શન):
  • Rapid Breathing (રેપિડ બ્રિથીંગ).
  • Nausea (નોઝિયા).
  • Vomiting (વોમિટિંગ).
  • Sweating (સ્વેટિંગ).

Avoidance and Numbing (અવોઇડન્સ અને નંબનિંગ):

• Avoiding Activities (એકટીવીટી), Places (જગ્યાઓ), Feelings (લાગણીઓ), and Thoughts (વિચારો) related to the Event (ઇવેન્ટ).
• Difficulty in remembering Important Aspects of Trauma (ટ્રોમાં ના ઈમ્પોર્ટન્ટ Aspect).
• Loss of Interest (એકટીવીટીમાં interest લોસ) in activities.
• Feeling Detached (લોકોથી ડિટેચ) and Emotionally Numb (ઈમોશનલી Numb).

Negative Thoughts (નેગેટિવ થોટ):

• Helplessness (હેલ્પલેસનેસ).
• Worthlessness (વૉર્થલેસનેસ).
• Anhedonia (એનહેડોનીયા) – Loss of pleasure.

Emotional Arousal and Increased Anxiety (ઈમોશનલ Arousal અને Increased Anxiety):

• Sleep Disturbance (સ્લીપ ડિસ્ટર્બન્સ).
• Irritability (ઇરીટેબીલિટી).
• Anger (ગુસ્સો).
• Concentration Problems (કોન્સન્ટ્રેશન પ્રોબ્લેમ્સ).

Other Symptoms (અન્ય સિમ્પટમ્સ):

• Feeling Guilty (ફિલ ગિલ્ટી).
• Substance Abuse (સબ્સ્ટન્સ એબ્યુઝ).
• Fear (ફિયર).
• Depression (ડિપ્રેસન).
• Suicidal Thoughts (સ્યુસાઈડના વિચારો).
• Physical Pain (ફિઝિકલ પેઈન).

TREATMENT OF PTSD-(PTSD ની ટ્રીટમેન્ટ)

Pharmacological Therapy (ફાર્માકોલોજીકલ થેરાપી):

Antidepressant Medications (એન્ટીડિપ્રેઝન્ટ્સ મેડિસિન):

• SSRIs (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors – એસએસઆરઆઈએસ):
  • Sertraline (સેર્ટ્રાલિન)
  • Fluoxetine (ફલૂકઝેટીન)
• TCAs (Tricyclic Antidepressants – ટીસીએસ):
  • Imipramine (ઈમીપ્રામાઈન)

Antianxiolytic (એન્ટીએંઝિઓલાયટિક):

• Lorazepam (લોરાઝેપામ)
• Diazepam (ડાયાઝેપામ)

Antihypertensive (એન્ટિહાયપર્ટેનસીવ):

• Beta Blocker (બીટા બ્લોકર):
  • Propranolol (પ્રોપ્રાનોલોલ)

Mood Stabilizer (મૂડ સ્ટેબીલાઇઝર):

• Lithium Carbonate (લીથીયમ કાર્બોનેટ)

Anticonvulsants (એન્ટિકનલઝન્ટ):

• Clonidine (ક્લોનિડીન)
• Sodium Valproate (સોડિયમ વાલ્પોરેટ)

Psychosocial Therapy (સાયકોસોશ્યિલ થેરાપી):

CBT (Cognitive Behavioral Therapy – કોગનિટીવ બિહેવિયરલ થેરાપી):

• Helps patients identify and change Negative Thought Patterns (નેગેટિવ થોટ પેટર્ન).

Exposure Therapy (એક્સપોઝર થેરાપી):

• Re-exposing the Patient (પેશન્ટ) to the Traumatic Event Location (ટ્રોમેટિક ઇવેન્ટ જગ્યા) to reduce fear and anxiety.

Cognitive Restructuring Therapy (કોગનિટીવ રીટ્રકચરિંગ થેરાપી):

• Improves the Patient’s Thought Patterns (થોટ પેટર્ન) for better emotional management.

Family Therapy (ફેમિલી થેરાપી):

• Helps improve Communication (કોમ્યુનિકેશન) and strengthen Relationships (રિલેશનશિપ).

Group Psychotherapy (ગ્રુપ સાયકોથેરાપી):

• Builds Confidence (કોન્ફિડન્ટ) and develops Trust (ટ્રસ્ટ) among Patients (પેશન્ટ્સ).

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing – આઈ મુવમેન્ટ ડિસેન્સિટાઇઝેશન અને રીપ્રોસેસિંગ):

• A Psychotherapy Treatment (સાયકોથેરાપી ટ્રીટમેન્ટ) that alleviates distress associated with Traumatic Memories (ટ્રોમેટિક મેમરી).

NURSING MANAGEMENT OF PATIENT WITH PTSD (PTSDના પેશન્ટનું નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ)

• થેરાપ્યુટીક નર્સ-પેશન્ટ રિલેશનશિપ (થેરાપ્યુટીક નર્સ-પેશન્ટ રિલેશનશિપ) ડેવલપ કરો.
• Provide (પુરુ પાડો) a Clean (ક્લીન) અને Calm Environment (કૅલ્મ એન્વાયર્નમેન્ટ) અને Do Not Leave (એકલા ન રાખો) the Patient (પેશન્ટ) alone.
• Observe (ઓબઝર્વેશન) for Suicidal Tendencies (સ્યુસાઇડલ ટેંડેન્સી) અને Suicidal Thoughts (સ્યુસાઈડના વિચારો) in the Patient (પેશન્ટ).
• Provide Support (સપોર્ટ) to the Patient (પેશન્ટ) and Family Members (ફેમિલી મેમ્બર્સ) and assist in the Rehabilitation Process (રીહેબીલીટેશન પ્રોસેસ).
• Supervise (સુરવિઝન) each Patient’s Personal Hygiene (પેશન્ટની પર્સનલ હાયજીન) and provide Psychological Support (સાયકોલોજીકલ સપોર્ટ).
• Listen (સાંભળવું) to the Patient (પેશન્ટ) properly, give Attention (અટેનશન), and Evaluate (ઇવાલ્યુએટ) the Physical Symptoms (ફિઝિકલ સિમ્પટોમ્સ) of the Patient (પેશન્ટ).
• Help the Patient (પેશન્ટ) Identify (આઇડેન્ટિફાય) their Situation (સિચ્યુએશન) and provide guidance.
• Administer Medications (મેડિસીન) as per the Prescription (પ્રીસ્ક્રીપશન) and assess their Side Effects (સાઈડ ઈફેક્ટ).