GNM-S.Y-MSN-II-GNC-PAPER-13/06/2023 (Easy-PAPER SOLUTION)

⏩Q-1 🔸a) What is Otitis Media 03 ઓટાઈટીસ મિડિયા એટલે શું?

ઓટાઇટિસ મીડિયા એ Ear ના મધ્ય ભાગ (Middle)માં infection અથવા inflamation થાય છે. આ સ્થિતિ સામાન્ય રીતે નાના બાળકોમાં થાય છે, પરંતુ તે પ્રત્યેક વયના લોકોમાં પણ થઈ શકે છે.તે એક્યુટ, ક્રોનીક હોય છે.

ઓટાઇટિસ મીડિયાનાં કારણો (Causes):

1. બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેકશન (Bacterial infection) – સામાન્ય રીતે સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ અથવા હેમોફિલસ બેક્ટેરિયા.
2. વાયરલ ઇન્ફેકશન (Viral infection) – કોવીડવાઈરસ કે રાઇનોવાઈરસ જેવા વાયરસો.
3. અલર્જી (Allergies) – પરાગ, ધૂળ કે અન્ય એલર્જીકારક પદાર્થોથી.
4. Cold or flu – શરદી કે ફલૂથી થઈ શકાય છે.
5. યુસ્ટેચિયન ટ્યૂબનો અવરોધ (Eustachian tube blockage) – યુસ્ટેચિયન ટ્યૂબ (કાન અને ગળાને જોડતી નળી) ના અવરોધથી દબાણ અને પ્રવાહી કાનમાં અટકી જાય છે.

🔸b) Write down risk factors of otitis media 04 ઓટાઈટીસ મિડિયાના જોખમિ પરિબળો લખો.

ઓટાઇટિસ મીડિયા (કાનના મધ્યભાગનો સોજો) માટેના જોખમકારક તત્વો નીચે આપેલા છે:

જોખમકારક તત્વો (Risk Factors):

1. ઉંમર (Age) – 6 મહિના થી 2 વર્ષના બાળકોમાં ઓટાઇટિસ મીડિયા થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.
2. કુટુંબનો ઇતિહાસ (Family history) – પરિવારના સભ્યોમાં ઓટાઇટિસ મીડિયાનું ઇતિહાસ હોવો.
3. બાલકગૃહ (Daycare) – બાળકોને બાલકગૃહમાં મોકલવાથી, જ્યાં વધુ બાળકો સાથે સંપર્કમાં આવે છે.
4. દૂધની બોટલ (Bottle feeding) – માથું નીચે રાખીને બોટલમાંથી દૂધ પીવડાવવાથી.
5. આલર્જી (Allergies) – પરાગકણ, ધૂળ કે અન્ય એલર્જીકારક પદાર્થો.
6. સિગરેટના ધૂમ્રપાનનો સંપર્ક (Exposure to tobacco smoke) – ઘરના સભ્યો દ્વારા ધૂમ્રપાન થવાથી.
7. Immune system issues – રોગપ્રતિકારક શક્તિની કમી.
8. યુસ્ટેચિયન ટ્યૂબના અભાવ (Poor Eustachian tube function) – યુસ્ટેચિયન ટ્યૂબમાં અપૂરતી કાર્ય.
9. સીઝનલ પ્રભાવ (Seasonal factors) – શિયાળાની ઋતુમાં અને શરદીના રોગચાળાના સમયમાં વધેલા જોખમ.
10. Lack of breastfeeding)

આ જોખમકારક તત્વોને ધ્યાનમાં રાખીને, ઓટાઇટિસ મીડિયાને રોકવા માટે જરૂરી પગલાં ભરવા જોઈએ.

🔸c) Write nursing management of patient having Otitis Media.05 ઓટાઈટીસ મીડિયા વાળા દર્દીનું નુ મેનેજમેન્ટ થશે

ઓટાઇટિસ મીડિયાના મેડિકલ મેનેજમેન્ટ માટે જરૂરી નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ નીચે આપેલા છે:

ઓટાઇટિસ મીડિયા માટે નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ (Nursing Management for Otitis Media):

1.પેશન્ટ એસેસમેન્ટ (Patient Assessment):

• Assess symptoms: કાનનો દુખાવો, સાંભળવામાં તકલીફ, પ્રવાહીનો સ્ત્રાવ, તાવ, અને ચીડિયાપણું.
• Physical examination: કાનની અને સાંભળવાની પરિક્ષણ, ઓટોસ્કોપ દ્વારા કાનના અંદરના ભાગની તપાસ.

1. પેશન્ટને આરામ આપવો (Providing Comfort):

• દુખાવાનો નિયંત્રણ (Pain management): ડોક્ટર દ્વારા નિર્ધારિત પેઇન રિલીફ દવાઓ આપવામાં આવે.
• વાર્મ કમ્પ્રેસ (Warm compress): કાન પર ગરમ પટ્ટી મૂકવાથી દુખાવામાં રાહત.
• આરામદાયક સ્થિતિ (Comfortable positioning): બચ્ચાને આરામદાયક રીતે સૂવડાવવી, ખાસ કરીને માથું થોડું ઊંચું રાખવું.

2.Medication Administration:

• એન્ટિબાયોટિક્સ (Antibiotics): બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેકશન નાં નિયંત્રણ માટે, ડોક્ટરની સલાહ મુજબ.
• એન્ટિપીરેટિક્સ (Antipyretics): fever માટે દવાઓ, જેમ કે પેરાસેટામોલ.

3.હેલ્થ એજ્યુકેશન અને કાઉન્સિલીંગ (Education and Counseling):

• દવાઓના નિયમિત ઉપયોગ (Adherence to medications): patient અને તેના પરિવારને દવાઓ કેવી રીતે અને ક્યારે લેવી તે સમજાવવું.
• કાનના હાઇજીન (Ear hygiene): કાન સાફ રાખવું અને કાનમાં પાણી જવા ન દેવું.
• જોખમકારક તત્વોથી બચવું (Avoid risk factors): ધુમ્રપાનના સંપર્કથી બચવું, ઠંડા પર્યાવરણથી બચવું.

4.મોનિટરિંગ અને ફોલોઅપ (Monitoring and Follow-up):

• Monitoring symptoms): દુખાવો, પ્રવાહીનો સ્ત્રાવ અને સાંભળવામાં ફેરફાર જોવા માટે.
• મેડિકલ ફોલોઅપ (Medical follow-up): ડોક્ટર દ્વારા નિયમિત ચકાસણી કરવી.

5.ઈમરજન્સી કેર (Emergency Care):

• ગંભીર લક્ષણો (Severe symptoms): જો બચ્ચાને તીવ્ર દુખાવો, ઊંચો તાવ કે અન્ય ગંભીર લક્ષણો થાય, તો તાત્કાલિક ડોક્ટરનો સંપર્ક.

આ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ દર્દીને આરામ અને વહેલામાં વહેલી સારવાર મેળવવામાં મદદ કરશે, જેથી ઓટાઇટિસ મીડિયા યોગ્ય રીતે સંભાળી શકાય.

ઓટાઇટિસ મીડિયાનું સર્જિકલ અને નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, ખાસ કરીને જ્યારે સારવાર દ્વારા લક્ષણોનો નિયંત્રણ ન થાય અથવા ગંભીર જટિલતાઓ હોય. નીચે ઓટાઇટિસ મીડિયા માટેના સર્જિકલ અને નર્સિંગ મેનેજમેન્ટના પગલાં ગુજરાતી માં આપેલા છે:

સર્જિકલ મેનેજમેન્ટ (Surgical Management):

1. માયરિંગોટોમિ (Myringotomy):

• Procedure: કાનના પડદામાં (ઇયરડ્રમ) એક નાનું કાપું કરવામાં આવે છે.
• Purpose: કાનમાંથી દબાણ અને પ્રવાહી દૂર કરવાનો.
• ટ્યુબ ઇન્સર્ટન (Tube Insertion): કેટલાક કિસ્સાઓમાં, કાનના પડદામાં નાનું ટ્યુબ મૂકવામાં આવે છે જેથી પ્રવાહી બહાર નીકળી જાય અને કાનમાં હવામાં પ્રવાહ રહે.

નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ (Nursing Management):

1. પેશન્ટ કેર (Patient care):

• સિમ્ટન્સ નુ મોનિટરિંગ (Monitoring symptoms): કાનના દુખાવા, ફિવર, અને પ્રવાહી નીકળવાના લક્ષણોનું મોનિટરિંગ.
• મેડિકેશન (Medications): એન્ટિબાયોટિક્સ અને પેઇન રીલીફ દવાઓ યોગ્ય રીતે આપવી.
• હાઇજીન જાળવવું (Maintaining hygiene): કાનના આરોગ્ય માટે કાનને સુકો રાખવો અને બેક્ટેરિયલ ઇન્ફેકશન થી બચાવવાં.

1.સર્જરી ની તૈયારી કરવી (Preparation for surgery):

• પેશન્ટ અને તેમના પરિવારને માર્ગદર્શન (Educating the patient and family): સર્જરીની પ્રક્રિયા અને શક્ય પડકારો અંગે જાણકારી આપવી.
• પ્રોસિજર પહેલા અને પછીની કાળજી (Pre and post-procedure care): સર્જરી પહેલા અને પછીની કાળજી માટેની માર્ગદર્શિકા આપવી.

2.સર્જરી પછીની કાળજી (Post-operative care):

• કાનના પટ્ટી (Bandage)નું મોનિટરિંગ: કાનમાં લગાવેલી પટ્ટી કે ટ્યુબનું સાવધાનીપૂર્વક મોનિટરિંગ.
• ઇન્ફેકશન નાં સાઈન (Signs of infection): ચેપના લક્ષણો જેવા કે લાલાશ, સોજો, અને pus ની હાજરી તપાસવી.
• પ્રવાહી નીકળવું (Fluid drainage): કાનમાંથી પ્રવાહી નીકળે તો તેને દૂર કરવું અને કાનને શુદ્ધ રાખવું.
• નિયમિત ફોલો-અપ (Regular follow-up): સર્જરી પછી ડૉક્ટરના નિયમિત નિરીક્ષણ માટે કાળજી રાખવી.

3.કોમ્પ્લીકેશન નિવારવું (Preventing complications):

• કાનમાં પાણીથી બચાવવું (Avoiding water entry): કાનમાં પાણી પ્રવેશ ન થાય તે માટે કાળજી રાખવી, જેમ કે નાહતી વખતે કાનને રક્ષણ આપવા.
• શરીરિક પ્રવૃત્તિઓની મર્યાદા (Limiting physical activities): સર્જરી પછીની સીઝન દરમિયાન કેટલાક દિવસો માટે વધારે શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ ટાળવી.

સર્જિકલ અને નર્સિંગ મેનેજમેન્ટના આ પગલાંઓને અનુસરીને, ઓટાઇટિસ મીડિયાનું અસરકારક ઉપચાર કરી શકાય છે.

⏩OR ⏪

🔸a) Enlist different treatment modalities for cancer. 03 કેન્સર માટેની અલગ અલગ પ્રકારની સારવારની યાદી બનાવો.

કૅન્સર માટેની વિવિધ treatment પદ્ધતિઓ નીચે આપેલી છે:

કૅન્સર treatment ની પદ્ધતિઓ (Treatment Modalities for Cancer):

1. સર્જરી (Surgery):

•    – Procedure(પ્રોસીઝર): સર્જરી(surgery)થી કૅન્સરના ટ્યુમરને દૂર કરવું.
•    – Purpose(પર્પઝ): ટ્યુમરને સંપૂર્ણ અથવા આંશિક રીતે દૂર કરીને કૅન્સર ફેલાવાને રોકવું.

2. રેડીએશનથેરાપી (Radiation Therapy):

•    – Procedure(પ્રોસીઝર): ઉચ્ચ-ઊર્જા કિરણોનો ઉપયોગ કરીને કૅન્સર સેલને નષ્ટ કરવું.
•    – Purpose(પર્પઝ): ટ્યુમરની આકારમાં ઘટાડો અને કૅન્સર સેલને નષ્ટ કરવી.

3. કેમોથેરાપી (Chemotherapy):

•    – Procedure(પ્રોસીઝર): મેડીસીન દ્વારા કૅન્સર સેલને વધતી અટકાવવી અથવા નષ્ટ કરવી.
•    – Purpose(પર્પઝ): કૅન્સર સેલને ફેલાવા અટકાવવી અને તેમને નષ્ટ કરવી.

4. હૉર્મોન થેરાપી (Hormone Therapy):

•    – Procedure(પ્રોસીઝર): કૅન્સરના વિકાસ માટે જરૂરી હોર્મોનને અવરોધ કરવું.
•    – Purpose(પર્પઝ): હૉર્મોનલ સંવેદનશીલ ટ્યુમરોના વિકાસને નિયંત્રિત કરવી.

5. ઇમ્યુનોથેરાપી (Immunotherapy):

•    – Procedure(પ્રોસીઝર): શરીરનું ઈમ્યુન સીસ્ટમ મજબૂત બનાવવાનું કે કૅન્સર સામે લડવાની ક્ષમતા વધારવું.
•    – Purpose(પર્પઝ): ઈમ્યુન સીસ્ટમને કૅન્સર સેલને ઓળખી અને નષ્ટ કરવા માટે પ્રેરિત કરવું.

6. ટાર્ગેટેડ થેરાપી (Targeted Therapy):

•    – Procedure(પ્રોસીઝર): ખાસ જનદોષ અથવા પ્રોટીનને લક્ષિત કરીને કૅન્સર સેલને નષ્ટ કરવું.
•    – Purpose(પર્પઝ): ખાસ ટ્યુમર માર્કર્સ અથવા જનદોષને લક્ષિત કરવું, જેથી સ્વસ્થ સેલને ઓછું નુકસાન થાય.

7. સ્ટેમ સેલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ (Stem Cell Transplant):

•    – Procedure(પ્રોસીઝર): પેશન્ટની હાડમારીમાં રહેલા સ્ટેમ સેલ્સને બદલી નવું.
•    – Purpose(પર્પઝ): કેમોથેરાપી અથવા કિરણોથી નષ્ટ થયેલા હાડમારીના સેલને પુનઃસ્થાપિત કરવું.

8. ફોટોથેરાપી (Phototherapy):

•    – Procedure(પ્રોસીઝર): ખાસ પ્રકારના પ્રકાશનો ઉપયોગ કરીને ટ્યુમરને નષ્ટ કરવું.
•    – Purpose(પર્પઝ): ટ્યુમરના સેલને પ્રકાશ સાથે અસરકારક રીતે નષ્ટ કરવું.

9. લેઝર થેરાપી (Laser Therapy):

•    – Procedure(પ્રોસીઝર): લેઝર કિરણોનો ઉપયોગ કરીને કૅન્સર ટ્યુમરને નષ્ટ કરવું.
•    – Purpose(પર્પઝ): ચોક્કસ ટ્યુમરને લક્ષિત કરીને નષ્ટ કરવું.

10. ક્લિનિકલ ટ્રાયલ્સ (Clinical Trials):

•     – Procedure(પ્રોસીઝર): નવા ઉપચારો અને મેડીસીનની પરીક્ષણ માટે ભાગ લેવું.
•     – Purpose(પર્પઝ): નવા અને અપુણાં treatment માટે પ્રાયોગિક તાલીમ.

કૅન્સર treatmentના આ વિવિધ માર્ગો રોગની તીવ્રતા, પ્રકાર, અને પેશન્ટની શારીરિક સ્થિતિને આધારે પસંદ કરવામાં આવે છે.

🔸b) Write about chemotherapy.કીમોથેરાપી વિશે લખો.04

કેમોથેરાપી એ એક treatment પદ્ધતિ છે, જે કૅન્સરના સેલને નષ્ટ કરવા માટે treatment નો ઉપયોગ કરે છે. આ પદ્ધતિ સામાન્ય રીતે એડવાન્સ્ડ અથવા ફેલાયેલા કૅન્સરના કેસમાં ઉપયોગમાં લેવાય છે.

કેમોથેરાપી વિશે વિગતવાર જાણકારી (Chemotherapy in Detail):

કેમોથેરાપી કેવી રીતે કામ કરે છે (How Chemotherapy Works):

કેમોથેરાપી treatment માં બોડીમાં ઈન્જેક્શન દ્વારા અથવા ઓરલ મેડીસીન થી આપવી. આ treatment blood circulation દ્વારા આખા શરીરમાં ફેલાય છે અને ઝડપી વૃદ્ધિ પામતા કૅન્સરના સેલને નષ્ટ કરે છે. કેમોથેરાપી અસરકારક રીતે કૅન્સરના ટ્યુમરનું કદ ઘટાડે છે અને અન્ય ભાગોમાં ફેલાયેલા સેલને નષ્ટ કરે છે.

કેમોથેરાપીના વિવિધ પ્રકારો (Types of Chemotherapy):

1. એડજ્યુવન્ટ થેરાપી (Adjuvant Therapy):

•    – મુખ્ય ટ્યુમરને હટાવવા ના સર્જરી પછી આપવામાં આવે છે, જેથી બાકી રહેલા કૅન્સરના સેલને નષ્ટ કરાય.

2. નિયોડજ્યુવન્ટ થેરાપી (Neoadjuvant Therapy):

•    – સર્જરી પહેલા આપવામાં આવે છે, જેથી ટ્યુમરના કદમાં ઘટાડો થાય અને તેને હટાવવું સરળ બને.

3. મેટાસ્ટેટિક થેરાપી (Metastatic Therapy):

•    – કૅન્સર ફેલાયેલ હોય ત્યારે આ પદ્ધતિ ઉપયોગમાં લેવાય છે, જે ટ્યુમરને નષ્ટ કરે છે અને તેના ફેલાવાને અટકાવે છે.

કેમોથેરાપી માટેની treatment (Chemotherapy Drugs):કેમોથેરાપી માટે અનેક પ્રકારની treatment ઉપયોગમાં લેવાય છે. કેટલીક પ્રચલિત treatmentમાં સાઇક્લોફોસ્ફામાઇડ, મીથોટ્રેક્સેટ, ડોક્સોરુબિસિન, અને પેક્લિટાક્સેલનો સમાવેશ થાય છે. Treatment ને એકલી અથવા કોમ્બિનેશન થેરાપી તરીકે અપાય છે.

કેમોથેરાપીના સાઈડ ઈફેક્ટ (Side Effects of Chemotherapy): કેમોથેરાપી treatment અત્યંત શક્તિશાળી હોય છે અને તે ઝડપથી વૃદ્ધિ પામતા સેલને નષ્ટ કરે છે. આ કારણે કેટલાક સાઈડ ઈફેક્ટ થઈ શકે છે, જેમ કે:

• 1. Nausea and vomiting
• 2. જાડા વાળનું ખરવું (Hair loss)
• 3. થાક (Fatigue)
• 4. blood સેલ મા ઘટાડો (Decrease in blood cells)
• 5. ઇન્ફેકશન થવાનું રિસ્ક (Increased risk of infection)
• 6. મોઢામાં ઘાવ (Mouth sores)
• 7. ભૂખમાં ઘટાડો (Loss of appetite)

કેમોથેરાપી દરમિયાન કેર (Care During Chemotherapy):

1. પોષણ અને આહાર (Nutrition and diet): પોષણયુક્ત અને સંતુલિત આહાર લેવું.

2. રોજિંદા પ્રવૃત્તિઓ (Daily activities): સમાન્ય પ્રવૃત્તિઓ જાળવવી, પરંતુ વધુ થાક વાળા કાર્યો ટાળવા.

3. ઇન્ફેકશન નિવારણ (Infection prevention): કેરપૂર્વક હાઇજીન જાળવવી અને ઇન્ફેકશનના લક્ષણો પર ધ્યાન આપવું.

4. તબીબી નિરીક્ષણ (Medical monitoring): નિયમિત તબીબી નિરીક્ષણ અને ડૉક્ટર દ્વારા સંભાળ.

કેમોથેરાપી પછીની કેર (Post-Chemotherapy Care):

• કેમોથેરાપી પછીની કેરમાં ડૉક્ટરની નિરાંત અને સૂચનોનું પાલન કરવું જરૂરી છે. રોગમુક્તિ માટેની પદ્ધતિઓ, વ્યાયામ, અને માનસિક સન્માન જાળવીને જીવનશૈલીમાં સુધારા લાવવો.

• કેમોથેરાપી એક અત્યંત અસરકારક અને જરૂરી treatment છે, જે કૅન્સરના દર્દીઓના જીવનમાં સુધારો લાવી શકે છે.

🔸c )Write about warning signs of cancer.05 કેન્સરના ચેતાવણી જનક ચિન્હો લખો.

Warning sign of cancer(કેન્સરના ભયસૂચક ચિહ્નનો):
CAUTION
1) C:= change in bowel and bladder habbit (બોવેલ અને બ્લાડર હેબીટ મા ચેંજિસ)
2) A:=A sore that does not cure.(ઘાવ કે જે રુજાતો નથી)
3) U:=Unusual bleeding and discharge.(અસામાન્ય બ્લિડીંગ અથવા ડિચ્ચાર્જ)
4) T:=Thickenin of lump in breast or any other parts.(બોડિ ના કોઇ ભાગ મા કે બ્રેસ્ટ મા જાડો લમ્પ જોવા મળવો)
5) l:=Indiagetion and difficulty in swallowing.(ખોરાક પચવા કે ગળવા મા તક્લિફ)
6) O:=Obvious change in mole.(કોઇ મસા આવેલા ફેરફરો)
7) N:=Naging cough and soreness.(વારે વારે ઉધરસ આવવી)

1. Change in bowel and bladder habit .
   Description( વર્ણન ):= નોર્મલ વ્યક્તિમાં bowel ની હેબિટ એ એક થી બે વખત હોય છે.
   તેમાં ચેન્જ થઈને 3 થી પાંચ વખત થઈ જાય છે.
   Bladder:= એક સામાન્ય વ્યક્તિ એ બ્લેડર પાંચ થી છ વખત દિવસમાં પાસ આઉટ કરે છે. તે વધીને 10 થી 20 વખત યુરી ન પાસ કરે છે.
   1) urin અને સ્ટુલ ને કન્સીસ્ટન્સી સાઈઝ અને ફ્રિકવન્સી માં ચેન્જ થાય છે. યુરીન અને સ્ટુલ માં બ્લડ પ્રેઝન્ટ હોય છે.
2. A sore that does not cure.
   Description ( વર્ણન ):=
   1):= આમાં ચાંદી એ મોટી જ થતી જાય છે.
   2):= તે એકદમ દુખાવા વાળી હોય છે.
   3):= તેમાંથી લોહી નીકળે છે.
   આમાં બોડીમાં ગમે તે જગ્યા પર ચાંદી પડે અથવા તો અલ્સર થાય તે ક્યારેય પણ રુજાતા નથી તે મટવાના બદલે તેમાં વધારો અને અતિશય વધારો જોવા મળે છે.
3. Unusual bleeding and discharge.
   Description ( વર્ણન )
   :=1) યુરિન અને સ્ટુલ સ્ટુલ માંથી બ્લડ આવે છે.
   :=2) બોડી ના ગમે તે જગ્યા પર થી બ્લડ નીકળે છે જેમ કે 1)nipple, 2)penis.
   બોડી ના ગમે તે ભાગમાંથી ગમે તે જગ્યા પરથી બ્લડિંગ અથવા ડિસ્ચાર્જ નીકળે છે આ એક પ્રકારના કેન્સરની સાઇન છે.
4. Thickening of lump and mass in breast or any other parts of the body.
   Description ( વર્ણન ):= જો લંપ અને માસ હોય તો તે ક્યારે પણ ઠીક થતા નથી.
   તેની જગ્યા પર તે વધારે અને વધારે મોટું થાય છે.
   અને તે લંપ અને માસમાં વધારે દુખાવો પણ થાય છે અને એકદમ ગાંઠા જેવું બની જાય છે.
5. Indiagetion and difficulty in swallowing.
   Description ( વર્ણન):= આમાં જે પણ વસ્તુ ખાઈ તેનું પાચન થતું નથી અને તે ને જમવાનું ગળવામાં મુશ્કેલી પડે છે.
   જે વ્યક્તિને કેન્સર થાય છે તેના વોર્નિંગ તરીકે ફૂડ નું રીગર્જિટેશન( પાછું આવવું ) થાય છે.
6. Obvious change in mole.
   Description ( વર્ણન ):= કોઈપણ માસ અને લંપ હોય તો તેની સાઈઝમાં ચેન્જ થાય છે.
   લમ્પ અને માસ ઓછું થવાની જગ્યા પર તે વધારે મોટા થતા જાય છે.
7. Nacrosis,nagging cough and hoarseness.
   જ્યારે પણ કફિંગ એન્ડ Naging થાય છે ત્યારે હોર્સનેસ સાઉન્ડ ફીલ થાય છે.

• અવાજમાં ફેર પડે છે.
• અવાજ એ જાડો થાય છે.
• કફ માં લોહી નીકળે છે.
• આ બધી સાઇન એ કેન્સરની વોર્નિંગ સાઇન છે.

⏩Q-2 🔸a) Write about poisoning in detail 08 પોઈઝનીગ વિશે વિગતવાર લખો.

પોઈઝન ના પ્રકારો (Types of Poisoning):

1. ફૂડ પોઈઝન (Food Poisoning):

•    – ફૂડમાં બેક્ટેરિયા, વાયરસ, અથવા જંતુઓના કારણે થાય છે.
•    – કલીનીકલ મેનીફીસ્ટેશન: Nausea, Diarrhoea, Abdomenમાં પેઈન, ફીવર.

2. મેડીસીનનો ઓવરડોઝ (Drug Overdose):

•    – વધારાના મેડીસીન લેવાથી થાય છે.
•    – કલીનીકલ મેનીફીસ્ટેશન: નિંદ્રા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, Nausea, Dizziness.

3. કેમિકલ પોઈઝન (Chemical Poisoning):

•    – ઘરના કે ઔદ્યોગિક કેમિકલ પદાર્થોથી.
•    – કલીનીકલ મેનીફીસ્ટેશન: શ્વાસમાં તકલીફ, સ્કિનમાં બળતરા, Nausea, Dizziness.

4. ટોક્સિક પદાર્થોથી પોઈઝન (Toxic Substance Poisoning):

•    – કાર્બન મોનોકસાઇડ, ફસ્ફિન, વગેરે.
•    – કલીનીકલ મેનીફીસ્ટેશન:Headache, Dizziness, અશક્તિ, શ્વાસમાં તકલીફ.

5. ઈન્સેકટ બાઈટ (Insect/Snake Bite Poisoning):

•    – ઝેરી સર્પો અથવા જંતુઓ દ્વારા.
•    – કલીનીકલ મેનીફીસ્ટેશન: સોજો, પેઈન, શ્વાસમાં તકલીફ, Dizziness.

પોઈઝનના કલીનીકલ મેનીફીસ્ટેશન (Symptoms of Poisoning):

• 1. Nausea અને Diarrhoea (Nausea and Vomiting)
• 2. શ્વાસ લેવામાં તકલીફ (Difficulty in Breathing)
• 3. Abdomenમાં પેઈન (Abdominal Pain)
• 4. Dizziness અને અશક્તિ (Dizziness and Weakness)
• 5. સ્કિન ફેરફાર (Skin Changes)
• 6. માથાનો પેઈન (Headache)
• 7. Cough and Cold Symptoms)
• 8. સંચાલનની અશક્તિ (Loss of Coordination)
• 9. અચાનક ફીવર (Sudden Fever)

પોઈઝનનું નિદાન (Diagnosis of Poisoning):

1. મેડીકલ હિસ્ટરી (Medical History): પેશન્ટનો હિસ્ટરી અને તે કેવા પદાર્થ સાથે સંપર્કમાં છે તે જાણવું.

2. કલીનીકલ મેનીફીસ્ટેશનની નિરીક્ષણ(Observation of Symptoms): પેશન્ટના કલીનીકલ મેનીફીસ્ટેશન અને તેમનો વિકાસ.

લેબોરેટરી ટેસ્ટ:એમાં બ્લડ યુરીન અને બોડી ફ્લુઇડ ના ટેસ્ટ કરવામાં આવે છે

ઇમિડીયેટ ટ્રીટમેન્ટ ઓફ પોઇજન:સૌપ્રથમ પોઈઝન વાળો પદાર્થ શરીરમાંથી દૂર કરવો અને જરૂર જણાય તો પેશન્ટને વો મીટીંગ કરાવવી

કોલ એક્ટિવેટેડ ચારકોલ:પોઇજન પદાર્થને absorbed કરવા માટે આપવું

Induced વોમીટીંગ

ઓક્સિજન અને ઇન્ટ્રા વિનસ I.V.Fluid આપવા

જુદા જુદા પોઈઝન માટે જુદા જુદા એન્ટીડોટ હોય છે જેમ કે snake હોય તો તેના માટે એન્ટિવેનમ આપવામાં આવે છે તે મુજબ એન્ટીબોર્ડ આપીને ટ્રીટમેન્ટ આપવી
વધુમાં પોઈઝન ની ટ્રીટમેન્ટ આપવામાં ખાસ કરીને જો સિવિયર હોય તો તેને તાત્કાલિક હોસ્પિટલાઈઝેશન કરવું

બ્લડનું ટ્રાન્સફયુઝન કરવું અને જરૂર જણાય તો બ્લડમાંથી પોઈઝન દૂર કરવા માટે હિમોડાયાલિસિસ પણ કરવામાં આવે છે

ટ્રીટમેન્ટ દરમિયાન પેશન્ટને હાઇડ્રેટ રાખવું તેમ જ તેનું ન્યુટ્રીશન લેવલ જળવાઈ રહે તે જોવું

પેશન્ટના લોંગ ટર્મ મેનેજમેન્ટ માટે તેને નિયમિત ફોલોઅપ કરાવવું તેમ જ તેના માટે રિહેબિલીટેશન કરવું લોકોમાં પોઈઝનના જોખમો વિશે જાગૃતિ લઈ આવવી તેમજ લોકોને પોઈઝનથી સલામત કઈ રીતે રહી શકાય તે માટે જાગૃતિ લાવવી

પ્રિવેન્શન ઓફ પોઈઝનિંગ

1. સેફટી રુલ્સ –ઘરમાં અને જ્યાં કામ કરતા હોય ત્યાં સલામતીના જે નિયમો હોય તેનું યોગ્ય પાલન કરવું
2. બાળકોથી દૂર રાખવું-પોઇજનસ પદાર્થો બાળકોની પહોંચથી દૂર રાખવા
3. જો કોઈ કેમિકલ કે મેડિસિન હોય તો તેનું લેબલ વાંચવું જેથી તેનો યોગ્ય ઉપયોગ કરી શકાય
4. પ્રોપર ડિસ્પોઝલ-પોઇજનસ પદાર્થોને યોગ્ય રીતે નિકાલ કરવો

🔸b) Enlist types of disaster. આફતોના પ્રકારોની યાદી બનાવો.04

ડિઝાસ્ટર પ્રકારો તેના ઉદ્ભવ અને નેચર ના આધારે હોય છે.ડિઝાસ્ટર ના મુખ્ય પ્રકારો નીચે મુજબ છે.

Natural Disasters(કુદરતી આપત્તિ):

Geological Disasters (ભૂગર્ભીય આફતો):

• Earthquakes: ભૂકંપ
• Volcanic eruptions: જ્વાળામુખી વિસ્ફોટ
• Tsunamis: સુનામી
• Landslides: ભૂસ્ખલન
• Avalanches: હિમસ્ખલન

Hydrological Disasters (જલવિજ્ઞાનની આફતો):

• Floods: પૂર
• Flash floods: ચકામક પૂરો
• Coastal flooding: કિનારી ના પૂરો

Meteorological Disasters (હવામાનની આફતો):

• Hurricanes, typhoons, and cyclones: વાવાઝોડાં, ટાઈફૂન, અને ચક્રવાત
• Tornadoes: તોફાન
• Severe storms (including thunderstorms, hailstorms, and blizzards): ગંભીર વાવાઝોડાં (મેઘગર્જના, ગુંચળા, અને હિમવાવઝોડા સહિત)
• Heatwaves: ગરમીની લહેર
• Droughts: દુષ્કાળ
• Cold waves: ઠંડીની લહેર

Biological Disasters (જીવશાસ્ત્રીય આફતો):

• Epidemics and pandemics (e.g., influenza, COVID-19): મહામારી અને મહાબીમારીઓ (જેમ કે, ઈન્ફ્લુએન્ઝા, COVID-19)
• Insect infestations (e.g., locust swarms): જીવાતનો ઉપદ્રવ (જેમ કે તીડ નું ટોળું)
• Animal diseases: પશુઓની બીમારીઓ

Climatological Disasters (હવામાનશાસ્ત્રીય આફતો):

• Wildfires: જંગલના આગ
• Extreme temperatures (both heatwaves and cold waves): અતિ તાપમાન (ગરમીની અને ઠંડીની લહેરો)

Man-Made (Anthropogenic) Disasters:

Sure, here are the translations of the additional types of disasters into Gujarati:

Technological Disasters (ટેકનોલોજીકલ આફતો):

• Industrial accidents (e.g., chemical spills, explosions, and fires): ઔદ્યોગિક દુર્ઘટનાઓ (જેમ કે, રાસાયણિક છલકાવો, વિસ્ફોટ, અને આગ)
• Nuclear accidents (e.g., Chernobyl, Fukushima): પરમાણુ દુર્ઘટનાઓ (જેમ કે, ચર્નોબિલ, ફુકુશિમા)
• Transportation accidents (e.g., plane crashes, train derailments, shipwrecks): પરિવહન દુર્ઘટનાઓ (જેમ કે, વિમાની દુર્ઘટનાઓ, ટ્રેન પાટા પરથી ઉતરી જવી, જહાજ ન ડૂબવું)
• Structural failures (e.g., building collapses, dam failures): ઢાંછાની નિષ્ફળતા (જેમ કે, ઇમારત ધરાશાયી થવી, ડેમ તૂટવું)

Environmental Degradation (પર્યાવરણીય કાષાય):

• Deforestation: જંગલ વિનાશ
• Soil erosion: માટી ધોવાણ
• Desertification: રણભૂમિકરણ
• Pollution (air, water, and soil): પ્રદૂષણ (હવા, પાણી, અને માટી)

Conflict-Related Disasters (સંઘર્ષ સંબંધિત આફતો):

• War and armed conflicts: યુદ્ધ અને સશસ્ત્ર સંઘર્ષ
• Terrorist attacks: આતંકવાદી હુમલા
• Civil unrest: નાગરિક અશાંતિ

Miscellaneous Disasters (વિવિધ આફતો):

• Cyber-attacks: સાયબર હુમલા
• Infrastructure failures (e.g., power outages, water supply disruptions): ઢાંચાની નિષ્ફળતા (જેમ કે, વીજળી ખૂટી જવી, પાણી પુરવઠા ખલેલ)

⏩OR⏪

🔸a) Management of patient with Myocardial Infarction.08 મ્યોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શનવાળા દર્દીનું સંચાલન.

માયો કાર્ડિયલ infraction સામાન્ય રીતે હાર્ટ એટેક ના નામે ઓળખાય છે જેમાં તાત્કાલિક અને ઇફેક્ટિવ મેડિકલ ટ્રીટમેન્ટની જરૂરિયાત હોય છે કે જેથી હાર્ટ મસલ્સ માં બ્લડ ફ્લોને રીસ્ટોર કરી શકાય તેમજ તેનાથી થતા આગળના ડેમેજ અને કોમ્પ્લિકેશનની ઓછા કરી શકાય માયો કાર્ડિયલ infraction જુદા જુદા સ્ટેજમાં તેનું મેનેજમેન્ટ કરી શકાય છે

1.પ્રી હોસ્પિટલ કેર
સીમટમસ ને ઓળખો:- જેમાં હાર્ટ એટેકમાં ચેસ્ટ પેઈન્ટ ચેસ્ટમાં ડિસ્કંફરટ, શોર્ટ ઓફ બ્રીધ, નોઝિયા , sweting વગેરે જેવા ચિન્હો જોવા મળે છે જેની ઓળખ કરવી

2.તાત્કાલિક એક્શન:પેશન્ટને તાત્કાલિક હોસ્પિટલાઇઝ કરો તેમને તેની જાતે ડ્રાઇવ ન કરે તે જુઓ

3.એસ્પિરિન આપો:જો પેશન્ટમાં એસપીરીન કોન્ટ્રા ઇન્ડિકેશન ના હોય તો 325 મિલિગ્રામ એસ્પિરિન આપો. જો પેશન્ટ હોય તો જેથી આગળ થતો કલોટ ફોર્મેશનને ઘટાડી શકાય

4.ઓક્સિજન આપવું:જો પેશન્ટને બ્રિધિગ પ્રોબ્લેમ હોય તો તેનો ઓક્સિજન સેચ્યુએશન જોવું અને શક્ય હોય તો ઓક્સિજન આપવું.
2.ઈમરજન્સી કેર રૂમ:
1.શરૂઆતનું એસેસમેન્ટ અને મોનિટરિંગ
-પેશન્ટની મેડિકલ હિસ્ટ્રી લો અને તાત્કાલિક ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરો
-વાઈટલ સાઇન મોનિટર કરો જેમાં હાર્ટ રેટ ઓક્સિજન સેચ્યુએશન બ્લડપ્રેશર નું મેજર કરો
-પેશન્ટને continuous કાર્ડિયાક મોનિટર ઉપર રાખો
2.. ડાયગ્નોસ્ટિક ટેસ્ટ:
-ઇલેક્ટ્રો કાર્ડિયોગ્રામ એટલે કે ઇસીજી-જેમાં આપણને એસટી સેગમેન્ટ એલીવેશન જોવા મળશે જે બાયો કાર્ડિયલ ઇન્ફેક્શન બતાવે છે
-બ્લડ ટેસ્ટ-જેમાં કાળિયા બાયો માર્કસ જેવા કે ટ્રોપોનીન લેવલ ચેક કરવું જેથી માયો કાઢ્યા ઇંજરી થઈ છે કે કેમ તે જાણી શકાય
3. તાત્કાલિક ટ્રીટમેન્ટ:
-જો હાઇપોક્સેમિયા હોય એટલે કે ઓક્સિજન સેચ્યુએશન કરતાં ઓછું હોય તો પેશન્ટને ઓક્સિજન આપવું
-નાઇટ્રો ગલીસરીનો-ચેસ્ટ પેઈન ઓછું કરવા અને કાર્ડિયાક વર્ક લોડ ઘટાડવા માટે આપવામાં આવે છે
-મોરફિન-નાઇટ્રો ગ્લિસરીન પેઇન ઓછું કરવા માટે પૂરતું નથી તેથી મોરફિન પણ આપવામાં આવે છે
-P2Y12 Inhibitors -જેમ કે Clopidogrel,ticagrerol વગેરે આપવામાં આવે છે
-એન્ટી કોગ્યુલર-સામાન્ય રીતે હીપેરીંન કે એનોક્સાપેરિન
4.રી પર્ફ્યુઝન થેરાપી:
PCI -પ્રાઇમરી પર્ક્યુટીનીયસ કોરોનરી ઇન્ટરવેશન જેમાં એસટી એલીવેશન mi માં મેડિકલ કોન્ટેક્ટ ના 90 મિનિટની અંદર જ કરવામાં આવે છે
-થ્રોમ્બોલાઈટીક થેરાપી-જો પીસીઆઈ થઈ શકે તેમ ન હોય તો થમ્બોલાઇટિક એજન્ટ એટલે કે e.g., alteplase, reteplase આપવામાં આવે છે

Hospital Care (હોસ્પિટલ કેર ):

1. Continuous Monitoring/: ECG monitoring અને frequent vital sign checks karva.
2. Medications:
   • Beta-Blockers (બીટા બ્લોકર ): heart rate અને myocardial oxygen demand ઓછી કરવા .
   • ACE Inhibitors or ARBs: blood pressure ઓછું કરવા અને ventricular remodeling ને પ્રીવેન્ટ કરવા .
   • Statins (સ્ટેટિન ): cholesterol levels ને ઘટાડવા અને plaque ને સ્ટબિલાઇઝ કરવા માટે આપવા માં આવે છે .
   • Aldosterone Antagonists (આલડેસ્ટેરોન એન્ટાગોનીસ્ટ ): heart failure કે left ventricular dysfunction વાળા પેશન્ટ માટે .
3. Echocardiogram(ઇકો કાર્ડિયોગ્રામ ) : left ventricular function અને complications જેવા કે heart failure or valvular dysfunction ને એસેસ કરવા અને ડિટેક્ટ કરવા .
4. Risk Stratification: complications અને આગળ ના management પ્લાન માટે જોવું .

Post-Discharge Care (ડિચાર્જ પછી ની કેર):

1. Medications (મેડીકેશન): Continue medications including antiplatelet agents, beta-blockers, ACE inhibitors, statins, અને બીજી prescribed મેડીકેશન કાયમી લેવાની હોય છે.
2. Lifestyle Modifications (લાઇફ સ્ટઇલ મોડીફિકેશન) :
   • Smoking છોડવુ.
   • cholesterol અને salt intake ડાયટ મા ઓછું લેવું.
   • Regular physical activity કરવી જોઈએ.
   • Weight management-વજન મા ઘટાડો કરવો.
3. Cardiac Rehabilitation (કાર્ડિયાક રિહેબિલિટેશન): જેમા cardiovascular health ને improve કરવા exercise, education, અને counseling કરવુ.
4. Follow-Up Care (ફોલો-અપ કેર): કાર્ડિયોલોજિસ્ટ અને ફિઝિશ્યન ને જરુરી ફોલો અપ કરવુ.
5. Patient Education (પેશન્ટ એજ્યુકેશન): જેમા પેશન્ટ ને જણાવવુ કે જો કોઇ MI ને લગતા કોઇ symptoms જણાય તો તાત્કાલિક જણાવવુ, તેમજ રેગ્યુલર કાયમી મેડિસિન લેવી તેને વળગી રહેવુ, અને લાઇફ સ્ટાઇલ મા ચેન્જ લાવવો.

Complication Management (કોમ્પ્લિકેશન મેનેજમેન્ટ):

1. Heart Failure (હાર્ટ ફેલ્યોર): યોગ્ય મેડિસિન અને લાઇફ સ્ટાઇલ થી તેને મેનેજ કરી શકાય છે.
2. Arrhythmias (એરિધેમિયા): યોગ્ય મેડિસિન treat કરવુ અને Monitor કરવુ.જરુર જણાય તો પેસ -મેકર જેવી ડિવાઇસ નો ઉપયોગ કરી શકાય.

🔸b) Enlist causes & clinical manifestations of Myocardila Infarction 04 માયોકાડીયલ ઇન્ફાર્ક્શન થવાના કારણો અને તેના લક્ષણોની યાદી બનાવો.

કારણો (Causes):

1. અથેરોસ્ક્લેરોસિસ (Atherosclerosis)
2. થ્રોમ્બોસિસ (Thrombosis) –
3. સ્પાઝમ (Spasm) –
4. હાઇપરટેન્શન (Hypertension) –
5. મોટેપો (Obesity) –
6. ધુમ્રપાન (Smoking) – ધુમ્રપાન કરવાનું.
7. ડાયાબિટીસ (Diabetes) –
8. Unhealthy diet – વધારે કોલેસ્ટેરોલવાળી ખોરાક લેવું.
9. Lack of physical activity – કસરતનો અભાવ.
10. Genetics – આનુંવન્શિક વારસો.

ક્લિનિકલ લક્ષણો (Clinical Manifestations):

1. છાતીમાં દુખાવો (Chest pain) – છાતીમાં તીવ્ર દુખાવો કે દબાણની લાગણી.આ કન્ડિશનમા માયોકાર્ડિયમને પૂરતુ ઓક્સિજનેટેડ બ્લડ ન મળવાના કારણે ઇસ્ચેમિક પેઇન એ મુખ્યત્વે જોવા મળે છે.
   તેમા ચેસ્ટના વચ્ચેના ભાગે એટલેકે રીટ્રોસ્ટર્નલ ચેસ્ટ પેઇન અથવા તો ચેસ્ટ હેવીનેશ જોવા મળે છે.
   આ પેઇન એ ખૂબ જ હેવી હોય છે અને તે લેફ્ટ સાઈડના જો (jaw) અને આર્મ બાજુએ રેડિયેટ પણ થતુ હોય છે.
2. Upper body pain – બાજુ, ખભા, ગળા, જડબામાં દુખાવો.
3. કાર્ડીયાક આઉટપુટમા ઘટાડો થવાના લીધે હાઇપોટેન્શન અને ટેકીકાર્ડીયા પણ જોવા મળે છે.
   વ્યક્તિમા શોક ની પરિસ્થિતિ જોવા મળે છે અને બ્રિધિંગ ડિફીકલ્ટી કે શોર્ટ નેસ ઓફ બ્રીધ પણ જોવા મળે છે.
4. Shortness of breath) – શ્વાસમાં તકલીફ.
5. Nausea- મલમલ કે ઉબકા આવવા.આ કન્ડિશનમા નોસિયા તથા વોમીટીંગ પણ જોવા મળે છે.
6. થાક (Fatigue) – અચાનક થાક અને ક્ષીણતા.
7. Sweating and cold sweat- અતિરેક પસીનો.સીમ્પેથેટિક નર્વસ સિસ્ટમના સ્ટીમ્યુલેશન ના કારણે પ્રોફયુઝ સ્વેટિંગ એટલે કે ડાયાફોરેસીસ પણ જોવા મળે છે અને સ્કિન એ કોલ્ડ અને કલેમી જોવા મળે છે.
8. અચાનક ચક્કર આવી પડવું (Dizziness) – ચક્કર આવવા.
9. અન્ય લક્ષણો – પેટમાં દુખાવો, ગેસ, ઇન્દિજેશન જેવા લક્ષણો
10. વ્યક્તિમા એન્ઝાઈટી, પાલ્પીટેશન અને હેડેક પણ જોવા મળે છે.
11. આ કન્ડિશનમા કાર્ડીયાક એરિધમિયા પણ જોવા મળે છે.
12. આ ખૂબ જ સિવીયર મેડિકલ ઇમરજન્સીની કન્ડિશન છે. સમયસર ટ્રીટમેન્ટ ન મળવાના કારણે વ્યક્તિનુ ડેથ પણ થઈ શકે છે.

⏩Q-3 Write short answer (any two) (ટુંકમાં જવાબો લાખો )6+6=12

🔸a) Write down Medical & Nursing management of Shock શોક વાળા દર્દીનું મેડીકલ અને નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ લાખો .

શોક એ એવી કન્ડિશન છે કે જેમાં સિસ્ટેમીક બ્લડ પ્રેશર ઓછું હોવાના કારણે બ્લડ ,ઓક્સિજન, અને ન્યુટ્રીશન એ વાઇટલ ઓર્ગન સુધી પહોંચતું નથી તેના કારણે ઓર્ગન એ પૂરતા પ્રમાણમાં વર્ક કરી શકતું નથી અને તેને વર્ક કરવા માટે વધારે પ્રમાણમાં લોડ કરવો પડે છે જેથી બોડી એ શોક ની કન્ડિશનમાં જાય છે.

••> શોક વાળા દર્દીનું મેડીકલ મેનેજમેન્ટ:

1)રેકોગ્નાઇઝેશન એન્ડ અસેસમેન્ટ

રેકોગ્નાઇઝેશન:શોકના ક્લિનિકલ સાઇન( Ex:=હાઇપોટેન્સ, ટેકીકાર્ડિયા,અલ્ટર્ડ મેન્ટલ સ્ટેટસ, કુલ તથા ક્લેમી સ્કિન) અને તેના ઇટિયોલોજી (Ex:હેમરેજીક, સેપ્ટીક તથા કાર્ડિયોજેનીક) પરથી શોક નું અર્લી આઇડેન્ટિફિકેશન કરવું.

અસેસમેન્ટ:
પેશન્ટ નુ રેપીડ અસેસમેન્ટ કરવું શોક ના કોઝ તથા તેની સિવ્યારિટી ને આઇડેન્ટીફાય કરવા માટે.
આમાં પેશન્ટની પ્રોપર્લી હિસ્ટ્રી લેવી, પ્રોપરલી ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન કરવું તથા કમ્પલિટ્લી ડાયગ્નોસ્ટિક ટેસ્ટ(બ્લડ ટેસ્ટ,ઇમેજિંગ, ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ)કરાવવા જેના કારણે શોકની સીવ્યારીટી અને તેના કોઝ ને પ્રોપરલી આઇડેન્ટીફાય કરી શકાય.

2)હાઇડ્રેશન તથા ફ્લુઇડ મેનેજમેન્ટ ( ફ્લુઇડ રિસસીટેસન):

ઇનિશિયલ રિસસીટેસન:
પેશન્ટ નુ સરક્યુલેટીંગ વોલ્યુમ ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે તથા ટીસ્યુ પરફ્યુઝન ને ઇમ્પ્રુવ કરવા માટે ઇન્ટ્રા વિનસ ફ્લુઇડ(ક્રીસ્ટેલોઈડ)
એડીક્યુએટ અમાઉન્ટમાં એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું. ફ્લુઇડ એડમિનિસ્ટ્રેશન એ 1-2 લીટર જેટલા આઇસોટોનિક ક્રિસ્ટેલોઇડ( Ex:=નોર્મલ સલાઇન, રિન્ગર લેક્ટેટ) નું રેપીડલી એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું સર્ક્યુલેટરી વોલ્યુમ ને પ્રોપર મેઇન્ટેન કરવા માટે.
ત્યારબાદ તેના રિસ્પોન્સ એ ક્લોઝની મોનિટર કરવો જેમાં પેશન્ટના વાઇટલ સાઇન(બ્લડ પ્રેશર ,હાર્ટ રેટ) સેન્ટ્રલ વિનસ પ્રેશર, યુરીન આઉટપુટ, તથા ક્લિનિકલ અસેસમેન્ટ (કેપીલરી રિફીલ, સ્કીન ટેમ્પરેચર) કરવું.

•>ટાર્ગેટ એપ્રોચ:
ફ્લુઇડ થેરાપી બેઝ્ડ ઓન ટાઇપ ઓફ શોક

•> હેમરોઇજીક શોક:
લોસ થયેલા બ્લડને પ્રોપરલી બ્લડ પ્રોડક્ટ (પેક્ડ રેડ બ્લડ સેલ, ફ્રેસ ફ્રોઝન પ્લાઝમા) ને જરૂરિયાત મુજબ રિપ્લેસ કરવું.

•> સેપ્ટીક શોક:
હેમોડાયનેમિક મોનિટરિંગ (દા.ત., સેન્ટ્રલ વિનસ પ્રેશર, સ્ટ્રોક વોલ્યુમ વેરિયેશન) દ્વારા વધારાના ફ્લુઇડ નુ લેવલ મોનીટરીંગ કરવુ.

•> કાર્ડિયોજનીક શોક:
પ્રોપરલી ધ્યાનમાં રાખી ફ્લુઇડ ને રિપ્લેસ કરવું ફ્લુડ ઓવરલોડ થતું પ્રિવેન્ટ કરવા માટે.

3)વાસોપ્રેસર થેરાપી
ઇન્ડિકેશન:જ્યારે ઓન્લી ફ્લુઇડ રિસસીટેસન બ્લડ પ્રેશર ને મેઇન્ટેન કરવા માટે તથા ટિસ્યુ પરફ્યુઝન ને મેઇન્ટેન રાખવા માટે ઇનએડિક્યુએટ હોય ત્યારે વાસોપ્રેસર થેરાપી યુઝ થાય છે.
એજન્ટસ:કોમનલી યુઝ્ડ વાસોપ્રેશર માં નોરએપીનેફ્રીન( ફસ્ટ લાઇન), એપીનેફ્રરીન ડોપામાઇન અને વાસોપ્રેસિન છે.
આ વાસોપ્રેશર ને પોસિબલ હોય તો સેન્ટ્રલ લાઇન દ્વારા એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું.
મોનિટરિંગ: પેશન્ટના કંટીન્યુઅસલી વાઇટલ સાઇન મોનિટર કરવા જેમાં પેશન્ટ નુ બ્લડપ્રેશર, હાર્ટ રેટ, યુરિન આઉટપુટ, તથા પેરિફેરલ પ્રેસર ને વાસોપ્રેસર થેરાપી દરમિયાન મોનિટરિંગ કરતું રહેવું.

4) ઓક્સિજન થેરાપી
એડમિનિસ્ટ્રેશન:પેશન્ટના ઓક્સિજન લેવલ ને મેઇન્ટેન કરવા માટે સપ્લીમેન્ટ્રી ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવો.

મોનિટરિંગ:પેશન્ટ નુ પલ્સ ઓક્સિમેટ્રી દ્વારા કંટીન્યુઅસલી ઓક્સિજન સેચ્યુએશન મોનેટરીંગ કરતું રહેવું.

મિકેનિકલ વેન્ટિલેશન:જો પેશન્ટને સિવ્યર શોકની કન્ડિશન હોય અથવા રેસ્પીરેટરી ફેઇલ્યોર ની કન્ડિશન હોય તેવા પેશન્ટ ને મિકેનિકલ વેન્ટિલેશન દ્વારા રેસ્પીરેટરી સપોર્ટ પ્રોવાઇડ કરવો.

5) ટ્રીટમેન્ટ ઓફ અન્ડરલાઇંગ કોઝ

હેમરેજીક શોક:હેમરેજીક શોકમાં બ્લીડિંગ ના કારણે શોક ની કન્ડિશન થાય છે તેથી બ્લિડિંગ ને કંટ્રોલ કરવા માટેના મેઝર્સ લેવા.

સેપ્ટીક શોક:સેપ્ટીક શોક ની કન્ડિશન ને મેનેજ કરવા માટે પ્રોપરલી બ્રોડ સ્પેક્ટ્રમ એન્ટિબાયોટિક મેડિકેશન પેશન્ટ ને એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવી. તથા સોર્સીસ ને કંટ્રોલ કરવુ જેમાં એબ્સેસ નુ પ્રોપરલી ડ્રેઇનેજ કરવું.

કાર્ડીઓજેનીક શોક:માયોકાર્ડિયલ ઇસ્ચેમિયા ને પ્રોપરલી ટ્રીટ (Ex: રિવાસ્ક્યુલ રાઇઝેસન)કરવું.
મેડિકેશન દ્વારા કાર્ડીયાક ફંક્શન ને ઓપ્ટિમાઇઝ કરવું.( Ex: બીટાબ્લોકર, આઇનોટ્રોપ્સ,વગેરે.).

6) મોનિટરિંગ એન્ડ સપોર્ટીવ કેર:

કંટીન્યુઅસ મોનીટરીંગ:હિમોડાયનેમિક સ્ટેટસ લેબોરેટરી પેરામીટર્સ તથા એન્ડ ઓર્ગેન્સ (Ex:=રિનલ ફંક્શન, મેન્ટલ સ્ટેટસ) નું રેગ્યુલરલી મોનિટરિંગ કરવું.

ઇલેક્ટ્રો કાર્ડિયોગ્રાફી મોનિટરિંગ( ECG):જો પેશન્ટ ને કાર્ડિયોજેનીક શોક હોય તો એરીધેમિયાની કન્ડિશન ને અસેસ કરવા માટે ECG મોનિટરિંગ કરતું રહેવું.

••> નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ ઓફ શોક:

1)અસેસમેન્ટ:
પેશન્ટ ના વાઇટલ સાઇન કન્ટીન્યુઅસ મોનિટરિંગ કરવું
જેમ કે,
ટેમ્પરેચર,
હાર્ટ રેટ,
રેસ્પીરેટરી સ્ટેટસ તથા બ્લડ પ્રેશર અને ઓક્સિજન સેચ્યુરેશન ને કંટીન્યુઅસ મોનિટર કરવું.

ન્યુરોલોજિકલ સ્ટેટસ: પેશન્ટનુ મેન્ટલ સ્ટેટસ, રિસ્પોન્સિવનેસ એન્ડ ન્યુરોલોજીકલ ચેન્જીસ ( Ex:= કન્ફ્યુઝન તથા એજીટેસન) ને પ્રોપરલી અસેસ કરવું.

ફ્લુઇડ બેલેન્સ: પેશન્ટના ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ ને પ્રોપરલી મોનિટર કરવો તેમાં મેઇન્લી યુરિન આઉટપુટ ને ચેક કરવું તથા ફ્લુઇડ ઓવરલોડ ના સાઇન ને પ્રોપર્લી અસેસ કરવું.

2) ફ્લુઇડ એડમિનિસ્ટ્રેશન:
એડમિનિસ્ટ્રેશન:પેશન્ટ ને પ્રોપરલી પ્રિસ્ક્રાઇબ પ્રમાણે ફ્લુઇડ નું એડમિનિસ્ટ્રેશન કરવું. તેમાં ઇન્ફ્યુઝન નો રેટ ટાઇમ તથા ફ્લુઇડ ઓવરલોડ ના સાઇન તથા સીમટોમ્સ( Ex: પલ્મોનરી એડીમાં, જુગ્યુલર વિનસ ડિસ્ટેન્સન) છે કે નહીં તેનુ પ્રોપરલી એસેસ કરવું.

રિસ્પોન્સ મોનિટરિંગ::ફ્લુઇડ થેરાપી નો રિસ્પોન્સ ને મોનેટરીંગ કરવુ તથા વાઇટલ સાઇન મા કોઇપણ ચેન્જીસ થયા છે કે કેમ તથા પરફ્યુઝન પેરામીટર્સ મા ઇમ્પ્રુવમેન્ટ ને પ્રોપરલી અસેસ કરવુ.

3) પોઝિશનિંગ એન્ડ કમ્ફર્ટ:
પોઝિશનિંગ:પેશન્ટ ને પ્રોપરલી પોઝીશન પ્રોવાઇડ કરવી જેમાં પેશન્ટના ફૂટને એલિવેટ રાખવા તથા હેડ ડાઉન પોઝિશન કરવી જેના કારણે વિનસ રિટર્ન અને કાર્ડિયાક આઉટપુટ ઇન્ક્રીઝ થય શકે.
કમ્ફર્ટ મેઝર્સ:પેશન્ટને પ્રોપરલી કમ્ફર્ટ મેઝર્સ પ્રોવાઇડ કરવા જેમાં પેઇન ને મેનેજમેન્ટ કરવું તથા પ્રોપરલી કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવું જેના કારણે પેશન્ટનો સ્ટ્રેસ એ રિડ્યુઝ થય શકે.

4) ઓક્સિજીનેશન એન્ડ રેસ્પિરેટરી સપોર્ટ
ઓક્સિજન એડમિનિસ્ટ્રેશન: પેશન્ટ ના રેસ્પીરેટરી સપોર્ટ કરવા માટે પેસન્ટ ને એડીક્યુએટ અમાઉન્ટ માં ઓક્સિજન પ્રોવાઇડ કરવો.
એરવે મેનેજમેન્ટ:પેશન્ટના એરવે ને પેટન્ટ રાખવું તથા અસેસ કરવું કે પેશન્ટ ને કોઇપણ રેસ્પીરેટરી ડિસ્ટ્રેસ તથા રેસ્પીરેટરી ફેઇલ્યોર ની કન્ડિશન છે કે નહીં.

5) સાયકોલોજિકલ સપોર્ટ
પેશન્ટ એન્ડ ફેમિલી મેમ્બર એજ્યુકેશન:પેશન્ટ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને પેશન્ટની કન્ડિશન, તેને થવા માટેના કારણો, તેના લક્ષણો તથા ચિન્હો, તથા પેશન્ટના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલીએશન અને તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે કમ્પ્લીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.

ઇમોશનલ સપોર્ટ:પેસન્ટ ને પ્રોપર્લી ઇમોશનલ સપોર્ટ, ક્રીટીકલ ટાઇમ દરમીયાન તથા રિએશ્યોરન્સ પ્રોવાઇડ કરવો.

6)ડોક્યુમેન્ટેશન એન્ડ કોમ્યુનિકેશન: પેશન્ટ ની બધી જ માહિતીનું પ્રોપરલી ડોક્યુમેન્ટેશન કરવું.

કોમ્યુનિકેશન:હેલ્થ કેર ટીમ મેમ્બર્સ સાથે પ્રોપરલી ઓપન કોમ્યુનિકેશન રાખવું, પેશન્ટની હેલ્થમાં કોઇપણ પ્રકારના આ ચેન્જીસ થતા હોય તો હેલ્થકેર ટીમ મેમ્બર્સ સાથે પ્રોપરલી કોલાબોરેશન કરવું,

• પેશન્ટ ને કમ્ફર્ટેબલ પોઝીશન આપવી.
• પેશન્ટ ને કમ્ફટેબલ એન્વાયરમેન્ટ આપવું.
• પેશન્ટ ને રેગ્યુલરલી ફોલોઅપ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.

🔸b) Write about sympo & management of Pulmonary Tuberculosis પલ્મોનરી ક્ષયના લક્ષણો તથા મેનેજમેન્ટ જણાવો

ટીબીના મોટા ભાગના કિસ્સાઓ ફેફસામાં રહે છે અને રહે છે. તેને પલ્મોનરી ટીબી કહેવાય છે. સક્રિય, પલ્મોનરી ટીબીના લક્ષણોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• એક ઉધરસ જે ત્રણ સપ્તાહથી વધુ સમય સુધી ચાલે છે-a bad cough that lasts 3 weeks or longer
• ખાંસી કે જે લીલી અથવા પીળી ઝાડી (ક્ફમ) ઉત્પન્ન કરે છે જે રક્તથી પણ છાપી શકે છે-coughing up blood or sputum (phlegm from deep inside the lungs)
• શ્વાસ અથવા છાતીમાં દુખાવો-pain in the chest
• થાક- weakness or fatigue
• ભૂખ અને વજનમાં ઘટાડો -weight loss no appetite
• નાઇટ મા પરસેવો થવો-sweating at night
• તાવ-fever
• chiils ( ઠંડી લાગવી )

⏩Q-4 Write short notes ટુંકનોંધ લખો ( કોઈ પણ ત્રણ )12

🔸A) Thalassemia થેલેસેમિયા

થેલેસેમિયાએ ગ્રુપ ઓફ હેરિડીટરી હિમોલાઇટીક એનિમિયા છે. જે એક ઓટોઝોમલ રેસેસીવ જીનેટીક ડિસઓર્ડર છે કે જેમાં હિમોગ્લોબીન નું સિન્થેસીસ એ રિડક્શન થાય/ ઇનએડીક્યુએટ અમાઉન્ટ ઓફ પ્રોડક્શન થાય છે. થેલેસેમિયા એ જીનેટીક બ્લડ ડિસ્ઓર્ડર છે જેમા બોડી મા ઇનફ અમાઉન્ટ મા હિમોગ્લોબીન(પ્રોટીન ઇન રેડ બ્લડ સેલ્સ ધેટ કેરી ઓક્સિજન ઇનટુ ધ બોડી) નુ પ્રોડક્શન થતુ નથી.આમા રેડ બ્લડ સેલ્સ લાર્જ અમાઉન્ટમા ડિસ્ટ્રોય થાય છે જેના કારણે એનિમીયા ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે.
છેલ્લે સેમિયાના મેઇન્લી બે ટાઇપ પડે છે.

• 1) આલ્ફા થેલેસેમિયા,
• 2) બીટા થેલેસેમિયા ,

1) આલ્ફા થેલેસેમિયા,:આલ્ફા થેલેસેમિયા એ હિમોગ્લોબીન ની આલ્ફા ચેઇન એ મિસીંગ અથવા તેમાં મ્યુટેશન થવાના કારણે જોવા મળે છે.

2)સાઇલેન્ટ કેરિયર:આમાં એક અથવા બંને આલ્ફા ગ્લોબીન જીન એ મિસીંગ અથવા મ્યુટેટેડ થાય છે પરંતુ આમા કોઇ સિમ્ટોમ્સ જોવા મડતા નથી.

3)આલ્ફા થેલેસેમીયા ટ્રેઇટ:આમા બે આલ્ફા ગ્લોબીન જીન એ મિસીંગ અથવા મ્યુટેટેડ થાય છે.અને તેના કારણે માઇલ્ડ એનિમીયા ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે,તથા માઇલ્ડ સિમ્ટોમ્સ જોવા મળે છે જેમ કે ફટીગ ઓર પેલ સ્કિન.

4) હિમોગ્લોબીન H ડિસીઝ:આમાં ત્રણ આલ્ફા ગ્લોબીન ચેઇન એ મિસિંગ તથા મ્યુટેશન થાય છે તેના કારણે મોડરેટ થી સિવ્યર એનીમીયા ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે. તેમાં મોર પ્રોનાઉસન્ડ એનિમિયા,જોન્ડીસ,
એન્લાજૅ સ્પલીન તથા બીજા સિમ્ટોમ્સ જોવા મળે છે.
5) આલ્ફા થેલેસેમીયા મેઝર:આમાં બધા જ એટલે કે ચારેય આલ્ફા ગ્લોબીનજીન એ મિસિંગ તથા સિવ્યરલી મ્યુટેટેડ થાય છે.તેના કારણે સિવ્યર એનિમીયા તથા બીજી હેલ્થ પ્રોબ્લેમ જોવા મડે છે.

2) બીટા થેલેસેમિયા ,
બીટા થેલેસેમિયા એ હિમોગ્લોબીન ની બીટા ચેઇન એ મિસીંગ અથવા તેમાં મ્યુટેશન થવાના કારણે જોવા મળે છે.
1) બીટા થેલેસેમિયા ટ્રેઇટ:આમાં એક બીટા ગ્લોબીન જીન એ મિસિંગ તથા મ્યુટેશન થાય છે અને મોસટલી સિમ્ટોમ્સ પણ જોવા મળતા નથી.
2) બીટા થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા:આમાં બે બીટા ગ્લોબીન જીન એ મોડરેટ ડિગ્રી મા અફેક્ટ થાય છે સિમ્પટોમ્સ એ વેરી વાઇડલી હોય છે. તેના કારણે માઇલ્ડ થી સિવ્યર એનીમિયા ની કન્ડિશન જોવા મળે છે. ક્યારેક તેમાં ટ્રાન્સફયુઝનની પણ જરૂરિયાત રહે છે.
3) બીટા થેલેસેમિયા મેઝર ( કુલીસ એનિમીયા):આમાં બંને બીટા ગ્લોબીન જીન એ સીવ્યરલી અફેક્ટ થાય છે. જેના કારણે સીવ્યર એનીમિયા ની કન્ડિશન અરાઇઝ થાય છે. આમાં ટ્રાન્સફયુઝન એ ચાઇલ્ડહુડ થી શરૂ થઇને લાઇફ લોંગ સુધી જરૂરિયાત રહે છે.

અધર ક્લાસિફિકેશન ઓફ ધ થેલેસેમીયા

• 1) થેલેસેમિયા મેજર,
• 2) થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા,
• 3) થેલેસેમિયા માઇનોર

1.થેલેસેમિયા મેજર (કુલીસ એનિમિયા):
થેલેસેમિયા મેજર થેલેસેમિયા નું સૌથી સિવ્યર ફોર્મ છે.
તે ત્યારે થાય છે જ્યારે ચાઇલ્ડ ને બે મ્યુટેડ બીટા ગ્લોબિન જનીનો એ વારસામાં મળે છે, બન્ને માતાપિતામાંથી એક. આ બીટા ગ્લોબિન ચેઇન એ સિગ્નીફિકન્ટ રિડક્શન અથવા એબસન્ટ માં પરિણમે છે, જે સિવ્યર એનિમિયા ની કન્ડિશન થાય છે.
થેલેસેમિયા મેજર ધરાવતા વ્યક્તિ ને હિમોગ્લોબિન નું લેવલ ને જાળવવા અને કોમ્પ્લિકેશન ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે ચાઇલ્ડહુડ થી જ લાઇફલોંગ બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન ની જરૂર પડે છે.
વિધાઉટ ટ્રીટમેન્ટ , થેલેસેમિયા મેજર એ ગ્રોથ ડીલે ઓર્ગન ડેમેજ તથા બોન પ્રોબ્લેમ અને બીજી હેલ્થ રીલેટેડ કન્ડિશન થઇ શકે છે.

2.થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા:
થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા એ થેલેસેમિયા નું ઇન્ટરમીડિયેટ ફોર્મ છે, જે થેલેસેમિયા મેજર કરતાં ઓછું સિવ્યર હોય છે પરંતુ થેલેસેમિયા માઇનોર કરતાં વધુ સિવ્યર હોય છે. થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા ધરાવતા વ્યક્તિ માં બે મ્યુટેટેડ બીટા ગ્લોબિન જનીનો હોય છે, પરંતુ સિવ્યરતા ની ડિગ્રી જુદી જુદી હોય છે.
સિમ્ટોમ્સ એ માઇલ્ડ થી મોડરેટ એનિમિયાની રેન્જ માં હોય શકે છે, અને કેટલાક પેસન્ટ ને સિમ્ટોમ્સ નું મેનેજમેન્ટ કરવા માટે બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન ની પણ જરૂરિયાત પડી શકે છે. થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા ધરાવતા પેસન્ટ માં સિમ્ટોમ્સ ની સિવ્યારિટી પ્રમાણે ટ્રીટમેન્ટ ની જરૂરિયાત ચેન્જ થાય છે. થેલેસેમિયા ઇન્ટરમીડિયા ધરાવતા પેસન્ટ ને બોન ની ડિફોરમિટીઝ, એનલાજૅ સ્પલીન અને ગોલ સ્ટોન જેવી કોમ્પ્લીકેશન્સ નો થય શકે છે, પરંતુ થેલેસેમિયા મેજર ની સરખામણીમાં આ સામાન્ય રીતે ઓછા સિવ્યર હોય છે.

3.થેલેસેમિયા માઇનોર (ટ્રેઇટ):
થેલેસેમિયા માઇનોર, જેને થેલેસેમિયા ટ્રેઇટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે થેલેસેમિયા નું સૌથી માઇલ્ડેસ્ટ ફોર્મ છે. તે ત્યારે થાય છે જ્યારે ચાઇલ્ડ ને એક માતાપિતા પાસેથી એક મ્યુટેટેડ બીટા ગ્લોબિન જનીન અને અન્ય માતાપિતા પાસેથી એક નોર્મલ બીટા ગ્લોબિન જનીન વારસામાં મળે છે. થેલેસેમિયા માઇનોર ધરાવતા પેસન્ટ માં સામાન્ય રીતે કોઇ સિમ્ટોમ્સ હોતા નથી અથવા તો એનિમિયા ના માત્ર માઇલ્ડ સિમ્ટોમ્સ હોય છે.
થેલેસેમિયા માઇનોર કેરિયર્સ માં સામાન્ય રીતે હિમોગ્લોબિન નું લેવલ એ સામાન્ય કરતાં થોડું ઓછું હોય છે, પરંતુ તેમને સામાન્ય રીતે ટ્રીટમેન્ટ ની જરૂર હોતી નથી. જો કે, થેલેસેમિયા માઇનોર ના કેરીયર એ જનીન પરિવર્તન તેમના ચાઇલ્ડ ને આપી શકે છે.

થેલેસેમીયા ના કારણ:

જીનેટીક મ્યુટેશન થવાના કારણે, આલ્ફા ગ્લોબીન તથા બીટા ગ્લોબીન મા ઇમ્પેરમેન્ટ થવાના કારણે.
ફેમીલીહિસ્ટ્રી હોવાના કારણે.

થેલેસેમીયા ના લક્ષણો તથા ચિન્હો :

• થાક લાગવો,
• સ્કિન, કંજક્ટાઇવા તથા મ્યુકર્સ મેમ્બરેન એ પેલ થવી,
• શોટૅનેસ ઓફ બ્રીધ થવુ,
• સ્પલીન તથા લીવર એનલાર્જમેન્ટ થવી(હિપેટોસ્પલીનો મેંગાલી),
• જોન્ડીસ થવુ,
• ગ્રોથ તથા ડેવલપમેન્ટ એ ડીલે થવા,
• બોન એબનોર્માલીટીસ થવી,
• હાર્ટ પ્રોબ્લેમ થવી,
• એન્ડોક્રાઇન કોમ્પ્લિકેશન,
• ઇન્ફેક્શન થવું.
• ભૂખ ન લાગવી(એનોરેક્ઝીયા),
• ફીડીંગ હેબિટ પુઅર થવી,
• એબડોમન એ ડિસ્ટેન્સન થવું,
• ફેઇલ્યોર ટુ થ્રાઇવ,
• ફેસિયલ ફિચર્સ – અપર મેક્ઝીલા હાઇપરટ્રોફોઇડ, એક્સપોઝીંગ ઓફ અપર ટીથ, ડિપ્રેસ્ડ નેઝલ બ્રીજ,
• માલ ઓક્લુઝન ઓફ ટીથ,
• લિમ્ફએડીનોપથી ઓર હાઇપોગોનાડિઝમ,
• ઓસ્ટીઓપોરોસીસ ઓફ
• મેટાકારપલ્સ એન્ડ મેટાટારસલ્સ.
• રિકરન્ટ રેસ્પીરેટરી ઇન્ફેક્શન,
• લિમ્ફનોડ એન્લાજર્મેન્ટ,
• પુઅર ન્યુટ્રીશનલ સ્ટેટસ થવુ.

થેલેસેમીયા ના ડાયગ્નોસ્ટિક ઇવાલ્યુએશન:

• હિસ્ટ્રી ટેકિંગ,
• ફિઝિકલ એક્ઝામિનેશન,
• કમ્પ્લીટ બ્લડ કાઉન્ટ ટેસ્ટ,
• હિમોગ્લોબીન ઇલેક્ટ્રોફોરેસીસ,
• પેરીફેરલ બ્લડ સ્મિયર ,
• આયર્ન સ્ટડીઝ,
• જીનેટીક ટેસ્ટીંગ,
• બોન મેરો એક્ઝામિનેશન,
• સામાન્ય
• સિરમ બિલીરુબીન ટેસ્ટ,
• સિરમ આયર્ન લેવલ,
• બોન મેરો સ્ટડીઝ,
• ઓસ્મોટીક ફ્રાજીલિટી ટેસ્ટ,
• રેડિયોલોજીકલ ફાઇન્ડીગ્સ,

થેલેસેમીયા નુ મેનેજમેન્ટ :

• પેસન્ટ ને રીપીટેડ બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન ની રિક્વાયરમેન્ટ રહે છે. પેસન્ટ ને બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન એ અર્લી ચાઇલ્ડહુડ થી શરૂ થય થ્રોઆઉટ લાઇફ દરમિયાન તેની જરૂરિયાત રહે છે.

• પેસન્ટ ને પ્રોપર્લી આયર્ન ચિલેટીન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી. પેસન્ટ ને લાંબા ગાળાના ટ્રાન્સફયુઝન ના કારણે આયર્ન ઓવરલોડ થવાની શક્યતાઓ રહે છે જેના કારણે આ કન્ડિશન ને પ્રિવેન્ટ કરવા માટે પેસન્ટ ને આયર્ન ચિલેટીન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવામાં આવે છે.
• આ આયર્ન ચિલેટીન થેરાપીમાં ( ડેફેરોક્ઝામાઇડ, ડેફેરીપ્રોન,ડેફેરાસિરોક્સ)નુ ઇન્વોલ્વમેન્ટ થાય છે.

• પેસન્ટ ને પ્રોપરલી ફોલિક એસીડ સપ્લીમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેસન્ટ ને બોનમેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટેશન પરફોર્મ કરવું.
• પેસન્ટ ને પ્રોપરલી જીન થેરાપી પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેસન્ટ ને પ્રોપર્લી સપોર્ટીવ કેર પ્રોવાઇડ કરવી.

થેલેસેમીયા નુ નર્સિંગ મેનેજમેન્ટ :

• પેસન્ટ ને કન્ડિશન, તેને થવા માટેના કારણો, એના લક્ષણો તથા ચિન્હો, અને તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે કમ્પ્લીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવુ.
• પેસન્ટ નું કંટીન્યુઅસલી મોનિટરિંગ કરવું.
• પેસન્ટ ને પ્રોપરલી બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન પ્રોવાઇડ કરવુ.
• પેસન્ટ ને બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન સમયે કોઇ રિએક્શન છે કે નહી તે અસેસ કરવુ.
• પેસન્ટ નું રેગ્યુલરલી હેલ્થ સુપર વિઝન કરવું.
• પેસન્ટ ના હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ ને પ્રોપરલી મેઇન્ટેન રાખવું.
• પેસન્ટ ના બ્લડ તથા તેના ઇલેક્ટ્રોલાઇટ લેવલ ને પ્રોપરલી મેઇન્ટેન રાખવું.
• પેસન્ટ ને પ્રોપરલી એન્ટિબાયોટિક મેડિકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેસન્ટ ના ડાયટરી ઇન્ટેકમાં ઇમ્પ્રુવમેન્ટ કરવી સ્પેશ્યલી આયર્ન અને પ્રોટીન કન્ટેનિંગ ફૂડ ચાઇલ્ડ ને પ્રોવાઇડ કરવું.
• જો પેસન્ટ ને એનીમિયાની કન્ડિશન એ ન્યુટ્રીશનલ ડેફીશીયનસી ના કારણે હોય તો પેસન્ટ ને એડીક્યુએટ ન્યુટ્રીશનલ સપ્લિમેન્ટ પ્રોવાઇડ કરવી જેમ કે આયૅન, વિટામીન B 12 તથા ફોલેટ.
• પેસન્ટ ને પ્રોપરલી આયર્ન યુક્ત ન્યુટ્રિશિયસ ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેસન્ટ ને ન્યુટ્રીશનલ ડેફીશીયન્સી પ્રમાણે એડીક્યુએટ સપ્લીમેન્ટ્રી ડાયટ પ્રોવાઇડ કરવું.
• જો પેસન્ટ ને એનીમિયાની કન્ડિશન કોઇપણ ઇન્ફેક્શન અથવા ક્રોનિક ડીઝીઝ ના કારણે હોય તો ચાઇલ્ડ ની તે કન્ડિશન ને ઇમીડીએટલી ટ્રીટ કરવી.
• જો પેસન્ટ ને સિવ્યર એનીમિયા ની કન્ડિશન હોય તો પ્રોપરલી બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન કરવું.
• પેસન્ટ ને રેગ્યુલરલી મોનિટરિંગ કરવું.
• જો પેસન્ટ ને એનિમિયાની કન્ડિશન એ એક્સેસિવ બ્લડ લોસ થવાના કારણે હોય તો તેને સ્ટોપ કરી ઇન્ટરાવિનર્સ ઇન્ફ્યુઝન ઇમીડીએટલી સ્ટાર્ટ કરવું.
• પેસન્ટ ને પેઇન ની કન્ડિશન હોય તો એનાલજેસીક મેડીકેશન પ્રોવાઇડ કરવી.
• પેસન્ટ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને ચાઇલ્ડ ની કન્ડિશન, તેને થવા માટેના કારણો, તેના લક્ષણો તથા ચિન્હો અને તેની ટ્રીટમેન્ટ વિશે કમ્પ્લીટ એજ્યુકેશન પ્રોવાઇડ કરવું.
• પેસન્ટ ના બધા જ પ્રકારના લેબોરેટરી ઇન્વેસ્ટિગેશન કરવા.
• પેસન્ટ ને એનિમીયાની કન્ડિશનમાંથી પ્રિવેન્ટ કરવા માટે ચાઇલ્ડ નું રેગ્યુલરલી સ્ક્રિનિંગ કરવું.
• પેસન્ટ ને એડિકયુટેડ રેસ્ટ લેવા માટે એડવાઇઝ આપવી.
• પેસન્ટ તથા તેના ફેમિલી મેમ્બર્સ ને પ્રોપરલી ઈમોશનલ સપોર્ટ કરવો.
• પેસન્ટ ની કન્ડિશન ને પ્રોપરલી મોનિટરિંગ કરવી જેમાં વાઇટલ સાઇન ઇન્ટેક આઉટપુટ ચાર્ટ પ્રોપરલી રેકોર્ડિંગ કરવા.

🔸b) Difference between mall lignant tumoor & benign tumour. મેલીગનન્ટ અને બેનાઈન ટ્યુમર વચ્ચેનો તફાવત.

મેલિગનન્ટ  ટ્યૂમર અને બીનાઇન  ટ્યૂમર વચ્ચેનો ફેર (Difference between Malignant Tumor and Benign Tumor)

બીનાઇન  ટ્યૂમર (Benign Tumor):

1. વિકાસની ગતિ (Growth Rate):

•    – ધીમી ગતિએ વિકાસ કરે છે.
•    – સામાન્ય રીતે આસપાસના ટિશ્યુમાં ફેલાતી નથી.

2. આકૃતિ (Shape):

•    – સુવ્યવસ્થિત, સારી રીતે વ્યાખ્યાયિત સરફેસ  ધરાવતું.

3. સેલ્સના લક્ષણો (Cell Characteristics):

•    – બીનાઇન  સેલ્સ નોર્મલ દેખાય છે અને તેઓ મ્યૂટેશન નહીં ધરાવતી હોય છે.

4. ફેલાવાની ક્ષમતા (Capability to Spread):

•    – મેટાસ્ટેસિસ (શરીરના અન્ય ભાગોમાં ફેલાવું) નહીં કરે.

5. હેલ્થ  પર અસર (Impact on Health):

•    – સામાન્ય રીતે ધ્યેયબદ્ધ નથી, પરંતુ કદાચ દબાણ, દુખાવો, અને અન્ય લક્ષણોનું કારણ બની શકે છે જો તે મહત્વના અંગો પાસે હોય.

6. traetment  (Treatment):

•    – સર્જરીથી સરળતાથી દૂર કરી શકાય છે અને પુનરાવૃત્તિની સંભાવના ઓછી હોય છે.

મેલિગનન્ટ  ટ્યૂમર (Malignant Tumor):

1. વિકાસની ગતિ (Growth Rate):

•    – ઝડપી ગતિએ વિકાસ કરે છે.
•    – આસપાસના ટિશ્યુ અને અંગોમાં પ્રવેશ કરી શકે છે.

2. આકૃતિ (Shape):

•    – અસુવ્યવસ્થિત અને અનિયમિત સરફેસ  ધરાવતું.

3. સેલ્સના લક્ષણો (Cell Characteristics):

•    – મેલિગનન્ટ  સેલ્સ અભિનવ હોય છે અને તેઓમાં મ્યૂટેશન હોય છે, જેનાથી તેઓ અનિયંત્રિત રીતે વિકાસ કરે છે.

4. ફેલાવાની ક્ષમતા (Capability to Spread):

•    – મેટાસ્ટેસિસ કરીને લીંફ  નોડ્સ અને હિમોગ્લોબિન દ્વારા શરીરના અન્ય ભાગોમાં ફેલાઈ શકે છે.

5. હેલ્થ  પર અસર (Impact on Health):

•    – જીવન માટે જોખમકારક હોય છે અને તે નોંધપાત્ર હેલ્થ  સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.

6. traetment  (Treatment):

•    – સર્જરી, કીમોથેરાપી, રેડિયેશન થેરાપી, અને લક્ષ્યબદ્ધ થેરાપી જેવા વધુ વ્યાપક અને આક્રમક ઉપચારની જરૂર પડે છે.
•    – પુનરાવૃત્તિ અને ફેલાવાની ઊંચી સંભાવના.

🔸c) Tracheostomy care ટ્રેકયોસ્ટોમી કેર

ટ્રકિયો સ્ટોમી)
Tracheos=trachea
Otomy=opening

ટ્રેકિયોસ્ટોમી માં ટેકિયા મા આર્ટિફિશિયલ ઓપનીંગ કરવામાં આવે છે. અને આ ઓપનિંગ હોય ત્યાંથી ટ્યુબને ઇનશર્ટ કરવામાં આવે છે. અને oxygen ને આર્ટિફિશ્યલી પેશન્ટને આપવામાં આવે છે. પેશન્ટનું એરવે પેટન્ટ રહે તે માટે tracheostomy કરવામાં આવી છે.

2)classification:=tracheostomy માં સિચ્યુએશનને આધાર પર રાખી તેના પ્રકાર પાડવામાં આવે છે:=
–

1) According to situation:=
A)In emergency:=આમાં જ્યારે પેશન્ટ ને રેસ્પિરેટરી ડિસ્ટ્રેસ હોય ત્યારે તેને દૂર કરવા માટે tracheostomy કરવામાં આવે છે.
B)prophylactic( પ્રોફાઈલેકટીક ):= આમાં જ્યારે પેશન્ટને થોડા પ્રમાણમાં રિસ્પિરેટરી ડિસ્ટ્રેસ હોય ત્યારે કરવામાં આવે છે જેથી પેશન્ટની કન્ડિશન severe બગડે નહીં તે માટે કરવામાં આવે છે.
–

2)According to duration:=
A)temporary( ટેમ્પરરી): = આમાં થોડા સમય માટે trachea માં ઓપનિંગ કરવામાં આવે છે.
B)permanent ( પરમેનન્ટ):=
આમાં લાઈફ ટાઈમ trachea મા ઓપનિંગ કરવામાં આવે છે. એરવે ને પેટન્ટ રાખવા માટે.
3)According to Incision:=
A)High:= આમા ઈન સીઝન(cut) એ થાઇરોડ ગ્લેન્ડના isthmus (ઈસથમશ) ની ઉપર મૂકવામાં આવે છે.
B)low:=
આમાં ઇન્સિજન(cut) એ થાઇરોઈડ ગ્લેન્ડના ઇસ્થમસની નીચે મૂકવામાં આવે છે.
–

3.Indication( ઈન્ડિકેશન):=
1) કોઈપણ ટ્યુમર ના કારણે એર પેસેજ ઓબસ્ટ્રકશન થયું હોય.
2) stenosis અથવા તો trachea અને લેરીંગ્સમાં સોજો હોય તો કરવામાં આવે છે.
3)Trachea મા કોઈપણ પ્રકારનું ફોરેન બોડી હોય તો કરવામાં આવે છે.
4) કોઈપણ અનકોન્સીયસ પેશન્ટ હોય તો કરવામાં આવે છે.
5) કોઈપણ પેશન્ટ એ રેસ્પિરેટરી distress ના હોય ત્યારે એરવેને
પેટન્ટ રાખવા માટે કરવામાં આવે છે.
6) પેશન્ટને માઉથ અથવા નેકની સર્જરી કરાવેલી હોય ત્યારે trachiostomy કરવામાં આવે છે.
7) પેશન્ટને લેરીંગ અને trachea મા trauma થયું હોય અથવા તો paralyse હોય ત્યારે tracheostomy કરવામાં આવે છે.
8) પેશન્ટે કોઈપણ રેડીએશન થેરાપી લીધી હોય ત્યારે કરવામાં આવે છે.
9) પેશન્ટને લાંબા સમયથી શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થતી હોય ત્યારે trachiostomy કરવામાં આવે છે.
10) પેશન્ટને લોવર રેસિપિરીટરી track માં secretion નું એક્યુમ્યુલેશન થયું હોય ત્યારે trachiostomy કરવામાં આવે છે.
11) ઓપરેશન પછી લાંબા સમય સુધી patient intubation હોય ત્યારે કરવામાં આવે છે.
12) પેશન્ટ એ કુદરતી રીતે શ્વાસ લેવા માટે સક્ષમ ન હોય ત્યારે બહારથી ઓક્સિજન આપવા માટે કરવામાં આવે છે.
13) એર્વેમાં કોઈપણ પ્રકારનો ઈજા થઈ હોય ત્યારે કરવામાં આવે છે.
–

4. complications:=
Ventilation( વેન્ટિલેશન ) એ ઓછું થાય છે કારણ કે trachiobronchial(ટ્રકિયોબ્રૉનકિયલ) ટ્યુબના insertion હોય છે.
2) ટ્યુબ એ ઓચિંતા નીકળી જાય છે જ્યારે પેશન્ટને કફિંગ, sneezing, andsucctioning કરતા હોય ત્યારે.
3) લોવર respiratory track નું ઇન્ફેક્શન થાય છે.
4) ટ્યુબ જ્યાં નાખેલી હોય ત્યાં તે ભાગમાં ઇન્ફેક્શન થાય છે.
5) પલમોનરી ઇન્ફેક્શન થવાના ચાન્સીસ પણ રહે છે.
6)tracheo oeophagial fistula ( ટ્રકિયોઈશોફેજીયલ ફીર-રયુલા) થવાના ચાન્સીસ પણ રહે છે.
7) લાંબા સમયથી suctioning કરવાથી hypoxia ની કન્ડિશન થાય છે સાથે સાથે cardiac arrest થાય છે.
8)hemorrhage થાય છે trachiostomy site પર પર તે respiratory track માં પણ એન્ટર થાય છે.
9) પેશન્ટને ચોકીગ પણ થાય છે કારણ કે ફૂડ વોટર એ પણ એન્ટર થાય છે.
10)Trachea ની દિવાલમાં જ્યારે રફ રફ હેન્ડલિંગ કરવામાં આવે ત્યારે ઇન્જરી થાય છે. –

5.General instruction:=
1) હંમેશા ધ્યાન રાખો કે tracheostomy એ ઇમર્જન્સી પ્રોસિજર છે તેથી ટાઈમ એ વેસ્ટ કરવો નહીં.
2)tracheostomy પહેલા અને2)tracheostomy પછી strick aseptic technique નું ધ્યાન રાખવું.
3)tracheostomy tube એ પ્રોપર સાઈઝ અને લેન્થ ની હોવી જોઈએ.
4) પેશન્ટ અને તેના રિલેટિવ ના ઓલ douts clear કરવા અને પ્રોસીજર એક્સપ્લેઇન કરવી.
5) પ્રોસિજર પહેલા અને પછી પેશન્ટનો ક્લોઝ મોનિટર કરવું. 5)nursing responsibilities :=
1) પેશન્ટને ખુબજ મોનીટર અને ઓબ્ઝર્વેશન મા રાખવા.
2) પેશન્ટને પહેલા 48 કલાક માટે એકલા ન મુકવા.
3) પેશન્ટને શ્વાસોશ્વાસ માં તકલીફ છે કે કેમ તે જો વું.
4) પેશન્ટને જોવું કે ટ્યુબ બહાર નીકળી ન જાય તે ધ્યાન રાખવું.
5) જ્યારે ટ્યુબ નીકળી જાય ત્યારે ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ રેડી રાખવાનું નીચે પ્રમાણેના:

6) સક્ષન કેથેટર તૈયાર રાખવું.

7) એસેપ્ટિક ટેકનીક મેન્ટેન રાખવી.

8) પેશન્ટને fowler possition આપવી.

9) કોઈપણ વ્યક્તિને શ્વાસોશ્વાસનું ઇન્ફેક્શન હોય તો તેને પેશન્ટને અટેન્ડ ન કરવું.

10) પેશન્ટને કોઈપણ પ્રકારનું કોમ્પ્લીકેશન ઊભી થાય કે કેમ તે જોવું.

11) પેશન્ટને ઇન્સ્પાયર કરવું કે યુમીડીફાઇડ અથવા ફિલ્ટર નું ઉપયોગ કરવો.

12) પેશન્ટનું બરોબર fluid intake and electrolyte balance રાખવું.

13) પેશન્ટને બરોબર દવાઓ આપવી.

14) પેશન્ટની ઓરલ કે વીટીની બરોબર ધ્યાન રાખો.

15) બરોબર રીતે ડ્રેસિંગ કરવું.

16) પેશન્ટને કામ અને કમ્ફર્ટેબલ એન્વાયરમેન્ટ આપો.

17) પેશન્ટ અને તેના સગા સંબંધીઓના બધા જ પ્રશ્નોનું જવાબ આપો.

🔸d) Transmission & Prevention of HIV HIV નો ફેલાવો અને અટકાયત

એચઆઈવી એ એક એ સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ છે.
Aids :=aquired immuno deficiency syndrome.
Hiv:=Human immuno deficiency virus.
તેમને પ્રિવેન્શન અને પ્રિવેન્ટ કરવા માટેના ઉપાયો નીચે મુજબ છે:=
1) એચઆઈવી અને aids ના પ્રિવેન્શન માટે coitus act દરમ્યાન barrier method of contraceptive (condom-કોંડોમ) નો ઉપયોગ કરવો.
2) કોઇ બિજા એ ઉપયોગ કરેલા રેઝરનો ઉપયોગ ન કરવો.
3) યુઝ કરેલા ટુથ બ્રશનું ઉપયોગ ન કરવો.
4) યુઝ કરેલા નીડલ અને સીરીજ નું ઉપયોગ ન કરવો.
5) ડિસ્પોઝેબલ નીડલ અને સીરીંજ નો ઉપયોગ કરવો.
6) જો ફરી નીડલ અને સીરીજ નો ઉપયોગ કરવો હોય તો તેને પ્રોપર રીતે ઓટો ક્લેવ કર્યા પછી જ તેનો ઉપયોગ કરવો.
7) જો કોઇ વુમન ને AIDS અથવા ઇન્ફેક્શન હોય તો તેને પ્રેગનેન્સી અવોઇડ કરવી જોઈએ કારણકે aids અને Hiv એ ન્યુબોર્ન બેબી માં ટ્રાન્સમિટ થવાના ચાન્સીસ રહે છે.
8)Aids and Hiv ના પ્રિવેન્શન માટે કયા કયા પગલાં લઈ શકાય તેના વિશે લોકો ને હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવું.
9) બધા જ પ્રકારના માસ મીડિયા અને ટેકનોલોજી નો ઉપયોગ કરી એચઆઈવી અને એઇડ્સ ના પ્રિવેન્શન ના પગલાં લઈ શકાય તેના માટે વ્યક્તિઓમાં જાગૃતતા લાવવી.
10) જે વ્યક્તિ એ એચઆઇવી અને એઇડ્સ ના હાઈ રિસ્ક મા હોય તેવા વ્યક્તિના બ્લડ અને અધર બોડી ઓર્ગન નું ડોનેશન કરવા માટે રિફ્યુજ( ના ) પાડવી.
11) જ્યારે બ્લડને ટ્રાન્સફયુઝન કરવાનું હોય અથવા બ્લડ લેવાનું હોય ત્યારે એચઆઈવી અને એઇડ્સ નું સ્ક્રિનિંગ કરાવવું.
12) હોસ્પિટલ અને ક્લિનિકમાં સ્ટ્રિક સ્ટરીલાઈઝેશન ટેકનીક નો ઉપયોગ કરવો.
13) બને ત્યાં સુધી ડિસ્પોઝેબલ નીડલ અને સિરીંજનો ઉપયોગ કરવો.
14) જો શક્ય ન હોય તો સ્ટડીલાઈઝ્ડ થયેલા નીડલ અને સીરીજ નું ઉપયોગ કરવો.
15) ટેબલેટ zidovudine (ઝિડોવુડિન) નો કયૂરેટિવ મેઝર્સ તરીકે ઉપયોગ કરવો.
16) ઇન્ફેક્ટેડ બ્લડ અને બોડી ફ્લ્યુડ ના કોન્ટેક્ટમાં ના આવવું.
17) જ્યારે બ્લડ અને બોડી ફ્લ્યુડ કોન્ટેક્ટ માં આવતા હોય ત્યારે મેડિકલ પર્સનલ એ યુનિવર્સલ પ્રિકોશન નું ધ્યાન રાખવું અને પર્સનલ પ્રોટેક્ટીવ ઈક્વિપમેન્ટ( PPE )kit નો ઉપયોગ કરવો.
18) જ્યારે ઇન્જેક્શન અને સ્કીન પિયર્સિંગ કરતા હોય ત્યારે ખૂબ જ સાવચેતી રાખવું.
19) sterilisation and disinfection નો ઇફેક્ટિવ રીતે ઉપયોગ કરવો.
20) પ્રોપર રીતે sexual relationship વિશે કપલ ને હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવું.
21) વ્યક્તિને AIDS વિશે કહેવું
:A=Avoidable,
:I=Incurable,
:D=Disease,
:S=Syndrome. વિશે હેલ્થ એજ્યુકેશન આપવું.
22) સ્ટુડન્ટ ને એઇડ્સ ડીસીઝ વિશે પ્રોપર રીતે સમજાવવું.
23) લોકોને એવું એજ્યુકેશન આપવું કે એઇડ્સ એ કોઈપણ પ્રકારના માખી અથવા મચ્છરો દ્વારા ફેલાતું નથી પરંતુ અનપ્રોટેક્ટેડ સેક્સ્યુઅલી કોન્ટેક્ટ દ્વારા ફેલાય છે.
24) લોકોને એજ્યુકેશન આપવું કે એ જ એ કપડા દ્વારા ફેલાતું નથી પરંતુ બ્લડ અને બોડી ફ્લુઇડ દ્વારા ફેલાય છે.
25) જે હોસ્પિટલમાં કામ કરતા સ્ટાફ કે જેમને એચઆઈવી અને એઇડ્સ નથી તે મેમ્બરને બરોબર રીતે પ્રીકોશન રાખવા.
26) લોકોને એજ્યુકેશન આપવું કે એચઆઇવી અને એડ્સ એ ફૂડ કે વોટર દ્વારા ફેલાતા નથી.
27) વ્યક્તિને કે જેમને એચઆઈવી અને એઇડ્સ છે તેમને એન્ટી રેટ્રો વાયરલ થેરાપી આપવી.
28) જે વ્યક્તિને એચઆઈવી એન્ડ એઇડ્સ હોય તેમને સાયકોલોજિકલ સપોર્ટ આપો.
29) જે વ્યક્તિને એચઆઈવી અને એડ્સ હોય તેમના દ્વારા બીજા વ્યક્તિને ફેલાઈ નહીં તે માટે ધ્યાન રાખવું.
30) લોકોમાં એચઆઈવી અને એઇડ્સ વિશે જે કાંઈ પણ ગેરમાન્યતા છે તેમને દૂર કરવી.
આ બધા એ એચઆઇવી અને એડ્સને પ્રિવેન્શન માટેના પગલાંઓ છે.

⏩Q-5 Define following (any six) નીચેની વ્યાખ્યા લાખો .12

🔸a ) Tonsillitis -કાકડામાં સોજો

ટોન્સિલ એ ગળાના ભાગે આવેલા લીમ્ફેટીક ટીશ્યુ ના માસ છે. તેનુ કાર્ય એ બોડીને માઈક્રોઓર્ગેનિઝમ અને ઓર્ગેનિઝમ ના ટોક્સિક સબસ્ટન્સથી રક્ષણ આપવાનુ છે.
ટોન્સિલ ના ભાગે જ્યારે ઇન્ફેક્શન લાગે છે અને ઇન્ફ્લામેશન ફેલાય છે તેને ટોન્સીલાઈટીસ કહેવામા આવે છે. આ એક પેઇનફૂલ કંડીશન છે, કારણ કે આ ટોન્સિલના ભાગે ફોરેન સબસ્ટન્સ કે માઈક્રો ઓર્ગેનિઝમ ના ટોક્સિન જમા થયેલા હોય છે તેના કારણે આ કન્ડિશન વધારે પેઇન ફૂલ જોવા મળે છે.

ટોન્સિલ મા જ્યારે ઇન્ફ્લામેશન લાગે છે, ત્યારે તે સ્વોલન (સોજેલ), લાલ અને ટેન્ડરનેસ વાળા દેખાય છે.
આ ભાગે ગ્રે અને વાઈટ કલર નો અપિરિયન્સ પણ જોવા મળે છે.
ટોન્સિલ ના ભાગે ઇન્ફેક્શન લાગવાના લીધે નેક ની આજુબાજુ ની લિંફ નોડ મા પણ સ્વેલિંગ જોવા મળે છે.

🔸b) Otosclerosis- ઓટોસ્ક્લેરોસિસ

ઓટોસ્કેલેરોસીસ એ એક ઇયરનો પ્રોગ્રેસિવ ડિસઓર્ડર્સ છે જેમાં મિડલ ઇયર માં આવેલા બોન નો એબ-નોર્મલ ગ્રોથ થાય છે જેના કારણે હીયરિંગ લોસ થાય છે. મુખ્યત્વે સ્ટેપીસ બોન જે એક ખૂબ નાનો મિડલ ઇયર માં આવેલો બોન છે જે સાઉન્ડના વાઇબ્રેશનને મિડલ ઈયર થી ઇનર ઇયર માં વાઇબ્રેશનથી ટ્રાન્સમિટ કરે છે. તેના એબ નોર્મલ ગ્રોથના કારણે આ ટ્રાન્સમિશન યોગ્ય રીતે થઈ શકતું નથી તેથી હીયરિંગ લોસ થાય છે

(વધુ માહિતી)

Symptoms of Otosclerosis:

• Gradual hearing loss, typically starting with difficulty hearing low-pitched sounds or whispers
• Tinnitus (ringing or buzzing in the ear)
• Dizziness or balance problems (less common)
• Difficulty understanding speech in noisy environments

🔸c ) Xerostomia- ક્ષેરોસ્ટોમીયા-

ક્ષેરોસ્ટોમીયા જેને સામાન્ય રીતે ડ્રાય માઉથ (Dry- mouth) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે આ કન્ડિશનમાં સલાયવાનું પ્રોડક્શન ઘટે છે તેના કારણે માઉથમાં અનકમ્ફર્ટેબલ ફીલિંગ આવે છે. માઉથમાં સલાઈવા ઓરલ હેલ્થ ડાયજેશન અને માઉથને મોઇસ્ટ રાખવા માટે હું જરૂરી છે. જ્યારે સલાયવા નું પ્રોડક્શન ખૂબ જ ઘટે છે તેના કારણે ઈટિંગ સ્પીકિંગ સ્વાલો ઇન (swallowin) માં તકલીફ થાય છે અને ડેન્ટલ પ્રોબ્લેમ પણ વધે છે.

(વધુ માહિતી)

Symptoms of Xerostomia:

• Dry, sticky feeling in the mouth
• Thick, stringy saliva
• Difficulty chewing, swallowing, or speaking
• Sore throat or hoarseness
• Dry or grooved tongue
• Bad breath
• Increased thirst
• Changes in taste or taste disorders
• Cracked lips or sores in the mouth
• Increased plaque, tooth decay, and gum disease

🔸d) Congestive Heart Failure– કન્જેસ્ટિવ હાર્ટ ફેલ્યોર

કંજેસ્ટિવ કાર્ડિયાક failure મા હાર્ટની આજુબાજુ fluid નું એક્યુમ્યુલેશન થવાના કારણે હાર્ટ એ બરોબર રીત ના વર્ક કરી શકતું નથી તેથી હાર્ટ એ પૂરતા પ્રમાણમાં બોડીમાં બ્લડ પહોંચાડી શકતું નથી તેથી બોડી ના બધા જ ભાગમાં જોઈતા પ્રમાણમાં બ્લડ ન પહોંચે તેથી ઓક્સિજન અને ન્યુટ્રીશન એ પણ સેલ ટીશ્યુ અને ઓર્ગન ને મળતું નથી.
આમાં હાર્ટ નું ફંક્શન અલટર થાય છે.

(વધુ માહિતી)

Symptoms of Congestive Heart Failure:

• Shortness of breath (dyspnea) during activity or when lying down
• Fatigue and weakness
• Swelling (edema) in legs, ankles, and feet
• Rapid or irregular heartbeat
• Reduced ability to exercise
• Persistent cough or wheezing with white or pink blood-tinged phlegm
• Increased need to urinate at night
• Swelling of the abdomen (ascites)
• Sudden weight gain from fluid retention
• Lack of appetite and nausea
• Difficulty concentrating or decreased alertness

🔸e ) Rhinitis- રાઈનાઈટીસ

Nose ના અંદરના ભાગે આવેલી મ્યુકસ મેમ્બ્રેન માં ઇન્ફ્લામેશન અને સ્વેલીંગ આવે છે જેને રાઇનાઈટિસ કહેવામાં આવે છે .જેમાં રનીગ નોઝ (Running Nose) સ્નેઝીંગ , નેઝલ કન્ઝેશન (Nasal congestion )અને Itchy nose જોવા મળે છે. જેને એલર્જી રાઇનાઈટિસ નોન એલર્જી રાઇનાઈટિસ અને ઇન્ફેક્શન રાઇનાઈટિસ વગેરેમાં તેના પ્રકારો પડે છે.

(વધુ માહિતી)

Symptoms of Rhinitis:

• Runny nose (rhinorrhea)
• Nasal congestion
• Sneezing
• Itchy nose
• Postnasal drip (mucus draining down the back of the throat)
• Watery eyes (common in allergic rhinitis)
• Cough (due to postnasal drip)

🔸f ) Pharyngitis – ફેરીન્જાઇટિસ

ફેરીન્જાઇટિસ એ એક મેડિકલ ટર્મ છે જેનો અર્થ સોર થ્રોટ (sore throat) થાય છે જે ફેરિંકસ (pharynx) માં થતા ઇન્ફેક્શન કે ઇન્ફ્લામના કારણે થાય છે જે થ્રોટ ના પાછળના ભાગમાં જોવા મળે છે તેના કારણે Discomfort ,Pain , અને ગળવામાં તકલીફ થાય છે (Difficulty in swallowing) થાય છે.
તે ઇન્ફ્લુએન્ઝા, કોમન કોલ્ડ વાયરસ તેમજ straptopocus પાયોજન્સ બેક્ટેરિયા તેમજ સ્મોક પોલ્યુશન અને કેમિકલ ના ઇરીટન્ટ, એલર્જી અને ડ્રાયર ના કારણે જોવા ફેરીન્જાઇટિસ મળી શકે છે

(વધુ માહિતી)

Symptoms of Pharyngitis:

• Sore throat
• Red and swollen throat
• Pain when swallowing
• Dry throat
• Hoarseness
• Swollen lymph nodes in the neck
• Fever (more common with bacterial infections)
• Headache
• Fatigue

🔸g) Glaucoma– ગ્લુકોમા:

• ગ્લુકોમા એ આંખનો એક ડિસઓર્ડર છે. જેમા આંખની અંદર આવેલ ફ્લૂઈડ નુ પ્રેશર વધે છે. એટલે કે ઇન્ટ્રા ઑક્યુલર પ્રેશર એગ્નોર્મલી હાઇ (high) હોય છે, ઓપટીક નર્વ ની ડિસ્ટ્રોફી જોવા મળે છે અને પેરિફરલ વિઝ્યુઅલ ફીલ્ડ લોસ થયેલુ જોવા મળે છે.

• આ કન્ડિશનમા ઇન્ટ્રા ઑક્યુલર પ્રેશર એ 25 mm hg કરતા વધારે જોવા મળે છે.
• લાંબા સમય સુધી આ પ્રેશર વધારે રહે અને ગ્લુકોમા ને ટ્રીટ કરવામા ન આવે તો ઓપ્ટિક નર્વ ડેમેજ પરમેનેટલી થઈ જાય છે અને વિઝ્યુઅલ ફીલ્ડ લોસ થાય છે અને અંતે બ્લાઇન્ડનેશ પણ જોવા મળે છે.

🔸h) Psoriasis– સોરાયસીસ:સોરીયાસીસ એ એક ક્રોનિક ઓટો ઇમ્યુન કન્ડિશન છે જેમાં સ્કીનના સેલ ખૂબ ઝડપથી વધે છે તેના કારણે આ સ્થિતિ ઉદ્ભવે છે. આ વધારે પડતા સેલ બિલ્ડ અપ થવાના કારણે સ્કીન ના ઉપરના ભાગે કે સ્કેલિંગ(Scale) જોવા મળે છે. આ કે સ્કેલિંગની આજુબાજુ ઈનફ્લામેશન થાય છે અને સ્કીન રેડ થાય છે જે થોડું ખૂબ જ સામાન્ય છે. ટીપીકલ સોરીયાસીસ સ્કેલ વાઈટ સિલ્વર કલર નું અને રેડ પેચીસ સાથે Thick જોવા મળે છે. ઘણી વખત તેમાંથી ક્રેક થવાના કારણે બિલ્ડિંગ પણ થાય છે. સોરીયાસીસ ને એક ક્રોનિક ડીસીઝ ગણવામાં આવે છે તેની કોઈ ચોક્કસ ટ્રીટમેન્ટ નથી સ્ટ્રેસ ઇન્ફેક્શન કોલ્ડ વેધર ઘણી બધી મેડીકેશન્સ વગેરે તેના ટ્રિગર પોઇન્ટ છે.

(વધુ માહિતી)

There are several types of psoriasis, including:

1. Plaque Psoriasis: The most common form, causing dry, raised, red skin lesions (plaques) covered with silvery scales.
2. Guttate Psoriasis: Often starts in childhood or young adulthood and is usually triggered by a bacterial infection.
3. Inverse Psoriasis: Causes bright red, shiny lesions that appear in skin folds.
4. Pustular Psoriasis: Causes white pustules (blisters of noninfectious pus) surrounded by red skin.
5. Erythrodermic Psoriasis: The least common type, which can cover your entire body with a red, peeling rash that can itch or burn intensely.

⏩Q-6(A) Fill in the blanks-ખાલી જગ્યા પૂરો 05

1)—–is procedure to replace diseased bone marrow with healthy bone marrow. –——એ એક પ્રક્રિયા છે જેમાં રોજવાળી બોન મેરો ને બાલીને સાજી બોન મેરો દાખલ કરવામાં આવે છે. BONE MARROW TRANSPLANT (બોન મેરો ટ્રાન્સપ્લાન્ટ )

2.Normal I0P is——– સામાન્ય I0P——– છે between 11 and 21 mm Hg (11 થી 21 mm Hg )

3)—–system of body got infected in rabies. સીસ્ટમાં હડકવાના રોગથી ચેપ ફેલાય છે. -Central nervous system (સેન્ટ્રલ નર્વસ સિસ્ટમ )

4.)Filaria is caused by——- microorganism ફાઈલેરીયા ——-જીવાણુથી થાય છે. Wuchereria bancrofti(વુકહેરીયા બેંકરોફટી)

5.)Confirmatory test for HIV is—–– HIV ના નિદાન માટેની નક્કી કરેલી ટેસ્ટ —-છે . -Western blot test (વેસ્ટર્ન બ્લોટ ટેસ્ટ )

⏩(C) Match the following- જોડકા જોડો 05

(A) Tuberculosis ટ્યુબરકયુલોસીસ (A) Clostridium tetani – ક્લોસ્ટ્રિડિયમ ટેટાની

(B) Typhoid ટાઈફોઈડ (B) Mycobacterium nuberculosis – – માયકોબેક્ટેરિયમ ન્યુબરક્યુલોસિસ

(C) Diphtheria ડિપ્થેરિયા (C) Salmonella typhi સૅલ્મોનેલા ટાઇફી

(D) Mumps ગાલપચોળિયાં (D) Varicella zoster વેરીસેલા જોસ્ટર

(E) Tetanus ધનુર (E) Corynebacterium diplitherias – – કોરીનોબેક્ટેરીયમ ડીપ્થેરી

(F) Paramyxovirus પેરામીલોવાઈરલ

ANSWER:-Match the following- જોડકા જોડો

(A) Tuberculosis ટ્યુબરકયુલોસીસ-→(B) Mycobacterium nuberculosis – માયકોબેક્ટેરિયમ ન્યુબરક્યુલોસિસ

B) Typhoid ટાઈફોઈડ -→(C) Salmonella typhi સૅલ્મોનેલા ટાઇફી

C) Diphtheria ડિપ્થેરિયા-→(E) Corynebacterium diplitherias – – કોરીનોબેક્ટેરીયમ ડીપ્થેરી

(D) Mumps ગાલપચોળિયાં-→(F) Paramyxovirus પેરામીલોવાઈરલ

(E) Tetanus ધનુર-Clostridium tetani – →ટ્યુબરકયુલોસીસ ક્લોસ્ટ્રિડિયમ ટેટાની

💪 💥☺☺☺ALL THE BEST ☺☺☺💥💪

(NOTE:- આ પેપર ના MCQ – APP ની Special Pattern મા આપવા મા આવ્યા છે.ત્યાથી રીડીંગ કરવુ )

–